Cẩm nang cho người thiếu máu

MỤC LỤC
Phần A: CÁC VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THIẾU MÁU…………………………………2
1. ĐỊNH NGHĨA………………… …………………………………………………2
2. CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH THIẾU MÁU………………………… 3
3. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH THIẾU MÁU………………………………3
a, Nguyên nhân phổ biến của bệnh thiếu máu……………………………… 4
b, Nguyên nhân và loại thường gặp của thiếu máu ………………………… 4
4. CÁC BIẾN CHỨNG BỆNH THIẾU MÁU…………………………………………6
5. XÉT NGHIỆM CHUẨN ĐOÁN…………………………………………………… 8
Phần B: ĐIỀU TRỊ BỆNH THIẾU MÁU………………………………………………9
Phần C: THỰC PHẨM CHO THIẾU MÁU……………………………………… 12
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 1
Phần A: CÁC VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THIẾU MÁU
1. ĐỊNH NGHĨA
Thiếu máu là một tình trạng mà trong đó không có đủ tế bào hồng cầu khỏe mạnh để vận
chuyển đầy đủ oxy đến các mô, làm cho dễ bị mệt mỏi, hụt hơi và khó thực hiện công
việc trí óc.
Đi khám bác sĩ nếu nghi ngờ có thiếu máu, vì thiếu máu có thể là một dấu hiệu của
bệnh nghiêm trọng. Có thể ngăn ngừa một số loại bệnh thiếu máu bằng cách ăn uống
lành mạnh và đa dạng.
Theo tổ chức Y tế thê giới (WHO), người bị thiếu máu là người có lượng Hb giảm dưới
giá trị sau:
Nam giới < 13 gam/100ml máu
Nữ giới < 12 gam/100ml máu
Trẻ sơ sinh < 14 gam/100ml máu

Cấu tạo của máu bao gồm các tế bào hồng cầu, bạch cầu, tiểu cầu (gọi chung là tế bào
máu) và một dịch vàng chanh gọi là huyết tương. Tuy nhiên khi nói đến thiếu máu, thông
thường được hiểu là thiếu tế bào hồng cầu là chính.
Quá trình sản sinh hồng cầu
Kể từ khi chào đời, tủy xương đỏ là nơi duy nhất sản sinh ra các tế bào gốc sinh máu đa

năng, chính các tế bào này sau khi chuyển biến sẽ tạo nên hồng cầu (cả bạch cầu và tiểu
cầu).Những tế bào gốc đa năng này có khả năng sinh sản trong suốt cuộc đời, tuy nhiên
càng lớn tuổi số lượng tế bào gốc này giảm dần theo thời gian.
Khi các tế bào của các cơ quan thiếu oxy sẽ làm tăng quá trình sản sinh ra hồng cầu (điều
này lý giải người vùng cao do thiếu oxy nên cơ tể sản sinh nhiều hồng cầu hơn người
sống ở đồng bằng). Sự giảm oxy ở các mô sẽ kích thích thận sản xuất ra một hormon có
tên là Erythropoietin (EPO) theo máu đến tủy xương kích thích các tế bào gốc đa năng
sản sinh ra hồng cầu nhiều hơn và nhanh hơn. Sự tổng hợp của hormon Erythropoietin
chủ yếu do hormon sinh dục Testosteron kích thích sản xuất.
Có một số chất rất cần cho quá trình sản sinh hồng cầu và Hemoglobin như Acid amin,
Sắt, Protein, Vitamin B2 (riboflavin), vitamin B12 và Acid folic.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 2
2. CÁC TRIỆU CHỨNG CỦA BỆNH THIẾU MÁU
Các dấu hiệu và triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân của bệnh thiếu máu,
nhưng có thể bao gồm:
• Mệt mỏi.
• Da nhợt nhạt.
• Nhịp tim nhanh hoặc bất thường.
• Khó thở.
• Đau ngực.
• Chóng mặt.
• Có vấn đề về nhận thức.
• Lạnh tay và chân.
• Nhức đầu.
Ban đầu, thiếu máu có thể rất nhẹ nên không được chú ý. Nhưng dấu hiệu và triệu
chứng sẽ tăng xấu đi nếu tiếp tục thiếu máu.
Đi khám bác sĩ nếu đang cảm thấy mệt mỏi vì lý do không giải thích được, đặc biệt là
nếu đang có nguy cơ bị thiếu máu. Một số thiếu máu, chẳng hạn như thiếu máu thiếu sắt
là phổ biến. Nhưng đừng giả sử rằng nếu đang mệt mỏi phải là thiếu máu. Mệt mỏi có
nhiều nguyên nhân bên cạnh việc thiếu máu.

Một số người biết hemoglobin của họ thấp và chỉ ra thiếu máu khi đi hiến máu.
Hemoglobin thấp có thể là một vấn đề tạm thời, khắc phục bằng cách ăn nhiều loại thực
phẩm giàu chất sắt hoặc uống viên đa sinh tố có chứa sắt. Tuy nhiên, nó cũng có thể là
một dấu hiệu cảnh báo mất máu trong cơ thể mà có thể làm thiếu sắt. Nếu nói rằng không
thể hiến máu vì hemoglobin thấp, hãy gặp bác sĩ để được giải đáp thắc mắc.
3. NGUYÊN NHÂN GÂY BỆNH THIẾU MÁU
Máu bao gồm một chất lỏng gọi là huyết tương và các tế bào. Trong huyết tương
có ba loại tế bào máu:
Các tế bào máu trắng (bạch cầu). Những tế bào chống nhiễm trùng máu.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 3
Tiểu cầu. Những tế bào máu giúp đông máu sau khi bị vết cắt.
Các tế bào máu đỏ (hồng cầu). Những tế bào máu mang oxy từ phổi, thông qua máu để
tới não, các cơ quan khác và các mô cơ thể. Cơ thể cần một nguồn cung cấp máu giàu
ôxy để hoạt động. Oxy trong máu giúp cho cơ thể có năng lượng và một làn da sáng
khỏe.
Hồng cầu có chứa hemoglobin, giàu chất sắt - protein cung cấp cho máu có màu
đỏ. Hemoglobin cho phép các tế bào máu đỏ mang oxy từ phổi đến tất cả các phần của cơ
thể, và để vận chuyển carbon dioxide từ các bộ phận khác của cơ thể đến phổi.
Hầu hết các tế bào máu, bao gồm các tế bào máu đỏ, được sản xuất thường xuyên trong
tủy xương - một loại vật liệu màu đỏ xốp tìm thấy trong các hốc của nhiều xương lớn. Để
sản xuất hemoglobin và các tế bào máu đỏ, cơ thể cần sắt, các khoáng chất, protein và
vitamin từ thực phẩm.
a, Nguyên nhân phổ biến của bệnh thiếu máu
Khi thiếu máu, cơ thể sản xuất ra quá ít tế bào hồng cầu khỏe mạnh, mất quá nhiều hoặc
mất đi nhanh hơn chúng có thể được thay thế.
b, Nguyên nhân và loại thường gặp của thiếu máu
Thiếu máu thiếu sắt. Hình thức này phổ biến của bệnh thiếu máu ảnh hưởng đến khoảng
1 - 2 phần trăm người lớn ở Hoa Kỳ. Nguyên nhân là sự thiếu hụt các nguyên tố sắt trong
cơ thể. Tủy xương cần chất sắt để tạo hemoglobin. Nếu không có đủ chất sắt, cơ thể
không thể sản xuất hemoglobin đủ cho các tế bào máu đỏ. Kết quả là thiếu máu thiếu sắt.

Sự thiếu hụt vitamin. Ngoài sắt, cơ thể cần folate và vitamin B12 để sản xuất đủ số
lượng tế bào hồng cầu khỏe mạnh. Một chế độ ăn uống thiếu các chất dinh dưỡng có thể
gây giảm sản xuất tế bào máu đỏ. Ngoài ra, một số người không có khả năng hấp thụ có
hiệu quả B12.
Thiếu máu của bệnh mãn tính. Một số bệnh mãn tính - chẳng hạn như ung thư, HIV /
AIDS, viêm khớp dạng thấp, bệnh Crohn và bệnh viêm mãn tính khác - có thể cản trở
việc sản xuất tế bào hồng cầu, dẫn đến thiếu máu mãn tính. Suy thận cũng có thể là
nguyên nhân gây ra thiếu máu.
Thiếu máu aplastic. Điều này rất hiếm, thiếu máu đe dọa tính mạng là do sự suy giảm
khả năng của tủy xương để sản xuất cả ba loại tế bào máu - tế bào hồng cầu, bạch cầu và
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 4
tiểu cầu. Nhiều khi, nguyên nhân của bệnh thiếu máu Aplastic là không rõ, nhưng nó
thường được tin là một bệnh tự miễn dịch.
Thiếu máu liên quan với bệnh tủy xương. Một loạt các bệnh, như bệnh bạch cầu và
loạn sản tủy, có thể gây ra bệnh thiếu máu bằng ảnh hưởng đến sản xuất máu trong tủy
xương. Các rối loạn như bệnh ung thư khác nhau từ một thay đổi nhẹ trong sản xuất máu
đến một vấn đề nghiêm trọng đe dọa mạng sống. Bệnh ung thư khác của máu hoặc tủy
xương, chẳng hạn như đa u tuỷ, rối loạn tăng sinh tủy và ung thư hạch, cũng có thể gây
thiếu máu.
Thiếu máu tán huyết. Phát triển khi các tế bào máu đỏ là bị phá hủy nhanh hơn tủy
xương có thể tạo ra thay thế nó. Một số bệnh máu có thể làm tăng sự phá hủy tế bào máu
đỏ. Rối loạn tự miễn dịch có thể gây ra cơ thể sản xuất kháng thể với các tế bào máu đỏ,
phá hủy chúng sớm. Một số loại thuốc, chẳng hạn như một số thuốc kháng sinh dùng để
điều trị nhiễm trùng, cũng có thể phá vỡ các tế bào máu đỏ.
Bệnh thiếu máu. Điều này thừa kế và đôi khi thiếu máu nghiêm trọng, mà thường ảnh
hưởng đến người dân của châu Phi, Ả Rập và người gốc Địa Trung Hải, là do một dạng
khiếm khuyết của hemoglobin. Những tế bào hồng cầu hình bất thường chết quá sớm,
dẫn đến sự thiếu hụt kinh niên của các tế bào máu đỏ.
Thiếu máu khác. Có một số khác, các hình thức hiếm của bệnh thiếu máu như
thalassemia và thiếu máu do hemoglobin khiếm khuyết.

Đôi khi, nguyên nhân của bệnh thiếu máu khó có thể được xác định.
YẾU TỐ NGUY CƠ
Các yếu tố này đặt vào nguy cơ thiếu máu
Chế độ ăn uống kém. Bất cứ ai, trẻ hay già có chế độ ăn uống luôn thiếu sắt và vitamin,
đặc biệt là folate, có nguy cơ thiếu máu. Cơ thể cần chất sắt, protein và vitamin để sản
xuất đủ số lượng tế bào hồng cầu.
Rối loạn đường ruột. Có một rối loạn đường ruột ảnh hưởng đến sự hấp thu các chất
dinh dưỡng trong ruột non, chẳng hạn như bệnh Crohn và bệnh celiac - đặt vào nhóm có
nguy cơ bị thiếu máu. Phẫu thuật cắt bỏ hoặc phẫu thuật các bộ phận của ruột non nơi mà
các chất dinh dưỡng được hấp thu có thể dẫn đến thiếu hụt dinh dưỡng và thiếu máu.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 5
Kinh nguyệt. Nhìn chung, phụ nữ có nguy cơ lớn hơn của bệnh thiếu máu thiếu sắt hơn
là nam giới. Đó là bởi vì phụ nữ bị mất máu và cùng với nó là sắt - mỗi tháng trong thời
gian kinh nguyệt.
Mang thai. Nếu đang mang thai, đang ở tăng nguy cơ thiếu máu thiếu sắt vì nhu cầu có
chất sắt để phục vụ cho khối lượng máu tăng lên cũng như là một nguồn hemoglobin cho
bào thai đang phát triển.
Bệnh mạn tính. Ví dụ, nếu có ung thư thận hoặc suy gan, hay tình trạng mãn tính khác,
có thể có nguy cơ của những gì gọi là thiếu máu của bệnh mãn tính. Các điều kiện này có
thể dẫn đến sự thiếu hụt của các tế bào máu đỏ. Mất máu mãn tính từ một loét hay các
nguồn khác trong cơ thể có thể cạn kiệt lưu trữ của sắt, dẫn đến thiếu máu thiếu sắt.
Lịch sử gia đình. Nếu gia đình có một lịch sử của thiếu máu di truyền, chẳng hạn như
thiếu máu tế bào hình liềm, thì cũng có thể có nguy cơ gia tăng của tình trạng này.
Các yếu tố khác
Một số bệnh nhiễm trùng, bệnh máu và các rối loạn tự miễn dịch, tiếp xúc với hoá chất
độc hại và việc sử dụng một số thuốc có thể ảnh hưởng đến sản xuất tế bào máu đỏ và
dẫn đến thiếu máu.
Những người khác có nguy cơ thiếu máu là những người bị tiểu đường, những người
đang phụ thuộc vào rượu (rượu cản trở sự hấp thu các chất dinh dưỡng) và những người
tuân thủ chế độ ăn chay nghiêm ngặt, người có thể không nhận được đủ chất sắt hoặc

vitamin B12 trong chế độ ăn uống.
4. CÁC BIẾN CHỨNG BỆNH THIẾU MÁU
Nếu không được điều trị, thiếu máu có thể gây ra nhiều biến chứng như:
Mệt mỏi nặng. Khi thiếu máu đủ nghiêm trọng, có thể quá mệt mỏi và không thể hoàn
thành công việc hàng ngày. Có thể quá kiệt sức để làm việc hay vui chơi.
Vấn đề về tim. Thiếu máu có thể dẫn đến nhịp tim nhanh hoặc bất thường - một rối loạn
nhịp. Tim phải bơm máu nhiều hơn để bù đắp cho sự thiếu oxy trong máu khi đang thiếu
máu. Điều này thậm chí có thể dẫn đến suy tim sung huyết.
Thần kinh bị hư hại. Vitamin B12 là điều cần thiết không chỉ cho sản xuất tế bào máu
đỏ khỏe mạnh, mà còn cho các chức năng khỏe mạnh thần kinh.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 6
Suy chức năng tâm thần. Thiếu vitamin B12 cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tâm
thần.
Cái chết. Một số thiếu máu gia đình, chẳng hạn như thiếu máu tế bào hình liềm, có thể
nghiêm trọng và dẫn đến biến chứng nguy hiểm tính mạng. Mất rất nhiều máu nhanh
chóng trong bệnh thiếu máu cấp tính trầm trọng có thể gây tử vong.
Chuẩn bị cho cuộc khám bệnh
Nếu có một loại thiếu máu đòi hỏi phải điều trị phức tạp hơn, chẳng hạn như thiếu máu
hoặc thiếu máu Aplastic gây ra bởi các bệnh khác, có thể được giới thiệu đến một bác sĩ
chuyên về chứng rối loạn máu (hematologist).
Bởi vì buổi khám bệnh có thể ngắn gọn và thường có rất nhiều vấn đề quan tâm. Dưới
đây là một số thông tin để giúp sẵn sàng cho buổi khám và những gì mong đợi từ bác sĩ.
Những gì có thể làm
Hãy nhận biết bất kỳ hạn chế nào trước khi khám. Đồng thời thực hiện việc đến khám,
hãy chắc chắn để hỏi nếu có bất cứ điều gì cần làm trước, chẳng hạn như hạn chế chế độ
ăn uống.
Viết ra bất kỳ triệu chứng, bao gồm bất kỳ triệu chứng mà có vẻ không liên quan đến lý
do đến khám.
Ghi thông tin cá nhân chính, bao gồm bất kỳ điểm chính cần nhấn mạnh hoặc thay đổi
cuộc sống gần đây.

Tạo một danh sách tất cả thuốc men, vitamin bổ sung mà đang dùng để thông báo cho
bác sĩ.
Thời gian của với bác sĩ của là có hạn, nên chuẩn bị một danh sách câu hỏi có thể giúp
tận dụng tối đa thời gian hữu ích. Danh sách các câu hỏi từ quan trọng nhất đến ít quan
trọng trong trường hợp thời gian hạn chế.
Đối với bệnh thiếu máu, một số câu hỏi cơ bản để yêu cầu bác sĩ bao gồm
Nguyên nhân rất có thể các triệu chứng là gì?
Có nguyên nhân khác có thể có các triệu chứng này không?
Những loại xét nghiệm kiểm tra cần làm?
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 7
Bệnh thiếu máu này có thể tạm thời hoặc mãn tính?
Điều gì là phương pháp điều trị? Các tác dụng phụ có thể có của mỗi phương pháp là gì?
Tôi có điều kiện y tế này khác. Làm thế nào có thể quản lý chúng tốt nhất với nhau?
Có bất kỳ hạn chế chế độ ăn uống cần phải làm theo?
Có những loại thực phẩm cần phải thêm vào chế độ ăn uống? Bao lâu cần phải ăn những
thực phẩm này?
Có bất kỳ tài liệu quảng cáo hay tài liệu in khác mà tôi có thể mang về nhà không?
Ngoài những câu hỏi đã chuẩn bị sẵn sàng để yêu cầu bác sĩ, đừng ngần ngại đặt câu hỏi
trong buổi khác tại bất kỳ thời gian nào mà không hiểu điều gì đó.
Bác sĩ có thể sẽ hỏi một số câu hỏi và có thể yêu cầu
Khi nào xuất hiện triệu chứng đầu tiên?
Các triệu chứng liên tục hoặc thỉnh thoảng?
Khi nào triệu chứng nặng hơn?
Điều gì, dường như để cải thiện các triệu chứng?
Điều gì xuất hiện các triệu chứng xấu đi?
Những gì có thể làm trong khi chờ đợi
Trong khi chờ đợi, bắt đầu ăn một chế độ ăn uống cân bằng có chứa nhiều chất dinh
dưỡng, đặc biệt là sắt, folate và vitamin B12 .
5. XÉT NGHIỆM CHUẨN ĐOÁN
Các bác sĩ chẩn đoán thiếu máu với sự trợ giúp của một lịch sử y tế, khám lâm sàng và

xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu này đo lường nồng độ của các tế bào hồng cầu có trong
máu (hematocrit) và hemoglobin trong máu. Giá trị hematocrit bình thường dành cho
người lớn là giữa 32 và 43 phần trăm. Bình thường người lớn nói chung các giá trị
hemoglobin trong 11 - 15 gram mỗi dL.
Một số tế bào máu đỏ cũng có thể được kiểm tra dưới kính hiển vi cho:
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 8
• Kích thước.
• Hình dạng.
• Màu.
Làm như vậy có thể giúp xác định chẩn đoán. Ví dụ, trong thiếu máu thiếu sắt, các tế bào
máu đỏ là nhỏ hơn và nhạt màu hơn bình thường. Trong thiếu máu thiếu hụt vitamin, các
tế bào máu đỏ được mở rộng và ít hơn về số lượng.
Kiểm tra bổ xung
Nếu nhận được một chẩn đoán thiếu máu, bác sĩ có thể thử nghiệm thêm để xác định
nguyên nhân cơ bản. Ví dụ, thiếu máu thiếu sắt có thể do chảy máu mạn tính của viêm
loét đã biết hoặc chưa biết, khối u lành tính ở ruột kết, ung thư ruột kết, các khối u, hoặc
suy thận. Bác sĩ có thể thử nghiệm cho những điều này và các điều kiện khác mà có thể
giúp ích cho chẩn đoán các bệnh thiếu máu.
Thỉnh thoảng, nó có thể cần thiết để nghiên cứu một mẫu tủy xương để chẩn đoán thiếu
máu.
Phần B: ĐIỀU TRỊ BỆNH THIẾU MÁU
Thiếu máu điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân:
Thiếu máu thiếu sắt. Hình thức này của thiếu máu được điều trị bằng sắt bổ sung, mà có
thể cần phải mất vài tháng hoặc lâu hơn. Nếu nguyên nhân tiềm ẩn của thiếu sắt là mất
máu - khác hơn là từ kinh nguyệt, là nguồn gốc của chảy máu phải được đặt ra và dừng
lại. Điều này có thể bao gồm phẫu thuật.
Sự thiếu hụt vitamin gây thiếu máu. Thiếu máu ác tính được điều trị bằng tiêm thuốc,
thường là tiêm vitamin B12. Thiếu máu thiếu acid folic được điều trị bằng bổ sung acid
folic.
Thiếu máu của bệnh mãn tính. Không có điều trị cụ thể cho loại thiếu máu. Các bác sĩ

tập trung vào điều trị căn bệnh tiềm ẩn. Sắt và vitamin bổ sung thường không giúp loại
thiếu máu này. Tuy nhiên, nếu triệu chứng trở thành nghiêm trọng, truyền máu hoặc tiêm
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 9
erythropoietin tổng hợp, một hormone được sản xuất bình thường từ thận, có thể giúp
kích thích sản xuất tế bào máu đỏ.
Thiếu máu Aplastic. Điều trị thiếu máu này có thể bao gồm truyền máu để tăng cấp độ
của các tế bào máu đỏ. Có thể cần ghép tủy xương nếu tủy xương bị bệnh và không thể
làm cho các tế bào máu khỏe mạnh. Có thể cần thuốc miễn dịch, để làm giảm bớt phản
ứng của hệ miễn dịch và cung cấp cho các tuỷ xương cấy ghép một cơ hội để bắt đầu hoạt
động trở lại.
Thiếu máu liên quan với bệnh tủy xương. Điều trị các bệnh khác nhau có thể là từ
thuốc đơn giản đến hóa trị liệu và đến cấy ghép tuỷ xương.
Thiếu máu tán huyết. Quản lý thiếu máu tán huyết bao gồm tránh thuốc nghi ngờ, điều
trị nhiễm khuẩn liên quan và uống thuốc giúp ngăn chặn hệ thống miễn dịch có thể tấn
công các tế bào máu đỏ. Điều trị bằng steroid, thuốc suppressant globulin miễn dịch hoặc
gamma có thể giúp ngăn chặn cuộc tấn công hệ miễn dịch lên các tế bào máu đỏ.
Nếu các điều kiện đã gây ra một lá lách lớn, có thể cần phải bỏ lá lách - một cơ quan
tương đối nhỏ dưới lồng xương sườn ở phía bên trái. Một số thiếu máu tán huyết có thể
gây ra lá lách trở nên lớn với các tế bào máu màu đỏ bị hư hỏng. Đôi khi, lá lách góp
phần thiếu máu tán huyết bằng cách loại bỏ các tế bào máu màu đỏ quá nhiều. Tùy thuộc
vào mức độ nghiêm trọng của bệnh thiếu máu, truyền máu hoặc plasmapheresis có thể
cần thiết.
Bệnh thiếu máu.
Điều trị thiếu máu này có thể bao gồm sự quản lý oxy, đau, giảm ma túy và uống thuốc
và dịch truyền tĩnh mạch để giảm đau và ngăn ngừa biến chứng. Các bác sĩ cũng thường
sử dụng truyền máu, bổ sung acid folic và kháng sinh. Một cấy ghép tủy xương có thể là
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 10
một điều trị có hiệu quả trong một số trường hợp. Một loại thuốc ung thư gọi là
hydroxyurea cũng được sử dụng để điều trị bệnh thiếu máu tế bào hình liềm ở người lớn.
Phòng chống

Nhiều loại bệnh thiếu máu không thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên, có thể giúp tránh được
bệnh thiếu máu thiếu sắt và thiếu máu thiếu vitamin bằng cách ăn uống lành mạnh và đa
dạng, bao gồm:
Sắt. Các nguồn tốt nhất của sắt là thịt bò và các loại thịt khác. Các loại thực phẩm giàu
sắt bao gồm các loại đậu, đậu lăng, ngũ cốc tăng cường chất sắt, rau xanh sẫm lá, trái cây
sấy khô, bơ đậu phộng và hạt.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 11
Folate. Chất dinh dưỡng này, và hình thức tổng hợp của nó, folic acid, có thể được tìm
thấy trong các loại nước ép cam quýt và trái cây, chuối, rau xanh sẫm lá, rau đậu và bánh
mì, ngũ cốc và mì ống.
Vitamin B12. Trong thịt và các sản phẩm sữa dồi dào vitamin.
Vitamin C. Thực phẩm có chứa vitamin C, như trái cây họ cam quýt, dưa hấu, giúp tăng
hấp thu sắt.
Ăn nhiều các thực phẩm chứa sắt đặc biệt quan trọng cho những người có yêu cầu sắt cao
như trẻ em, sắt là cần thiết trong quá trình tăng trưởng, có thai và phụ nữ có kinh nguyệt.
Đủ lượng sắt cũng rất quan trọng cho trẻ sơ sinh, cho người ăn chay nghiêm ngặt và chạy
đường dài.
Chú ý về bổ sung sắt
Bác sĩ có thể kê đơn bổ sung sắt hoặc vitamin tổng hợp có chứa sắt cho những người có
yêu cầu sắt cao. Nhưng bổ sung sắt là thích hợp chỉ khi cần chất sắt hơn một chế độ ăn
uống cân bằng có thể cung cấp. Đừng nghĩ rằng nếu đang mệt mỏi, chỉ đơn giản cần phải
bổ sung chất sắt. Quá tải cơ thể với sắt có thể nguy hiểm.
Phần C: THỰC PHẨM CHO THIẾU MÁU
Một trong những biện pháp hỗ trợ điều trị hiệu quả là sử dụng các món ăn. Sau đây là 10
loại thực phẩm bổ máu bạn nên ăn:
1. 10 loại thực phẩm bổ máu bạn nên ăn:
Thịt bò
Hemoglobin là một thành phần quan trọng trong máu. Hemoglobin được tổng hợp trong
máu nhờ chất sắt. Nếu cơ thể thiếu sắt, lượng hemoglobin cũng giảm và kéo theo đó là
một loạt các triệu chứng như thiếu máu, rụng tóc, mệt mỏi và đau đầu

Trong 85mg thịt bò cung cấp 2,1mg sắt. Vì vậy, có thể nói, thịt bò cũng là nguồn cung
cấp chất sắt phong phú, giúp cải thiện lượng hemoglobin cho cơ thể. Nếu chọn thịt bò,
bạn nên chọn thăn bò vì nó còn chứa ít chất béo nhất, giúp bạn tránh tăng cân.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 12
Gan
Với những người không ăn chay thì ăn gan là một cách tuyệt vời để tăng hàm lượng sắt
trong cơ thể. Trong 100gr gan gà chứa 9mg sắt. Gan bò không những cũng là một nguồn
chứa nhiều sắt như gan các loại động vật khác mà còn chứa ít calo và cholesterol nên rất
thích hợp với những người không muốn tăng cân
Đậu đen
Đậu đen được coi như là một loại thực phẩm tốt để làm cho mái tóc đen và làm phong
phú thêm máu trong cơ thể con người. Bạn có thể ăn đậu đen bằng nhiều cách. Ví dụ, bạn
có thể nấu ăn đậu đen với xương gà đen để nuôi dưỡng máu của bạn.
Càrốt
Nhờ hàm lượng beta-carotene phong phú mà cà rốt được biết đến như một thực phẩm
đem lại lợi ích tuyệt vời cho đôi mắt. Không chỉ vậy, beta-carotene còn là một chất dinh
dưỡng đặc biệt rất có công hiệu trong việc bổ máu.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 13
Cà rốt có nhiều chất bổ khác như các vitamin A, B, C, D, E, axit folic, kali và sợi pectin
(giúp hạ cholesterol máu). Những nguyên tố như canxi, đồng, sắt, magiê, mangan, phốt
pho, lưu huỳnh có trong cà rốt đều ở dạng dễ hấp thu vào cơ thể hơn bất kỳ thuốc bổ
nào.
Long nhãn
Theo kinh nghiệm lâm sàng của Đông y, long nhãn là vị thuốc bổ huyết, ích tâm, kiện tỳ,
ích trí. Đem so sánh với táo tàu thì tác dụng chữa bệnh của long nhãn còn tốt hơn. Nó vừa
bổ huyết lại có hiệu quả điều trị chứng mất ngủ do suy nghĩ, lo lắng quá nhiều, tâm trạng
bứt rứt, hồi hộp.
Y học hiện đại qua nghiên cứu đã phát hiện trong long nhãn có đường gluco, đường
xacaro, lipid, vitamin B1, B2, C, P và các nguyên tố vô cơ như canxi, phốt pho, sắt Tuy
nhiên phụ nữ mang thai không nên ăn long nhãn nhiều. Nguyên nhân là do phụ nữ mang

thai thường có triệu chứng nóng trong và thường có các hiện tượng táo bón, ăn nhãn
nhiều sẽ tăng nóng trong, động thai, ra huyết đau bụng, đau tức bụng dưới, thậm chí tổn
thương thai khí, dẫn tới sảy thai.
Rau ngót, rau dền
Theo các chuyên gia, rau ngót, rau dền, đặc biệt là rau dền đỏ luôn là những thứ "ưu tiên"
hàng đầu cho người mới sinh con bởi tính "lành" và bổ máu.
Nho
Nho rất giàu phốt pho, canxi, sắt, các vitamin và axit amin. Đặc biệt, nho còn có tác
dụng đào thải chất độc trong cơ thể. Nho giúp gan "quét đi" lượng độc tố có hại trong cơ
thể, đồng thời có ích cho quá trình tái tạo máu.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 14
Vì là loại quả giàu năng lượng nên nho rất tốt cho những người cần nhiều năng lượng
như người già, trẻ em, thanh thiếu niên, người chơi thể thao Đối với thai phụ, thì ăn nho
không chỉ mang lại lợi ích dinh dưỡng cho thai nhi mà còn tốt cho sức khỏe của người
mẹ, giúp lưu lượng máu dồi dào.
Táo
Táo có lượng vitamin, đường và các loại axit amin phong phú. Các nghiên cứu đã chứng
minh táo có thể điều hòa quá trình trao đổi chất, làm các tế bào mới phát triển nhanh hơn
và loại trừ các tế bào chết, đặc biệt táo có tác dụng tăng cường chức năng tạo máu của cơ
thể và làm tăng lượng hồng cầu trong máu.
Bí đỏ
Bí đỏ là một loại “thần dược” giúp bổ huyết cho chị em rất tốt. Rất nhiều nghiên cứu đã
chứng minh trong bí đỏ có chứa protein thực vật, carotene, vitamin, axit amin thiết yếu,
canxi, kẽm, sắt, coban, phốt pho…
Trong đó coban là thành phần chủ yếu để chuyển hóa thành vitamin B12 giúp cho việc
vận chuyển hồng cầu trong máu thuận lợi hơn. Kẽm có tác dụng trực tiếp đến việc phát
triển của các tế bào máu. Còn sắt là thành phần quan trọng trong việc cấu thành
hemoglobin trong máu. Các chất này đều là những chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.
Cá hồi
Cá hồi được coi là một loại siêu thực phẩm vì có hàm lượng axit béo omega-3 rất phong

phú. Omega-3 có tác thể giúp ngăn ngừa cục máu đông và giảm nguy cơ đột quỵ, các
bệnh tim mạch, huyết áp
Thế nhưng, cá hồi cũng là một nguồn cung cấp sắt, trong 100mg cá hồi chứa 0,7mg sắt.
Vì vậy, bạn đừng bỏ qua loại thực phẩm vô cùng có lợi cho sức khỏe này.
Các thực phẩm khác
Mật ong
Mật ong giúp ích rất hiệu quả cho việc tích tụ chất sắt trong máu vì chúng chứa một
lượng chất sắt và man-gan dồi dào. Loại thực phẩm này còn giúp duy trì sự cân bằng giữa
các huyết cầu máu đỏ và huyết sắc tố.
Nước ép củ cải đường
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 15
Loại rau củ này có liên quan đến số lượng cũng như chất lượng tạo máu trong cơ thể con
người. Hàm lượng chất sắt phong phú trong củ cải đường giúp làm hồi phục các tế bào
máu đỏ và hỗ trợ việc cung cấp ô-xy mới cho cơ thể. Nước ép củ cải đường nên được làm
từ những cây củ cải đường còn tươi. Trong củ cải đường có chứa phốt pho, các vitamin A
và C, a-xít folic và biotin. So với các loại chất dinh dưỡng tổng hợp khác, những dưỡng
chất do củ cải đường cung cấp dễ được hấp thu hơn. Ngoài ra, củ cải đường còn được
biết đến với khả năng làm tăng sự hấp thu ô-xy do máu cung cấp lên tới 400%.
Những thực phẩm xanh
Thực phẩm xanh là một phần không thể thiếu trong chế độ ăn uống của những người
đang mắc bệnh thiếu máu. Các loại rau có lá màu xanh đậm cung cấp lượng vitamin A,
C, K và folate cực kỳ dồi dào. Rau xanh như rau bina, bông cải xanh và những loại rau có
màu xanh đậm khác cung cấp rất nhiều chất sắt non-heme. Do đó, cần dùng thêm những
thực phẩm giàu vitamin C để việc hấp thu loại chất sắt này trở nên dễ dàng hơn.
Hải sản
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 16
Các loại hải sản cũng có nhiều chất sắt nên vẫn được xếp vào danh sách những thực
phẩm có ích trong việc điều trị bệnh thiếu máu. Trong các loại hải sản, sò sẽ cung cấp
lượng chất sắt tối đa với khoảng 13 mg chất sắt trong 85g sò. Hải sản còn chứa nhiều
vitamin B12. Thiếu hụt loại vitamin này cũng khiến cho cơ thể mắc bệnh thiếu máu.

Lương thực thô
Do có hàm lượng chất sắt cao nên các loại lương thực thô cũng được đánh giá là có hiệu
quả trong việc chữa bệnh thiếu máu. Những loại lương thực thô có chứa nhiều chất sắt
bao gồm bột yến mạch, nui, bột mì và hạt kê. Chúng là một phần quan trọng trong chế độ
ăn uống nhằm tăng cường thêm lượng máu cho cơ thể. Lương thực thô còn là một nguồn
cung cấp carbohydrate khá tốt. Tuy nhiên, để không bị tăng cân do mức năng lượng dồi
dào mà các loại lương thực thô mang lại, bạn có thể chế biến chúng thành các món ăn
sáng dùng kèm với sữa ít béo.
Rau xanh
Rau xanh là những loại thực phẩm có chứa chất sắt non-heme. Lượng chất sắt mà cơ thể
hấp thu từ những nguồn thực phẩm này là vô cùng lớn, phụ thuộc vào sự đa dạng của các
loại thực phẩm mà bạn đã dùng. Cơ thể không thể hấp thu chất sắt non-heme mà cần phải
có sự trợ giúp của vitamin C. Những loại trái cây lại rất giàu vitamin C nên sẽ giúp cơ thể
hấp thu được chất sắt trong rau xanh. Chính vì vậy, nên tập trung ăn nhiều các loại rau
xanh và trái cây mỗi ngày để đáp ứng cho nhu cầu chất sắt mà cơ thể cần trong quá trình
điều trị bệnh thiếu máu. Những loại rau có nhiều chất sắt là rau bina, đậu ve và khoai
lang. Lượng chất sắt có trong một chén đậu ve là khoảng 3 mg và một lượng khoai lang
tương tự sẽ chứa khoảng 2 mg chất sắt.
Đậu lăng
Cũng giống như các loại rau xanh khác, đậu lăng cung cấp nhiều chất sắt non-heme.
Trong một chén đậu lăng chứa khoảng 6,5 mg chất sắt, đậu nành chứa khoảng 9 mg. Nấu
những loại đậu này chung với rau xanh chính là một cách để cơ thể hấp thu được lượng
chất sắt có trong đậu. Tuy nhiên, mặc dù có lượng chất sắt dồi dào nhưng cũng không
nên dùng quá nhiều đậu lăng vì chúng có thể làm hơi gas tích tụ nhiều trong bao tử,
gây đầy hơi và khó tiêu hóa.
9. Thịt gia cầm
Cụ thể: gan gà, heo, bò, vịt; thận, tim, huyết của gà, vịt và heo; thịt nạc của bò, dê, heo,
gà, vịt; lòng đỏ trứng
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 17
Bênh cạnh hàm lượng protein có chất lượng cao, thịt gia cầm còn chứa nhiều chất sắt.

Thịt gà tây sẽ cung cấp khoảng 1,5 mg chất sắt cho mỗi 85g thịt. Chất sắt trong các loại
thịt như thịt bò là chất sắt heme nên cơ thể dễ hấp thu mà không cần đến sự trợ giúp của
những nguồn thực phẩm có chứa vitamin C.
Chú ý tăng cường những loại thực phẩm kể trên vào thực đơn hàng ngày bên cạnh việc
tiêu thụ nhiều những thứ giàu vitamin C chính là một trong những cách hiệu quả nhất để
điều trị bệnh thiếu máu. Bên cạnh đó, cần cố gắng tập thể dục đều đặn bằng những bài
tập nhẹ nhàng, không quá sức khi cơ thể bạn còn đang yếu như đi bộ, đạp xe… sẽ giúp
ích rất nhiều cho cơ thể, giúp bạn cảm thấy khỏe mạnh và vui vẻ hơn.
2. Sử dụng các món ăn bằng bài thuốc cụ thể:
Bài 1: Thịt dê 250g, đương quy 15g, sinh địa hoàng 15g, gừng 10g, nước tương, muối,
đường vừa đủ. Thịt dê rửa sạch, thái nhỏ, cho vào nồi trộn đêu với các vị trên, thêm nước
xâm xấp, đun sôi sau đó đun nhỏ lửa hầm nhừ là dùng được. Ngày ăn 1 lần với cơm.
Dùng 5 - 7 ngày là một liệu trình. Công dụng: bổ khí huyết, tăng thể lực, dùng rất tốt cho
người bệnh thiếu máu, gầy yếu, mệt mỏi.

Bài 2: Gà mái 1 con, gạo tẻ 100g. Mổ gà rửa sạch, hầm lấy nước cốt. Nấu cháo gạo bằng
nước cốt gà, nấu to lửa cho sôi kỹ, rồi để nhỏ lửa cho nhừ nhuyễn. Cách dùng: Ngày ăn
hai bữa sáng tối, ăn nóng. Dùng 3 - 5 ngày. Công dụng: bổ khí huyết, dùng cho các
trường hợp suy nhược thiếu máu.
Bài 3: Tiết canh lợn 500g, rửa sạch, thái miếng vuông; 100g cá diếc bỏ vẩy, bỏ nội tạng,
rửa sạch, khía cạnh; gạo 100g, hạt tiêu trắng một ít, nấu lên thành cháo, không nên cho
muối. Ăn thường xuyên sẽ trị được thiếu máu, đau đầu.
Bài 4: Mộc nhĩ đen 30g, táo tàu 30 quả, đường đỏ vừa đủ. Mộc nhĩ ngâm nước 30 phút,
cùng cho vào nôi với táo tàu, nấu nhừ rồi cho đường vào quấy đêu là được. Mỗi ngày ăn
1 lần, ăn liên tục 10 ngày.
Bài 5: Quả dâu chín ngâm với đường (hoặc mật ong), pha nước uống vào buổi tối trước
khi đi ngủ. Dùng thường xuyên tốt cho người bệnh thiếu máu, mất ngủ.
Bài 6: Chim cút 2 con, hoàng kỳ 50g, đảng sâm 50g, hoài sơn 50g. Chim cút làm sạch
lông, bổ ruột, cho vào nồi cùng hoàng kỳ, đảng sâm, hoài sơn đổ vừa nước, hầm cho thịt
chim cút nhừ, gia vị vừa ăn. Mỗi ngày ăn 1 lần. Dùng 5 - 7 ngày là một liệu trình. Dùng

tốt cho người bệnh thiếu máu, người mới ốm dậy.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 18
Bài 7: Rau chân vịt tươi 200g (để nguyên rễ), gan lợn 150g. Rửa sạch rau chân vịt, thái
thành từng đoạn; gan lợn rửa sạch thái miếng mồng. Đun sôi nước, cho vài lát gừng tươi
và gia vị, sau đó cho gan lợn và rau chân vịt vào, tiếp tục đun cho gan chín là được. Có
thể dùng làm canh trong bữa ăn hằng ngày. Dùng 1 tuân là một liệu trình. Công dụng: bổ
dưỡng, bổ huyết, dùng tốt cho người bệnh thiếu máu do thiếu sắt, làm cho da trở nên
hồng hào, khỏe mạnh.
3. Trị thiếu máu bằng những biện pháp tự nhiên
Mặc dù có thể điều trị thiếu máu bằng thuốc, song sử dụng các biện pháp tự nhiên
cũng rất an toàn.
Sinh tố
Các loại nước sinh tố từ rau chữa thiếu máu rất hiệu quả. Cứ cách một ngày bạn hãy uống
một cốc sinh tố củ cải đỏ. Thêm chút lá tầm ma vì nó rất giàu sắt. Hoặc uống nước ép rau
chân vịt với mật ong. Uống thường xuyên những loại nước này có thể giúp điều trị thiếu
máu.
Nước giấm táo
Món cốc tai gồm nước chanh và giấm làm từ rượu táo có thể điều trị tình trạng thiếu máu.
Pha hai thìa cà phê giấm làm từ tượu táo vào nước chanh và uống vào lúc sáng sớm. Hãy
biến việc này thành thói quen hàng ngày vì nó giúp làm tăng lượng hemoglobin của cơ
thể.
Hạt vừng
Lấy một thìa canh hạt vừng và đun sôi với nước. Hãm trong 10 phút. Thêm một thìa cà
phê mật ong. Uống hàng ngày để điều trị thiếu máu. Vừng chứa nhiều sắt, do đó giúp
tăng lượng hemoglobin trong cơ thể.
Yoga
Tập yoga có lợi đối với người bị thiếu máu. Một số tư thế yoga có thể làm tăng tuần hoàn
máu trong cơ thể. Tập yoga thường xuyên giúp phòng tránh thiếu máu.
Tắm muối Epsom
Một cách tự nhiên khác để điều trị thiếu máu là tắm muối Epsom. Cách này giúp làm

tăng tuần hoàn máu, phòng ngừa chóng mặt do thiếu máu. Ngâm chân trong nước muối
Epsom ấm cũng rất có tác dụng.
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 19
Thực phẩm giàu vitamin C
Ăn nhiều những thực phẩm giàu vitamin C như chanh và cam giúp tăng cường hấp thu
sắt trong cơ thể. Do đó hãy đưa vào chế độ ăn hằng ngày những loại trái cây giàu vitamin
C để cơ thể hấp thụ được đủ sắt.
Chúc Bạn một ngày vui vẻ, khỏe mạnh!
Action,
TL Tặng: Facebook.com/groups/camnangdh2014 Page 20