đánh giá thực trạng và hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng ở xã thái sơn- huyện đô lương- tỉnh nghệ an

PHệN 1: M ệU
1.1 ỷt vỏỳn õóử
Nọng nghióỷp laỡ mỷt trỏỷn haỡng õỏửu laỡ vỏỳn õóử chióỳn lổồỹc quan troỹng õóứ
ọứn õởnh chờnh trở xaợ họỹi, phaùt trióứn kinh tóỳ õoù laỡ õióửu õổồỹc õaớng vaỡ nhaỡ nổồùc ta
khaớng õởnh trong sổỷ nghióỷp cọng nghióỷp hoaù hióỷn õaỷi hoaù õỏỳt nổồùc. Chuùng ta
khọng thóứ laỡm giaỡu tổỡ nọng nghióỷp, nhổng khọng thóứ ọứn õởnh xaợ họỹi vaỡ phaùt
trióứn kinh tóỳ nóỳu õỏỳt nổồùc õoù thióỳu lổồng thổỷc, thổỷc phỏứm vaỡ nọng nghióỷp
ngheỡo naỡn laỷc hỏỷu. nhỗn chung caùc nổồùc trón thóỳ giồùi khọng coù nổồùc naỡo coi
nheỷ vaỡ boớ qua nọng nghióỷp caớ mỷc duỡ hoỹ õaợ phaùt trióứn caùc ngaỡnh muợi nhoỹn
khaùc. Vỗ vỏỷy nọng nghióỷp noù õaớm baớo cho an toaỡn lổồng thổỷc taỷi chọự, tng
khaớ nng khai thaùc tọỳi õa vóử caùc nguọửn lổỷc. ọỳi vồùi Vióỷt nam laỡ mọỹt nổồùc
nọng nghióỷp coù nguọửn gọỳc lỏu õồỡi vồùi 80% dỏn sọỳ sọỳng ồớ nọng thọn, vaỡ gỏửn
70% nguọửn lao õọỹng laỡm nọng nghióỷp thỗ nọng nghióỷp chióỳm mọỹt vở trờ quan
troỹng noù quyóỳt õởnh sổỷ sọỳng coỡn cuớa õỏỳt nổồùc khọng nhổợng trổồùc mừt maỡ coỡn
lỏu daỡi.
ỏỳt nổồùc ta tổỡ khi õọứi mồùi õóỳn nay cồ cỏỳu kinh tóỳ nọng thọn coù sổỷ
chuyóứn bióỳn tờch cổỷc, nhổng nọng nghióỷp vỏựn coỡn tỗnh traỷng saớn xuỏỳt nhoớ, cồ
cỏỳu nọng nghióỷp vaỡ kinh tóỳ nọng thọn mọỹt sọỳ nồi vỏựn laỡ san xuỏỳt õọỹc canh,
thuỏửn nọng. Nọng nghióỷp vỏựn chióỳm tyớ troỹng lồùn trong kinh tóỳ nọng thọn, caùc
ngaỡnh kinh tóỳ ngoaỡi ngaỡnh nọng nghióỷp vỏựn chổa õổồỹc phaùt trióứn. Nhỗn chung
cồ cỏỳu kinh tóỳ nọng thọn ồớ nổồùc ta coỡn bỏỳt hồỹp lyù, hióỷu quaớ thỏỳp, chổa khai
thaùc hóỳt moỹi tióửm nng cuớa õỏỳt nổồùc vaỡ lồỹi thóỳ sinh thaùi cuớa tổỡng vuỡng cho sổỷ
tng trổồớng vaỡ phaùt trióứn kinh tóỳ xaợ họỹi ồớ nọng thọn. Do õoù, chuyóứn dởch cồ
cỏỳu kinh tóỳ nọng thọn theo hổồùng cọng nghióỷp hoaù hióỷn õaỷi hoaù laỡ mọỹt õióửu tỏỳt
yóỳu, cỏửn thióỳt õóứ phaùt trióứn nọng nghióỷp, nọng thọn toaỡn dióỷn õaùp ổùng õoỡi hoới
ngaỡy caỡng cao cuớa thở trổồỡng vaỡ giaới quyóỳt caùc vỏỳn õóử xaợ họỹi bổùc xuùc ồớ nọng
thọn.
Trong nhổợng nm qua nhaỡ nổồùc ta cuợng rỏỳt quan tỏm õóỳn vióỷc chuyóứn
õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng trón tỏỳt caớ ba mióửn cuớa õỏỳt nổồùc, õaợ õổa nhổợng cồ chóỳ
chờnh saùch õóứ khuyóỳn khờch chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng nhũm nỏng cao thu
1

nháûp gọp pháưn vo xoạ âọi gim ngho, do váûy m âáút nỉåïc ta trong nhỉỵng
nàm qua sn pháøm näng nghiãûp â tàng lãn âạng kãø v sn pháøm näng nghiãûp
ráút âa dảng. Bãn cảnh âọ viãûc chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng ca tỉìng vng,
tỉìng âëa phỉång cng chỉa âảt âỉåüc hiãûu qu cao, chỉa phạt triãøn âụng våïi
tiãưm nàng ca vng, ca tỉìng âëa phỉång. Nháút l viãûc chuøn âäøi cå cáúu ca
tỉìng huûn nọi chung v ca tỉìng x nọi riãng cn nhiãưu báút cáûp, cn ạp âàût
theo kiãøu trãn xúng nãn viãûc chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng cn cháûm chỉa âảt
âỉåüc hiãûu qu cao.
X thại sån l mäüt x bạn sån âëa thu nháûp chênh ca ngỉåìi dán tỉìì näng
nghiãûp. Thỉûc tãú nhỉỵng nàm qua cå cáúu cáy träưng â thay âäøi âạng kãø nhỉng
váùn chỉa thỉûc sỉû mang lải hiãûu qu kinh tãú, cọ nhỉỵng cáy träưng cho nàng sút
v thu nháûp cao nhỉ: cáy dỉa chüt thç chụng ta cáưn phi khuún khêch måí
räüng diãûn têch âãø sn xút, nhỉng bãn cảnh âọ cng cọ nhỉỵng loải cáy träưng
cho thu nháûp tháúp thç cáưn phi thu hẻp diãûn têch lải cho ph håüp âãø cọ biãûn
phạp, âënh hỉåïng chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng cho ph håüp våïi âiãưu kiãûn ca
âëa phỉång nhàòm tàng nàng sút cáy träưng, ci thiãûn âåìi säúng ca nhán dán.
Nhỉng thỉûc tãú trçnh âäü thám canh ca ngỉåìi dán cn tháúp, väún âáưu tỉ vo cn
nhiãưu hản chãú. Do váûy m âåìi säúng ca nhán dán trãn tỉìng âëa phỉång cn
gàûp nhiãưu khọ khàn, sn lỉåüng bçnh qn trãn âáưu ngỉåìi chỉa cao, nàng sút
cáy träưng tháúp.
Xút phạt tỉì nhu cáưu ca thỉûc tãú sn xút, sỉû âäưng ca khoa khuún
näng v phạt triãøn näng thän, våïi sỉû giụp âåỵ ca U ban nhán dán x Thại
Sån, chụng täi â mảnh dản nghiãn cỉïu âãư ti: “
Âạnh giạ thỉûc trảng v
hỉåïng chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng åí x Thại Sån- huûn Âä
lỉång- tènh Nghãû An”.
1.2 Mủc âêch âãư ti:
Tçm hỉåïng chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng ph håüp nhàòm náng cao thu nháûp
ca ngỉåìi näng dán.
2

PHệN 2: TỉNG QUAN NGHIN CặẽU
2.1 Tỗnh hỗnh chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng trón thóỳ giồùi
Phaùt trióứn kinh tóỳ vồùi tọỳc õọỹ cao vaỡ bóửn vổợng laỡ muỷc tióu phỏỳn õỏỳu cuớa
tỏỳt caớ caùc nổồùc trón thóỳ giồùi. Tỏỳt caớ caùc nổồùc õóửu coù ngaỡnh nọng nghióỷp nhổng
ồớ nhổợng mổùc õọỹ phaùt trióứn khaùc nhau vỗ mọựi nổồùc coù mọỹt nóửn kinh tóỳ phaùt
trióứn khaùc nhau, aùp duỷng tióỳn bọỹ khoa hoỹc kộ thuỏỷt khaùc nhau. Tuy õỏỳt nổồùc
muọỳn phaùt trióứn thỗ khọng thóứ laỡm giaỡu õổồỹc tổỡ nọng nghióỷp, nhổng noù laỷi laỡ
ngaỡnh õaớm baớo cho an toaỡn vaỡ an ninh lổồng thổỷc trong mọựi nổồùc cuợng nhổ
trón toaỡn thóỳ giồùi. Qua õoù õóứ thuùc õỏứy caùc ngaỡnh khaùc phaùt trióứn, do õoù maỡ
ngaỡnh nọng nghióỷp rỏỳt õổồỹc coi troỹng vaỡ laỡ nhióỷm vuỷ phaùt trióứn haỡng õỏửu cuớa
tỏỳt caớ caùc nổồùc trón thóỳ giồùi.
Caùc nổồùc tổ baớn hoỹ rỏỳt phaùt trióứn vaỡ coi troỹng ngaỡnh nọng nghióỷp, do
khoa hoỹc kộ thuỏỷt cuớa hoỹ phaùt trióứn, nón vióỷc aùp duỷng vaỡo saớn xuỏỳt nọng
nghióỷp rỏỳt coù hióỷu quaớ. Noù thóứ hióỷn ồớ vỏỳn õóử sau: caùc nổồùc phaùt trióứn thỗ lao
õọỹnng ồớ ngaỡnh nọng nghióỷp laỡ rỏỳt ờt nhổng saớn lổồỹng cuớa nọng nghióỷp laỷi õaỷt
mổùc rỏỳt cao, tyớ troỹng cuớa noù trong nóửn kinh tóỳ quọỳc dỏn chióỳm mọỹt vở trờ tổồng
õọỳi cao.
Coỡn caùc nổồùc õang phaùt trióứn vaỡ chổa phaùt trióứn thỗ ngổồỹc laỷi tuy ồớ
nhổợng nổồùc naỡửy ngaỡnh saớn xuỏỳt nọng nghióỷp õaợ xuỏỳt hióỷn lỏu õồỡi nhổng laỷi
phaùt trióứn coỡn chỏỷm, vióỷc aùp duỷng caùc bióỷn phaùp khoa hoỹc kyợ thuỏỷt õaỷt õổồỹc
chổa cao, lao õọỹng ồớ trong nghaỡnh nọng nghióỷp vỏựn coỡn lồùn, nng suỏỳt, saớn
lổồỹng cuợng nhổ tyớ troỹng cuớa noù õaỷt õổồỹc chổa cao. ióửu naỡy cuợng thóứ hióỷn
õổồỹc trỗnh õọỹ thỏm canh, vọỳn õỏửu tổ vaỡ vióỷc aùp duỷng caùc bióỷn phaùp khoa hoỹc
kyợ thuỏỷt ồớ mọựi nổồùc khọng giọỳng nhau.
Bổồùc õỏửu cuớa quaù trỗnh chuyóứn bióỳn trón õổồỹc õaùnh giỏỳu bũng vióỷc thay
õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng, bũng vióỷc aùp duỷng rọỹng raợi chóỳ õọỹ luỏn canh mồùi coù hióỷu
quaớ kinh tóỳ vaỡ kyợ thuỏỷt cao. Vióỷc õổa vaỡo saớn xuỏỳt nhổợng giọỳng mồùi coù nng
suỏỳt cao phuỡ hồỹp vồùi õióửu kióỷn cuớa mọựi vuỡng, cuợng nhổ vióỷc aùp duỷng tọỳt caùc
kyợ thuỏỷt trong baớo vóỷ thổỷc vỏỷt, phỏn boùn.
Sau õỏy laỡ cồ cỏỳu nọng nghióỷp vaỡ tỗnh hỗnh saớn xuỏỳt nọng nghióỷp cuớa

mọỹt sọỳ nổồùc trón thóỳ giồùi.
3
Trung Qúc: Trung Qúc ln coi näng nghiãûp l cå såí ca nãưn kinh tãú
qúc dán” nhiãûm vủ hng âáưu âàût ra l táûp trung mi tinh lỉûc lm cho nãưn
näng nghiãûp lảc háûu mau chọng phạt triãøn” trong sn xút näng nghiãûp lỉång
thỉûc âỉåüc chụ trng âàûc biãût våïi quan âiãøm “phi lỉång báút äøn” bàòng nhiãưu
biãûn phạp tạc âäüng âãø äøn âënh diãûn têch gieo träưng lỉång thỉûc, náng cao sn
lỉåüng trãn mäüt âån vë diãûn têch bàòng con âỉåìng thám canh, ch trỉång xáy
dỉûng cạc vng lỉång thỉûc hng họa trng âiãøm cọ sỉû häù tråü ca nh nỉåïc
Nhåì váûy Trung Qúc â tỉìng bỉåïc thoạt khi tçnh trảng trç trãû ca nhỉỵng nàm
trỉåïc âáy, gii quút nản thiãúu âọi triãưn miãn ca nhán dán.
Âãø âáøy mảnh täúc âäü phạt triãøn ngnh näng nghiãûp, Trung Qúc â sỉí
dủng nhiãưu biãûn phạp cọ hiãûu qu nhỉ: Ci tiãún qun l kinh tãú näng nghiãûp,
sỉí dung räüng khàõp cạc biãûn phạp khoa hc k thût vo sn xút näng nghiãûp.
Sau khi âm bo lỉång thỉûc vỉỵng chàõc, Trung Qúc âiãưu chènh cå cáúu ngnh
kinh tãú näng thän phạt triãøn theo hỉåïng âa dảng. Våïi chênh sạch phạt triãøn
näng nghiãûp ton diãûn, hng tràm triãûu häü näng dán Trung Qúc â chuøn tỉì
trảng thại kinh tãú tỉû nhiãn tỉû cáúp tỉû tục sang nãưn kinh tãú hng họa, näng
nghiãûp phạt triãøn khạ äøn âënh â tảo âiãưu kiãûn cho sỉû phạt triãøn chung ca nãưn
kinh tãú Qúc dán.
Thại Lan: Trong nhỉỵng nàm 60 ca thãú k 20 Thại Lan váùn l nỉåïc lảc
háûu, úu kẹm vãư näng nghiãûp v cäng nghiãûp, trãn 90% dán säú l näng dán
nãn h â chn cäng nghiãûp họa lm con âỉåìng âãø thục âáøy näng nghiãûp v
kinh tãú näng thän phạt triãøn, vo thåìi gian âáưu Thại Lan lỉûa chn mä hçnh
cäng nghiãûp họa âä thë v táûp trung xáy dỉûng mäüt säú ngnh cäng nghiãûp trng
úu nhỉ: âäüng lỉûc, dáưu ha, sn xút tỉ liãûu sn xút Âi theo hỉåïng ny
chàóng nhỉỵng nãưn kinh tãú khäng phạt triãøn m cn lám vo tçnh trảng trç trãû,
näng nghiãûp váùn lảc háûu, qu qût phán tạn. Trỉåïc tçnh hçnh trãn våïi quan
âiãøm näng thän l xỉång säúng ca âáút nỉåïc Thại Lan â chuøn hỉåïng chiãún
lỉåüc cäng nghiãûp họa âä thë â chuøn sang âa dảng họa nãưn kinh tãú, âa dảng

họa c âä thë v näng thän, c näng nghiãûp v cäng nghiãûp âãưu hỉåïng vãư xút
kháøu. Thỉûc hiãûn phạt triãøn näng nghiãûp theo hỉåïng âa dảng họa â tạc âäüng
trỉûc tiãúp âãún quạ trçnh chuøn dëch cå cáúu kinh tãú näng nghiãûp v näng thän.
Trong phạt triãøn näng nghiãûp chụ trng âa dảng họa cạc loải cáy träưng, váût
4
nuọi, õa daỷng hoùa saớn phỏứm, nọng, lỏm, ngổ nghióỷp gừn vồùi cọng nghióỷp chóỳ
bióỳn.
óỳn nhổợng nm 90 cuớa thóỳ kyớ 20 kinh tóỳ nọng thọn Thaùi Lan õaợ coù sổỷ
phaùt trióứn õaùng kóứ theo hổồùng saớn xuỏỳt vaỡ xuỏỳt khỏứu ngaỡy caỡng nhióửu nọng
saớn haỡng hoùa, caùc vuỡng chuyón canh lồùn õổồỹc hỗnh thaỡnh, caùc khu cọng
nghióỷp chóỳ bióỳn xuỏỳt khỏứu cuợngõổồỹc phaùt trióứn. Do vỏỷy nỏng cao õổồỹc giaù trở
saớn phỏứm vaỡ õổa laỷi hióỷu quaớ kinh tóỳ cao. Vồùi chuớ trổồng phaùt trióứn nọng
nghióỷp õa daỷng gừn vồùi cọng nghióỷp chóỳ bióỳn hổồùng vóử xuỏỳt khỏứu, nón nọng
saớn haỡng hoùa rỏỳt õổồỹc thở trổồỡng Quọỳc tóỳ ổa chuọỹng. Thaùi Lan õaợ trồớ thaỡnh
nổồùc õổùng õỏửu thóỳ giồùi vóử xuỏỳt khỏứu gaỷo, sừn, cao su laỡ nổồùc õổùng thổù 3 vóử
xuỏỳt khỏứu õổồỡng. Ngoaỡi ra Thaùi lan coỡn xuỏỳt khỏứu 1 khọỳi lổồỹng lồùn haỡng hoùa
nọng saớn thổỷc phỏứm chóỳ bióỳn nhổ: Mổỷc, gaỡ, tọm õọng laỷnh, nổồùc dổùa, Rau
quaớ tổồi
2.2. Tỗnh hỗnh chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng vaỡ nọng nghióỷp ồớ
Vióỷt Nam
Sau 15 nm õọứi mồùi õỏỳt nổồùc ngaỡy caỡng phaùt trióứn theo xu hổồùng cọng
nghióỷp hoùa, hióỷn õaỷi hoùa. Trong nhổợng nm qua nọng nghióỷp laỡ mọỹt lộnh vổỷc
õaỷt õổồỹc thaỡnh tổỷu to lồùn tọỳc õọỹ tng trổồớng nọng nghióỷp bỗnh quỏn thồỡi kyỡ
1986- 1990 laỡ 3,4%, Thồỡi kyỡ 1990- 2000 laỡ 4,4% trong õoù saớn xuỏỳt lổồng thổỷc
phaùt trióứn maỷnh vaỡ khaù vổợng chừc. Nóỳu nhổ nm 1990 nổồùc ta mồùi chố õaỷt
21,48 trióỷu tỏỳn lổồng thổỷc thỗ õóỳn nm 2000 õaỷt 35,6 trióỷu tỏỳn (bỗnh quỏn mọựi
nm tng 1,3 trióỷu tỏỳn ). Bón caỷnh cỏy lổồng thổỷc caùc loaỷi cỏy trọửng khaùc cuợng
phaùt trióứn nhanh, õỷc bióỷt laỡ cỏy cọng nghióỷp (caớ daỡi ngaỡy vaỡ ngừn ngaỡy ) vaỡ
cỏy n quaớ. Nọng nghióỷp noù õaỷt õổồỹc nhổợng thaỡnh tổỷu nhổ vỏỷy laỡ do trong
nhổợng nm qua nhỏỷn thổùc õuùng vóử tờnh tỏỳt yóỳu vaỡ cỏửn thióỳt cuớa vióỷc chuyóứn

õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng trong quaù trỗnh phaùt trióứn kinh tóỳ cuớa õỏỳt nổồùc. aớng vaỡ
nhaỡ nổồùc õaợ coù nhổợng chuớ trổồng vaỡ chờnh saùch õuùng õừn taỷo õióửu kióỷn thuỏỷn
lồỹi cho nọng nghióỷp phaùt trióứn. Vióỷc nghión cổùu chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng
nhũm tổỡng bổồùc phaù boớ thóỳ õọỹc canh cỏy luùa õổồỹc trióứn khai, vaỡ thu õổồỹc kóỳt
quaớ tọỳt. Caùc õởa phổồng ngaỡy caỡng õổồỹc tióỳp cỏỷn, aùp duỷng rọỹng raợi caùc tióỳn bọỹ
khoa hoỹc kyợ thuỏỷt trong saớn xuỏỳt, taùc õọỹng cuớa giọỳng mồùi, caùc bióỷn phaùp thỏm
canh vaỡ mọỹt sọỳ chờnh saùch nọng nghióỷp ngaỡy caỡng õổồỹc nhióửu õởa phổồng,
5
nhióửu họỹ nọng dỏn, tọứ chổùc kinh tóỳ khaớng õởnh. Tổỡ õoù õỏỳt nổồùc ta õaợ hỗnh
thaỡnh nhióửu vuỡng chuyón mọn hoùa nhổ: Cỏy lổồng thổỷc ồớ ọửng Bũng Sọng
Cổớu Long vaỡ ọửng Bũng Sọng Họửng, cỏy cọng nghióỷp ồớ tỏy nguyón vaỡ ọng
Nam Bọỹ. Tuy nhión bón nhổợng thaỡnh tổỷu õoù thỗ nóửn nọng nghióỷp nổồùc ta vỏựn
laỡ nóửn saớn xuỏỳt nhoớ, cọứ truyóửn, coỡn mang tờnh thuỏửn nọng, õọỹc canh. Vióỷc
chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửngcoỡn chỏỷm, chổa coù kóỳt quaớ vổợng chừc trổồùc nhổợng
bióỳn õọỹng phổùc taỷp vaỡ thổớ thaùch cuớa thở trổồỡng, nhióửu loaỷi cỏy trọửng phaùt trióứn
khọng ọứn õởnh. Mọỹt sọỳ õởa phổồng, vuỡng kinh tóỳ vióỷc giaới quyóỳt tọỳt mọựi quan
hóỷ giổợa bọỳ trờ cỏy trọửng vồùi vỏỳn õóử xaợ họỹi vaỡ baớo vóỷ mọi trổồỡng sinh thaùi, phaùt
trióứn bóửn vổợng vỏựn chổa õổồỹc thổỷc hióỷn. Do õoù vióỷc chuyóứn nóửn saớn xuỏỳt laỷc
hỏỷu ồớ nổồùc ta lón nóửn saớn xuỏỳt nọng nghióỷp haỡng hoùa laỡ caớ mọỹt quaù trỗnh caùch
maỷng lỏu daỡi. Nón cỏửn quaùn trióỷt chờnh saùch õọứi mồùi toaỡn dióỷn vóử kinh tóỳ vaỡ xaợ
họỹi do aỷi họỹi VI aớng Cọỹng Saớn Vióỷt Nam õóử ra, Nghở quyóỳt 10 cuớa Bọỹ
chờnh trở vaỡ sau õoù laỡ Nghở quyóỳt Ban chỏỳp haỡnh Trung ặồng aớng lỏửn thổù VI
(khoùa 6) õaợ xaùc õởnh tióỳp tuỷc õọứi mồùi cồ chóỳ quaớn lyù nọng nghióỷp, trong õoù họỹ
nọng dỏn laỡ õồn vở kinh tóỳ tổỷ chuớ cuớa nọng thọn. Tióỳp õoù nghở quyóỳt Trung
ặồng V (khoùa VII) vóử nọng thọn vaỡ nọng nghióỷp (1993) õaợ hoaỡn thióỷn cồ chóỳ
khoaùn họỹ õọửng thồỡi õóử ra nhổợng quyóỳt saùch phaùt trióứn kinh tóỳ, xaợ họỹi nọng
thọn, saớn xuỏỳt nọng nghióỷp toaỡn dióỷn, vổợng chừc theo cồ cỏỳu tióỳn bọỹ, kóỳt hồỹp
saớn xuỏỳt nọng nghióỷp vồùi cọng nghióỷp nọng thọn vaỡ dởch vuỷ.
2.3. Tỗnh hỗnh chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng ồớ huyóỷn ọ Lổồng
ỏỳt nổồùc ngaỡy caỡng phaùt trióứn theo xu hổồùng cọng nghióỷp hoaù, hióỷn õaỷi

hoaù, kinh tóỳ nọng thọn ngaỡy caỡng õổồỹc chuù troỹng vaỡ phaùt trióứn thỗ nọng nghióỷp
õổồỹc coi laỡ mỷt trỏỷn haỡng õỏửu õóứ õaớm baớo cho an ninh lổồng thổỷc, ọứn õởnh xaợ
họỹi. Do vỏỷy maỡ vióỷc chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng laỡ rỏỳt cỏửn thióỳt ồớ mọựi õồn vở
saớn xuỏỳt. Huyóỷn ọ Lổồng trong nhổợng nm qua tỗnh hỗnh chuyóứn õọứi cồ cỏỳu
cỏy trọửng coù nhổợng chuyóứn bióỳn tờch cổỷc, cỏy trọửng tổỡng bổồùc phaùt trióứn õa
daỷng, bọỳ trờ saớn xuỏỳt hồỹp lyù theo tióửm nng õỏỳt õai vaỡ caùc yóỳu tọỳ lồỹi thóỳ vóử
kinh tóỳ, kyợ thuỏỷt khaùc. Cồ cỏỳu cỏy trọửng tổỡng bổồùc chuyóứn dởch theo hổồùng ọứn
õởnh saớn xuỏỳt lổồng thổỷc ngaỡy caỡng õaỷt õổồỹc nng suỏỳt cao. ọửng thồỡi tng
cổồỡng phaùt trióứn caùc loaỷi cỏy trọửng coù giaù trở kinh tóỳ cao nhổ cỏy lổồng thổỷc,
cỏy cọng nghióỷp, dỏu
6
Dióỷn tờch gieo trọửng trong toaỡn huyóỷn cuợng giaớm qua caùc nm, nhổng
nng suỏỳt ngaỡy caỡng õổồỹc caới thióỷn nhổ cỏy luùa, ngọ, laỷc Caùc loaỷi cỏy trọửng
coù nng suỏỳt, hióỷu quaớ kinh tóỳ thỏỳp nhổ cỏy õỏỷu, vổỡng vaỡ mọỹt sọỳ dióỷn tờch cuớa
luùa vuỡng cao õổồỹc chuyóứn sang trọửng caùc loaỷi cỏy coù nng suỏỳt, hióỷu quaớ kinh
tóỳ cao nhổ: cỏy laỷc, cỏy dổa chuọỹt Caùc loaỷi cỏy trọửng coù hióỷu quaớ kinh tóỳ cao
õổồỹc Huyóỷn cuợng nhổ caùc õởa phổồng khuyóỳn khờch phaùt trióứn õóứ tng thu
nhỏỷp.
Huyóỷn õang tổỡng bổồùc khuyóỳn khờch caùc xaợ nũm doỹc theo con sọng
aỡo trọửng dỏu õóứ nuọi tũm vaỡ bổồùc õỏửu õaợ õaỷt õổồỹc hióỷu quaớ kinh tóỳ cao nhổ
caùc xaợ Trung Sồn, Bọửi Sồn, Lam Sồn mọựi nm cho thu nhỏỷp õổồỹc tổỡ 7 - 10
trióỷu õọửng. Cỏy laỷc, ngọ, õỏỷu laỡ nhổợng cỏy quan troỹng õọỳi vồùi caùc xaợ nũm doỹc
theo sọng aỡo vỗ ồớ vuỡng naỡy õỏỳt trọửng luùa rỏỳt ờt, õỏỳt chuớ yóỳu laỡ õỏỳt caùt vaỡ caùt
pha.
Caùc xaợ nũm ồớ phờa õọng cuớa huyóỷn nhổ: aỷi Sồn, Truỡ Sồn, Myủ Sồn
õỏy laỡ nhổợng xaợ coỡn rỏỳt gỷp nhióửu khoù khn, nhỏỳt laỡ hóỷ thọỳng thuyớ lồỹi coỡn
nhióửu thióỳu thọỳn. Do vỏỷy maỡ nguọửn nổồùc tổồùi khọng õaớm baớo phaới phuỷ thuọỹc
vaỡ nguọửn nổồùc tổỷ nhión nón coù nhổợng nm luùa, cuợng nhổ cỏy rau maỡu bở mỏỳt
trừng do haỷn haùn gỏy ra thióỷt haỷi lồùn nhỏỳt vỏựn laỡ vuỷ heỡ thu do õoù vióỷc ọứn õởnh
saớn xuỏỳt. Qua õoù huyóỷn cuợng nhổ xaợ cỏửn õỏửu tổ xỏy dổỷng caùc cọng trỗnh thuyớ

lồỹi õaớm baớo õổồỹc nổồùc tổồùi õóứ khai thaùc hóỳt tióửm nng õỏỳt õai cuớa vuỡng vỗ ồớ
nhổợng vuỡng naỡy nguọửn õỏỳt õai laỡ rỏỳt lồùn, tổỡ õoù choỹn cồ cỏỳu cỏy trọửng phuỡ hồỹp
vuỡng nhũm tng nng suỏỳt, thu nhỏỷp cho ngổồỡi dỏn.
2.4. Mọỹt sọỳ khaùi nióỷm cồ cỏỳu cỏy trọửng vaỡ chuyóứn dởch cồ cỏỳu
cỏy trọửng.
2.4.1. Cồ cỏỳu cỏy trọửng.
Cọng nghióỷp hoùa nọng nghióỷp nọng thọn laỡ xu hổồùng phaùt trióứn cuớa nổồùc
ta vaỡ tỏỳt caớ caùc nổồùc trón thóỳ giồùi. Nổồùc ta nóửn kinh tóỳ chuớ yóỳu laỡ nọng nghióỷp
thỗ cọng nghióỷp hoùa nọng nghióỷp nọng thọn laỡ xu hổồùng tỏỳt yóỳu õoù laỡ chuớ
trổồng cuớa õaớng vaỡ nhaỡ nổồùc õóứ taỷo õióửu kióỷn phaùt trióứn nọng nghióỷp nọng
thọn. Hióỷn nay trong nọng nghióỷp cuớa nổồùc ta õang tổỡng bổồùc õổa cồ giồùi hoùa
vaỡo saớn xuỏỳt õóứ thay thóỳ cho lao õọỹng chỏn tay móỷt nhoỹc, vaỡ õổa caùc tióỳn bọỹ
7
khoa hc k thût vo sn xút nhàòm náng cao thu nháûp, xọa âọi gim ngho
cho ngỉåìi dán v tiãún tåïi gim t trng nghnh näng nghiãûp tàng dáưn t trng
nghnh cäng nghiãûp v dëch vủ. Nhỉng âãø âảt âỉåüc âiãưu âọ thç trỉåïc hãút phi
xáy dỉûng v phạt triãøn mäüt nãưn näng nghiãûp bãưn vỉỵng v äøn âënh âãø âm bo
cho an ninh v an ton lỉång thỉûc trong ton x häüi. Trong näng nghiãûp cng
nhỉ trong cạc nghnh sn xút khạc thç hiãûu qu kinh tãú l mủc tiãu hng âáưu
nhỉng bãn cảnh âọ cng phi âm bo cạc mủc tiãu khạc nhỉ: Mäi trỉåìng, an
ton, cháút lỉåüng âãø âảt âỉåüc hiãûu qu âọ thç trỉåïc hãút, phi cọ mäüt hãû thäúng
cáy träưng håüp l, ph håüp våïi âiãưu kiãûn tỉû nhiãn, kinh tãú, x häüi ca tỉìng vng
sinh thại.
Cå cáúu cáy träưng l thnh pháưn cạc loải cáy träưng, giäúng cáy träưng v t
lãû diãûn têch ca chụng bäú trê trong mäüt cå såí sn xút näng nghiãûp hay mäüt
vng sn xút näng nghiãûp.
Trong näng nghiãûp mäùi loải cáy träưng khạc nhau thç nọ cung cáúp cho
chụng ta nhỉỵng loải sn pháøm khạc nhau phán theo nhọm sn pháøm nhỉ cáy
cäng nghiãûp di ngy, cáy cäng nghiãûp ngàõn ngy, cáy lỉång thỉûc, thỉûc pháøm
hoa mu do váûy viãûc âa dảng họa sn pháøm âọ chênh l âa dảng họa cáy träưng

l úu täú quút âënh âãún cå cáúu cáy träưng ca mäùi vng sn xút, bãn cảnh âọ
khäng nhỉỵng cung cáúp lỉång thỉûc thỉûc pháøm cho con ngỉåìi m nọ cn cung
cáúp ngun liãûu cho cạc nghnh khạc nhỉ: Cäng nghiãûp nhẻ, cäng nghiãûp chãú
biãún, chàn ni. Vç váûy m cáy träưng quút âënh âãún sỉû phạt triãøn ca nghnh
näng nghiãûp.
Vãư màût sinh l cáy träưng: Trong quạ trçnh sinh trỉåíng phạt triãøn ca cáy
träưng chëu nh hỉåíng ca nhiãưu úu täú nhỉ: thåìi tiãút, khê háûu, âiãưu kiãûn âáút
âai, ngưn nỉåïc giỉỵa mäùi loải cáy träưng cng váûy chụng cng cọ nhỉỵng mäúi
liãn hãû våïi nhau nhỉ: vãư ạnh sạng, cháút dinh dỉåỵng ty vo mäùi loải cáy träưng
m mäúi quan hãû ny têch cỉûc hay tiãu cỉûc, do váûy ta phi bäú trê cáy träưng håüp
l âãø sỉí dủng täút cạc âiãưu kiãûn tỉû nhiãn, v khai thạc hãút cạc tiãưm nàng ca
vng âãø nhàòm náng cao nàng sút cáy träưng.
Cå cáúu cáy träưng håüp l ph håüp khäng nhỉỵng náng cao nàng sút thu
nháûp m quan trng l cå cáúu cáy träưng ph håüp â gọp pháưn ci tảo v bäưi
8
dỉåỵng ngưn âáút lm cho âáút âai ngy cng tåi xäúp, mu måỵ hån. Tọm lải
viãûc bäú trê cå cáúu cáy träưng ph håüp cọ mäüt nghéa ráút to låïn trong viãûc lm
cho nàng sút cáy träưng cao, tàng nhanh v äøn âënh.
2.4.2. Khại niãûm chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng.
Chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng l sỉû chuøn dëch diãûn têch gieo träưng ca
cạc loải cáy träưng kẹm hiãûu qu thay vo âọ l cạc loải cáy träưng cọ hiãûu qu
kinh tãú cao hån. Sỉû chuøn âäøi cå cáúu cn mang nghéa chuøn âäøi cáúu trục
v cạc mäúi quan hãû giỉỵa cạc cáy träưng våïi nhau, giỉỵa ngỉåìi sn xút, giỉỵa
phán bäú thåìi vủ, cäng lao âäüng sao cho täøng thãø ca mäüt vng sn xút âảt
hiãûu qu kinh tãú cao nháút.
Âãø chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng håüp l v cọ hiãûu qu trỉåïc hãút chụng ta
phi quan tám âãún nhu cáưu ca thë trỉåìng näng sn, tênh âãún sỉû phán vng
quy hoảch näng nghiãûp, nhiãûm vủ v phỉång hỉåïng sn xút ca vng, cå cáúu
diãûn têch âáút träưng trt phủc vủ cho phỉång hỉåïng sn xút chun män họa
táûp trung. Bãn cảnh âọ cng phi xem xẹt âãún âiãưu kiãûn tỉû nhiãn, kinh tãú ca

âëa phỉång, táûn dủng täúi âa âiãưu kiãûn rüng âáút, khê háûu, sỉí dủng håüp l sỉïc
lao âäüng v tỉ liãûu sn xút. Trãn cå såí âọ phi chụ âãún viãûc ỉïng dủng khoa
hc cäng nghãû vo sn xút.
Viãûc chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng cáưn phi âm bo tênh hãû thäúng, xem hãû
thäúng träưng trt l mäüt täøng thãø cọ tráût tỉû ca cạc úu täú khạc nhau, cọ quan
hãû tạc âäüng qua lải láùn nhau. Vç váûy viãûc nghiãn cỉïu hãû thäúng khäng âi vo
nghiãn cỉïu thüc tênh ca âäúi tỉåüng m âi sáu nghiãn cỉïu nhỉỵng âàûc tênh, bn
cháút ca mäúi liãn hãû âm bo cho hãû thäúng phạt triãøn äøn âënh v bãưn vỉỵng.
Nhỉ váûy âãø âm bo tênh hãû thäúng thç cäng tạc chuøn âäøi cå cáúu cáy
träưng cáưn tn th cạc úu täú sau.
- Chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng phi âảt âỉåüc hiãûu qu cao. Nghéa l chi
phê mçnh b ra thç êt nhỉng âem lải hiãûu qu cao nháút. Âäúi våïi nhỉỵng nỉåïc x
häüi ch nghéa mủc tiãu ca sn xút hng họa l ngy cng tảo ra nhiãưu ca
ci váût cháút, tha mn nhu cáưu ngy cng cao ca x häüi. Nhỉng bãn cảnh âọ
váùn khäng qn tênh âãún hiãûu qu kinh tãú v tiãút kiãûm chi phê chụng l thỉåïc
âo âãø âạnh giạ trçnh âäü qun l.
9
- Viãûc chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng cng cáưn âm bo tênh k thût. Nghéa
l chuøn dëch nhỉng phi ph håüp våïi âiãưu kiãûn tỉû nhiãn, kinh tãú, k thût
ca âëa phỉång. Trạnh tçnh trảng âiãưu kiãûn cå såí váût cháút ca vng cn nhiãưu
hản chãú, lảc háûu, m bäú trê nhỉỵng loải cáy träưng cọ u cáưu k thût cao. Thç
viãûc chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng khäng nhỉỵng khäng mang lải hiãûu qu m
cn phạ våỵ hãû thäúng canh tạc ca vng. Màût khạc âàûc âiãøm ca sn xút näng
nghiãûp phủ thüc vo âiãưu kiãûn tỉû nhiãn v cọ tênh thåìi vủ cao vç thãú cäng tạc
k thût âi hi cao, chênh xạc nãúu khäng s cho nàng sút tháúp.
- Chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng phi nhàòm khai thạc låüi thãú so sạnh ca
mäùi vng, nghéa l xem xẹt låüi thãú ca vng ny so våïi vng khạc nhỉ thãú no
trong viãûc sn xút v cung ỉïng sn pháøm ra thë trỉåìng. Trong cå chãú thë
trỉåìng gàõn våïi xu thãú qúc tãú họa nhỉ hiãûn nay, låüi thãú so sạnh âãưu cọ åí mäùi
qúc gia, mäùi âëa phỉång thãú nhỉng chụng ta phi nhçn nháûn âãø tçm ra låüi thãú

so sạnh ch úu ca mçnh m ra quút âënh sn xút cho ph håüp, cọ tênh
cảnh tranh cao. Nhỉ váûy sn pháøm näng sn phi âảt u cáưu chi phê tháúp nháút
nhỉng phi âm bo cháút lỉåüng, máùu m âa dảng phong phụ. Âãø âảt âỉåüc
âiãưu âọ cáưn tri qua quạ trçnh láu di v biãút ỉïng dủng täút cạc tiãún bäü khoa hc
k thût.
Viãûc chuøn cå cáúu cáy träưng phi âm bo tênh bãưn vỉỵng ca hãû thäúng,
chuøn dëch, phạt triãøn nhàòm tha mn nhu cáưu hiãûn tải m khäng lm täøn hải
âãún nhu cáưu ca thãú hãû tỉång lai. Chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng khäng chè thỉûc
hiãûn trong thåìi gian ngàõn m phi tênh âãún hiãûu qu láu di, âäưng thåìi kãút håüp
hi ha giỉỵa cạc úu täú trong hãû thäúng bao gäưm: con ngỉåìi, rüng âáút, cáy
träưng nhàòm tha mn täúi âa låüi êch v âm bo sỉû cán bàòng ca hãû sinh thại
näng nghiãûp.
Tọm lải chuøn âäøi cå cáúu cáy träưng phi dỉûa trãn qua âiãøm hãû thäúng,
khäng nhỉỵng âm bo hiãûu qu kinh tãú m cn khäng phạ hoải cnh quan mäi
trỉåìng, khai thạc v ci tảo ngưn ti ngun âáút âai, lm cå såí vỉỵng chàõc cho
sỉû phạt triãøn bãưn vỉỵng.
10
PHÁƯN 3: NÄÜI DUNG V PHỈÅNG PHẠP NGHIÃN CỈÏU
3.1 Âäúi tỉåüng, phảm vi v phỉång phạp nghiãn cỉïu
- Âäúi tỉåüng nghiãn cỉïu: Cå cáúu cáy träưng trãn âëa bn x trong giai âoản
2003 - 2005.
- Phảm vi nghiãn cỉïu trong mäüt x v chn 3 xọm våïi täøng säú häü âiãưu tra
l 30 häü âiãøm.
3.2 Phỉång phạp nghiãn cỉïu
- Sỉí dủng phỉång phạp PRA. Âiãưu tra näng thän cọ sỉû tham gia ca cäüng
âäưng.
- Säú liãûu thỉï cáúp thu tải phng näng nghiãûp UBND x v cạn bäü phủ trạch
näng nghiãûp ca thän.
- Säú liãûu så cáúp âiãưu tra 30 häü âải diãûn: 10 häü khạ, 10 häü trung bçnh, 10
häü ngho tải 3 thän âải diãûn trong x v phng váún mäüt säú ngỉåìi cung cáúp

thäng tin tải cạc thän, x.
- Cäng củ. Sỉí dung bng âiãưu tra bạn cáúu trục. V quan sạt thỉûc âëa
- Säú liãûu thu âỉåüc s xỉí l trãn pháưn mãưm excel.
3.3 Näüi dung nghiãn cỉïu
3.3.1. Nghiãn cỉïu cạc âàûc âiãøm tỉû nhiãn, kinh tãú x häüi ca x
Thại Sån
Âàûc âiãøm tỉû nhiãn
- Vë trê âëa l
- Khê háûu, thåìi tiãút
Âàûc âiãøm kinh tãú x häüi
- Tçnh hçnh âáút âai
- Tçnh hçnh dán säú v ngưn lao âäüng
3.3.2. Thỉûc trảng cå cáúu cáy träưng trong 3 nàm
Cå cáúu diãûn têch cạc nhọm cáy träưng chênh ca x tỉì 2003 - 2005
11
Lởch thồỡi vuỷ cuớa mọỹt sọỳ cỏy trọửng chờnh
3.3.3. Nghión cổùu vóử nng lổỷc saớn xuỏỳt cuớa caùc nhoùm nọng họỹ
- Thổỷc traỷng vóử nhỏn khỏứu vaỡ lao õọỹng
- Tỗnh hỗnh sổớ dung õỏỳt õai cuớa nọng họỹ
- Cồ cỏỳu dióỷn tờch cuớa cỏy trọửng haỡng nm tổỡ 2003 - 2005
- Nng suỏỳt cuớa mọỹt sọỳ cỏy trọửng chờnh qua 3 nm cuớa nọng họỹ
- Hióỷu quaớ kinh tóỳ cuớa mọỹt sọỳ cỏy trọửng chờnh cuớa caùc nhoùm họỹ
12
PHÁƯN 4: KÃÚT QU NGHIÃN CỈÏU V THO LÛN
4.1. Âiãưu kiãûn tỉû nhiãn, kinh tãú x häüi ca x thại sån
4.1.1. Âiãưu kiãûn tỉû nhiãn
4.1.1.1.Vë trê âëa l
X thại Sån l mäüt x bạn sån âëa ca huûn Âä Lỉång - tènh Nghãû An
âỉåüc bao bc xung quanh båíi cạc âäưi nụi, häư âáûp v säng ngi cạch trung tám
thnh phäú Vinh l 50Km vãư phêa bàõc.

- Phêa bàõc giạp x M thnh - huûn n Thnh
- Phêa táy giạp x Tán Sån
- Phêa âäng giạp x Quang Sån
- Phêa nam giạp x Minh Sån
Hãû thäúng giao thäng ca x tỉång âäúi âm bo cạc trủc âỉåìng chênh
thäng qua cạc x â âỉåüc ri nhỉûa, âỉåìng thän xọm â âỉåüc bã täng họa
khong 25 km. Nhỉng bãn cảnh âọ cng cọ mäüt säú tuún qua cạc xọm váùn l
âỉåìng âáút chỉa âỉåüc bã täng họa vãư ma mỉa váùn cn láưy läüi, gáy khọ khàn
cho viãûc âi lải. Cạc tuún âỉåìng tỉång âäúi räüng nãn êt khi bë ạch tàõc giao
thäng kãø c khi hc sinh âi hc vãư nhçn chung hãû thäúng giao thäng ca x
tỉång âäúi täút.
4.1.1.2. Khê háûu, thåìi tiãút
X Thại Sån nọi riãng v huûn Âä Lỉång nọi chung nọ nàòm trong vng
âäưng bàòng ven biãøn miãưn trung nãn khê háûu khạ phỉïc tảp v mang tênh nhiãût
âåïi. Ma âäng lảnh nọ kẹo di tỉì thạng 12 âãún thạng 2 nàm sau ma khä tỉì
thạng 3, 4, 5, 6 ma mỉa tỉì thạng 7 âãún thạng 11. Våïi âàûc âiãøm ca khê háûu
miãưn trung l ma khä thç nọng cn ma lảnh thç lảnh, ma mỉa thç mỉa táûp
trung nãn nọ â gáy khäng êt khọ khàn trong sn xút ca huûn cng nhỉ ca
x. nhiãût âäü trung bçnh nàm ca x l 23,9
o
C, åí vng ny bo hay xút hiãûn
vo thạng 10 âãún thạng 12.
Diãùn biãún thåìi tiãút qua cạc nàm tỉì 2003 - 2005 âỉåüc thãø hiãûn åí bng sau.
13
Baớng 1:Dióựn bióỳn thồỡi tióỳt cuớa caùc nm 2003 - 2005
Cac thaùng
Chố tióu
I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII
Nhióỷt õọỹ
TB

(
o
c)
2003 17,3 21,5 21,8 26,4 28,7 29,7 29,2 28,5 27,0 25,3 23,3 18,3
2004 18,2 18,4 20,6 24,3 26,8 28,8 28,7 28,4 26,6 24,4 22,3 19,4
2005 18,0 19,3 19,4 24,4 30,0 28,8 29,0 28,1 26,9 24,8 22,8 17,3
Nhióỷt õọỹ
max
(
o
c)
2003 29,5 30,4 35,8 37,5 40,3 37,0 38,0 37,6 35,0 36,2 33,6 27,7
2004 27,4 31,5 34,5 34,0 38,0 37,6 38,8 37,0 36,5 32,9 31,5 26,7
2005 37,0 31,2 31,7 38,0 37,8 38,5 38,5 36,0 35,0 33,6 31,8 27,4
Nhióỷt õọỹ
min
(
o
c)
2003 9,5 11,1 15,0 20,0 20,0 24,6 22,6 23,5 23,0 20,0 14,2 10,6
2004 8,5 9,5 12,4 17,0 19,5 22,8 23,7 24,0 21,2 19,8 16,0 11,4
2005 19,0 11,6 9,3 17,4 23,8 23,2 23,5 24,7 23,2 19,1 13,7 15,0
ỉm õọ
(%)
2003 84 85 87 84 80 74 78 80 86 83 79 83
2004 85 88 89 87 83 75 70 82 81 83 86 82
2005 83 89 86 84 74 79 81 82 85 85 85 83
Sọỳ ngaỡy
mổa
( ngaỡy)

2003 7 6 13 6 17 8 10 16 13 14 11 9
2004 15 13 12 15 14 8 14 17 13 7 9 8
2005 7 14 15 13 8 12 13 17 20 17 10 8
Lổồỹng
mổa
thaùng
(mm)
2003 21,4 11,6 32,4 58,2 182,2 122,4 148,0 156,0 418,0 124,1 113,2 72,3
2004 27,7 105,7 35,1 118,9 255,3 404,8 202,0 388,5 380,9 207,5 31,2 64,9
2005 17,6 22,2 48,1 67,0 85,0 268,8 310,7 435,2 594,9 188,4 126,9 71,4
Tọứng sọỳ
giồỡ nừng
(giồỡ)
2003 71,7 74,4 96,8 151,1 222,8 196,4 177,2 173,0 133,8 122,0 128,7 84,8
2004 60,0 86,5 98,6 129,6 147,2 218,7 129,6 203,3 145,5 120,6 121,5 73,4
2005 73,2 53,4 75,1 123,2 239,5 231,2 142,3 120,9 120,1 84,9 97,8 89,4
Nguọửn sọỳ lióỷu traỷm khờ tổồỹng huyóỷn ọ Lổồng
Qua sọỳ lióỷu baớng 1 chuùng tọi thỏỳy:
Nhỗn chung nhióỷt õọỹ trung bỗnh cuớa caùc thaùng tổỡ nm 2003 - 2005 chónh
lóỷch khọng õaùng kóứ vaỡ gỏửn tổồng õổồng vồùi nhióỷt õọỹ trung bỗnh cuớa nhióửu
nm. Nhióỷt õọỹ trung bỗnh qua caùc nm thỏỳp nhỏỳt thỏỳp nhỏỳt laỡ 17,3
o
C vaỡo thaùng
14
1 cuớa nm 2003 vaỡ thaùng 12 cuớa nm 2005. Cao nhỏỳt laỡ 30,0
o
C vaỡo thaùng 5
cuớa nm 2005 nhỗn chung nhióỷt õọỹ trung bỗnh qua caùc nm noù chónh lóỷch
nhau khọng lồùn.
Qua baớng 1 chuùng tọi thỏỳy nhióỷt õọỹ trung bỗnh, nhióỷt õọỹ min, nhióỷt õọỹ

max õóửu thỏỳp ồớ caùc thaùng 12 vaỡ thaùng 1, thaùng 2 nm sau, vaỡ cao vaỡo caùc
thaùng 5, 6, 7, 8 noù phuỡ hồỹp vồùi quy luỏỷt dióựn bióỳn thồỡi tióỳt cuớa vuỡng. Thồỡi tióỳt
cuớa vuỡng noù dióựn bióỳn rỏỳt phổùc taỷp sổỷ chónh lóỷch nhióỷt õọỹ giổợa nhióỷt õọỹ khọng
khờ tọỳi cao tuyóỷt õọỳi vaỡ nhióỷt õọỹ khọng khờ tọỳi thỏỳp tuyóỷt õọỳi laỡ rỏỳt lồùn nhióỷt õọỹ
tọỳi cao coù khi lón tồùi 40,3
o
C vaỡo thaùng 5 cuớa nm 2003, nhióỷt õọỹ tọỳi thỏỳp coù
khi xuọỳng tồùi 8,5
o
C vaỡo thaùng 1 cuớa nm 2004. Nhổng nhióỷt õọỹ tọỳi thỏỳp tuyóỷt
õọỳi cuớa nm 2005 noù laỷi dióựn bióỳn thỏỳt thổồỡng, nhióỷt õọỹ thỏỳp nhỏỳt laỡ vaỡo thaùng
3 vồùi nhióỷt õọỹ 9,3
o
C maỡ trong giai õoaỷn naỡy cỏy luùa õang trong thồỡi kyỡ laỡm
õoỡng nón noù aớnh hổồớng khọng nhoớ tồùi saớn xuỏỳt.
ỉm õọỹ tổồng õọỳi cao vaỡ ọứn õởnh qua caùc nm, chố chónh lóỷch nhau tổỡ 70 -
89%. Nhổợng thaùng coù ỏứm õọỹ cao laỡ nhổợng thaùng 2, 3, 4 coỡn nhổợng thaùng 6, 7
laỡ nhổợng thaùng coù ỏứm õọỹ thỏỳp. õỏy ỏứm õọỹ noù cuợng tuỏn theo quy luỏỷt, thaùng
6, thaùng7 laỡ nhổợng thaùng nừng noùng thỗ ỏứm õọỹ thỏỳp, coỡn nhổợng thaùng mổa
nhióửu coù ỏứm õọỹ cao.
Lổồỹng mổa: Lổồỹng mổa noù khọng phỏn bọỳ õóửu giổợa caùc thaùng trong nm.
Lổồỹng mổa noù tỏỷp trung nhióửu vaỡo caùc thaùng 7, 8, 9, 10 vaỡ ờt vaỡo thaùng 12 vaỡ
thaùng1, thaùng 2 nm sau. Lổồỹng mổa phỏn bọỳ khọng õóửu giổợa caùc thaùng nón
õaợ gỏy aớnh hổồớng khọng nhoớ õóỳn saớn xuỏỳt nhổ: haỷn haùn, luợ luỷt. Qua 3 nm
chuùng tọi thỏỳy lổồỹng mổa cuớa nm 2005 laỡ cao nhỏỳt õaợ lón tồùi 594,9 mm vaỡo
thaùng 9 vaỡ thỏỳp nhỏỳt laỡ 11,6 mm vaỡo thaùng 2 cuớa nm 2003.
Tọứng sọỳ giồỡ nừng noù cuợng tuỏn theo quy luỏỷt muỡa, tọứng sọỳ giồỡ nừng ờt vaỡo
caùc thaùng 12, vaỡ thaùng 1, thaùng 2 nm sau coỡn thaùng 4, 5, 6, 7, 8 laỡ caùc thaùng
coù sọỳ giồỡ nừng cao. Caùc thaùng coỡn laỷi sọỳ giồỡ nừng õaỷt trung bỗnh.
4.1.2 ỷc õióứm kinh tóỳ xaợ họỹi cuớa xaợ

15
4.1.2.1 Tỗnh hỗnh õỏỳt õai.
Trong bỏỳt cổù hoaỷt õọỹng saớn xuỏỳt naỡo thỗ õỏỳt õai laỡ mọỹt trong nhổợng nguọửn
lổỷc khọng thóứ thióỳu. Noù vổỡa laỡ tổ lióỷu saớn xuỏỳt vổỡa laỡ cọng cuỷ saớn xuỏỳt khọng
thóứ thay thóỳ õổồỹc trong nọng nghióỷp, vỗ vỏỷy cỏửn phaới sổớ duỷng hồỹp lyù vaỡ trióỷt
õóứ nguọửn nhỏn lổỷc laỡ mọỹt trong nhổợng bióỷn phaùp tọỳi ổu nhũm nỏng cao hióỷu
quaớ trong saớn xuỏỳt nọng nghióỷp. ỏỳt õai aớnh hổồớng rỏỳt lồùn õóỳn qui mọ vaỡ trỗnh
õọỹ phaùt trióứn cuớa nọng nghióỷp vỗ tuyóỷt õaỷi bọỹ phỏỷn caùc saớn phỏứm õổồỹc saớn
xuỏỳt dổỷa vaỡo õỏỳt õai. Qua 3 nm tổỡ 2003 - 2005 tỗnh hỗnh sổớ duỷng õỏỳt õai cuớa
xaợ Thaùi Sồn coù nhổợng bióỳn õọỹng õaùng kóứ. Kóỳt quaớ õổồỹc thóứ hióỷn ồớ baớng sau.
Baớng 2: Hióỷn traỷng sổớ duỷng õỏỳt cuớa xaợ Thaùi Sồn tổỡ nm 2003 -
2005
Haỷng muỷc 2003 2004 2005
DT
(ha)
Tyớ lóỷ
(%)
DT
(ha)
Tyớ lóỷ
(%)
DT
(ha)
Tyớ lóỷ
(%)
Tọứng dióỷn tờch õỏỳt tổỷ
nhión
1003,82 100 1003,82 100 1003,82 100
1. ỏỳt nọng nghióỷp 502,1 50,02 501,07 49,92 498,02 49,61
2.ỏỳt lỏm nghióỷp 274,9 27,39 274,9 27,39 274,9 27,39

3. ỏỳt chuyón duỡng
139,9 13,94 145,5 14,49 149,76 14,92
4. ỏỳt thọứ cổ 41,1 4,09 44,3 4,41 47,14 4,7
5. ỏỳt NTTS 24,72 2,46 18,25 1,82 17,9 1,78
6. ỏỳt chổa sổớ duỷng
21,1 2,1 19,8 1,97 16,7 1,6
Nguọửn: UBND xaợ
Tổỡ sọỳ lióỷu baớng 2 chuùng tọi thỏỳy qua 3 nm dióỷn tờch õỏỳt tổỷ nhión xaợ Thaùi Sồn
khọng coù thay õọứi (1003,82 ha) trong õoù õỏỳt nọng nghióỷp nhióửu nhỏỳt chióỳm 49
16
- 50%, õổùng thổù hai laỡ õỏỳt lỏm nghióỷp chióỳm 27,39% sau õoù mồùi õóỳn caùc loaỷi
õỏỳt khaùc.
ỏỳt nọng nghióỷp qua sọỳ lióỷu thọỳng kó nm 2003 coù 502,1 ha, nm 2004
laỡ 501,07 ha, nm 2005 laỡ 498,02 ha. Dióỷn tờch õỏỳt nọng nghióỷp ngaỡy caỡng coù
xu hổồùng giaớm dỏửn do dỏn sọỳ tng, nhu cỏửu nhaỡ ồớ vaỡ bón caỷnh õoù mọỹt phỏửn
õỏỳt nọng nghióỷp chuyóứn sang õỏỳt chuyón duỡng, vaỡ õỏỳt khaùc nhổng bón caỷnh
õoù õỏỳt nọng nghióỷp cuợng vỏựn õổồỹc buỡ thóm nhồỡ vaỡo sổỷ khai thaùc nguọửn õỏỳt
chổa sổớ duỷng, do vỏỷy õỏỳt nọng nghióỷp coù xu hổồùng giaớm nhổng khọng lồùn
lừm. Nm 2003 õóỳn nm 2005 chố giaớm 4,08 ha.
ỏỳt lỏm nghióỷp: Xaợ Thaùi Sồn laỡ mọỹt vuỡng baùn sồn õởa õổồỹc caùc õọửi nuùi
bao boỹc xung quanh. Toaỡn xaợ coù dióỷn tờch õỏỳt lỏm nghióỷp laỡ 274,9ha chióỳm tyớ
lóỷ 27,39% tọứng dióỷn tờch õỏỳt tổỷ nhión. Rổỡng ồớ õỏy coù 1/3 laỡ dióỷn tờch rổỡng tổỷ
nhión, vaỡ 2/3 laỡ dióỷn tờch rổỡng trọửng chuớ yóỳu laỡ rổỡng phoỡng họỹ. Nm 2003
dióỷn tờch rổỡng trọửng chố mồùi coù 87ha nhổng cho õóỳn nm 2005 thỗ toaỡn bọỹ
dióỷn tờch õỏỳt trọỳng õọửi troỹc õaợ õổồỹc bao phuớ hóỳt. Cỏy trọửng chuớ yóỳu laỡ thọng,
baỷch õaỡn, keo.
ỏỳt chuyón duỡng: Qua baớng chuùng tọi thỏỳy õỏỳt chuyón duỡng cuợng caỡng
ngaỡy caỡng tng nm 2003 laỡ 139,9ha chióỳm 13,94%, õóỳn nm 2005 laỡ
149,97ha chióỳm 14,92%, qua õoù cho thỏỳy caùc cọng trỗnh xỏy dổỷng cuớa xaợ
ngaỡy caỡng nhióửu õóứ õaùp ổùng yóu cỏửu cho sổỷ phaùt trióứn cuớa xaợ họỹi. ỏỳt chuyón

duỡng chióỳm mọỹt phỏửn dióỷn tờch khaù lồùn, õổùng thổù 3 sau õỏỳt nọng nghióỷp vaỡ õỏỳt
lỏm nghióỷp.
ỏỳt thọứ cổ; Qua õióửu tra cho thỏỳy do sổỷ phaùt trióứn cuớa dỏn sọỳ maỡ
õỏỳt thọứ cổ cuợng nhổ õỏỳt chuyón duỡng cuớa xaợ ngaỡy caỡng tng, nm 2003 laỡ
41,1ha chióỳm 4,09%, nm 2004 laỡ 44,3ha chióỳm 4,41%, nm 2005 laỡ 47,14 ha
chióỳm 4,7%. Dióỷn tờch cuớa õỏỳt thọứ cổ cuợng tng tổồng õọỳi cao tổỡ nm 2003 -
2005 õaợ tng gỏửn 6 ha. ỏỳt thọứ cổ tng lón laỡ õổồỹc chuyóứn tổỡ õỏỳt maỡu noù laỡ
loaỷi õỏỳt tng lồùn nhỏỳt trong caùc loaỷi õỏỳt tng.
ỏỳt chổa sổớ duỷng cuớa xaợ Thaùi Sồn trung bỗnh qua 3 nm laỡ 19,2ha
chióỳm tyớ lóỷ laỡ 1,89%, õỏy cuợng laỡ mọỹt dióỷn tờch tổồng õọỳi cao. ỏỳt chổa sổớ
duỷng cuớa xaợ ngaỡy caỡng giaớm nm 2003 laỡ 21,1 ha, nm 2004 laỡ 19,8 ha, nm
17
2005 laỡ 16,7 ha. Nhỗn chung õỏỳt chổa sổớ duỷng cuớa xaợ thaùi Sồn nũm chuớ yóỳu laỡ
ồớ caùc vuỡng truợng giaùp vồùi xoùm 10 vaỡ xoùm 11 cuớa xaợ Quang Sồn, õỏy laỡ vuỡng
hay bở ngỏỷp uùng nón rỏỳt khoù khai thaùc õóứ õổa vaỡo sổớ duỷng. Nhổợng nm gỏửn
õỏy do chờnh saùch cuớa xaợ trong vióỷc khuyóỳn khờch khai hoang maỡ tổỡ nm 2003
õóỳn nm 2005 õaợ khai hoang õổồỹc 4,4 ha õỏy laỡ mọỹt dióỷn tờch khaù lồùn õóứ phuỷc
vuỷ cho saớn xuỏỳt.
Toùm laỷi õỏỳt õai vaỡ thọứ nhổồợng cuớa xaợ thaùi sồn cuợng õa daỷng, dióỷn tờch
õỏỳt chổa sổớ duỷng vỏựn coỡn lồùn, õỏỳt õai tổồng õọỳi bũng phúng trỗnh õọỹ thỏm
canh cuớa ngổồỡi dỏn cao, õỏy laỡ tióửm lổỷc õóứ xaợ coù kóỳ hoaỷch vaỡ õởnh hổồùng tọứ
chổùc chuyóứn õọứi cồ cỏỳu cỏy trọửng nhanh choùng, hióỷu quaớ, vaỡ bóửn vổợng. ỏỳt
õai cuớa xaợ chuớ yóỳu thờch hồỹp vồùi cỏy ngừn ngaỡy vaỡ cỏy lổồng thổỷc, do vỏỷy
trong nhổợng nm tồùi aớng vaỡ chờnh quyóửn õởa phổồng cỏửn coù nhổợng muỷc
tióu , phổồng hổồùng cuỷ thóứ, coù nhổợng chờnh saùch cuỷ thóứ họự trồỹ cho ngổồỡi dỏn
mồớ rọỹng dióỷn tờch gieo trọửng.
4.1.2.2. Tỗnh hỗnh kinh tóỳ xaợ họỹi cuớa xaợ
Dỏn sọỳ vaỡ lao õọỹng laỡ õióửu kióỷn chuớ yóỳu vaỡ hóỳt sổùc quan troỹng cho sổỷ
tọửn taỷi vaỡ phaùt trióứn cuớa xaợ họỹi noù quyóỳt õởnh trong quaù trỗnh saớn xuỏỳt vaỡ kinh
doanh. Vióỷc ọứn õởnh dỏn sọỳ taỷo tióửn õóử cho xaợ họỹi phaùt trióứn. óứ hióứu roợ tỗnh

hỗnh dỏn sọỳ lao õọỹng cuớa xaợ Thaùi Sồn qua 3 nm 2003 õóỳn 2005 õổồỹc thóứ hióỷn
ồớ baớng sau.
Baớng 3: Tỗnh hỗnh dỏn sọỳ vaỡ lao õọỹng cuớa xaợ Thaùi Sồn qua 3 nm
Chố tióu VT 2003 2004 2005
18
1.Dỏn sọỳ lao õọỹng Ngổồỡi 6505 6640 6750
Lao õọỹng Ngổồỡi 2693 2650 2643
Tyớ lóỷ tang tổỷ nhión % 1,22 1,10 0,83
2.Thọng tin vóử họỹ
Tọứng sọỳ họỹ Họỹ 1541 1551 1554
Họỹ khaù, giaỡu Họỹ 262 388 466
Họỹ trung bỗnh Họỹ 786 729 699
Họỹ ngheỡo Họỹ 493 434 389
3. Thọng tin vóử thu
nhỏỷp
Thu nhỏỷp bỗnh quỏn Ngaỡnõọửng/ngổồỡi/thaùng 215 241 270
Thu nhỏỷp tổỡ trọửng luùa % 48 46 42,5
Thu nhỏỷp tổỡ chn
nuọi
%
21 24 23
Thu nhỏỷp tổỡ ngaỡnh
nghóử khaùc
%
31 30 34,5
Nguọửn: Nión giaùm thọỳng kó xaợ
Qua baớng 3, chuùng tọi thỏỳy dỏn sọỳ cuớa xaợ ngaỡy caỡng tng nm 2003 laỡ
6505 ngổồỡi õóỳn nm 2005 laỡ 6750 õaợ tng 145 ngổồỡi, nhổng lao õọỹng qua caùc
nm noù laỷi giaớm nm 2003 laỡ 2693 ngổồỡi õóỳn nm 2005 laỡ 2643 ngổồỡi giaớm
50 ngổồỡi. Qua õióửu tra cho thỏỳy lao õọỹng cuớa xaợ ngaỡy caỡng giaớm do tố lóỷ sinh

19
ngaỡy caỡng ờt vaỡ do nhổợng ngổồỡi õi laỡm xa nón õaợ chuyóứn họỹ khỏứu vóử nồi khaùc
do õoù xaợ Thaùi Sồn coù xu hổồùng dỏn sọỳ giaỡ õi.
Tố lóỷ tng dỏn sọỳ tổỷ nhión ngaỡy caỡng giaớm, nm 2003 laỡ 1,22% õóỳn
2005 chố coỡn 0,83%. Tố lóỷ gia tng dỏn sọỳ ngaỡy caỡng giaớm laỡ do dỏn trờ, õồỡi
sọỳng cuớa ngổồỡi dỏn ngaỡy caỡng õổồỹc nỏng cao, chổồng trỗnh kóỳ hoaỷch hoaù gia
õỗnh phọứ bióỳn tọỳt õóỳn tỏỷn ngổồỡi dỏn, khoa hoỹc kộ thuỏỷt ngaỡy caỡng phaùt trióứn
nón laỡm cho con ngổồỡi ngaỡy caỡng hióứu bióỳt hồn, do vỏỷy maỡ tố lóỷ treớ sồ sinh tổớ
vong rỏỳt ờt vaỡ con em muỡ chổợ hay thỏỳt hoỹc hỏửu nhổ ồớ xaợ khọng coù õọỳi tổồỹng
naỡo.
Thọng tin vóử họỹ: Toaỡn xaợ coù tọứng sọỳ họỹ cho õóỳn nm 2005 laỡ 1554 họỹ,
sọỳ họỹ tng hồn so vồùi nm 2003 laỡ 13 họỹ vaỡ nm 2004 laỡ 3 họỹ. Sọỳ họỹ tng ờt,
laỡ do tyớ lóỷ sinh ngaỡy caỡng giaớm, ngổồỡi ra coỡn do coù nhổợng họỹ khi cổồùi nhau
xong laỡ hoỹ chuyóứn õi nồi khaùc nón hoỹ cừt họỹ khỏứu luọn do nón sọỳ họỹ tng rỏỳt
thỏỳp.
Qua caùc nm tổỡ 2003 - 2005 thỗ tọứng sọỳ họỹ ngheỡo, trung bỗnh, họỹ khaù +
giaỡu noù thay õọứi lión tuỷc, tọứng sọỳ họỹ khaù giaỡu ngaỡy caỡng tng, nm 2003 laỡ
262 họỹ chióỳm 27%, õóỳn nm 2005 laỡ 466 họỹ chióỳm 30%. Sọỳ họỹ trung bỗnh laỡ
rỏỳt lồùn noù chióỳm gỏửn mọỹt nổớa cuớa tọứng sọỳ họỹ, nhỗn chung họỹ trung bỗnh ngaỡy
caỡng giaớm, nhổng tố lóỷ giaớm cuợng khọng cao, nm 2003 laỡ 786 họỹ chióỳm 51%
õóỳn 2005 laỡ 699 họỹ chióỳm 45%.
Họỹ ngheỡo: Qua baớng sọỳ lióỷu cho thỏỳy sọỳ họỹ ngheỡo cuớa xaợ vỏựn õang coỡn
nhióửu song qua caùc nm sọỳ họỹ ngheỡo giaớm, họỹ ngheỡo cuợng ngaỡy caỡng giaớm,
nm 2003 laỡ 493 họỹ chióỳm 32%, nm 2004 laỡ 434 họỹ chióỳm 28%, nm 2005
laỡ 398 họỹ chióỳm 25%. xaợ Thaùi Sồn chố tióu õóứ phỏn loaỷi họỹ laỡ họỹ khaù giaỡu
thu nhỏỷp cuớa mọựi ngổồỡi trong mọỹt thaùng laỡ trón 300.000 õ, họỹ trung bỗnh laỡ tổỡ
200 - 300.000õ, họỹ ngheỡo laỡ dổồùi 200.000õ, qua õoù cho thỏỳy õồỡi sọỳng cuớa
nhỏn dỏn cuợng tổồng õọỳi cao, kinh tóỳ cuớa xaợ ngaỡy caỡng phaùt trióứn õi lón vaỡ ọứn
õởnh.
Thọng tin vóử thu nhỏỷp: Ngổồỡi dỏn ồớ xaợ õa sọỳ thu nhỏỷp chờnh tổỡ nọng

nghióỷp, bón caỷnh õoù coù mọỹt sọỳ họỹ thu nhỏỷp chờnh cuớa hoỹ tổỡ buọn baùn hay tổỡ
caùc ngaỡnh nghóử khaùc. Qua õióửu tra cho thỏỳy thu trung bỗnh cuớa ngổồỡi dỏn ồớ
20
õỏy laỡ 242.000õ\ngổồỡi\thaùng, nhỗn chung thu nhỏỷp cuớa ngổoỡi dỏn ngaỡy caỡng
õổồỹc caới thióỷn do khoa hoỹc kộ thuỏỷt ngaỡy caỡng phaùt trióứn, nm 2003 thu nhỏỷp
trung cuớa ngổồỡi dỏn laỡ 215.000õ/ngổồỡi/thaùng, õóỳn 2005 thu nhỏỷp laỡ
270.000õ/ngổồỡi/thaùng nhổng tyớ lóỷ tng khọng cao. Trong caùc nguọửn thu nhỏỷp
cuớa ngổồỡi dỏn thỗ thu nhỏỷp chờnh laỡ tổỡ cỏy trọửng chióỳm 45 - 47%, nhổng theo
xu hổồùng chung thỗ thu nhỏỷp tổỡ cỏy luùa ngaỡy caỡng giaớm, do dióỷn tờch gieo
trọửng giaớm, vaỡ sổỷ phaùt trióứn cuớa caùc loaỷi ngaỡnh nghóử khaùc. Thu nhỏỷp tổỡ chn
nuọi, ngaỡnh nghóử khaùc coù xu hổồùng ngaỡy caỡng tng, tng nhióửu laỡ thu nhỏỷp
cuớa caùc loaỷi ngaỡnh nghóử, nm 2003 laỡ 30% õóỳn nm 2005 õaỷt 34,5% tọứng thu
nhỏỷp, thu nhỏỷp tổỡ chn nuọi tổồng õọỳi ọứn õởnh tuy coù tng nhổng tng khọng
nhióửu. Theo xu hổồùng phaùt trióứn cuớa õỏỳt nổồùc noùi chung vaỡ Thaùi Sồn noùi rióng
thu nhỏỷp tổỡ trọửng troỹt ngaỡy caỡng coù xu hổồùng giaớm, thay vaỡo õoù laỡ thu nhỏỷp tổỡ
chn nuọi, ngaỡnh nghóử khaùc tng lón.
Toùm laỷi xaợ Thaùi Sồn ngaỡy caỡng phaùt trióứn, sọỳ họỹ khaù - giaỡu ngaỡy caỡng
tng, caùc họỹ ngheỡo, trung bỗnh ngaỡy caỡng giaớm. Thu nhỏỷp cuớa ngổồỡi dỏn ngaỡy
caỡng õổồỹc caới thióỷn vaỡ tyớ lóỷ thu nhỏỷp cuợng thay õọứi qua caùc nm, noù õổồỹc thóứ
hióỷn laỡ: Thu nhỏỷp tổỡ trọửng troỹt qua caùc nm coù xu hổồùng giaớm, thu nhỏỷp tổỡ
chn nuọi, ngaỡnh nghóử khaùc coù xu hổồùng tng qua caùc nm. Qua õoù cho thỏỳy
cồ cỏỳu kinh tóỳ nọng thọn ngaỡy caỡng õổồỹc coi troỹng vaỡ phaùt trióứn nhỏỳt laỡ mồớ
rọỹng thóm caùc ngaỡnh nghóử khaùc nhũm nỏng cao thu nhỏỷp, giaớm bồùt sổỷ phuỷ
thuọỹc cuớa thu nhỏỷp tổỡ cỏy trọửng vaỡ vỏỷt nuọi. Vồùi muỷc tióu laỡ caới thióỷn õồỡi sọỳng
nhỏn dỏn goùp phỏửn thuùc õỏứy kinh tóỳ caớ nổồùc phaùt trióứn.
4.1.3. Thổỷc traỷng cồ cỏỳu cỏy trọửng cuớa xaợ trong 3 nm 2003 -
2005
4.1.3.1.Cồ cỏỳu dióỷn tờch caùc nhoùm cỏy trọửng cuớa xaợ tổỡ nm 2003
- 2005
Dióỷn tờch gieo trọửng quyóỳt õởnh õóỳn quy mọ vaỡ saớn lổồỹng cuớa caùc loaỷi

cỏy trọửng. óứ tng hióỷu quaớ cuớa saớn xuỏỳt, õaớm baớo õồỡi sọỳng cuớa nhỏn dỏn
chuùng ta phaới tng hóỷ sọỳ quay voỡng cuớa õỏỳt vaỡ phaới õa daỷng hoùa cỏy trọửng, maỡ
mọựi loaỷi cỏy trọửng laỷi thờch hồỹp vồùi õióửu kióỷn khờ hỏỷu khaùc nhau ồớ tổỡng muỡa
21
vủ khạc nhau. Vç váûy trong sn xút näng nghiãûp cáưn phi lỉûa chn mäüt chãú
âäü ln canh cáy träưng thêch håüp mang lải hiãûu qu cao.
Do âáút âai ca x Thại Sån tỉång âäúi hẻp chè cọ 1003,82 ha nhỉng âáút
lám nghiãûp â chiãúm máút 274,9 ha, âáút näng nghiãûp chè cọ 49,61 ha (2005) do
váûy m diãûn têch chia cho âáưu ngỉåìi cng êt, mäüt ngỉåìi chè cọ 500m
2
bao gäưm
c âáút mu v âáút lụa. Nhçn chung cå cáúu diãûn têch qua cạc nàm ca cạc loải
cáy träưng thay âäøi v âỉåüc thãø hiãûn qua bng sau.
Bng 4: Cå cáúu diãûn têch ca cạc loải cáy träưng chênh ca x qua
cạc nàm
Chè tiãu 2003 2004 2005
DT
(ha)
T lãû
(%)
DT
(ha)
T lãû
(%)
DT
(ha)
T lãû
(%)
Täøng DT 1059,75 100 1007,8 100 995 100
Lụa ÂX 420,42 39,76 398,5 39,54 389,1 39,11

Lụa HT 415,23 39,18 380,1 37,72 381,1 38,30
Khoai 102,1 9,63 98,9 9,81 97,4 9,79
Ngä 87,0 8,21 91,0 9,03 85,6 8,60
Rau+Âáûu 13,0 1,20 14,5 1,44 15,3 1,54
Lảc 20,0 1,89 22,1 2,19 23,3 2,34
Dỉa chüt 2,0 0,22 2,7 0,27 3,2 0,32
“Ngưn: Niãn giạm thäúng kã x”
Qua bng 4 chụng täi tháúy täøng diãûn têch âáút gieo träưng qua cạc nàm thay
âäøi khạ låïn, nàm 2003 l 3059,75 ha âãún nàm 2005 chè cn 995 ha gim
60,75 ha. Trong cạc loải cáy träưng thç diãûn têch träưng lụa váùn låïn nháút v gim
22
nhióửu nhỏỳt trong caớ hai vuỷ luùa. Nm 2003 dióỷn tờch luùa õọng xuỏn laỡ 420,42 ha
chióỳm 39,76% õóỳn nm 2005 laỡ 389,1 ha chióỳm 39,11% õaợ giaớm 34,31 ha.
Nhỗn chung trong hai vuỷ luùa dióỷn tờch gieo trọửng ồớ vuỷ õọng xuỏn bao giồỡ cuợng
lồùn hồn dióỷn tờch gieo trọửng ồớ vuỷ heỡ thu tổỡ 5,19 - 18,1 ha. Khoai laỡ loaỷi cỏy
trọửng coù dióỷn tờch lồùn õổùng thổù hai sau luùa, õaỷt tổỡ 97,4 ha trồớ lón, nhổng dióỷn
tờch gieo trọửng cuợng giaớm qua caùc nm, nm 2003 laỡ 102,1 ha chióỳm 9,36%
õóỳn nm 2005 laỡ 97,4 ha chióỳm 9,79% giaớm 4,7 ha. Dióỷn tờch trọửng ngọ laỷi
khaùc noù tng giaớm thỏỳt thổồỡng nm 2003 - 2004 dióỷn tờch tng nhổng nm
2004 - 2005 dióỷn tờch laỷi giaớm. Nm 2004 dióỷn tờch tng nhổ vỏỷy laỡ do nng
suỏỳt ngọ lai CP - DK88 cao, vaỡ naỷn chuọỹt phaù hoaỷi ờt, õióửu kióỷn thồỡi tióỳt khaù
ọứn õởnh.
Rau, laỷc, dổa chuọỹt laỡ nhổợng loaỷi cỏy trọửng coù dióỷn tờch gieo trọửng rỏỳt ờt,
nhổng caùc loaỷi cỏy trọửng naỡy dióỷn tờch laỷi coù xu hổồùng tng qua caùc nm tổỡ
2003-2005, nhổng dióỷn tờch tng khọng lồùn. Trong ba loaỷi õoù thỗ dióỷn tờch
trọửng laỷc laỡ lồùn nhỏỳt nm 2003 chióỳm 1,89% õóỳn nm 2005 chióỳm 2,34%, coỡn
rau, dổa chuọỹt chióỳm mọỹt tyớ lóỷ rỏỳt ờt dổồùi 1,5% tọứng dióỷn tờch gieo trọửng rau.
Qua õoù cho thỏỳy ồớ vuỡng naỡy saớn xuỏỳt nọng nghióỷp thỗ cỏy trọửng chờnh vỏựn laỡ
luùa coỡn caùc loaỷi cỏy trọửng khaùc nhổ: ngọ, õỏỷu, laỷc, dổa chuọỹt laỡ nhổợng cỏy
trọửng phuỷ, do õoù maỡ vai troỡ cuớa noù trong cồ cỏỳu cỏy trọửng cuớa xaợ laỡ khọng lồùn.

Toùm laỷi dióỷn tờch gieo trọửng cuớa caùc loaỷi cỏy trọửng laỡ khọng õọửng õóửu, luùa
laỡ cỏy coù dióỷn tờch lồùn nhỏỳt õóỳn khoai, ngọ rọửi õóỳn caùc loaỷi cỏy khaùc, nhổng
dióỷn tờch gieo trọửng cuớa caùc loaỷi cỏy trọửng naỡy ngaỡy caỡng giaớm.
4.1.3.3 Lởch thồỡi vuỷ cuớa mọỹt sọỳ cỏy trọửng chờnh
Mọựi loaỷi cỏy trọửng coù caùc õỷc õióứm khaùc nhau noù phuỡ hồỹp vồùi tổỡng õióửu
kióỷn õỏỳt õai, khờ hỏỷu, thồỡi tióỳt khaùc nhau vióỷc bọỳ trờ caùc loaỷi cỏy trọửng phuỡ hồỹp
vồùi tổỡng vuỡng tổỡng thồỡi õióứm laỡ rỏỳt cỏửn thióỳt õóứ xỏy dổỷng mọỹt cồ cỏỳu cỏy
trọửng coù hióỷu quaớ, do õoù chuùng ta cỏửn phaới nghión cổùu kyợ õióửu kióỷn õỏỳt õai,
khờ hỏỷu, thồỡi tióỳt õóứ bọỳ trờ cồ cỏỳu cỏy trọửng cho phuỡ hồỹp nhũm õaỷt õổồỹc hióỷu
quaớ cao nhỏỳt õọửng thồỡi traùnh õổồỹc nhổợng ruới ro do thồỡi tióỳt, bóỷnh haỷi gỏy ra.
Sau õỏy laỡ lởch thồỡi vuỷ cuớa mọỹt sọỳ cỏy trọửng chờnh cuớa xaợ.
23
Bióứu õọử: Lởch thồỡi vuỷ cuớa mọỹt sọỳ cỏy trọửng chờnh
Thaùng
Loaỷi cỏy
11 12 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
Luùa
Ngọ

Khoai
Laỷc
Dổa chuọỹt
Rau caới caùc loaỷi
ỏỷu
Nguọửn: Hồỹp taùc xaợ
Qua bióứu õọử lởch thồỡi vuỷ chuùng ta thỏỳy.
Cỏy luùa trọửng ồớ hai vuỷ laỡ vuỷ õọng xuỏn vaỡ vuỷ heỡ thu. Vuỷ õọng xuỏn trọửng
tổỡ 20 - 30 thaùng 12 õóỳn cuọỳi thaùng 4 nm sau laỡ thu hoaỷch, vuỷ heỡ thu trọửng tổỡ
õỏửu thaùng 5 thu hoaỷch vaỡo cuọỳi thaùng 8. Vaỡo vuỷ heỡ thu nng suỏỳt thổồỡng thỏỳp
hồn vuỷ õọng xuỏn do vaỡo thaùng 8, 9 trồỡi hay mổa lồùn dóự gỏy ra luợ luỷt, do vỏỷy

muỡa naỡy nng suỏỳt khọng ọứn õởnh. Cỏy luùa ồớ vuỷ heỡ thu thổồỡng coù thồỡi gian
sinh trổồớng ngừn hồn vuỷ õọng xuỏn tổỡ 10 - 20 ngaỡy.
24
Cáy ngä: ÅÍ x cáy ngä ch úu träưng åí vủ âäng âỉåüc chuøn tỉì âáút träưng
lụa sang ca vủ h thu. Cáy ngä âỉåüc träưng tỉì âáưu thạng 9 cho âãún 15 - 20
thạng 12 l thu hoảch, cáy ngä åí âáy cng cho nàng sút tỉång âäúi cao mäüt
so cho tỉì 1,2 - 1,5 tả. ÅÍ vng ny do diãûn têch âáút näng nghiãûp hẻp, nãn vủ
âäng xn v vủ h thu ngỉåìi dán khäng chuøn tỉì âáút träưng lụa sang träưng
ngä.
Cáy khoai: Cáy khoai ca x cng âỉåüc träưng q uanh nàm nhỉng ch úu
váùn l vủ âäng chiãúm 85 - 90% diãûn têch. Khoai âäng xn v h thu träưng êt
v ch úu l láúy rau phủc vủ cho chàn ni, diãûn têch âáút träưng khoai ca vủ
âäng âỉåüc träưng trãn âáút lụa ca vủ h thu.
Cáy lảc: Âỉåüc träưng ch úu trong vủ âäng xn gieo vo cúi thạng 12
âáưu thạng mäüt v thu hoảch vo cúi thạng 4 âáưu thạng 5 nàm sau. Vo vủ
âäng xn mäüt säú cáy khạc cng âỉåüc träưng âọ l dỉa chüt, v rau cạc loải,
trong âọ lảc v dỉa chüt l âỉåüc gieo såïm nháút tỉì cúi thạng 12, dỉa chüt
âỉåüc träưng åí hai vủ, vủ âäng xn v vủ âäng. Vủ âäng xn träưng tỉì cúi
thạng 12 âãún cúi thạng 4 thu hoảch, cn vủ âäng âỉåüc träưng tỉì âáưu thạng 9
âãún cúi thạng 12 l thu hoảch.
Rau, âáûu l nhỉỵng loải cáy träưng phủ ca x, rau âỉåüc träưng tỉì 10 - 15
thạng 8 âãún 15 - 20 thạng 12 l thu hoảch, âáûu thç lải khạc nọ âỉåüc träưng tỉì
âáưu thạng 2 âãún âáưu thạng 6 l thu hoach.
Qua lëch thåìi vủ chụng täi tháúy thåìi vủ chênh ca x l tỉì cúi thạng 12
âãún âáưu thạng 5 nàm sau. Cn vủ âäng chè l vủ phủ ca x, cạc loải cáy
träưng âỉåüc träưng åí vủ âäng chè cọ diãûn têch khäng låïn làõm, ma vủ báûn räün
nháút ca ngỉåìi näng dán l giai âoản âáưu thạng 4 âãún cúi thạng 5 vç giai
âoản ny thu hoảch vủ âäng xn v bỉåïc vo gieo träưng vủ h thu v giai
âoản khạc l âáưu thạng 8 âãún âáưu thạng 9, cọ giai âoản nỉỵa tỉång âäúi báûn räün
l âáưu thạng 12 âãún âáưu thạng 1.

4.1.3 Nàng lỉûc sn xút ca cạc näng häü
4.1.3.1 Thỉûc trảng vãư nhán kháøu, lao âäüng v trçnh âäü vàn hoạ
ca cạc nhọm näng häü.
25