Nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty cổ phần xây dựng và thương mại 423

LV.ThS
PHKTQD



LCH CAM ON
De hoan thanh ban luan van nay, em xin chan thanh cam on sir huong dan tan tinh

cua PGS.TS Nguyen Tien Dung trong sudt qua trinh viet va hoan thanh luan van.
Em xin bay to long biet on tdi cac thay co giao trong Hoi dong khoa hoc

Truong Dai hoc Kinh te Qudc dan, khoa Ke hoach phat trien, Vien dao tao Sau dai
hoc, Truong Dai hoc Kinh te Quoc dan da tao dieu kien va giup do em hoan thanh

luan van nay.

Ha Noi, ngay

thang
rri r

nam 2013

• 7

Tac gia

Tran Quyet Tien

LOI CAM DOAN
Toi xin cam doan rang day la cong trinh nghien ctru khoa hoc cua toi, co

su ho trq tir PGS.TS Nguyen Tien Dung hudng dan va nhung thay co trong

khoa Ke hoach phat trien - tnrcmg Dai Hoc Kinh Te Quoc Dan. Cac noi dung
nghien ciru va ket qua the hien trong luan van nay la trung thuc va chira timg

dirge cong bo trong bat cu cong trinh nao.

Ha Noi, ngay thang

nam 2013

Tac gid

1

r

r

Tran Quyet Tien


MUC
LUC
•
•
LUI CAM ON

LUI CAM DOAN

MUC LUC
DANH MUC CAC TtT VIET TAT

DANH MUC SO DO, BANG BIEU
TOM TAT LUAN VAN

LOI MO DAU................................................................................................................ 1

CHUONG 1: KHUNG LY THUYET NGHIEN CU1J HIEU QUA HOAT
DONG SAN XUAT KINH DOANH CUA DOANH NGHIEP..................... 3

1.1.

Khai niem, ban chat cua hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh trong

doanh nghiep.................................................................................................... 3

1.1.1. Khai niem ve hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh trongdoanh nghiep...... 3
1.1.2. Ban chat hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh trong doanhnghiep.............. 5
1.1.3. Y nghia hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh trong doanh nghiep............ 10

1.2.

Mot so chi tieu danh gia hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh
trong nghiep.................................................................................................... 11

1.2.1. Doanh thu......................................................................................................... 11

1.2.2. Lqi nhuan.......................................................................................................... 11
1.2.3. Hieu qua su dung lao dong............................................................................... 13
1.2.4. Hieu qua sur dung von....................................................................................... 14

1.2.5. Nhom chi tieu danh kha nang thanh toan......................................................... 16
1.2.6. Nhom chi tieu danh gia hieu qua tong hop....................................................... 17
1.2.7.

1.3.

Chi tieu phan tich hieu qua xa hoi................................................................... 19

Cac nhan to anh huong den hieu qua san xuat kinh doanh cua

doanh nghiep................................................................................................. 20

1.3.1. Nhan to thuoc ve doanh nghiep....................................................................... 20
1.3.2. Nhan to moi trurong kinh doanh....................................................................... 27
1.3.3. Nhan to khach hang..........................................................................................30
CHUONG 2: DANH GIA HIEU QUA SAN XUAT KINH DOANH CUA

CONG TY CO PHAN XAY DlTNG VA THUONG MAI 423................... 31
2.1.

Gioi thieu ve cong ty Co phan xay dung va thuong mai 423 ..................... 31


2.1.1. Qua trinh hinh thanh va phat trien................................................................... 31
2.1.2. Cocautochuc.................................................................................................. 32

2.1.3. Chuc nang nhiem vu cua Cong ty co phan xay dung va thuong mai 423........ 34
2.2.

Phan tich hieu qua san xuat kinh doanh cua Cong ty cd phan xay dung

va thirong mai 423 giai doan 2008 - 2012..................................................... 34
2.2.1. Doanh thu......................................................................................................... 34
2.2.2. Lqi nhuan..........................................................................................................38

2.2.3. Hieu qua su dung lao dong...............................................................................41

2.2.4. Hieu qua su dung von.......................................................................................46
2.2.5. Kha nang thanh toan........................................................................................ 49

2.2.6. Hieu qua Tong hop.......................................................................................... 53
2.2.7. Phan tich chi tieu hieu qua xa hoi.....................................................................56

2.3.

Danh gia hieu qua san xuat kinh doanh cua Cong ty co phan xay dung

va thuong mai 423 giai doan 2008-2012.......................................................59

2.3.1. Ket qua dat duqc............................................................................................... 59
2.3.2. Han che............................................................................................................ 62
2.3.3. Nguyen nhan.....................................................................................................63

CHITONG 3: NANG CAO HIEU QUA SAN XUAT KINH DOANH CUA
CONG TY CO PHAN XAY DU*NG VA THUONG MAI 423................... 68

3.1.

Dinh hu*dng nang cao hieu qua san xuat kinh doanh cua Cong ty co

phan xay durng 423..........................................................................................68

3.1.1. Can cu xay dung dinh hudng...........................................................................68
3.1.2. Muc tieu va chi tieu nang cao hieu qua............................................................70
3.2.

Giai phap nang cao hieu qua cua Cong ty co phan xay dung va thuong
mai 423.............................................................................................................72

3.2.1. Giai phap tang doanh thu..................................................................................72
3.2.2. Giai phap nang cao chat luqng nguon lao dong...............................................74
3.2.3. Giai phap tiet kiem chi phi...............................................................................78
3.2.4. Giai phap nang cao hieu qua su dung von........................................................78

KET LU AN.................................................................................................................. 81
TAI LIEU THAM KHAO.......................................................................................... 82

PHU LUC..................................................................................................................... 83


DANH MUC CAC H VIET TAT

CBCNV:

Can bd, cong nhan vien

CPXD:

Co phan xay dung

GTVT:

Giao thong van tai

SXKD:

San xuat kinh doanh

TSCD:

Tai san co dinh

XDCB:

Xay dung co ban

XDCTGT:

Xay dung cong trinh giao thong


DANH MUC BANG BIEU, SO DO
BANG
Bang 1.1:

Cac chi tieu ket qua dau ra va dau vao cua mot doanh nghiep su dung de

phan tich hieu qua kinh doanh....................................................................8

Bang 2.1:

Doanh thu mot so dcrn vi thuoc Tong cong ty XDCTGT 4.................. 35

Bang 2.2:

Ket qua kinh doanh giai doan 2008-2012............................................. 38

Bang 2.3:

Chi phi san xuat kinh doanh................................................................... 39

Bang 2.4:

Ty le chi phi san xuat kinh doanh so voi doanh thu.............................. 40

Bang 2.5:

Co cau lao dong nam 2012 cua cac Cong ty.......................................... 43

Bang 2.6:

Cac chi tieu danh gia hieu qua su dung von.......................................... 47

Bang 2.7:

Tinh hinh mua sam TSCD cua cac cong ty true thuoc Tong

CTXDCTGT 4 nam 2012....................................................................... 48

Bang 2.8:

Bang phan tich kha nangthanh toan..................................................... 49

Bang 2.9:

Toe do tang cua nguon von................................................................... 50

Bang 2.10:

Co cau cac khoan no............................................................................. 52

Bang 2.11:

Hieu qua tong hop................................................................................. 54

Bang 2.12:

Co cau chi phi........................................................................................ 55

Bang 2.13:

Bang phan tich mot so chi tieu ve lao dong tien luong va thuc hien nghia

vu voi ngan sach nha nude.......................................................................56
Bang 2.14:

Mot so cong tac hoat dong xa hoi............................................................ 58

BIEU DO
Bieu 2.1:

Chi so phat trien ve doanh thuban hang, cung cap dich vu........................ 36

Bieu 2.2: Co cau doanh thu....................................................................................... 37
Bieu 2.3: Nang suat lao dong.................................................................................... 42

Bieu 2.4: Lqi nhuan binh quan mot lao dong.......................................................... 45
SO DO
So do 2.1: So do bo may to chuc quan ly cua Cong ty..............................................33


TRUONG DAI
KINH TE QUOC DAN
■ HOC
■
............ £00006868............

TRAN QUYET TIEN

NANG CAO HIEU QUA HOAT DONG SAN XUAT

KINH DOANH CUA CONG TY CO PHAN XAY DUNG
VA THUUNG MAI 423
Chuyen nganh: Kinh te phat trien

TOM TAT LUAN VAN THAC SI
•

HA AOI, 2013

•


i

TOM TAT LUAN VAN
(HUONG 1

KHUNG LY THUYET NGHIEN CUU HIEU QUA SAN XUAT
KINH DOANH CUA DOANH NGHIEP
Chuang 1, tac gia gidi thieu mot so van de lien quan den hieu qua san xuat
kinh doanh cua doanh nghiep: Khai niem, ban chat dua ra mot so tieu chi danh gia

ve hieu qua san xuat kinh va cac nhan to co anh hudng tdi hieu qua san xuat kinh
doanh cua doanh nghiep.

* Cac chi tieu danh gia hieu qua san xuat kinh doanh ma tac gia neu trong
chuung 1 bao gom:

-

Doanh thu

-

Lai nhuan

-

Hieu qua su dung lao dong

-

Hieu qua su dung von

-

Cac chi tieu danh gia kha nang thanh toan

-

Nhom chi tieu danh gia hieu qua tong hup

-

Chi tieu phan tich hieu qua xa hoi

Bang 1.1 Cac chi tieu ket qua dau ra va dau vao cua mot doanh nghiep sir dung
A
A
r
deX phan
tich hieu
qua san xuat kinh doanh kinh doanh

Cac chi tieu phan anh ket qua dau ra
1. Doanh thu ban hang va cung cap dich vu

2. Doanh doanh thu thuan
3. Lui nhuan tir ban hang va cung cap dich vu
4. Lai nhuan khac
5. Tong lai nhuan ke toan tnrdc thue
6. Tong lai nhuan tir hoat dong kinh
doanh trudc thue thu nhap doanh nghiep
7. Tong lai nhuan tur hoat dong kinh
doanh sau thue thu nhap doanh nghiep...

Cac chi tieu phan anh dau vao
1. So von su dung binh quan trong ky
2. Von co dinh binh quan trong ky
3. Von luu dong binh quan trong ky
4. Tong nguon von
5. Tong gia von hang ban trong ky
6. Tong chi phi ban hang trong ky
7. Tong chi phi quan ly doanh nghiep
trong ky...


ii

r

r

r

r

*

* Cac nhan to anh huong den den hieu qua san xuat kinh doanh cua doanh nghiep
-Nhan to thuoc ve doanh nghiep
- Nhan to moi truong kinh doanh
- Nhan to khach hang

CHl'ONG 2

DANH GIA HIEU QUA SAN XUAT KINH DOANH CUA
CONG TY CO PHAN XAY DING
VA THVONG MAI
•
• 423
Chuang 2, tren co so ly luan chung ve phan tich hieu qua hoat dong san xuat

kinh doanh cua doanh nghiep tac gia tap trung nghien cuu qua trinh hinh thanh va
phat trien cua Cong ty co phan xay dung va thuong mai 423 chuc nang nhiem vu,

co cau to chuc bo may quan ly cua Cong ty. Cac yeu to nguon luc va cac nhan to
r

r

anh huong den hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh cua Cong ty, Can cu vao he
thong bao cao tai chinh da duoc kiem toan nam 2008, 2009, 2010, 2011, 2012 di
sau phan tich thuc trang hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh cua Cong ty thong

qua viec tinh toan, phan tich cac chi tieu danh gia hieu qua san xuat kinh doanh:
Doanh thu, lpi nhuan, cac chi tieu hieu qua su dung von, hieu qua thanh toan.

Van de trong tarn cua chuong 2, tac gia di sau phan tich hieu qua san xuat
kinh doanh tai Cong ty co phan xay dung va thuong mai 423 tu do dua ra cac
A

r

A

A

danh gia ve ket qua dat duoc cung nhu nhung ton tai dong thoi chi ra cac nguyen
nhan cua su to tai do.
1, Diem manh:
- La mot Cong ty da co hon 40 nam hoat dong trong nganh xay dung, vi vay
, , "
A
sau khi cd phan Cong ty dupe thua huong kinh nghiem cung nhu thuong hieu da

dupe khang dinh.


- Van la thanh vien true thuoc Tong cong ty XDCTGT 4 nen dupe lanh dao

cua Tong cong ty kha quan tam
- Thi trubng xay dung Nghe An day tiem nang vi Nghe An duoc Bo chinh

tn quan tam de xay dung thanh trung tam kinh te van hoa vung Bac trung bo den
nam 2020.

2, Thanh tun:
__

•>

X

- Tap the lanh dao dang dan duoc tre hoa, co nang luc, dpi ngu ky su dupe

dao tao bai ban
- Doanh thu dupe duy tri va phat trien quy mo nguon von cua Cong ty ngay
y

cang tang da dap ung dupe yeu cau mb rong thi trubng cho Cong ty.
- Luon tao ra lpi nhuan trong giai doan vira qua, ke ca nhung nam tinh hinh
<

yr

y

kinh te suy thoai. Dieu nay dam bao dupe cac nguon von, giam dupe cac khoan

np, cai thien dbi song cho ngubi lao dong
r

r

- May moc thiet bi tung bubc dupe thay the theo hubng hien dai hoa, ap
r

r

dung nhung cong nghe tien tien nhat vao thi cong, cong trinh xay dung.

3, Thach thirc:
r

r

x

- Su canh tranh gat gat cua nhieu cong ty xay dung hien nay khien cho thi
trubng trb nen nho hep.
- Co che xin cho van con ton tai lam cho su canh tranh thieu cong bang
r

r

r

- Cac cong trinh thi cong co von nha nubc thubng tien do giai ngan rat cham
• •z
•
r
'
'
so vbi tien do thi cong lam cho Cong ty luon bi thieu von, phat sinh them nhieu
chi phi khong dang co.

4, Ton tai:
r

r

x

- Doanh thu da co su tang trubng nhung rat thap, dieu nay da khong lam


tang dang ke nguon von cho Cong ty vi vay ma cong tac md rong thi truong cung
bi anh huomg dang ke.
r

i

•

r

i

- Loi nhuan cua Cong ty luon duoc duy tri nhung lai rat thap da khong bo
y

A

y

y

sung nhieu vao nguon von, cac khoan no cung khong duoc cai thien dong thoi thu
A

>

nhap ngudi lao dong van con thap so vdi mat bang chung da khong thu hut duoc
ngudi lao dong nhat la nhung lao dong co kinh nghiem.
A

7

y

A

- May moc thiet bi da dupe doi moi nhung chua dong bo, so luong may moc

van con thieu so vdi nang luc thi cong cua Cong ty.
- Hieu qua su dung von van con thap so vdi nhung don vi khac thuoc Tong

cong ty xay dung cong trinh giao thong 4.
5, Nguyen nhan

- Mot so can bo co nang luc, cd moi quan he tot vdi khach hang da den tudi

nghi htru. Can bo tre tuy cd nang luc nhung cac moi quan he cua ho han che.
- Cac thu tuc hanh chinh rudm ra nen viec giai ngan von ngan sach con rat

cham so vdi khdi luong thue hien dan den tinh trang thi cong cam chung, thieu von,

nhieu chi phi phat sinh lam giam loi nhuan.

- Khong huy dong duoc nguon von tir cd dong vi vay Cong ty phai vay cac
khoan vay tin dung, lai suat phat sinh ldn lam tang chi phi san xuat kinh doanh.
A

A

7

y

A

Cung vi thieu von nen viec doi mdi dong bo may moc thiet bi con cham lam cho

nang suat thap.

san xuat kinh doanh luon chiem mot ti le kha ldn.


V

CHUONG 3

NANG CAO HIEU QUA SAN XUAT KINH DOANH CUA
CONG TY CO PHAN XAY DUNG
VA THUONG MAI
•
• 423

Chuong 3, tac gia lam ro cac can cu dinh huong, muc tieu cua dinh
r

huong tir do dua ra cac giai phap de nang cao hieu qua san xuat kinh doanh
9

N

tai Cong ty cd phan xay dung va thuong mai 423.

1, Cac can cir de dinh huong.
- Chien lupc kinh doanh cua Cong ty sau khi duoc co phan.

- Can cu vao su danh gia ve tiem nang va xu huong phat trien cua nganh
xay dung va thuong mai tren dia ban

- Can cu vao ket qua kinh doanh ma Cong ty da dat dupe trong nhung nam
vua qua

2, Muc tieu dinh hu-ong:
Tang quy mo san xuat cho Cong ty, mo rong thi truong dong then nang cao

hon nua hieu qua trong san xuat kinh doanh.

3, Cac chi tieu dinh htrong
STT

Chi tieu cu the

Don vi tinh

D£n 31/12/2015

1

Nguon von

Trieu dong

170000-175000

2

Doanh thu

Trieu dong

165000-170000

3

Ty le lpi nhuan/Doanh thu

%

1,5-2

4

Thu nhap lao dong

5

TSCD

6

Ty le tra co tuc

7

Nang suat bq/lao dong

8

Ty le vdn chu so huu/np phai tra

Tang khoang 30-35%
T-’ * TV -1 A
Trieu dong

25000-30000

%

5-7

rf’ • A -4- A
Trieu dong

500-550

%

20-25


4, Giai phap nang cao hieu qua san xuat kinh doanh cua Cdng ty cd phan

Xay dung va Thuong mai 423

- Giai phap tang doanh thu, day la cor so de tang quy mo von qua do
z

a

r

y

9

dam bao nguon von de mb rong thi trubng trong dieu kien canh tranh gay gat
nhu hien nay.

- Giai phap tiet kiem chi phi: Day la giai phap rat can thiet cho bat ky

hoat dong kinh doanh nao vi tiet kiem dupe chi phi se gop phan tang lpi
9

x

z

zy

y

nhuan, bo sung them dupe nguon von mbi dong thbi nang cao dbi song nguon

lao dong.
•

'

•

x

Z

- Giai phap nang cao chat lupng nguon lao dong: Chat lupng lao dong
f

X

Z

9

dupe nang len nang suat lao dong se dupe cai thien gop phan day nhanh tien
Z

X

do thi cong, dong thbi chat lupng cong trinh cung se dupe dam bao.
- Giai phap nang cao hieu qua su dung von: Cung nhu chat lupng lao
Z

z

z

dong hieu qua von dupe nang len quay vong von se nhanh hon, tiet kiem

dupe cac khoan chi phi phat sinh do thbi gian thu hoi von cham.


TRUONG DAI
KINH TE QUOC DAN
■ HOC
■
......... sdsdOgsgs.........

TRAN QUYET TIEN

NANG CAO HIEU QUA HOAT DONG SAN XUAT

KINH DOANH CUA CONG TY CO PHAN XAY DUNG
VA THUUNG MAI 423

Chuyen nganh: Kinh te phat trien

WAN
VAN THAC
Si KINH TE
•
•
Ngitdi hitdng dan khoa hoc:
PGS.TS. NGUYEN TlfiN DUNG

HA NOI, 2013


1

LCD Md DAU
1. Ly do chon de tai
Hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh la mot pham tru kinh te phan anh
trinh do su dung cac yeu to san xuat va cac nguon lire cua doanh nghiep de dat dupe
<

'

'

'

'

cac muc tieu vdi ket qua cao nhat trong dieu kien chi phi thap nhat. Hieu qua san

xuat kinh doanh se gop phan vao muc tieu nang cao lpi nhuan cho doanh nghiep.

Nhu vay nang cao hieu qua san xuat kinh doanh cung co nghia nang cao lpi
nhuan. Day la muc tieu cuoi cung va cung la muc tieu quan trong nhat cua mdi

doanh nghiep khi tham gia vao hoat dong san xuat kinh doanh vi: Nang cao lpi
nhuan se gop phan duy tri va bo sung them nguon von cho cac doanh nghiep, dong
thdi tang thu nhap cho ngudi lao dong, dam bao quyen lpi co tuc cho cac co dong.

Ve mat xa hoi, doanh nghiep hoat dong hieu qua se gop phan vao viec tang trudng
kinh te, giai quyet dupe viec lam cho nguoi lao dong, giam ti le that nghiep qua do

han che dupe cac te nan xa hoi.
Vdi nhung lpi ich to Ion doi vdi doanh nghiep cung nhu dong gop cho xa hoi

khi ma hieu qua san xuat kinh doanh dupe nang len. Co the noi hieu qua san xuat

kinh doanh la van de ma moi doanh nghiep deu rat quan tam, va rat can thiet phai

nang cao hieu qua san xuat kinh doanh. La mot doanh nghiep dupe thanh lap va co
hon 40 nam hoat dong trong nganh xay dung cong trinh. Cong ty Co phan xay dung
va thuong mai 423 da co nhieu dong gop trong viec phat trien ve co cd ha tang cua

tinh va dat nude qua nhung cong trinh quan trong ma Cong ty da true tiep thi cong,
gop phan vao cong cuoc phat trien cua dat nude. Trong linh vuc kinh doanh mac du

trai qua nhieu kho khan trong giai doan dau thanh lap cung nhu nhung nam kinh te

khung hoang, nhung Cong ty da tung budc vupt qua nhung kho khan va ngay cang

ldn manh. Trong qua trinh phat trien do cung cd nhieu de tai nghien cuu, danh gia ve

ket qua san xuat kinh doanh cua Cong ty tu khi mdi thanh lap cho den nay. Nhung
chua cd mot de tai nao phan tich va danh gia hieu qua kinh doanh ma Cong ty da dat
dupe, de tim ra nhung diem manh, diem yeu, ton tai, han che de qua do gop phan vao

viec nang cao hon nua hieu qua san xuat cua Cong ty.


2

Vdi ly do tren em chon de tai "Nang cao hieu qua hoat dong san xuat kinh

doanh cua cong ty Co phan xay dung va thuong mai 423" lam luan van tot nghiep.
2. Muc tieu nghien ciru

Danh gia hieu qua san xuat kinh doanh cua cong ty Co phan xay dung va

thuong mai 423. Nham tim ra nhung lai the, diem manh, diem yeu, ton tai han
che va chi ra nhung nguyen nhan, t£r do de ra cac giai phap nham nang cao hieu

qua san xuat kinh doanh cua cong ty.
3. Phuong phap nghien ciru :

Trong qua trinh trien khai cac van de dat ra, luan van ap dung phep bien
chung cua chu nghia duy vat bien chung lam co so phuang phap luan. Ngoai ra,

de di sau phan tich, danh gia de tai con su dung mot so bien phap khac su dung
dan xen nhau trong qua trinh nghien cuu:

- Phuang phap phan tich thong ke va tong hop
- Phuang phap so sanh, doi chieu.
- Ben canh do, luan van con su dung phuang phap quan sat thuc te, tiep can
cac tu lieu, so lieu thuc te de co nhung dinh hudng giai quyet de tai.
r

4. Doi tuong va pham vi nghien ciru :
Doi tuqng nghien cuu: Hieu qua hoat dong la pham tru rat rong va phuc tap

bao gom ca rui ro trong kinh doanh, do vay luan van chi tap trung nghien cuu
mot so chi tieu hieu qua co ban trong hoat dong san xuat kinh doanh.

Pham vi nghien cuu: Phan tich, danh gia hieu qua san xuat kinh doanh cua
Cong ty co phan xay dung va thuong mai 423 thong qua nguon so lieu bao cao

tai chinh nam 2008, 2009, 2010, 2011, 2012.
5. Ket cau luan van

Luan van gom 3 chuong
Chuang 1 : Khung ly thuyet nghien cuu hieu qua san xuat kinh doanh cua

doanh nghiep

Chuong 2: Danh gia hieu qua san xuat kinh doanh cua cong ty Co phan xay
dung va thuong mai 423
Chuang 3: Nang cao hieu qua san xuat kinh doanh cong ty Cd phan xay xay

dung va thuong mai 423

3

CHVONG1

KHUNG LY THUYET NGHIEN ClfU HIEU QUA HOAT
DONG
SAN XUAT KINH DOANH CUA DOANH NGHIEP
•
•
1.1. Khai niem, ban chat cua hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh trong

doanh nghiep
r
1.1.1. Khai niem ve hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh trong doanh nghiep
a

Trong cor che thi trudng co sir dieu tiet cua nha nude hien nay de thue hien
tot che do hoach toan kinh te, bao dam lay thu bu chi va co lai trong hoat dong

san xuat kinh doanh hang hoa va dich vu, la co sd de thi trudng ton tai va phat
trien cua moi thanh phan kinh te trong nen kinh te thi trudng cd su canh tranh

gay gat. Dieu nay doi hoi cac thanh phan kinh te cac doanh nghiep hoat dong
kinh doanh phai cd hieu qua.

Hieu qua la mot pham tru kinh te, nd xuat hien va ton tai tir xa hoi chiem
huu nd le den xa hoi chu nghia. Hieu qua duoc coi la khai niem dung de chi moi

quan he gitra ket qua thue hien cac muc tieu hoat dong cua chu the va chi phi chu
the bo ra de cd ket qua do trong nhung dieu kien nhat dinh. Hieu qua kinh doanh

the hien trinh do sir dung cac yeu to can thiet tham gia vao hoat dong san xuat
kinh doanh theo mot muc dich nhat dinh.
Vdi nhung hinh thai xa hoi khac nhau, vdi nhung quan he san xuat khac

nhau thi ban chat cua pham tru hieu qua va cac yeu to hop thanh pham tru nay

cung van dong theo khuynh hudng khac nhau.
Trong xa hoi tu ban, giai cap tu ban nam quyen sd huu tu lieu san xuat, do

vay moi hieu qua, quyen loi thu dupe tu san xuat kinh doanh, va cac quyen loi

qua trong kinh doanh cua nha tu ban la de dem ve nhieu loi nhuan, quyen loi cho

nha tu ban chu khong dem lai loi ich ve cho ngudi lao dong va toan xa hoi. Viec

tang chat luong san pham hang hoa cua nha tu ban khong phai la yeu to phuc vu


4

cho nhu cau cua toan bo xa hoi ma la muc dich thu hut nhieu khach hang, de tir

do co nhieu co hoi thu hut lqi nhuan cho minh hon thong qua viec ban duoc
nhieu hang hoa.

Trong xa hoi chu nghia pham tru hieu qua van ton tai nhung no duoc phat

trien len thanh hieu qua cua toan xa hoi. Do cac tai san deu thuoc quyen so huu

cua nha nude, toan dan va tap the, hon nua muc dich cua nen san xuat xa hoi chu
nghia cung khac muc dich san xuat cua nen san xuat tu ban chu nghia. Muc dich

cua nen san xuat xa hoi chu nghia la dap ung du nhu cau ngay cang tang cua moi
thanh vien trong xa hoi nen ban chat cua pham tru hieu qua cung khac vdi chu
nghia tu ban.

Hieu qua kinh te co rat nhieu each hieu, co rat nhieu dinh nghia khac nhau

tuy thuoc vao muc dich kinh doanh cua tung doanh nghiep theo nghia rong hieu
qua kinh te la mot pham tru kinh te phan anh lqi ich dat duoc tir cac hoat dong
kinh doanh cua cac doanh nghiep.

Cu the la hieu qua kinh te la mot pham tru kinh te phan anh trinh do su
dung cac yeu to cua qua trinh kinh doanh cua doanh nghiep de dat duoc ket qua
cao nhat trong hoat dong kinh doanh vdi chi phi nhd nhat.

Quan diem thu nhat Nha kinh te hoc ngudi Anh Adam Smith cho rang “hieu
qua kinh te la ket qua trong hoat dong kinh te, la doanh thu tieu thu hang hoa”.
Nha kinh te hoc ngudi Phap Ogiephri cung co quan diem nhu vay. 6 day hieu

qua duoc dong nhat vdi chi tieu ket qua san xuat kinh doanh. Ro rang quan diem
nay kho giai thich ket qua san xuat kinh doanh cd the dung cho chi phi md rong

su dung cac nguon san xuat, neu cung mot muc ket qua vdi hai muc chi phi khac
nhau thi theo quan diem nay chung deu cd hieu qua.
Quan diem thu hai Theo quan diem nay cho rang “hieu qua kinh doanh la ty

le so sanh giua phan tang them cua chi phi”. Quan diem nay bieu hien quan he so
sanh tuong doi giua ket qua va chi phi de dat duoc ket qua do. Quan diem nay cd

•>

>

r

uu diem la bam sat duoc muc tieu cua nen san xuat xa hoi chu nghia la khong


5

ngirng nang cao doi song vat chat tinh than cho nguoi dan. Nhung kho khan d
day la phuong tien de do luong the hien tu tuong dinh hudng do.
Quan diem thu- ba: Hieu qua kinh te dupe do bang ket qua hieu so giua ket

qua dat dupe va chi phi bo ra de co dupe ket qua do. Uu diem cua quan diem nay
la no phan anh duoc moi quan he ban chat cua hieu qua kinh te. No da gan dupe
hieu qua vdi toan bo chi phi, coi viec kinh doanh la su phan anh trinh do su dung

cac chi phi. Tuy nhien, no van chua bieu hien dupe tuong quan ve chat va lupng

giua ket qua va chi phi, chua phan anh het muc do chat che cua moi quan he nay.
De phan anh dupe tinh hinh su dung cac nguon nhan luc thi can phai co dinh mot
trong 2 yeu to hoac la ket qua hoac la chi phi bo ra. Nhung theo quan diem cua

chu nghia Mac-Lenin thi cac yeu to nay luon bien dong, vi vay khi xem xet hieu

qua cua mot qua trinh kinh te nao do, phai xem xet trong trang thai dong.
Quan diem thu tu Theo quan diem nay cac nha kinh te hoc cua chu nghia

Mac-Lenin cho rang: Hieu qua kinh te la muc do thoa man yeu cau cua quy luat
kinh te co ban xa hoi chu nghia. Quy tieu dung vdi tu each la chi tieu dai dien

cho muc song cua moi nguoi trong doanh nghiep, la chi tieu phan anh hieu qua
kinh doanh. Quan diem nay co uu diem la da bam sat muc tieu cua nen san xuat
xa hoi chu nghia la khong ngirng nang cao doi song vat chat va tinh than cua

nhan dan. Song kho khan la phuong tien do luong the hien tu tuong dinh hudng
do. Khai niem quy tieu dung dupe de cap d day la mot bo phan cua thu nhap

quoc dan, bo phan con lai la tich luy.
Qua nghien cuu cac quan diem ve hieu qua kinh doanh, tac gia de tai thong

nhat va cho rang: Hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh la mot pham tru kinh te

phan anh trinh do su dung cac yeu to san xuat va cac nguon luc cua doanh nghiep
de dat dupe cac muc tieu vdi ket qua cao nhat trong dieu kien chi phi thap nhat.
r

r

1.1.2. Ban chat hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh trong doanh nghiep

Hieu qua kinh doanh la chi tieu quan trong nhat cua moi su lua chon cho cac
doanh nghiep trong nen kinh te thi trudng cd su quan ly cua Nha nude.


6

Bat ky hoat dong nao cua moi to chuc deu mong muon dat duoc hieu qua cao

nhat tren cac phuong dien kinh te, xa hoi va bao ve moi truong. Hoat dong kinh
r

r

\

doanh trong co che thi truong yeu cau dat hieu qua cang doi hoi cap bach. Vi no la

dong luc thue day doanh nghiep canh tranh va phat trien. Hieu qua kinh doanh cua
doanh nghiep chu yeu xet tren phuong dien kinh te co quan he vbi hieu qua xa hoi

va moi truong.

Theo giao trinh phan tich hoat dong kinh doanh cua Dai hoc kinh te Quoc
dan cho rang toi da hoa loi nhuan la muc tieu hang dau ma doanh nghiep hudng
den, do do khi nghien cuu hieu qua kinh doanh chung ta cung thay vai tro quan
trong cua trinh do to chuc quan ly cua doanh nghiep. Viec hinh thanh va thue hien

hieu qua cua hoat dong quan ly thuong dien ra trong mot thbi gian dai. Hieu qua

kinh doanh cua doanh nghiep phai the hien ca ve mat dinh tinh va dinh luong. De
hieu rd ban chat hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh can phan biet ranh gibi

pham tru ket qua va hieu qua.
Ket qua la pham tru phan anh nhung gi thu duoc sau mot qua trinh san xuat
kinh doanh hay mot khoang thbi gian hoat dong san xuat kinh doanh nao do. Ket

qua bao gib cung la muc tieu cua doanh nghiep co the duoc bieu hien bang don vi

hien vat hoac don vi gia tri. Ket qua cung co the phan anh mat chat luong cua san
xuat, kinh doanh hoan toan dinh tinh nhu uy tin, danh tieng cua doanh nghiep, chit

luong cua san pham, dich vu. Can chu y rang khong phai chi ket qua dinh tinh ma
r

r

5

ket qua dinh luong cua mot thbi ky kinh doanh nao do la rat kho xac dinh bbi nhieu

ly do nhu ket qua khong chi la san pham hoan chinh ma con la san pham do dang,
ban thanh pham.
Trong khi do, hieu qua la pham tru phan anh trinh do su dung cac nguon luc

san xuat. Trinh do su dung cac nguon luc khong the do bang cac don vi hien vat hay

gia tri ma la pham tru tuong doi, no duoc tinh bang ty so giua ket qua va hao phi
nguon luc. Chenh lech giua ket qua va chi phi luon la so tuyet doi, pham tru nay chi

phan anh muc do dat duoc ve mot mat nao do nen cung mang ban chat cua ket qua
cua qua trinh hoat dong san xuat kinh doanh va khong bao gib phan anh duoc trinh


7

>

r

r

r

r

do six dung cac nguon luc san xuat. Neu ket qua la muc tieu cua qua trinh san xuat,

kinh doanh thi hieu qua la phuong tien de dat duoc muc tieu do.
Hieu qua kinh doanh cua viec thuc hien mdi quyet dinh thuong gan vdi cac

yeu to xa hoi duoc bieu hien d mdi tuong quan giua ket qua thu duoc va chi phi bo

ra. Neu xet ve dinh luong, ngudi ta chi thu duoc hieu qua kinh te khi nao ket qua
ldn hon chi phi, chenh lech nay cang ldn thi hieu qua cang cao. Song khi danh gia

ve mat dinh tinh can phai xem xet nd vdi cac yeu to chinh tri, xa hoi nhu; nan that
nghiep, bao ve mdi truong, on dinh chinh tri, an ninh, an toan... Vay hieu qua kinh

doanh cung thuc su doi hoi can su nd luc cua cac cap quan tri trong qua trinh giai
quyet nhung yeu cau thuc tien.
Hai mat dinh tinh va dinh luong cua pham tru hieu qua hoat dong san xuat

kinh doanh cd quan he chat che vdi nhau. Trong nhung bieu hien ve mat dinh luong
phai nham dat duoc nhung muc tieu kinh te nhat dinh. Trong nhung bieu hien vd
mat dinh tinh phai dat duoc nhung muc tieu xa hoi, chinh tri, an ninh. Do vay xem

xet hieu qua kinh doanh cua doanh nghiep theo cac nhan to dinh luong va dinh tinh
theo quan diem nay tuong doi toan dien.

Tir khai niem chung ve hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh cua doanh

nghiep ta thay khi thiet lap mdi quan he giua “dau vao (lao dong, may moc thiet bi,
a

r

a

•>

r

nguyen vat lieu, tien von...)” va “dau ra ( san pham, dich vu cung cap cho xa hoi

doanh nghiep phai tieu thu duoc va thu tien ve.)” se cd mot day cac he thong gia tri
khac nhau phan anh hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep.
Viec phan tich, danh gia hieu qua hoat dong san xuat kinh doanh cua doanh nghiep

can phai xem xet mot each tong the ca ve mat khong gian, thdi gian, trong mdi quan

he chung cua toan bo nen kinh te quoc dan, hieu qua xa hoi trach nhiem bao ve mdi
truong va nguon tai nguyen cua dat nude.
Trong thuc te cd rat nhieu chi tieu duoc su dung danh gia hieu qua kinh
doanh, nhung de thuan tien cho viec thu thap so lieu, thong tin, tinh toan, phan tich

va danh gia cac chi tieu hieu qua trudc het can chon loc de sap xep vao danh muc
hai loai chi tieu nay. Chi tieu hieu qua kinh doanh do la su so sanh giua ket qua thu

ve vdi chi phi bo ra hoac nguqc lai.

8

r

Bang 1.1. Cac chi tieu ket qua dau ra va dau vao cua mot doanh nghiep sir
dung de phan tich hieu qua kinh doanh

Cac chi tieu phan anh ket qua dau ra

Cac chi tieu phan anh dau vao

1. Doanh thu ban hang va cung cap dich vu

1. So von sir dung binh quan trong ky

2. Doanh doanh thu thuan

2. Von cd dinh binh quan trong ky

3. Lpi nhuan tir ban hang va cung cap dich vu

3. Von luu dong binh quan trong ky

4. Lpi nhuan khac

4. Tong nguon von

5. Tong lpi nhuan ke toan trudc thue

5. Tong gia von hang ban trong ky

6. Tong lpi nhuan tir hoat dong kinh 6. Tong chi phi ban hang trong ky

doanh trudc thue thu nhap doanh nghiep

7. Tong chi phi quan ly doanh nghiep

7. Tong lpi nhuan tir hoat dong kinh trong ky...

doanh sau thue thu nhap doanh nghiep...

Ket qua kinh doanh la su phan anh ket cue cuoi cung cua moi hoat dong, tri

so cua chi tieu thudng thong qua so tuyet doi. Ket qua kinh doanh la nhung chi tieu
mang tinh chat dinh luong co the la can, dong, do, dem dupe va cung co the la mot

khoi lupng cong viec hoan thanh, so lupng san pham tieu thu cua mdi loai, thi phan
hoac doanh thu ban hang, lpi nhuan,... Trong cac chi tieu ket qua nay chi co lpi
nhuan la ket qua cuoi cung con cac chi tieu san lupng, doanh thu... chi la ket qua

trung gian.

Co nhieu each tiep can khac nhau ve hieu qua kinh doanh, cac nha khoa hoc

da trinh bay quan diem khac nhau khi danh gia hieu qua kinh doanh. Theo cac quan
diem d tren thi muc dich cuoi cung cua hieu qua kinh doanh so sanh giua ket qua
thu ve va chi phi bd ra de dat dupe ket qua do. Tuy nhien neu xet hieu qua kinh
doanh cua doanh nghiep trong ky cao hay thap, tot hay xau edn phu thuoc vao trinh

do to chuc san xuat va trinh do quan ly hay cu the hon chinh la kha nang dieu phoi

cac nguon luc dau vao cua mdi doanh nghiep de dat dupe muc tieu. Mac du hieu

qua kinh doanh co the xem xet thong qua mot hay mot vai chi tieu nhung ban chat