Luận văn đào tạo đội ngũ công nhân kỹ thuật của thủ đô hà nội thời kỳ công nghiệp hoá hiện đại hoá giai đoạn đến năm 2010

BO GIAO DUC VA DAO TAO
TRUING DAI HOC KINH TE QUOC I)AN

z
LE DUC DUY

DAO TAO DOI NGU CONG NHAN KY THUAT
CUA THU DO HA NOI TRONG THOI KY CNH-HDH
GIAI DOAN DEN NAM 2010

luA
n
•

An thac
•

sy khoa iio
c kinh te
•

Chuyen nganh

: Kinh te lao dong va Dan so

Ma so

: 05.02.07

Ngii'ai hating dan: PTS. Tran Xnan Can

IT'S. Mac Van Tien

ItRUNG TAM tZt

I PHONG LAN AN-I

'______ :----- i

Ha Noi -1999


MUC LUC
Trang
X .

Z

L0INOIDAU

Chuang I: Su can thiet phai dao tao dpi ngu CNKT cua thu do Ha Noi
trong su nghiep cong nghiep hoa - hien dai hoa...................................

4

1.1. Nhung vAn de co ban ve dao tao CNKT........................................................4
1.1.1. Cac khai niem co ban...............................................................................4
9

1.1.2. Cac hinh thfic dao tao

1.1.3. Noi dung va hieu qua dao tao................................................................ 12
1.1.4. He thong t.o chdc dao tao nghe..............................................................13

1.1.5. Cac yeu to anh hudng den nhu cSu dao taoCNKT............................... 15
1.2. Moi quan he giua CNH-HDH va dao tao CNKT...................................... 23

1.2.1. Khai quat ve CNH-HDH....................................................................... 23

1.2.2. Qua trinh hinh thanh va phat then duOng loi CNH-HDH cua Dang
Cong san Viet Nam ..........................................................................................24
1.2.3. Vai t.ro dao tao CNKT trong su nghiep CHH-HDH.......................... 277

Chuang 2: Thuc trang dao tao CNKT d thu (to Ha Noi trong nhung nam

qua........................................................................................................................ 30

2.1. Khai quat dac diem cua thu do Ha Noi .......................................................30

2.1.1. Dac diem chiing.................................................................................... 30
2.1.2. Thuc trang nguOn nhan luc thu do...................................................... 32

2.2. Thuc trang dao tao CNKT d thu do Ha Noi ............................................. 40

2.2.1. Tinh hinh dao tao cua thu do Ha Noi trong thOi gian qua................ 40
2.2.2. Tinh hinh dao tao CNKT cua thu do trong thoi gian qua................. 42
Chuang3: Phuong hudng va nhung giai phap dao tao (toi ngu CNKT
trong thoi ky CNH-HDH................ . ............................................................... (50

3.1. Du bao nhu cdu nguon nhan luc trong thOi ky CNH-HDH...................... 60
3.2. He thong quan diem ve dao tao CNKT trong thOi ky CNH-HDH........... (53

3.3. Nhiem vu va cac giai phap dao tao CNKT cua Ha Noi tU nay den

nam 2010................................................................................................................69
KET LUAN

88

TAI ElfiU THAM KHAO

90


LOINOIDAU
1- TINII CAP TIBET CUA DE TAI
Thu do Ha noi ciing ca mroc dang btroc vao then ky Cdng nghidp hoaHicn dai hda (CNH-HDH) ,cac nganh san xuA't kinh doanh dang mdrdng va
phat tridn nianh ,nhibu nganh nghc mdi xuA't hicn vdi trinh do ky thuAl va
khoa hoc cong nghC ticn tidn .co cAu kinh id dang dich chuyen theo
htrong chuyen mon hda va hicn dai hda .
Nguon lire con ngtroi la mot trong nhung ngu'dn lire quan trong nhal cua
moi qudc gia .Van de nguon nhAn lire diroc dira vao vi trf hang dan trong
vide thiOl lap va Irion khai cac mo lrinh phat tricn kinh td xa hoi cua lu'ng
niroc hay lung vung
Nguon nhAn luc cua ViOt nam noi cluing va cua Thu do I la noi noi ridng
dang cd nhieu dicu bat cAp .Biroc vao Ihdi ky CNH-HDH ,ngu'dn nhAn luc
cua Thu do dang o trong tlmh trang : vira Ihua lao dong ph6 thOng ,lao ddng
khdng cd chuyen mdn ky IhuAl ; nhu'ng lai thicu lao dong cd trinh do to
elide san xuat kinh doanh, thicu iho ky thuat trong cac nganh ngli'd va trong
cac khu virc kinh tc.Doi ngu cong nhAn ky IhuAI(CNKT) cua Thu do noi
cluing chtra dap ling diroc nhu cau ca vc so lirong cung nhu' chat luvng olio
CNH-HDH.

De tai
Dao tao doi ngu Cong nhAn ky thuat cua Thu do Ha ndi
trong thd'i ky CNH-HDH giai doan den nam 2010'\V6i muc dfcli de ra.
nhung giai phap nham dao lao va sir dung doi ngu cdng nhAn ky IhuAl dap
ling nhu c'Au cua sir nghi<^CNH-l1DH.

2- MUC DICK VA Y NGHIA CUA LUAN AN

Nghien cii'u thirc trang doi ngu cong nhAn ky tliuAt cua Thu do I la noi
trong thd'i gian qua. Nhu'ng donh gop va nhu'ng vAn de con han chd cua ddi
ngu cdng nhAn ky tliuAt.
PhAn tfch cac nguydn nhAn cac mat con ton tai va tmi ra cac giai
phap lo'n de’ phap tridn cd hieu qua doi ngu cong nhAn ky thuat. Dap ting
nhu can CNH - HDH cua Ha noi (giai doan den 2010).
3- DOI TU0NG VA PHAM VI NGIIIEN CUU:

Ddi ngu cong nhAn ky thuat da dirge dao tao va str dung cua Ha noi
va cac CNKT cua ti ling irong dong tren dia ban Ha noi.

1


LuAn an sir dung nhu’ng tai lidu thirc te cua nhu’ng nam gdn dAy dira ra
nhffng phirong hirong va giai phap clio nhung nam dAu cua the ky XXL
4- PHUONG PHAP NGHlfcN CUU:

Phtlcrng phap luAn chu dao la phu'o'ng phap duy vAt bidn nhu’ng vA duy

vAt lich sit.
- Sir dung phirong phap tiep cAn, he thong, thong ke kinh t& phAn tfch,

tong hop va phirong phap chuyen gia.
5- DONG GOP CUA LUAN AN:

LuAn an lam ro vai tro, y nglna cua cong tac dao tao CNKT trong giai

doan CNH - HDH dat nude.
- PhAn tfch danh gia trdn co sd cac can cir khoa hoc va thu’e trang cong
tac dao tao cOng nhAn ky thu At trong nhu’ng nam qua. Phan tfch nhu’ng mat

manh yeu cua lid thong dao tao nghfi. tir do dira ra nhu’ng nhAn xet danh gia

khach quan cac nguyen nhAn ton tai.

- Tir co sd ly luan va thirc tidn, luan an trinh bAy ro rang nhu’ng quan
diem va giai phap ldn nhAm dap u’ng nhir cAu cOng nhAn ky thuAt cua thu

trong giai doan CNH - HDH dat nirdc.
6- KET CAU CUA LUAN AN:

Ngoai phAn md ddu, ket luAn, luan an dirqc trinh bay trong 3 chirong:

Chirong I: Sy can tliiet pliai dao tao doi ngu cong nhan ky thuat
cua thu do Ha Noi trong sir nghiep cong nghiep hoa - hien dai hoa.
Chirong II: Thue trang dao tao doi ngu cong nhan ky thuat d Thu

do Ha noi trong nhung nam qua.
Chirong III: Phirong hirong va nhung giai pluip dao tao cong nhan

ky thuat trong tho’i ky CNH -HDH.

3


Chuang 1
SV CAN THlfcT PH Al DAO TAO DOI NGU CONG NHAN KV THUAT
CUA THU DC) nA NOI TRONG SU NGIIlftP CNH-HDH

1.1. NHUNG VAN Dfi' CO BAN Vb DAO TAO CONG NHAN KY THUAT

1.1.1. Cac khai niem co ban
1.1.1.1. Cong nhan ky tliuqt (CNKT)
Co nhi£u quan niOm v£ cOng nhAn ky thuAt

Tnrdc dAy chiing ta quan niOm CNKT 1A nhirng cOng nbAn dirge dAo tao
dAi han b cac trirdng cua nhA nude vA lAm viOc trong cac co quan xf nghiOp
nhA nirbc(,).
Khi n£n kinh tO chuy&i doi tir co che bao cAp sang co chO thi trircmg,
quan niOm vS CNKT trudc. dAy khOng con pliu hop nua. NSn kinh tO'hAng hoa
tihiOu thAnh phAn da lAm thay d6i nhung quan niOm cu vA dAn dAn xuAt hiOn

nhirng khai niOm mdi. Dac biSt 1A trong hub vuc lao dOng, dAo tao, viSc lAm...
Khi site lao dOng da tro- thAnh hAng hoa, thi tru’d’ng lao dong ngAy cAng phat tri&i.
Trong di£u kiSn hiOn nay lao dong qua dAo tao ngh£ dirge hi£u 1A nhirng

ngirbi lao dong da qua dAo tao tai cac co set dAy ngh£ dirge cAp bang ngh£
hoac chirng chi nghe theo quy dinh cua Tong cue dAy nghS.
+ Lao dOng qua dAo tao nghS 1A lao dong dirge dAo tao dd thirc hiSn

nhiSm vu cua mOt nghS hoac mot chuySn mon nAo do. Trong do Ngh£ 1A mOt

dang cu th£ lioAn chinh cua boat dOng lao dOng trong hS thong phAn cOng xa
hOi doi hoi phai dirge (iOn hAnh theo mot nguyen tAc thirc hien riSng, vc/i cOng
nghO vA loai cOng cu riOng; 1A tong hop cua trinh dd hi6u biOt, ky nang trong
lao dong mA ngirdi lao dong efin phai tiS'p thu dirge trong qua trinh dAo tao

chuyen mon vA tfch luy kinh nghiem (hire tiOn d£ dap ling cac yOu cAu cua mOt

dang cu th£ hoAn chinh cua boat dong lao d0ng.(2)

*” Vii NgQc llai: Gi^o due vh dao lao trong str ngliiCp CNII-1IDII
,2’ ThuAt ngfr lao dOng - TBX1I - t!)p I. NXB l.ao dOng vA xa liOi.

4


Nghe la mot hinh thu’e phAn cong lao dong, nd doi hoi kien thu’e ly thuyd't
tdng hop va thoi quen thirc hanh dd hoan thanh nhu’ng edng vide nhAt dinh,
nhir nghd moc, nghd co khf v.v...

Chuydn mdn la mot hinh thu’e phAn cong lao ddng sAu sAc hon do sir chia

nhd cua nghd. Do do, nd doi hoi kien thu’e ly thuyd't va thoi quen trong pham
vi hep hon, sAu hon. Mot nghd thirbng co nhidu chuydn mon.
+ Lao dong co chuydn mon ky tliuAt (CMKT) la loai lao dong da du’qc
dao tao ca ve ly thuyd't lAn ky nang time hanh cua mot nghd nao do, hoac la

ngu’di lao ddng tuy khong du’qc chfnh thirc dao tao nhu’ng do lam vide 1 Au nam

ma tfch luy du’qc nhidu kinh nghidm trong nghe nghiep.

Trinh dd nghd nghiep, kinh nghidm ban thAn, ky nang, ky xao dirqc thd
hidn bAng sir khac nhan ro ret giira lao ddng co CMKT (lao dong phu’e tap) va
lao ddng gian don: sir khac nhau ve ch At nay phai anh trong cong vide:
- Trong cung 1 don vi thoi gian lao dong co CMKT tao ra mdt lu’Ong gia
tri Ion hon so vdi lao dong gian don.
- Lao ddng co CMKT lAm duqc edng vide cua lao ddng gian don, nhirng
lao dong gian don lam vide cua lao ddng cd CMKT rat kho khan.
Tino bAc cao lam du’qc cac edng vide cua thq bac thA'p nhirng didu ngirqc
lai thi khong xay ra.

Cong nhAn ky thuat (CNKT) la nhu’ng ngu’d’i td't nghiep cac khoa dao tao

va hoan thanh thoi gian tAp su’ hoac tfch luy kid'n thu’e qua thu’e te dat duqc
trinh do nhAt dinh theo tidu chuan nghd quy dinh(2).
Cd ngu’d’i ngAm tudng lAng CNKT cung du’qc hidu la lao dong qua dao
tao nghe hay lao ddng cd CMKT, nhu’ng thuc ch At khong hoan toan nhir vAy.

+ CNKT chi la mot bo phAn trong lu’e hrqng lao dong qua dao tao nghd:
Do la nhu’ng lao dong qua dao tao vdi mot thoi gian tirong doi dai, cd trinh dd
thanh thao nhAt dinh. Theo mot sd tai lieu cua mrdc ngoai va qua tham khao
mot sd chuydn gia cua Tong cue dAy nghd: chiing tdi cho rang: CNKT la
nhu’ng lao dong qua dao tao nghe va phai cd tay nghe tir bac 3/7 (hoac tirong
du’o’ng) tro’ len.
Dira ra tidu thiic nay vdi cac ly do sau dAy:
,2’ ThuAl ngfr LD - TBXJI - Ifip J. NXB Lao dong va xa Ii6i, tr. 15

5


1) Lao dong qua dao tao nghd thirring dirqc dao tao ri cac co sri dAy nghd

khac nhau, tliAm chf co ngirrii do duqc kem cap tir nhung ngirrii thq bAc cao va
tir hoc tfip dd nam diroc ky nang (hu'c hidn nliidm vu cua mot nghd nao do.
Nhirng ngirrii nay da sri chi bidt thirc hanh, khring co ddy du cac kidn thirc ly
thuydt edn thidt. Muon trri thanh CNKT (hay duqc thi nAng len bAc 3) ho phai
dao tao lai hoac bdi dirring them dd qua mot ky thi tay nghd nang bAc. Khi dat
trii tay nghe bAc 3/7 (hoac tirong dirong) ho da co kha nang thirc hanh tot va da
nAm dirqc cac kidn thirc ly thuyet va trd thanh CNKT.

2) CNKT phai cri trinh do ky thuAt va tay nghd nhA't dinh cri thd nAm bat
duqc cac edng nghd tidn tidn. Dac Diet la hien nay khi cac xf nghidp lidn
doanh, doanh nghidp mrric ngoai dang 6 at trail vao Vidt Nam vrii ky thuAt
cong nghd cao cring nhAn dirqc tuyen cac doanh nghidp nay deu doi hoi co
trinh do cao (thirring tir bAc 3/7 tier len). Lay tidu thirc nay co thd thong nhA't
duqc vrii cac ydu cAu tuyen chon CN cua cac doanh nghidp co vrin nitric ngoai,
cac khu cong nghiep, khu che xuA't v.v...

3) Doi vrii cac hoc sinh ri cac trirring day nghd chfnh quy dai han (tir 1
nam trri len) dirqc cA'p bAng nghe vrii bac thq 3/7 trri len. Tlirii gian de hoc tAp
cung la tlirii gian dd ngirrii lao dong qua dao tao nghd cri thrii gian dao tao dat
tir 1 nam trri len.
4) He trung hoc nghd tru'ric day dao tao ra cac cong nhan cri tay nghe bAc 3/7
trri ldn. Trinh do ky thuAt cua hoc sinh qua tiling hoc nghd dirqc coi nlnr CNKT.
5) Hien nay cri nhirng nghe nhan, hoac cong nhAn girii, tuy ho khong qua
mot trirring Irip nao, nhirng nhri kinh nghiem lAu nam, hoac tiep thu cac nghe
triiyen thring, nhirng ngirrii nay chiing trii cho la nhirng ngirrii cd tay nghd
tirong dirong.
Vrii cac ly do tren chiing trii quan niem CNKT la nhung "lao dong qua
dao tao nghe va cd trinh dri tay nghe tir bAc 3/7 trri len (hoac tirong du'o'ng).

1.1.1.2. Dao tao coug alma ky tliaat

a) Dao tao: "Dao tao la qua 1111111 boat dong co muc dfch, cd to clitic
nhAm truyen dat cac kien thirc, ky nang va ky xao trong ly thuydt va thirc tidn,
tao ra nang lire dd thirc hien thanh cong mot hoat dong nghd nghidp hoac xa
hrii edn thid't"<2).( 19)

,2’ (>iao tiinli Kinh 16' lao dOng - DI1KTQD

6


Nhir vAy, dao tao va sir phat tridn co he thong kien thirc va ky nang, ky
xao vao moi ca nhAn cdn co de thuc hien mot nghd, hoac mOt nhifim vu cu thd.
Dao tao la bA't ky sir cd gang dirqc dinh trirdc nao cua to clu'rc nham thay ddi
hanh vi va thai dd lam vide cua nhAn vi£n, dd tao cho ho thuAn lqi dap ling
dirqc tidu chuAn va hidu qua cua cdng vide.
b) Dao tao nghe: Dao tao nghd la nhu'ng boat ddng nhAm muc dfcli nAng
cao tay nghd hay ky nang, ky xao cua mdi ca nhAn ddi vdi cdng vide hidn tai
va trong tirong lai(2). Dao tao nghe bao gom 2 qua trinh co quan he hull co vdi
nhau. Dd la:
- Day nghe: la qua trinh truydn ba nhu'ng kien thirc vd ly thuyet va thirc
hanh cua giang vidn de cac hoc vidn cd dirqc mot trinh do, ky nang, ky xao, sir
klieo leo, thanh thuc nhA't dinh vd nghd nghidp.
- Hoc nghe-. la qua trinh tiep thu nhu'ng kien thirc vd ly thuydt va thirc
hanh cua ngirdi lao ddng de dat diro'c mot trinh do nghe nghidp nhA't dinh(3).

Dao tao nghe cho ngirdi lao dong la giao due ky thuAt san xuA't cho ngirdi
lao ddng dd’ ho nAm virng nghe nghidp, chuydn mdn bao gom dao tao mdi, dao
tao lai, boi dirdng nAng cao tay nghd v.v...

Viec dao tao, boi dirdng, nAng cao tay nghe cho ngirdi lao ddng ndi ridng

(va ngudn nhAn lire ndi chung) la cAn thid't vl hang nam so thanh nidn birdc
vao do tudi lao ddng trdn 1 tridu ngirdi, nhirng chira dirqc dao tao mot nghd
hay mot chuydn mdn nao. Khdng nhirng vAy, khi ndn kinh te hoi nhAp, nhidu
thanh phAn kinh td' cung boat ddng san xuA't kinh doanh co cA'u cdng nghe thay
doi, san xuA't ngay cang phat trien. Trong didu kien each mang KHKT dang
phat trien manh me, phAn cdng lao dong xa hoi ngay cang sAu sAc nhidu nghd,
nhidu chuydn mdn cu thay ddi; Nhidu nghd, nhidu chuyen mdn mdi ra ddi. Tir
do doi hoi trinh do lanh nghd cua ngirdi lao dong, cAn phai dao tao, boi dirdng
nAng cao them cho phu hop vdi yen cau san xuA't.
c) Dao tao cong nhdn ky thuat: Dao tao CNKT la qua trinh vira ddng thdi
vira tid'p theo cua qua trinh dao tao nghd, gom 3 loai: Dao tao mdi, dao tao lai va
boi dirdng nAng cao tay nghd.

- Dao tao mdi bao gom nhung ngirdi chira tham gia san xuA't, hoac nhirng
ngirdi tham gia san xuA't nhirng chira cd nghd. Dao tao mdi nliAm dap irng tang
them lao dong qua dao tao nghd cho xa hoi.
<2) Nguyfin Vail tliAn: Quan tri nliAn sir (lr.223)
lliuAt ngu LD - TBX1I- l ap I. NXB Lao (I6ng - xa liOi. U . 27-28.

7


- Dao tao lai la dao tao doi vdi nhung ngirdi da co nghd co chuyen mdn,
nhirng do yen cdu moi cua san xuA't va tie'll bo ky thuAt dAn dd'n vide thay doi
co cA'u nganh ngh£, trinh do chuydn mon. Mdt sd cong nhAn diroc dao tao lai
cho phu hop vdi co cA'u nganh nghd va trinh do ky thuAt mdi.
- Bdi dirdng nAng cao tay nghd

da lac hAu, b6 tuc nghe, dao tao thdm hoac cung cd cac ky nang nghd nghidp
theo tu’ng chuydn dd va thirdmg diroc xac nhAn bang mdt chu’ng chi, hay nAng

len bAc cao hon"(l) (12).
Dao tao lai la qua trinh truydn ba nhung kien thu’e ve ly thuyd't va thirc
hanh cua giang vien dd ngirdi lao dong co mdt trinh do, ky nang, ky xao, sir
kheo leo thanh thuc nhA't dinh vd mdt nghd mdi(2).

Dao tao lai thirdng diroc hieu la qua trinh nliAm tao cho ngirdi lao dong
co co hoi de hoc tap mdt lTnh vuc chuydn mdn moi de thay doi nghd (35).

- Trong thoi dai ngay nay, nhidu lTnh vuc ky thuAt diroc hinh thanh va cd
lien quan vdi nhau: Co - Didn tir, Thong tin- Biru chfnh - Vidn thong, Cac thid't
bi tir dong -robot ... thl mac du khong thay doi nghd, nhung ngtrdi lao ddng
cung cAn diroc trang bi them kien thu’e va nhu’ng ky nang cua cac lTnh vuc
moi. Mat khac vdi sir phat trien cua khoa hoc sir pham, qua trinh dao tao
dang cd xu hirong thay doi hoc theo tin chi, chu’ng chi (Hoc phAn)... nham
thfch ting vdi nhu efiu cua ngirdi hoc trong co che' thi tru’dng, thl boi dirdng va
dao tao lai la hai qua trinh ludn dan xen va cd khi con la thanh td' cua nhau.
Nhir vAy, xac dinh ro ranh gio’i giu’a dao tao va boi duong va dao tao lai
hien nay la mot viec phuc tap, kho khan. Dua vao ly thuyd't Quy luAt so ddng,
chiing toi phAn biet cac khai niem tren theo cac tidu chi sau dAy:
• Noi dung: noi dung hoc cd lien quan tdi nghe chuyen mdn cu hay mdi
• Muc dich hoc: De tie'p tuc lam nghe cu hay thay doi nghd
• Lan dao tao: Lan dAu hay tie'p noi
• Van bAng: Diroc cA'p bAng ,cA'p chu’ng chi hay khong diroc cA'p bang,
chu’ng chi sau khi hoc.

Sir phAn biet cd the tom tAt d bidu 1:
Vfi Ngoc I lai: Giao due va dao tao trong sir nghidp CNII-HDII
l2> Ihufit ngu lao ddng - TBXII. NXB Lao dong - xa hoi. tr. 27

8

Tieu chf phan loai

Boi dudng

Dao tao

Dao tao lai

Noi dung

Batdau

Tiep tuc

Hoc nghe men

Muc dfch hoc

De co nghe

De tiep tuc nghe cu

De doi nghe men

Then gian hoc

Tir 3 thang trd len

1-3 thang

3-6 thang

Van bang

Bang nghe

Chiing chi nang bac

ChCrng chi nang bac

Nguon: Van de hoi discing va dao tao lai ode loai hinh lao dong dap I'Sng

nhu can cua stfphat trien KT-XH- De tai cap nha nude KX07-14
1.1.Cac hinh thirc dao tao CNKT
Mot trong nhirng nhidm vu quan trong cua kd' hoach dao tao la xac dinh

cac hinh thirc dao tao thfch hop. Thirc chA't la tinh toan hidu qua kinh td' cua
cac hinh thu’c dao tao, la so sanh giua chi phi dao tao vdi hidu qua dem lai sau
khi dao tao. Tuy theo ydu cdu va didu kien thirc td', co thd ap dung hinh thiic
dao tao nay hay lhnh thiic dao tao khac. Nhirng hinh thu’c dirqc ap dung chu

yeii hien nay la:

- Kern cap trong san xuA't:

Dao tao cong nhAn bang kern cap trong san xuA't la vide dao tao true tid'p

tai noi lam vide chu yd'u la thu’c hanh ngay trong qua trinh san xuA't. do xf

nghidp td chu’c.
Kern cap trong san xuA't duqc tidn hanh dud’i hai hinh thu’c kern cap ca
nhAn va kern cap theo td, doi san xuA't. Vdi kern cap ca nhAn, moi thq hoc

nghd dirqc mot cong nhan co trinh do lanh nghe cao hudng dAn. Ngucri hudng
dAn vira san xuA't vira tidn hanh day nghe theo ke' hoach. Vdi hinh thu’c kem

cap theo to, doi san xuA't thq hoc nghe duqc td chu’c thanh tirng td va phAn
edng cho nhu’ng edng nhAn day nghe, thoat ly san xuA't chuyen trach dAy nghd.
Nhirng edng nhAn dAy nghe phai cd trinh dd van hoa, trinh do nghd nghidp va

phuong phap su’ pham nhA't dinh. Qua trinh dao tao duqc tidn hanh qua cac
budc.


Bude mot: Phan cong nhirng cong nhan co tay nghd cao vira san xuA't
vua hudng dAn thp hoc nghe trong budc nay ngirdi hudng dAn vira san xuA't
vira giang cho ngirdi hoc vd cA'u tao may mdc, nguydn tAc vAn hanh, quy
trinh cdng nghe, phirong phap lam vide. Ngiroi hoc theo doi nhu'ng thao tac,
phirong phap lam vide cua ngirdi hudng dAn. Ddng thdi doanh nghidp hoac
phAn xucrng to chiic day ly Ihuyel cho ngirdi hoc do ky sir hay ky thuAt vidn
dam nliAn.
Biioc hai: Giao vide lam lIni, ngirdi hoc bAt tay vao lam thi’r dirdi sir
kidm Ira, non nAn cua ngirdi hu'dng dAn.

Bude ba: Giao vide Iroan loan cho ngirdi hoc nghd, khi ngirdi hoc nghd
co the lien hanh cdng vide doe lap dupe, nhirng ngirdi hu'dng dAn vAn thirdng

xuyen theo doi, gir'ip do.
Hlnh thirc dao tao nay cd uu diem:

Mot Id: Cd kha nang dao tao dupe nhidu cdng nliAn cung indl luc 6 cac
doanh nghidp, phAn xudng. Thdi gian dao tao ngAn, dam bao tai san xuA't sue
lao dong lanh nghd vdi toe dd nhanh, dap ling kip thdi nhu cdu cdng nhAn ky
tliuAt trong giai doan dAu.

Ilai Id: Khdng doi hoi didu kien vd Irudng sd, giao vidh chuydn trach,
bo may quan ly va thiel bi thuc IAp ridng, tiet kiem dupe chi plu dao tao. VI
vAy doanh nghidp nao cung cd thd Io clu'rc dupe.
Ba Id: Hoc vien vua hoc vira true liep tham gia lao dong gop phAn hoan

thanh ke hoach san xua't ciia doanh nghidp. Qua trinh hoc IAp gAn lien vdi

qua trinh sail xua't lao didu kien cho hoc vidn nAm virng ky nAng lao dong.

Tuy nhidn hlnh thirc dao lao cd mol sd nhirpe diem:
Trang bi kien thuc ly luAn cho hoc vidn khdng cd hd (hd'ng.
Thd'i gian hoc lap ngAn cliu yen vira san xuA't, vira hoc tAp giao vidn
khdng chuydn ndn thieu kinh nghidm non ket qua hoc tAp bi han che.

Hoc vidn cd thd lAy nhidin thdi quen san xuA't khdng hop ly, lac hAu cua
ngirdi day. VI vAy, hlnh (hire dao tao nay chi thlch hop vdi nhirng cdng vide

khdng ddi hoi trinh do lanh nghd cao.

+ Cac ldp canh doanh nghidp
Hlnh thirc dao tao nay khdng doi hoi cd dAy dii co sd vAt chA't - ky tliuAt
ridng, khdng cAn bo may chuydn trach ma dua vao didu kien san cd cua

LV

doanh nghiep. Chuong trinh dao lao gdm hai phAn: ly thuyd't va (hue hAnh
san xuAt. PhAn ly thuyet du’oe giang tAp (rung do eae ky su, eAn bo ky thuAt
phu traeh. PhAu thu'e hanh duoe tien hanh d eae phAn xudng do eae ky su
hoae edng nhAn lanh nghd hudng dAn.

1 Unh thu’e nao eo eae uu diem:
Trang bi ly thuyet luong doi eo he thong kol hop ehat vdi lao dong san
xuAt tao didu kien eho ngudi hoe nAm vung nghd. Thieh hop vdi viee dao voi
nhung edng nhAn doi hoi trinh do lanh nghd tuong doi eao.
Thdi gian dao tao dai, so luong dao lao tuong doi ldn ndn eo kha nang
giai quyet nhu cAu eAp baeh vd edng nhAn ky thuAt.

Bo may quan ly gon, ehi phi dao tao khdng ldn. Tuy vAy, hinh thu'e nay
ehi ap dung d nhung doanh nghiep tuong doi ldn, eo tinh ehAt tuong doi
gid’ng nhau o eae doanh nghiep eiing nganh.

+ Cae trudng ehinh quy
De dap ung ydu eAu san xuAt ngay eang phat trien tren eo sd ky thuAt
hien dai, eae bo hoae nganh eAn ld ehue eae trudng day nghd tAp trung, quy

md ldn, dao tao edng nhftn eo trinh do lanh nghd eao. Khi td ehue eae
trudng day nghd eAn phai eo bo may quan ly, doi ngu giao vidn ehuydn traeh

va eo sd vAt ehA't. rieng eho dao tao. Dd nAng eao ehAt luong dao tao eae
trudng eAn dam bao eae didu sau dAy:
Phai eo ke hoaeh va ehuong trinh dao tao doi vdi eae nghd phd bidn,
ehuong trinh phai do Bo Lao dong thuong binh va xa hoi, Bo Giao due - Dao
tao xAy dung va ban hanh. Chuong trinh dao tao phai bao gdm hai phAn ly

thuyet va thue hanh.
Phai eo doi ngu giao vien du kha nang ehuydn mdn va kinh nghidm
giang day.

Phai du’oe trang bi may moe thiet bi phue vu eho giang day va hoe tAp,
eae phong thi nghiem, xudng trudng. Nha trudng eAn td ehu'e eae phAn
xuong san xuAt vu'a phue eho giang day vu’a san xuAt eua eai vAt ehA't eho xa
hoi. Neu khdng eo didu kien td ehue xudng san xuAt thi ndn de trudng gAn
eae doanh nghiep ldn eua nganh, tao didu kien thuAn loi eho day va hoe. Cae
lai lieu giang day va saeh giao khoa phai duoe bien soan thong nhAt eho eae
nghd, eae trudng.
Hinh thue dao tao eo nhung uu diem sau:

11


Hoc sinh dirge hoc tAp co he thong tir don gian dd'n plu'rc tap, tir ly thuyd't
den thirc hanh, tao dien kien tid'p thu kien thu’c nhanh chong, dd dang. Dao tao
tirong doi toan dien ve ca ly thuyd't va thu’c hanh, giup hoc vidn nam virng cac
kien thu’c co ban va ky nang nghiep vu. Vori hinh thu’c dao tao nay khi ra
tru’bng cong nhAn co the chu dong ddc lAp giai quyd't edng vide, dam nhftn
dirge cac cong vide phiic tap doi hoi trinh do lanh nghe cao. Cung vdi sir phat
tri£n ca san xuA't va tidn dd cua ky thuAt, hinh thu’c nay ngay cang gill’ vai tro
quan trong trong vide dao tao cong nhAn ky thuAt. Tuy vAy, dAo tao bang hinh
thirc nay doi hoi cd co sd vAt chA't dAy du, cd bo may quan ly, ddi ngu giao vidn
chuyen nghidp, ndn chi phi dao tao kha Idn; thoi gian dao tao tuong dd'i dai.

1.1.3. Noi dung va hidu qua dao tao
Ke hoach giang dAy cong nhAn ky thuAt thirdng chia theo hai giai doan:
giai doan hoc tAp co ban va giai doan hoc tap chuyen mon. Cac kd hoach

giang dAy trong giai doan co ban khong thay doi nhieu va thu’dng chid'm tir 7080% noi dung giang day. Trong giai doan co ban, ngh£ dao tao theo didn rdng,
vira trang bi cho ngirdi hoc nhung kic'n thu’c vd ky thuAt tdng hgp, vira giup ho
nAm dirge nguyen ly co ban cluing nhA't dd lam vide sau nay.

* Ilieu qua kinh te cua dao tao

Tinh toan hieu qua kinh te ciia dao tao
cong nhAn ky thuAt la vide
lam edn thid't nhirng phirc tap. Hidu nay, ngu’bi ta thu’dng dung cac chi lieu sau
dAy cho moi thanh phAn kinh te.

a) Chi phf dao tao mot cong nhAn ky thuAt (tinh bAng tidn)
b) Tdc dd tAng nAng suA't lao dong sau khi dao tao
c) Thoi gian thu hoi chi phf dao tao hay tuong quan giua chi phi dao tao
va ket qua thu dugc.
Chi phi dao tao dugc tinh theo cac yd'u to tidn luong ciia giao vidn dAy
nghe, giao vidn hudng dAn tay nghe, hoc bong ciia hoc sinh; chi phi quan ly va
cac loai chi phi khac. Chi phi dao tao thuoc loai dAu tu’ dac bidt ma ket qua ciia
no bieu hien bAng nAng suA't lao dong va nAng cao chA't luong san phA’m. Chi
phi dao tao va ket qua thu dugc ciia cac hinh thirc dao tao co khac nhan.

Hieu qua kinh te ciia dao tao cong nhAn ky thuAt con dugc xac dinh bAng
vide so sanh chi phi dao tao va ket qua thu dugc sau khi dao tao. Neu chi phi

12


dao tao ft, nang sua't lao ddng cao thu nhftp thudn tuy nhidu thi hidu qua kinh
te lorn, va ngirqc lai. Hidu qua kinh td" cua vide dao tao co the dirqc phan anh vd
thdi gian thu hdi chi phi drlo tao va bieu hidn dr cdng thiic sau:

Cd
T =--------M
Trong do: T la thdi gian thu hoi chi phi dao tao (nam); Cd la toan bd chi
phi dao tao; M la thu nhflp thuin tuy cua doanh nghidp do cdng nhan sau khi
dirqc dao tao dira lai trong mdt nam.

1.1.4. He thong to churc dao tao nghe: Hd thdng t6 chiic dao tao day
nghd bao gdm cac tnrdng chfnh quy va cac co sd day nghd.

- Hd thdng dao tao chfnh quy bao gdm cac tnrdng thudc cac Bd, Vidn va
cac dia phirong. Sd hoc sinh dao tao tai cac tnrdng nay dirqc nha nirdc giao chi
tieu hang nam va cap kinh phf cho cac tnrdng theo chi tidu, quy che thi, cap
bang va cap chiing chi theo quy dinh thdng nhdt cua nha nirdc.
- Cac co sd dao tao nghd: theo Bo Luat lao ddng bao gdm tat ca cac co sd
dao tao ngoai he thdng tnrdng dao tao chfnh quy:
Cac tnrdng day nghd cua cac td chiic, co quan, tdng cdng ty, doanh nghidp.
Cac Trung tarn dao tao nghd quan, huydn
Cac Trung tarn dich vu vide lam.

Cac Trung tarn day nghd quan huyenva cac Trung tarn dich vu vide lam
dao tao cac ldp do cac nganh va cac thanh phdn kinh td ydu cau kinh phf cua
cac co sd dao tao nay mdt phdn duqc ngan sach nha nu’dc ca'p, phdn khac do
Bo, dia phirong chu quan va ngirdi hoc tir ddng gop.
Cac tnrdng day nghd tir thuc va cac ldp day nghd tir nhan: do cac td chiic,
ca nhan tir to chiic theo quy dinh cua nha nirdc. Kinh phf hoc tap chu yd'u do
ngirdi hoc phai ddng gop.

- Hop tac quoc te vd day nghd

Sir md cira ndn kinh te, chfnh sach khuyen khfch tang cirdng thu hut ddu

tir nu’dc ngoai khien cho nhidu quoc gia td chiic qudc td, cac cdng ty ldn trdn
thd gidi da firn tdi Vidt Nam hop tac trong nhidu llnh virc. Chiing ta cd thd
khai thac kha nang cua cac cdng ty to chiic nirdc ngoai trong vide dao tao boi
dirdng CNKT vdi hlnh thiic dao tao thong qua hop ddng giira cac ben, qua cac
dir an dau tir cd khoan muc dao tao mdi va dao tao lai. Tang cu’dng miic do
hop tac, than thidn vdi cac quoc gia khac la co sd dd ta tranh thu nang lire dao
tao cua cac nirdc tien tidn thong qua vide ky cac hiep dinh Chfnh phii xfty
dung mdi quan he lien kdt giira cac tnrdng cua ta vdi cua ban, tir dd cho phep
ta cd thd giri nhirng hoc sinh gidi, cd nang lire sang nirdc ban hoc tap. Nd'u cd


chfnh sach tdt, dam bao mdt su dai ngo thich dang cho nhung hoc sinh nay thi
chung ta se co mdt luc luong CNKT tai gidi ngang tdm thd gidi bdi ho duoe
hoc tap nhung kid'n thue tidn tidn cua thd' gidi, lai true tid'p co didu kidn tid'p
xue lam vide trong moi trudng cua cac nude phat tridn. Ddi ngu nay se dan
ddu true tid'p san xua't dam bao cho chung ta co the nhanh chong tid'p thu,
chuydn giao nhu’ng edng nghd tidn tid'n, thich hop, van dung duoe nhu’ng ly

thuyd't quan ly hidn dai, kha thi vdi didu kidn Vidt Nam, giup chung ta rut
ng&n tidn trinh CNH-HDH.
Cung vdi phuong thde gui hoc sinh ra hoc nude ngoai, edn chu trong ca

vide thud chuydn gia, thdy gidi d cac nude tidn tidn vd giang day, nha't Id dd'i
vdi lTnh vuc ky thuat, edng nghd cao. Ddng thdi ta co thd nghidn cdu, tidn tdi

xay dung cac trung tarn dao tao qud'c td' trong nude vi chi phi dao tao se tha'p '
hon nhidu, va thu hut duqc nhidu hoc sinh.

So dd 1: Hd thdng dao tao nghd

Can cd vao thdi gian dao tao, dao tao va day nghd duqc chia lam 2 loai:
a) Dao tao day nghe dai. han: (bao gdm ca dao tao mdi va dao tao lai) dd

tao ra ddi ngu CNKT, nhan vidn nghiep vu lanh nghd du kha nang tid'p can va
su dung thanh thao cac phuong tidn ky thuat va edng nghe hidn dai.


Dao tao nghd dai han la hinh thu’c dao tao ph8 bidn tai cac tnrdng chinh
quy cua nha nirdc, cac bd nganh va cac tinh. Thcri gian dao tao nghd dai han
thirdng th 1 nam trd Idn.
b) Dao tao nghe ngan han: La each td chu’c day nghd trong thcri gian

ngAn (thu’dng th 3 thang dd'n dtro’i 1 nam) ngirdi hoc vha dirqc hoc ly thuyd't
vha thqc hanh theo hinh thu’c kem cap tai noi san xuA't - chu yd'u la ren luydn

ky nang thirc hanh nghd, chuydn giao edng nghd ... nham tao co hdi cho ngirdi
hoc tlm dirqc vide Ihm hoac tir tao ra vide lam.

1.1.5. Cac yeu to anil hudng (len nhu cau dao tao CNKT
Dao tao vA nAng cao tay nghd cho CNKT phu thudc vao nhidu yd'u td'.
Trong do nhirng yd'u td' co ban la thi trirdng lao ddng, vide lam, sir ddu tir cua

nhA nirdc, trinh dd nhAn thu’c va trinh dd van hoa cua nhAn dAn, trang thid't bi
co sd vAt chA't cua nha tnrdng, dpi ngu can bd quan

va ddi ngu giao vidn dAy

nghd v.v...
a) Thi tricdng lao dong

- Khai nidm va didu kidn edn thid't hinh thAnh thi tnrdng lao ddng
“Sire LD hay nang lire lao ddng la toan bd nang lire thd chA't va tinh thdn

ton tai trong 1 co thd, trong mot con ngirdi dang sd'ng va dirqc ngirdi do dem ra
vAn dung mdi khi san xuA't ra 1 gia tri sir dung nao dd” (3)

Sire LD la Strong cac yd'u td' ddu vao cua san xuA't , tuy nam trong con
ngirdi nhirng khdng ddng nhA't vdi con ngirdi xet vd cac mat chinh tri, xa hdi,

dao due, phap luAt...

Vd mat ly luAn, Mac da khang dinh sue lao ddng xuA't hidn trdn thi
tnrdng vdi tir each la hang hoa khi ngirdi lao ddng tq do scr hiru nang lqc LD

cua mlnli va khdng co du tir lidu san xuA't (3). DAy chinh la didu kidn lich sir
hinh thanh hang hoa sire LD. Khi ndn san xuA't hang hoa phat trien Idn, thi
tnrdng LD cung hinh thanh va phat trien. Tren thi trirdng LD ngirdi LD chi
ban quyd'n sir dung si'rc LD chi'r khdng ban quydn sd hull sire LD.

“Tidu dung sue LD dd chinh la LD” (3). Sq tidu dung SLD tidn hanh
ngoai thi trirdng hay ngoai finh vqc lull thong. Ngirdi LD va sir dung LD gap

nhau trdn thi trirdng va . qftan hd vdi nhau vdi tir each la nhung chu hang hoa


tranh, gia ca, qui luftt cung cdu.

Ngirdi LD muO'n nftng cao gia tri she LD cua mlnh ddi hoi phai “ ddu
tir, irng trade” hay phai bo ra trade nhirng chi phf nh£t dinh dd diroc giao due
va dao tao.

“Thi tnrdng trong do tidn edng, tidn lirong va cac didu kidn str dung LD
diroc quy dinh trong bdi canh cung vd LD va cdu vd LD” (25). Trdn thi tnrdng

LD mire cung va cdu vd LD anh hirdng tdi tidn edng LD va sir thay doi mile
tidn cong cung anh hirdng tdi cung va cdu vd LD.

Tlii tnrdng LD la toan bo nhu’ng quan lid kinh td hinh thanh trong linh
vuc thud mirdn va sir dung LD. Thi tnrdng LD hinh thanh va phat tridn trong

mdi quan hd h(ru co vdi cac thi tnrdng khac nhir thi tnrdng vd'n, thi tnrdng tidn
td, thi tnrdng thdng tin, ky thuat,...
Thira nhan siic LD la hang hoa chung ta phai tfnh dung, tfnh du cac chi

phf dAu vao, trong dd cd chi phf cho giao due dao tao cho ngirdi LD ...va bao

dam cac lqi fell cua cac ben tham gia thi tnrdng LD ngirdi LD, ngirdi sir dung
LD va ca lqi fch xa hdi.

- Dinh hirdng cung can lao dong

Dao tao day nghd theo dinh hirdng cung la theo kha nang cua hd thdng va
theo sd thich cua ngirdi hoc, bat ke nhu cdu cua thi tnrdng lao ddng.

Trai lai dao tao nghd theo dinh hirdng cdu la gftn day nghd vdi vide lam,
dap ling nhu eftu thi tnrdng vd kien thu’e, ky nang, tac phong va dao dire nghd

nghidp. Chon con dirdng dao tao theo dinh hu’dng eflu la phu hop vdi didu kidn
phat tridn cua dat nirdc hidn nay (35).

Dd phat tridn dao tao nghd theo dinh hirdng cdu trade hd't phai quy hoach,

co eflu lai hd thdng day nghd, xac lap co che quan ly nham ket hop tdi uu cac

loai hinh trong didu kien cua nirdc ta.


Cdn khuyd'n khfch phat tridn day nghd tai doanh nghidp. Doanh nghidp la
noi theo sat ydu cdu cua san xua't va la noi duy nhd't co thd dao tao cdng nhan
b
Quy hoach va ddu tir cho giao due - dao tao edn khac phuc tinh trang
"thdy nhidu hon tho" nhu hidn nay.
Mdt mat, ngirdi lao ddng khdng dirge dao tao, khdng co tay nghd U

nguydn nhan co ban cua tinh trang that nghidp. Nhirng mat khac: mdt ty Id ldn
cu nhAn, ky str, trung ca'p ky thuat khdng tim dirge vide lam, hoac phai Ihm

vide trai nghd da dirge dao tao la mot lang phi ldn cho xa hdi.

Chfnh vide thid'u trflm trgng ddi ngu CNKT lanh nghe la nguydn nhan co
ban cho vide cham trien khai ap dung nhirng tien bo ky thuat, cdng nghe mdi

vao san xua't.
Hd thdng day nghc va thi tnrdng lao dong cd nhung tac dong tu’ong hd
lan nhau. Nhirng mdt bdn - hd thdng day nghd thi "cting tirong ddi" con bdn

kiam thi tnrdng lao ddng ra't "linh hoat".

Nhu’ng thay ddi dd'n chong mat vd cdng nghd, didu kidn vat cha't ky thuat

va phirong phap td chiic san xua't ngay cang hidn dai keo theo sir thay d6i vd

co ca'u nganh nghd va ydu cdu ky nang cua ngirdi lao dong. Dae bidt la cudc
each mang tin hgc, qua trinh khu vu’c hoa, toan cdu hoa da lam cho sir van
dong cua thi tnrdng lao dong didn ra ngay cang nhanh. Trong khi do, hd thdng

day nghd edn co thdi gian de dao tao giao vidn, bidn soan giao trinh, mua sam
trang thid't bi va khac phuc nhung "site y" trong md hlnh dao tao cu. Didu nay

ndi ldn tfnh lac hau tirong ddi cua he thong dao tao - day nghd so vo’i ydu cdu
7J

»

J

cua thi tnrdng lao dong. (J nirdc ta dac tfnh nay cang in dam vi hd thdng day
nghd con ye'u, thi tru’dng lao dong manh miin, bi chi phd'i manh bdi nhu’ng dac
diem cua ndn kinh te' ndng nghidp.

Muon dao tao gan vdi thi tru’dng phai hieu ro nhu cdu thi tru’dng, rdi Up
ra chien luo’c, ke hoach va thuc hien bang cac bidn phap thfch ii’ng. Do dd phai

xay dung mdt he thdng thdng tin vd thi tnrdng, dir bao nhu cdu lao ddng kd't hgp
vdi day manh giao due hudng nghidp cho ngirdi lao ddng ke tir ca'p co sd. Tiep

17


do la phai xAy dung mdt quy hoach tong thd ve sd lugng, co ctfu dao tao cu

the, dap ling nhu cAu thi tnrdng. Dao tao phai tuAn theo quy hoach thong nhA't
va dam bao ydu cdu chA't lugng dao tao.

Kdhoach hoa nhu cdu dao tao CNKT thirdng co 2 hudng trai nguqc nhau:
- Dua vAo chidn luge phat tridn kinh td xa hdi cua ca nirdc, hay tirng khu

virc, dua trdn hudng phat trien ciia cac nganh dd xAy dung.
Ngay tir dAu tliAp ky 90 nha nude ta da thdng qua "chidn luge 6n dinh

kinh td xa hdi den nam 2000", trong dd noi ldn mdt quan didm then chot lit
"Dat con ngirdi vao vi til tiling tarn, khai day mgi tidm nang cua mdi ca nhAn

va ca cong ddng dAn toe. Chidn luge dd chinh la nham sir dung cd hidu qua

nhA't nguon nhAn lire - mot nguon voii quy gia nhA't cua chiing ta - dd tir dd dap
ling kip thdi ydu cAu CNH-HDH.
- Ngugc lai xac dinh nhu cAu CNKT trong didu kidn hidn nay lai thirdng

bflt dAu tir cac doanh nghidp, sau dd tong hgp lai theo nganh va tdng hgp lai
cho cac dia phuong hay toan bo ndn KTQD. Nhu cAu dao tao CNKT gom hai
•“v/

loai chu ydu la dao tao mdi va dao tao lai. Dao tao mdi bao gom nhung ngudi
chua tham gia san xuA't, hoac nhung ngudi da tham gia san xuA't nhung chua cd
nghd. Nhu vAy dao tao mdi la de dap ling nhu cAu tang thdm lao ddng cd nghd.

Dao tao lai la dao tao vdi nhung ngudi da cd nghd, chuydn mdn, do ydu cAu
san xuA't va tidn bd ky thuAt dAn den thay ddi co cA'u nganh nghd, trinh dd
chuydn mdn.

Vide xac dinh nhu cAu CNKT trong doanh nghidp cd thd ap dung cong
thiic sau:
M
Nc =...................
Px H
Trong dd: Nc la nhu cAu CNKT thudc mdt nghd nao dd;

M la khd'i lugng cong vice
P la mire phuc vu
H la hd sd hoan thanh miic trong nam.

12,


Hoac co the can eft vao so may moc, mftc dam nhfln cua edng nhfln va hd
sd K lam vice de xac dinh theo cong thftc:
M
Nc =............... - x K
P
Trong do: M la so may moc thiet bi

P la sd may mdt. edng nhan phue vu
K la sd ca lam vide cua may moc

Tnrdng hop khdng co san mftc phue vu, nhu cdu CNKT theo tirng nghd

co the tfnh theo edng thftc:
SI x Iln x Ik
Nc = —...................

Iw
Trong dd: SI la edng nhfln thirc te cua nghd nao dd ft ky bao cao

Im la chi sd sd lirong thiet bi thudc loai nao dd de hoan thanh kd hoach
san xufl't da dinh ky kd hoach.

IK la chi sd hd sd ca lam vide blnh qufln cua thidt bi ky kd hoach.
Iw la chi sd nang sufll lao dong cua cong nhfln thudc nghd dd ky kd hoach
Sau khi da cd nhu cdu CNKT theo nghd phai xac dinh nhu eflu bo xung.
Nd la hidu sd gifta nhu eflu edn thid't va sd cong nhfln hidn cd cua tirng nghd.
Tong hop nhu cau bo sung CNKT cua cac doanh nghidp se diroc nhu cdu

dao tao chung cua nganh. Tong hop nhu eflu dao tao cua cac nganh la nhu cdu
dao tao cua mot dia phirong hay mdt viing lanh thd.
b) Dau tu cua nha nilo'c clio dao tao nghe:

Nghi quydt Hoi nghi BCH TW 2 (khoa VIII) da danh gia: "Giao due

chuydn nghidp, nhfl't la dao tao CNKT cd life suy giam manh, mfl't efln ddi vd co

eflu, trinh dp trong dpi ngu lao dong d nhidu nganh san xufl't. Quy mo dao tao
qua nhd be, trinh dp thiet bi lac hflu, khdng dap ftng diroc nhu cdu CNH-HDH.

De virc dfly nganh dfly nghe, thdng 3/1998, Thu tirdng Chfnh phu da ky

QD chuyen giao nhidm vu quan ly nha nirdc ve dfly nghd vd Bp Lao ddng
Thirong hinh xa hoi va ra QD thanh Iflp Tong cue day nghe. Chfnh phu da

19

thong qua ke hoach dao tao nghe giai doan 1999-2000 va nhu’ng nam tidp theo,
trong do ndu ro quan diem, muc tien, hd thdng giai phap cho dao tao nghd.

Mdt trong nhu’ng giai phap quan trong nhdt de tang nhtrnh quy md va
chA't lirgng dao tao nghd la vide ddu tir cua nha nirdc cho dAo tao nghd. Str suy

giam mat cAn ddi vd co cAii trinh dd trong doi ngu lao dong 6 nhidu nganh san
xuA't vira qua, co nguydn nliAn quan trong la do sir ddu tir khdng diing mdc cho
dao tao nghd. Trong nhung nam doi mdi, dAu tir cho giao due dao tao lidn tuc

tang ca vd sd tuyet ddi va tiro’ng ddi trong NSNN trong khi dd ty Id chi cho dAo
tao nghd lai giam di (tir 8,7% ngAn sach chi cho giao due dao tao nam 1991

xudng con 4,5% vao nam 1998).
Nhu’ng nam gdn dAy nhidu tnrdng day nghd cua nha nu'de, cac trung tAm
dAy nghd cua cac quAn huydn dirge nha nude dAu tir nAng cA'p hoac nhAn dirge
su’ tai trg cua qudc td... ndn co iru thd ldn thu hut dong dao hoc vidn so vdi cac
co sd dAy nghd cua cac thanh phAn khac.

Hdi nghi toan qudc vd dao tao nghd va giai quydt vide lam (31-3-1999)

da xac dinh cac tnrdng dao tao nghd chfnh quy cua nha nu’de se dam nhAn 1520% chi tidu dao tao nghd hang nam, con lai se do cac tdng cdng ty, doanh

nghidp, cac tiling tAm dAy nghd cua dia phu’Ong, doan thd, cac co sd dao tao

nghd tir nhAn... dam nhAn.
Co sd vAt chA't va cac che do chfnh sach ddi vdi dao tao nghd dang dugc
nha nu’de bd xung vdi nhidu u’u dai.

DAy la nhAn td quan trong de dao tao CNKT nhanh chong virgt qua kho
khan dap u’ng nhu cdu CNH-HDH.

c) Trinh do nhan thuc va trinh do van hda cua nhan dan
Thdi gian qua vdi toe do phat tridn qua nhanh vd quy md cac tnrdng dai
hoc va cao dang sd hoc sinh hoc cac tru’dng nghd giam sut, hAu qua la chung
ta dang thu’a sinh vidn tdt nghidp ra tru’dng nhirng rat thidii ddi ngu CNKT lanh

nghd, thg bAc cao.

20


thanh nidn thay rang co nhidu con dudng dd thang tien, khong nhat thiet chi
vao dai hoc hoac cao dang". 0 day phai ket hop tuyen truydn giao due vdi

phfln luong hoc sinh ngay tit bac pho thOng. Kinh nghidm cua cac nudc nhu
Nhat Ban, Singapo, Hhn Qudc khi chuAn bi budc vao CNH da dua 40-50% hoc
sinh trung hoc vao cac trudng nghe, con sd nhy se giam dAn khi ndn kinh td

tang trudng dang kd. Trung Qudc du tinh ddn nam 2000 co 60% hoc sinh tdt
nghidp pho thong co sd vao hoc cac loai trudng nghd.

Vd nhdn thu’c va thai dd nghd nghidp duoc hidu mdt cdch cu thd d hoc

sinh dang hoc nghd. Nhdn thu’c nghd nghidp la su hidu bidt trudc hdt vd ndi

dung va cac gia tri cua nghd. Thai dd nghd nghidp la su thd hidn tinh cam (ydu
thfch hoac thd o, chan ghet) ddi vdi nghd, nay sinh trdn co sd nhdn thu’c vd nghd.
Ngudi hoc sinh hoc nghd ngay sau khi vao trudng cAn co su hidu biet

nhat dinh vd ndi dung, vai tro, gia tri cua nghd va tinh cam tfch. cuc ddi vdi
nghd da chon va dang hoc. Didu do rat quan trong bdi le tinh cam nghd nghidp
se tao ndn hu’ng thu nghd nghidp. Hu’ng thu kfch thfch tfnh tfch cuc cua nhan
cach, thuc dAy con ngudi hoat ddng hoc tap nd luc hon va dat kdt qua tdt hon.

Dd thay dOi tinh trang nay, phai lam tdt cOng tac tuydn truydn van ddng,
nhung chu ydu vAn la chinh sach khuyen khfch vd hoc bong khi hoc tap va tidn
luong khi hoc xong di lam.

d) Doi ngu giao vien
Ddi ngu giao vidn chfnh la nhung ngudi truc tidp hudng dAn, giang day
nghd nghidp cho hoc sinh hoc nghd hom nay va nhung lao ddng lam nghd (ky
thuat) trong tuong lai. Se la mot. sai lAm neu van dd xAy dung ddi ngu giao
vidn can bd quan ly day nghd khong duoc dat dung tAm cua no... Dao tao nghd
lai co dac thu ridng so vdi cac bac hoc khac. Do vay cAn co chfnh sach uu dai
ddi vdi giao vidn, can bd quan ly dao tao nghd.

Ddi ngu giao vidn dao tao nghd thudng gom:
- Giao vidn . . khoa hoc co ban: la nhung ngudi tdt nghidp dai hoc su pham.
- Giao vidn ky thuat co sd - ly thuyet chuydn mon: da sd tdt nghidp cac
trudng dai hoc, cao dang kinh te' - ky thuat.

- Giao vidn thuc hanh: Tdt nghidp trudng su pham ky thuat, mdt so' la
cong nhAn bac cao. Hidn nay con nhidu giao vidn ldn tuoi, dao tao tir nhung
nam 60,70, kien thu’c da cu, tuy co boi duong nhung kho chuydn doi kip, hidn

2i


dang bd sung luc luong tre mdi ra trudng nhung kinh nghidm con ft va thidu

giao vien co kha nang ly thuyd't. va thuc hanh gioi.
Ddi ngu giao vien nhAn td quydt dinh chAt luong cua dao tao nghd. Di
doi vdi qua trinh ddi mdi dao tao, nhidm vu to ldn la phai tang cudng ddi
ngu giao vien.
Yeu cAu ddi vdi giao vien dat tieu chuAn theo thdi gian va tdc dd phat
tridn kinh td xa hdi cung khdng ngUng duoc nAng cao. Vi vAy dao tao, boi
duong la nhung vidc phai lam thudng xuydn. Dong thdi phai co nhung chfnh
sach thoa dang khuydn khfch ddi ngu giao vien dAy nghe dd ho yen tAm vdi
nghd nghidp, hang say vdi su nghidp dao tao nghd cua dAt nudc.

e) Co' so' vat chat - noi dung giang day cua nha tncd'ng

Co sd vAt chAt phuc vu giang day la mdt trong nhung nhAn td quan trong ,
quydt dinh chAt luong cua dao tao CNKT. Dd dao tao duoc ddi ngu lao ddng
vdi chAt luong cao, dap ting nhu cAu thi trudng thi co sd vat chAt phuc vu cho
dao tao phai duoc trang bi dAy du, kip thdi, thAm chf phai di trudc, don dAu
cac cdng nghd mdi va ky thuAt tien tidn. Vi vAy co sd vAt chAt, trang thiet bi
cho cac trudng phai ludn duoc dAu tu doi mdi.
Ndi dung phuong phap, giao trinh, bai giang... la nhung nhAn td rAt quan
trong dd dap ting ydu cAu dao tao nghd theo muc tidu chidn luoc. Dd dap ting
nhu cAu lao ddng trdn thi trudng, ndi dung giang dAy, phuong phap dao tao
cung phai thudng xuyen thay doi. Trudc yeu cAu ngay cang cao cua cdng nghd
san xuAt, cac trudng phai nd luc rAt cao dd nAng cao chAt luong, trong dd yeu
cAu hidn dai hoa co sd vAt chAt, chuAn hoa ndi dung chuong trinh giang dAy
dang la nhu cAu btic xtic.

g) Mot yeu. to ddc trung
. anh hd'ng den nhu cau dao tao CNKT
cua Ha Noi t Ha Ndi la trung tAm dao tao can bd ky thuAt cho ca nudc, noi
tAp trung cac co quan trung uong va cac bd nganh. Cac chu truong, chfnh sAch

cua nha nudc, cua cac nganh thudng co anh hudng truc tid'p tdi Ha Ndi, dac
biet la cdng tac dao tao nghd, co thd coi Ha Ndi la dai didn nhAt cho ca nudc vi
Ha Ndi khdng nhu’ng dao tao cdng nhAn ky thuAt rieng cho dia phuong minh
ma con dao tao cho cac dia phuong khac, bd, nganh khAc. Ha Ndi la trung tAm
cdng nghidp ldn thti 2 cua dAt nudc noi tAp trung gAn 1000 doanh nghidp.
Hang tram doanh nghidp xf nghidp lien doanh, hang tram cdng ty. Nhu cAu
CNKT cho cac khu cdng nghidp ngay cang ldn, cang ddi. hoi thu dd phai co
chidn luoc vUa md rdng quy md, vu’a nAng cao chAt luong dao tao CNKT dd
dap ting nhu cAu cua thu dd va cua cac dia phuong.

22


t2- M6' QUAN

GIOA CNH. HBH VA BAO TAO CNKT

1.2.1. Khai quat Ve CNH-HDH

-- -

Hoi nghi lan thu 7 BCH Trung uong Dang khoa VII da neu dinh nshia
bao quat vd qua trinh cong nghiep hoa, hien dai hoa :
"Cong nghiep hoa, hien -dai hoa la qua trinh chuyen ddi can ban, toan
dien cac hoat ddng kinh te, xa hoi tu su dung lao dong thu cdng la chfnh

sang su dung mot cach pho bien suc lao dong cung vdi cdng nghe, phuong

tien va phuong phap tien tien, hien dai tao ra nang suat lao -dong xa hoi cao.
Doi vdi nudc ta, do la mot qua trinh thuc hien chien luqc phat uien kinh te -

xa hoi nh^m cai bien mot xa hoi nong nghiep lac hau thanh mot xa hoi cdng

nghiep, can vdi viec hlnh thanh tung budc quan he san xuat tien bo, ngay
canc the hien day du hon ban chat uu viet cua che do mdi".
Dinh nghia tren da phan anh duqc pham vi ronc ldn cua qua trinh CNH.

HDH, gan duqc CNH vdi HDH, xac 'dinh duqc vai uo quan trong cua khoa

hoc - conc nche. CNH, HDH klidnc phai la 2 noi dunc tach biet, khong phai
don thudn tang them toc do va ty trong san xuat cdng nghiep trong ndn kinh
te. ma la qua trinh chuvdn dich co cau kinh te' - xa hoi gan lien vdi doi mdi

can bah vd cdng nghe, tao ndn tang cho su tang trudng nhanh, hieu qua cao ,

va bdn vung cua toan bo ndn kinh te quoc dan.
Vd thuc chat : qua trinh CNH, HDH la qua trinh cai bien lao dong thu

cong lac hau thanh lao dong su dung ky thuat tien tien, hien dai de dat toi
nang xuat lao dong xa hoi cao. De dat duqc didu do can mot so' yeu to, trong

do quan trong nha't la phat huv duqc nhan to con nguoi.

Khan to con nguoi trong phat trien kinh te - xa hoi d nudc ta hien nay
duqc xem xet dudi voc do la mot trong nhung nguon luc de phat trien dat

nudc. Ma nguon luc nay duqc xic dinh la quan trong. co tinh quyet dinh.

2?