Chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở tỉnh hải dương

BO GIAO DUC V A DAO TAO
TRUONG DAI HOC KINH Tfi QUOC DAN

nguyJn VAN QUf

CHUY^N DICH CO CAU KINH 16 NGANH

THEO HUONG CONG NGHlfiP HOA, HIEN DAI HO A |
() TINH HAI DUONG

LUAN VAN THAC SI KINH TE
•

--

•

■r

Ha Noi - Nam 2006
■i

j


BO GIAO DUC VA DAO TAO

TRUCJNG DAI HOC KINH TE QUOC DAN

NGUYEN VAN QUE
—

I

DAI HOC KTQD

TRUNG TAM
THONG TIN THU VIEN

CHUYEN DICH CO CAU KINH TE NGANH
THEO HlTCfNG CONG NGHIEP HOA, HIEN DAI HOA
6 TINH H Al DUONG

LUAN VAN THAC SY KINH TE
CHUYEN NGANH: KINH TE CHINH TRI

Ngirdi hirdng dan khoa hoc: Giao si/, Tien sy Pham Quang Phan
DAI HOC KTQD

HA NOI - NAM 2006


tOl CAM ON

Ban luan van da duoc hoan thanh vdi nhieu su giup do quy bau. Trude

het, toi xin bay to long bict cm chan thanh nhai tdi Giao sir, Tien sy Pham
Quang Phan, ngudi hudng dftn khoa hoc da lao di£u kien thuan loi, chi bao,

giup dd nhiet tinh, ddy trach nhiem vdi loi trong suot qua trinh lam luan van;
toi cung tran trong cam cm cac nha khoa hoc, cac th£y cd giao trong chuyen

nganh kinh te chfnh tri, Trudng Dai hoc Kinh te Quoc dan Ha Noi, cac tac gia
co cong trinh khoa hoc, bai viei toi duoc tham khao; Tinh uy, UBND tinh, Van

phong Tinh uy Hai Duong, Huyen uy Nam Sach, cac ban ddng nghiep da quan
lam giup do, dong vidn de tdi hoan thanh ban luan van nay.

Xin tran trong cam tm!

Tac gia
Nguyen Van Que


MUC LUC

Leri mor dau.............................................................................................................. 1

Chuong 1: Co so ly luan va there tien ve chuyen dich co cau kinh te nganh.... 5

1.1. Co cau kinh te va chuyen dich cor ca'u kinh te nganh.................................... 5

1.1.1. Co cau kinh te va dac trimg cua nd......................................................... 5
1.1.2. Ccf cau kinh te nganh.............................................................................. 12

i. 1.3. Chuyen dich co cau kinh te' nganh........................................................ 16
1.2. Noi dung cua qua trinh chuyen dich co cau kinh te nganh............................. 21

1.2.1. Nhimg nhan to anh hudng tod qua trinh chuydn dich co cau kinh te
nganh....................................................................................................................... 21

1.2.2. Mot so mo hinh chuyen dich co ca'u kinh te nganh..................................23
1.2.3. Moi quan he tac dong giCfa chuyen dich co cau kinh te va co cau kinh te
nganh vdri qua trinh cong nghiep hoa, hien dai hoa.............................................. 28
1.3. Kinh nghiem chuyen dich co cau kinh id' cua mot sd' tinh trong vung kinh
te trong diem Ddng bang Bac Bo......................................................................... 30

1.3.1. Tinh Thai Binh.............................................................................................30
1.3.2. Tinh Hung Yen............................................................................................ 31
1.3.3. Tinh BacNinh..............................................................................................32
Chuong 2. There trang chuyen dich co cau kinh te nganh cua tinh Hai

Duocng giai doan 2001-2005............................................................................... 33
2.1. Dac diem ter nhien, kinh te - xa hoi tinh Hai Duong................................... 33
2.1.1. Didu kien ter nhien.................................................................................. 33

2.1.2. Dieu kien kinh te - xa hoi..................................................................... 35

2.2. Qua trinh chuyen dich co ca'u kinh te nganh cua tinh Hai Duong giai doan

2001-2005.............................................................................................................. 38
2.2.1. Nhung thuan loi va kho khan trong qua trinh chuyd'n dich co ca'u kinh

te nganh tinh Hai Duong giai doan 2001-2005................................................... 38

2.2.2. Muc lieu chuyen dich co ca'u kinh te nganh cua Hai Duong............. 39


2.2.3. Thirc trang chuyen dich cor cau kinh te thco GDP .............................. 40
2.2.4. Thuc trang chuyen dich co cau kinh te theo von dau tu.................... 42

2.2.5. Thue trang chuyen dich co ca'u kinh te theo lao dong ....................... 43
2.3. Thue trang chuyen dich cor cau kinh te nganh (trong noi bo nganh) giai

doan 2001-2005..................................................................................................... 44
2.3.1. Chuyen dich ccf ca'u kinh te nong nghi6p............................................ 44

2.3.2. Chuyen dich co ca'u nganh cong nghiep..... ....................................... 52
2.3.3. Chuyen dich cor cau nganh dich vu...................................................... 59

2.4. Danh gia chung v6 chuyen dich cor cau kinh te nganh giai doan 2001 2005 cua tinh Hai Duorng...................................................................................... 66

2.4.1. Ket qua dat duoc......................................................................................... 66

2.4.2. Nhffng han che va nguyen nhan................................................................ 67
Chuang 3. Phuong hudmg va giai phap nham thuc hien chuyen dich co

cau kinh te nganh theo cong nghiep hoa, hien dai hoa cua tinh Hai Duong

giai doan 2006 - 2010.......................................................................................... 69
3.1. Phuorng huemg chuyen dich co cau kinh te nganh...................................... 69
3.1.1. Can cuf chuySn dich ccf cau kinh le nganh.......................................... 69

3.1.2. Dinh huemg chuyen dich co cau kinh te nganh.................................. 72
3.1.3. Phuong an chuyen dich co cau kinh te nganh den nam 2010............ 74
3.2. Cac giai phap chu ye'u thuc hien chuyen dich co cau kinh te nganh tinh

Hai Duong giai doan 2006-2010.......................................................................... 94
3.2.1. Quy hoach phat trien kinh te - xa hoi...................................................94
3.2.2. Giai phap v£ von dau tu......................................................................... 96
3.2.3. Giai phap ve thi truefng........................................................................ 101

3.2.4. Dao tao va nang cao chat luong nguon nhan luc............................... 103
3.2.5. Xay dung ket cau ha tdng................................................................... 104

3.2.6. D6i moi va phat tri&i cong nghe..........................................................106
3.2.7. Hoan thien co che va chfnh sach ......................................................... 107

Ket luan............................................................................................................ 108
Tai lieu tham khao......................................................................................... 110


DANH MIJC CAC CHG VIET TAT

- CNH, HDH

: Cong nghiep hoa. hien dai hoa

-GDP

: Tong san pham trong nude (tong san pham quoc noi),

doi vdi tinh la tong san pham trong tinh
- CNXH

: Chu nghia xa hoi

- NXBCTQG

: Nha xual ban Chinh tri quoc gia

-NXBKH-XH

: Nha xual ban Khoa hoc - Xa hoi

-THCS

: Trung hoc co so

-NSNN

: Ngan sach nha nude

- DTPTNN

: Dftu tu phat tri^n nong nghiep

-DNNN

: Doanh nghiep nha nude

- DN

: Doanh nghiep

-QD

: Quoc doanh

-BQ

: B'inh qu£n

- GTSXNN

: Gia tri san xuat nong nghiep

-LN

: Lam nghiep

- TS

: Thuy san

- KTNN

: Kinh te nha nude

- TW

: Trung uong

-DP

: Dia phuong

-KT

: Kinh te

-NN

: Nha nude

-CN

: Cong nghiep

- VDTNN

: Von ddu tu nude ngoai

- DTNN

: Dau tu nude ngoai

-CNSX

: Cong nghiep san xuat

- KTDT

: Kinh te dau tu

-VAC

: Vudn ao chuong


BO GIAO DUC VA DAO TAO

TRWJNG DAI HOC KINH TE QUOC DAN

NGUYEN VAN QUE

CHUYEN DICH CO CfiU KINH TE NGANH
THEO HUONG CONG NGHIEP HOA, HIEN DAI HOA
0 TINH HAl DUONG
■

CHUYEN NGANH: KINH TE CHINH TRI

TOM TAT LUAN
VAN THAC
SY KINH TE
•
»

Nguoi hudng dan khoa hoc: Giao sif, Tien sy Pham Quang Phan

Luan van duoc bao ve tai Hoi dong cham luan van thac sy
Truong Dai hoc Kinh te Quoc dan vao hoi.... gio, ngav .... thang. .. nam 2006
Co the tim hien luan van tai Thuvien Trit&ng Dai hoc Kinh te quoc dan

HA NOI - NAM 2006


L(JI MO DAU

1- Tinh cap thiet cua de tai
- Chuyen dich co cau kinh te noi chung va co cau kinh le nganh d node

ta noi chung va tinh I lai Duong noi rieng theo hudng cong nghiep hoa, hien
dai hoa la mol van dc; rat can thiet.

- Viec lira chon de tai chuyen dich co cau kinh te nganh theo hudng cong
nghiep hoa, hien dai hoa giai doan 2006 - 2010 la viec lam het sue can thiet

dap ting duoc you cau ve ly luan va thuc lien dang dat ra cho tinh Hai Duong

hien nay.
2- Tinh hinli nghien curu

- Co nhicu tac gia va cong irinh nghien curu van de nay, nhtfng hoac
nghien cuu ly hum, hoac la van dd co tinh chat vi mo (chung cho cd mfde)

chua co lac gia nao nghien ciru viec chuyen dich co cau kinh te nganh cua tinh

Hai Duong, mot tinh niim trong viing kinh le trong diem phia Bac; trong vung

tarn giac kinh le Ha Noi - I lai Phong - Quang Ninh; hanh lang kinh te Van
Nam Trung Quoc vdi Ha Noi, Hai Phong, Quang Ninh. Do do, viec nghien

ciiu mot each he thong chuyen dich co can kinh te nganh 6 tinh Hai Duong la

moi me, can phan tich ky ca vc ly luan va thuc lidn.
3- Muc dich nghien ciin

- Trinh bay co so ly luan ve co cau kinh te chung va co cau kinh te nganh
theo hudng cong nghiep hoa, hien dai hoa.

- Phan tich ihuc trang chuyen dich cd cau kinh te chung va co cau kinh te

nganh cua tinh tit nam 2001 - 2005.

- De ra cac dinh hudng, muc lieu, giai phap liep Luc chuyen dich co cau

kinh te nganh tinh Hai Duong giai doan 2006 - 2010 theo hudng cong nghiep
hoa, hien dai hoa.

4- Doi tirpng va phain vi nghien curu

- Luan van lay van de chuyen dich co cau kinh te nganh 0 tinh Hai

Duong lam dbi tuong nghien cuu.


2

- Luan van duoc nghien ctru van dd thuc tien nhimg vdi phuong phap luan,
phuong phap nghien cUu ve ly luan cua mon kinh te chfnh tri hoc lam co sd de
phan tich danh gia va de xuat cac giai phap chuyen dich co cau kinh te nganh,
5- Phirong phap nghien curu

- Dura vao nhtrng nguycn ly, yuan diem, quy luat cua chu nghla duy vat
hien churng va chu nglna duy vat lich sir lam phirong phap nghien ctru.

Sir dung phirong phap phan tich thong ke, so sanh, dieu tra, mo hinh,
hicu hang.
6- Nhiifng dong gdp ciia loan van

- Lam rd cac van de ly luan cua cd cau kinh te va sur chuyen dich co cau
kinh te nganh d tinh I lai Duong.

- Danh gia nhimg ket qua va han che, thicii sot trong qua trinh chuyen

dich CO cau kinh te nganh d J lai Duong giai doan 2001 - 2005.
- Dong gdp nhtrng dinh hudng, muc tieu, phirong an, giai phap chuyen

dich co cau kinh te nganh giai doan 2006 - 2010.
7- Y nghia cua vice nghien curu

- Da gdp mot phan nhd ve nhtrng van de ly luan cua vice chuyen dich co

cau kinh to noi chung va co cau kinh te nganh noi rieng d tinh I lai Duong.

- La lai lieu tham khao yuan trong de chuain bi van kien Dai hoi lan thu
XIV cua tinh.

- La tai lieu tham khao cho sinh vien cac trirdng dai hoc va cao dang kinh te.

X. Ket cau ciia luan van

Ngoai phan md dau, ket luan, danh muc tai lieu tham khao, luan van duoc
ket cau lhanh ba chuong:
Chuong I: Co so ly loan va thuc lien ve chuyen dich co can kinh te
nganh

Chuong 2: Thuc (rang chuyen dich co can kinh te nganh ciia tinh
liai Duong giai doan 2001 - 2005
Chuong 3: Phuong hudng va giai phap nhain (hue hien chuyen dich co
can kinh te nganh theo cong nghiep hoa, hien dai hoa cua tinh Hai Duong
giai doan 2006-2010

3

CHUONG 1
CO SO LY LUAN VA THUC TI^N VE CHUYEN DICH
CO CAU KINH TE NGANH

1.1- Co cau kinh te va chuydn dich co cau kinh te nganh

1.1.1 - Co cau kinh te vd due trung cua nd
/./././- Klidi niem ve co can kinh te

- Tiep can tren quan diem duy val bien chiing va ly thuyet he thong co

cau kinh tc: La nidi tong llie hop thanh hoi nhieu yen to kinh teciia nen kinh
te quoc clan, gitCa chung cd moi quan lie lulu cd, tac dong qua lai Ian nhau cd
ve melt sd I icq'llg vd chat hcong, trong nhieng khong gian vd thcri gian, dieu kien
cu the cua mol nen kinh te xa lidi vd van dong liudng vao muc lieu nhd'l dinli.

La mot chi lieu ddnli gid mice do, chat hcong, quy mo, trinh do edng nghiep
hod, hien dqi hod cua mot quoc gia.

- Tiep can khac cua hoc thuyet Mac - Lenin Id loan ho cdc quan he giica

ngicdi vdi ngicdi Idm nliiem vit san xual vdi nhau vd giica ho vdi tic nhien - ti'Cc

Id nhieng dieu kien trong do ho lien hdnh san xuat. Todn bo nhieng quan lie do
hop tlidnh xa lidi, xel ve mat cor can kinh teciia nd.

Nhu vay, co cau kinh te la ly trong giira cac bo phan, giira cac nganh, cac
llnh virc trong mot chinh the kinh te hop ly. Cac bo phan kinh tc ay co moi

quan lie bien cluing trong moi quan he giira lire lirpng san xual vdi quan he san
xuat 6 thdi ky phat trien nhat dinh ciia xa hoi.

/././.2- Cdc ddc trung chit yen cua co can kinh te

- Mol la. co cau kinh tc mang tinh chai khach quan.
Co cau kinh tc dirpe hinh thanh mol each khach quan do sir phat trien

cua lire lirpng san xuat va phan cong lao dong xa hoi. Do do, co cau kinh te

phan anil tinh quy luat chung cua qua trinh phat trien. Moi quoc gia, mdi dia
phirong cd mol co cau kinh tc rieng luy thudc vao sir phat trien cua quoc gia
do. dia phirong do.

- Hai la, co cau kinh te cd moi quan he can do'i. dong bp, cd tinh lich sir,
cu the.


4
Co cau kinh te von cd moi quan he can doi, ddng bp gitfa cac bp phan
kinh te nam trong mol tong the* bao gom he thong ldn, he thong vufa va he
thong nhd gan bo chat che vdi nhau. De ton tai tuong doi cac bo phan do phai

co moi quan lie can doi dong bp trong mot thdi gian, khong gian cu the. Den

mot thdi diem nao do lai co str lhay doi de tao ra mot co cau kinh te moi.
- Ba la, co cau kinh le co tinh da dang va tinh md.

Moi quoc gia, moi viing, mdi dia phuong co mol co cau kinh te. Do
chinh la tinh da dang cua co cau kinh te. Co cau kinh te on dinh tuong doi
trong mot thdi gian nao do, khi co su hien doi ben trong tirng nganh thi den

luc/t no phan tinh rd co cau kinh te cu, xac lap co cau kinh te mdi phu hop. Do
la tinh md cua co cau kinh te.

- Bon la, viec chuyen dich co cau kinh te la mot qua trinh: Khong phai co
cau kinh te mdi nao cung hinh thanh ngay mol luc va lhay the co cau kinh le cu.
Qua trinh chuyen dich co cau kinh te phai la qua trinh tich luy vc; lupng, thay doi

ve lupng den mot muc dp nhat dinh mdi din den thay doi ve chat. Trong qua
trinh do co can kinh te cu thay doi dan dan de chuyen thanh co cau kinh te mdi.
1.1.1.3- Phan loai ccf can kinh le

Co caii kinh tc: La to hop cac nganh nong nghiep; cong nghiep; dich vu.
- Co cau kinh te theo lanh thd, theo khong gian dia ly; phan anh dac thu

cua mdi vung san xuat chuyen mon hoa vdi phat tricn tong hop.
- Co cau kinh le theo thanh phiin kinh te: Che dp sd huu la co sd de hinh
thanh co cau thanh phiin kinh te. Mot co cau thanh phan kinh te hop ly phai

dua tren co sd he thong to choc kinh te vdi che do sd huu cd kha nang thuc
day luc lupng san xuat, thuc day suf phan cong lao dong xa hoi.
Nhu vay, ba bp phan co ban hinh thanh co cau kinh tc la co cau nganh

kinh te, co cau lanh thd, co cau thanh phan kinh te cd quan he chat che vdi

bao dam san xuat theo nhu cau thi Irudng. Con co cau lhanh phan kinh te la

nhung lure lupng kinh tc quan trong de thuc hien co cau nganh.


5

Vice nghien cilu cd cau kinh tc da lam cd sd ly luan cho viec nghien curu
suf chuyen dich cd caii kinh te nganh.
1.1.2- Co'cdu kinh te nganh

I.1.2.1- Khdi niem co edit kinh te nganh
- Cd cau kinh tc nganh la tdng hdp cac phan nganh kinh te trong mot
nganh dufdc hinh thanh va co moi quan he tac dong lin nhau trong nganh do

hay noi each khac la tong the hop thanh cac phan nganh kinh te trong mot
nganh nhat dinh.

- Khai niem cd cau kinh te nganh cd the ap dung cho mot ndn kinh te,

mot vung, hay mot dia phddng.
- Cd caii kinh te nganh vira hicu hien ve liTdng cua cac phan nganh (ty
trong) vira the hien mat chat tac moi quan he tac dong qua lai, su van dong

cac bo phan, cac phan nganh kinh tc trong mot nganh kinh te va trong lung

yeu to cua lire liTdng san xual va quan he san xuat trong mot lie thong lai san

xual xa hoi vdi nhu'ng dieu kien kinh tc xa hoi nhat dinh, trong mol khoang
thdi gian nhat dinh.

1.1.2.2- Cac dang co cau kinh te nganh

- Co cau kinh te nganh dong : Do la mot dang cua cd cau kinh te ma
trong do cac n ganh kinh tc ducfc to chufc dira tren cd sd dap ring nhu cau tieu

dung trong mrdc ca ve mat boat dong, so hfdng va quy md.
- Cd cau kinh te nganh md: Cd cau kinh te nganh md la mot dang cd cau

kinh tc dufdc to chufc dira tren cd sd cac dau hieu ve ldi the nguon lire, cac tin
hicu cua thi liudng noi dia va thi trudng the gidi. Dac tnrng cua cd cau nay la

1.1.2.3- Cac chi lien linli loan co can kinh te ngdnli

Cd caii kinh tc nganh tinh theo gia tri san ludng.

Ti = SLi/ZSLi x

100%.


6

- Co cau kinh tc nganh tinh theo san pham cuoi ky.
TGDPi = (GDPi/XGDPi) x 100%.

- Cor cau kinh te nganh I inh theo quy md dau lir.
TVi =(Vi/SVi) x 100%.

- Co cau kinh te nganh tfnh theo lao dong.
TLdi = (LDi : ZLDi) x 100%.

1.1.3- Chuyen dich co cau kinh te nganh
1.1.3.1- Khdi niem ve chuyen dich cd" can kinh te nganh
Chuyen dich co' cau kinh le nganh la tao ra str thay doi trong tong the,
trong ty trong va trong moi quan he cua cac phan nganh kinh te phu hop vdi

str phat Irion cua sir phan cong lao dong xa hoi va sir phat trien cua lire lirpng

san xuat.

Sir chuyen dich co cau kinh te nganh phai cd muc dich, cd dinh hudng va
dira Iren co sd phan tich day du can cu ly luan va thuc tien, cung vdi viec ap

dung ddng bo cac giai phap can thiet de chuyen dich co cau kinh te nganh ter

trang (hai nay sang (rang thai khac hop ly, hieu qua hon.
Su chuyen dich co cau kinh te nganh va co cau kinh te phai duoc coi la
diem cot tir; mot noi dung co ban lau dai trong qua trinh cong nghiep hoa, hien

dai hoa. Neu xac dinh phirong hudng va giai phap chuyen dich dung sc dam bao
hieu qua kinh te xa hoi cao trong phat trien. Nguoc lai, se phai tra gia dat cho su
phat trien ve sau.
1.1.3.2- Dae diem cua qua n inh chuyen dich cd can kinh le nganh

- Co cau kinh tc nganh chuyen dich doi hoi phai cd mot qua trinh. Do dai

cua qua trinh ft nhat la 1 nam hoac 5 nam, 10 nam. Tut 1 nam den 5 nam la
mot giai doan de co cau kinh te nganh chuyen dich theo muc lieu nhat dinh.

- Co cau kinh te nganh chuyen dich phu ihudc vao y chi cua mot Nha

nude nao do, phu ihudc vao thi trudng, vao sir phan cong lao ddng xa hoi, su
phat trien cua lire luqng san xuat va quan he san xuat.

- Co cau kinh le nganh chuyen dich phu thuoc vao cac ycii to cua nen

kinh le.


7
1.1.3.3- Xu luring chuyen dich co'can kinh te nganh
- Giai doan dan chua co dieu kien cong nghiep hoa. hien dai hoa thi co

cau kinh te cua cac nganh san xuat san pham lai yeu chiem ly trong Ion.
Nong nghiep chiem ly trong Ion; trong nong nghiep thi trong trot chiem

ty trong ldn; cong nghiep. dich vu chiem ty trong nho.
- Giai doan bat dau cong nghiep hoa, hien dai hoa Ihi nong nghiep giam dan,

Irong nong nghiep thi trong trot giam dan; cong nghiep lang Ion va dan dan chiem
ty trong ldn, trong cong nghiep thi cong nghiep che bien chiem ty trong ldn.

- Giai doan cong nghiep hoa, hien dai hoa va phat hien cao hon Ihi ly
trong nong nghiep giam xudng va chiem ty trong be nhat, sau den cong
nghiep; dich vu thi chiem ty hong ldn nhat.

1.2- Noi dung ciia qua h inh chuyen dich co cau kinh to nganh
1.2.1. Nhitng nhdn id duh hudng td'i qua trinh chuyen dich co can

kinh te nganh

1.2.1.1. Dieu kien nr n hien

Cac dieu kien ve tu' nhien nhu dat dai. ngudn nude, tai nguven khoang

san. anh sang, ihdi tiel, khi hau, che do gid miia, vi tri dia ly,... deu co tac
dong rat quan trong idi qua trinh chuydn dich co cau kinh tc nganh.

- Ve Thdi liel, khi hau, dia hinh, che do gio miia,... anh hudng tdi chuyen

dich co cau kinh te nganh nong nghiep. Dong bang song Curu Long co cau

kinh te nganh nong nghiep chu yeu la trong hot. trong Irdng trot chu yeu la
liia nude. Midn Trung thi cay cong nghiep di doi vdi khai thac ngudn loi thuy

khai thac, cong nghiep che bien,...
1.2.1.2. Dieu kien kinh lexa hoi

- Dan sd lao dong: Quyet dinh phat trien nganh kinh tc theo hudng nao?

ncu ngudn lao dong ddi dao. mat do dan so dong due thi phai phat trien cong


X

nghiep sir dung nhidu lao dong, tao ra nhieu edng an vice lam nhir edng
nghiep det. may, dong giay,... Neu doi ngu lao dong cd tay nghe cao thi phat
trien edng nghiep hien dai; khu virc dong dan cu thi dich vu thirofng mai, dich
vu phuc vu ddi song, dich vu san xuat cung chiem ly trong Ion,...

- Truydn thong, lich sir giup phat trien nganh nghd truyen thong.

- Thi trirdng la yen lo het sufe quan trong. Thi trirdng quyet dinh san xuat
va cung ting. Tat nhien thi trirdng d day phai hicu lheo khai niem rdng bao
gbm: Cau hang hoa, dia diem giao liru lieu thu, cac yeu to chinh sach nhu thue

quan, tap quan. thi hieu lieu dung,...
- Khoa hoc edng nghe: Trong dieu kien phat trien nhir vu bao cua khoa

hoc edng nghe thi day la yeu id rat quan trong tac dong tdi chuycn dich co cau

kinh te nganh. Neu nganh nao khoa hoc edng nghe da tham nhap sau ihl lao
dong thu edng sir dung it, nhimg nang suat lao dong lai rat cao va do do co cau

kinh te nganh chuycn dich rat nhanh. Vi du trong nganh cong nghiep trudc

day khoa hoc cong nghe chira phat trien thi co cau kinh te nganh cong nghiep

khai thac chiem ly trong Ion. Dan dan ly trong cong nghiep chd bien, cong
nghiep san xuat va phan phdi dicn se chiem ty trong Idn. 1'rong ndng nghiep
nhd co each mang sinh hoc nen ty trong nganh trong trot giam xuong nganh

chan nudi. thuy san tang len,...
- Chinh tri: Ndn chinh tri on dinh moi ngudn lire san xual duoc phat huy

tdi da; dau tu trong nude va ntrcrc ngoai phat trien kinh te phat trien.

- Chinh sach: Chu yeu la chinh sach kinh te vT mo: Thue, lai suat cho
vay,chinh sach lao dong, chinh sach thu hut dau tu, chinh sach phat trien cua
tirng nganh. viing lanh thd, chinh sach sd huu,... tac dong rat manh me tdi

chuydn dich co cau kinh te nganh.
- Iloi nhap kinh te: Day la van de mdi me vdi nude ta, nhal la chung la

dang tirng htrdc hoi nhap sau vao nen kinh tc the gidi, tham gia vao WTO,
AlylA, APEC.... Hoi nhap kinh te chinh la tham gia vao vice phan edng lao

dong quoc id va quoc Id hoa nen kinh tc cua dal nirdc. Vice hoi nhap kinh te

tao ra str chuycn bien sau sic trong vice phan cong lao dong trong nirdc, giira


9

cac nganh, gii'ra cac vung mien vdi nhau; tao ra sir chuyen hien trong lac
phong lao ddng, tay nghe, tiep thu tien bo khoa hoc ky thuat the gidi va cuoi

cung lac ddng sau site Idi chuyen dich co cau kinh te cua timg nganh va cac

nganh va ca nen kinh te.
1.2.2. Mot so md hinh chuyen dich co can kinh te nganh

1.2.2.1. Md hinh cong nghiep hod co dien

Day la cac nude di trade trong sir phat trien cong nghiep nhir Anh, Phap,
Dire, sau do la My, Nhat, Nga,... Nhirng dac trung chuyen dich la cuoc each
mang trong ndng nghiep xay ra trirdc, trd thanh mot trong nhirng tien de tien

quyet cua each mang cong nghiep (CNII). Trinh lir chuyen dich tir cong
nghiep nhc, cong nghiep nang, giao thong van tai, bull dien, ndng nghiep va

cuoc each mang cong nghiep non qua trinh chuyen dich co cau kinh te va kinh

le nganh dien ra hang tram nam.

1.2.2.2. Md hinh cong nghiep hod theo cache kehoach hod lap (rung

Md hinh nay duefe khdi dau d Lien Xd va sau do la mot loat cac nude
XHCN trong do cd Viet Nam. Sir khac biet Idn nhat giira md hinh nay vdi md

hinh CNH cd dien la moi ngudn lire kinh te dcu tap trung vao lay nha nude va

nha nurdc thong nhat quan ly, dieu hanh. Dac tru’ng cua md hinh nay la: lap

trung phat trien cong nghiep nang ngay lir giai doan dau cua thdi ky cong
nghiep hoa; cac chi tieu hien vat diTOc xem la quan trong nhat cua viec can doi

phat trien cac nganh cua qua trinh cong nghiep hoa; qua trinh chuyen dich co
cau kinh tc va cd cau kinh te nganh duoc day nhanh bang cac bion phap hanh
chfnh phi kinh te chu khong phai bang cac hien phap kinh tc. Do do, vice

chuyen dich co cau kinh tc va kinh te nganh khong thuc chat, khong vung

chdc va kem hieu qua.
I.2.2.3. Md hinh edng nghiep hod thay the nhap khan

Md hinh cong nghiep hoa thay the nhap khau vdi tu’ tuong chu dao la
thay the nhirng mat hang nhap khau bang san phan san xuat trong nude, la trao

iuu pho bien cua cac nude d the gidi Ihir ba, sau dai chien the gidi lfln thu hai.

10

Nguyen nhan chinh la cac nirdc nay muon xay dung mol ndn kinh te doc lap,
lir chu, thoat khdi ach nd !e thuc dan. Dac trufng chu yeu cua mo hinh nay la
thay the moi san pham nhap khau bang san pham san xual trong nirdc va cuoi

cung dira den xay dung nen kinh tc cong nghiep khep kin. Mo hinh nay dirdi
sir bao ho cua cac chinh sach kinh te nhir chinh sach bao ho mau dich (bao ve
thi fritting trong nittic too dieu kien ecu nganh kinh te trong nittic plait trien.
Thitc hien hang rdo lime quan vd die do han ngqch nhap klidu); dung chinh

kha nang canh tranh cua hang ngoai nhap tren thi trirdng noi dia.
- Mo hinh nay cung lam sir chuycn dich co cau kinh te va co cau kinh te
nganh didn ra mot each cham chap va chira that can ddi trong nen kinh te quoc

dan, con nhieu han che trong phat trien kinh te.
1.2.2.4- Mb hinh edng nghiep hoa hitting vexud't klidu

bien trong dieu kien phan edng lao dong quoc te va toan cau hoa kinh te, hoi

nhap kinh te the gidi. Day la xu the khong the cirdng lai trong qua trinh phat
trien kinh te trong dieu kien hien nay. Dac tiling cua mo hinh nay la: Tflp

trung khai thac cac the manh cua ndn kinh te d mdi quoc gia lao ra nhirng llnh

vile phat trien co lqi the so sanh tren thi trirdng the gidi; toan bo he thong
chinh sach chu yeu nhSm khuyen khfch xuat khau vdi dac trung do, mo hinh

te nganh chuycn dich tich cilc va thco chicu hirdng tien bo. Viet Nam dang

chu dong hoi nhap va ap dung mo hinh kinh te nay.
Nhir vay, vice chuycn dich cd cau kinh tc va co cau kinh tc nganh co noi

dung rat phong phii. () mdi nirdc, mdi giai doan cua thdi ky phat trien co chu
trirdng, chinh sach chuyen dich cd cau kinh te va kinh tc nganh nhat dinh. 0

nirdc la hien nay, chung ta can phan tich, tiep thu va kc thira cac md hinh
chuyen dich cd cau kinh tc va chuyen dich cd cau kinh tc nganh de chu dong

hoi nhap, di tdi don dau phat trien kinh tc vdi toe do cao.


1.2.3. Moi quan he tac dong giua chuyen dich co can kinh te va co cau

kinh te nganh vdi qua trinh cong nghiep hod, hien dai hod
1.2.3.1. Chuyen dicli co cau kinh leva co can kinh te nganh theo hudng

cong nghiep hod, hien dai hod
Day la muc tieu cua chinh sach phat trien kinh tc cua nufdc la noi chung

va tinh I lai Duong noi rieng. Noi dung cua muc tieu nay la bang cac giai

phap, huy dong va sir dung co hieu qua moi ngudn lite de phat trien loan dien
ncn kinh te va hudng vao trong tarn nhung nganh kinh te cd lqi the so sanh.

Trong loan bo ncn kinh te thi giam ly trong nganh nong nghiep, tang dan ty
trong nganh cong nghiep va dich vu. Trong kinh tc nganh thi doi vdi nganh
nong nghiep tiep tuc giam ty trong cua nganh trong trot, lang ddn ty trong cua

nganh chan nuoi, thuy san va dich vu. Trong nganh cong nghiep till giam dan
ty trong cua cong nghiep khai thac, lang dan ly trong cua nganh cong nghiep

che bien, cong nghiep san xuat va phan phoi dien nude. Trong nganh dich vu
thi giam ty trong ciia nganh thuong mai, lang diin ly trong cua nganh du lich,

cac dich vu cao cap phiic vu san xual va dbi song nhu ngan hang, van tai,.,.
Giai phap tich cue de thuc hien muc lieu va noi dung tren la bo tri co cau
von, thuc hien su phan cong lao dong mot each sau sac vao cac nganh hay ndi

mol each khac la bo tri ngudn lire sao cho mot each hop ly de thuc hien
chuyen dich co cau kinh te va co cau kinh te nganh. Khi da thuc hien lot cac

noi dung ndi tren, cling vdi viec lang cudng cac giai phap ve dieu hanh quan

ly thi co cau kinh te nganh chuyen dich theo muc lieu da de ra. Co cau kinh tc
nganh chuyen dich la nguycn nhan, ket qua tat yeu lam cho co cau kinh te
chuyen dich. Den lirgt nd, chinh co cau kinh te da thuc day qua trinh cong
nghiep hoa, hien dai hoa trong tirng nganh kinh te va toan bo ncn kinh te.

Chuyen dich co ca'u kinh te nganh theo hudng cong nghiep hoa, hien dai

hoa chinh la vice bo tri cac ngudn lire, ciing vdi vice quan ly dieu hanh theo
hudng cong nghiep hoa, hien dai hoa.

Thuc chat cua qua trinh nay chinh la tao ra mot co cau kinh te va co cau
kinh te nganh chuyen dich theo chieu hudng phat huy tiem nang ve ngudn lire,


12

vd kinh nghiem quan ly, vd dau tu khoa hoc vao cac nganh, cac phan nganh ma
mol quoc gia hay mol dia phuofng co lqi the so sanh, cd the manh de cuoi ciing

lao ra mot nang suat lao dong cao hon, chai ltfotog hang hoa tot hon, sue canh

tranh tren thi irudng manh hon. Chuy&i dich co cau kinh te nganh da lam cho toe

do lang trudng kinh te cao hon, ben vung hon. Do chinh la qua trinh vita la muc

1.2.3.2. Cong nghiep hoa, liien dai hod lac ddng Idi qua trinh chuyen

Vdi noi dung nay thi cong nghiep hoa, hien dai hoa lai la nguyen nhan,

la hien phap de chuyen dich co cau kinh te va co cau kinh le nganh. Chinh
cong nghiep hoa, hien dai hoa trong timg linh virc, lung nganh da tao ra sU

phat trien va ket qua sau mot thdi gian thi co cau kinh te va co cau nganh kinh
te chuyen dich theo muc ticu ke hoach dinh san.

Nhu1 vay, ca hai qua trinh chuyen dich kinh te nganh theo hudng cong
nghiep hoa, hien dai hoa va thuc hien cong nghiep hoa, hien dai hoa trong
lung nganh cd mot quan he lac dong hien chung. Luc thi phai tim moi giai

phap chuyen dich co cau kinh le nganh de thuc hien muc lieu cong nghiep
hoa, hien dai hoa dat nude. Khi Ihi ihuc hien cong nghiep hoa, hien dai hoa

trong timg nganh, lung linh virc da tao ra mot ket qua tich cue la chuyen dich

dirpc co cau kinh te nganh va co cau kinh te noi chung.

1.3. Kinh nghiem chuyen dich co cau kinh le nganh cua mot so tinh

trong vung kinh te trong diem Ddng bring Bae Bp
1.3.1. Tinh Thdi Hinh
La mot tinh thuoc chau thd song I long, vdi diem kicn thuan Ipi cho phat


13

be. Dich vu nho le, nhung cd Ipi the la giap ihu do Ila Ndi, lai cd dudng 5 di

qua. Do do, Hung Yen quy hoach phat trien cong nghiep ven dudng 5 de thu

hut dau tu trong va ngoai nude. Dong thdi quy hoach phat trien cong nghiep
thi xa Hung Yen. Vdi dinh hudng phat trien nhuvay, trong mot thdi gian ngSn

Hung Yen da chuyen dich co cau kinh te tu tinh nong nghiep la chu yeu, sang

tinh cd co cau kinh tc cong nghiep va dich vu chiem ty trong kha. Cu the nam
2000 co cS'u kinh te nong nghiep - cong nghiep - dich vu la 41,5% - 27,8% -

30,7% den nam 2005 la 36% - 32% - 32%. Day la ket qua chuyen dich dang
phan khdi theo hudng CNH-HDH cua tinh Hung Yen.


14

1.3.2. Tinh Bae Ninh

Cung co dieu kien tu nhien kinh te xa hoi tuong tur nhir tinh Hai Duong

la co dong bang, gan Ha Noi, co lang nghe va dich vu tuong ddi phat trien.

Tang trudng kinh te kha, I 1,6% nam; co cau kinh te 2000 cua nong nghiep,
cong nghiep, dich vu la 39,5% - 33,7% - 26,8% den nam 2005 la 32% - 40% -

28%. Tinh Bdc Ninh phat huy lqi the gan I la Noi, co dudng quoc 16 1 mdi dau

tu nang cap di qua. cd mot so nganh nghe cong nghiep truydn thong,... nen da
chu dong quy hoach phat trien cong nghiep va dich vu. Day la nhirng lqi the

ma cac tinh khac khong co. Nen trong 5 nam co cau kinh te chuyen dich tich
cue. Co cau kinh tc nganh nong nghiep giam tdi 8%, cong nghiep tang 6% va
dich vu tang 2%. Day la kinh nghiem de cac tinh hoc tap Biic Ninh trong vice

chuyen dich co can kinh te nganh.

Sau khi nghien cuu kinh nghiem cua 3 tinh noi tren, kinh nghiem rut ra
la muon chuyen dich co cau kinh te thco hudng CNH, HDH thi deu phai xuat
phat tu dac diem kinh tc - xa hoi cua tinh, phat huy lqi the so sanh, tich cUc

khai thac va sir dung co hicu qua mdi ngudn lire va co dinh hudng chuycn dich
co cau thco hudng CNH, HDH mot each io rang, thi viec chuyen dich co cau
kinh tc nganh va co cau kinh te chung se thanh cong.

CHtTONG2
THUC TRANG CHUYEN DICH CO CAU KINH TE NGANH

CUA TINH HAI DUONG GIAI DOAN 2001 - 2005

2.1- Dac diem ttf nhien, kinh te xa hoi cua tinh Hai Duong

2.1.1- Dieu kien tu nhien
- Vi tri dia ly: Hai Duong la mol tinh dong bang nam trong vung kinh te
trong diem phia Bile; giap Ha Noi, Hai Phong, Quang Ninh, Bac Ninh, Bile
Giang, Hung Yen, Thai B'inh. Dicn lich 1.600km2

- Dia hinh, khi hau, thuy van: Co 2 vung: Vung dong bang va vung nui
thap; cd nhieu tai nguyen khoang san: Da vdi. dat cao lanh, dal chiu lira, than


15
da, nude khoang... khi hau nhict ddi gio mua thich hop san xuat ndng nghiep,

he thong thuy lqi kha tot.
2.1.2- Dien kien kinh te xd hoi

- Hai Duong mdi tai lap 01/4/1997 vdi dan so 1,7 trieu ngufdi co 12
huyen thanh pho; 263 xa, phudtag, thi Iran.

- Lao dong trong do tuoi gan 900.000 ngurdi trong do binh quan lao dong
ndng nghiep chiem 75%; cdng nghiep dich vu 25%.
- He thong dudng giao thong thuan lqi: Dudng quoc Io 5A, 18, 183, he

thong dudng stit Ha Noi - Hai Phong; he thong dudng song thuan lqi.
- He thong dien, huu chinh vidn thong, khoa hoc cdng nghc phat trien kha.
- Str nghiep giao due, y te, van hoa, xa hoi, an ninh, quoc phong phat
trien kha tot, dam bao nang cao timg birdc chat luqng nguon nhan luc de phat

trien san xuat.

2.2- Qua trinh chuyen dich co cau kinh tc nganh ciia tinh I lai Duong

giai doan 2001 - 2005
2.2.1. Nhiing thuan lai vd khd khan trong qua trinh chuyen dich co'

can kinh te nganh tinh IIdi Ditong giai doan 2001 - 2005
- lliuan lqi:
+ Cd vi tri dia ly la tinh nam trong vung kinh te trong diem Bac Bo, vung
Ha Noi, thuan lien giao luu kinh te.
4- Co nhieu khoang san de phat trien cdng nghiep khai lhac, san xuat xi

mang Idn nhat ca nude.

+ Co nguon lao ddng doi dao de phat trien cac nganh san xuat nhat la
cong nghiep may, det, ddng giay,...

+ Cd nhidu dieu kien phat trien ndng nghiep theo hudng nang cao chat

luqng, san xuat hang hoa ticu thu trong nude va xuat khau.

4- Cdng lac to chut bo may can bo Dang, chinh quyen, doan the On dinh,
ket cau ha tang kinh te phat trien.

- Khd khan:
4- Xuat phat diem ve kinh te lhap.


16

+ Von dau tif chifa nhieu.

+ Doi ngu lao dong chat lifcfng lay nghe khdng cao.
+ Trinh dp quan ly cua can bo con yeu kem.

+ Nong nghiep van la chu yeu ncn ti'ch luy noi bo ndn kinh te chifa cao.
2.2.2- Muc lieu chuyen dich co edit kinh te nganh ciia Udi Duong

- Muc lieu chuyen dich co cau kinh te nganh:
+ Phat trien manh me nong nghiep dam bao an loan lirong thuc va co ty
trong nong nghiep giam dan trong GDP.

+ Phat trien manh me cong nghiep ma chu yeu la cong nghiep che bien,

dtfa ly trong cong nghiep chiem ty trong chu yeu trong GDP.
4- Phat trien nhanh dich vu, dac bicl la du lich va dich vu san xuat.

- Toe do tang tritong kinh te cua tinh cao hern hinh quan ca nude.

2.2.3- Thuc trang chuyen dich co cau kinh te theo GDP
- Nong nghiep 2001 chien ty trong 33,4% den 2005 giam xuong con 27,5%.

- Cong nghiep 2001 chien ty trong 37,8% den 2005 tang ten 43%.
- Dich vu 2001 chien ly trong 28,8% den 2005 tang len 29,5%.
2.2.4- Thuc trang chuyen dich co cau kinh te theo von dan tu.

- Von dau tu ngan sach nha nude nam 2001 chiem 15,5% den 2005 tang
len 24,3%.

- Von tin dung dau tu phat trien nong nghiep 2001 chiem 67,8% den

2005 giam xuong 35,7%.

- Von dau tu doanh nghiep nha nude nam 2001 chien 2,9% den 2005

tang len 5,7%.

- Von dau tu doanh nghiep ngoai qud'c doanh nam 2001 chiem 10,1%
den 2005 lang len 23,2%.

- Von dau tu NN (FDI) nam 2001 chiem 3,7% den 2005 tang len 11,1%.

2.2.5- Thuc trang chuyen dich co cau kinh te theo lao dong
- Lao dong nganh nong nghiep 2001 la 81,1% den nam 2(X)5 giam xuong 70%.

- Lao dong nganh cong nghiep 2001 la 10,1% den 2005 tang len 16,4%.
- Lao dong nganh dich vu 2001 la 8,8% den 2005 tang len 13,6%.


17
2.3- Thue (rang chuyen dich co cau kinh te nganh (trong noi bo

nganh) giai doan 2001 - 2005
2.3.1- Chuyen dich co edit kinh te nganh ndng nghiep

- Toe do tang trirdng binh quan nganh ndng nghiep giai doan nay la
4.18% trong do nam 2001 la 4,3%; 2002 la 5,2%; nam 2003 la 3,6%; nam

2004 la 4,2% va nam 2005 la 3,6%.

- Gia tri tren don vi dien tich (1 ha) qua cac nam.

2001:

28,82 trieu dong.

2002:

30,66 trieu ddng.

2003:

32,43 trieu dong.

2004:

34,67 trieu dong.

2005:

36,20 trieu dong.

- Ty trong cac phan nganh trong nganh ndng nghiep.
+ Nganh trong trot 2001 chiem ty trong 67,7% den 2005 giam con 63%.
+ Nganh chan nudi 2001 chiem ty trong 29,9% den 2005 lang len 33,8%.

+ Dich vu 2001 chiem ty trong 2.4% den 2005 tang len 3,2%.

+ Trong trdng trot thi co sir chuycn dich giira cac cay trong vdi nhau.
+ Trong chan nudi co suf chuyen dich giufa cac loai gia sue, gia cam vdi nhau.

2.3.2- Chuyen dich co cau kinh te nganh cong nghiep
- Toe do tang trirdng nganh cong nghiep binh quan la 15,4%, trong do nam

2001 la 10,9%; 2002 la 19,5%; 2003 la 18,5%; 2004 la I 1,3%; 2005 la 16,9%.

- Chuyen dich co? cau thco thanh phan kinh te.
+ Kinh tc nha nirdc nam 2001 chiem 59,2% den nam 2005 giam con 52%.
4- Kinh tc ngoai nha nirdc nam 200 1 chiem 23,3% den nam 2005 giam con 20%.

+ Kinh tc co von dau lir nha nirdc nam 2001 chiem 17,5% den nam 2005

tang 28%.

- Chuyen dich cd cau kinh te lheo nganh cong nghiep.
+ Cong nghiep khai thac nam 2001 chiem ty trong 2,65%' den nam 2005 giam 1,34%.
4- Cong nghiep the bien nam 2001 chiem ty trong 77,22% den nam 2005

giam 73,64%.


+ Cong nghiep san xual va phan phoi dien nude nam 2001 chiem ty trong

20,13% nam 2005 tang 25,02%.

2.3.3- Chuyen dich co' can kinh te nganh dich vu
- Toe do tang trudng binh quan nam cua nganh dich vu la 10,6%/nim,
trong do, nam 2001 la 8,9%; 2002 la 9,2%; 2003 la 13,9%; 2004 la 10,5%;

2005 la 10,8%.

- Chuyen dich co cau kinh te xet trong tirng phan nganh chinh cua nganh
dich vu:
+ Doi vdi nganh thirong mai: Mang ludi thuong mai, dich vu phat trien

nhanh, hang hoa doi dao, phong phu, chat luong hang hoa lung bu'dc duoc

nang len, gia ca tirong doi on dinh dap Ung duoc yeu cdu, liru thong hang hoa
duoc thuan loi. So co sd kinh doanh dich vu lang nhanh nhat la khu vuc kinh

te tu nhan va ca the; binh quan mdi nam tang 8,9% so co sd.
+ Luc luong lao dong lam viec trong nganh dich vu cung chuyen dich
theo thanh phan kinh te. Sd lao dong trong khu vuc kinh tc nha nude chiem

10% nam 2001 xuong con 1,36% nam 2005; lao dong trong khu vuc kinh te

tap the lang gap 2 lan; lao dong trong khu vuc kinh te ca the va tu nhan lang

nhanh va chiem ly trong ldn 82,3% trong tong sd lao dong nganh dich vu.

+ Cac lTnh vuc khac cung tang nhanh: Nganh du lich nam 2001 co 26 cd
sd luu tru den 2005 co 80 cd sd. Doanh thu nganh du lich tang tir 120 ly len
250 ly gap horn 2 Ian; buu chinh vidn thong phat trien manh; dich vu van tai

nam 2005 so vdi 2001 tang 83,5%; dich vu ngan hang, tin dung lang kha; thu
ngan sach nha nude tang gap 4 ldn so vdi 2001,...

2.4- Danh gia clning ve chuyen dich co can kinh te nganh giai doan

2001 - 2005 ciia tinh Hai Dirong
2.4.1- Ket qua dat dupe
- 5 nam co su chuyen dich giua cac nganh kinh tc vdi nhau (giifa nong
nghiep, cong nghiep, dich vu).

- Cd su chuyen dich trong noi bo nganh kinh te.

+ Trong nganh nong nghiep trong trot; chan nudi, Ihuy san va dich vu.