hệ thống miễn dịch của cơ thể và chương trình tiêm chủng mở rộng


Liệt kê được 6 bệnh bắt buộc phải chủng ngừa tại
Việt Nam.

Nêu lịch chủng ngừa cho trẻ em hiện nay.

Trình bày được 9 điểm cần lưu ý khi chủng ngừa

Hệ thống miễn dịch của cơ thể

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống đặc hiệu

Cơ chế tạo miễn dịch của vaccin

Chương trình tiêm chủng quốc gia

Hệ thống không đặc hiệu

Là hệ thống đề kháng không phân biệt tác nhân

Bao gồm 2 hệ thống

Hệ thống da-niêm mạc

Hệ thống thông qua tế bào và chất sinh học

Hệ thống không đặc hiệu


Hệ thống da-niêm mạc

Tuyến phòng ngự đầu tiên của cơ thể

Lớp sừng – á sừng chống vi trùng xâm nhập

Da tiết acid mantle ức chế vi trùng

Niêm tiết chất nhầy bẫy vi trùng

Lông mũi cản chất dơ đường hô hấp

Vi nhung mao hô hấp giúp đẩy chất dơ phế quản

Dịch acid dạ dày diệt vi trùng trong dạ dày

Lysosyme của nước miếng, nước mắt…

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học

Đại thực bào: “chú bộ đội”

->Tiêu diệt vi trùng, ký sinh trùng…

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học


Natural killer cell: “chú công an”

->Tiêu diệt TB ung thư, TB nhiễm siêu vi

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học

Phản ứng viêm
Tổn thương
da
Tổn thương
Tế bào
Kinins,
histamine,
Giãn mạch
Tăng tính thấm
thành mạch
Bạch cầu đa
nhân, đơn nhân

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học

Phản ứng viêm
Tổn thương
da
Tổn thương
Tế bào

Kinins,
histamine,
Giãn mạch
Tăng tính thấm
thành mạch
Bạch cầu đa
nhân, đơn nhân
Tiêu diệt
tác nhân lạ
Đỏ
Nóng
Sưng
Đau

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học

Phản ứng viêm

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học

Phản ứng viêm

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học


Kháng sinh nội sinh:

Bổ thể: khoảng 20 proteins máu

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học

Kháng sinh nội sinh

Interferon: ngăn chặn virus tăng sinh trong tế bào bị nhiễm

Hệ thống không đặc hiệu

Hệ thống thông qua tế bào và hóa chất sinh học

Sốt

Là tình trạng tăng ngưỡng thân nhiệt

Hạn chế nồng độ sắt, kẽm

Tăng chuyển hóa -> sửa chữa cơ thể

Hệ thống đặc hiệu

Hệ thống đặc hiệu

Là tuyến phòng thủ thứ ba


Chuyên biệt cho từng tác nhân

Thông qua cơ chế miễn dịch: tế bào - kháng thể

Miễn dịch dịch thể: kháng thể

Miễn dịch tế bào: lympho

Phản ứng có tính hệ thống

Có tính chất bộ nhớ:

Cần phải tập

Tăng khi lặp lại

Giảm khi không nhắc lại

Hệ thống đặc hiệu

Miễn dịch dịch thể:

Tạo kháng thể (5 nhóm): IgA, IgE, IgM, IgG , IgD

Do lympho B tạo

Hệ thống đặc hiệu

Miễn dịch dịch thể:


Tạo kháng thể (5 nhóm): IgA, IgE, IgM, IgG , IgD

Do lympho B tạo

Hoạt động:

Trung hòa tác nhân bệnh: virus, vi trùng, độc chất

Kết tụ tế bào máu (đối với kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu)

Kết tủa phức hợp kháng nguyên-kháng thể

Khởi động phản ứng bổ thể

Hệ thống đặc hiệu

Miễn dịch tế bào:

Hoạt động thông qua cơ chế kháng nguyên-kháng thể

“Tư lệnh” phân tích và chỉ điểm

Có 3 nhóm chính:

Killer T cell: “sát thủ có mục tiêu”

Helper T cell: “tế bào chỉ điểm”

Suppressor T cell: “kiểm soát viên”


Hệ thống đặc hiệu

Miễn dịch tế bào:

Tiêm chủng tạo miễn dịch chủ động

Lịch tiêm chủng quốc gia
Lịch chủng mở rộng tại Việt Nam 2010
VACCIN
TUỔI
Sơ sinh 2 tháng 3 tháng 4 tháng 9 tháng 18 tháng
BCG X
OPV X X X
DPT X X X X
VGAN B X X X X
SỞI X X

Vaccin theo tuổi

Mới sinh

Lao (BCG) mũi 1, có thể nhắc lại sau 4 năm

Viêm gan B mũi 1

Vaccin theo tuổi

2 tháng tuổi

Bạch hầu-ho gà-uốn ván-bại liệt: mũi 1


Viêm gan B mũi 2 (1 năm sau nhắc lại mũi 4, 8 năm
sau nhắc mũi 5)

H. Influenza type B: mũi 1 (Ngừa viêm màng não mũ,
viêm họng, viêm phế quản, viêm phổi)

3 tháng tuổi

Bạch hầu-ho gà-uốn ván-bại liệt: mũi 2

H. Influenza type B: mũi 2

Viêm gan B mũi 3

Vaccin theo tuổi

4 tháng tuổi

Bạch hầu-ho gà-uốn ván-bại liệt: mũi 3: nhắc lại sau 1
năm

H. Influenza type B: mũi 3, nhắc lại sau 1 năm

Viêm gan B mũi 4

9-12 tháng tuổi

Sởi-quai bị-Rubella (MMR)


Tiêm 1 mũi, 4-6 năm sau tiêm nhắc lại (nếu cần thiết thì tiêm nhắc
lại sau 15 tháng)

Thủy đậu (varicella)

Tiêm mũi duy nhất (9 tháng -12 tuổi)

Nếu trên 12 tuổi, tiêm 2 mũi cách nhau 6-8 tuần