Lời tựa
c 2011 2012, Khoa Công ngh thông tin (CNTT) m Tp.HCM
m nhim vic ging dy hc phn Tin H nht ca
ng. Vi nhim v n khai xây dn t cho hc phn vi
mng mi, nhm phù hp vi nhu cu ci và xã hi trong tht s hin
Môn học nhằm cung cấp cho sinh viên kiến thức và kỹ năng cơ bản làm việc trên máy tính.
Qua đó, sinh viên có khả năng thao tác và làm việc trên máy tính đúng cách, đồng thời sử dụng máy tính
như một phương tiện phục vụ học tập và nghiên cứu hiệu quải dung truyt tp trung vic cung
cp kin thc và rèn luy dng các công c/ tin ích trên máy tính
trình bày và báo cáo mn khoa hu, bài tp l án, khoá
lun tt nghip) phc v vic hc tc cá nhân.
Trong mt thi gian ngn chun bt h thng tài liu và tài nguyên hc
tp cho hc phn, bao gm: bài ging ( dng bài trình bày Multimedia), h thng bài tp/ bài thc hành,
án môn hc, các tài nguyên h tr tài liu tham kh, URL liên
quan), và c m h tr hc tp (cho phép chia s thông tin và hc tp cc bit là
cun tài liu hc tp này Giáo trình Tin Học Đại Cương vi ni dung gng
tâm t thành qu to ln vi s góp sc ca các thy/ cô ging viên ca
Khoa CNTT, ca Phòng CNTT, và ca Trung tâm Tin Hc m Tp.HCM, bên cnh s
ng viên v tinh thn ln vt cht ca Ban Ch Nhii li
c, quý thy/ cô gi, tham gia biên son và ging dy cho hc
phn Tin Hc này.
H thng tài liu và tài nguyên hc tp cho hc phn m ni dung
n ti vn là phiên bản thử nghiệm gng chnh sa và biên tp li
sao cho hiu qu và hp dn nht. Do vy, chúng tôi rt mong nhc nhiu ý kin hi
v mi mt ca hc phn này t các thy/ cô, quý v ph huynh, các bc gi gn xa
giúp chúng tôi hoàn thin cho nhc ti.
Chân thành c
Tháng 9/2011
c Long
Mọi góp ý liên quan có thể gởi về địa chỉ:
Khoa Công Nghệ Thông Tin
i hm Tp. H Chí Minh
Phòng 203 Dãy nhà H
Chí Minh
Hoặc trực tiếp trên website của học phần:
Hoặc qua địa chỉ email: Lê Đức Long, (ch biên)
Trần Đức Tâm, p)
B
Chủ biên c Long
Xây dựng đề cương c Long
Nguyn Trng
Nhóm biên soạn:
Nguyn Th Ngc Hoa
Nguyn Thúy Ngc
Trc Tâm
Nguyn Khn
Nguyn Quang Tn
Nguyng Kim Khánh
Lê Th Huyn
Lê Minh Trit
Nguy
Nguy
Nguyn Thành Chin
c Giang
Lê Nguyn Qunh Thy
Trnh Huy Hoàng
Trn Lê Hùng Phi
Trn Hu Qu
Trình bày bìa Thy Mai Loan
Thiết kế và quản lý Website Nguyễn Đặng Kim Khánh
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 1
m Tp. H Chí Minh
MỤC LỤC
CÁC KÝ HIU S DNG TRONG GIÁO TRÌNH 8
DANH MC BNG BIU 9
DANH MC HÌNH NH 11
Gii thiu tng quan v và k c vi máy tính 19
1.1 Tng quan v công ngh th k 20
1.1.1 Tng quan v công ngh th k 21 20
1.1.2 22
1.2 Tng quan v máy tính và h u hành: 23
1.2.1 n t 23
1.2.2 H u hành 34
1.3 K c vi máy tính: 37
1.3.1 Các thao tác n trên máy tính: 37
1.3.2 S dng phn mm ng dng: 46
Tìm Kim và chn lc thông tin trên Internet 56
2.1 Tng quan v Internet và các dch v n 57
2.1.1 World Wide Web 58
2.1.2 Email 59
2.2 Gii thiu các công c tìm kim 62
2.3 Các k thut tìm kin và nâng cao 63
2.3.1 Quá trình tìm kim 63
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 2
m Tp. H Chí Minh
2.3.2 Các tùy chnh nâng cao cho câu lnh tìm kim 65
2.4 n lc thông tin trên Internet 67
Vit và trình bày mt báo cáo nghiên cu dn. 70
3.1 Gii thiu mt s phn mm son thn. 71
3.1.1 Notepad 71
3.1.2 WordPad 72
3.1.3 MS Word 73
3.1.4 Open Office (phn mm mã ngun m) 73
3.1.5 Libre Office (phn mm mã ngun m) 74
3.1.6 Google docs 75
3.1.7 Bng so sánh các phn mm 76
3.2 Nguyên tc son tho mn ting Vit ting Anh 77
3.2.1 Nguyên tc chung 78
3.2.2 c son thn 79
3.2.3 Mt s n thn ting Anh 79
3.2.4 Mt s n thn ting Vit 81
3.3 Các k thunh dn 82
3.3.1 nh dng trang in 84
3.3.2 nh dng ký t 89
3.3.3 nh d 94
3.3.4 nh dng ct 98
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 3
m Tp. H Chí Minh
3.3.5 nh dng Tab 99
3.3.6 Bng biu 103
3.3.7 ha 105
3.3.8 K thuà tô nn 109
3.4 Mt s k thut son tho nâng cao 112
3.4.1 Style & Heading 112
3.4.2 Bullets & Numbering 113
3.4.3 To mc lc t ng 115
3.5 K c và vit mt báo cáo khoa hc 115
3.5.1 Th nào là mt bài báo khoa hc? 116
3.5.2 K c mt bài báo khoa hc 117
3.5.3 K t bài báo khoa hc. 118
4 Thit k và trình bày báo cáo dng trình chiu 125
4.1 Gii thiu 126
4.1.1 Trình chiu là gì? 126
4.1.2 Ma trình chiu 126
4.1.3 Công dng ca trình chiu 126
4.1.4 Nhng công c thc hin trình chiu 127
4.2 xây dng mt bài trình chin 127
4.2.1 c chun b 127
4.2.2 c xây dng 128
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 4
m Tp. H Chí Minh
4.3 Mt s k thut n 148
4.3.1 S dng Slide Master, chn li theme 149
4.3.2 S dng trigger 150
4.4 K i phn mm trình chiu 153
4.4.1 Mt s v hay gp phi khi trình chiu và cách khc phc 153
4.4.2 K 157
Giao tip và hc tp trên Internet 162
5.1 Các ng dng ca Google 163
5.1.1 Google Mail 164
5.1.2 Google Docs 165
5.1.3 Google Calendar 169
5.1.4 Google Site 171
5.2 Blogs: 174
5.2.1 Blogs là gì? 174
5.2.2 m ca blog: 175
5.2.3 Li ích ca blog: 175
5.2.4 S dng blog trong hc tp: 176
5.2.5 Làm quen vi blog: 176
5.3 Wikis: 182
5.3.1 Wikis là gì? 182
5.3.2 Li ích ca wikis: 183
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 5
m Tp. H Chí Minh
5.3.3 S dng wikis trong hc tp: 183
5.3.4 Làm quen vi wikis: 184
5.4 Mng xã hi (social network) 189
5.4.1 Gii thiu: 189
5.4.2 Tìm hiu mng xã hi: 194
5.5 Web-based course và eLearning systems: 223
5.6 V p trên Internet: 224
5.6.1 Li ích và tác hi ca Internet: 224
5.6.2 An toàn và bo mt thông tin trên Internet: 226
5.6.3 Chn lc, trích di thông tin trên Internet: 228
5.6.4 Ngôn ng giao tip: 231
X lý s liu vi bn t 238
6.1 Gii thiu mt s phn mm bng tính 239
6.1.1 Mt s phn mm bng tính thông dng hin nay 245
6.1.2 Các thành phn chính ca mt bn t 252
6.2 S dng và khai thác các hàm có sn trong phn mm bng tính 254
6.2.1 X lý d liu vi bng tính 254
6.2.2 Khái nim hàm, công thc 264
6.3 Mt s hàm thông dng & cách s dng 269
6.3.1 Các hàm MIN, MAX, AVERAGE 269
6.3.2 Hàm COUNT, COUNTA, COUNTBLANK 270
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 6
m Tp. H Chí Minh
6.3.3 Hàm RANK 270
6.3.4 Hàm ROUND 271
6.3.5 Hàm IF 272
6.3.6 Biu thu kin phc 273
6.3.7 Các hàm x lý kiu chui 274
6.3.8 Hàm dò tìm theo ct (VLOOKUP) 276
6.3.9 Hàm dò tìm the o hàng ngang (HLOOKUP) 277
6.3.10 Các hàm x lý kiu ngày tháng 278
6.4 T th, bi trong bng tính 280
6.4.1 Khái nim v th 280
6.4.2 th vào bng tính 280
6.5 i vi bng tính: sp xp, trích lc, thng kê 284
6.5.1 s d liu trong bng tính 284
6.5.2 Thao tác sp xp trong bng tính 285
6.6 Phân tích s liu thng kê bng bn t 295
6.6.1 Tng hp và phân tích s liu vi Pivottable 295
6.6.2 Tìm kim mc tiêu và d báo trong MS Excel 2003 305
Bài toán và thut toán 332
7.1 Khái nim v - bài toán 333
7.1.1 V - bài toán là gì? 333
7.1.2 Khái nim thut toán: 333
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 7
m Tp. H Chí Minh
7.1.3 a thut toán 333
7.2 u din thut toán 335
7.2.1 Ngôn ng t nhiên 335
7.2.2 - khi 335
7.2.3 Mã gi 337
7.2.4 Thu quy 338
7.3 c gii mt bài toán trên máy tính 340
7.3.1 nh v - bài toán. 340
7.3.2 La chi. 340
7.3.3 Xây dng thut toán hoc thut gii. 341
7.3.4 341
7.3.5 Hiu ch 341
7.3.6 Thc hi 341
7.4 c thit k thut toán 342
7.5 Chuyi bài t 345
7.5.1 Khái nim v ngôn ng l 345
7.5.2 Các loi ngôn ng lp trình thông dng 345
7.5.3 Trình thông dch và biên dch 346
7.5.4 Các ngôn ng lp trình thông dng 348
TÀI LIU THAM KHO 351
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 8
m Tp. H Chí Minh
CÁC KÝ HIỆU SỬ DỤNG TRONG GIÁO TRÌNH
Ghi chú thêm
Mẹo vặt
Thử nghiệm trên máy
Câu hỏi thêm
Bài Tập Nâng Cao
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 9
m Tp. H Chí Minh
DANH MỤC BẢNG BIỂU
1.1 Các loi máy tính PC 25
1.2 Phn cng máy tính 30
1.3 Mt s bing ca con tr chut 37
n trên chut 38
1.5 Các nhóm phím trên bàn phím 40
1.6 Các thành phn chính ca ca s phn mm ng dng 47
3.1 Bng so sánh các phn mm 77
3.2 Bng mô t chi tit phn mm và các k thunh dng h tr 83
3.3 Các loi tab 100
3.4 Các loi bài báo khoa hc 116
5.1 Các ng dn ca Google 164
6.1Bng so sánh mt s phn mm bng tính thông dng 241
6.2 Mt s phím tng dùng (s dng trong Microsoft Office Excel 2003 248
6.3 Mt s phím tng dùng dng trong Open Office 3.0 251
6.4 Mt s li khi nhp công thc 255
6.5 Các toán t s dng trong bng tínn t 256
6.6 Các toán t so sánh trong bn t 257
6.7 Các kiu insert trong bn t 261
6.8 Các kiu xóa trong trong bn t 262
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 10
m Tp. H Chí Minh
6.9 Các kinh dng d liu trong bn t 263
6.10 Mt s hàm thông dng trong Microsoft Excel 2003 268
6.11Các tiêu chun so sánh trong Custom AutoFilter 290
u kin lc d liu 292
6.13 Báo cáo s ng tr - 2010) 310
6.14 Bng stats 318
7.1 Bng các ký hi 336
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 11
m Tp. H Chí Minh
DANH MỤC HÌNH ẢNH
1.1 Các thit b Smartboard, Ipad, Iphone s dng côn ngh Screen touch 21
1.2 Các mng xã hi 22
1.3 Các c máy tìm kim (search engine) 22
1.4 Quy trình x lí thông tin trong máy tính 24
cu trúc máy tính 31
1.6 Mi quan h gia phn cng, phn mi dùng 35
1.7 Các nhóm phím trên bàn phím 39
1.8 Tp tin trong h u hành Windows 40
1.9 Ca s làm vic ca Windows Explorer 42
1.10 S dng công c tìm kim trong Windows XP Professional 45
1.11 Các thành phn chính trên ca s phn mm MS Paint 48
2.1Các mng ISP liên kt to thành Internet (ngun />content/uploads/2009/11/ISP-Network-System.gif) 57
2.2Mt phn mi world wide web 59
2.3Giao din màn hình son email ca Microsoft Outlook 2010 60
2.4Giao din màn hình son email ca Gmail () 61
2.5Cu trúc ca ch email 61
2.6Quá trình truy vn tìm kim 62
2.7Quá trình tim kim thông tin trên Internet 63
2.8Bng tùy chnh ca công c tìm kim Google 66
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 12
m Tp. H Chí Minh
2.9Bng tùy chnh ca công c tìm kim Bing 67
4.1 Màn hình khng OpenOffice 3.0 129
4.2 Màn hình PowerPoint 2007 129
4.3 Màn hình khng bn trình chiu Google Docs 130
4.4 Gii thi 131
4.5 Giao dig trình Office Impress 132
4.6Ca s Outline Mirosoft Powerpoint 2007 133
4.7Chn Notes trong PowerPoint 2007 133
4.8Note Openoffice Impress 134
4.9Giao din trình din mt Slide Sorter trong OpenOffice 3.0 135
4.10Slide Microsoft Powerpoint 2007 135
4.11Menu Google Doc Presentation 136
4.12Menu Microsoft Powerpoint 2007 136
4.13Themes trong PowerPoint 2007 137
4.14Giao din OpenOffice Impress 3.0 137
4.15Giao din PowerPoint 2007 138
4.16Microsoft Office PowerPoint 2007 139
4.17Chn Background cho Slide trong PowerPoint 2007 140
4.18Chn Background cho Slide trong Impress 3.0 140
nh dng Textbox trong PowerPoint 2007 141
nh dng Textbox trong OpenOffice Impress 3.0 142
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 13
m Tp. H Chí Minh
4.21 Hp thoi ký t trong Impress 3.0 142
4.22Giao din công c Shap trong OpenOffice Impress 3.0 143
4.23Giao din công c Sharp PowerPoint 2007 143
4.24 Minh ha Insert Picture trong PowerPoint 2007 144
4.25 Insert Movie and Sound trong PowerPoint 2007 145
4.26 Insert Movie and Sound trong OpenOffice 3.0 145
nh dng Chart trong OpenOffice 3.0 146
nh dng hiu ng gia các Slide trong PowerPoint 2007 147
nh dng Hiu ng gia các Slide trong OpenOffice 3.0 147
4.30To hiu ng trong các Slide trong PowerPoint 2007 148
4.31Chn Slide Master trong PowerPoint 2007 149
4.32Giao din chn Slide master trong OpenOffice Impress 3.0 150
4.33 Minh ha trên Microsoft Office Powerpoint 2003 150
4.34 Minh ha trên Microsoft Office Powerpoint 2003 151
4.35 Minh ha trên Microsoft Office Powerpoint 2003 151
H4.36 Minh ha trên Microsoft Office Powerpoint 2003 151
4.37 Mc Hyperlink trong PowerPoint 2007 152
4.38 Mc Action trong PowerPoint 2007 152
4.39S dng Action Button trong PowerPoint 2007 153
5.1 To các labels qun lý mail 164
5.2 Lc mail vi ch 165
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 14
m Tp. H Chí Minh
5.3 Các ng dng ca Google Docs 165
5.4 Giao din Google Docs 166
5.5 To Form mi 167
5.6 Giao din to câu hi dng Multiple Choice 168
5.7 Ch form 168
5.8 Giao din Google Calendar 169
lch trong Google Calendar 169
c ln thong ca Google Calendar 170
5.11 Thêm s kin (event) vào trong lch 170
5.12 Nhp thông tin chi tit ca s kin (event) 171
5.13 Chn ch ca site 171
5.14 Chn mu nn cho site 172
5.15 Giao din site sau khi to xong 172
5.16 Giao din Manage site 173
5.17 Các ch 173
5.18 Các chc n 174
p Blogger 177
n Google 177
t tên blog 178
5.22 Màn hình chn mu giao din 178
5.23 Màn hình thông báo thành công 179
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 15
m Tp. H Chí Minh
5.24 Màn hình chn ch thit k 179
5.25 Giao din thit k blog 180
5.26 Giao din thêm tin ích 180
5.27 Màn hình chn ch i 181
5.28 Giao dii 181
5.29 Giao din bình lun bài vit 182
5.30 Giao din khi to trang Wikispaces 185
5.31 Giao din trang Wikispaces mi to 186
5.32 Phn to trang tin mi 186
5.33 Giao din to trang 187
5.34 Giao din nhp ni dung trang 187
5.35 Giao din trang tin 187
5.36 Giao din to ch tho lun 188
5.37 Giao din nhp thông tin ch tho lun 188
5.38 Mô hình tng quan v mng xã hi 189
5.39 Lch s i ca mng xã hi 190
5.40 Lch s i ca mng xã hi 191
5.41 Mng xã hi mi 192
5.42 Lch s i ca mng xã hi 192
5.43 Mt s mng xã hi thông dng 194
5.44 Social Network 194
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 16
m Tp. H Chí Minh
5.45 Giao di 195
5.46 Giao di 195
5.47 Giao din Fac 196
5.48 Logo Twitter 215
5.49 Trang web dy cách s dng Internet dành cho tr em 223
6.1 Giao din ca s làm vic ca Microsoft Excel 2003 245
6.2 Title bar 246
6.3 Menu bar 246
6.4 Tool bar 246
6.5 Formular bar 246
6.6 Status bar 246
6.7 The sheet bar 246
- Title bar 249
6.9 Thanh menu ngang Menu bar 249
6.10 Thanh công thc - The Formular bar 250
6.11 Thanh th trên bng tính - The Sheet bar 250
6.12 Màn hình làm vic chính ca Google Spreadsheet 251
6.13 Thanh menu ngang Menu bar 251
6.14 Thanh công thc - The Formular bar 251
ca Microsoft Excel 2003 252
ca OpenOffice 3.0 Calc 252
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 17
m Tp. H Chí Minh
6.17 Thanh tha Microsoft Excel 2003 252
6.18 Thanh tha OpenOffice 3.3 252
6.19 Thanh công thc trong Microsoft Excel 2003 253
6.20 Thanh công thc trong OpenPffice 3.3 253
6.21 Thanh Sheet tab trong Microsoft Excel 2003 253
6.22 Thanh Sheet tab trong OpenOffice 3.0 Calc 253
6.23 Panel trong Microsoft Office Excel 2003 253
nh dng d liu trong bn t 262
6.25 Hp thoi Chart Wizard Microsoft Offic Excel 2003 281
6.26 Hp thoi Chart Option Microsoft Offic Excel 2003 282
6.27 Sp xp d liu 287
6.28 Lc d liu bng lnh Auto Filter 289
6.29 Hp thoi Custom AutoFilter 289
6.30 Hp thoi Advanced Filter 291
6.31 Hp thoi Subtotal 294
6.32 Kt qu tính toán bng Subtotal 295
6.33 Minh ha d liu mu và câu hi nghiên cu 296
6.34 Minh ha mã hóa d liu t bng câu hi 298
6.35 Hp thoi Data Analysis 299
6.36 Thit lp cho hp thoi Descriptive Statistics 299
6.37 Tn sut s dng các hong ti công viên 300
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 18
m Tp. H Chí Minh
6.38 Hp thoi Pivot Table - Step 1 301
6.39 Hp thoi Pivot Table - Step 2 301
6.40 Giao din Pivot Table - Layout 302
6.41 Giao din Pivot Table Finish - 1 303
H6.42 Giá tr quan sát 303
6.43 Giá tr k vng 304
6.44 Giao din Goal Seek 306
6.45 Goal Seek Status 307
6.46 Hp thoi cha các công thc phân tích d liu 312
6.47 Hp thoi Moving Average 312
6.48 Nhp các thông s cho mô hình d báo 313
báo hi quy tuy S dng hàm TREND 315
báo hi quy tuy S dng hàm FORECAST 316
báo hi quy tuy S dng hàm SLOPE và INTERCEPT
317
6.52 Hp thoi cha các công c phân tích d liu 320
6.53 Hp thoi khai báo các thông s ca mô hình hi quy 320
6.54 Bng hp thoi Regression 321
báo hi quy s dng Regression 322
khi thut toán so sánh 2 s nguyên a và b 337
khi thut toán kim tra s chn 343
khi thut toán tìm s ln nht trong dãy s 344
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 19
m Tp. H Chí Minh
Chƣơng 1 Giới thiệu tổng quan về văn
hóa số và kỹ năng làm việc với máy tính
Tổng quan về công nghệ thế kỉ 21 và văn hóa số
Tổng quan về máy tính và hệ điều hành
Kỹ năng làm việc với máy tính
Bn quyn thuc Khoa Công ngh thông tin Trang 20
m Tp. H Chí Minh
Trong thế giới ngày nay, cùng với sự gia tăng và phát triển mạnh mẽ của mọi lĩnh vực thì việc
nắm bắt và cập nhật thông tin đang trở thành một nhu cầu thiết yếu. Chỉ với một chiếc máy tính
cá nhân, chúng ta có thể theo dõi những thông tin, sự kiện mới nhất đang xảy ra trên toàn cầu.
Không chỉ dừng ở đó, máy tính còn giúp con người thực hiện rất nhiều công việc khác, từ vi mô
đến vĩ mô, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và năng suất lao động. Trong chương này,
chúng ta sẽ được giới thiệu tổng quan về lịch sử hình thành và phát triển của máy tính, giúp tiếp
cận với các công nghệ của thế kỷ 21 và thực hành cách sử dụng máy tính để từng bước trở thành
một “công dân trong thời đại văn hóa số”.
1.1 Tổng quan về công nghệ thế kỷ 21 và văn hóa số
1.1.1 Tổng quan về công nghệ thế kỷ 21
Khoa hc công ngh nói chung hay công ngh thông tin nói riêng là mt phn quan trng ca
cuc sng hàng ngày th k 21. T i trí c, phim n các
công vic thuc tài chính ngân hàng, y t, giáo d trong giao tip hàng ngày,
công ngh i cách thng, làm vic.
th k ri nghim cuc sng s hin i n t s chuyn tip, phát trin ca
nhng thit b truyn thng sang các thit b sa dng. Và ngày nay, mi ngi bt u hòa
nhp vào nhp sng s.
Có l trong th k 21 này ri còn s dng chim (floppy d
tr d lic vi vic s dng USB nh gng tính
bng GB
Các thit b truyn thng nh máy nh có tai
nghe nghe nhc c s dng ph bin không?Ngày nay, vi tin ích ca công ngh s
và s phát trin ca Internet, có thnghe nhc trc tuyn (music online), xem phim trc tuyn, ti
nhc v máy tính ca mình. Và ch cn vi chic mp4 nh g a nghe nhc
vy chúng ta có th thy nhng thit b n t
dáng nh gm phc v cho yêu cu ngày càng cao ci tiêu dùng.
i s phát tria công ngh ngày nay (th k 21)c
là gì ?