BÀI THU HOẠCH GVMN 24: Xây dựng môi trường giáo dục đảm bảo an toàn, lành mạnh, thân thiện cho trẻ em lứa tuổi mầm non

Module 24: Xây dựng môi trường giáo dục đảm bảo an toàn, lành mạnh,
thân thiện cho trẻ em lứa tuổi mầm non
Trẻ em là hạnh phúc của gia đình, là tương lai của đất nước. Sinh thời,
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn dành cho các cháu thiếu niên, nhi đồng tình thương
yêu và quan tâm đặc biệt. Với Bác, trẻ em là những người chủ tương lai của đất
nước, là những người kế tục sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc: “Bác
mong các cháu chăm ngoan, mai sau gìn giữ giang san Lạc Hồng, sao cho tỏ mặt
nhi đồng Việt Nam”. Bác còn thường xuyên quan tâm nhắc nhở và giao nhiệm
vụ bảo vệ, chăm sóc trẻ em cho các ban ngành, đoàn thể. Qua lời căn dặn trên
bằng những việc làm cụ thể, thấm nhuần lời dạy của Bác Hồ, Đảng và Nhà nước
ta luôn coi nhiệm vụ bảo vệ và chăm sóc trẻ em là một trong những nội dung cơ
bản của chiến lược con người, góp phần tạo ra nguồn nhân lực cho q trình đẩy
mạnh sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Mơi trường GD an tồn, lành mạnh, thân thiện trong trường mầm non
(MN) là môi trường GD đảm bảo an tồn về thể chất và tinh thần, tâm lí cho trẻ,
bảo vệ trẻ, khơng có các tệ nạn xã hội, khơng bạo lực, các thành viên trong nhà
trường có lối sống lành mạnh, thân thiện, đồng thời là nơi tạo cơ hội, khuyến
khích và hỗ trợ để trẻ phát triển hết tiềm năng của bản thân mình.
1. Một số vấn đề chung về mơi trường giáo dục an tồn, lành mạnh,
thân thiện cho trẻ mầm non
Môi trường giáo dục trong trường mầm non là tổ hợp những điều kiện tự
nhiên, xã hội cần thiết trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ
ở trường mầm non và hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực
hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ.
Môi trường giáo dục bao gồm: Môi trường xã hội và mơi trường vật chất;
mơi trường bên trong và ngồi lớp học

 Nội dung xây dựng Môi trường giáo dục trong trường mầm non:
Nội dung xây dựng môi trường GD an toàn, lành mạnh, thân thiện trong
trường MN bao gồm:
MN.

– Xây dựng mơi trường vật chất an tồn, lành mạnh, thân thiện ở trường

– Xây dựng mơi trường tâm lí, xã hội an toàn, lành mạnh, thân thiện ở
trường MN.


– Xây dựng các hoạt động đảm bảo môi trường GD an tồn, lành mạnh,
thân thiện.
2. Ngun tắc, quy trình, phương pháp xây dựng môi trường vật chất
và tâm lý xã hội trong nhóm lớp đảm bảo an tồn, lành mạnh, thân thiện
cho trẻ em
* Nguyên tắc xây dựng môi trường vật chất và tâm lý xã hội trong nhóm
lớp đảm bảo an toàn, lành mạnh, thân thiện cho trẻ em
Xây dựng môi trường giáo dục trong trường mầm non là một nhiệm vụ
hết sức quan trọng và có ý nghĩa đối với sự phát triển của trẻ ở lứa tuổi này. Mơi
trường tạo cơ hội cho trẻ tìm tịi, khám phá, phát hiện nhiều điều mới lạ, hấp dẫn
trong cuộc sống, trẻ được tự lựa chọn hoạt động cá nhân hoặc theo nhóm một
cách tích cực, qua đó kiến thức và kỹ năng ở trẻ dần được hình thành.
Mơi trường đó phải đảm bảo an tồn về thể chất, tâm lý cho trẻ, nơi đó trẻ
được bảo vệ, yêu thương, tôn trọng trong tập thể cũng như mỗi cá nhân, và được
xây dựng trong suốt quá trình thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Trẻ
được trải nghiệm, tham gia các hoạt động vui chơi cùng các bạn, từ đó giúp trẻ
mạnh dạn, tự tin, năng động, cởi mở, chủ động hơn trong mọi hoạt động.
* Quy trình xây dựng môi trường vật chất và tâm lý xã hội trong nhóm
lớp đảm bảo an tồn, lành mạnh, thân thiện cho trẻ em
Môi trường giáo dục thân thiện, đa dạng, phong phú sẽ kích thích tính tích
cực chủ động của trẻ từ việc tự lựa chọn góc chơi, đồ chơi đến việc tự quyết
định và tìm cách giải quyết nhiệm vụ. Trẻ sẽ dần biết tự chịu trách nhiệm với
hành động của mình và biết đánh giá những thành cơng hay thất bại trong q

trình chơi, trẻ sẽ dần rút ra những bài học cho bản thân mình. Trong quá trình
hoạt động, trẻ sẽ phối hợp chơi cùng nhau như cùng xây dựng, cùng chơi gia
đình, bác sĩ, … trên cơ sở đó giúp trẻ tái hiện lại các mối quan hệ gia đình, cộng
đồng. Qua đó, trẻ học được cách làm việc với người khác, học cách lắng nghe và
chia sẻ suy nghĩ của bản thân với bạn bè. Đây là cơ sở hình thành tính tập thể và
đồn kết ở trẻ.
Xây dựng mơi trường giáo dục an toàn, lành mạnh, thân thiện, đa dạng,
phong phú trong trường mầm non vô cùng cần thiết và đặc biệt quan trọng, góp
phần hình thành và nâng cao mối quan hệ thân thiện, tự tin giữa giáo viên với trẻ
và giữa trẻ với nhau. Hơn thế nữa, nó cịn được ví như người giáo viên thứ hai
trong công tác tổ chức, hướng dẫn trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt
động của trẻ, qua đó nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển tồn diện.
* Phương pháp xây dựng môi trường vật chất và tâm lý xã hội trong
nhóm lớp đảm bảo an tồn, lành mạnh, thân thiện cho trẻ em
Một số biện pháp như: Xây dựng mối quan hệ hợp tác, tích cực, thân thiện
giữa các thành viên (Giữa cô và trẻ, giữa trẻ và trẻ); Sắp xếp không gian, các
góc hoạt động trong lớp hợp lý, thẩm mỹ, thân thiện, linh hoạt, dễ thay đổi đáp


ứng nhu cầu, hứng thú vui chơi của trẻ; Đồ dùng, đồ chơi, các nguyên vật liệu
được lựa chọn và sử dụng đa dạng, linh hoạt, kích thích sự phát triển của
trẻ; Trang trí mơi trường nhóm lớp bằng chính sản phẩm của trẻ; Làm tốt công
tác phối hợp giữa nhà trường, phụ huynh và cộng đồng để xây dựng môi trường
giáo dục tốt nhất cho trẻ
3. Thực hành xây dựng mơi trường vật chất và tâm lý xã hội trong
nhóm lớp đảm bảo an toàn, lành mạnh, thân thiện cho trẻ em
- Trẻ khỏe mạnh, luôn tự tin, vui vẻ thoải mái khi đến lớp, cảm thấy mình
được quan tâm, chào đón ở lớp học, cảm thấy an tồn và được tôn trọng.
- Trẻ được tham gia vào các hoạt động một cách tích cực, chủ động và
độc lập hơn trong quá trình khám phá thế giới xung quanh, thỏa mãn nhu cầu

nhận thức, mở rộng hiểu biết, phát huy tối ưu những tiềm năng sẵn có của bản
thân trẻ, hình thành những kỹ năng cần thiết cho cuộc sống. Đặc biệt là trẻ
chuẩn bị bước vào trường Tiểu học.
- Mỗi ngày đến lớp, các con được nhìn thấy tên, thấy hình ảnh, ngày sinh
nhật và các sản phẩm của mình trong lớp,... giúp các con thấy mình thuộc về lớp
học/trường học.
- Trẻ ln tin tưởng rằng “mình có thể làm được”. Bởi trẻ được sống
trong môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô và các bạn, trẻ sẵn sàng
chia sẻ nhu cầu, nguyện vọng của mình với cô giáo, các bạn cùng lớp, hay tự tin
giao tiếp với môi trường xung quanh.
- Trẻ đã thiết lập và vun đắp được mối quan hệ thân thiện, hợp tác với các
bạn trong lớp bằng cách tạo cơ hội để trẻ được làm việc theo nhóm, thơng qua
đó các con học được từ bạn để có thể thử làm những việc mà các con không dám
làm trước cả lớp, tự bản thân mỗi trẻ luôn cố gắng nhiều hơn, hợp tác với bạn để
hoàn thành nhiệm vụ. . Đồng thời, trẻ học còn được một số kĩ năng giao tiếp xã
hội để làm việc tốt trong nhóm.
4.Một số biện pháp xây dựng mơi trường giáo dục, an tồn, lành
mạnh, thân thiện cho trẻ ở các trường mầm non:
Ngoài việc dạy kiến thức an toàn, giáo dục mầm non cũng cần tạo mơi
trường an tồn. Các biện pháp để tạo ra một mơi trường an tồn được tóm tắt
như sau.
– Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lí, giáo viên, nhân viên về tầm
quan trọng của việc xây dựng môi trường
Việc nâng cao nhận thức cần tiến hành ngay từ thời điểm bắt đầu xây
dựng kế hoạch và triển khai kế hoạch, có thể trong suốt q trình thực hiện kế
hoạch. Giúp họ hiểu mục tiêu của hoạt động xây dựng mơi trường GD an tồn,
lành mạnh, thân thiện. Nếu mơi trường GD tại nhà trường không đảm bảo các


thành tố an tồn, lành mạnh, thân thiện thì sẽ khơng tạo được uy tín, sự tín

nhiệm của cấp trên và đặt biệt là phụ huynh trẻ.
– Tạo môi trường tự nhiên “nguy hiểm”
Các loại chấn thương phổ biến đối với trẻ nhỏ bao gồm ngã, bong gân,
gãy xương, v.v. Những tai nạn này thường xảy ra ở ngoài trời, chẳng hạn như
xích đu, đường băng và sườn đồi. Trước hết cần đảm bảo địa điểm hoạt động
ngoài trời cho trẻ nhỏ phải rộng rãi để cung cấp các phương tiện hoạt động ngồi
trời tốt cho trẻ nhỏ. Cố tình tạo ra môi trường “nguy hiểm”, để trẻ trải nghiệm
được mối nguy hiểm có thể ập đến bất cứ lúc nào, cách phòng tránh nguy hiểm,
nâng cao ý thức tự bảo vệ mình. Đặt lời nhắc an tồn thích hợp tại các địa điểm
ngoài trời. Các vật liệu như gỗ cao su được sử dụng để mô phỏng môi trường
hoang dã và cát, đất, cỏ, v.v. được sử dụng để tạo ra môi trường tự nhiên mô
phỏng. Việc khám phá thiên nhiên là phù hợp với bản chất của trẻ em, và nó
cũng phù hợp với bản chất thích phiêu lưu tự nhiên của trẻ em, chúng có thể trải
nghiệm tầm quan trọng của sự an tồn khi chơi vui vẻ.
Trẻ nhỏ khơng thể lúc nào cũng được sống trong mơi trường an tồn, sẽ
tiếp tục xuất hiện những mối nguy hiểm mới, khi giáo viên quá chú trọng đến
việc giải thích kiến thức an tồn thì khả năng tiếp thu của trẻ chưa cao, hoặc khi
giáo viên bao bọc quá mức. , cha mẹ quá mức né tránh khi con gặp nguy hiểm,
ngược lại làm giảm hành vi bảo vệ an toàn của trẻ nhỏ. Vì vậy, thơng qua việc
tạo ra mơi trường “nguy hiểm”, giáo viên cho phép trẻ thử các hành động mạo
hiểm phù hợp, cho trẻ mạnh dạn thử thách, trẻ tiếp tục nâng cao ý thức tự bảo vệ
mình thơng qua tích lũy kinh nghiệm.
– Rèn luyện thói quen sinh hoạt tốt cho trẻ
Điều rất quan trọng đối với trẻ nhỏ là phát triển những thói quen sống
tốt. Điều quan trọng nhất trong giai đoạn mầm non không phải là học kiến thức
mà là học cách hình thành những thói quen sống tốt và tạo nền tảng nhân cách
tốt cho sự trưởng thành sau này. Vì vậy, trong việc tạo dựng mơi trường mầm
non, chúng ta phải quan tâm đến việc hình thành cho trẻ những thói quen sinh
hoạt tốt. Ví dụ, thơng qua các môi trường vật chất trực quan và trực quan khác
nhau, nhắc nhở trẻ chú ý đến kỷ luật: rửa tay trước và sau bữa ăn, xếp hàng lên

xuống cầu thang, không đánh nhau bừa bãi. Kết hợp việc giáo dục an tồn cho
trẻ em với việc ni dưỡng thói quen sống tốt cho trẻ em thông qua môi trường.
– Quan tâm xây dựng mơi trường q hương hài hịa, an toàn


Cha mẹ rất quan trọng đối với sự trưởng thành của trẻ nhỏ, nếu cha mẹ có
thể hợp tác với giáo viên để tạo ra một môi trường giáo dục mầm non an tồn thì
cơng sức bỏ ra sẽ gấp đơi. Vì vậy, vai trị của cha mẹ khơng thể coi thường và
dựa dẫm một cách mù quáng vào giáo viên.
– Chú ý giáo dục tình cảm
Giáo viên đóng vai trị quan trọng trong việc bảo vệ trẻ nhỏ và cũng là
người chịu trách nhiệm chính. Giáo viên có thể nâng cao sự tự tin của trẻ thơng
qua việc chăm sóc trẻ, để trẻ trải nghiệm sự ấm áp của thế giới, từ đó học hỏi và
trưởng thành tốt hơn. Vì vậy, giáo dục cảm xúc là rất quan trọng trong giáo dục
hiện đại.
– Phản ánh nội dung giáo dục an tồn thơng qua trò chơi và cuộc sống
Trẻ mới biết đi rất dễ tiếp thu trị chơi và khơng dễ tiếp thu lý thuyết. Do
đó, phù hợp với đặc điểm thể chất và tinh thần của trẻ em, giáo dục và trò chơi
nên được tích hợp trong giáo dục an tồn và tạo mơi trường, để trẻ em có thể trải
nghiệm ý nghĩa của sự an tồn thơng qua chơi.
Tóm lại, giáo dục an tồn cho trẻ em khơng nên tập trung vào việc bảo vệ,
mà nên nuôi dưỡng ý thức tự bảo vệ của trẻ trong việc tạo ra một môi trường an
tồn. Đổi mới việc tạo mơi trường an tồn làm thay đổi hiện trạng, tạo môi
trường đầy “nguy hiểm”, chú trọng tạo môi trường tự nhiên cho trẻ trong môi
trường.