Cơ sở phương pháp luận xây dựng chiến lược của trường đại học

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
VIỆN ĐẠI HỌC MỞ HÀ NỘI
CƠ SỞ PHƯƠNG PHÁP LUẬN
XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC
CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC
Người biên soạn: GS.TS. Nguyễn Kim Truy
NỘI DUNG
MỞ ĐẦU
1
CƠ SỞ LÝ LUẬN XÂY DỰNG
CHIẾN LƯỢC CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC
2
MỘT SỐ CÔNG CỤ SỬ DỤNG TRONG
QUÁ TRÌNH XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC
3
4
PHỤ LỤC VỀ TRIẾT LÝ GIÁO DỤC
5
KẾT LUẬN
Tại sao trường đại học phải xây dựng
chiến lược?
MỞ ĐẦU
3
1
3
2
Chiến lược và một số thuật ngữ
liên quan
Tại sao trường ĐH phải xây dựng chiến lược?
3
1

Trường đại học phải xây dựng chiến lược vì các lý do sau:
a. Giáo dục ĐH VN đang đứng trước các mâu thuẫn, cơ
hội và thách thức gay gắt
b. Các trường ĐH đã được giao cho nhiều quyền tự chủ.
c. Môi trường hoạt động của nhà trường ngày càng mở
rộng và chịu sự tác động của nhiều yếu tố.
Đề ra mục tiêu, định hướng, biện pháp mang tính chiến
lược có ý nghĩa cực kỳ quan trọng để trường đại học phát
triển ổn định, năng động và có hiệu quả.
Chiến lược và một số thuật ngữ liên
quan
3
2
a. Triết lý giáo dục

Triết lý giáo dục là lý luận triết học về GD.

Triết lý GD là một hệ thống các quan điểm, chủ
trương, phương hướng GD phù hợp với thực
trạng kinh tế, chế độ chính trị, đời sống XH, trình
độ văn hóa của từng giai đoạn nhất định.
b. Định hướng

Nếu "định hướng" được sử dụng như là một động từ: là
xác định phương hướng

Nếu "định hướng" được sử dụng như là một danh từ: là
phương hướng đã được xác định.

Phương hướng ở đây có thể là tư tưởng, phương châm,

quan điểm chỉ đạo, nguyên tắc.
c. Đường lối
Đường lối là sự kết tinh trí tuệ và kinh nghiệm của tổ
chức trên hành trình hướng tới mục đích lâu dài, là
phương án hy vọng của tổ chức hướng tới tương lai.
d. Chiến lược

Chiến lược là thuật ngữ có nguồn gốc quân sự, chỉ sự hoạch
định và chỉ đạo đấu tranh quân sự, là biểu hiện ý thức chủ quan
của con người dành chiến thắng.

Từ sự phát triển của lịch sử, thuật ngữ này dần dần được mở
rộng sang các lĩnh vực phi quân sự và trở thành một khái niệm
chung chỉ sự hoạch định quan trọng mang tính toàn cục, trên
nhiều lĩnh vực của các hệ thống và trong một thời gian tương
đối dài.
e. Kế hoạch
Kế hoạch là toàn bộ những điều vạch ra một cách đồng bộ về
những công việc dự định làm trong một thời gian và không gian
nhất định với các cách thức, trình tự (quy trình, bước đi), thời
hạn tiến hành cùng với các hệ đảm bảo điều kiện khả thi.
Đặc điểm chung nhất của đường lối, chiến lược
và kế hoạch
Phạm vi Thời gian Yếu tố Tính chất
Đường lối Hệ KT - XH > 20 năm Mục tiêu
Nguồn lực
Hợp lý
Chiến lược - Hệ KT - XH
-Các tiểu hệ
thống

10 - 20
năm
Mục tiêu
Biện pháp
Nguồn lực
Khả thi
Kế hoạch - Hệ KT - XH
-Các tiểu hệ
thống
1 - 5 năm Mục tiêu
Biện pháp
Cân đối nguồn
lực
Tối ưu
g. Hệ thống, cấu trúc, tái cấu trúc
*/ Hệ thống
Là một tập hợp các phần tử, các quan hệ ràng buộc,
chi phối lẫn nhau theo một nguyên tắc nào đó để trở
thành một chỉnh thể, nhờ đó xuất hiện những thuộc
tính mới gọi là "tính trồi" của hệ thống mà mỗi phần
tử không có hoặc có nhưng không đáng kể.
*/ Cấu trúc hệ thống
Sự sắp xếp các liên kết giữa các phần tử để tạo nên
hệ thống gọi là cấu trúc của hệ thống.
Số phần tử: n = 3 Số phần tử: n = 5
Số quan hệ: M = (n-1) x n
Hệ thống 1 Hệ thống 2
*/ Tái cấu trúc của hệ thống
Trong quá trình vận hành có thể gặp các tình huống:


Hệ thống gặp "trục trặc"

Hệ thống có những thay đổi nội sinh hoặc
những tác động mạnh của môi trường như công
nghệ mới, thời cơ mới, thách thức mới ...

Trường hợp 1: Dựa theo cơ chế phản hồi
để phát hiện và điều chỉnh.

Trường hợp 2: Phải kịp thời cơ cấu lại các
yếu tố thành phần và sắp xếp lại các mối
quan hệ. Trường hợp đó gọi là tái cấu
trúc hệ thống.

h. Môi trường hệ thống

Là tập hợp các phần tử, các phân hệ không nằm bên
trong hệ thống nhưng có quan hệ với hệ thống.

Quan hệ giữa hệ thống và môi trường có thể được trình
bày ở sơ đồ sau:
Hệ thống
V1
V2
Vn
R
Môi trường
1
CHIẾN LƯỢC VÀ
CẤU TRÚC

CHIẾN LƯỢC
CỦA TRƯỜNG
ĐẠI HỌC
CHƯƠNG I
2
NỘI DUNG
CHIẾN LƯỢC
CỦA TRƯỜNG
ĐẠI HỌC
CƠ SỞ LÝ LUẬN XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC
CỦA TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1. CHIẾN LƯỢC VÀ CẤU TRÚC CHIẾN LƯỢC CỦA
TRƯỜNG ĐẠI HỌC
1.1.1. Khái niệm chiến lược trường ĐH
Chiến lược GD- ĐT là hệ thống các quan điểm, các
mục đích và mục tiêu cơ bản cùng các giải pháp
chính sách nhằm sử dụng một cách tốt nhất các
nguồn lực, lợi thế, cơ hội và các mối quan hệ của
tổ chức của nhà trường để đạt được các mục tiêu
đặt ra trong một thời gian tương đối dài (từ 10 năm
đến 20 năm).
1.1.2. Cấu trúc chiến lược
Cấu trúc chiến lược bao gồm:

Tư tưởng chiến lược

Mục tiêu chiến lược

Chương trình và kế hoạch hành động


Các điều kiện thực hiện
Quan điểm
Quan điểm
Trạng thái
hiện tại
Mục tiêu
(Trạng thái
mong muốn)
Giải pháp
Cấu trúc chiến lược được mô tả ở sơ đồ
1.2. NỘI DUNG CHIẾN LƯỢC CỦA TRƯỜNG ĐH