Giáo án bồi dưỡng Sinh học 9 Tiết 21 Đột biến gen tham khảo

Chương IV: BIẾN DỊ
BIẾN DỊ KHÔNG DI TRUYỀN
BIẾN DỊ KHÔNG DI TRUYỀN
BIẾN DỊ DI TRUYỀN
BIẾN DỊ DI TRUYỀN
BIẾN DỊ TỔ HỢP
BIẾN DỊ TỔ HỢP
ĐỘT BIẾN
ĐỘT BIẾN
THƯỜNG BIẾN
THƯỜNG BIẾN
ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN GEN
ĐỘT BIẾN NST
ĐỘT BIẾN NST
G
T
A
X
A
X
A
T
G
T
Một đoạn mạch đơn của phân tử ADN có trình
tự sắp xếp như sau:
a
A
T
T A

G X
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
T A
G X
T A
b
c
A
T
X
G
T A
G X
T A
d
Hãy gắn đoạn mạch đơn bổ sung với nó?
G
X
Đoạn
ADN
Số cặp
nuclêôtit

Điểm khác so với
đoạn
Đặt tên dạng biến đổi
X
G
A
T
T A
G
X
T A
a
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
A
T
T
A
G
X
T A
T A
X

G
T A
G
X
T A
d
c
b
4
6
5
- Mất cặp X -G
- Thêm cặp T - A
-
Thay cặp A -T
bằng cặp G - X
- Mất một cặp nuclêôtic
-
Thay cặp nuclêôtic này
bằng cặp nuclêôtic khác
Quan s¸t h×nh hoµn thµnh b¶ng
sau.
- Thêm một cặp nuclêôtic
b
c
d
a
- Một số dạng đột biến gen điển hình:
- Đột biến gen là những biến đổi trong cấu
trúc của gen liên quan tới một hoặc một số

cặp nuclêôtit.
+ Mất 1 cặp nuclêôtit.
+ Thêm 1 cặp nuclêôtit.
+ Thay thế 1 cặp nuclêôtit này bằng một cặp
nuclêôtit khác.
Bài tập vận dụng:
Một gen có A = 500 nuclêôtit, G = 800 nuclêôtit. Đã xảy ra
đột biến gì trong các tr ờng hợp sau:
a. Gen đột biến có: A = 501nuclêôtit, G = 800 nuclêôtit.
Đột biến thêm một cặp A T.
b. Gen đột biến có: A = 499 nuclêôtit, G = 801 nuclêôtit.

c. Gen đột biến có: A = 499 nuclêôtit, G = 800 nuclêôtit.

Biết rằng đột biến chỉ đụng chạm tới 1 cặp nuclêôtit.
Đột biến thay cặp A T bằng cặp G - X.
Đột biến mất cặp A T.
X
G
A
T
T A
G X
T A
X
G
A
T
T A
G X

T A
Gen ban
đầu
Gen mới
Quá trình sao
chép
M«i tr êng trong:
M«i tr êng ngoµi:
Tia phãng x¹, ho¸ chÊt… Rối loạn quá trình sao chép…
H·y nªu mét sè t¸c nh©n g©y ®ét biÕn mµ em biÕt.
Đột biến gen xuất hiện trong điều kiện nào?
Lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật.
Công ty bột ngọt Vedan thải chất thải ra
sông Thị Vải làm cho nguồn nước bị ô
nhiễm nặng.
Nhà máy điện hạt nhân
Fukushima I nhìn từ vệ tinh sau
động đất
Hình ảnh máy bay Mĩ đang rải chất diệt cỏ (đioxin) xuống chiến
trường miền nam Việt Nam năm 1969
* Giả sử một ngày, mỗi ngày con ng
ời chúng ta phun một l ợng nhỏ thuốc
trừ sâu, diệt cỏ, vào môi tr ờng thì
cả n ớc Việt Nam và trái đất này thải
vào môi tr ờng bao nhiêu chất độc
mỗi ngày???
* Nếu mọi ng ời cứ phun thuốc trừ sâu, diệt cỏ,
thuốc bảo vệ thực vật làm ô nhiễm môi tr ờng nh
vậy thì ???
TèNH HUNG:

Nạn nhân chất độc màu da cam.
NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM
BỆNH HIỂM NGHÈO
QUÁI THAI
UNG THƯ
Nhà máy Supe Phốt phát và
Hóa chất Lâm Thao
CÇn cã biÖn ph¸p g× ®Ó
b¶o vÖ m«i tr êng vµ
h¹n chÕ ®ét biÕn gen?
Các lò gạch thủ công
Theo em nguyên nhân là do đâu?
Liên hệ: Ở địa phương em sinh sống có
hiện tượng ung thư không?
Tại sao xảy ra hiện tượng mưa axit?
BiÖn ph¸p b¶o vÖ m«i
tr êng ®Ó h¹n chÕ ®ét
biÕn gen.
Phun thuèc trõ s©u khoa häc
S¶n xuÊt rau s¹ch.
Có lợi
Có hại
Có hại
Đột biến gen ở cây
lúa(b)làm cây cứng và
nhiều bông hơn ở giống
gốc (a)
Đột biến gen làm mất khả năng
tổng hợp diệp lục của cây mạ
(màu trắng)

Lợn con có đầu và chân sau
dị dạng
Cá sấu bạch
tạng
Đột biến tăng tính
chịu han, chịu rét ở cây lúa
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột
biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người.
Có lợi
Có hại
Đột biến thân lùn ở lúa Đột biến bạch tạng
Có lợi
Có hại
Rïa hai ®Çu
Cã h¹i
Quan sát các hình dưới đây và cho biết đột biến nào có hại và đột
biến nào có lợi cho bản thân sinh vật hoặc đối với con người
Tay bÞ dÞ d¹ng
Cà rốt trắng chứa nhiều
chất dinh dưỡng hơn đỏ
Có lợi
Có hại
Có hại
Bò có nhiều chân
Qua ví dụ thì thấy tỉ lệ có
hại, có lợi tương ứng trong
thực tế, trường hợp nào
xuất hiện nhiều hơn?
Tại sao đột biến gen gây ra biến đổi kiểu hình?
Gen

mARN Pr«tªin
TÝnh tr¹ng
Đột biến gen khi đã thể hiện ra kiểu hình thường gây
hại cho bản thân sinh vật tại sao?
Vì chúng phá vỡ sự hài hòa trong kiểu gen đã qua chọn lọc tự
nhiên và duy trì lâu đời trong điều kiện tự nhiên, gây ra những
rối loạn trong quá trình tổng hợp prôtêin.
Đa số đột biến gen tạo ra các gen lặn, mà gen lặn thường là
gen xấu.
….GAA….
….XTT….
Gen HbA
Bệnh thiếu máu do hồng cầu hình liềm
(Gây thiu mu nng, thưng cht sm.)
…GAA…mARN
Protein ….Glu….
….GTA….
….XAT….
…GUA…
Gen đột
biến HbS
mARN
Protein
….Val….
Đột biến gen là những biến đổi trong của
gen. Đột biến gen xảy ra do ảnh h ởng phức tạp
của trong và ngoài cơ thể tới phân tử
ADN, xuất hiện trong điều kiện hoặc
do.gây ra. Đột biến gen th ờng liên quan

đến một cặp nuclêôtít, điển hình là các dạng ,
, một cặp nuclêôtít.
Đột biến gen th ờng có hại nh ng cũng có khi có
lợi.
Cõu 1: Chọn từ hoặc cụm từ thích hợp sau đây điền
vào chỗ trống: cấu trúc; môi tr ờng; mất; thay thế;
thêm; kiểu hình; con ng ời; tự nhiên.
cấu trúc
môi tr ờng
tự nhiên
con ng ời
mất
thêm
thay thế
(1)
(2)
(3)
(4)
(5) (6)
(7)
Ghi nhớ
ĐỘT
BIẾN
GEN
BĐ trong CTG liên
quan đến 1 hoặc 1 số
cặp nu.
Các
dang:
Thay 1cặp nu.

Ngyên nhân:
Mất 1 cặp nu.
Thêm 1 cặp nu.Vai trò:
Biện pháp:
Tia phóng xạ.
MT ngoài: MT trong: Thuốc trừ sâu.
Thuốc diệt cỏ… Rối loạn nội bào
Tuyên truyền.
Có hại.
Tiến hóa.
Có lợi.
Chọn giống.
Sử dụng TBVTV
khoa học.
Có ý thức-hành động
BVMT
Hướng dẫn về nhà:
+ Học phần ghi nhớ.
+ Trả lời các câu hỏi cuối bài vào vở bài tập.
+ Đọc trước bài 22: Đột biến cấu trúc Nhiễm Sắc Thể.
+ Sưu tầm các ảnh đột biến cấu trúc Nhiễm Sắc thể