Skkn viêt đoạn văn cho hoc sinh lop 3 bộ sách chân trời sáng tạo

PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ BÀ RỊA
TRƯỜNG TIỂU HỌC TRẦN VĂN QUAN

BÁO CÁO BIỆN PHÁP
MỘT SỐ BIỆN PHÁP RÈN KĨ NĂNG VIẾT ĐOẠN VĂN
NGẮN TRONG MÔN TIẾNG VIỆT CHO HỌC SINH LỚP 3
BỘ CHÂN TRỜI SÁNG TẠO
Lĩnh vực áp dụng: Tiếng việt lớp 3
Cấp học: Tiểu học

Năm học: 2022- 2023

1


BÁO CÁO TÓM TẮT

Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đoạn văn ngắn trong môn Tiếng
việt cho học sinh lớp 3 bộ Chân trời sáng tạo
1. CƠ SỞ ĐỀ XUẤT
a. Lí do cần thiết hình thành giải pháp
Mục tiêu trong mơn Tiếng Việt tiểu học giúp học sinh hình thành, phát triển và
hoàn thiện năng lực cho học sinh trên bốn kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Trong đó
kĩ năng nói và viết có vai trị quan trọng trong đời sống học sinh, giúp các em
hình thành các kĩ năng học tập khác. Thế nhưng hiện nay đa số các em học sinh
lớp 3 đều rất sợ phân môn tập làm văn vì khơng biết nói gì? Viết gì? Vấn đề là
các em chưa có những hiểu biết rõ ràng, đúng đắn về cách thức thực hiện việc
viết các câu, đoạn văn ngắn trong phân môn này. Ngay cả giáo viên cũng đôi khi
không tự tin lắm khi dạy phân mơn tập làm văn. Do đó, khi đứng lớp tôi luôn
chú ý đến việc rèn luyện kĩ năng viết văn cho học sinh.
Phân môn Tập làm văn cho học sinh Tiểu học nói chung và đối với học sinh lớp

2 nói riêng, tơi thấy việc hướng dẫn cho các em có kĩ năng viết một đoạn văn
ngắn là hết sức cấn thiết. Ở chương trình Tiếng Việt lớp 3 (Chân trời sáng tạo)
các em mới được làm quen với phân mơn tập làm văn. Vì vậy, ngay từ đầu năm
các em được rèn kỹ năng viết đoạn văn từ 5 đến 7 câu. Trong thời gian các em
làm bài tơi thấy phần lớn các em cịn lúng túng, rất nhiều bài làm chưa đạt yêu
cầu. Các câu văn các em sử dụng thường sai về chấm câu, lặp từ, dùng từ chưa
phù hợp, câu không đủ ý.
Thực tiễn trong việc dạy học ở trường Tiểu học Trần Văn Quan tơi nhận thấy:
Đa số giáo viên đã có nhiều biện pháp nhằm giúp học sinh viết tốt các đoạn văn
cho học sinh lớp 3, tuy nhiên chưa đạt hiệu quả cao. Học sinh viết các đoạn văn
còn nhiều lúng túng, các câu văn chưa có tính logic, các từ ngữ sử dụng chưa hài
hoà hợp lý, câu văn chưa đúng cấu trúc vì vậy các đoạn văn mà các em viết chưa
đạt kết quả tốt như mong đợi của giáo viên.
Từ những lí do trên, trong năm học 2022 – 2023 tôi đã tiến hành thực hiện đề tài
sáng kiến: “Một số biện pháp rèn kĩ năng viết đoạn văn ngắn trong môn
Tiếng việt cho học sinh lớp 3 bộ sách Chân trời sáng tạo”
b. Thực trạng việc dạy học học sinh lớp 3C viết đoạn văn trong môn TV ở
trường tiểu học Trần Văn Quan.
*Đối với giáo viên
- Giáo viên còn lúng túng khi vận dụng phương pháp dạy Tập Làm Văn: lập dàn
bài rập khuôn dẫn đến bài làm của học sinh giống nhau về ý tưởng, nội dung.
- Giáo viên chưa linh động sáng tạo khi tổ chức các giờ dạy trên lớp, hình thức
tổ chức dạy học đơn điệu: giáo viên hỏi - học sinh trả lời, chỉ những em khá giỏi
mới có thể tham gia trả lời cịn những học sinh trung bình hoặc yếu thì cảm thấy
lo sợ nếu bị gọi đến tên. Từ đó, học sinh cảm thấy nhàm chán, mất hứng thú học
tập.
- Chưa xử lí kịp thời, chính xác các phát sinh dẫn đến tình trạng giáo viên đánh
giá chưa đúng ý kiến của học sinh.
- Chưa rèn cho học sinh có thói quen đọc các bài văn mẫu, văn bản mẫu từ đó

rút ra ý hay, tai hại thay một số giáo viên cho học sinh thuộc những bài văn mẫu
điều đó đã làm mất đi sự sáng tạo và óc tưởng tượng phong phú của học sinh.
*Đối với học sinh
Qua thực trạng dạy học tại trường tôi nhận thấy:
- Học sinh chỉ quan tâm đến những sở thích khơng phục vụ cho môn học
như: chơi điện tử, xem phim ảnh không phù hợp với lứa tuổi nên vốn văn học rất
hạn chế.
*Thực trạng (nguyên nhân)
+Về phía giáo viên
- Đây là năm đầu tiên thực được lãnh đạo nhà trường phân công dạy lớp 3 ,
cũng là năm đầu tiên áp dụng chương trình giáo dục mới nên tơi đơi lúc vẫn cịn
lúng túng trong việc xác định tiến trình và hình thức tổ chức dạy học phù hợp
để giúp các em nắm bài hiệu quả.
Chương trình mới do đó đầu năm vẫn chưa được trang bị đồ dùng, cơ sở vật chất
còn nhiều hạn chế nên giáo viên phải thực sự linh động và nghiên cứu bài liên
tục để tìm giải pháp khắc phục khó khăn.
+ Về phía học sinh
- Một số em cịn nói ngọng, phát âm chưa chuẩn và chưa thực sự chú ý đến lời
nói trong giao tiếp hàng ngày.
- Vốn từ của các em cịn q ít ỏi, việc hiểu nghĩa của từ còn hạn chế.
- Kĩ năng đọc, nói, nghe, viết, chưa thực sự tốt.
- Cách đặt câu chưa hay và chưa đầy đủ.
- Với học sinh lớp 3, năng lực vận dụng và thực hành viết văn,văn bản còn nhiều
hạn chế, các em chưa nắm vũng các nguyên tắc, cách thức để viết một đoạn văn,
văn bản nên bài viết còn nhiều lủng củng và thiếu logic. Mặt khác, nhiều phụ
huynh quá bận rộn với cơng việc, ít quan tâm đến sự phát triển của con mình.
Do đó nhiều học sinh rơi vào tình trạng thiếu tự tin, còn thụ động, thiếu động lực
trong học tập…
* Thực trạng viết đoạn văn lớp 3C

Tôi tiến hành khảo sát học sinh lớp tôi giảng dạy và thu được kết quả ban đầu
như sau:
Đoạn văn tốt (giàu
Đoạn văn đạt ( đủ
hình ảnh, có cảm
ý, có bố cục rõ
Đoạn văn chưa đạt
yêu cầu
Nội dung xúc, sáng tạo, cấu ràng, câu văn bước
trúc đúng)
đầu có sáng tạo)
Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ % Số lượng Tỷ lệ %
7
18,4
14
36,9
17
44,7
Kết quả
Nhìn vào kết quả khảo sát ta thấy những bạn có đoạn văn tốt chưa nhiều chỉ
chiếm 18,4 %, còn đoạn văn đạt yêu cầu cũng chưa cao chỉ có 36,9 %. Đoạn văn
chưa đạt yêu cầu chiếm tỉ lệ khá cao tới gần 50%. Điều đó cho thấy kĩ năng viết
đoạn văn của các em chưa tốt.
c. Mục tiêu biện pháp


Trên cơ sở nghiên cứu lí luận và thực tiễn của việc dạy học phân mon tập làm
văn lớp 3 tôi đề xuất biện pháp rèn kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh nhằm
giúp các em biết dùng từ đặt câu và viết được đoạn văn đáp ứng yêu cầu cần đạt
2. TÓM TẮT NỘI DUNG GIẢI PHÁP

a. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp rèn kĩ năng viết đoạn văn ngắn cho học sinh lớp 3 trong phân môn tập
làm văn.
b. Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lí luận của việc dạy tập làm văn lớp 3
Tìm hiểu cơng tác giảng dạy tập làm văn lớp 3
Tìm hiểu thực trạng bài viết đoạn văn của học sinh lớp 3C
Đề xuất một số biện pháp giúp các em rèn kĩ năng viết đoạn văn
c. Phạm vi nghiên cứu, lĩnh vực áp dụng
Các biện pháp rèn luyện kĩ năng viết đoạn văn cho học sinh lớp 3 phân môn tập
làm văn.
Lĩnh vực áp dụng: Đổi mới phương pháp dạy học trong việc viết đoạn văn ngắn
cho học sinh
d. Tính mới của giải pháp
Sáng kiến của tơi có nhiều điểm mới và tính sáng tạo hơn so với nhiều đề tài cũ.
Thứ nhất tôi xác định rõ được mục tiêu của từng chủ đề viết đoạn văn từ đó tơi
có phương pháp phù hợp cho từng chủ đề. Thứ hai, trong khi xây dựng kế hoạch
bài học cũng như trước khi tôi lên lớp tôi đã xác định rõ được với bài mới dùng
phương pháp gì, dạng bài thực hành củng cố luyện tập viết đoạn văn dùng
phương pháp gì. Tuy nhiên khi tiến hành tôi luôn chú ý sự liên kết chặt chẽ giữa
kiên thức đã học và kiến thức mới. Thứ ba, tôi đã giúp các em hiểu và nắm rõ
được yêu cầu của việc đoạn văn ngắn để học sinh viết tốt đoạn văn theo yêu cầu.
Sau một thời gian thử nghiệm tơi thấy tình hình lớp tơi giảng dạy có nhiều tiến
bộ. Các em viết tốt hơn và có cảm xúc trong bài viết.
Nội dung giải pháp
1. Biện pháp 1: Coi trọng việc hướng dẫn học sinh quan sát đối tượng kể
hoặc tả lại giúp học sinh tích luỹ vốn từ.
Mục tiêu của biện pháp:
- Giúp học sinh tả chân thực một đối tượng, sử dụng từ ngữ hợp lý về sự vật, đối
tượng, hiện tượng thông qua việc quan sát trực tiếp. Đồng thời giúp học sinh

phát triển tư duy và sáng tạo trong việc dùng từ phù hợp trong miêu tả sự vật,
hiện tượng trong học tập.
- Giúp học sinh có vố từ phong phú, đa dạng từ quá trình học tập và những hoạt
động khác trong cuộc sống. giúp học sinh có thói quen quan sát, sử dụng và ghi
nhớ vốn từ trong Tiếng Việt.
Cách thức thực hiện biện pháp:
- Giúp học sinh quan sát đối tượng và kể, tả lại.
Quan sát có thể là tranh ảnh, cũng có khi là người, là cảnh vật (Giới thiệu bản
thân,một đồ vật , giới thiệu tranh ảnh về con vật , một hoạt động tham gia cùng


bạn .), là hoạt động (thể thao, trò chơi …). Chính vì vậy dạy cho học sinh biết
quan sát để hình thành thói quen chuẩn bị bài làm tốt là một yêu cầu quan trọng
khi viết đoạn văn đối với học sinh.
Quan sát đối tượng kể hoặc tả là tìm ra các đặc điểm riêng biệt của đối tượng để
để đưa vào bài viết của mình một cách chân thực và sinh động.
Quan sát là sử dụng các giác quan để nhận biết sự vật. Dạy học sinh quan sát
chính là dạy học sinh cách sử dụng các giác quan để tìm ra đặc điểm riêng biệt
của từng đối tượng cần kể hoặc tả. Để rèn kĩ năng quan sát cho học sinh lớp 2,
tôi hướng dẫn các em như sau:
+ Giáo viên sử dụng các hình hảnh, mẫu vật, video hoặc những hành động, diễn
tả của giáo viên và học sinh.
Ví dụ: Trong chủ đề: Viết một đoạn văn thể hiện tình cảm với thầy cơ giáo
Tơi đã sử dụng hình ảnh cho học sinh quan sát:
+ Giáo viên sử dụng các câu hỏi gợi mở, câu hỏi định hướng cho học sinh suy
nghĩ và trình bày khi quan sát.
+ Giáo viên hệ thống các từ ngữ của học sinh đã diễn đạt, cho học sinh nhận xét,
góp ý.
+ Giáo viên nhận xét và kết luận về những từ phù hợp và hay với đối tượng, sự
vật, hiện tượng đã quan sát được.

Ví dụ: Trong chủ đề: Viết đoạn văn thể hiện tình cảm với thầy cơ giáo.
Em rất u q cơ giáo của mình. Tên của cơ là Minh Hà. Cô là một giáo viên
trẻ nhất trường. Dáng người của cơ hơi đầy đặn. Mái tóc của cơ dài đen óng ả.
Nước da của cơ trắng như tuyết. Đơi mắt to trịn. Cơ rất xinh đẹp, lại dịu dàng.
Cô quan tâm tới từng em học sinh trong lớp. Em rất yêu quý cô.
Giáo viên hướng dẫn giúp học sinh có thói quen các sự vật hiện tượng, đối
tượng trong cuộc sống thường ngày và có những cách thức để ghi nhớ các từ
mới nhằm phục vụ cho việc học tập.
- Giúp học sinh tích luỹ vốn từ.
Như chúng ta đã biết, để viết được một bài văn hay, giàu hình ảnh điều thiết yếu
nhất là phải có vốn từ phong phú, từ đó mới có thể lựa chọn từ đúng tạo nên câu
văn hay, sinh động, có “màu sắc, âm thanh”.
Chính vì vậy, việc bổ sung vốn từ cho học sinh là việc làm hết sức quan trọng.
Vậy nguồn ngun liệu đó lấy ở đâu? Tơi nghĩ trong các bài tập đọc có khá
nhiều. Mỗi chủ đề của mơn Tiếng Việt thì mơn tập đọc đều có những bài văn,
bài thơ nói về chủ để đó. Trong các tiết dạy, giáo viên nên tập cho học sinh trả
lời thành câu đủ ý và chú ý đến những bài tập đọc có liên quan đến tiết tập làm
văn. Từ đó học sinh có thể rút ra những câu văn hay, từ ngữ đẹp và ghi nhớ để
sau này vận dụng.
Một số hình thức giúp học sinh tích luỹ vốn từ hiệu quả:
+ Bổ sung vốn từ thông qua các bài học
+ Bổ sung vốn từ thông qua đọc sách, báo, truyện tranh
+ Bổ sung vốn từ thông qua các hoạt động thường ngày
+ Hình thành thói quen quan sát và ghi chép “Sổ tay Tiếng Việt” tích lũy từ.
2. Biện pháp 2: Giúp học sinh nắm vững kiến thức cơ bản trong yêu cầu việc


viết đoạn văn
Mục tiêu của biện pháp:
Giúp học sinh nắm vững những kiến thức cơ bản, cách thức khi viết các đoạn

văn. Giúp các em biết được cấu trúc các câu, cấu kết các câu, nội dung và các
nối ghép các câu để hoàn thiện đoạn văn ngắn cho học sinh lớp 3.
Cách thức thực hiện biện pháp:
Ở lớp 3 yêu cầu học sinh phải nắm chắc bố cục để viết đoạn văn. Nhưng các em
cũng cần phải nắm chắc bố cục của đoạn văn u cầu viết. Chính vì vậy để học
sinh có kĩ năng viết đoạn văn tốt tôi thường hướng dẫn học sinh nắm được bố
cục của đoạn văn thông qua các bài tập rèn kĩ năng nói, viết đoạn văn để học
sinh nắm được.
Một đoạn văn dù ngắn hay dài đều cần thực hiện theo cấu trúc nhất định giúp
học sinh hình thành thói quen khi viết các đoạn văn và lâu dài giúp em học tốt
phân môn Tập làm văn sau này. Về cơ bản một đoạn văn cũng có cấu trúc 3
phần:
+ Mở đoạn: Giới thiệu người (cảnh, hội, trận thi đấu thể thao, …) định kể hoặc
tả bằng 1 đến 2 câu dựa vào gợi ý ở trong sách giáo khoa.
+ Thân đoạn: Có nhiệm vụ triển khai, thể hiện nội dung và làm rõ trọng tâm
yêu cầu. Đây là phần chính bao gồm nhiều ý đòi hỏi sự sắp xếp ý theo một trình
tự nhất định, đảm bảo tính hợp lý, chặt chẽ, mạch lạc và làm rõ yêu cầu của đề
bài. Phần này yêu cầu học sinh nói, viết từ 3 đến 5 câu dựa vào các gợi ý tiếp
theo trong sách giáo khoa.
+ Kết đoạn: Nêu cảm nghĩ của mình về người (cảnh, hội, trận thi đấu thể
thao…). Phần này địi hỏi học sinh nói, viết ngắn gọn (1 đến 2 câu) nêu cảm
nghĩ sát đề bài một cách tự nhiên, để lại ấn tượng thường dựa vào câu gợi ý cuối
cùng trong sách giáo khoa.
Trong quá trình dạy học tơi đã vận dụng các hình thức, biện pháp sau giúp học
sinh nắm vững kiến thức trong học tập:
Khi học sinh được tìm hiểu kĩ kiến thức, được hệ thống hóa một cách chắc chắn,
phân biệt rõ đặc điểm của các đối tượng sẽ giúp các em tránh được những nhầm
lẫn đáng tiếc, ảnh hưởng đến chất lượng bài viết của các em.
- Tăng cường củng cố, mở rộng kiến thức cho học sinh: Trong quá trình giảng
dạy, giáo viên cần liên hệ những nội dung kiến thức có liên quan đến các chủ đề

học tập trong các phân môn Tập đọc, Luyện từ và câu với phân môn Tập làm
văn, để cung cấp thêm vốn hiểu biết, vốn từ ngữ về sự vật, hiện tượng xoay
quanh các chủ đề để học sinh có kiến thức, khơng bỡ ngỡ khi gặp những đề bài
mới chưa được luyện tập trên lớp. Giúp học sinh có hiểu biết về đề tài, vận dụng
kỹ năng thực hành để bài viết đạt kết quả.
- Hướng dẫn học sinh hình thành đoạn văn trên cơ sở các câu hỏi gợi ý.
Các bước hình thành:
+ Hướng dẫn học sinh làm miệng, trả lời miệng từng câu hỏi. Gợi ý cho
học sinh trả lời bằng nhiều ý kiến khác nhau.
Ví dụ: Viết đoạn văn ngắn miêu tả đồ dùng học tập của em
Mở bài: Đó là đồ dùng gì? ai mua cho?


Thân đoạn: Đồ dùng đó như thế nào?
Miêu tả bộ phận của đồ dùng học tập
Cách sử dụng, công dụng của nó
Kết đoạn: Tình cảm của em với đồ dùng đó.
Kết quả học sinh trình bày tốt đoạn văn:

+ Nhận xét, sửa chữa những câu trả lời chưa đúng ; Cung cấp và gợi ý để các em
có thể chọn từ đồng nghĩa thay thế cho từ cũ, có thể hướng dẫn mẫu các câu văn
có hình ảnh nhân hóa hoặc so sánh để bài văn sinh động hơn ( khuyến khích học
sinh khá giỏi vận dụng, khơng bắt buộc tất cả các đối tượng học sinh thực hiện
vì đây là phần kiến thức chưa học, giáo viên hướng dẫn mẫu và cung cấp các
thành ngữ so sánh , cách nhân hóa nhưng khơng đưa những thuật ngữ này ra với
đối tượng học sinh lớp 3 ).
+ Hướng dẫn học sinh sắp xếp các câu trả lời đó theo một trật tự hợp lý
để hoàn chỉnh bài làm miệng.
+ Cho một số học sinh làm miệng cả bài. Sau đó hướng dẫn học sinh
viết liền mạch các câu trả lời thành một đoạn văn.

+ Giới thiệu những bài văn hay của học sinh ở năm học trước nhằm kích
thích tinh thần học tập của học sinh. Để giúp học sinh học tốt tiết Tập làm văn
viết đoạn văn ngắn theo yêu cầu của đề bài, tôi thường phối kết hợp các phương
pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh.
3. Biện pháp 3: Giúp học sinh nắm vững kĩ năng cơ bản trong yêu cầu việc
viết đoạn văn
Mục tiêu của biện pháp:
Giúp học sinh hình thành và vận dụng tốt các kĩ năng trong viết đoạn văn. Học
sinh linh hoạt, sáng tạo trong cách viết, cách dùng từ sao cho phù hợp với bối
cảnh trong quá trình viết đoạn văn tốt hơn.
Cách thức thực hiện biện pháp:
Để tránh tình trạng học sinh khơng làm được bài hoặc viết lan man quá nhiều
câu dẫn đến lạc đề, giáo viên giúp học sinh cần biết làm như thế nào để viết
được một đoạn văn và cần phải viết những gì trong đoạn văn ấy.


- Giáo viên chuẩn bị một hệ thống câu hỏi gợi ý rõ ràng.
Trong chương trình, hầu hết các bài văn đều có câu hỏi gợi ý rõ, đầy đủ. Giáo
viên có thể tranh thủ thời gian cuối tiết học hướng dẫn học sinh chuẩn bị, đọc
câu hỏi gợi ý, suy nghĩ bài viết cho tiết sau. Hoặc chuẩn bị phần tự học khi ở
nhà, trước khi lên lớp. Đối với những bài khơng có câu hỏi gợi ý, giáo viên có
thể soạn, cung cấp những câu hỏi cho các em. Đồng thời có thể cho các em quan
sát một số bức tranh, hình ảnh có liên quan đến bài dạy để các em có thêm vốn
sống, tạo cho bài văn thêm sinh động.
Ví dụ: Trong chủ đề: Viết một đoạn văn miêu tả một đồ chơi mà em thích
Tơi đã sử dụng những câu hỏi gợi mở cho học sinh:
(1) Em muốn giới thiệu đồ chơi nào? 
(2) Đồ chơi đó có đặc điểm gì?
(3) Em dùng đồ chơi đó như thế nào?
(4) Nó giúp ích gì cho em trong cuộc sống? 

Sản phẩm của học sinh

Ở lớp 3 lứa tuổi này việc sử dụng từ ngữ trong bài tập làm văn còn nhiều
hạn chế. Phần lớn các em sử dụng từ ngữ chưa phù hợp, chưa chính xác hầu hết
trong các câu văn. Vì vậy giáo viên cần giới thiệu, cung cấp thêm các từ cùng
nghĩa phù hợp với câu văn, bài văn.
Phát triển đoạn văn: Kể về đối tượng: Có thể dựa theo gợi ý, mỗi gợi ý có thể
diễn đạt 2 đến 3 câu tùy theo năng lực học sinh.


Câu kết thúc: Có thể viết một câu thường là nói về tình cảm, suy nghĩ, mong
ước của em về đối tượng được nêu trong bài hoặc nêu ý nghĩa, ích lợi của đối
tượng đó đối với cuộc sống, với mọi người.
Giáo viên cần giúp cho học sinh hiểu có nhiều cách diễn đạt để bài làm các
em được phong phú, tránh tình trạng dạy học sinh làm văn mẫu. Cần chủ động
hình thành kỹ năng từng bước ở từng thời điểm thích hợp. Khơng nên áp đặt và
địi hỏi các em phải thể hiện được ngay những kỹ năng mới được hình thành.
Trong quá trình giảng dạy, giáo viên phải kiên nhẫn luôn tái hiện và lặp lại kiến
thức cho học sinh trong suốt năm học, giúp học sinh có được nền móng tốt cho
việc học tập mơn Tập làm văn ở các lớp trên.
Ngồi ra tơi cịn rèn cho học sinh kĩ năng đọc sách báo bằng cách hằng ngày,
vào những giờ ra chơi các em lên phòng thư viện của nhà trường để đọc sách
báo. Từ đó, các em có thêm vốn kiến thức nhất định để khi viết văn các em sẽ dễ
dàng dùng từ, đưa các từ hay vào bài văn của mình. Đối với gia đình học sinh tơi
thường xun liên lạc với từng gia đình đặc biệt là những học sinh ít quan tâm
để nhắc nhở, động viên phụ huynh tạo điều kiện cho các em đọc nhiều sách báo
ở nhà.
4. Biện pháp 4: Giúp học sinh vận dụng linh hoạt các phương pháp trong học
viết đoạn văn
Mục tiêu của biện pháp:

Giúp học sinh biết và vận dụng linh hoạt sáng tạo và hiệu quả các biện pháp,
phương pháp trong quá trình học tập, thực hành viết đoạn văn cho học sinh lớp
3.
Cách thức thực hiện biện pháp:
Phương pháp học tập được xem là chìa khố thành cơng cho việc học tập của
học sinh. Việc giáo viên giúp học sinh nắm vững và vận dụng tốt các phương
pháp học tập có ý nghĩa to lớn trong quá trình học tập. Vì vậy, giáo viên cần
hướng dẫn học sinh biết và vận dụng được những phương pháp trong học tập.
Dể viết tốt các đoạn văn, tôi đã hướng dẫn học sinh vận dụng một số phương
pháp sau:
- Phương pháp quan sát và hỏi đáp.
Kỹ năng quan sát rất cần cho học sinh khi viết văn: Quan sát trên lớp theo gợi ý,
hướng dẫn của giáo viên hoặc tự quan sát khi chuẩn bị bài ở nhà. Giáo viên cần
khai thác kỹ tranh ảnh, hình ảnh, tập trung quan sát đặc điểm nổi bật của đối
tượng , mục đích là giúp học sinh tránh được kiểu kể theo liệt kê. Bên cạnh đó,
tơi cũng hướng dẫn học sinh cách quan sát bằng các giác quan để cảm nhận một
cách có cảm xúc về sự vật.
- Phương pháp thực hành giao tiếp. Thông qua phương pháp quan sát, giáo viên
rèn cho học sinh kỹ năng nói, trình bày miệng bài nói, trước khi làm bài viết.
Trên cơ sở đó, giáo viên điều chỉnh giúp học sinh hồn thiện bài viết. Với
phương pháp này, tơi thường tổ chức cho học sinh luyện nói cá nhân, luyện nói
trong nhóm (HS có thể kết nhóm theo ý thích, để có sự thoải mái tự nhiên, tự tin
khi tham gia làm việc trong nhóm).


- Phương pháp phân tích ngơn ngữ. Học sinh lớp 3 chưa được học về lý thuyết,
ngữ pháp, các khái niệm từ và câu được hình thành thơng qua thực hành luyện
tập. Chính vì vậy, việc tăng cường sử dụng phương pháp phân tích ngơn ngữ rất
cần thiết trong giờ học Tập làm văn. Sử dụng phương pháp này để giáo viên có
cơ sở giúp HS nhận ra cấu tạo câu, nhằm giúp các em viết câu đúng, đủ bộ phận.

Ví dụ: Dựa vào các mẫu câu được học trong phân mơn Luyện từ và câu:  Ai  là
gì?,  Ai  làm gì?,  Ai thế nào?, giáo viên hướng dẫn học sinh nhận biết những
vấn đề sau:
+ Câu văn của em viết ra đã đủ hai bộ phận chưa: Bộ phận trả lời cho câu hỏi
Ai? (hoặc cái gì?/ con gì) ?, bộ phận trả lời cho câu hỏi Là gì (hoặc làm gì?/ như
thế nào? ( Đó chính là đảm bảo về hình thức cấu tạo câu).
+ Người đọc, người nghe có hiểu nội dung chưa ? (Đảm bảo về mặt nghĩa
của câu) Trên cơ sở đó, GV hướng dẫn HS viết dấu chấm khi hết câu.
III. PHẠM VI ẢNH HƯỞNG, HIỆU QUẢ ÁP DỤNG
* Hiệu quả áp dụng về mặt định tính
Qua khảo nghiệm đề tài trên lớp 3C tơi đã thu được những kết quả sau:
- Các biện pháp đã giúp học sinh lớp 3C viết tốt đoạn văn, văn bản trong môn
Tiếng việt, chữ viết đều, đẹp, đúng quy tắc. Cách dùng từ và câu văn hài hoà,
hợp lý hơn. Câu văn đoạn văn logic và phù hợp với nội dung.
- Các em có hứng thú trong học tập, các em tập trung hơn trong giờ viết cũng
như các giờ học khác, đang mê học tập, có ý thức, thói quen trong việc tự chủ,
tự học mơn Tiếng việt.
- Các em đã hình thành phẩm chất đồn kết, yêu thường và giúp đỡ nhau trong
học tập. Năng lực tự học, tự chủ ngày càng phát triển, các em đã tự giác hơn
trong học tập, trong các hoạt động học tập ở trường cũng như tự học ở nhà.
- Lồng ghép các biện pháp vào dạy học lớp 3C đã nâng cao chất lượng dạy học
đồng thời nâng cao chất lượng nhà trường. Hưởng ứng phong trào thi đua trong
đổi mới sáng tạo phương pháp dạy học ở trường Tiểu học có hiệu quả.
*Hiệu quả về mặt định lượng
- Kết quả đánh giá qua theo dõi của giáo viên
Mức đạt được
Năng lực và phẩm chất
Tốt
Đạt
Cần cố gắng

SL
%
SL
%
SL
%
Tự chủ, tự học
18
47,4
20
52,6
0
0
Năng
Hợp tác
26
68,4
12
31,6
0
0
lực
Vận dụng GQVĐ
20
52,6
18 47,4
0
0
Mức đạt được
Tốt

Đạt
Cần cố gắng
SL
%
SL
%
SL
%
Chăm học, chăm làm
22
57,9
16
42,1
0
0
18 47,4
20 52,6
0
0
Phẩm Tự tin, trách nhiệm
chất Trung thực, kỉ luật
35
92,1
3
7,9
0
0
Đoàn kết, yêu thương 38
100
38

100
0
0
- Kết quả từ khảo sát học sinh.


Để có kết luận chân thực về các biện pháp đã áp dụng trên lớp, tôi đã tiến hành
khảo sát đầu năm và cuối năm học cho kết quả thu được như sau:
Khảo sát đầu năm:
Đoạn văn tốt (giàu Đoạn văn đạt ( đủ
hình ảnh, có cảm
ý, có bố cục rõ
Đoạn văn chưa đạt
xúc, sáng tạo, cấu ràng, câu văn bước
yêu cầu
Nội dung
trúc đúng)
đầu có sáng tạo)

Kết quả

Số lượng

Tỷ lệ %

Số lượng

Tỷ lệ %

Số lượng

Tỷ lệ %

7

18,4

14

36,8

17

44,8

Khảo sát cuối kì 1:
Đoạn văn tốt (giàu
hình ảnh, có cảm
Nội
xúc, sáng tạo, cấu
dung
trúc đúng)

Kết quả

Đoạn văn đạt ( đủ
ý, có bố cục rõ
ràng, câu văn bước
đầu có sáng tạo)

Đoạn văn chưa đạt
yêu cầu

Số lượng

Tỷ lệ %

Số lượng

Tỷ lệ %

Số lượng

Tỷ lệ %

14

36,8

19

50

5

13,2

Qua số liệu thống kê nhận thấy, các em học sinh lớp 3C đã có tiến bộ nhiều
trong việc rèn luyện chữ viết trong môn Tiếng việt. Đa số các em đã nắm vững
nguyên tắc về chữ viết Tiếng việt, các lỗi chính tả đã giảm, các em đã viết đúng

hơn khi thực hành viết. Các em đã viết đẹp hơn, chữ đúng hàng, đúng ô hơn.
Việc rèn luyện nhiều đã giúp các em viết nhanh hơn, nhưng vẫn đảm bảo đúng
và đẹp.
*Phạm vi áp dụng
Biện pháp đã được áp dụng tại lớp 3C trường Tiểu học Trần Văn Quan đã
mang lại thành công ban đầu. Điều này chứng tỏ biện pháp tơi đưa ra đã có hiệu
quả nhất định.
IV. KẾT LUẬN
1. Kết luận chung
Rèn kĩ năng viết tốt đoạn văn, văn bản là một q trình lâu dài, địi hỏi sự kiên
trì bền bỉ vận dụng nhiều phương pháp để nâng cao chất lượng dạy và học. Bản
thân mỗi giáo viên chúng ta là người hướng dẫn các em vươn tới tương lai thì
trước hết chúng ta phải xác định rõ mục tiêu, vai trò của người giáo viên, vận
dụng các phương pháp tích cực để nâng cao chất lượng ở tất cả các mơn học.
Qua q trình tơi thực hiện ở lớp mình suốt gần một năm học vừa qua dù có khó
khăn, vất vả nhưng bằng tình u nghề và tinh thần đổi mới mà đã đem lại kết
quả tốt, đáp ứng được yêu cầu đặt ra, góp phần tích cực trong việc đạt được hiệu


quả giáo dục của lớp, của trường. Tơi xin trình bày trao đổi kinh nghiệm và rất
mong được sự đánh giá, góp ý của Hội đồng sư phạm nhà trường và quý thầy
cô. Với mong muốn đề tài của tôi ngày càng được hồn thiện, áp dụng có hiệu
quả hơn trong thực tiễn và được nhân rộng đến các bạn đồng nghiệp, để chữ
viết, kĩ năng viết tốt đoạn văn của mỗi học sinh chúng ta mỗi ngày một đẹp hơn.
* Điều kiện để đề tài thành công và đạt kết quả tốt
- Đối với giáo viên: Tích cực nghiên cứu tài liệu về đổi mới phương pháp dạy
học trong q trình dạy học. Tích cực ứng dụng CNTT vào dạy học nhằm tạo
điều kiện tốt cho học sinh phát triển vốn từ và vận dụng trong quan sát thực
hành môn Tiếng việt. Cần quan tâm đến chấm chữa bài làm, sản phẩm của học
sinh nhằm phát hiện những tồn tại, hạn chế để có những hỗ trợ, giúp đỡ học sinh

kịp thời và hiệu quả. Cần phối hợp chặt chẽ với phụ huynh trong giáo dục học
sinh.
- Đối với học sinh: Cần chăm chỉ, tích cực trong học tập, thực hiện tốt các yêu
cầu, nhiệm vụ mà giáo viên giao. Tích cực tự học và tự hồn thiện bản thân
mình trong quá trình học tập. Đặc biệt là nắm vững và vận dụng tốt các biện
pháp trong học tập sưu tập vốn từ, sử dụng vốn từ trong viết đoạn văn.
- Đối với phụ huynh: Giữ mối liên hệ và phối hợp chặt chẽ với giáo viên để có
những hỗ trợ kịp thời và hiệu quả trong việc giúp con em mình học tốt mơn
tiếng Việt nói riêng và các mơn học khác nói chung. Tạo điều kiện học tập tốt
cho các em, trang bị đầy đủ thiết bị học tập, thời gian và quan tâm đến việc tự
học của học sinh ở nhà. Đồng thời giúp đỡ, hỗ trợ học sinh học tập tốt và hình
thành, phát triển phẩm chất, năng lực cho học sinh.
Trên đây là phần trình bày những kinh nghiệm của bản thân tơi qua nhiều năm
công tác ở Trường Tiểu học Trần Văn Quan Với mục đích nhằm khơng ngừng
nâng cao chất lượng dạy và học, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục của Đảng và
Nhà nước. Trong thời gian có hạn và sự hạn chế của cá nhân, nội dung trình bày
trên khơng tránh khỏi có nhiều thiếu sót. Rất mong nhận được ý kiến đóng góp
của q thầy cơ giáo và các cấp lãnh đạo, để bản thân tôi được học hỏi thêm,
góp phần hồn thiện và nâng cao chất lượng dạy và học môn Tiếng Việt.
2. Kiến nghị, đề xuất
- Về phía Sở giáo dục, Phịng GD & ĐT: Tiếp tục tổ chức các buổi tập huấn, các
chuyên đề cấp Tỉnh, cấp Huyện để đội ngũ giáo viên được trau dồi, học tập kiến
thức trao đổi, rút kinh nghiệm nâng cao kĩ năng sư phạm; Cập nhật, ứng dụng
các phương pháp dạy học mới vào trong giảng dạy.
- Về phía Ban giám hiệu nhà trường: Bên cạnh tranh ảnh, đồ dùng dạy học tự
làm, nhà trường bổ sung, trang bị thêm các thiết bị dạy học hiện đại như máy
tính, máy chiếu, máy đa vật thể…để phục vụ hiệu quả trong cơng tác giảng dạy.
- Về phía giáo viên: Cần chủ động, tích cực nghiên cứu bài dạy, tài liệu, nâng
cao trình độ tin học để ứng dụng CNTT hiệu quả trong mỗi tiết học. Đặc biệt
mỗi giáo viên cần tự ý thức được việc tự làm mới mình, nâng cao khả năng của

mình, mạnh dạn đổi mới phương pháp dạy học để đáp ứng nhu cầu ngày càng
cao của giáo dục trong thời kì mới.


- Thường xuyên trao đổi với cha mẹ học sinh để phụ huynh tạo điều kiện cho
con học tập đạt kết quả cao.
Trên đây là một số biện pháp mà tơi đã đúc rút và áp dụng trong q trình hình
thành và phát triển năng lực tự học cho học sinh lớp tôi giảng dạy của trường đạt
hiệu quả cao. Chắc chắn những biện pháp của tôi không tránh khỏi những thiếu
sót. Có thể cịn nhiều hình thức, phương pháp khác mà tôi chưa áp dụng được.
Rất mong nhận được sự góp ý chân thành của các đồng chí lãnh đạo, các bạn
đồng nghiệp để giúp tôi đạt kết quả cao trong cơng tác giảng dạy, góp phần nhỏ
bé của mình trong sự nghiệp giáo dục, đào tạo thế hệ tương lai của đất nước.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 3 – Bộ sách Chân trời sáng tạo
[2] Trần Bá Hoành (chủ biên), Đổi mới phương pháp dạy học, chương trình và
sách giáo khoa, NXB Đại học Sư phạm.
[3] Nguyễn Ngọc Lâm (1996), Sinh hoạt trò chơi khi dạy và học, Đại học Mở
TPHCM.
[4] Nguyễn Thị Bích Hồng (2014), Phương pháp sử dụng trị chơi trong dạy học
- Tạp chí KHOA HỌC ĐHSP TPHCM - Số 54.


MỤC LỤC
NỘI DUNG
1. Tên biện pháp
2. Cơ sở đề xuất
a. Lí do cần hình thành giải pháp

b. Thực trạng việc dạy học học sinh lớp 3C viết đoạn văn trong
môn TV ở trường tiểu học Trần Văn Quan.
c. Mục tiêu biện pháp
3. Tóm tắt nội dung giải pháp
b. Nhiệm vụ nghiên cứu
c. Phạm vi nghiên cứu, lĩnh vực áp dụng
d. Tính mới của giải pháp
Nội dung giải pháp
1. Biện pháp 1: Coi trọng việc hướng dẫn học sinh quan sát đối
tượng kể hoặc tả lại giúp học sinh tích luỹ vốn từ
2. Biện pháp 2: Giúp học sinh nắm vững kiến thức cơ bản trong
yêu cầu việc viết đoạn văn
3. Biện pháp 3: Giúp học sinh nắm vững kĩ năng cơ bản trong

TRANG


yêu cầu việc viết đoạn văn
4. Biện pháp 4: Giúp học sinh vận dụng linh hoạt các phương
pháp trong học viết đoạn văn
4. Phạm vi ảnh hưởng, hiệu quả áp dụng
Kết luận
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC