X-Quang Ký Thuật Chụp Vú

May 12, 2014 1
LỊCH SỬ
Ngiên cứu đầu tiên của HIP (Health Insurance Plan of Greater New York):
1963-1970, 31.000 nữ 40-64t được khám tuyến vú và chụp nhũ ảnh hai thế hàng
năm, đối chiếu với 31.000 người không chụp. Sau 5 năm, giãm tử suất 50% ở
người 50-64t có tham gia chương trình tầm soát; người 40-49t giãm tử suất chỉ có
ý nghóa nếu có theo tẩm soát thường xuyên, giãm 24,6%.
Th Điển: 77.000 người tham gia đối chứng 56.000 người. Tử suất giãm 40%
ở người 50-74t; và chụp 1 thế mỗi 2 năm, không khám lâm sàng cho người 40-
49t nhưng tử suất giãm không có ý nghóa.
Malmo thực hiện cho 21.000 ngừơi > 45t, 2 thế trong 2 lần chup đầu tiên và
một thế ở những lần sau, không khám lâm sàng, khoảng cách 18-24 tháng.
“Không có giá trò tầm soát đối với nữ 45-49t.
Th Điển 1981, 40.000 người 40-64t, chụp cách khoảng 2,5 năm, giãm tử
suất 30% cho tất cả, riêng người >50t là 43%.
Canada 1980, 25.000 nữ 40-49t, chụp 2 thế hàng năm, đối chiếu với người chỉ
được khám lâm sàng: tử suất giãm không có ý nghóa. Mặc khác, 50% hình nhũ
ảnh không đạt yêu cầu làm chậm trễ việc chẩn đoán.
May 12, 2014 2
SỰ QUAN TRỌNG CỦA NHŨ ANH TRONG PHÁT HIỆN
SỚM UNG THƯ VÚ.
Năm 2000 tại Mỹ, có khoảng 182.800 ca ung thư mới được phát hiện và
40.800 ngưới chêt vì ung thư vú
Nhũ ảnh là phương tiện tầm soát và nhờ đó giúp chẩn đoán sớm ung thư vú
cho phụ nữ 50-75t, không triệu chứng. Đối với người 40-49t, việc tầm soát còn
bàn cãi.
Độ nhạy của nhũ ảnh 90% vì nó phụ thuộc vào kích thước, loại sang thương,
mô chung quanh. 25-35% ung thư phát hiện giữa 2 lần tầm soát = ung thư vú
gian kỳ
80-85% ung thư vú thấy được trên nhũ ảnh dưới dạng nốt, vôi hoá hay cả
hai. Tính đặc hòêu để phân biệt tổn thương lành hay ác tính bằng nhũ ảnh 50-

60%. m tính giả 10-15% đối với những khối sờ thấy được.
Nữ < 40t, không yếu tố nguy cơ, nhũ ảnh không cần thiết vì:
-
Ung thư ít xuất hòện ở độ tuổi này: 1/10.000 người bò ung thư lúc 25t,
10/10.000 lúc > 50t.
-
Nhũ ảnh không nhạy vì mô vú rất dày.
-
Gia tăng độ nhạy với tia/ vú người trẽ: yếu tố nguy cơ?.
May 12, 2014 3
AAFP
Mỗi 1-2 năm, từ 50-69. Nữ 40-49t có tiền căn gia đình hay bản thân nên
được thực hiện nhũ ảnh và khám lâm sàng.
ACOG
Mỗi 1-2 năm bắt đầu từ 40t, mỗi năm sau 50t.
ACS
Mổi năm sau 40t.
AMA
Mỗi 1-2 năm từ 40-49t, mổi năm bắt đầu từ 50.
CTFPHC
Mỗi 1-2 năm từ 50-59t.
NIH
Không có đề nghò nhất đònh cho phụ nữ thập niên 40, họ tự quyết đònh
thời điễm họ cần thiết chụp nhũ ảnh.
USPSTF
Mỗi 1-2 năm từ 50-69.
AAFP = American Academy of Family Physicians; ACOG = American College of
Obstetricians and Gynecologists; ACS = American Cancer Society; AMA =
American Medical Association; CTFPHC = Canadian Task Force on Preventive
Health Care; NI H = National Institutes of Health; USPSTF = U.S. Preventive

Services Task Force.
May 12, 2014 4
MỤC ĐÍCH – ĐẶC TÍNH – KHẢ NĂNG –
GIỚI HẠN CỦA NHŨ ẢNH (1)
1/. CHỈ ĐỊNH
Tầm sóat
Chẩn đóan
2/. ĐỘ NHẠY
- Phụ thuộc vào độ dày của tuyến vú, 90% / vú độ 1.
Trong tầm sóat, 25-30% ung thư vú gian kỳ (interval)
3/. ĐỘ ĐẶC HIỆU: chỉ đặc hiệu trong ít trương hợp
Lành tính: nang dầu điển hình, hamartome, bườu mỡ, bướu sợi tuyến vôi
hóa điển hình, hạch trong vú
Lành và ác tính: tổn thương hình gai
Ác tính: cụm vôi hóa li ti trong lòng ống
May 12, 2014 5
YẾU TỐ NGUY CƠ CỦA UNG THƯ VÚ

Tuổi già 66% phụ nữ > 50t.

Màu da : trắng > đen, Do Thái, nữ tu và tầng lớp cao.

Tuổi có kinh đầu tiên sớm, Tuổi mãn kinh: trể, Tuổi sanh con
đầu tiên > 30t, Không con.

Trọng lượng cơ thể sau mãn kinh: béo phì.

Nguy cơ 5x đã mổ ung thư vú một bên.

Tiền căn ung thư vú của gia đình: là mối liên quan giá trò, nhất

là ung thư xảy ra trứơc mãn kinh và 2 bên vú. Nguy cơ 2x khi mẹ
hoặc chò bò ung thư; 3x nếu cả hai cùng mắc bệnh. 25% bệnh nhân
có gène di truyền mắc ung thư sớm hơn 10 năm. 20% đám vi vôi
hoá là ung thư vú.

Tiền căn ung thư khác của gia đình: buồng trứng, nội mạc tử
cung.

Nguy cơ thấp đối với người châu Á, Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha,
Châu Phi, cắt buồng trứng.
May 12, 2014 6
MỤC ĐÍCH – ĐẶC TÍNH – KHẢ NĂNG – GIỚI HẠN (2)
4/. TRONG TẦM SÓAT:
Nhũ ảnh để tầm sóat khác với nhũ ảnh để chẩn đóan
Kết quả phụ thuộc rất lớn vào chất lượng hình ảnh và kinh
nghiệm BS XQ
Kết quả âm tính không đồng nghóa với không có ung thư.
Phát hiện sớm các ung thư có vôi hóa li ti hay không vôi hóa
li ti/ vú dày độ 1 và 2