Bệnh tetanus - uốn ván

BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
KHÁI NIỆM
13 August 2013 Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM 1
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
- Là bệnh nhiễm trùng, tiến triển nhanh, nguy hiểm đến tính
mạng. Gây cho người và gia súc phản xạ một cách thái quá
khi bò kích thích và sự co cứng cơ do ảnh hưởng của ngoại
độc tố.
- Bệnh có ở khắp nơi trên thế giới
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
CĂN BỆNH
13 August 2013 2
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
- Do độc tố của Clostridium tetani.
- Trực khuẩn G+, có bào tử ở đầu nên có hình dùi trống, không giáp mô
- Nhiệt độ thích hợp 37
0
C, pH 7,2 - –7,4
- Di động, yếm khí triệt để
- Sản xuất exotoxin rất mạnh, gồm 2 thành phần:
Haemolysin= tetanolysin
Neurotoxin= lethaltoxin= tetanospasmin
1mg độc tố nguyên chất chứa 50-75 triệu liều gây chết cho chuột
Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
CĂN BỆNH
13 August 2013 3
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS

Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
CĂN BỆNH
13 August 2013 4
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
Sức đề kháng
- Vi khuẩn bò tiêu diệt dễ dàng ở 45C
- Bào tử bò tiêu diệt khi đun sôi 15 phút
- Autoclave 121
o
C/15 phút, 120
o
C/20 phút tiêu diệt
hoàn toàn
- Ở chỗ tối tồn tại được 10 năm
- Acid fenic 15% cần 15 giờ mới giết chết được bào tử
- formol 3% giết bào tử trong 24 giờ
Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
TRUYỀN NHIỄM HỌC
13 August 2013 5
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
Động vật cảm thụ
- Hầu hết loài có vú đều mắc bệnh (trừ mèo)
- Người và ngựa cảm thụ với bệnh mạnh nhất
- Rồi đến loài nhai lại (như cừu, dê, trâu, bò), heo
- Loài ăn thòt ít bò bệnh, loài chim không cảm thụ với bệnh
- Nhóm người có nguy cơ mắc bệnh cao là trẻ sơ sinh dưới 15 ngày tuổi

Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
13 August 2013 6
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
TRUYỀN NHIỄM HỌC
Chất chứa căn bệnh
- Trong cơ thể vật chủ, vi khuẩn chỉ nằm tại vết thương, ở
trong chất tiết của vết thương như mủ, mô hoại tử …
- Trong tự nhiên là vi sinh vật đất. Bào tử của vi khuẩn có
thể tìm thấy trong đất trồng trọt giàu chất hữu cơ, đồng cỏ, trong
phân của người và động vật
Đường xâm nhập
- Qua vết thương ở trên da nhất là những bộ phận dễ
tiếp xúc với đất như bàn chân, bụng, cuối đuôi, âm đạo…
- Các vết thương như thiến, cắt đuôi, cuống rốn, cắt
lông, đóng móng…
- Ở người: do phẫu thuật, nạo thai, cắt rốn…
Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
13 August 2013 7
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
TRUYỀN NHIỄM HỌC
Cơ chế sinh bệnh
Khi bào tử xâm nhập vết thương, gặp điều kiện yếm khí
triệt để và không bò thực bào sẽ phát triển thành vi khuẩn, sinh
sản tại chỗ và sản xuất ngoại độc tố
- Haemolysin chỉ gây hoại tử nhỏ ở chỗ vết thương
- Tetanospasmin (có thể bò biến tính ở 65

o
C) theo máu
đến thần kinh bằng cách chuyền ngược theo mấu sợi trục đến
tủy sống và gắn vào hạch thần kinh của tế bào thần kinh. Nó
phong tỏa dẫn truyền thần kinh bằng cách ngăn giải phóng chất
trung gian ức chế neuron vận động làm mất cân bằng giữa kích
thích và ức chế nên thú có phản xạ gập cơ quá mức với các cơn
co cứng cơ.
Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
TRUYỀN NHIỄM HỌC
13 August 2013 8
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
TRIỆU CHỨNG
13 August 2013 9
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
Người
- Thời gian nung bệnh trung bình 7-8 ngày
- Người bệnh toàn thân đau nhức, nhức đầu, đổ mồ
hôi, …
- Sự trương lực, đau đớn, co quắp của cơ nhai (gợi là
sự cứng hàm), cơ cổ và các phần khác của cơ thể, cụ thể:
+ Co cứng cơ nhai và các cơ ở mặt như: trán nhăn,
lông mày xếch lên, khóe miêng bị kéo trễ ra ngòai cả hai
bên, làm cho bệnh nhân có nét mặt “cười nhăn”
+ Co cứng cơ gáy, cơ lưng, cơ bụng, đôi khi co cứng

ở vùng bị thương.
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
TRIỆU CHỨNG
13 August 2013 10
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
+ Tùy theo nhóm cơ co cứng chiếm ưu thế mà
bệnh nhân có một trong những tư thế đặc biệt như
sau: Cong ưỡn người ra sau, thẳng cứng cả người
như tấm ván, cong người sang một bên, gập người ra
phía trước.
+ Cơ bụng cứng đơ nên nước tiểu bị ứ đọng và
thường xuyên bị táo bón
+ Các cơn co giật toàn thân thường xảy ra do bị
kích thích bởi va chạm, ánh sáng chói, tiếng ồn…
+ Thân nhiệt bình thường hay tăng nhẹ (nếu
không có phụ nhiễm
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
TRIỆU CHỨNG
13 August 2013 11
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
Bệnh uốn ván sơ sinh (UVSS) đa số do
nhiễm uốn ván rốn.
- Bệnh xuất hiện từ ngày thứ 3 đến ngày thứ
28 sau sinh: Cứng hàm làm cho trẻ không thể
bú được, bỏ và khó bú, miệng chúm lại, co
cứng toàn thân, người ưỡn cong và các cơn co

giật.
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
13 August 2013 13
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
TRIỆU CHỨNG
Động vật
- Thời gian nung bệnh phụ thuộc vào kích thước, mức
độ yếm khí của vết thương, sức đề kháng chống lại độc tố của
cơ thể. Khoảng 2 tuần đến 1 tháng
- Người và ngựa mẫn cảm với bệnh nhất, thường bò ảnh
hưởng đến thần kinh đầu và cổ trước, sau đó có biểu hiện
đau bụng, dạ cỏ phồng lên và ảnh hưởng đến các chi
- Heo đi bộ khó khăn, tai dựng đứng, đuôi duỗi thẳng
ra phía sau, đầu nâng cao, mắt lồi. Co giật mí mắt, cơ thân
- Tiến trình của bệnh khoảng 4 -– 10 ngày
Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
13 August 2013 14Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
13 August 2013 16Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
HÌNH AÛNH BEÄNH CHUNG
13 August 2013 18Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
CHẨN ĐỐN

13 August 2013 20
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
Khi có vết thương tồn tại trước đó và triệu chứng kèm theo là những điều
căn bản để chẩn đoán bệnh.
Lấy những chất tiết trong vết thương để phết kính, nhuộm hay nuôi cấy
nhưng kết quả không chắc chắn
Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
PHỊNG BỆNH
13 August 2013 21
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
NGƯỜI
Tạo miễn dòch chủ động chống lại độc tố với Toxoid =
VAT: vaccine antitetanus= biến độc tố = giải độc tố
Là 1 chất được lọc từ canh trùng và không hoạt động -
inactivated –
Độc tố được làm bất hoạt bằng formol. Nên mất tính độc
nhưng vẫn còn tính kháng nguyên
SAT: serum antitetanus = antitoxin = kháng thể chống lại
độc tố của C.tetani
Bộ mơn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
PHÒNG BỆNH
13 August 2013 22
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
Để phòng bệnh cho trẻ em sơ sinh, chủng
ngừa cho bà mẹ mang thai 2 mũi, mỗi liều cách

nhau 4-6 tuần
- Mũi 1: từ lúc phát hiện mang thai
- Mũi 2: 1 tháng sau khi chích lần 1
 Bà mẹ và em bé được bảo vệ 3 tháng.
- Mũi 3: 6 tháng đến 1 năm sau mũi 2
hoặc khi có thai lần sau
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
BỆNH TRUYỀN NHIỄM CHUNG
PHÒNG BỆNH
13 August 2013 23
BỆNH UỐN VÁN
__TETANUS
Trẻ em 2-3 tháng tuổi chủng 3 mũi vaccine
(bạch hầu, uốn ván và ho gà). Khoảng cách giữa các
mũi tiêm 4-6 tuần. 12-18 tháng sau đó tái chủng 1 mũi.
5 tuổi tái chủng 1 mũi và sau đó cứ 10 năm tái chủng 1
mũi (nhất là ở nơi có nguy cơ mắc bệnh cao).
Sẽ thực hiện chương trình vaccine 5 trong 1 cho
trẻ em: phòng bệnh bạch hầu, uốn ván, ho gà, viêm gan
siêu vi B và viêm phổi, viêm màng não mủ. Tiêm 3
mũi lúc 2-3-4 tháng tuổi.
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM
Bộ môn bệnh Truyền nhiễm và Thú Y cộng đồng, Khoa CNTY, DHNL TP. HCM