Bai 5 mach 3 pha sv TRANG BỊ ĐIỆN, ĐIỆN TỬ TRONG MÁY CÔNG NGHIỆP

Thí nghiệm Trang bị điện trong máy cơng nghiệp (ME2006)
KHOA CƠ KHÍ
BỘ MƠN CƠ ĐIỆN TỬ

1.

Bài 5

Bài 5: MẠCH 3 PHA

GIỚI THIỆU
Vì sao phải khởi động động cơ khơng đồng bộ?
Khi đóng điện trực tiếp vào động cơ khơng đồng bộ để mở máy thì do lúc đầu rơto chưa
quay, độ trượt lớn (vận tốc tương đối giữa rôto và stato lớn) nên sức điện động cảm ứng và
dòng điện cảm ứng lớn. Dòng cảm ứng này là dòng điện có hại. Thứ nhất nó làm giảm nguồn
điện cấp cho động cơ vì sức điện động cảm ứng ngược chiều với nguồn cấp. Thứ hai nó sẽ
làm nóng động cơ gây hại cho động cơ. Dịng mở máy thơng thường nằm trong khoảng 5-8
lần dòng định mức của động cơ.
Dòng điện này có trị số đặc biệt lớn ở các động cơ cơng suất trung bình và lớn, tạo ra
nhiệt đốt nóng động cơ và gây xung lực có hại cho động cơ. Tuy dịng điện lớn nhưng
mơmen mở máy lại nhỏ. Do vậy cần phải có biện pháp mở máy. Trường hợp động cơ có
cơng suất nhỏ thì có thể mở máy trực tiếp: động cơ mở máy theo đặc tính tự nhiên với
mơmen mở máy nhỏ.
Những động cơ khơng mở máy trực tiếp thì có thể thực hiện một trong các phương pháp
mở máy gián tiếp sau:
•

Phương pháp dùng điện trở mở máy ở mạch rơto

•

Phương pháp dùng điện trở mở máy ở mạch stato

•

Phương pháp mở máy dùng máy biến áp tự ngẫu

•

Phương pháp đổi nối Y - D khi mở máy

Trong các phương pháp trên thì phương pháp đổi nối Y - D khi mở máy được dùng khá
phổ biến và tương đối dễ thực hiện.
Do đặc điểm U d = 3U p nên khi khởi động ta sử dụng dạng nối sao để có nguồn cấp là
Up nhỏ để giảm tiêu hao năng lượng do trượt. Sau khi động cơ đạt vận tốc cần thiết thì ta
chuyển về dạng nối tam giác để sử dụng nguồn cấp là Ud lớn hơn nhằm tăng công suất hoạt
động.
Do đó trong bài thực hành này, sinh viên sẽ tìm hiểu nguyên lý hoạt động của mạch điện
khởi động động cơ KĐB dùng đổi nối Y - D khi mở máy, đấu mạch thực tế và vận hành
mạch điện.
Mục tiêu:
•

Hiểu rõ nguyên lý khởi động sao - tam giác.

•

Biết cách đấu dây sơ đồ mạch khởi động sao - tam giác động cơ không đồng bộ.

Faculty of Mechanical Engineering @HCMUT

1


Thí nghiệm Trang bị điện trong máy cơng nghiệp (ME2006)

2.

3.

Bài 5

•

Thực hành đấu dây mạch điện thực tế từ sơ đồ nguyên lý.

•

Thực hiện kiểm tra mạch điện trước khi đóng điện.

THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM
-

Bảng mạch đấu điện 3 pha

-

03 nút nhấn

-

01 CB tổng

-

01 timer

-

05 cầu chì

-

01 động cơ khơng đồng bộ 3 pha

-

03 contactor

-

01 VOM

-

01 rơle nhiệt

-

01 đoạn dây điện ngắn

NỘI DUNG THÍ NGHIỆM

3.1. Thời lượng: 5 tiết cho mỗi nhóm sinh viên.
3.2. Thực hành
3.2.1. Lắp mạch
Từ sơ đồ nguyên lý mạch động lực và mạch điều khiển như ở dưới, thành lập sơ đồ nối dây và
thực hiện lắp mạch.

Faculty of Mechanical Engineering @HCMUT

2


Thí nghiệm Trang bị điện trong máy cơng nghiệp (ME2006)

Bài 5

Lưu ý: Sinh viên tự chọn các khí cụ điện thích hợp và lựa chọn nguồn phù hợp cho mạch điều
khiển.
3.2.2. Kiểm tra mạch khi chưa cấp điện (kiểm tra nguội)
Không cấp điện cho mạch, sử dụng VOM ở chế độ đo điện trở, thang đo x1 hoặc x10. Thực
hiện lần lượt theo các bước sau:
- Kiểm tra ngắn mạch nguồn khi mạch chưa có tác động, khi tác động Contactor K1, khi
tác động Contactor K2, và khi tác động Contactor K3.
- Kiểm tra kết nối của động cơ theo hình sao khi tác động Contactor K2.
- Kiểm tra kết nối của động cơ theo hình tam giác khi tác động Contactor K3.
- Kiểm tra sự kết nối với nguồn của cuộn dây của Contactor K2 và K3 khi Timer T1 vẫn
còn trong mạch.
- Rút Timer T1 ra khỏi mạch, dùng một đoạn dây nối ngắn mạch tiếp điểm thường mở
đóng trễ của T1, kiểm tra sự kết nối với nguồn của cuộn dây của Contactor K2 và K3

có thay đổi như dự tính khơng.
3.2.3. Kiểm tra hoạt động của mạch khi cấp điện
Cấp điện cho mạch và quan sát sự chuyển từ nối sao sang nối tam giác của động cơ.

Faculty of Mechanical Engineering @HCMUT

3


Thí nghiệm Trang bị điện trong máy cơng nghiệp (ME2006)
4.

Bài 5

KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM:

4.1. Vẽ lại sơ đồ nối dây thực tế

4.2. Đánh giá hoạt động của mạch: Chạy đúng

Chạy sai

Không chạy

Họ và tên:

1. ...............................................................

2. ...............................................................

3. ...............................................................

4. ...............................................................

5. ...............................................................

6. ...............................................................

7. ...............................................................

Nhóm: .......................................................

Ngày thí nghiệm: ......................................

Kit số: .......................................................

Tiết: ..........................................................

Faculty of Mechanical Engineering @HCMUT

4