Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn

Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
MỤC LỤC
I. Giai đoạn chuẩn bị 2
1. Chuẩn bị thư xin việc và sơ yếu lý lịch 2
2. Chuẩn bị các thông #n có liên quan đến ngành nghề, nhà tuyển dụng 3
3. Dự báo các /nh huống có thể xảy ra trong quá trình phỏng vấn 5
4. Chuẩn bị các câu hỏi để hỏi lại nhà tuyển dụng 6
II. Giai đoạn phỏng vấn trực #ếp 6
1. Tác phong chuyên nghiệp khi đi phỏng vấn 6
2. Kỹ Năng khi dự phỏng vấn 8
3. Phản ứng lại các /nh huống khó trong cuộc phỏng vấn 10
4. Lỗi cơ bản khi đi phỏng vấn 12
5. Kỹ năng đàm phán, thỏa thuận lương với nhà tuyển dụng 14
III. Giai đoạn hậu phỏng vấn 16
1.Gửi thư cảm ơn nhà tuyển dụng 16
2.“Nhắc nhở” khi nhà tuyển dụng quên thông báo kết quả 17
IV. Kết luận 19
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 1
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
I. Giai đoạn chuẩn bị
1. Chuẩn bị thư xin việc và sơ yếu lý lịch
Đơn xin việc của bạn có thể là mối liên lạc đầu tiên cho công ty. Công ty sẽ căn cứ
vào đơn xin việc để quyết định bạn có phải là ứng cử phù hợp cho vị trí họ cần, và họ sẽ mời
bạn tới phỏng vấn. Vì vậy cần phải cẩn thận khi soạn đơn xin việc, bạn phải soạn đơn sao
cho các thông tin phải rõ ràng và dễ đọc.
Bạn nên in đơn ra giấy kích cỡ phù hợp. Không nên dùng giấy tập cũ . Cố gắng soạn
đơn xin việc một cách chuyên nghiệp bằng cách đánh máy hay bằng máy tính. Bạn nên ghi
phai vào đĩa mềm. Cách này sẽ giúp bạn năng động hơn khi bạn soạn các đơn xin việc khác.
Đơn xin việc
Có rất nhiều cách viết đơn xin việc. Sau đây là một cách.
Bắt đầu là địa chỉ, số điện thoại liên lạc của bạn, và ngày viết đơn. Tên người bạn gửi

đơn luôn phải là người có tên trong quảng cáo tuyển dụng. Nếu không có chi tiết tên người
tuyển dụng, bạn cần viết lời chào cho phù hợp.
Nội dung
• Viết về công việc, bạn đã thấy thông báo tuyển dụng ở đâu và khi nào.
• Trình bày bất cứ thông tin nào về công việc bạn làm trước đây. Nếu bạn đã
từng làm việc tương tự như việc đang tuyển dụng, hãy chắc chắn bạn trình bày việc này và
nhấn mạnh về điều đó để gây chú ý.
• Cuối thư, bạn nên có các thông tin liên lạc của bạn, gồm cả số điện thoại liên
lạc, địa chỉ email vv
• Sau cùng bạn nên giải thích tại sao bạn là ứng cử phù hợp với công việc. Hãy
làm cho người đọc có ấn tượng về bạn.
• Ký tên rõ ràng và tên đầy đủ của bạn ở dưới chữ ký nếu bạn gửi thư tay. Các
thư được gửi bằng đường điện tử thường không cần ký trừ khi khi phải scan. Sau khi gửi thư
điện thử, bạn có thể đồng thời gửi thư tay nếu người tuyển dụng yêu cầu. Nhưng phần lớn họ
không yêu cầu điều này.
Luôn ghi nhớ
• Trước khi viết đơn xin việc, bạn hãy cố gắng tìm hiểu về việc làm đó càng
nhiều càng tốt.
• Hãy chuẩn bị những điều bạn sẽ viết trong đơn.
• Hãy viết đi viết lại nhiều lần cho đến khi bạn bằng lòng với nội dung đơn
• Hãy chắc chắn bạn phải viết đúng ngữ pháp và kiểm tra chính tả vì người ta sẽ
tìm ra nếu bạn viết lỗi.
• Soạn đơn bằng cách đánh máy hoặc bằng chương trình soạn thảo trên máy
tính, nếu không bạn có thể viết tay thật đẹp. Cách trình bày trong đơn rất quan trọng.
• Hãy dùng loại giấy phù hợp để viết đơn. Nếu có thể, bạn gửi kèm với các thư
giới thiệu và bằng cấp chứng chỉ liên quan. Giữ tất cả bản gốc. Nhưng đơn xin việc bạn phải
gửi bản gốc, không gửi bản copy.
• Hãy thông báo với những người viết thư giới thiệu là bạn đang xin việc và với
công ty nào. Người tuyển dụng có thể sẽ liên lạc với họ trước khi quyết định mời bạn phỏng
vấn.

Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 2
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
• Luôn giữ một bản copy đơn xin việc của bạn.
• Phô tô vài bản lý lịch của bạn để mỗi lần gửi đơn xin việc bạn có thể kèm một
bản lý lịch. Nếu có thể, hãy điều chỉnh lại lý lịch cho phù hợp với công việc bạn đang xin.
• Luôn cập nhật lý lịch của bạn.
Ví dụ:
MẪU ĐƠN XIN VIỆC
(Tên và địa chỉ của bạn)
Ngày…………
(Tên và địa chỉ công ty bạn gửi đơn)
Thưa
Tôi gửi đơn này xin vào vị trí (tên vị trí) quảng cáo trên báo (trên báo và ngày).
Tôi đã tốt nghiệp đại học với bằng (tên bằng cấp) tại trường (tên trường). Tôi đã học các môn
(tên môn học) và đạt kết quả (chi tiết kết quả để thu hút sự chú ý của người tuyển dụng).
Hiện nay tôi đang làm (chi tiết việc bạn đang làm) (nếu hiện nay bạn không làm việc, hãy
trình bày các công việc trước kia bạn đã làm). Tôi mong muốn tìm một công việc lâu dài và
tôi có thể sử dụng các kiến thức tôi mới học.
Tôi xin gửi kèm lý lịch.
Tôi rất tự tin với trình độ học vấn và kinh nghiệm làm việc của mình, tôi có thể thực hiện
nhiệm vụ có hiệu quả và tôi có thể sẵn sàng phỏng vấn vào bất cứ lúc nào tiện cho ông/bà.
Ông/bà có thể liên lạc với tôi qua (điện thoại liên lạc của bạn và địa chỉ email nếu có).
Kính thư,
Họ và tên.

2. Chuẩn bị các thông tin có liên quan đến ngành nghề, nhà tuyển dụng
Tìm hiểu nhà tuyển dụng là một trong những bước quan trọng cần làm trước khi bước
vào phỏng vấn cũng như khi đưa ra quyết định nghề nghiệp. 5 nguyên tắc quan trọng sau sẽ
giúp bạn tạo được ấn tượng với nhà tuyển dụng ngay từ lần gặp mặt đầu tiên.
2.1. Nghiên cứu về công việc dự tuyển:

Đọc thật kỹ những thông tin mà nhà tuyển dụng đưa ra về công việc trong thông báo
tuyển dụng, nếu vẫn chưa rõ bạn hãy gọi điện hoặc email trực tiếp đến họ để hỏi nội dung cụ
thể cho công việc. Sau khi tìm hiểu hãy tự đặt ra và trả lời những câu hỏi như: Những yêu
cầu của công việc có phù hợp với chuyên môn, sở thích, đời sống xã hội của bạn không? Bạn
có thể đưa ra những ai làm “nhân chứng” cho những khả năng và kinh nghiệm của mình?
Bạn có kiến thức đặc biệt gì trong những lĩnh vực mà công việc yêu cầu không? Bạn có thể
đưa ra những dẫn chứng chứng minh rằng bạn có khả năng học hỏi những điều mới một cách
nhanh chóng và hiệu quả không?
2.2. Nghiên cứu về tổ chức và văn hóa của cơ quan:
Hãy tìm hiểu thông qua phòng hành chính nhân sự và những nhân viên đang làm việc
tại cơ quan về những quy tắc ứng xử, những quy tắc đang được áp dụng cho tất cả mọi người
trong cơ quan. Nhà tuyển dụng chắc chắn sẽ có “cảm tình” với những ứng viên đã tìm hiểu
và có khả năng thích ứng với văn hóa của cơ quan, có mối quan hệ tốt với đồng nghiệp…
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 3
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
2.3. Nghiên cứu về người sẽ tiến hành phỏng vấn bạn:
Nếu nhà tuyển dụng không thông báo ai sẽ là người phỏng vấn bạn, đừng ngần ngại
hỏi và cố gắng tìm hiểu những thông tin trước về họ. Họ đang nắm giữ vị trí gì trong cơ
quan? Họ đã làm việc trong cơ quan này bao lâu rồi? Chuyên ngành, bằng cấp của họ? Hãy
giải thích với họ rằng bạn cần xin những thông tin đó để chuẩn bị một số câu hỏi với nhà
tuyển dụng để biết thêm thông tin hoạt động của công ty. Với lí do này chắc chắn phòng
nhân sự sẽ không ngần ngại mà cung cấp cho bạn.
2.4. Nghiên cứu về quá trình tuyển dụng:
Hãy hỏi phòng nhân sự hoặc ban tuyển dụng xem bạn sẽ phải trải qua 1 vòng phỏng
vấn hay nhiều hơn, nhà tuyển dụng tìm kiếm điều gì ở ứng viên? Bạn có cần phải trải qua
một vòng thi trắc nghiệm, bài thi viết hay không? Bạn được phép mang những gì vào phòng
phỏng vấn. Thông tin càng rõ ràng bao nhiêu, bạn càng chuẩn bị tốt hơn bấy nhiêu. Cơ hội
được tuyển dụng sẽ cao hơn rất nhiều.
2.5. Nghiên cứu về yêu cầu của nhà quản lý tương lai:
Điều cuối cùng bạn cần phải nghiên cứu kỹ lưỡng chính là yêu cầu của nhà quản lý

trong tương lai, nếu người đó trực tiếp phỏng vấn bạn (với những tổ chức lớn, có thể bạn chỉ
được gặp người quản lý trực tiếp sau khi bạn bắt đầu công việc của mình). Bằng việc tìm
hiểu kỹ những yêu cầu này bạn sẽ giải thích được với họ tốt hơn bạn thích hợp với vị trí này
thế nào, bạn có thể đáp ứng những yêu cầu đó ra sao…
Ví dụ: Bạn ứng tuyển vào vị trí Trưởng phòng Kinh doanh lẻ của Công ty TNHH Fuji
Xerox Việt Nam, ngành nghề thiết bị văn phòng. Ngoài đơn xin việc, sơ yếu lý lịch tốt, các
thông tin, kỹ năng cá nhân cần thiết, theo chúng tôi bạn nên chuẩn bị trước thông tin về
ngành nghề, nhà tuyển dụng, đối thủ cạnh tranh và có thể tổng hợp thành bảng cụ thể như
sau:
Nhãn hàng Sản phẩm chính Đặc điểm Khách hàng mục tiêu
Fuji Xerox Máy photocopy,
máy in tốc độ cao…
Thương hiệu mới, mạnh
về máy photocopy trắng
đen tầm cao.
Khách hàng nước ngoài có
nhu cầu in ấn lớn, đặc biệt
là khách hàng Nhật Bản.
Canon Máy in, máy đa
chức năng, máy
scan, máy
photocopy, máy
fax, máy chiếu…
Sản phẩm đa dạng, công
nghệ cao, có thị phần
lớn ở thị trường Mỹ và
Châu Âu.
Khách hàng nước ngoài,
quốc tịch Mỹ-Châu Âu, các
doanh nghiệp xây dựng,

thiết kế có nhu cầu in màu.
Ricoh Máy photocopy,
máy fax, máy in…
Thương hiệu lâu đời, thị
phần lớn, mạnh về máy
photocopy trắng đen
Có sẵn lượng khách hàng
trung thành, chủ yếu là
khách hàng trong nước.
Sharp Máy in, máy
photocopy, máy
tính tiền…
Thương hiệu mới, giá
rẻ, chi phí bản chụp thấp
Khách hàng nhà nước, các
dự án thầu.
Toshiba Máy photocopy,
máy chiếu…
Thương hiệu mới, giá
rẻ, chi phí bản chụp thấp
Khách hàng nhà nước, các
dự án thầu.
Konica
Minolta
Máy in, máy
photocopy…
Chi phí thấp, mạnh về
sản phẩm tầm thấp và
Khách hàng có nhu cầu in
ấn thấp hoặc các công ty

Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 4
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
máy photocopy màu xây dựng, thiết kế có nhu
cầu in màu.
HP Máy in, máy đa
chức năng, máy
scan…
Sản phẩm nhỏ gọn, tích
hợp nhiều chức năng…
Khách hàng cá nhân, các tổ
chức vừa và nhỏ
Những thông tin trên sẽ giúp ích rất nhiều cho bạn trong buổi phỏng vấn và sẽ giúp
bạn “ghi điểm” thật nhiều trong mắt nhà tuyển dụng.
3. Dự báo các tình huống có thể xảy ra trong quá trình phỏng vấn
Thông thường, tùy vào vị trí tuyển dụng, ngành nghề, tùy vào yêu cầu, tiêu chí của
công ty mà các nhà tuyển dụng sẽ soạn sẵn “kịch bản” để kiểm tra, đánh giá ứng viên. Nhưng
nhìn chung, ngày nay các cuộc phỏng vấn đều được soạn thảo theo mẫu nhất định. Dưới đây
là 2 tình huống thường gặp khi dự phỏng vấn.
3.1. Một vài câu hỏi phỏng vấn thường gặp:
1/ Bạn biết gì về công ty của chúng tôi?
2/ Tại sao bạn lại nghỉ việc ở công ty cũ và chọn công việc này?
3/ Hãy giới thiệu về bản thân bạn?
4/ Hãy nói về những thành tích trong công việc của bạn?
5/ Đâu là điểm mạnh và đâu là điểm yếu của bạn?
6/ Hãy nói về kế họach của bạn trong vòng năm năm tới?
7/ Bạn thích làm việc một mình hay làm việc theo nhóm? Và vì sao?
8/ Nếu bạn không thể hoàn thành công việc của mình đúng như thời hạn và
cam kết bạn sẽ làm gì?
9/ Hãy mô tả một dự án khó nhất mà bạn đã từng làm và bạn đã khắc phục
những khó khăn ấy như thế nào?

10/ Theo bạn người cấp trên như thế nào là một cấp trên lý tưởng?
(Theo Le & Associates)
3.2. Các dạng bài thi tuyển:
1/ Bài kiểm tra về “Chỉ số thông minh” (IQ Test):
Đây là dạng bài nhằm đánh giá tổng quát năng lực của ứng viên về tất cả các mặt.
Ngoài ra, dạng bài kiểm tra này còn kiểm tra khả năng phản xạ của ứng viên như sự nhanh
trí, khả năng phân tích, khả năng tính toán…Bài kiểm tra này thường được thể hiện dưới
dạng bài trắc nghiệm và bao gồm các câu hỏi về số học, toán học, ngữ pháp tiếng Việt…Để
làm tốt được dạng bài này đòi hỏi bạn phải nhận biết được quy luật của vấn đề, hiểu biết về
tính logic, biết các phương pháp tổng hợp, phân tích vấn đề. Chẳng hạn nhà tuyển dụng có
thể hỏi bạn con số tiếp theo là số gì trong một dãy số đã cho hay chữ cái tiếp theo là gì trong
một dãy chữ cái…
2/ Bài kiểm tra về “Chỉ số cảm xúc” (EQ Test)
Đây là dạng bài để nhà tuyển dụng đánh giá khả năng xử lý tình huống, khả năng giao
tiếp của ứng viên. Thông qua bài kiểm tra này, nhà tuyển dụng cũng có thể đoán biết một
phần tính cách của bạn và quyết định xem bạn có phù hợp với vị trí hiện tại không. Nội dung
của những bài kiểm tra này là những tình huống cho sẵn và nhiệm vụ của bạn là chọn một
trong những cách giải quyết đã cho. Khi làm dạng bài này, bạn nên đọc kỹ đề và trả lời trung
thực vì những câu trả lời của bạn sẽ cho nhà tuyển dụng biết bạn thuộc tuýp người nào.
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 5
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
3/ Bài kiểm tra Tiếng Anh
Đối với bài kiểm tra này, tùy thuộc vào vị trí tuyển dụng mà đề bài có thể dễ hay khó.
Tuy nhiên, các công ty vẫn thường cho ứng viên làm các bài kiểm tra về từ vựng, văn phạm,
đọc hiểu và viết luận. Vì thông qua các bài kiểm tra này, nhà tuyển dụng có thể đánh giá
chính xác nhất khả năng sử dụng ngoại ngữ của ứng viên. Đây cũng được coi là bài kiểm tra
không thể thiếu trong bất kỳ một cuộc thi tuyển dụng nào. Để làm tốt bài kiểm tra này đòi
hỏi bạn phải thường xuyên rèn luyện và nâng cao vốn ngoại ngữ của mình. Nếu bạn không
có nhiều thời gian thì ít nhất bạn cũng phải nắm rõ các điểm ngữ pháp cơ bản và bạn cũng
phải có khả năng viết lách, đọc hiểu được các văn bản tiếng Anh

4/ Bài kiểm tra về kiến thức tổng quát
Bài kiểm tra này để đánh giá kiến thức về mọi lĩnh vực của ứng viên. Nếu nhân viên
có kiến thức tổng quát rộng sẽ giúp ích cho họ rất nhiều trong việc xử lý tình huống, giải
quyết vấn đề và thậm chí cả trong giao tiếp. Thông thường bài kiểm tra này bao gồm các câu
hỏi thuộc tất cả các lãnh vực như xã hội, khoa học, thể thao, văn học, tóan học, văn hóa, tin
học…. Để trả lời chính xác các câu hỏi này đòi hỏi ứng viên phải thường xuyên cập nhật
thông tin từ các nguồn. Tất nhiên là bạn không thể biết hết được kiến thức thuộc mọi lĩnh
vực. Vì vậy, bạn nên trả lời những câu hỏi mà bạn đã biết nếu còn dư thời gian bạn hãy quay
lại những câu hỏi khó. Bạn không nên mất quá nhiều thời gian cho một câu hỏi và cũng cẩn
thận khi trả lời những câu hỏi này vì nếu không bạn sẽ bị mắc bẫy.
(Theo Jobviet.com)
4. Chuẩn bị các câu hỏi để hỏi lại nhà tuyển dụng
Một số điều bạn có thể hỏi như:
• Những chi tiết khác liên quan đến công việc như giờ làm việc, nội quy công ty,
các chế độ đãi ngộ, chế độ phúc lợi xã hội….
• Những triển vọng gì hứa hẹn thăng tiến và được đào tạo.
• Tại sao vị trí này đang trống.
• Lương bạn sẽ được trả bao nhiêu? Khi nào trả? Bạn có phải đóng góp lương
của bạn vào hoạt động gì. Hãy thận trọng không quan trọng quá vấn đề tiền lương vì điều
quan trọng hơn là bạn quan tâm đến công việc hơn là tiền. Tương tự, bạn hãy đưa ra giá trị
năng lực của bạn và trình độ học vấn, và nếu người ta trả bạn với mức thấp hơn so với thị
trường, hãy cho họ biết.
II. Giai đoạn phỏng vấn trực tiếp
1. Tác phong chuyên nghiệp khi đi phỏng vấn
Trong cuộc phỏng vấn xin việc, không chỉ những
điều bạn nói là quan trọng, cách bạn nói và dáng vẻ của bạn
như thế nào cũng quan trọng không kém.
Hãy bước vào phòng một cách tự tin. Dù bạn mới lần
đầu tiên đi dự phỏng vấn, bạn vẫn cứ thật bình tĩnh, đầu
ngẩng cao (nhưng đừng thái quá, sẽ bị xem là tự cao), nở

một nụ cười và chắc chắn rằng bạn đang rất nhiệt tình chờ
đón cơ hội phỏng vấn này.
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 6
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
Những câu phỏng vấn sẽ không phải lúc nào cũng thú vị, nhưng nếu bạn đã chuẩn bị
trước tâm lý và kiến thức cho những câu hỏi "kinh điển" thì dáng vẻ của bạn sẽ bộc lộ thái độ
tự tin ấy.
Những bài nghiên cứu gần đây cho thấy 10 phút đầu của cuộc phỏng vấn quyết định
thái độ của nhà tuyển dụng đối với bạn. Những ấn tượng của nhà tuyển dụng với bạn không
chỉ phụ thuộc vào những lời nói của bạn mà còn phụ thuộc vào những cử chỉ hay còn gọi là
ngôn ngữ cơ thể của bạn. Đó là giọng nói của bạn, là cách bạn ngồi…
1.1. Đừng bắt tay một cách ủ rũ. Trong một số môi trường chuyên nghiệp, cái bắt
tay có thể nói rất nhiều về một con người. Hãy chắc là cái bắt tay của bạn đủ mạnh mẽ,
không rụt rè ẻo lả! Cũng đừng bắt tay quá trớn. Hẳn bạn cũng không muốn bị "ghi sổ" như
một người làm hỏng cuộc phỏng vấn chỉ vì những ngón tay!
1.2. Cố gắng phản chiếu người phỏng vấn của bạn. Hãy luôn "theo sát" người
phỏng vấn bạn và cố gắng phản chiếu lại thái độ và những hành động của anh ta hay cô ta
một cách tinh tế. Nếu người phỏng vấn bạn đang rất hào hứng, hãy cố gắng bắt kịp cảm xúc
đó. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa khuyên bạn làm những gì người phỏng vấn bạn làm!
1.3. Đừng rung rung đôi chân của bạn, gõ nhịp bàn chân, vặn vẹo đôi bàn tay,
xoắn vài lọn tóc hoặc cắn móng tay Tất cả những hình ảnh đó phản ánh sự thiếu tự tin và
sợ hãi và hoàn toàn có thể làm lãng phí những lời nói của bạn. Hãy làm sao cho người nghe
tập trung vào những câu trả lời hay nhất của bạn, chứ không phải là cách cư xử bồn chồn -
không yên ấy!
1.4. Quan tâm đến tư thế của bạn. Hãy cố gắng ngồi thẳng và có một dáng điệu tốt,
điều này sẽ giúp bạn nói với người đang phỏng vấn bạn rằng bạn là một người tự tin và có cá
tính. Ngược lại, dáng đi lừ đừ sẽ vẽ nên một chân dung lười biếng và yếu kém về bạn.
1.5. Đừng vắt chéo đôi cánh tay trước người của bạn. Ngồi với đôi tay bắt chéo
trước bạn có thể sẽ chỉ ra một tính cách phòng thủ, sự kháng cự, tính công kích và một suy
nghĩ không cởi mở. Sử dụng đôi bàn tay diễn cảm những gì bạn đang nói. Khi người phỏng

vấn đang nói, hãy đặt đôi bàn tay vào lòng bạn, thoải mái với đôi cánh tay dựa vào ghế của
bạn.
1.6. Giữ đôi mắt nhìn thẳng. Luôn hướng đôi mắt về người phỏng vấn bạn sẽ giúp
bạn thật sự nối kết với họ và hãy làm điều này dù bạn là người nhút nhát. Vâng, việc hướng
mắt về người phỏng vấn có thể làm bạn lúng túng nhưng đó là một cách thức rất quan trọng.
1.7. Tương tự, cố gắng vận dụng những ngôn ngữ hình thể khác để gây một ấn
tượng tốt như gật đầu, nghiêng nghiêng đầu, nhướng lông mày lên khi người khác đang nhấn
mạnh quan điểm của họ.
1.8. Đừng thường xuyên thay đổi tư thế ngồi. Hãy tìm một tư thế cho đôi chân của
bạn, sao cho thoải mái và cố gắng duy trì tư thế này. Nếu bạn chọn cách ngồi bắt chéo chân,
hãy chắc rằng bạn có thể bắt chéo chân suốt buổi phỏng vấn.
1.9. Quan tâm đến giọng điệu của bạn. Giống như những cử động lý tính, giọng nói
sẽ nói rất nhiều về bạn. Hãy chắc là bạn đã trả lời những câu hỏi bằng một giọng điệu mạnh
mẽ, phù hợp. Tránh việc trả lời quá nhỏ nhẹ, hoặc nói lầm bầm, hoặc nói quá nhanh.
Điều tốt nhất bạn nên nhớ là trước khi trả lời một câu hỏi là hãy hít một hơi thở sâu,
suy nghĩ một vài giây và sau đó hãy bắt đầu trả lời. Điều này sẽ giúp bạn "khống chế"
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 7
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
được sự căng thẳng và giúp bạn thể hiện mình tốt nhất khi bạn đưa ra những câu trả lời quan
trọng.
Dưới đây là những lời khuyên của các chuyên gia ngôn ngữ cơ thể về nghệ thuật sử
dụng ngôn ngữ cơ thể trong cuộc phỏng vấn xin việc:
a. Những ấn tượng ban đầu
Khi bạn chào nhà tuyển dụng, hãy mỉm cười thật tươi cùng với ánh mắt “biết nói” và
bắt tay với nhà tuyển dụng thật dứt khoát. Hãy nói với nhà tuyển dụng “Rất vui được gặp
ông/bà” để thể hiện thái độ thân thiết.
Janine Driver, một chuyên gia về ngôn ngữ cơ thể cho hay giao tiếp bằng mắt thể hiện
thái độ tôn trọng và quan tâm. Bà khuyên các ứng viên nên nhìn vào phần giao giữa mũi và
lông mày, không nên nhìn chằm chằm vào trán, môi và miệng của người đối diện.
b. Bàn tay và cánh tay

Driver cho biết cử chỉ khoanh tay thể hiện bạn là người khép kín, cử chỉ hai bàn tay
đan xen thể hiện bạn cần được nhà tuyển dụng trấn an vì bạn đang lúng túng.
Do vậy, để thể hiện sự tự tin, ham học hỏi và cởi mở, Driver khuyên bạn nên mở rộng bàn
tay và đặt trên bàn. Khi cơ thể của bạn được nới lỏng và thoải mái, người đối diện sẽ có niềm
tin vào bạn. Đặc biệt, bạn nên tránh khoanh tay trước ngực, cử chỉ này cho thấy bạn là một
người khép kín, luôn phòng vệ mọi người và không quan tâm đến mọi người xung quanh.
c. Vắt chân chữ ngũ
Bạn không nên ngồi ở tư thế vắt chân chữ ngũ. Theo Driver, cử chỉ này vô tình tạo
một bức tường chắn giữa bạn và nhà tuyển dụng. Hơn nữa, nhiều nhà tuyển dụng khó tính sẽ
rất phản cảm với cử chỉ này và họ đánh giá bạn là người mất lịch sự, thiếu tôn trọng với họ.
d. Tư thế
Bạn nên ngồi ở tư thế thẳng lưng trong suốt buổi phỏng vấn, vai nên đưa ra phía sau.
Với tư thế như vậy, bạn sẽ thể hiện được sự tự tin của bạn và có thể thở tốt. Hơn nữa, ở tư
thế này, ít nhất bạn có thể tránh và xoá bỏ cảm giác lo sợ, không thoải mái, gò bó.
e. Cử chỉ của những ngón tay
Chắc chắn rằng hầu như tất cả chúng ta đều không bao giờ để ý đến những cử chỉ của
ngón tay trong buổi phỏng vấn nhưng đã đến lúc chúng ta nên từ bỏ ý nghĩ này. Driver cho
rằng cử chỉ buông thõng những ngón tay thể hiện bạn là người ngạo mạn. Ngoài ra, Driver
khuyên bạn không nên chỉ ngón tay trỏ về phía trước. Những cử chỉ như vậy cho thấy bạn là
một người hết sức hiếu thắng. )
2. Kỹ Năng khi dự phỏng vấn
2.1. Nghiên cứu kỹ chủ đề:
Một điều sơ đẳng song không phải ai cũng nghĩ đến khi chuẩn bị có một cuộc phỏng
vấn! Có người cứ thong dong tay đút túi quần, đến nơi thì chĩa máy ghi âm ghi lại tuốt luốt
và về nhà mới giải băng, viết tin. Tốt nhất phải hiểu rõ vấn đề, tìm kiếm trước thông tin mới
nhất cũng như thông tin background về chủ đề đó từ kho tư liệu của chính tờ báo, các thư
viện hay liên hệ với các nguồn khác.
2.2. Lập sẵn một danh sách các câu hỏi:
Phải xác định xem mình muốn biết gì từ người được phỏng vấn và sắp xếp sẵn các
câu hỏi một cách logic để không bị hỏi lộn xộn, lung tung. Người thông minh có thể sắp sẵn

trong đầu nhưng tốt nhất là cứ viết ra các câu hỏi một cách vắn tắt và cụ thể. Nếu muốn
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 8
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
mang một tài liệu nào đó cho người được phỏng vấn xem, hãy nhớ kèm danh sách các câu
hỏi liên quan. Nếu muốn người được phỏng vấn trả lời hay nhận xét về một điều gì đó được
viết ở một tài liệu khác thì luôn nhớ mang theo một bản copy hay viết lại chính xác về điều
đó trong sổ tay của bạn.
2.3. Lên kế hoạch trước:
Việc thu xếp cuộc phỏng vấn cũng nên tiến hành chu đáo. Phải giới thiệu bản thân và
mục đích viết bài một cách rõ ràng, cũng như lý do tại sao lại muốn phỏng vấn họ: “Tôi đang
viết bài về tư nhân hóa liên quan đến nhiều công ty và tôi muốn biết kinh nghiệm của công ty
ông?” Hãy hẹn chính xác giờ, địa điểm, ngày phỏng vấn, và nên gọi lại để xác nhận nếu hẹn
quá xa.
2.4. Có tác phong chuyên nghiệp:
Nên đến đúng giờ và ăn mặc phù hợp. Có thể bắt đầu cuộc phỏng vấn bằng một cuộc
trò chuyện nhẹ nhàng để người được phỏng vấn cảm thấy thoải, nhưng nhớ là rất ngắn gọn.
Trước hết cần nhắc lại mục đích của cuộc phỏng vấn: “Như đã nói qua điện thoại, tôi đang
viết bài về ” Hãy ghi lại chính xác tên, chức danh, tên công ty ngay lúc bắt đầu cuộc phỏng
vấn để khỏi quên, tốt nhất là xin danh thiếp và kiểm tra với người được phỏng vấn xem có
thay đổi gì về chức danh, phòng ban họ đang làm và số điện thoại liên hệ hay không.
2.5. Giữ đúng chủ đề của cuộc phỏng vấn:
Cố gắng hỏi những câu hỏi đã chuẩn bị sẵn, nhưng cũng không nên là nô lệ của
chúng. Hãy nghe người được phỏng vấn nói, và đặt những câu hỏi tiếp theo dựa trên những
gì mà người đó đang nói đến. Đừng để người được phỏng vấn đi quá xa chủ đề hay lạc đề
nhưng cũng nên nhã nhặn trong cách đưa họ quay lại với chủ đề chính của cuộc phỏng vấn
bằng cách nói “Vấn đề ông đang nêu khá thú vị nhưng chúng ta có thể quay trở lại vấn đề ”
2.6. Hãy để người được phỏng vấn nói:
Đừng đưa ra ý kiến riêng và đừng hỏi những câu dài dòng. Thậm chí khi kết thúc
cuộc phỏng vấn cũng nên tránh đưa ra chủ kiến của phóng viên. Nếu bị buộc phải nhận xét
về một điều gì đó, hãy nói với người được phỏng vấn là bạn thấy ý kiến của cả hai phía đều

có giá trị. Cần nhớ là luôn đưa ra câu hỏi một cách trung lập (“Một số người nói là tình hình
tài chính của công ty A hết sức nguy ngập, ông/bà có đồng ý với ý kiến đó không?”)
2.7. Giải thích rõ ràng những nguyên tắc cơ bản:
Khi người được phỏng vấn không muốn một số điều mà họ nói được trích dẫn vào bài
viết, hãy giải thích một cách rõ ràng nhưng lịch sự về những nguyên tắc của tờ báo. Tuyệt
đối không đề cập đến việc sẽ không trích dẫn thông tin người được phỏng vấn cung cấp, trừ
trường hợp người được phỏng vấn yêu cầu. Thông thường, tất cả các thông tin sẽ đều được
trích dẫn trong bài báo.
2.8. Ghi lại những quan sát riêng:
Nhớ ghi lại những chi tiết như vẻ ngoài của văn phòng, người được phỏng vấn đang
mặc đồ gì, thái độ khi đó ra sao, v,v – nói tóm lại là bất cứ điều gì có thể làm sinh động
thêm cho bài viết. Hãy ghi lại, đừng bao giờ chỉ dựa vào trí nhớ của mình.
2.9. Đừng tự lừa bản thân:
Nếu không hiểu một điều gì đó, hãy đề nghị người được phỏng vấn giải thích rõ ràng.
Chớ làm ra vẻ biết nhiều hơn những điều mình thực sự biết, trừ khi nghĩ rằng đó là điều lẽ ra
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 9
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
phải đọc và tìm hiểu trong lúc chuẩn bị nhưng bây giờ mới phát hiện biết mình là thiếu sót.
Nếu nghe không kịp điều gì đó, hãy đề nghị người được phỏng vấn nhắc lại.
2.10. Kết thúc cuộc phỏng vấn:
Hãy nói với người được phỏng vấn là bạn cần lướt qua các vấn đề đã hỏi xem có quên
điều gì không. Thậm chí hãy hỏi thẳng người được phỏng vấn: “Có điều gì đó mà ông/bà
muốn nói thêm mà tôi chưa hỏi không?” và nếu có thể thì đề nghị: “Có ai đó khác mà tôi cần
phải nói chuyện với không, hay có tài liệu gì mà tôi cần phải đọc để làm rõ, hiểu rõ những gì
mà chúng ta đang nói không?” Hãy kiểm tra lại tất cả các số liệu, con số, ngày giờ, hay địa
điểm (các chi tiết nhỏ nhưng quan trọng). Cũng nên xin phép rằng có thể bạn sẽ phải gọi điện
lại cho họ để hỏi thêm một vài điều.
3. Phản ứng lại các tình huống khó trong cuộc phỏng vấn
3.1. Quy trình trả lời lại các câu hỏi khó của nhà tuyển dụng:
Có rất nhiều câu hỏi dành cho ứng viên trong buổi phỏng vấn và bạn không thể học

thuộc lòng tất cả câu trả lời. Hơn thế nữa, hầu hết các nhà tuyển dụng rất ghét ứng viên trả
lời như một “con vẹt”.
Một trong những yếu tố quan trọng mà nhà tuyển dụng đánh giá cao là câu trả lời phải
rõ ràng, tự nhiên và trên hết là phải thực tế. Hãy cho nhà tuyển dụng thấy rằng bạn thật sự là
một ứng viên sáng giá thông qua những câu trả lời của mình.
Dưới đây là quy trình ba bước nhằm giúp các ứng viên phát huy những câu trả lời ấn
tượng nhất nhằm “chống” lại những câu hỏi hóc búa của nhà tuyển dụng:
Bước 1: Hiểu những gì thật sự được hỏi
Một trong những nhiệm vụ của bạn trong buổi phỏng vấn là phải hiểu những gì mà
nhà tuyển dụng mong đợi và đang tìm kiếm từ phía các ứng viên. Nhìn chung, những yêu cầu
mà nhà tuyển dụng mong muốn thường rơi vào ba lĩnh vực, và những câu hỏi của nhà tuyển
dụng được thiết kế nhằm khai thác những thông tin mà họ cần thiết từ phía các ứng viên. Ba
lĩnh vực mà nhà tuyển dụng quan tâm nhất là:
Những kỹ năng nghề nghiệp:
• Liệu bạn có những kỹ năng phù hợp với nhu cầu của công ty hay không?
• Bạn có chứng minh được rằng bạn thật sự phù hợp với công việc mà công ty sẽ giao
cho bạn. Bạn từng làm những công việc như thế này bao giờ chưa?
• Nếu trước đây bạn chưa bao giờ làm những việc như thế này thì bạn có chứng minh
được cho nhà tuyển dụng thấy rằng bạn có khả năng đảm nhận những công việc mà
họ giao hay không?
Những động cơ thúc đẩy bạn trong suốt quá trình công tác:
• Động lực nào thúc đẩy bạn tìm đến với công việc này, và bạn có đủ tự tin để đảm
nhiệm công việc này không? Điều gì chứng minh rằng bạn đủ năng lực để đảm nhận
vai trò này?
• Bạn sẽ luôn tận tâm chu đáo với nhiệm vụ được giao chứ? Hoặc có thể do áp lực công
việc, các mối quan hệ trong công ty, với đồng nghiệp sẽ khiến bạn đôi khi quẫn trí,
bạn có chịu đựng được áp lực công việc hay không?
• Bạn có yêu thích công việc này không, điều gì có thể chứng minh rằng bạn thật sự
yêu thích công việc này?
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 10

Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
• Bạn có chấp nhận trải qua một thời gian đào tạo và đo lường chất lượng mà tổ chức
dành cho bạn?
Những kinh nghiệm và kiến thức quản lý
• Bạn có chấp nhận sự điều hành của người khác?
• Bạn có thực hiện được các quy định và chính sách của tổ chức.
• Bạn có kinh nghiệm làm việc nhóm hay không? Và bạn có kiến thức về quản trị hay
không?
• Bạn có sẵn sàng hỗ trợ các thành viên trong nhóm để hoàn thành công việc hay
không?
Bước 2: Trả lời thật ngắn gọn nhưng mang đầy đủ ý nghĩa
Những câu trả lời xuất sắc phải ngắn gọn nhưng mang đầy đủ ý nghĩa, nội dung của
câu trả lời cần mang những thông tin và kiến thức cần thiết và hữu ích đối với nhà tuyển
dụng.
Bước 3: Trong những câu trả lời bao giờ cũng kèm theo những kỹ năng có liên
quan
Những câu trả lời dạng này cho thấy rằng bạn thật sự hiểu nhà tuyển dụng muốn gì và
đây cũng là một trong những cơ hội để bạn trình diễn các kỹ năng kiến thức cá nhân cho nhà
tuyển dụng thấy bạn thật sự phù hợp với vị trí cần tuyển.
Có một điều mà bạn không thể tránh là nhà tuyển dụng sẽ hỏi bạn về những công việc
trước đây bạn từng làm, và hơn thế nữa là họ muốn biết lý do tại sao bạn chọn ngành nghề
đó. Đôi khi những câu hỏi như thế này thường gây khó khăn không ít cho các ứng viên. Để
giúp các bạn có thể “xử lý” những câu hỏi dạng này, chúng tôi xin giới thiệu đến các bạn một
mẹo nhỏ: quy tắc CLAMPS.
• C: Challenge: Muốn có cơ hội thử thách và phát triển nghề nghiệp trong môi trường
làm việc mới.
• L: Location: Có thể bạn là người làm sống ở ngoại ô và làm việc trong thành phố nên
việc đi lại có phần khó khăn, bạn muốn chuyển đổi nơi làm việc.
• A: Advancement: bạn muốn có cơ hội thăng tiến, đôi khi còn một số vấn đề như thế
này, bạn là người có tài nhưng có nhiều người có tài hơn bạn, làm thế nào để bạn vượt

qua mặt họ?
• M:money: Bạn cần được trả lương đúng như kỹ năng và trình độ của bạn.
• P: Prestige: Sự uy tín, và để có được sự uy tín, đôi khi bạn muốn chọn cho mình một
tổ chức tốt hơn.
• S: Security: Chọn cho chính mình một tổ chức có nền tảng tài chính ổn định cũng
được xem là một trong những tiêu chí quan trọng được nhiều người chú ý tới.
3.2. Các câu hỏi khó thường gặp:
Những câu hỏi bạn không thể ngờ tới đột nhiên được đặt ra trong cuộc phỏng vấn.
Bạn sẽ làm gì? Im lặng hay nói lắp bắp? Dưới đây là những dạng câu hỏi "khó nhằn" và lời
khuyên dành cho bạn để vượt qua chúng:
• Câu hỏi về tương lai
Dạng câu hỏi như: “Bạn nghĩ mình sẽ ở vị trí nào trong 5 năm nữa?”. Cách trả lời hay
nhất là nói về những giá trị của bạn. Bạn không nên nói một cách chi tiết về những kế hoạch
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 11
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
nghề nghiệp cụ thể của mình. Thay vào đó, hãy thảo luận về mục tiêu quan trọng của bạn và
làm thế nào để bạn hoàn thành chúng. Bạn cũng có thể đề cập tới những thách thức, tới
những giá trị khác mà nhà tuyển dụng đánh giá cao ở một nhân viên.
• Câu hỏi về tiền lương
Khi người phỏng vấn hỏi bạn về vấn đề tiền lương, trước tiên hãy cố gắng làm lạc
hướng câu hỏi một cách nhẹ nhàng, chẳng hạn bạn có thể hỏi lại người phỏng vấn về những
quyền lợi bạn được hưởng. Nếu người phỏng vấn muốn nhấn mạnh tới một con số cụ thể,
bạn nên đưa ra một khoảng chung nào đó. Để quyết định khoảng đó, bạn nên dựa vào tiền
lương bạn mong muốn, mức tiền lương ở vị trí gần đây nhất của bạn và mức lương tiêu
chuẩn của công việc.
Bạn cần nhớ, đây là một trong những câu hỏi quan trọng nhất trong cuộc phỏng vấn.
Do đó, bạn hãy lên kế hoạch và chuẩn bị trước cho những gì mình sẽ nói.
• Câu hỏi tại sao
Nhà tuyển dụng có thể hỏi: “Tại sao chúng tôi nên tuyển dụng bạn?”. Bạn nên trả lời
một cách tự tin và trung thực về những khả năng của mình. Nếu bạn khoác lác, giả dối, sớm

muộn nhà tuyển dụng cũng sẽ phát hiện ra. Nhưng bạn cũng không nên quá rụt rè đến nỗi
không dám đề cập tới những thành công của mình.
Bạn có thể luyện tập trước gương, trình bày về những khả năng và thành công của
mình một cách trung thực và chuyên nghiệp.
• Những câu hỏi có vẻ ngớ ngẩn
Nhà tuyển dụng có thể đặt ra những câu hỏi không liên quan, thậm chí còn có vẻ ngớ
ngẩn như “Nếu bạn là một loại cây, bạn sẽ trở thành cây gì?”, hoặc “Nếu phải làm một con
vật, bạn thích mình là con gì?” Chắc chắn những câu hỏi dạng này sẽ khiến rất nhiều bạn bất
ngờ.
Trước hết, đừng sợ hãi, bình tĩnh hít vào và thở ra thật sâu. Sau đó hãy nhắc nhở bản
thân mình rằng không có câu trả lời chính xác cho những câu hỏi này. Dù chọn làm cây vân
sam hay cây sồi, bạn cũng sẽ không bị trừ điểm vì trả lời sai.
Nhà tuyển dụng thường đặt những câu hỏi như vậy để kiểm tra xem bạn phản ứng
dưới áp lực ra sao và bạn kiểm soát những điều không mong muốn như thế nào. Chọn loại
cây hay con vật nào không quan trọng mà vấn đề là bạn giải thích sự lựa chọn của mình một
cách logic và hợp lý.
Do đó, hãy là một cây gỗ vân sam, luôn khát khao vươn tới những đỉnh cao trong sự
nghiệp. Hoặc là một cây sồi bởi bạn muốn là một bộ rễ vững chắc trong công ty. Cả 2 cách,
bạn đều đúng.
4. Lỗi cơ bản khi đi phỏng vấn
Nếu bạn đang chuẩn bị phỏng vấn việc làm, thì cần phải lưu ý 10 nhầm lẫn sau để
tránh thất bại.
• Đến trễ
Cuộc phỏng vấn không phải là một bữa tiệc, nên khi đến muộn chắc chắn sẽ bị mất
điểm vì không ai có thời gian ngồi chờ bạn. Cách tốt nhất hãy đến sớm khoảng 10-15 phút và
thông báo cho lễ tân là bạn đã có mặt. Hơn nữa, khi đến sớm, bạn sẽ có cơ hội quan sát tác
phong làm việc của nhân viên nơi đây, hiểu được môi trường làm việc, và biết đâu dò hỏi
hay làm quen được ai đó để có một chút kinh nghiệm về công ty.
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 12
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng

• Khiêm tốn thái quá
Khiêm tốn trong cuộc sống là một điều tốt, nhưng lại không ghi điểm khi đi xin việc
vì chắc chắn bạn hiểu rằng phỏng vấn là cơ hội cho bạn tỏa sáng, phơi bày những gì bạn có
khả năng làm được, nổi bật hoàn toàn so với các ứng viên khác. Thế nên, cần phải biết đánh
tập trung vào những điểm mạnh cũng như thành tựu từng có hoặc những kinh nghiệm trong
lĩnh vực tương đương mà bạn tham tuyển. Đừng ngần ngại thể hiện năng lực thực sự. Hãy tự
tin lên!
• Hấp tấp tham gia phỏng vấn
Cũng chỉ có ít hồ sơ được chọn lọc tham dự phỏng vấn, vì vậy bạn cứ bình tĩnh, thoải
mái, chứ có gì phải hấp tập vậy? Thư giãn cũng là một lợi thế giúp bạn đủ bình tĩnh để ứng
phó các câu hỏi nhà tuyển dụng đặt ra. Khi trả lời, cần nhìn trực tiếp người đối diện. Không
nên ngó lơ sang chỗ khác. Ngày nay, bạn có quyền đặt ra các câu hỏi cho nhà tuyển dụng,
chứ không hẳn chỉ ngồi lắng nghe như trả bài thầy cô trên lớp.
• Thảo luận lợi ích quá sớm
Ngay sau vài phút, bạn đã nóng lòng muốn bàn về chuyện lương và bổng lộc. Như
vậy sẽ gây ức chế và khó chịu cho nhà tuyển dụng, vì họ còn chưa biết bạn có năng lực gì,
trình độ đi tới đâu. Đừng có nóng vội quá mức. Hãy học tính kiên nhẫn. Bổng lộc, lợi ích và
tiền lương là khâu cuối cùng trước khi bạn hoàn thành xong mọi thủ tục.
• Không am hiểu về sếp cũng như công ty tuyển dụng
Hầu như các công ty mời bạn tham gia phỏng vấn đều thông báo trước ngày, giờ cụ
thể. Khoảng thời gian đó đủ để cho bạn chuẩn bị tài liệu hiểu biết về nơi mình cần đến. Nếu
bạn không biết công ty tuyển dụng hoạt động trong lĩnh vực nào, triển vọng của họ là gì thì
mãi mãi họ cũng chẳng muốn tuyển bạn.
• Nói quá nhiều
Vẫn biết rằng phỏng vấn là cơ hội cho bạn bày tỏ khả năng của mình nhưng chỉ nên
dừng ở đó, chứ không nên khoe mẽ tất cả mọi thứ về bản thân. Cách tốt nhất là tìm cách thú
vị nhất giới thiệu về sở thích, hy vọng, ước mơ cũng như chiến thuật sau khi bạn trở thành
một thành viên mới của công ty. Bấy nhiêu đó cũng đủ rồi.
• Quá gần gũi
Ai cũng muốn tạo được ấn tượng tốt với nhà tuyển dụng, nhưng tỏ ra quá gần gũi, mật

thiết lại không phải một cách khôn ngoan, đôi khi còn hiến bạn trở nên lố bịch. Hãy cư xử
đúng mực, và giữ một thái độ tốt. Đừng bao giờ có cái nhìn bén gót hoặc chua chát, khinh
miệt, rất dễ gây phản cảm.
• Nói xấu ông chủ cũ
Không ai muốn thuê một người “ăn cháo đá bát”. Vì vậy, bạn chưa mang ơn xếp cũ
lại còn thao thao nói xấu họ. Đó là điều cấm kỵ. Vì vậy, cần tránh tuyệt đối. Nếu nhà tuyển
dụng hỏi bạn về lý do xin nghỉ, bạn có thể trình bày một điều thuyết phục hơn ngoài chuyện
kể một tràng không tốt về xếp cũ.
• Nói dối
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 13
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
Tệ nhất là điều nói dối, nhất là khi nói dối trong cả hồ sơ xin việc. Sâu xa hơn chính
là bịa đặt nhằm ghi điểm lúc ban đầu. Trong xã hội thông tin đa phương tiện ngày nay, người
ta có thể sớm muộn cũng tìm ra những thứ liên quan đến bạn. Vì vậy, cách nói dối hay nhất
chính là nói thật tất cả những thứ về mình bằng vẻ tự tin và đầy thuyết phục.
• Trang phục chuốc lấy sự thất bại
Ăn mặc không thích hợp có khác gì tự hại mình. Chính vì vậy, lịch sự là thái độ tối
thiểu đối với mỗi ứng viên. Đừng bao giờ mặc jeans bụi bặm, áo thun cộc tay. Như thế trông
rất phản diện và thể hiện rõ là người không chuyên nghiệp.
Hãy xuất hiện với chiếc cà vạt và áo sơ mi, quần tây đối với nam. Còn nữ có thể mặc
váy hoặc thời trang công sở.
5. Kỹ năng đàm phán, thỏa thuận lương với nhà tuyển dụng
Lương cao là một điều không ai từ chối nhưng thoả thuận sao cho xứng đáng với
năng lực và công sức của bạn? Những mẹo dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng đàm phán về lương
với nhà tuyển dụng của mình.
5.1. Kinh nghiệm và bí quyết:
Thể hiện cho nhà tuyển dụng biết những kinh nghiệm mà bạn đã tích luỹ được và
năng lực của bạn phù hợp với vị trí mà nhà tuyển dụng cần. Một yếu tố rất hiệu quả để phục
vụ cho “công tác” thoả thuận lương của bạn.
5.2. Những con số thống kê:

Chỉ nói suông đến những “rực rỡ” trong quá khứ thôi chưa đủ để thuyết phục nhà
tuyển dụng tin tưởng tài năng của bạn. Cần chỉ cho họ thấy những con số cụ thể, đưa ra
những ví dụ chính xác chứng minh những thành tích đạt được. Ví dụ bạn đã làm tăng được
khoảng 20% doanh số bán hàng trong quý hay tăng gấp đôi sản lượng chỉ trong sáu tháng
v.v Hãy nhớ là những con số đó luôn luôn trung thực nhé, vì rất có thể nhà tuyển dụng sẽ
hoặc đã điều tra về lí lịch của bạn trước đây rồi.
5.3. Đừng hỏi về lương:
Một trong những điều cơ bản nhất khi đàm phán về lương, đó là hãy để nhà tuyển
dụng hỏi bạn trước tiên. Khi đã có được vị trí trong mắt nhà tuyển dụng và biết công ty đang
cần bạn thì sẽ dễ dàng hơn nhiều để thương lượng về khoản thu nhập của mình.
5.4. Tỏ ra hứng thú với vị trí được tuyển:
Động lực là chìa khoá để có được năng suất tốt. Hãy chân thành về cảm xúc này và
thể hiện một gương mặt hạnh phúc khi được làm việc cho công ty. Bạn sẽ luôn nhiệt tình và
đầu tư cho công việc của mình.
5.5. Hình dung mình đã có việc làm:
Tưởng tượng mình có việc làm và bạn sẽ lập kế hoạch như thế nào cho công việc sắp
tới. Một người có đầu óc tổ chức sắp xếp công việc luôn gây được ấn tượng với nhà tuyển
dụng.
5.6. Không mang cuộc sống cá nhân vào đàm phán:
Mức lương luôn dựa trên ngân sách của công ty và khả năng làm được việc của bạn.
Vì vậy bạn đừng đem tình hình kinh tế cá nhân của mình đang nghèo khó, nuôi “mẹ già con
thơ” vào trong cuộc đàm phán này nhé. Nó không những không mang lại hiệu quả như mong
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 14
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
muốn mà còn khiến nhà tuyển dụng khó chịu sẵn sàng gạch bỏ tên bạn trong danh sách ứng
viên đấy.
5.7. Nghiên cứu về vị trí của bạn:
Trước khi bước vào cuộc phỏng vấn, bạn cần phải biết mọi thứ về công ty như vị trí
công ty đang cần, những kỹ năng cần thiết, mức lương trung bình là bao nhiêu và nhu cầu thị
trường. Thu thập tất cả những hiểu biết của bạn về công ty để lợi thế này đẩy bạn ở một vị trí

cao trong mắt nhà tuyển dụng. Và sẵn sàng ứng phó với bất kì câu hỏi nào mà nhà tuyển
dụng đưa ra khi họ muốn biết bạn hiểu công ty và công việc của họ đến đâu.
5.8. Biết giá trị của bạn:
Năng lực của bạn đáng giá bao nhiêu, bạn là người biết rõ nhất. Đừng ảo tưởng nhưng
cũng đừng đánh giá thấp bản thân. Nếu cần thiết hãy cho nhà tuyển dụng biết những gì bạn
đã đạt được ở công việc trước đây, năng lực của bạn đáng giá bao nhiêu trên thị trường hiện
tại. Chứng minh cho họ thấy bạn biết được giá trị bản thân bạn và sử dụng nó như một công
cụ để đàm phán về lương.
5.9. Biết mức lương tối thiểu theo dự kiến của bạn:
Nhà tuyển dụng luôn thích được đàm phán về lương với nhân viên mới và bao giờ họ
cũng đòi hỏi một người có năng lực nhưng chỉ phải trả lương thấp. Nếu bạn thấy công ty
không trả lương phù hợp với bạn nhất là thấp dưới mức tối thiểu bạn nghĩ thì đừng ngại hỏi
về mức lương của các nhân viên trong công ty nhé.
5.10. Sẵn sàng với các giải pháp thay thế tiền mặt:
Ngoài tiền lương là tiền mặt, bạn hãy chuẩn bị tâm lý sẵn sàng nếu công ty yêu cầu về
việc mua cổ phần, ký hợp đồng tiền thưởng, các tài khoản chi phí, phần chia lợi nhuận thay
thế cho tiền mặt.
5.11. Tâm lý vững - tinh thần thép:
Khi cuộc phỏng vấn đến hồi kết, dù kết quả đạt được thế nào bạn vẫn nên mỉm cười
và tự tin vào bản thân. Điều này sẽ chứng mình rằng bạn có rất nhiều khả năng để vào một vị
trí xứng đáng hơn. Một con người tự tin, năng động có thể ứng phó với mọi hoàn cảnh dù có
khó khăn là người mà nhà tuyển dụng luôn cần. Chú ý nhé: Tự tin nhưng đừng tự phụ và quá
kiêu ngạo đấy.
5.12. PR bản thân:
Nhà tuyển dụng luôn tìm kiếm những người có nhiều ưu điểm nhất với mức lương
thấp nhất. Nhưng trước tiên hãy cho họ thấy những kỹ năng bạn có và tất cả lý do tại sao họ
nên tuyển dụng bạn.
5.13. Tự nhiên với nhà tuyển dụng:
Đừng biến cuộc đàm phán của bạn trong tình huống dở khóc dở cười chỉ được chọn
một con đường “sống hay là chết”. Tốt nhất dù không hài lòng cũng tránh mâu thuẫn với họ.

Thả lỏng tinh thần và thân thiện trong cách trao đổi sẽ giúp bạn dễ dàng tiếp cận hơn với nhà
tuyển dụng.
5.14. Bình tĩnh và kiểm soát:
Có thể nhà tuyển dụng sẽ thử cảm xúc của bạn. Bạn có phải là một người nôn nóng
vội vàng hay một người biết kiềm chế cảm xúc để suy nghĩ chín chắn trước khi ra quyết
định. Điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến công việc bạn làm sau này. Nếu rơi vào hoàn
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 15
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
cảnh trên hãy chứng minh rằng bạn có khả năng kiểm soát những cảm xúc cá nhân trong
lòng, thậm chí mọi thứ không đi theo đúng hướng của bạn.
5.15. Linh hoạt giờ giấc:
Mặc dù nhà tuyển dụng chưa sẵn sàng cân nhắc bạn vào vị trí full-time (làm cả ngày),
nhưng có thể sắp xếp cho bạn công việc bán thời gian, công việc làm được ở nhà hoặc bất kì
thời gian nào thì bạn cũng nên linh hoạt thời gian làm việc của mình.
5.16. Dự đoán những lợi ích khác:
Nếu bạn không nhận được mức lương như mong muốn, đừng vội thất vọng bởi vì
công ty có thể có rất nhiều chế độ đãi ngộ khác tốt cho nhân viên. Hãy hỏi về những phúc lợi
xã hội và khả năng thăng tiến của bạn.
5.17. Chứng minh bạn là người phù hợp nhất trong công việc:
Những nhà tuyển dụng luôn muốn thấy một nhân viên tương lai của họ “bảo vệ và
phát triển” vị trí của họ như thế nào thông qua những ý tưởng làm việc.
5.18. Kế hoạch dự phòng:
Nếu bạn thấy rằng cuộc đàm phán không đi theo cách của bạn, nhà tuyển dụng đưa ra
những khó khăn mà họ và bạn sẽ vấp phải nếu tuyển dụng bạn. Thì cần bình tĩnh xử lý tuỳ
từng trường hợp, bạn hãy cho họ biết bạn sẵn sàng thích nghi với những khó khăn đó và dần
cải thiện chúng sau.
5.19. Sẵn sàng đối phó với câu hỏi hóc búa:
Giống như bạn phải chuẩn bị tình huống hỏi và trả lời sau mỗi lần thuyết trình. Hãy
sẵn sàng tâm lý khi nhận được bất kì thông tin “bất thường” nào từ nhà tuyển dụng. Biết
chính xác làm thế nào để trả lời câu hỏi nếu nhà tuyển dụng nói: “Bạn không đủ điều kiện

để ” hoặc “Bạn đang yêu cầu quá nhiều về tiền lương ” Sẵn sàng tâm lý đó, bạn dễ dàng
chủ động trong mọi tình huống hơn.
III. Giai đoạn hậu phỏng vấn
1. Gửi thư cảm ơn nhà tuyển dụng
Gửi thư cảm ơn, gọi điện lại sau khi phỏng vấn là việc nên làm, có thể là 01, 02 ngày
sau hôm phỏng vấn. Việc làm này thể hiện phần nào sự quan tâm nhiệt tình của bạn đối với
công việc đồng thời chứng tỏ bạn là người “biết trước biết sau”. Tuy nhiên bạn cũng cần lưu
ý mấy điểm sau:
• Thời gian thích hợp: Bạn phải luôn biết xác định đâu là thời gian hợp lý, và phải biết
kiên nhẫn. Đừng có vừa phỏng vấn xong đã về gọi điện hoặc viết thư ngay, chắc hẳn
sẽ gây phản cảm với nhà tuyển dụng.
• Tần suất: Nếu gọi điện hoặc gửi thư nhiều quá, sự quan tâm nhiệt tình với công việc
của bạn rất dễ khiến bạn trở thành “kẻ quấy rầy”. Bạn thử đặt mình vào vị trí nhà
tuyển dụng mà xem, có hàng trăm hồ sơ phỏng vấn, nếu ai cũng cứ liên tục gọi điện
hỏi han thì họ sẽ thấy khó chịu thế nào, không khéo cho bạn “out” luôn ấy chứ.
Khi gọi hãy giữ thái độ thật nhã nhặn, lịch sự, có chừng mực, không hỏi han quá vồ
vập. Trừ khi được yêu cầu, chứ không nên gọi điện hay gửi thư quá một lần trong một tuần.
• Giai đoạn: Nếu như họ sai hẹn thông báo kết quả, hoặc nếu như bạn được mời đến
phỏng vấn lần hai rồi thì chuyện gọi điện, viết thư sau đó cũng chả hề hấn gì. Nhưng
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 16
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
theo tôi, nếu như bạn chỉ đang trong giai đoạn phỏng vấn lần thứ nhất, thì bạn chỉ nên
ý nhị hỏi thăm một lần thôi.
• Thăm dò thái độ: Thật ra, ngay từ lúc tham gia phỏng vấn, bạn đã biết sơ qua về tính
cách nhà tuyển dụng rồi. Gọi một cuộc điện thoại thăm dò thái độ, nếu họ không quá
cảm thấy khó chịu thì tuần sau, nếu vẫn chưa nhận được hồi âm, bạn lại có thể gửi
thư. Còn nếu họ tỏ thái độ bị làm phiền thì tốt nhất là bạn nên im lặng, kiên nhẫn chờ
đợi.
Ví dụ: Có nhiều cách viết thư cảm ơn nhà tuyển dụng và sau đây là 01 mẫu tham
khảo.

Ông/Bà thân mến:
Tôi xin chân thành cảm ơn ông/bà đã dành thời gian phỏng vấn tôi cho vị trí Lập Trình Viên
Cao Cấp trong công ty XXX.
Sau khi được phỏng vấn và gặp gỡ những người trong công ty, tôi thấy mình là ngườI xứng
đáng cho vị trí công việc đó vì tôi có khả năng nắm bắt nhanh và thích nghi cao cho một vị
trí đa ngành.
Cùng với nhiệt huyết và tác phong làm việc tốt, chuyên môn cao về kỹ thuật và kỹ năng phân
tích của tôi chắc chắn sẽ làm tôt công việc này.
Tôi mong muốn có được cơ hội làm việc cho ông/bà và mong sớm nhận được quyết định của
ông về vị trí công việc này.
Xin vui lòng liên lạc với tôi nếu ông/bà muốn biết thêm chi tiết. Số điện thoại của tôi là:
(555) 111-1111.
Xin chân thành cảm ơn
Chữ ký

Tên đầy đủ
2. “Nhắc nhở” khi nhà tuyển dụng quên thông báo kết quả
• Làm gì khi họ không gọi cho bạn sau khi phỏng vấn?
Không phải lúc nào bạn cũng nhận được cuộc gọi mời nhận việc sau khi trải qua một
cuộc phỏng vấn, dù cho họ - người phỏng vấn đã hứa là sẽ gọi cho bạn sau đó. Điều này
không có nghĩa là bạn quá kém cỏi, hay bạn không đủ khả năng, có thể chỉ là bạn không hợp
với vị trí mà công ty đang ấy đang cần, hay đơn giản là bạn chưa biết cách làm nổi bật mình
trước họ. Nếu là như vậy, những hành động tích cực và kịp thời lúc này vẫn chưa muộn, bạn
sẽ vẫn còn cơ hội cho mình. Hãy làm theo những chỉ dẫn sau đây, bạn sẽ thu được kết quả
không ngờ.
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 17
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
• Chủ động liên hệ với nhà tuyển dụng.
Bạn phỏng vấn vào ngày thứ Ba, nhưng hôm nay đã là thứ Sáu rồi mà vẫn không thấy
họ gọi cho bạn. Rõ ràng là cuộc phỏng vấn vừa qua rất tốt, bạn cảm thấy mình rất phù hợp và

đủ khả năng để làm công việc ấy; nhà tuyển dụng cũng tỏ ra rất hài lòng với bạn. Vậy thì vấn
đề ở đây là gì, tại sao họ không gọi lại cho bạn như đã hứa? Nếu đã tin chắc như thế, bạn nên
chủ động liên hệ lại với họ, bằng điện thoại hoặc có thể là email. Đây là khoảng thời gian họ
đang cân nhắc để lựa chọn ứng viên, chính sự của động của bạn sẽ góp phần làm cho bạn nổi
bật hơn so với các ứng viên khác, điều này có nghĩa là cơ cho bạn ở nơi đây là rất lớn.
• Nên làm gì?
Liên hệ với người phỏng vấn là điều bạn nên làm, nhưng làm sao để việc này đạt hiệu
quả cao nhất thì không phải ai cũng làm được. Bạn không nên gọi và hỏi một cách “thẳng
tuột” họ rằng: Bạn có được làm việc ở đây không, hoặc bạn rất muốn làm việc ở đây, hãy
cho bạn cơ hội, … Điều này không chỉ không đem lại hiệu quả mà còn gây tác dụng ngược.
Hãy làm việc này thật khéo léo, ví dụ như bạn viết một lá thư cảm ơn họ về cuộc phỏng vấn
đã qua, đồng thời cũng kín đáo nhắc lại ý muốn được làm việc ở nơi đây của mình, …
• Kiên trì không bao giờ vô ích.
Nếu bạn không nhận được cuộc gọi từ nhà tuyển dụng như họ đã hứa với với bạn, hãy
chủ động gọi lại cho họ. Bằng một thái độ chuyên nghiệp, lịch sự và tự tin bạn hãy cho họ
biết ý muốn của bạn, rằng công ty của họ là lựa chọn đầu tiên của bạn, và bạn sẵn sàng làm
hết sức mình để có được công việc này cũng như nỗ lực để có thể đem lại hiệu quả thật cao
cho công việc ấy sau này. Tất nhiên, rất hiếm khi người tuyển dụng gọi cho bạn đúng hẹn mà
có thể sẽ có sự chậm trễ vài ngày, thậm chí là vài tuần; chỉ cần bạn tự tin và có cái nhìn tích
cực trong mọi việc. Do đó, tính kiên trì sẽ không bao giờ thừa, nhất là trong trường hợp này.
Có thể bạn là người “thắng cuộc” trong kỳ phỏng vấn vừa qua, nhưng cũng có thể bạn
không phải là người được chọn. Cho dù kết quả thế nào đi chăng nữa, bạn cũng đừng nên
quá thất vọng, nếu không được kết quả như mình mong muốn, hãy xem như đây là cơ hội để
bạn có thêm kinh nghiệm cho mình trong quá trình tìm việc, và bạn nên biết ơn vì điều đó.
Hầu hết các nhà tuyển dụng đều hiểu được sự lo lắng của các ứng viên về khả năng
được chọn của họ - tức kết quả của cuộc phỏng vấn do đó những nhà tuyển dụng này sẽ
nhanh chóng thông báo kết quả cho các ứng viên (trong trường hợp ứng viên này đã vượt qua
vòng phỏng vấn ấy). Nhưng, cũng có một số trường hợp nhà tuyển dụng cố tình kéo dài thời
gian chờ đợi của ứng viên, hoặc là để có thời gian tìm kiếm những ứng viên tốt hơn, hay
cũng có thể ứng viên ấy không phải là người họ chọn, khi đó lời hứa “liên hệ sau với anh

(chị) chỉ đơn thuần mang tính xã giao. Trong trường hợp nào, bạn cũng nên suy xét mọi việc
thật cẩn trọng, nếu cảm thấy cơ hội của mình ở đây quá nhỏ, nên nhanh chóng tìm cho mình
một công việc khác.
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 18
Kỹ năng giao tiếp khi dự phỏng vấn GV: Nguyễn Thế Hùng
IV. Kết luận
Có rất nhiều điều cần ghi nhớ trước, trong khi và sau phỏng vấn, nhưng lời khuyên tốt
nhất là: đơn giản hãy chuẩn bị, thư giãn, và cố gắng hết sức để tỏ ra bình tĩnh và chuyên
nghiệp. Không sự chuẩn bị nào có thể thay thế được những tình huống xảy ra trong một buổi
phỏng vấn thực sự; tuy nhiên, sự chuẩn bị kỹ lưỡng: về kỹ năng, kinh nghiệm, thành tựu,
công việc bạn ứng tuyển và về nơi làm việc tương lai của bạn sẽ là sự đầu tư thời gian vô
cùng sáng suốt và khôn ngoan.
Học giả người Mỹ, Kinixti từng nói “Sự thành công của một người chỉ có mười lăm
phần trăm dựa vào kỹ thuật chuyên ngành, còn tám mươi lăm phần trăm phải dựa vào những
quan hệ giao tiếp và tài năng xử thế của người ấy”. Như vậy, ta có thể hiểu được tầm quan
trọng đặc biệt của giao tiếp trong cuộc sống, trong kinh doanh là như thế nào?

Trong khuôn khổ bài viết này, nhóm 11 lớp HCTM15_001 hy vọng rằng thông qua
việc phân tích 3 bước của tình huống giao tiếp khi dự phỏng vấn với những mẫu ví dụ cụ thể
sẽ phần nào giúp được các bạn hiểu rõ hơn về quy trình và các nguyên tắc, kinh nghiệm khi
dự phỏng vấn. Đặc biệt nhóm chúng tôi tập trung vào phần kỹ năng trả lời phỏng vấn và đàm
phán tiền lương. Thiết nghĩ, đó là những kỹ năng quan trọng nhất để ứng viên thuyết phục
đuợc các nhà tuyển dụng trong khâu cuối cùng cùa hành trình tìm việc.
Sau cùng, nhóm chúng tôi xin kính chúc các bạn thành công trên con đường sự
nghiệp của mình.
==========000==========
Nhóm thực hiện: Nhóm 11 lớp HCTM 15_001 Trang 19