Cd vong lap khong xac dinh tin 8

Trường THCS Trần Phú

Chuyên đề tin học lớp 8

CHUYÊN ĐỀ TIN HỌC LỚP 8:
“GIÚP HỌC SINH HIỂU & SỬ DỤNG HỆ THỐNG CÂU LỆNH LẶP
KHÔNG XÁC ĐỊNH ĐỂ GIẢI MỘT SỐ BÀI TẬP TRONG PASCAL CÓ
HIỆU QUẢ.”
I./ PHẦN MỞ ĐẦU:
1./ Tầm quan trọng của vấn đề:
Trước hết cần khẳng định rằng Pascal là một ngơn ngữ lập trình hay và đặc biệt,
được tạo ra với mục đích dùng cho giảng dạy vì các lý do: Có cú pháp rõ ràng, dễ dạy
dễ học; Pascal được viết theo lý thuyết chuẩn về lập trình cấu trúc nên một mặt nó
minh hoạ cho lý thuyết về ngơn ngữ lập trình, mặt khác nhiều tài liệu khoa học máy
tính cũng dùng Pascal để minh hoạ; Có thể sử dụng Pascal để viết các ứng dụng
chuyên sâu, can thiệp vào phần cứng của máy tính và các thiết bị điện tử khác và cuối
cùng là do trình biên dịch Pascal nhỏ gọn, có thể chạy tốt trên các máy tính cấu hình
yếu, rất phù hợp với khả năng đầu tư cho học tập của học sinh, sinh viên.
Để giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc lập trình giải quyết các bài tốn mang tính
lặp, trong nội dung của bài sáng kiến này tơi đưa ra những tóm lược cơ bản nhất của
các câu lệnh lặp và một số ví dụ mẫu vận dụng cấu trúc lặp để giải quyết có hiệu quả.
2./ Đối tượng nghiên cứu: Học sinh lớp 8.
3./ Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp điều tra.
- Phương pháp phân tích.
- Phương pháp tổng hợp kinh nghiệm trong giảng dạy.
- Phương pháp trò chuyện trao đổi.
- Phương pháp đọc sách và tổng hợp tư liệu.
II./ CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1./ Cơ sở lý luận về lý thuyết:
- Muốn học tập đạt kết quả tốt, ngồi việc bản thân HS tích cực học tập, khơng thể

thiếu vai trị hướng dẫn dìu dắt của người thầy.
- Để giúp học sinh dễ dàng hơn trong việc lập trình giải quyết các bài tốn mang tính
lặp ở bộ môn Tin học vừa đúng với nguyên tắc dạy học ở trường Phổ Thông, vừa
đúng theo tinh thần đổi mới phương pháp dạy học hiện nay, nhằm hình thành cho học
sinh tính tích cực, độc lập, sáng tạo, nâng cao năng lực phát triển và giải quyết vấn
đề, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem
lại niềm tin và thích thú học tập cho HS. Hiện nay, khơng ít học sinh lười, học tập thụ
động và có khơng ít phụ huynh thiếu sự quan tâm đến việc học của con em mình. Vì
vậy, việc hệ thống các kiến thức về câu lệnh lặp để giải một số bài tập của giáo viên
phải được chú ý đúng mức.
2./ Cơ sở lý luận về thực tiễn:
Trong q trình giảng dạy, tơi nhận thấy Pascal là mơn học khó đối với các em học
sinh Khối 8, vì có một số thuật tốn các em chưa được học ở bộ mơn Tốn, thêm vào


Trường THCS Trần Phú

Chuyên đề tin học lớp 8

đó là các em chỉ sử dụng các câu lệnh bằng Tiếng Anh để thể hiện khi lập trình. Do
đó việc học tập của học sinh vẫn cịn mang tính mơ hồ, như bị ép buộc, có nhiều học
sinh rất sợ mơn Tin học 8 vì tính chất khơ khan, khó hiểu trong khi học.
Từ thực tế đó tơi khơng ngừng học hỏi để tìm ra biện pháp khắc phục. Bằng kinh
nghiệm khiêm tốn trong những năm qua, tôi đã đưa ra những tóm lược cơ bản nhất
của các câu lệnh lặp từ thuật tốn tìm hiểu lệnh lặp khơng xác định , lập bảng số liệu
chạy thử chương trình bằng số cụ thể, HƯỚNG DẪN HỌC SINH TÌM ĐIỀU
KIỆN VỊNG LẶP KHƠNG XÁC ĐỊNH DỪNG và một số ví dụ mẫu vận dụng
cấu trúc lặp để giải quyết có hiệu quả là nhằm giúp học sinh tiếp thu bài nhanh, nhớ
kiến thức lâu hơn và cảm thấy thích thú trong học tập.
III/ THỰC TRẠNG:

* Những việc đã làm được:
- Tôi đã áp dụng công nghệ thông tin để soạn giảng các bài lý thuyết và thực hành
nhằm hướng dẫn học sinh dễ hiểu bài và ghi nhớ kiến thức cơ bản ở bộ môn Tin học
8.
- Ở những giờ thực hành tơi đều tổ chức học tập theo nhóm và có sự nhận xét đánh
giá kết quả của từng nhóm.
- Tơi đã hình thành nề nếp cho học sinh ngay từ đầu năm học.
* Hạn chế:
- Đa số học sinh bị hổng kiến thức Toán từ lớp dưới nên ý thức tìm tịi và nghiên cứu
của các em cịn hạn chế. Có khơng ít học sinh chưa cố gắng trong học tập, khơng chịu
khó động não, nên ảnh hưởng khơng nhỏ đến việc học.
IV/ ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP:
1/ Xây dựng KHGD ngay từ đầu năm học:
- Ngay từ đầu năm học, GV phải hướng dẫn phương pháp học tập và nề nếp học ở
phịng máy cho học sinh.
- GV chia nhóm học tập cho từng HS, phân nhóm trưởng, hướng dẫn cách hoạt động
nhóm và trang bị sổ tay ghi chép cá nhân của HS.
- GV soạn bài trước thực dạy 2 tiết nhằm giúp việc nghiên cứu kiến thức sâu hơn và
chủ động hơn trong việc soạn các bài kiểm tra.
- GV cần đầu tư nghiên cứu, mỗi năm cập nhật những cách hay của đồng nghiệp để
tích luỹ cho việc giảng dạy.
- GV cần dành một thời lượng thích hợp cho việc mấu chốt và hướng dẫn HS cách
nhớ kiến thức cơ bản vừa học ở các tiết học lý thuyết. Cũng như cách tìm hiểu ý
nghĩa của mỗi lệnh trong các bài thực hành.
- HS phải chuẩn bị những gì mà GV đã dặn ở tiết trước.
2/ Một số giải pháp thực hiện:
*. CẤU TRÚC LẶP VỚI LỆNH WHILE...DO:
• Tác dụng: Dùng để xây dựng chu trình với số lần lặp chưa xác định trước.
• Cú pháp: While <điều kiện> do <câu lệnh>;
Câu lệnh là thân chu trình và có thể là câu lệnh đơn hoặc câu lệnh ghép.

Nguyên lý hoạt động:


Trường THCS Trần Phú

Chuyên đề tin học lớp 8

1. Máy tính xác định giá trị của điều kiện.
2. Tuỳ thuộc vào giá trị của điều kiện:
- Nếu điều kiện có giá trị đúng, máy tính sẽ thực hiện câu lệnh sau đó
quay lại bước 1.
- Nếu điều kiện có giá trị sai, câu lệnh sẽ bị bỏ qua và việc thực hiện
lệnh lặp kết thúc.
• Nhận xét:
- Câu lệnh được thực hiện lặp đi lặp lại cho đến khi <điều kiện> nhận giá trị sai. Câu
lệnh sẽ không được thực hiện lần nào nếu <điều kiện> nhận giá trị sai ngay từ khi bắt
đầu vào chu trình.
- Trong thân chu trình phải có câu lệnh làm thay đổi giá trị của <điều kiện> để
tránh xảy ra vịng lặp vơ tận.
Bai tập1: Tìm hiểu thuật tốn và cho biết khi thực hiện thuật tốn máy tính thực
hiện bao nhiêu vịng lặp. Khi kết thúc, giá trị của S bằng bao nhiêu? Viết chương
trình Pascal thể hiện các thuật tốn đó.
) Thuật tốn 1:
Bước 1: S:= 30, x:=5
- Điều kiện dừng vịng lặp ?
Bước 2: Nếu S<= 10, chuyển tới bước 4
Bước 3: S:=S-x và quay lại bước 2.
- Kết thúc thuật tốn máy tính thực hiện
Bước 4: Thơng báo S và kết thúc thuật bao nhiêu vịng lặp.
tốn.

Program bt;
Var
S, x : Integer;
Begin
S:=30;
x:=5;
While S >10 do S:=S – x;
Writeln(S);
Readln
End.


Trường THCS Trần Phú

Chuyên đề tin học lớp 8


Trường THCS Trần Phú

Chuyên đề tin học lớp 8

Bài tập2:

LËp trình tính tổng dùng lệnh lặp While ...do..
Trong
ú
n là số tự nhiên đợc nhập từ bàn phím.

S = 1 + 2 + 3 + 4 + ......+ i

) Thuật toán 2:

Ví dụ cho i=10;

- Bíc 1: NhËp sè n
- Điều kiện dừng vịng lặp ?
- Bíc 2: g¸n S:=0; i:=1
- Kết thúc thuật tốn máy tính thực hiện
- Bíc 3: NÕu i > n, chun tíi bíc bao nhiêu vịng lặp.
5.
- Bíc 4:
i:= i+ 1; S:=S + i quay l¹i
bíc 3.
- Bíc 5: KÕt thóc tht to¸n.
Program tinhS;
Uses CRT;
Var i, S: integer;
S: real;
BEGIN
Clrscr;
S:=0; i:=0;
while i< 10 do
Begin
i: = i+1;
S:= S+ i;
End;
writeln(' Tong can tim la: ',S);
Readln;
END.

Trường THCS Trần Phú

Ví dụ 1: Tính tổng
, Sao cho S >= 10

Chuyên đề tin học lớp 8


Trường THCS Trần Phú

Chuyên đề tin học lớp 8

Var i : Integer; S:Real;
Begin
S:=0; i:=0;
While S < 10 do
Begin
i := i + 1;
S := S + i / (1+SQR( i ) );
End;
Writeln( ' Tong S =', S : 6 : 2 );
Writeln( ‘So lan lap la:’, i );
Readln;
End.
2. Ví dụ 2: Tìm bội số chung nhỏ nhất của hai số nguyên dương
• Thuật tốn:
Lấy một trong hai số lần lượt nhân với 1, 2, 3,... cho đến khi nào tích số chia hết cho
số thứ hai thì tích số chính là BSCNN
• Nhận xét:

- Thuật tốn cho thấy là trong q trình tính tốn, khơng thể biết trước được q trình
nhân phải thực hiện lặp lại bao nhiêu lần. Trường hợp này phải sử dụng cấu trúc lặp
với số lần lặp khơng xác định.
- Điều kiện để dừng là tích số chia hết cho số thứ hai
• Chương trình
Program Boisochungnhonhat;
Var
Bscnn, n, m, k: Integer;
Begin
Write(‘m= ‘); Readln(m);
Write(‘n= ‘); Readln(n);
bscnn := m; k := 2;
While (BSCNN mod n <> 0) do
Begin
BSCNN := k*m;
k:= k + 1;
End;
Writeln(‘BSCNN = ‘, BSCNN);
Readln;
End.
3.Ví dụ 3: Tìm Ước số chung lớn nhất của hai số nguyên dương m, n.
• Thuật tốn:
Nếu m>n thì lấy m = m – n
Nếu m vẫn lớn hơn n thì tiếp tục lấy m = m - n
Nếu m< n thì lấy n = n - m
Nếu n vẫn lớn hơn m thì tiếp tục lấy n = n – m
Lặp lại thuật tốn trên cho đến khi m = n. Lúc đó m = n là ƯSCLN


Trường THCS Trần Phú

Chuyên đề tin học lớp 8

• Nhận xét:
Thuật tốn cho thấy khơng thể xác đinh trước được phép trừ phải thực hiện lặp lại
bao nhiêu lần. Trường hợp này phải sử dụng cấu trúc lặp với số lần lặp không
xác định.
Điều kiện để dừng là hai số bằng nhau.
• Chương trình
Program USCLN;
Var x, y: Integer;
Begin
Write(‘x = ‘);Readln(x);
Write(y = ‘);Readln(y);
While x <> y do
If x>y then x := x – y
else y := y – x;
Writeln(‘USCLN la: ‘, x)
Readln;
End.
2. Bài học kinh nghiệm:
* Ưu điểm:
- Kích thích động cơ học tập của học sinh.
- Nâng cao chất lượng dạy và học.
* Nhược điểm:
- Một số học sinh yếu kém mất kiến thức căn bản ở mơn Tốn, thêm vào đó có một
số thuật tốn các em chưa được học trong chương trình, nên giáo viên phải kiên trì,
nhẫn nại, thậm chí mất nhiều thời gian trong việc hướng dẫn các thuật toán cho học
sinh.
VI. KẾT LUẬN:

Trên đây là tóm lược nội dung cú pháp, cách thực hiện các câu lệnh thuộc cấu
trúc lặp và phân tích trên ngơn ngữ lập trình Pascal, một số ví dụ của các bài tốn
điển hình cho từng dạng lặp cụ thể mà bản thân đã đúc kết được trong quá trình giảng
dạy mơn tin học ở trường. Qua đó giúp học sinh và đồng nghiệp có thể làm tài liệu
tham khảo trong q trình học tập và giảng dạy của mình có hiệu quả.
Trong phạm vi là một sáng kiến kinh nghiệm có thể việc phân tích về nội dung câu
lệnh và ví dụ về các dạng lệnh có thể chưa thật chi tiết và phong phú rất mong nhận
được sự góp ý chân thành từ quý đồng nghiệp, học sinh để đề tài được hoàn thiện
hơn.
Đại Hiệp, tháng 3 năm 2013
Người thực hiện
Lê Khắc Thận
Huỳnh Thanh Dung