Bài giảng Chương 7: Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam - ThS. Đỗ Văn Quý

CHƯƠNG VII
TỔNG CƠNG TY LƯU KÝ VÀ BÙ TRỪ
CHỨNG KHỐN VIỆT NAM

1


CHƯƠNG VII
TỔNG CƠNG TY LƯU KÝ VÀ BÙ TRỪ
CHỨNG KHỐN VIỆT NAM

2


1. Tổng quan về tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khốn
Việt Nam
Tổng cơng ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam là doanh
nghiệp Nhà nước được tổ chức quản lý dưới hình thức Cơng ty trách nhiệm
hữu hạn một thành viên do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ; có tư cách
pháp nhân, có con dấu riêng; được mở tài khoản bằng đồng Việt Nam và
ngoại tệ tại Kho bạc Nhà nước và ngân hàng thương mại trong nước, chi
nhánh ngân hàng nước ngoài; hạch tốn độc lập, thực hiện chế độ tài chính,
chế độ báo cáo thống kê, kế tốn, kiểm tốn, cơng bố thơng tin, và nghĩa vụ
tài chính theo quy định của pháp luật.
Tên giao dịch quốc tế của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng
khoán Việt Nam là Viet Nam Securities Depository and Clearing Corporation
(VSDC).
VSDC có trụ sở chính tại Hà Nội và chi nhánh tại TP Hồ Chí Minh.
VSDC kế thừa tất cả quyền lợi, trách nhiệm của Trung tâm Lưu ký
Chứng khoán Việt Nam theo quy định của pháp luật; thực hiện quyền, nghĩa
vụ theo quy định tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp, Luật Quản lý,

sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại doanh nghiệp và
các quy định của pháp luật có liên quan; thực hiện đăng ký doanh nghiệp
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý
3
theo quy định tại Luật Doanh nghiệp.


2. Chức năng, nhiệm vụ của tổng công ty lưu ký và bù trừ
chứng khốn Việt Nam
* Chức năng
VSDC có chức năng tổ chức thực hiện đăng ký, lưu ký,
bù trừ, thanh toán chứng khoán; giám sát hoạt động đăng ký,
lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán trên thị
trường chứng khoán theo quy định của pháp luật chứng khoán;
các chức năng, nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật và
Điều lệ tổ chức và hoạt động của VSDC.

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

4


2. Chức năng, nhiệm vụ của tổng công ty lưu ký và bù trừ
chứng khốn Việt Nam
* Nhiệm vụ
VSDC có nhiệm vụ xây dựng và tổ chức thực hiện chiến
lược, kế hoạch đầu tư phát triển, kế hoạch sản xuất kinh doanh
05 năm và kế hoạch sản xuất kinh doanh hàng năm sau khi
được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo quy định.
Ban hành các quy chế về đăng ký, lưu ký, bù trừ, thanh

toán chứng khoán, quy chế thành viên của VSDC và các quy
chế nghiệp vụ khác sau khi được Ủy ban Chứng khoán Nhà
nước chấp thuận; xây dựng quy trình hoạt động và quản lý rủi
ro cho từng nghiệp vụ.
...
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

5


2. Chức năng, nhiệm vụ của tổng công ty lưu ký và bù trừ
chứng khoán Việt Nam
* Nhiệm vụ
Cung cấp dịch vụ đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán
chứng khoán; đăng ký biện pháp bảo đảm đối với chứng khoán
đã đăng ký tập trung tại VSDC theo yêu cầu của khách hàng;
cung cấp dịch vụ khác quy định tại Điều lệ VSDC; thực hiện cấp
mã chứng khoán trong nước và mã số định danh chứng khoán
quốc tế cho các chứng khoán đăng ký tập trung tại VSDC; chấp
thuận, thay đổi, hủy bỏ đăng ký chứng khoán tại VSDC.
Cung cấp thơng tin liên quan đến việc sở hữu chứng
khốn của người sở hữu chứng khốn trong cơng ty đại chúng,
tổ chức phát hành theo yêu cầu của công ty đại chúng, tổ chức
phát hành đó và cơ quan có thẩm quyền theo quy định của
pháp luật.
...
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý
6

2. Chức năng, nhiệm vụ của tổng công ty lưu ký và bù trừ
chứng khoán Việt Nam
* Nhiệm vụ
Giám sát hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán
giao dịch chứng khoán; giám sát tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư
nước ngoài theo quy định của pháp luật về chứng khoán và thị
trường chứng khoán; giám sát việc tuân thủ nghĩa vụ của thành
viên của VSDC.
Bảo đảm cơ sở vật chất, kỹ thuật, cơ sở dữ liệu phục vụ
cho các hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh tốn chứng
khốn. Có biện pháp bảo vệ cơ sở dữ liệu và lưu giữ các
chứng từ gốc về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán chứng
khoán theo quy định của pháp luật về kế toán, thống kê.
...
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

7


2. Chức năng, nhiệm vụ của tổng công ty lưu ký và bù trừ
chứng khoán Việt Nam
* Nhiệm vụ
Bảo mật thông tin liên quan đến sở hữu của khách hàng;
từ chối việc phong tỏa, cầm giữ, trích chuyển tài sản, trích lục,
sao chép thơng tin sở hữu chứng khốn của khách hàng mà
khơng có sự đồng ý của khách hàng, trừ trường hợp theo yêu
cầu của cơ quan có thẩm quyền hoặc u cầu cung cấp thơng
tin của kiểm tốn viên thực hiện kiểm tốn báo cáo tài chính
của VSDC, báo cáo tài chính của thành viên lưu ký theo quy
định của pháp luật.

...

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

8


Vốn điều lệ của VSDC là 1.000 tỷ đồng, được xác định
bằng vốn chủ sở hữu của Trung tâm Lưu ký Chứng khốn Việt
Nam theo báo cáo tài chính đã được kiểm toán tại thời điểm
trước ngày VSDC được cấp Giây chứng nhận đăng ký doanh
nghiệp.

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

9


Cơ cấu tổ chức quản lý của VSDC bao gồm: Hội đồng
thành viên, Tổng giám đốc, Ban kiểm soát và các phịng, ban
nghiệp vụ chun mơn.
Chủ tịch Hội đồng thành viên, Tổng giám đốc VSDC do
Bộ trưởng Bộ Tài chính bổ nhiệm, miễn nhiệm theo đề nghị của
Hội đồng thành viên.

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

10

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

11


5.1. Đăng ký chứng khoán
5.2. Lưu ký chứng khoán
5.3. Bù trừ và thanh toán
5.4. Dịch vụ khác

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

12


5.1. Đăng ký chứng khoán
Đăng ký chứng khoán là việc Trung tâm Lưu ký
Chứng khoán Việt Nam (VSD) quản lý và ghi nhận các
thông tin về quyền sở hữu chứng khoán và các quyền
khác của người sở hữu chứng khoán trên hệ thống
của VSD. Theo quy định của Luật chứng khốn,
chứng khốn của cơng ty đại chúng phải được đăng
ký tập trung tại VSD.

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

13


5.1. Đăng ký chứng khốn

Các tổ chức phát hành có chứng khoán niêm
yết làm thủ tục đăng ký chứng khoán trực tiếp với VSD
hoặc thông qua thành viên lưu ký là cơng ty chứng
khốn. Quy trình, thủ tục và hồ sơ đăng ký chứng
khoán được quy định cụ thể tại Quy chế hoạt động
đăng ký chứng khoán ban hành kèm theo Quyết định
số 22/QĐ-VSD ngày 13/03/2015 của Tổng Giám đốc
VSD

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

14


5.2. Lưu ký chứng khoán
Lưu ký chứng khoán là hoạt động nhận ký gửi,
bảo quản an toàn, chuyển giao và ghi nhận sở hữu
chứng khoán của khách hàng trên hệ thống tài khoản
lưu ký chứng khoán do Trung tâm lưu ký chứng khoán
Việt Nam (VSD) quản lý nhằm đảm bảo các quyền và
lợi ích liên quan đến chứng khốn của người sở hữu.
Theo quy định của Luật chứng khoán, chứng khốn
của cơng ty đại chúng (bao gồm chứng khốn của các
cơng ty niêm yết trên Sở giao dịch chứng khốn và
chứng khốn của các cơng ty đại chúng chưa niêm
yết) phải được lưu ký tập trung tại VSD trước khi thực
hiện giao dịch.
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý
15

5.3. Bù trừ và thanh toán
Bù trừ và thanh toán là bước thực hiện cuối cùng
để hồn tất q trình giao dịch chứng khoán. Để thực
hiện bù trừ và thanh tốn giao dịch, tồn bộ dữ liệu về
kết quả giao dịch chứng khoán của các Sở giao dịch
chứng khoán (SGDCK) được chuyển sang Trung tâm
Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD) sau khi kết thúc
phiên giao dịch. Việc bù trừ tiền được VSD thực hiện
cho từng thành viên trên cơ sở bù trừ chung giữa số tiền
được nhận và số tiền phải trả cho các giao dịch có cùng
ngày giao dịch tại các SGDCK, cùng ngày thanh toán và
tách biệt theo tài khoản của khách hàng trong nước,
khách hàng nước ngồi
và
chính thành viên.
Biên soạn: ThS.
Đỗ Văncủa
Q
16


5.4. Dịch vụ khác
- Thực hiện quyền
- Cấp mã số giao dịch
- Cấp mã số chứng khoán
- Dịch vụ quỹ
- Vay và cho vay chứng khoán

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

17


Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

18


Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

19


1. TỔNG QUAN VỀ TTLK CK VIỆT NAM
1.1. Giới thiệu chung
1) Ngày 27/7/2005 Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định
189/2005/QĐ-TTg thành lập Trung tâm lưu ký chứng khoán độc lập duy nhất,
hỗ trợ cho hoạt động của cả thị trường chứng khốn (là đơn vị sự nghiệp có
thu, có tư cách pháp nhân thuộc UBCKNN). Năm 2009 Chuyển đổi mơ hình tổ
chức hoạt động sang mơ hình Cơng ty TNHH Nhà nước một thành viên theo
Quyết định 171/2008/QĐ-TTg ngày 18/12/2008 của Thủ tướng Chính phủ.
2) Trung tâm Lưu ký Chứng khoán hoạt động theo Luật Chứng khoán,
Luật Doanh nghiệp và các quy định pháp luật về chứng khoán và thị trường
chứng khoán…
3) Tên doanh nghiệp:
a) Tên tiếng Việt: Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam.
b) Tên giao dịch quốc tế: Vietnam Securities Depository.
c) Tên viết tắt: VSD.
d) Địa chỉ trụ sở chính: Số 112 đường Hồng Quốc Việt, phường Cổ Nhuế

1, quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội
e) Điện thoại: 024-39747123; Fax: 024-39747120.
soạn: ThS. Đỗ Văn Quý
20
g) Địa chỉ trang thông tinBiênđiện
tử: www.vsd.vn


1. TỔNG QUAN VỀ TTLK CK VIỆT NAM
1.2. Mục tiêu hoạt động
Mục tiêu hoạt động của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán:
- Đảm bảo hoạt động đăng ký, lưu ký, bù trừ, thanh toán
chứng khoán và các dịch vụ hỗ trợ việc giao dịch mua bán
chứng khốn được an tồn, hiệu quả.
- Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư.

Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

21


1. TỔNG QUAN VỀ TTLK CK VIỆT NAM
1.3. Chức năng hoạt động
- Cung cấp dịch vụ đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh
toán chứng khoán cho các chứng khoán niêm yết, đăng ký
giao dịch trên Sở Giao dịch CK và chứng khốn của cơng
ty đại chúng khác; các dịch vụ liên quan đến hỗ trợ giao
dịch chứng khoán phù hợp với quy định của pháp luật.
- Thực hiện cấp mã chứng khoán bao gồm mã chứng
khoán trong nước và mã định danh chứng khoán quốc tế

(ISIN) cho các loại chứng khoán niêm yết tại Sở Giao dịch
Chứng khoán và chứng khốn của các cơng ty đại chúng.
- Tổ chức thực hiện quyền của người sở hữu CK cho
các tổ chức phát hành là các công ty đại chúng, các tổ
chức có chứng khốn niêm yết trên Sở Giao dịch CK.
…
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý
22


1. TỔNG QUAN VỀ TTLK CK VIỆT NAM
1.3. Chức năng hoạt động
- Cung cấp dịch vụ đại lý thanh toán cổ tức và lãi
trái phiếu cho các tổ chức phát hành
- Cung cấp dịch vụ đại lý chuyển nhượng và thực
hiện chuyển quyền sở hữu đối với các trường hợp
chuyển nhượng chứng khốn khơng qua giao dịch
mua bán chứng khốn theo quy định pháp luật.
- Cung cấp các dịch vụ đăng ký, lưu ký và đại lý
chuyển nhượng cho các loại chứng khoán khác theo
thoả thuận với các tổ chức phát hành.
…
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý

23


1. TỔNG QUAN VỀ TTLK CK VIỆT NAM
1.3. Chức năng hoạt động
- Xây dựng và vận hành các cơ chế quản trị rủi ro

gồm thực hiện chức năng đối tác bù trừ trung tâm, quản lý
Quỹ hỗ trợ thanh toán, hệ thống vay và cho vay chứng
khoán để hỗ trợ kịp thời cho các thành viên lưu ký trong
trường hợp thành viên lưu ký tạm thời mất khả năng thanh
toán nhằm đảm bảo an tồn cho hệ thống thanh tốn
chứng khoán theo quy định của pháp luật chứng khoán.
- Cung cấp các dịch vụ quản lý tài sản là chứng từ có
giá, các dịch vụ cho các quỹ đầu tư chứng khoán phù hợp
với quy định pháp luật hiện hành.
- Giám sát hoạt động của các thành viên lưu ký nhằm
đảm bảo sự tuân thủ các quy chế hoạt động nghiệp vụ của
Trung tâm Lưu ký Chứng khoán nhằm bảo vệ tài sản của
Biên soạn: ThS. Đỗ Văn Quý
24
người sở hữu chứng khoán…


1. TỔNG QUAN VỀ TTLK CK VIỆT NAM
1.3. Chức năng hoạt động
- Quản lý tỷ lệ sở hữu của người đầu tư nước
ngoài theo quy định của pháp luật chứng khốn.
- Hỗ trợ phát triển thị trường chứng khốn thơng
qua việc cung cấp các dịch vụ cơ sở hạ tầng kỹ thuật,
thông tin nhằm mục tiêu phát triển thị trường chứng
khốn.
- Tham gia vào các chương trình hợp tác quốc tế
trong lĩnh vực chứng khoán và thị trường chứng khoán
trong khn khổ quy định của Uỷ ban Chứng khốn
Nhà nước và Bộ Tài chính.
- Thực hiện các chức năng, nhiệm vụ khác sau

khi được Bộ Tài chínhBiênchấp
thuận.
soạn: ThS. Đỗ Văn Quý
25