7 LOẠI HÌNH THÔNG MINH

7 loại hình thơng minh và cách phát
triển
Thomas Armstrong
Howard Gardner

1




Thuyết trí thơng minh đa dạng

2




•  Hãy tưởng tượng bạn sống trong thời tiến sử, và đang bị

tấn công bởi một đàn voi mamut, bạn được quyền mời một
vĩ nhân bất kỳ của thế kỷ XX đến để giúp bạn thốt khỏi
tình cảnh khó khăn đó.

•  Nếu xe của bạn bị hỏng ngay giữa đường cao tốc, ai sẽ là

người thông minh nhất đề giải quyết vấn đề này? Một tiến
sĩ triết học của một đại học lớn hay là một thợ sửa xe giỏi
có trình độ phổ thống?

•  Nếu bị lạc giữa một thành phố rộng lớn thì ai có thể là

người giúp đỡ bạn nhiều nhất? Một vị giáo sự đãng trí hay
là một chú bé có giác quan định hướng tốt?

3




Thuyết trí thơng minh đa dạng
Trí thơng
minh XXI

Người có
học, trí
thức

Trí thơng
minh

Hồn
cảnh

IQ
Trí
thơng
minh

Bằng
cấp
Chức

danh
4

Khả năng
ứng phó
thành cơng



Nhiệm
vụ

Năng lực
học hỏi kinh
nghiệm


  Một nghiên cứu đối với các nhà chuyên môn đã đạt nhiều

thành cơng trong cuộc sống cho thấy, có đến 1/3 trong số
họ có chỉ số IQ thấp.
  Như vậy một thông điệp rõ ràng là: các bài kiểm tra IQ mới

chỉ đánh giá được một thứ có thể tạm gọi là “năng khiếu đi
học”, trong khí trí thơng minh thật sự phải được hiểu trong
phạm vi rất rộng lớn với nhiều loại kỹ năng khác nhau.

5

  Học thuyết về nhiều loại thông minh khác nhau, được nhà tâm lý học

Howard Gardner xây dựng và phát triển từ 15 năm qua, học thuyết đã
thách thức các định kiến cũ về việc như thế nào là sự khơn khéo thơng
minh.

  Gardner tin tưởng rằng nền văn hóa của chúng ta đã quá tập trung chú

trọng vào lối tư duy logic và tư duy bằng lời nói – những năng lực chủ
yếu được đánh giá bằng bài kiểm tra trí thơng minh, trong khi bỏ qua
các dạng khác của trí tuệ và sự hiểu biết.

  Ơng cho rằng có ít nhất 7 loại trí thơng minh khác nhau, đều xứng đáng

được coi như những cách thức quan trọng của suy nghĩ và tư duy.

6




Các bằng chứng cho học thuyết
Mỗi trí thơng minh đều có khả năng được biểu
tượng hóa.

Mội trí thơng minh đều có một lịch sử phát triển
của riêng nó.
Mỗi trí thơng minh đều sẽ tổn thương và biến

mất khi có tác động xâm phạm và gây tổn hại đến
những vùng đặc trưng riêng biệt của nó trong bộ
não người.
Mội loại trí thơng minh có những nền tẳng giá trị
văn hóa của riêng nó.
7




  Thứ nhất: Mỗi trí thơng minh đều có khả năng được biểu tượng hóa.
  Thuyết trí thơng minh đa dạng cho rằng có nhiều cách khác nhau để các loại

trí thơng minh có thể sử dụng để biểu tượng hóa, như con số với những
người thiên về logic hay nốt nhạc với những người thiên về giai điệu và tiết
tấu, và chuyển động cơ thể với những người có trí tuệ thiên về khả năng vận
động.

8




  Thứ hai: Mội trí thơng minh đều có một lịch sử phát triển của

riêng nó.
  Mỗi loại trí thơng minh biểu hiện vào một thời kỳ xác định trong thời

thơ ấu, chúng đều có chu kỳ bộc lộ và phát triển tiềm năng rực rỡ trong
chiều dài cuộc đời, và bao gồm cả việc mỗi loại có một hình mẫu duy

nhất về q trình suy giảm nhanh chóng hay từ từ khi một người già đi.
  Mỗi loại trí thơng minh có một mơ hình tăng trưởng, phát triển và suy

giảm theo cách riêng của mình trong vịng đời con người.

9




  Thứ ba: Mỗi trí thơng minh đều sẽ tổn thương và biến mất khi có

tác động xâm phạm và gây tổn hại đến những vùng đặc trưng riêng
biệt của nó trong bộ não người.
  Trí thơng minh ngơn ngữ được xem như là một chức năng chính của

bán cầu não trái ở đa số mọi người, trong khi trí thông minh về âm
nhạc, không gian và năng lực tương tác có xu hướng tập trung tại bán
cầu não phải nhiều hơn.
  Trí thơng minh về năng lực vận động thân thể gồm có vỏ não vận động,

những hạch thần kinh cơ sở và bộ phận trước não. Thùy trước trán là
đặc biệt quan trọng đối với trí thơng minh của con người.

10




  Thứ tư: Mội loại trí thơng minh có những nền tẳng giá trị văn hóa

của riêng nó.
  Những biểu lộ của trí thơng minh được đánh giá một cách tốt nhất bằng

việc nhìn vào những khả năng đóng góp cao nhất của nó đối với xã hội,
chứ khơng phải là việc giành được kết quả tốt trong việc kiểm tra.
  Đồng thời cũng tán thành và ca ngợi tính đa dạng trong cách mà trí

thơng minh được thể hiện ở những nền văn hóa khác nhau.

11




7 loại trí thơng minh và cách phát triển

12




Trí thơng minh ngơn ngữ
Được quan tâm và
chú trọng
Mang tính phổ quát
nhất

Gồm nhiều thành
phần

Năng khiếu ngôn
ngữ của bạn

Âm tiết, cú pháp,
ngữ nghĩa và tính
ứng dụng
Khả năng ngơn ngữ
cao

Người có năng
khiếu thường

13

Quyết định phần
lớn thành công
trong cuộc đời

Sử dụng từ ngữ để
phục vụ và đạt mục
tiêu trong cuộc sống

Nhạy cảm với âm
thanh

Tinh thông vận
dụng ngữ pháp


Gợi ý cách phát triển

•  Tham gia các hội thảo, buổi giao lưu về sách hay
•  Tổ chức các buổi tọa đàm, nói chuyện theo các chủ đề khác nhau
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
14

Chơi các trị chơi ơ chữ, xếp chữ, đảo ngữ
Tham gia một CLB sách, hoặc bạn đọc
Tham gia các chương trình thi viết tại trường hoặc địa phương
Tự ghi âm lời nói và nghe lạị
Thường xuyên đến các thư viện và nhà sách để đọc
Sử dụng thêm một số từ mới mỗi ngày
Ghi nhớ, học thuộc các bài thơ hoặc những đoạn văn mà bạn thích
Nghe những bản ghi âm của những tác phẩm văn học nổi tiếng và nghe khi
có thời gian
Đánh dấu, khoanh tròn những từ ngữ mới mà bạn bắt gặp trong q trình
đọc sách, sau đó tìm hiểu chúng trong từ điển
Sử dụng các từ điển hỗ trợ cho khả năng viết của bạn



•  Đặt mua dài hạn một tờ báo có chất lượng cào nào đó và đọc chúng thường xun

•  Đọc mỗi tuần một quyển sách và tự tạo cho mình một thư viện sách
•  Tự chuẩn bị các bài hùng biện, thuyết trình theo các chủ đề khác nhau và thử tập nói
•  Nghe băng ghi âm của các diễn giả nối tiếng, các nhà thơ và người kể chuyện
•  Hãy có một quyển nhật ký và viết hàng ngày về những điều có trong tâm trí
•  Quan sát các kiểu nói khác nhau của những người mà bạn thường gặp
•  Dành thời gian nói chuyện thường xun với gia đình và bạn bè
•  Hãy tạo ra các trị chơi với ngơn ngữ của riêng mình
•  Dạy cho người mù chữ, thất học thơng qua các tổ chức tình nguyện

15




Trí thơng minh khơng gian
Khả năng chuyển đổi
sự cảm thụ về không
gian của một người
Cốt lõi
Khả năng lĩnh hội thế
giới không gian thị
giác
Suy nghĩ bằng con
mắt tư duy

Thấy những điều mà
người khác thường bỏ
qua

Người có năng khiếu

thường

16



Định hình và định
dạng những hình ảnh
bằng những phương
pháp cụ thể
Các phương pháp
thướng là vẽ, điêu
khắc, xây dựng, biến
đổi trong tư duy


Gợi ý cách phát triển
•  Sử dụng những cuốn từ điển bằng hình ảnh
•  Chơi trị xếp hình, rubic, trị mê cung hoặc các trị chơi về khơng gian
•  Mua phần mềm đồ họa, tập thiết kế. Tập vẽ và sáng tạo hình ảnh trên máy
• 
• 
• 
• 
• 
• 

17

tính

Học chụp ảnh và sử dụng máy quay phim để ghi lại những ẫn tượng về hình
ảnh của bạn
Thử trang trí lại bên trong hoặc làm đẹp lại phong cảnh bên ngồi ngơi nhà
Hãy tạo ra một thư viện cá nhân lưu giữ những hình ảnh mà bạn yêu thích
khi xem báo, tạp chí
Học và rèn luyện những kỹ năng định hướng trong các cuộc dã ngoại
Tham gia các lớp học vẽ, điêu khắc, học tô màu, chụp ảnh, quay phim, thiết
kế đồ họa hoặc một vài lớp học nghệ thuật
Học một ngoại ngữ mang tính hình tượng




•  Học cách sử dụng các ý tưởng, tư duy khơng gian ba chiều vào cơng việc

sáng tạo
•  Học cách sử dụng và diễn đạt bằng hệ thống biểu đồ, sơ đồ, và các kiểu cấu
trúc hình ảnh khác
•  Mua một quyển từ điển bằng hình ảnh và sử dụng
•  Khám phá không gian xung quanh bằng cảm nhận khi bịt mắt lại
•  Phát triển kỹ năng sử dụng hình ảnh và biểu tượng để ghi lại những điều

cần lưu giữ
•  Giao lưu với các kiến trúc sư, nhà điêu khác, họa sĩ
•  Dành thời gian tham gia và thực hiện các hoạt động nghệ thuật với gia đình

và bạn bè
•  Xây dựng các cấu trúc, hình khối khác nhau bằng các bộ đồ mơ hình, đất

nặn, các khối lắp ráp mơ hình

•  Thuyết trình tận dụng các sơ đồ, các hình ảnh, hình vẽ.
18




Trí thơng minh âm nhạc
Năng khiếu âm
nhạc của bạn

19

Hầu hết chúng ta
đều sử dụng tư duy
âm nhạc trong cuộc
sống

Âm nhạc ảnh
hưởng đến các
thành phần tư duy

Âm nhạc là một
phương pháp
truyền tải thơng tin

Trí nhớ

Sự tưởng tượng

Sáng tạo

Khả năng cảm
nhận các nôt nhạc
là một dấu hiệu


Gợi ý cách phát triển
  Đừng ngại hát những giai điệu ưu thích khi đang làm việc
  Chơi các trị chơi âm nhạc với bạn bè
  Tham dự các buổi hòa nhạc, biểu diễn ca nhạc
  Sưu tầm các bản nhạc ưa thích và nghe nó hàng ngày
  Tham gia các nhóm hát, hợp xướng nếu có cơ hội
  Học chơi một nhạc cụ nào đó nếu có thể
  Dành thời gian nghe những thể loại âm nhạc khác nhau
  Tham gia các khóa học về âm nhạc

20




•  Tạo không gian âm nhạc khi làm việc, khi dùng bữa
•  Thảo luận với bạn bè về âm nhạc
•  Đọc về các nhà soạn nhạc nổi tiếng
•  Học cách lắng nghe các âm thanh của tự nhiên, cuộc sống
•  Sáng tạo các giai điệu của riêng bạn
•  Thường xuyên ca hát với gia đình và bạn bè
•  Cập nhật thơng tin về âm nhạc thơng qua các kênh truyền

thơng
•  Tận dụng các phần mềm và máy tính để có thể học và chơi
nhạc

21




Trí thơng minh vận động cơ thể
Được coi như một
dạng của thông minh

Khả năng điều khiển
thành thục các chuyển
động cơ thẻ

Cốt lõi
Sự thông thái của cơ
thể

Năng lực sử dụng đôi
tay điều khiển các vật

Sức mạnh, sức chịu
đựng, khả năng thích
ứng, giữ bình tĩnh
Gồm nhiều kỹ năng
Thường chưa được

quan tâm phát triển
đồng đều các kỹ năng
22




Hãy tự kiểm tra các kỹ năng bằng các trò
chơi
Thăng
bằng

Sức
mạnh

Phản
xạ
Khéo
léo
23



Phối
hợp
Diễn
đạt

Các kỹ
năng

Sức
bền


Vai trò
Vận động cơ
thể

24

Tư thế làm
việc phù hợp

Cải thiện năng
lực tư duy

Tăng sáng suốt

Cải thiện trí nhớ
và phản xạ

Tăng khả năng
sáng tạo



Sự cảm nhận
cơ thể
Vai trò quan

trọng trong cảm
nhận và học tập
thế giới


Gợi ý phát triển
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

25

Tham gia các nhóm hay đội thể thao
Tập luyện các môn thể dục khác nhau
Luyện tập thường xun và đều đặn
Học làm những món đồ thủ cơng
Học yoga hoặc một môn thể thao giúp thư giãn cơ thể
Chơi các trò chơi giúp luyện phản xạ
Học khiêu vũ để phát triển khả năng phối hợp cơ thể
Học ngôn ngữ cơ thể, chữ nổi
Học cách lắp ráp các vật thể
Luyện khả năng thăng bằng bằng cách đi trên các mép, gờ