Tiểu luận cao học NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG tác tư TƯỞNG, lý LUẬN TRONG QUÂN đội TRƯỚC yêu cầu mới là một vấn đề cấp BÁCH HIỆN NAY

TIỂU LUẬN
NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG, LÝ
LUẬN TRONG QUÂN ĐỘI TRƯỚC YÊU CẦU MỚI LÀ MỘT
VẤN ĐỀ CẤP BÁCH HIỆN NAY.
Công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội là một bộ
phận hữu cơ không thể tách rời công tác tư tưởng lý luận của
Đảng và giữ vị trí rất quan trọng đối với tồn bộ sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội. Trong những
năm qua, dưới sự lãnh đạo của Ban Chấp hành Trung ương,
thường xuyên và trực tiếp là Bộ Chính tri, Ban Bí thư, sự lãnh
đạo và chỉ đạo thống nhất của Đảng uỷ quân sự Trung ương
và Bộ Quốc phịng. Cơng tác tư tưởng, lý luận trong qn đội
có sự chuyển biến tích cực góp phần tạo nên sự thống nhất
cao trong cán bộ chiến sỹ về đường lối chủ trương, chính sách
của Đảng và nhà nước, chủ động giải đáp được nhiều vấn đề
cấp bách mà thực tiễn địi hỏi.
Tuy nhiên, tình hình quốc tế và trong nước hiện nay đang đặt ra
cho công tác tư tưởng, lý luận của Đảng cũng như của quân đội phải vượt
qua những thử thách nghiêm trọng. Điều đó một mặt bắt nguồn từ sự sụp đổ
của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu tạo
cơ hội cho chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động quốc tế điên cuồng
kích động nhằm phủ định chủ nghĩa xã hội hiện thực và ý thức hệ của nó;
các thế lực thù địch - đặc biệt là các chính trị gia tư sản, cùng các phần tử cơ
hội, bất mãn lợi dụng sự kiện này ra sức tuyên truyền quan điểm chính trị tư
tưởng tư sản phản động vào trong nhân dân và quân đội ta. Mặt khác, đứng
trước thực tiễn diễn biến phức tạp của tình hình, một bộ phận cán bộ, đảng
viên và nhân dân lâm vào trạng thái hoài nghi, bi quan dao động, mất định
hướng tư tưởng. Trong khi đó công tác tư tưởng lý luận của quân đội tuy đạt


được những tiến bộ nhất định về nội dung, hình thức, phương pháp hoạt

động, nhưng vẫn tồn tại khơng ít hạn chế, chưa thực sự ngang tầm với nhiệm
vụ bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ,
từng bước hiện đại Chính vì vậy, nâng cao hiệu quả công tác tư tưởng, lý
luận trong quân đội trước yêu cầu mới là một vấn đề cấp thiết hiện nay.
I- Vai trị, chức năng và hình thức hoạt động chủ yếu của công tác
tư tưởng lý luận trong qn đội.
1- Vai trị của cơng tác tư tưởng trong sự nghiệp cách mạng của
Đảng và sự nghiệp xây dựng, chiến đấu của quân đội.
Công tác tư tưởng, lý luận của Đảng trong quân đội là một bộ phận
của công tác tư tưỏng của Đảng Cộng sản Việt Nam, một mặt cơ bản của
cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong Quân đội nhân dân Việt Nam, là công
tác tác động vào đối với con người, trực tiếp bồi dưỡng nâng cao trình độ lý
luận chính trị, tư tưởng, văn hoá, đạo đức cách mạng, phát triển đời sống
tinh thần của lực lượng vũ trang phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ cách mạng
và quân đội. Là công tác đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng văn hoá chống mọi
âm mưu thủ đoạn phá hoại của các thế lực thù địch. Công tác tư tưởng, lý
luận luôn là một trong những hoạt động có vai trị quan trọng hàng đầu trong
sự nghiệp cách mạng của Đảng và trong sự nghiệp xây dựng chiến đấu của
quân đội.
Khẳng định vai trò quan trọng hàng đầu của công tác tư tưởng,
lý luận là xuất phát từ cơ sở khoa học của chủ nghĩa Mác- Lênin về mối
quan hệ biện chứng giữa tồn tại xã hội với ý thức xã hội. Trong khi khẳng
định vai trò quyết định của tồn tại xã hội, chủ nghĩa Mác - Lênin đồng thời
chỉ ra và nhấn mạnh đến vai trò to lớn của những tư tưởng tiên tiến - tức sự
tác động của ý thức xã hội đối với tồn tại xã hội, sự tác động đó thơng qua
vai trị của yếu tố con người. con người đó phải có nhận thức, có hiểu biết,
2

2

có năng lực tổ chức thực tiễn ...Cơng tác tư tưởng, lý luận phải làm cho ý
thức hệ của giai cấp vơ sản giữ vai trị quyết định, chiếm vị trí chủ đạo trong
đời sống tinh thần của giai cấp cơng nhân, nhân dân lao động và của tồn thể
dân tộc. Đó là lý luận chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưuởng Hồ Chí minh,
đường lối quan điểm của Đảng. Khi ý thức hệ đã ăn sâu bám dễ trong giai
cấp và quảng đại quần chúng nhân dân lao động thì nó sẽ tạo ra động lực to
lớn của phong trào cách mạng, điều đó như Mác từng nói:"Lý luận cũng sẽ
trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng". Do đó
đối với Đảng cộng sản không những được vũ trang bằng lý luận tiên phong,
mà Đảng còn phải trang bị cho quần chúng lý luận tiên phong đó, điều đó
chính là vai trị của cơng tác tư tưởng.
Trong q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta và Chủ tịch Hồ
Chí Minh đã thường xuyên chăm lo đến công tác tư tưởng, những thắng lợi
của cách mạng Việt Nam hơn 70 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng đã
chứng minh một cách sinh động sự đóng góp to lớn của cơng tác tư tưởng.
Ngày nay, bước sang thời kỳ mới, toàn Đảng, toàn dân tiếp tục
thực hiện hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố vì mục
tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội cơng bằng, dân chủ và văn minh. Nhưng sự
nghiệp đó lại diễn ra trong điều kiện cuộc đấu tranh giữa ta và địch trên lĩnh
vực tư tưởng hết sức phức tạp. Do vậy công tác tư tưởng, lý luận lại càng giữ
vai trị đặc biệt quan trọng.
Trong qn đội, cơng tác tư tưởng, lý luận là một bộ phận hợp
thành của công tác đảng, cơng tác chính trị, có nhiệm vụ giáo dục quán triệt
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chủ trương chính
sách của Đảng cho cán bộ chiến sỹ; giáo dục, bồi dưỡng cho cán bộ chiến sỹ
phẩm chất chính trị đạo đức cách mạng; bảo vệ phát triển các giá trị văn hoá
3

3


tinh thần ...xây dựng nhân cách tốt đẹp của "Bộ đội Cụ Hồ". Đây là một
trong những yếu tố quan trọng nhất, trực tiếp quyết định đến sức mạnh chiến
đấu của quân đội. Điều đó như Lênin từng dạy:" Trong cuộc chiến tranh, rốt
cuộc thắng lợi đều tuỳ thuộc vào tinh thần của quần chúng đang đổ máu trên
chiến trường". Mặt khác, ngày nay trước sự tác động của cuộc chiến tranh vũ
khí cơng nghệ cao; trước u cầu xây dựng quân đội theo hướng cách mạng,
chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, trong đó lấy xây dựng chính trị
làm cơ sở thì cơng tác tư tưởng lý luận trong quân đội càng giữ vai trò quan
trọng hơn bao giờ hết.
2- Chức năng của công tác tư tưởng lý luận trong qn đội.
Từ vai trị của cơng tác tư tưởng, lý luận nó chỉ ra chức năng
của cơng tác tư tưởng lý luận là: Chức năng phát triển lý luận; chức năng bồi
dưỡng kiến thức cho cán bộ đảng viên; chức năng giáo dục chính trị, tư
tưởng cho quần chúng nhân dân; chức năng chiến đấu; chức năng tổ chức.
Thông qua các chức năng cơ bản này mà thực hiện nhiệm vụ, nội dung, biện
pháp tiến hành công tác tư tưởng lý luận trong quân đội.
3- Các hình thức hoạt động chủ yếu của công tác tư tưởng lý luận
trong quân đội.
Là công tác xây dựng con người, do đó cơng tác tư tưởng lý
luận trong qn đội phải có nội dung tồn diện, có hình thức phong
phú, sinh động hấp dẫn, có những hình thức hoạt động phù hợp với
từng đối tượng. Song có các hình thức hoạt động chủ yếu là: huấn luyện
giáo dục lý luận chính trị; tun truyền cổ động; cơng tác văn hố văn
nghệ.v,v..
II- Thực trạng tình hình tư tưởng và cơng tác tư tưởng, lý luận
trong quân đội thời gian qua.

4

4


Tình hình tư tưởng, lý luận và cơng tác tư tưởng lý luận trong quân
đội là một bộ phận không thể tách rời tình hình tư tưởng và cơng tác tư
tưởng của Đảng, do đó trên cơ sở những đánh giá của Đảng tại Hội nghị
Trung ương 5 (khoá IX), liên hệ và quy chiếu những nội dung đó đối với
quân đội có thể đánh giá và khẳng định trên những nội dung cơ bản như sau:
Công tác tư tưởng lý luận trong quân đội những năm qua có thể
khẳng định rằng: công tác tư tưởng lý luận đã bám sát nhiệm vụ, bám sát
thực tiễn bộ đội, tập trung nâng cao nhận thức, xây dưng bản lĩnh chính trị, ý
chí quyết chiến, quyết thắng, tinh thần cảnh giác cách mạng; Bồi dưỡng
phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống; chăm lo đời sống văn hoá tinh thần
cho bộ đội, góp phần quan trọng xây dựng qn đội về chính trị, làm cơ sở
nâng cao chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu, giữ vững và tăng cường
bản chất giai cấp công nhân, củng cố ngày càng vững chắc trận địa tư tưởng
của Đảng trong quân đội, bảo đảm cho quân đội luôn vững vàng, kiên định
mục tiêu chiến đấu, là lực lượng chính trị trung thành của Đảng và nhân dân.
Có thể khái quát thành tựu nổi bật của công tác tư tưởng, lý
luận trong quân đội những năm qua được thể hiện trên những vấn đề cơ bản
sau:
Một là: công tác tư tưởng, lý luận đã quán triệt sâu sắc đường lối quan
điểm của Đảng, các nghị quyết của Trung ương, Bộ Chính trị, của Đảng uỷ
quân sự Trung ương, chỉ thị cơng tác đảng, cơng tác chính trị của Tổng cục
Chính trị vào nhiệm vụ và các mặt hoạt động của quân đội. Công tác tư
tưởng lý luận đã luôn luôn đi đúng quan điểm của Đảng, đúng sự chỉ đạo của
cấp trên, giữ vững định hướng chính trị và nguyên tắc hoạt động.
Hai là: các hoạt động công tác tư tưởng, lý luận được triển khai toàn

diện, đồng bộ; coi trọng chỉ đạo điểm, biết tập trung vào các nhiệm vụ trọng
tâm, khâu then chốt, thời điểm quan trọng; thường xuyên hoàn thiện quy chế
5

5


hoạt động. Khơng ngừng đổi mới tồn diện cả nội dung, hình thức, phương
pháp và tác phong cơng tác, chất lượng hiệu quả ngày càng tăng lên, có ý
nghĩa chính trị xã hội ngày càng sâu sắc.
Ba là: công tác tư tưởng, lý luận đã góp phần củng cố, xây dựng tổ
chức đảng, tổ chức chỉ huy, tổ chức quần chúng ngày càng vững mạnh; phát
huy dân chủ, củng cố kỷ luật, xây dựng mối quan hệ nội bộ, quan hệ quân
dân ngày càng bền vững, góp phần giải đáp những vấn đề bức xúc nảy sinh
ở cơ sở, tạo sự chuyển biến mọi mặt của đơn vị.
Bốn là: công tác tư tưởng lý luận đã góp phần làm sáng tỏ nhiều vấn
đề lý luận và thực tiễn về xây dựng nền quốc phịng tồn dân, thế trận quốc
phịng an ninh; xây dựng lực lượng vũ trang về chính trị ...cung cấp nhiều
luận cứ khoa học cho việc xây dựng đường lơí quốc phịng- an ninh và xây
dựng lực lượng vũ trang trong thời kỳ mới.
Năm là: công tác tư tưởng lý luận đã chủ động kiên quyết đấu trạnh
trên mặt trận tư tưởng lý luận chống diễn biến hoà bình, bạo loạn lật đổ, âm
mưu phi chính trị hố quân đội của chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù
địch. Tích cực đấu tranh ngăn chặn, khắc phục những biểu hiện suy thoái về
đạo đức lối sống, tư tưởng cá nhân chủ nghĩa; trực tiếp góp phần làm trong
sạch chính trị tư tưởng nội bộ của quân đội.
Trên đây là những thành tựu của công tác tư tưởng lý luận trong
quân đội những năm qua, những thành tựu đó có thể được đánh giá như đánh
giá của Đảng tại Hội nghị Trung ương lần năm (khoá IX) là:"chất lượng hiệu
quả của công tác tư tưởng, lý luận được nâng cao một bước, các cấp uỷ đảng

đã coi trọng việc tuyên truyền giáo dục ý thức nâng cao cảnh giác cách
mạng, vạch trần các thủ đoạn phá hoại về tư tưởng , góp phần làm thất bại
một bước chiến lược "diễn biến hồ bình" của các thế lực". "tính tích cực

6

6


năng động sáng tạo của các tầng lớp nhân dân được phát huy ngày càng rõ
trên các lĩnh vực của đời sống xã hội".
Tuy nhiên, công tác tư tưởng lý luận trong quân đội cũng còn bộc lộ
những hạn chế, khuyết điểm cần khắc phục đó là:
Một số cấp uỷ đảng còn biểu hiện chủ quan, giản đơn, chưa
quan tâm đúng mức đến công tác tư tưởng lý luận ; có lúc có nơi cịn bị động
trong nắm tình hình tư tưỏng của bộ đội, không kịp thời phát hiện và xử lý
những nảy sinh về tư tưởng ngay từ đầu, để nhiều vụ việc nghiêm trọng sảy
ra gây hậu quả xấu. Tính sắc bén sáng tạo và phương thức hoạt động trên
một số mặt công tác tư tưởng lý luận chưa cao, chưa linh hoạt.
Sự phối hợp giữa công tác tư tưỏng và cơng tác tổ chức, cán bộ,
chính sách chưa đồng bộ, có lúc, có việc chưa chặt chẽ thiếu hiệu quả. Một
bộ phận cán bộ đảng viên trình độ lý luận, tính nhạy bén và bản lĩnh chính
trị chưa tương xứng vị trí, yêu cầu nhiệm vụ mới; trong cán bộ đảng viên ,
chiến sỹ còn biểu hiện mơ hồ mất cảnh giác, cá nhân chủ nghĩa, thiếu trách
nhiệm, tư tưởng trung bình chủ nghĩa, tình hình vi phạm kỷ luật còn kéo dài,
chậm được khắc phục.
Đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng lý luận trong quân đội
còn nhiều bất cập, nhiều nơi vừa thiếu , vừa yếu, lại thường xuyên biến động
đã làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả công tác tư tưỏng lý luận trong
quân đội thời gian qua.

Từ thực tiễn công tác tư tưởng lý luận trong quân đội và những thành
tựu hạn chế của nó, có thể rút ra một số kinh nghiệm đó là:
Thứ nhất: cơng tác tư tưởng phải luôn quán triệt sâu sắc các
quan điểm tư tưởng, đường lối của Đảng và Đảng uỷ quân sự Trung ương,
nắm vững nguyên tắc xây dựng quân đội về chính trị; chỉ thị hướng dẫn
cơng tác đảng, cơng tác chính trị của cấp trên để triển khai các hoạt động sát,
7

7


đúng với mục tiêu yêu cầu và phương hướng đặt ra.Trong hoạt động phải
giữ vững định hướng chính trị , giữ vững nguyên tắc công tác.
Thứ hai: phát huy sức mạnh của các lực lượng, các tổ chức, các
mặt hoạt động cơng tác tư tưởng, lý luận, trong đó phải đặc biệt chú trọng
xây dựng đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác tưởng lý luận cả về số
lượng và chất lượng đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ được giao. Tích cực chủ
động đổi mới tồn diện cả hình thức, biện pháp, phương thức và tác phong
cơng tác; kịp thời sơ tổng kết và rút kinh nghiệm, coi trọng chỉ đạo điểm và
nhân điển hình.
Thứ ba: phải bám sát diễn biến thực tiễn của cuộc sống xã hội,
quân đội, nắm chắc nhiệm vụ tình hình tư tưởng của bộ đội; hướng về cơ sở,
nhạy bén phát hiện và kịp thời xử lý những nảy sinh về tư tưởng từ cơ sở,
tạo sự chuyển biến mạnh mẽ ở cơ sở, gắn giữa xây và chống, lấy xây làm
chính.
Thứ tư: triển khai chỉ đạo phải toàn diện, song phải nắm chắc
các mặt, những nội dụng trọng tâm, trọng điểm, những nhiệm vụ đột xuất,
những thời điểm quan trọng để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo và tập trung lực
lượng dứt điểm, kịp thời đúng kế hoạch.
Đánh giá về những yếu kém bất cập trong công tác tư tưởng, lý luận

trong quân đội nó có rất nhiều nguyên nhân, nhưng tựu chung lại những
ngun nhân đó khơng nằm ngồi những đánh giá của Đảng tại Hội nghị
Trung ương lần thứ năm( khố IX), đó là:"Đảng ta chưa đặt đúng mức việc
chỉ đạo đổi mới nội dung, phương pháp công tác tư tưởng, lý luận trong giai
đoạn mới. Chưa xây dựng được quy chế bảo đảm dân chủ , phát huy tự do tư
tưởng trong động lý luận và công tác tư tưởng. Chậm tăng cường đổi mới
công tác xây dựng đội ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng, lý luận. Cơ sở vật

8

8


chất kỹ thuật, điều kiện làm việc ở nhiều cơ quan đơn vị làm cơng tác tư
tưởng lý luận cịn thiếu thốn lạc hậu".
III- Phương hướng, nhiệm vụ và những biện pháp nâng cao hiệu
quả công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội thời kỳ mới.
Bước vào thời kỳ mới của thế kỷ XXI, đất nước ta tiếp tục đẩy
mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội
công bằng, dân chủ và văn minh. Sự nghiệp đó diễn ra trong bối cảnh tình
hình trong nước và thế giới tiếp tục diễn biến phức tạp, đan xen. Những đặc
điểm và nội dung thời đại vừa tạo ra những thuận lợi và thời cơ lớn cho
nước ta trong qúa trình đổi mới đi lên chủ nghĩa xã hội, đồng thời cũng đặt
ra nhiều những thách thức mới trong quá trình đổi mới, hội nhập, giữ vững
định hướng xã hội chủ nghĩa.
Nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc đã và đang đặt ra nhiều những vấn đề
hết sức phức tạp trước âm mưu thủ đoạn của chủ nghĩa đế quốc và các thế
lực phản động trong và ngoài nước; chúng đang tiến hành đẩy mạnh chiến
lược "diễn biến hồ bình" bạo loạn lật đổ đối với cách mạng nước ta một
cách quyết liệt hơn. Tình hình trên đặt ra cho công tác tư tưởng, lý luận

những yêu cầu nhiệm vụ rất nặng nề. Để tiếp tục tăng cường, củng cố trận
địa tư tưởng của Đảng trong quân đội ngày càng vững chắc, đáp ứng yêu cầu
chính trị trong thời kỳ mới, địi hỏi cơng tác tư tưởng, lý luận trong quân đội
cần nắm vững những vấn đề cơ bản sau:
1- Phương hướng công tác tư tưởng, lý luận trong những năm tới
là:
Tiếp tục quán triệt sâu sắc những nội dung cơ bản về đường lối
chính trị, đường lối cách mạng, đường lối quân sự, v.v...của Đảng trong giai
đoạn cách mạng mới được xác định trong Nghị quyết Đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ 9 và các nghị quyết Trung ương (khoá IX), song trên lĩnh vực
9

9


tư tưởng, lý luận cần nắm vững những nội dung về phương hướng công tác
tư tưởng, lý luận được xác định trong nghị quyết Trung ương 5 (khoá IX)
trên những vấn đề cơ bản như sau:
Kiên định mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, chủ nghĩa Mác- Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, sự lãnh đạo
và các nguyên tắc hoạt động của Đảng; quán triệt đường lối đổi mới, phát
huy sức mạnh tổng hợp của toàn Đảng, toàn dân, từ Trung ương đến cơ sở.
Đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương pháp công tác tư tưởng; đẩy mạnh
tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận, góp phàn làm sáng rõ hơn nữa con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, đồng thời triển khai liên tục và sâu
rộng công tác tuyên truyền giáo dục nhằm phát huy chủ nghiã yêu nước,
phẩm chất đạo đức cách mạng, năng lực sáng tạo, ý chí tự lực tự cường đi
đơi với đề cao tinh thần quốc tế chân chính; khơi dậy và nâng cao ý chí cách
mạng tiến cơng, tinh thần đại đoàn kết dân tộc, quyết tâm nắm bắt thời cơ,
vượt qua thách thức, cổ vũ phong trào thi đua yêu nước, động viên khí thế và

tinh thần chủ động sáng tạo trong lao động học tập và công tác, thực hiện
thắng lợi sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước vì mục tiêu dân
giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
Trên cơ sở phương hướng chung của công tác tư tưởng, lý luận
được Đảng xác định tại Hội nghị Trung ương năm (khoá IX), do tính chất,
đặc điểm nhiệm vụ và đối tượng hoạt động trong lĩnh vực quân sự, cho nên
đối với quân đội, ngoài những nội dung trên, cần phải quán triệt và thực hiện
tốt những vấn đề cơ bản sau: đó là nắm vững những quan điểm cơ bản của
Đảng về nhiệm vụ cách mạng, nhiệm vụ quốc phòng an ninh và sự nghiệp
bảo vệ Tổ quốc được xác định trong Nghị quyết đại hội IX, nghị quyết Đại
hội đại biểu toàn quân lần thứ 7; tiếp tục đổi mới đồng bộ, tồn diện để nâng
cao chất lượng, hiệu quả cơng tác tư tưởng theo hướng chiều sâu, sát cơ sở,
10

10


sát nhiệm vụ, tạo cơ sở phát triển toàn diện vững chắc. Mặt khác phải nâng
cao nhận thức chính trị, tăng cường bản chất giai cấp công nhân, phẩm chất
đạo đức cách mạng, ý thức chấp hành pháp luật, kỷ luật quân đội, nắm và dự
báo những vấn đề thực tiễn nảy sinh để định hướng giải quyết công tác tư
tưởng kịp thời. Tăng cường đấu tranh chống lại mọi âm mưu thủ đoạn của kẻ
thù chống phá ta trên lĩnh vực tư tưởng văn hoá; xây dựng quân đội vững
mạnh về chính trị tư tưởng và tổ chức đủ sức hoàn thành mọi nhiệm vụ được
Đảng, nhân dân, dân tộc giao phó trong mọi tình huống.
2 - Nhiệm vụ của công tác tư tưởng trong quân đội thời gian tới
( theo nghị quyết Trung ương 5- khoá IX)
- Đẩy mạnh tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý luận, tiếp tục
làm sáng tỏ hơn lý luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội ở nước ta. Phát triển khoa học xã hội và nhân văn góp phần làm sáng

tỏ những luận cứ khoa học và thực tiễn phục vụ việc hoạch định chủ trương,
chính sách xây dựng qn đội, củng cố quốc phịng an ninh, nhất là xây
dựng quân đội về chính trị; phục vụ trực tiếp việc quán triệt và thực hiện
thắng lợi đường lối đổi mới của Đảng và đấu tranh có hiệu quả trên lĩnh vực
lý luận - tư tưởng.
- Tập trung quán triệt quan điểm tư tưỏng nghị
quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, gắn chặt với việc
quán triệt và thực hiện nghiêm túc các nghị quyết của Trung
ương (khoá IX) và nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần
thứ VII, các nghị quyết của Bộ Chính trị, Đảng uỷ quân sự
Trung ương ; xây dựng bản lĩnh chính trị vững vàng; trung
thành tuyệt đối với Đảng, với chế độ xã hội chủ nghĩa; chuẩn
bị tốt về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho bộ đội để sẵn sàng

11

11


nhận và hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao trong
bất cứ hoàn cảnh và điều kiện nào, bảo đảm cho quân đội
hoàn thành thắng lợi mọi nhiệm vụ cả trước mắt và lâu dài.
- Các hoạt động công tác tư tưởng, lý luận cần tập trung phục
vụ nhiệm vụ huấn luyện và sẵn sàng chiến đấu, nâng cao chất lượng tổng
hợp và sức mạnh chiến đấu của quân đội lên một bước cơ bản vững chắc
hơn; chuẩn bị mọi mặt về chính trị tinh thần, phẩm chất đạo đức, ý chí quyết
đánh và quyết thắng, mưu trí sáng tạo, dũng cảm ngoan cường, có niềm tin
vào vũ khí trang bị kỹ thuật và cách đánh của ta, tin tưởng vào thắng lợi
trong cuộc chiến đấu của ta chống chiến tranh vũ khí cơng nghệ cao của
địch.

- Cơng tác tư tưởng lý luận phải góp phần giáo dục làm cho cán
bộ chiến sỹ trong quân đội xác định rõ kẻ thù, đối tượng tác chiến, có năng
lực đấu tranh làm thất bại chiến lược diễn biến hồ bình, bạo loạn lật đổ "phi
chính trị hố qn đội" của các thế lực thù địch, trước hết là trên lĩnh vực
chính trị tư tưởng, lý luận. Kiên quyết đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý
luận của Đảng trong quân đội, đấu tranh chống lại các quan điểm sai trái,
phản động, đi ngược lại lợi ích của Đảng, của dân tộc, của nhân dân. Đặc
biệt xây dựng chính trị nội bộ trong sạch vững mạnh cả về chính trị, tư
tưởng và tổ chức ; chống mọi biểu hiện "tự diễn biến", nhất là đối với cán bộ
cao cấp, cán bộ chủ trì cấp chiến dịch, chiến lược, cán bộ ở những cơ quan
trọng yếu.
- Chăm lo bồi dưỡng chủ nghĩa yêu nước xã hội chủ nghĩa ,
phẩm chất, đạo đức, lối sống trong sạch lành mạnh cho cán bộ chiến sỹ; đề
cao ý thức độc lập tự chủ, ý chí tự lực tự cường trong xây dựng quân đội,
củng cố quốc phòng. Kiên quyết đấu tranh chống tiêu cực lạc hậu , chống
các hành vi vi phạm kỷ luật, nhất là những vụ việc nghiêm trọng ảnh hưởng
12

12


đến bản chất truyền thống "Bộ đội Cụ Hồ". Khắc phục mọi khó khăn gian
khổ cùng tồn Đảng, tồn dân, tồn qn đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp
hố, hiện đại hố đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công
bằng, dân chủ và văn minh
-Trong điều kiện hiện nay khi mà kẻ thù đã và đang dùng mọi
âm mưu thủ đoạn ( kể cả vũ trang và phi vũ trang) nhằm xoá bỏ chủ nghĩa
xã hội ở nước ta. Đặc biệt trên mặt trận tư tưởng và văn hố, chính trị và tư
tưởng, lý luận và chính trị, tư tưởng, lý luận,v.v... Do đó ngồi những nhiệm
vụ chủ yếu trên, trong điều kiện hiện nay nhiệm vụ của công tác tư tưởng, lý

luận phải nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác tuyên truyền cổ động,
báo chí xuất bản, phát thanh truyền hình, văn hố văn nghệ, thơng tin đối
ngoại...để báo chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình thật sự là tiếng nói của
Đảng, nhà nước, đồng thời là diễn đàn của cán bộ chiến sỹ, để cán bộ, chiến
sỹ thông qua các phương tiện này thực hiện quyền làm chủ của mình; Báo
chí, xuất bản, phát thanh, truyền hình phải tăng cường những nội dung có
tính định hướng chính trị, khẳng định những thành tựu của công cuộc đổi
mới trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, trong thực hiện nhiệm vụ quân sự,
quốc phòng ; tích cực và thường xuyên hơn trong đấu tranh, phê phán các
quan điểm thù địch sai trái, nhất là trên các vấn đề "dân chủ" và "nhân
quyền" hiện nay. Các bài viết, bài nói cần tăng sức hấp dẫn, gắn chặt lý luận
với thực tiễn, tăng tính chiến đấu, góp phần xây dựng củng cố lịng tin của
cán bộ, chiến sỹ với cơng cuộc đổi mới. Đa dạng hố nội dung và hình thức
thơng tin, báo chí, để thơng tin báo chí đáp ứng sát hơn nhu cầu thơng tin
đến được với đông đảo bạn đọc trong các đơn vị quân đội. Khắc phục các
hiện tượng tiêu cực trong hoạt động báo chí, xuất bản; đồng thời phát huy
vai trị và sức mạnh của văn hố văn nghệ trong công tác tư tưởng, trong
việc xây dựng người quân nhân cách mạng có đủ những đức tính đã được
13

13


xác định trong Nghị quyết Trung ương 5 khoá VIII, góp phần xây dựng một
xã hội lành mạnh và văn minh.
Cơng tác văn hố văn nghệ cần tiếp tục qn triệt tinh thần nghị
quyết Trung ương 5 (khoá VIII) và những quan điểm của Đại hoọi IX về xây
dựng nền văn hoá Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc. Đẩy mạnh
thực hiện cuộc vận động xây dựng mơi trường văn hố mới ở các đơn vị cơ
sở với chất lượng và hiệu quả cao hơn, nhằm nâng cao đời sống văn hoá tinh

thần của các đơn vị, góp phần lành mạnh hố các quan hệ xã hội. Cần nhận
thức rằng, xây dựng mơi trường văn hố mới là một cuộc vận động lớn, có
vị trí quan trọng trong xây dựng quân đội nhân dân vững mạnh là một nội
dung hết sức cơ bản trong thực hiện công tác đảng, cơng tác chính trị hiện
nay.
Để thực hiện tốt nhiệm vụ công tác tư tưởng, lý luận trong điều
kiện hiện nay, đặc biệt đối với quân đội, do chức năng nhiệm vụ và đối
tượng cụ thể là những cán bộ, chiến sỹ thực hiện nhiệm vụ sẵn sàng chiến
đấu và chiến đấu thắng lợi bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa, cần phải nắm vững và thực hiện tốt các biện pháp cơ bản sau:
3- Những biện pháp cơ bản nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả
công tác tư tưởng, lý luận trong quân đội điều kiện hiện nay.
- Tăng cường sự lãnh đạo và chỉ đạo của các cấp uỷ đảng và
người chỉ huy về cơng tác tư tưởng văn hố. Đây là biện pháp cơ bản đầu
tiên nhằm nâng cao hiệu quả cơng tác tư tưởng lý luận của Đảng, bởi vì
Đảng cộng sản thông qua công tác tư tưởng để đưa nhân tố tự giác đến quần
chúng, nói cách khác Đảng cộng sản thông qua công tác tư tưởng để phát
triển hệ tư tưởng , thông qua công tác tư tưởng để truyền bá, giác ngộ thức
tỉnh họ, động viên họ thực hiện nhiệm vụ chính trị do Đảng xác định. Do đó
trong qn đội vấn đề tăng cường vai trị lãnh đạo của các cấp uỷ đảng và
14

14


vai trị của người chỉ huy về cơng tác tư tưởng lý luận là một nguyên tắc,
một yêu cầu và là một biện pháp hàng đầu không thể thiếu được của việc
nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác tư tưởng, lý luận trong điều
kiện hiện nay. Vai trò lãnh đạo và chỉ đạo của các cấp uỷ đảng và người chỉ
huy cần được cụ thể hoá thành các quy chế, quy định và cơ chế chính sách

quản lý các hoạt động liên quan tới lĩnh vực tư tưởng lý luận; đồng thời phải
xử lý kịp thời và nghiêm minh những vi phạm làm ảnh hưởng đến hiệu quả
công tác tư tưởng lý luận trong quân đội hiện nay.
-Phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi lực lượng, mọi phương
tiện, mọi tổ chức trong quân đội tham gia vào việc nâng cao chất lượng và
hiệu quả công tác tư tưởng lý luận, bởi đây là một lĩnh vực hoạt động rất đa
dạng phong phú và phức tạp , đồng thời nó tác động tới tất cả các đối tượng
cán bộ chiến sỹ trong quân đội, và ở đâu có hoạt động của bộ đội thì ở đó
cần phải có hoạt động của cơng tác tư tưởng lý luận, chính vì vậy phải phát
huy sức mạnh tổng hợp của các lực lượng, phương tiện để tăng cường chất
lượng và hiệu quả công tác tư tưởng lý luận trong quân đội hiện nay.Trong
cấp uỷ có người chun trách cơng tác tư tưởng, mỗi người đảng viên có
trách nhiệm tuyên truyền, giải thích đường lối chủ trương, chính sách của
Đảng và nhà nước; hiểu rõ tâm trạng và làm tốt công tác giáo dục vận động
quần chúng; kịp thời đập tan những luận điệu tư tưởng phản động của kẻ
địch. Nâng cao trách nhiệm tiến hành công tác tư tưởng cho đội ngũ cán bộ
chỉ huy, cán bộ chính trị, cơ quan chính trị, tổ chức đồn thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh và các tổ chức quần chúng trong đơn vị. Đồng thời phát
huy vai trò của các phương tiện thông tin tuyên truyền cả truyền thống và
hiện đaị vào việc nâng cao chất lượng công tác tư tưởng lý luận trong quân
đội hiện nay.

15

15


-Mở rộng dân chủ, phát huy tự do tư tưởng, khai thác mọi tiềm
năng sáng tạo trong nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận, nêu cao vai trò
gương mẫu của đội ngũ cán bộ đảng viên trong việc nâng cao chất lượng

công tác tư tưởng lý luận. Trong quân đội, trước hết là người chủ trì và cấp
uỷ các đơn vị phải thực hiện nói đi đơi với làm, nói và làm đúng đường lối,
chính sách pháp luật nhà nước. Mỗi cán bộ, đảng viên phải thực sự là tấm
gương sáng về mọi mặt cho quần chúng noi theo. Nêu cao tinh thần tự học
tự rèn luyện trong mỗi cán bộ, đảng viên. Nâng cao chất lượng tự phê bình
và phê bình trong các đảng bộ; động viên để quần chúng đóng góp ý kiến
phê bình cán bộ đảng viên
- Tích cực đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ năng lực đội
ngũ cán bộ làm công tác tư tưởng lý luận . Điều này đặt ra cấp thiết bởi công
tác tư tưởng lý luận trong quân đội hiện nay phần lớn diễn ra ở hoạt động
giáo dục chính trị tư tưởng cho bộ đội. Hiệu quả công tác tư tưởng lý luận
phụ thuộc phần lớn vào trình độ đào tạo về lý luận và phương pháp của
người cán bộ chính trị. Các đơn vị cần phải thường xuyên chăm lo bồi
dưỡng những phẩm chất năng lực này cho đội ngũ cán bộ chính trị ở đơn vị
mình, cần định kỳ mở các lớp tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, phương pháp và
nội dung tiến hành công tác tư tưởng lý luận, cần phải có kế hoạch bổ sung,
đào tạo cho đủ số lượng cán bộ đảm bảo chất lượng để họ có điều kiện hồn
thành nhiệm vụ được giao.
-Kiện toàn tổ chức, bộ máy, tăng cường đầu tư cho công tác tư
tưởng lý luận trong các đơn vị quân đội. Kiện toàn hệ thống tổ chức bộ máy,
định rõ chức năng, nhiệm vụ, phân công và phối hợp chặt chẽ giữa cấp trên
và cấp dưới, giữa các cơ quan chính trị, tham mưu, hậu cần, kỹ thuật, giữa
nhà trường và đơn vị, khắc phục tình trạng phân tán, trùng lắp, chồng chéo,
kém hiệu quả của các cơ quan và người làm công tác tư tưởng lý luận. Đồng
16

16


thời tăng dần mức đầu tư về cán bộ, kinh phí, tạo động lực cho cơng tác tư

tưởng lý luận bằng các chính sách đãi ngộ hợp lý, mặt khác từng bước hiện
đại hoá điều kiện làm việc, trang thiết bị hệ thống thơng tin tư liệu trong và
ngồi qn đội; trong và ngoài nước.
-Phải đổi mới phương pháp tác phong cơng tác tư tưởng tư văn
hố, phải bám sát thực tiễn, bám sát đối tượng, phải dự báo được tình hình
chính xác kịp thời; khơng bị động trước những tình huống diễn biến phức
tạp trong và ngồi nước, cũng như trong phạm vi từng cơ quan đơn vị. Tổ
chức tốt hệ thống nghiên cứu dư luận xã hội, làm tốt công tác dự báo, đề
xuất những giải pháp tiến hành cơng tác tư tưởng lý luận có hiệu quả trong
từng thời kỳ.
- Rà sốt và hồn chỉnh lại các quy chế, mẫu biểu chỉ đạo và
hoạt động công tác tư tưởng văn hố từ Tổng cục Chính trị đến các đơn vị cơ
sở trong toàn quân, đồng thời phối hợp chặt chẽ, nhịp nhàng với các cơ quan
chức năng trong và ngoài quân đội cùng sự giúp đỡ của chính quyền địa
phương, phát huy sức mạnh tổng hợp của các binh chủng làm cơng tác tư
tưởng lý luận.
Tóm lại, công tác tư tưởng lý luận trong quân đội trước tình hình mới
đã và đang đặt ra nhiều vấn đề cần phải được đổi mới và kiện toàn cả về nội
dung hình thức và phương pháp tiến hành. Song ở một góc độ tiếp cận của
một người nghiên cứu trên cơ sở quán triệt sâu sắc những nội dung cơ bản
tinh thần nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, đặc biệt là nghị
quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 5 (khoá IX). trên đây chỉ là những nội
dung cơ bản nhất đề cập đến những vấn đề cấp thiết hiện nay.Thực hiện tốt
những nội dung có tính chất giải pháp đó chính là đã góp phần nâng cao vai
trị cơng tác tư tưởng lý luận trong qn đội và thiết thực góp phần quan

17

17

trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa
trong tình hình hình mới.

18

18