TL XDĐ đấu tranh ngăn chặn sự suy thoái về đạo đức, lối sống của đảng viên trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế hiện nay

Mục lục
A. Mở đầu...........................................................................................................1
B. Nội dung.........................................................................................................3
1. Một số vấn đề lý luận về sự suy thoái đạo đức, lối sống của đảng viên....3
1.1.Đạo đức, lối sống của đảng viên...................................................................3
1.2.Sự suy thoái về đạo đức, lối sống của đảng viên.........................................6
2. Thực trạng và nguyên nhân gây suy thoái đạo đức, lối sống của đảng
viên hiện nay........................................................................................................7
2.1.Thực trạng suy thoái đạo đức, lối sống của đảng viên...................................7
2.2.Nguyên nhân gây suy thoái đạo đức, lối sống của đảng viên....................10
3. Hậu quả và biện pháp đấu tranh ngăn chặn sự suy thoái đạo đức, lối
sống của đảng viên.............................................................................................11
3.1.Hậu quả của tình trạng suy thối đạo đức, lối sống của đảng viên..........11
3.2.Biện pháp đấu tranh chống lại tình trạng suy thối đạo đức, lối sống của
đảng viên hiện nay..............................................................................................12
C. Kết luận........................................................................................................15
D. Tài liệu tham khảo......................................................................................16


A.

Mở đầu

Quan tâm tuyên truyền, giáo dục, nâng cao đạo đức cách mạng cho đảng
viên là một trong những ưu tiên hàng đầu của Đảng trong quá trình lãnh đạo
cách mạng. Nhờ đó mà hầu hết đảng viên có tư tưởng chính trị vững vàng, phẩm
chất đạo đức trong sạch, gương mẫu và trách nhiệm khi thực hiện chức trách,
nhiệm vụ, sẵn sàng hi sinh vì dân, động viên, khích lệ nhân dân vượt qua khó
khăn, đưa cơng cuộc phát triển ở nước ta đạt những thành tựu to lớn và có ý
nghĩa lịch sử.
Tuy nhiên, hiện nay, một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên đã và đang

xảy ra tình trạng sự suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, dẫn đến
những vấn đề như tham nhũng, quan liêu, lãng phí, nhũng nhiễu người dân, làm
cho nhân dân bất bình, lo lắng. Sự suy thối này đã được Nghị quyết Trung
ương 4 (khóa XII) chỉ ra 27 nội dung cụ thể. Thực trạng này trái với chuẩn mực
đạo đức của người cộng sản “cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư”, sẽ khiến
lịng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước bị suy giảm, ảnh hưởng không
nhỏ đến sự lãnh đạo của Đảng và sự tồn vong của chế độ
Theo “Tài liệu nghiên cứu các văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp
hành Trung ương Đảng khóa XII” – NXB Chính trị quốc gia – Sự thật năm
2016: “Suy thoái là sự yếu kém, hư hỏng, làm mất dần đi cái tốt, cái tiến bộ, làm
tăng dần cái xấu, cái lạc hậu, làm chậm lại q trình phát triển, dẫn đến sự thối
hóa và biến chất của sự vật, hiện tượng, quá trình hay chính bản thân con người
và tổ chức xã hội của con người”.
Từ khi nước ta tiến lên đổi mới, dưới sự tác động của nhiều lý do mà
trong đó có sự ảnh hưởng của nền kinh tế thị trường, sự suy thoái về tư tưởng,
đạo đức, lối sống của một bộ phận đảng viên diễn biến phức tạp. Ngay từ Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI (tháng 12/1986), Đảng đã chỉ rõ “Vấn đề đạo
đức xã hội đang được đặt ra một cách cấp bách”.
Ở các kỳ đại hội tiếp theo, vấn đề suy thoái về đạo đức, lối sống trong đội
ngũ đảng viên tiếp tục được Đảng ta đề cập như một vấn đề cấp thiết. Đại hội
1


XII nhấn mạnh: “Khơng ít cán bộ, đảng viên có những biểu hiện dao động, mất
phương hướng, hoài nghi về vai trò lãnh đạo của Đảng, về mục tiêu, lý tưởng và
con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam. Đã xuất hiện những việc làm và
phát ngôn vô nguyên tắc, trái với cương lĩnh, đường lối, Điều lệ Đảng ở một số
cán bộ, đảng viên”.
Tiếp tục, tại Hội nghị Trung ương lần thứ tư (khóa XII), Đảng ta nhận
định sự suy thoái đạo đức, lối sống của đội ngũ đảng viên không những không

được ngăn chặn mà cịn biểu hiện mạnh mẽ hơn.
Có thể thấy, Đảng đã sớm nhận thấy vấn đề và xác định phải kiên quyết
đấu tranh ngăn chặn trạng suy thoái về đạo đức, lối sống, trong đội ngũ đảng
viên. Đây là công việc cấp bách và phải được tiến hành thường xuyên trong từng
tổ chức đảng, ở mỗi cán bộ, đảng viên.
Vì vậy, việc ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo
đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên là yêu cầu cấp bách trong công tác xây
dựng, chỉnh đốn Đảng hiện nay.

2


B. Nội dung
1. Một số vấn đề lý luận về sự suy thoái đạo đức, lối sống của đảng
viên
1.1. Đạo đức, lối sống của đảng viên
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Mọi cơng việc Đảng đều do đảng viên
làm. Mọi nghịe quyết Đảng đều do đảng viên chấp hành... Mọi khẩu hiệu, mọi
kế hoạch của Đảng đều do đảng viên cố gắng thực hiện”.
Như vậy, người đảng viên có vai trị vơ cùng quan trọng trong việc góp
phần xây dựng, hồn thiện đường lối, chính sách, chủ trương của Đảng. Nếu
đảng viên tốt, đội ngũ đảng viên vững mạnh mới đảm bảo được đường lối, chính
sách, chủ trương của Đảng được thực hiện tốt. Còn ngược lại, nếu Đảng khơng
có những đảng viên tốt, đội ngũ đảng viên cịn yếu kém, chưa ngang tầm yêu
cầu nhiệm vụ thì dù đường lối có tốt, chủ trương có đúng đắn cũng khơng thể
thực hiện được.
Như vậy, muốn có được đội ngũ đảng viên tốt thì mỗi đảng viên phải tốt.
Mỗi đảng viên tốt phải là những cá nhân xuất sắc, ưu tú và đặc biệt phải có đạo
đức trong sạch, tư tưởng chính trị vững vàng, lối sống lành mạnh khơng ích kỉ,
cơ hội.

 Người đảng viên phải gắn liền với quần chúng.
Từng đảng viên thường ngày sống, sinh hoạt phải gắn liền với quần
chúng. Mỗi đảng viên phải ghi nhớ họ được đào luyện và trưởng thành từ phong
trào cách mạng quần chúng. Họ là những lãnh đạo của phong trào cách mạng
quần chúng. Vì vậy, họ cần phải hiểu được tâm tư tình cảm và những nguyện
vọng của người dân.
Lênin từng nói: “Quần chúng ủng hộ chúng ta, sức mạnh của chúng ta là ở
đó, nguồn sức mạnh vơ địch của chúng ta chính là ở đó”. Chủ tịch Hồ Chí Minh
cũng khẳng định: “Dân chúng đồng lịng, việc gì cũng làm được. Dân chúng
khơng ủng hộ, việc gì cũng khơng nên”.
Vì vậy, người đảng viên cần khắc ghi bản thân phải làm sao để xứng đáng
là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của nhân dân, phải giữ vững
mối quan hệ máu thịt của Đảng với dân để được dân tin yêu, kính trọng.
3


Rõ ràng, để có thể gần dân, người đảng viên khơng được phép có suy nghĩ
mình cao hơn dân, khơng được để mình xa rời dân mà hạch sách, nhũng nhiễu
dân. Đạo đức của người đảng viên phải trong sạch, lối sống phải lành mạnh thì
dân mới quý, mới tin yêu.
 Người đảng viên là tế bào xây dựng tổ chức Đảng
Đảng mạnh hay Đảng yếu thể hiện ở chất lượng đội ngũ đảng viên tốt hay
kém. Đảng viên chất lượng cao là cơ sở để xây dựng tổ chức Đảng vững mạnh.
Ngược lại, tổ chức Đảng có trong sạch, vững mạnh thì đội ngũ đảng viên mới có
thể có chất lượng cao.
Mỗi đảng viên phải có đủ những tiêu chuẩn đảng viên. Tiêu chuẩn đảng
viên là những yêu cầu cơ bản nhất về phẩm chất và năng lực mỗi đảng viên cần
có.
Theo điểm 1, Điều 1, Chương 1, Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam: “...
Suốt đời phấn đầu cho mục đích, lý tưởng của Đảng đặt lợi ích của Tổ quốc, giai

cấp công nhân và nhân dân lao động lên trên lợi ích cá nhân; chấp hành nghiêm
chỉnh Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các nghị quyết của Đảng và pháp luật
của Nhà nước; có lao động,hồn thành tốt nhiệm vụ được giao; có đạo đức và lối
sống lành mạnh; gắn bó mật thiết với nhân dân; phục tùng tổ chức, kỷ luật của
Đảng, giữ gìn đồn kết thống nhất trong Đảng...”.
Trong giai đoạn hiện nay, khi đất nước đang tiến hành phát triển cơng
nghiệp hóa – hiện đại hóa, phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa, tiêu chuẩn đảng viên cần nhấn mạnh ở hai điểm:
Một là, người đảng viên phải kiên định “Độc lập dân tộc gắn liền với Chủ
nghĩa xã hội là mục tiêu, lý tưởng của Đảng ta, dân tộc ta. Chủ nghĩa Mác –
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh là nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành
động của Đảng. Đảng Cộng sản Việt Nam là lực lượng lãnh đạo cách mạng Việt
Nam, không chấp nhận đa nguyên đa đảng. Nhà nước Việt Nam là nhà nước do
dân và vì dân, thể hiện khối đại đồn kết toàn dân tộc, trên nền tảng liên minh
của giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức, dưới sự lãnh
đạo của Đảng. Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong tổ chức, sinh hoạt

4


và hoạt động của Đảng. Kết hợp chủ nghĩa yêu nước chân chính là chủ nghĩa
quốc tế trong sáng của giai cấp công nhân”.
Hai là, “Mọi đảng viên phải nêu cao vai trị tiên phong, gương mẫu, vững
vàng về chính trị, có đạo đức trong sáng, có lối sống lành mạnh, gắn bó với dân,
thật sự tiêu biểu cho lực lượng tiến bộ nhất ở cơ sở, phấn đấu trở thành người
lao động giỏi, người công dân mẫu mực”.
Mỗi đảng viên cũng cần nhận thức được những nhiệm vụ của bản thân.
Điều lệ Đảng cộng sản Việt Nam chỉ rõ bốn nhiệm vụ tại Điều 2, Chương I như
sau:

 Tuyệt đối trung thành với mục đích, lý tưởng cách mạng của Đảng,
chấp hành nghiêm chỉnh Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, nghị quyết, chỉ thị
của Đảng, pháp luật của Nhà nước; hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; phục
tùng tuyệt đối sự phân công và điều động của Đảng.
 Khơng ngừng học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ kiến thức, năng lực
cơng tác, phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng có lối sống lành mạnh; đấu
tranh chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, cục bộ quan liêu, tham nhũng, lãng phí
và các biểu hiện tiêu cực khác.
 Liên hệ chặt chẽ với nhân dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của
nhân dân; chăm lo đời sống vật chất, tinh thần và bảo vệ quyền lợi chính đáng
của nhân dân; tích cực tham gia cơng tác quần chúng, công tác xã hội nơi làm
việc và nơi ở; tuyên truyền vận động gia đình và nhân dân thực hiện đường lối,
chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước
 Tham gia xây dựng, bảo vệ đường lối, chính sách và tổ chức của Đảng;
phục tùng kỷ luật, giữ gìn đồn kết thống nhất trong Đảng; thường xun tự phê
bình và phê bình, trung thực với Đảng; làm cơng tác phát triển đảng viên; sinh
hoạt đảng và đóng đảng phí đúng quy định.
1.2. Sự suy thối về đạo đức, lối sống của đảng viên
Công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng vẫn cịn nhiều hạn chế, khuyết điểm,
trong đó nổi bật là tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống…
chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà còn diễn biến phức tạp hơn, làm tổn hại thanh

5


danh, uy tín, vai trị lãnh đạo của Đảng, giảm sút niềm tin của nhân dân đối với
Đảng.
Bác đã từng thẳng thắn chỉ rõ những khuyết điểm, sai lầm của cán bộ,
đảng viên như non kém về lý luận, tư tưởng khơng vững vàng, thiếu kiên định
mục tiêu chính trị, quan liêu trong phong cách lãnh đạo và khuyết điểm về đạo

đức. Biểu hiện kém đạo đức rất nặng nề và tập trung ở sự tham lam, lười biếng,
xa hoa, hủ hóa, kiêu ngạo, hiếu danh, hẹp hịi, thiếu kỷ luật,v.v.. Những thứ bệnh
nguy hiểm đó đều bắt nguồn từ chủ nghĩa cá nhân.
Chủ nghĩa cá nhân là lối sống thực dụng, tuyệt đối hóa lợi ích cá nhân.
Theo lời Bác, chủ nghĩa cá nhân là: “...việc gì cũng chỉ lo cho lợi ích riêng của
mình, khơng quan tâm đến lợi ích chung của tập thể. Miễn là mình béo, mặc
thiên hạ gầy”; là “thứ vi trùng độc hại” sinh ra hàng trăm thói hư, tật xấu, những
căn bệnh trong Đảng, nhất là khi Đảng cầm quyền. Mọi căn bệnh nguy hiểm
trong Đảng đều bắt nguồn từ chủ nghĩa cá nhân: tham lam, lười biếng, kiêu
ngạo, hiếu danh, thiếu kỷ luật, óc hẹp hịi, óc địa phương, óc lãnh tụ, “hữu danh,
vô thực”, “kéo bè, kéo cánh”, cận thị, cá nhân, lười biếng, tị nạnh, “xu nịnh, a
dua”. Đây là nguyên nhân làm suy thoái, biến chất, giảm năng lực lãnh đạo, sức
chiến đấu của Đảng, do cá nhân chủ nghĩa mà mất đồn kết, thiếu tính tổ chức,
tính kỷ luật, kém tinh thần trách nhiệm, không chấp hành đúng đường lối, chính
sách của Đảng và của Nhà nước, làm hại đến lợi ích của cách mạng, của nhân
dân.
Phải thẳng thắn thừa nhận rằng: Hiện nay điều mà Bác Hồ cảnh báo: “Một
dân tộc, một đảng và mỗi con người, ngày hơm qua là vĩ đại, có sức hấp dẫn lớn,
không nhất định hôm nay và ngày mai vẫn được mọi người u mến, ca ngợi
nếu lịng dạ khơng trong sáng nữa, nếu sa vào chủ nghĩa cá nhân” đã và đang
diễn ra, sự suy thoái về đạo đức, lối sống dẫn đến tệ quan liêu, tham nhũng, lãng
phí, nhũng nhiễu dân của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên vẫn diễn ra
rất nghiêm trọng.
2. Thực trạng và nguyên nhân gây suy thoái đạo đức, lối sống của
đảng viên hiện nay
6


2.1. Thực trạng suy thoái đạo đức, lối sống của đảng viên
Biểu hiện sự suy thoái về đạo đức, lối sống là chủ nghĩa cá nhân, gây mất

đoàn kết nội bộ, bè phái, kèn cựa địa vị, tranh chức, tranh quyề, tham nhũng, hối
lộ, bịn rút của cơng, độc đốn, gia trưởng, thiếu dân chủ trong chỉ đạo, điều
hành, quan liêu, xa rời quần chúng, không sâu sát cơ sở, thiếu kiểm tra, đơn đốc,
khơng nắm chắc tình hình cơ quan, đơn vị mình, vi phạm thuần phong, mỹ tục,
đạo đức nghề nghiệp sa sút, đặc biệt, trong những lĩnh vực được xã hội tôn vinh.
Nhiều cán bộ, đảng viên, trong đó có người đứng đầu chưa thể hiện tính
tiên phong, gương mẫu, còn biểu hiện quan liêu, cửa quyền làm ảnh hưởng xấu
đến uy tín của tổ chức Đảng và cá nhân, gây bức xúc trong cán bộ, đảng viên và
nhân dân, đến mức phải thi hành kỷ luật.
Thể hiện:
Thứ nhất, suy thoái về đạo đức, lối sống trong cán bộ, đảng viên có xu
hướng tăng cả về số lượng và phạm vi. Khi bước vào thời kỳ đổi mới, Đại hội
VI mới chỉ cảnh báo: Trong xã hội ta đang diễn ra cuộc đấu tranh giữa hai lối
sống: lối sống có lý tưởng lành
mạnh, trung thực, sống bằng lao động của mình, có ý thức tơn trọng và
bảo vệ của cơng, chăm lo lợi ích của tập thể, của Nhà nước, với lối sống thực
dụng, dối trá, ích kỷ, ăn bám, chạy theo đồng tiền”. Đến nay, tình trạng đó đã,
đang diễn ra ngay trong Đảng. Từ chỗ chỉ có “một bộ phận” thì nay đã diễn ra ở
“một bộ phận khơng nhỏ”, trong đó có cả cán bộ, đảng viên có chức, có quyền.
Sự suy thối về đạo đức, lối sống làm nảy sinh lãng phí, tham nhũng,
nhũng nhiễu dân, trước kia diễn ra chủ yếu ở cán bộ, đảng viên hoạt động trong
lĩnh vực kinh tế, thì nay xảy ra ở trong tất cả các ngành, các lĩnh vực: Y tế, giáo
dục, văn hoá, thực hiện chính sách xã hội, tổ chức cán bộ, cơng tác tham mưu,
hoạch định chính sách cụ thể… với mức độ ngày càng tăng. Nếu trước kia chủ
yếu là “ăn cắp vặt”, “bới xén” mang tính chất cá nhân, đơn lẻ, thì nay diễn ra với
nhiều thủ đoạn, có tính “tổ chức” chặt chẽ, “móc nối” chằng chịt trên dưới, trong
ngồi để trục lợi như: Thông đồng, chia chác giữa các bên trong đầu tư xây dựng
cơ bản, giải phóng mặt bằng, mua sắm vật tư, thiết bị, hàng hoá, đấu thầu và chỉ
định thầu, phân phối dự án, hoàn thuế giá trị gia tăng, trong cấp phát vốn, nhận
7

hối lộ trong điều tra, truy tố, xét xử; “ra giá” trong việc cung cấp thơng tin bí
mật và trong bổ nhiệm, đề bạt cán bộ.
Thứ hai, bệnh cơ hội, chủ nghĩa cá nhân có chiều hướng gia tăng và
khơng chỉ có ở đảng viên trẻ, mà cịn biểu hiện ở cả trong một bộ phận cán bộ,
đảng viên nói chung, nhất là những cán bộ nắm quyền, nắm tiền và tài sản công,
nắm cán bộ, nắm thông tin. Lối sống này trái với những chuẩn mực đạo đức của
người cộng sản “cần, kiệm, liêm, chính, chí cơng vơ tư” như sinh thời Bác Hồ đã
dạy.
Báo cáo của Bộ Chính trị trình Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) khố VIII
đã đề cập đến năm kiểu “chạy”. Đó là: “Chạy chức” trước khi bầu cử; “chạy
quyền” trước khi bổ nhiệm, thuyên chuyển cán bộ; “chạy chỗ”, tìm “chỗ thơm”,
“chỗ ngon, chỗ kiếm được nhiều lợi” (chẳng những chạy cho bản thân mà còn
cho cả người thân, người nhà); “chạy lợi” khi phân chia ngân sách, xét duyệt dự
án đầu tư, giao thầu, tính thuế, xét duyệt đề tài nghiên cứu…; “chạy tội” cho bản
thân, cho “người thân”, có trường hợp cho cả những tên tội phạm. Trong Báo
cáo công tác xây dựng đảng tại Đại hội lần này, Trung ương cũng nhận định, nơi
này, nơi khác vẫn cịn tình trạng “chạy chức”, “chạy quyền”, “chạy tội”, “chạy
bằng cấp”. Trong xã hội cịn có dư luận “chạy tuổi” để được đề bạt, được vào
cấp uỷ, kéo dài thời gian công tác để hưởng “bổng lộc”.
Thứ ba, nói nhiều làm ít, nói nhưng khơng làm cịn xảy ra ở khơng ít cán
bộ, đảng viên, trái với lời dạy của Bác Hồ là “nói phải đi đơi với làm”, “dù khó
khăn đến mấy cũng kiên quyết làm đúng chính sách và nghị quyết của Đảng”
đúng như Báo cáo chính trị trình Đại hội đã nêu: “Tình trạng nói nhiều, làm ít,
làm khơng đến nơi, đến chốn hoặc khơng làm cịn diễn ra ở nhiều nơi”.
Thứ tư, quan liêu, xa dân, thích nghe thành tích, ngại nghe sự thật.
Trong Đảng ta hiện nay, khơng ít cấp uỷ, người lãnh đạo… cịn xa dân,
khơng sát cơ sở, khơng hiểu thực tiễn, ít lắng nghe ý kiến cấp dưới, không nắm
được hoạt động, lối sống của cán bộ dưới quyền, nên có trường hợp đề ra chủ

trương, chính sách khơng phù hợp với thực tế, người dân khơng đồng tình. Việc
nhận xét cán bộ chung chung, thậm chí sai lệch tới mức “vơ trách nhiệm”.
8


Thứ năm, tham nhũng, nhũng nhiễu dân gây hậu quả nặng nề trên nhiều
mặt, làm thất thoát tài sản, tiền vốn của Nhà nước, của nhân dân và hư hỏng một
bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên (sự hư hỏng cán bộ đã dẫn đến gần bốn
vạn đảng viên bị kỷ luật trong một nhiệm kỳ đại hội, trong đó số cán bộ do Ban
Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã kỷ luật là 114 cán bộ, có 12
uỷ viên Trung ương Đảng; chỉ riêng vụ án Trương Văn Cam đã có 17 đảng viên
bị phạt tù, trong đó có người đã từng giữ những cương vị quan trọng trong bộ
máy cơng quyền).
Tình trạng “nhũng nhiễu”, “vòi vĩnh” dân ở nhiều cán bộ, đảng viên, công
chức khi thực thi công vụ, nhưng chưa tới mức phải truy tố trước pháp luật diễn
ra ngày càng nghiêm trọng trong nhiều ngành, nhiều cấp, nhiều lĩnh vực, gây
bức xúc trong xã hội, ảnh hưởng xấu đến môi trường đầu tư, làm nhiều cán bộ,
đảng viên và nhân dân băn khoăn, chưa thật sự tin tưởng đối với cuộc đấu tranh
phịng, chống tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, nhũng nhiễu dân.
Tóm lại, có thể nói tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị, về phẩm
chất đạo đức, lối sống dẫn đến tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sách nhiễu
của một bộ phận khơng nhỏ cán bộ, công chức, đảng viên diễn ra nghiêm trọng
làm cho nhân dân bất bình, lo lắng và giảm lịng tin đối với Đảng, Nhà nước, là
nhân tố kìm hãm bước tiến của công cuộc đổi mới và vẫn là nguy cơ, hiểm họa
lớn đe dọa sự tồn vong của Đảng, của chế độ ta.
2.2. Nguyên nhân gây suy thoái đạo đức, lối sống của đảng viên
Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên. Tuy nhiên, có thể liệt kê
một số những nguyên nhân dễ thấy và có ảnh hưởng nhiều nhất đến sự suy thoái
về đạo đức, lối sống của đảng viên.
Thứ nhất, chủ yếu là người đứng đầu chưa quyết liệt trong chỉ đạo, tổ

chức thực hiện công tác đấu tranh, ngăn chặn sự suy thoái về tư tưởng, chính trị,
đạo đức, lối sống của cán bộ, đảng viên. Nguyên tắc tập trung dân chủ, tự phê
bình và phê bình có lúc cịn nể ngang, hình thức, bng lỏng; Việc tổ chức thực
hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước, kỷ cương, kỷ

9


luật trong Đảng có lúc khơng nghiêm, cịn đảng viên có biểu hiện nói khơng đi
đơi với làm, hoặc làm chiếu lệ.
Việc kê khai tài sản, thu nhập cịn hình thức; xử lý trách nhiệm người
đứng đầu còn vướng mắc, chưa nghiêm; chuyển đổi vị trí cơng tác thiếu tính khả
thi; trách nhiệm giải trình của người có chức vụ, quyền hạn chưa rõ ràng; cơng
khai minh bạch cịn hình thức, đối phó...
Thứ hai, cơng tác tun truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng
chống tham nhũng chưa sâu rộng nên chưa đến được hầu hết các tầng lớp nhân
dân; chưa phát huy hết vai trò, trách nhiệm của xã hội và nhân dân; một số nơi
có tình trạng những việc làm đúng, gương người tốt, việc tốt không được đề cao,
bảo vệ; những sai sót, vi phạm khơng được phê phán, xử lý nghiêm minh. Vai
trò giám sát của nhân dân thông qua Mặt trận Tổ quốc và các đồn thể chính trị xã hội hiệu quả chưa cao.
Việc giáo dục đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên chưa được tiến hành
thường xun, khơng ít nơi bị bng lỏng. Nội dung, phương pháp giáo dục cịn
đơn điệu, còn thiếu những biện pháp cụ thể gợi mở cho đảng viên tự kiểm điểm,
tự rèn luyện, tự tu dưỡng; hiệu quả giáo dục còn hạn chế, chưa nâng cao được tính
chiến đấu, tinh thần thẳng thắn, dũng cảm trong tự phê bình và phê bình của cán
bộ, đảng viên đối với những hành vi sai trái, hư hỏng của bản thân, của đơn vị và
của xã hội; không ít cán bộ, đảng viên biết những hành vi xâm hại đến lợi ích của
tập thể, của cộng đồng, trái với những chuẩn mực đạo đức, lối sống được Bác Hồ
và Đảng ta xác định, nhưng né tránh, không dám thẳng thắn đấu tranh, góp ý,
thậm chí cịn dung túng cho những hành vi vi phạm đó.

Thứ ba, khi chuyển sang nền kinh tế thị trường, mở cửa hội nhập, Đảng,
Nhà nước ta chưa lường hết tác động của mặt trái cơ chế thị trường, nên lúng
túng trong việc chuẩn bị tư tưởng, khả năng tự đề kháng trong cán bộ, đảng viên
và nhân dân. Chưa kịp thời tổng kết thực tiễn, nghiên cứu, nhận dạng những
hành vi tiêu cực nảy sinh trong q trình đổi mới, nên khơng có những biện
pháp ngăn ngừa, khắc phục một cách hiệu quả.
Các cơng cụ mang tính pháp lý để hạn chế những tác động tiêu cực của
kinh tế thị trường, mở cửa, hội nhập như luật, cơ chế, chính sách, nhất là trong
10


lĩnh vực đất đai, đầu tư xây dựng cơ bản, chi tiêu tài chính cơng, cơng tác cán bộ
lại cịn nhiều sơ hở, dễ bị lợi dụng để trục lợi, nhưng chậm được khắc phục;
cùng với việc chúng ta chưa thực hiện tốt dân chủ, công khai, minh bạch nên đã
gây trở ngại đáng kể cho cuộc đấu tranh phòng, chống tệ quan liêu, tham nhũng,
lãng phí, ngăn ngừa sự suy thoái đạo đức, lối sống trong Đảng và trong xã hội.
Thứ tư, chưa nhận thức và hành động đúng nhiệm vụ xây dựng Đảng là
then chốt, chưa tạo được quyết tâm chính trị cao trong Đảng và xã hội nhằm
ngăn ngừa sự suy thoái trong Đảng về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, đẩy
lùi tệ quan liêu, tham những, lãng phí, nhũng nhiễu dân. Vai trị nêu gương trong
việc đấu tranh phòng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí, rèn luyện đạo đức
cách mạng, lối sống giản dị, trong sáng, hết lịng vì Đảng, vì dân của cán bộ,
đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp uỷ, cơ quan, đơn vị từ Trung ương đến
địa phương còn mờ nhạt, chưa trở thành tấm gương sáng về đạo đức, lối sống
cho mọi người học tập, noi theo.
3. Hậu quả và biện pháp đấu tranh ngăn chặn sự suy thoái đạo đức,
lối sống của đảng viên
3.1. Hậu quả của tình trạng suy thối đạo đức, lối sống của đảng viên
Sự suy thoái của đảng viên về đạo đức, lối sống gây ra những hậu quả vô
cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nhiều mặt của đất nước.

Về kinh tế: Tham nhũng nhỏ, nhũng nhiễu thì gây phiền hà cho người dân,
tham nhũng lớn thì tổn thất ngân sách nhà nước, làm bộ máy khơng cịn trong
sạch, hoạt động khơng hiệu quả. Đặc biệt, tham nhũng rất lớn có thể làm mất
đến hàng, tỉ, hàng nghìn tỉ tiền thuế của nhân dân, khiến dân mất niềm tin vào
Đảng, vào nhà nước.
Như vụ án của Đinh La Thăng, Trịnh Xuân Thanh khiến nhà nước thất
thoát đến hơn 200 tỉ đồng tiền thuế của dân.
Về chính trị: Đảng viên thối hóa về đạo đức, lối sống khiến dân mất lòng
tin vào sự lãnh đạo của Đảng, ảnh hưởng không nhỏ và đe dọa đến an ninh chính
trị quốc gia.

11


Nghiêm trọng hơn, chính những đảng viên bị thối hóa về tư tưởng chính
trị có thể bị lợi dụng bởi những thế lực thù địch nhằm chống phá Đảng, nhà
nước.
3.2.

Biện pháp đấu tranh chống lại tình trạng suy thối đạo đức, lối

sống của đảng viên hiện nay
Từ những thực trạng, nguyên nhân và hậu quả như trên, có thể đưa ra
được một số biện pháp đấu tranh chống lại sự thối hóa về đạo đức, lối sống của
đảng viên như sau:
Phải làm chuyển biến nhận thức sâu sắc trong toàn Đảng, trước hết trong
cấp ủy, lãnh đạo các cấp về tính nghiêm trọng và nguy cơ của tình trạng suy
thối tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí
đối với sự ổn định, phát triển của đất nước. Trên cơ sở đó, xây dựng quyết tâm
chính trị cao từ Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư,

Quốc hội, Chính phủ... đến toàn Đảng, toàn xã hội nhằm ngăn chặn, đẩy lùi các
tệ nạn này bằng việc bố trí đúng cán bộ, nhất là người đứng đầu, có đức, có tài,
có bản lĩnh, tâm huyết và bằng chương trình hành động cụ thể, có trọng tâm,
trọng điểm trong từng thời gian, phù hợp với từng ngành, từng địa phương, đơn
vị, nêu cao trách nhiệm của mỗi người, mỗi cơ quan, đơn vị trong tổ chức thực
hiện.
Trong giáo dục phải hết sức coi trọng về chất lượng; thường xuyên giáo
dục về tư tưởng chính trị, nhân cách và lối sống cho cán bộ, đảng viên, đặc biệt
là giáo dục cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp và cán bộ, đảng viên hoạt động
trong các lĩnh vực có mơi trường dễ làm hư hỏng như các lĩnh vực có liên quan
đến tiền, dự án, cấp phép, điều tra, xét xử, công tác cán bộ, tham mưu hoạch
định các chủ trương, chính sách cụ thể… Từng cơ quan, đơn vị xây dựng và
thực hiện nghiêm những tiêu chuẩn đạo đức, lối sống cần “xây” và hành vi cần
“chống”.
Trong chỉ đạo thực hiện (cả trong xử lý sai phạm) phải kiên quyết, ráo riết
hơn. Phải chỉ đạo đồng bộ cả chống suy thoái tư tưởng chính trị và đạo đức, lối
sống; cả phịng, chống quan liêu, tham nhũng, lãng phí và các tiêu cực khác.
12


Trong Báo cáo Chính trị, Báo cáo cơng tác xây dựng đảng trình Đại hội cũng
như trong nhận thức và chỉ đạo thực tiễn chúng ta chưa coi trọng đúng mức tới
cơng tác phịng, chống quan liêu; chưa thấm nhuần và thực hiện đúng lời dạy
của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Bệnh quan liêu là nguồn gốc sinh ra lãng phí, tham
ơ... ở đâu có bệnh quan liêu thì ở đó chắc có tham ơ, lãng phí; nơi nào bệnh quan
liêu càng nặng thì nơi đó càng nhiều lãng phí, tham ơ.
Vì vậy, muốn trừ sạch bệnh tham ơ, lãng phí thì trước mắt phải tẩy sạch
bệnh quan liêu”. Phải đề cao tính gương mẫu của cán bộ, đảng viên, trước hết
của người đứng đầu các cấp từ Trung ương đến cơ sở và thực sự dựa vào dân để
ngăn ngừa sự suy thoái trong Đảng, đẩy lùi tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí,

nhũng nhiễu dân. Các cấp uỷ đảng, người đứng đầu ngành, địa phương, cơ quan,
đơn vị cần thấu suốt lời căn dặn của Bác: “Chống tham ô, lãng phí, quan liêu ắt
phải dựa vào lực lượng quần chúng mới thành công”.
Thực hiện nghiêm chế độ tự phê bình, phê bình; phát huy vai trị nêu
gương, nhất là đội ngũ cán bộ chủ trì, chủ chốt. Đề cao tự phê bình và phê bình
là biện pháp tốt nhất để phát huy ưu điểm, sửa chữa khuyết điểm, củng cố đoàn
kết, thống nhất trong Đảng; phương thuốc hữu hiệu nhất để chữa trị các căn
bệnh do suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống gây ra. Do vậy, trong sinh
hoạt, cấp ủy, tổ chức đảng, các cấp cần phát huy dân chủ, nâng cao tính chiến
đấu, tinh thần thẳng thắn, dũng cảm trong tự phê bình và phê bình, nhất là đối
với những hành vi trái với chuẩn mực đạo đức cách mạng và lối sống xã hội chủ
nghĩa. Cần khắc phục tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm và bảo vệ
người trung thực, dám đấu tranh; cấp trên gợi ý kiểm điểm và trực tiếp dự, chỉ
đạo ở những nơi có vấn đề phức tạp, nơi có biểu hiện suy thối, “tự diễn biến”,
“tự chuyển hóa”. Đồng thời, hồn thiện quy chế đánh giá cán bộ một cách khoa
học, phù hợp; quy định lấy phiếu tín nhiệm ở các cấp, các ngành định kỳ hoặc
đột xuất.

13


C. Kết luận
Phịng, chống suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những
biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của cán bộ, đảng viên là vấn đề sống
còn đối với Đảng, chế độ xã hội chủ nghĩa. Cần tăng cường xây dựng chỉnh đốn
Đảng cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức nhằm nâng cao năng lực lãnh
đạo, sức chiến đấu của Đảng để lãnh đạo đẩy mạnh cơng cuộc đổi mới tồn diện,
đồng bộ và hội nhập quốc tế, đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.
Để phịng, chống có hiệu quả tình trạng suy thối về tư tưởng chính trị,
đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cơ quan, đơn

vị; địi hỏi, phải tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tư
tưởng đối với cán bộ, đảng viên, quần chúng đáp ứng u cầu phịng, chống sự
suy thối, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong cơ quan, đơn vị; nâng cao năng
lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng các cấp trong
Đảng bộ; tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ vững mạnh đáp ứng yêu cầu nhiệm
vụ được giao; đổi mới và nâng cao chất lượng hiệu quả công tác kiểm tra, giám
sát, thi hành kỷ luật Đảng.

14


D. Tài liệu tham khảo
- Giáo trình Xây dựng Đảng, TS. Nguyễn Thị Ngọc Loan (chủ biên),
Học viện Báo chí và tuyên truyền, 2016.
- ĐCSVN: Văn kiện Đại hội đại biểu tồn quốc lần thứ XII, Văn phịng
Trung ương Đảng, Hà Nội, 2016.
- Tài liệu nghiên cứu các văn kiện Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành
Trung ương Đảng khóa XII. NXB Chính trị quốc gia – Sự thật, 2016.
- Giám sát và phản biện xã hội của báo chí góp phần đấu tranh ngăn
chặn, đẩy lùi suy thối, “tự diến biến”, “tự chuyển hóa”, Nguyễn Quang Vinh,
Tạp chí Quản lý nhà nước, số 257 (tháng 6/2017).
- Phòng, chống suy thối tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những
biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” của cán bộ, đảng viên hiện nay, Đại
tá, PGS, TS. Dương Quang Hiển, Ban tuyên giáo Trung ương, 2018.
- Chuẩn mực đạo đức của Đảng trong xây dựng Đảng về đạo đức hiện
nay, PSG.TS Nguyễn Trọng Phúc, Tạp chí tuyên giáo (05/2020).
- Hồ Chí Minh: Tồn tập, Nxb. Chính trị quốc gia - Sự thật, 2011.
- Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội,
1996.
- Giải pháp phịng, chống suy thối về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối

sống, "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong cơ quan, đơn vị, Nguyễn Thị Thu
Trang, bài dự thi giải Búa liềm vàng lần thứ IV - năm 2019.

15