(Khóa luận tốt nghiệp) Các phương pháp thu thập bằng chứng kiểm toán báo cáo tài chính tại Công ty TNHH Kiểm toán và Tư vấn S&S

TR
CH

NG

I H C M TP. H CHÍ MINH

NG TRÌNH ÀO T O

C BI T

KHOÁ LU N T T NGHI P
CHUYÊN NGÀNH: K TỐN-TÀI CHÍNH

CÁC PH
NG PHÁP THU TH P B NG
CH NG KI M TỐN BÁO CÁO TÀI
CHÍNH T I CƠNG TY TNHH KI M
TỐN VÀ T V N S&S

SVTH: Nguy n Th Khánh Linh
MSSV: 085 404 2176
Ngành: K toán - Tài chính
GVHD: (Cơ) Ngơ Ng c Linh

Thành ph H Chí Minh - N m 2012


CH

NG 1: GI I THI U

1.1 S c n thi t c a đ tài
Trong n n kinh t th tr ng, ki m toán đã tr thành nhu c u t t y u đ i v i
vi c nâng cao hi u qu ho t đ ng kinh doanh và ch t l ng qu n lý c a các doanh
nghi p. T i Vi t Nam, ho t đ ng ki m tốn đã khơng ng ng phát tri n c v quy mô,
ch t l ng, c ng nh các l nh v c đ c ki m tốn. T ch ch có hai doanh nghi p
ki m tốn nhà n c là Cơng ty Ki m tốn Vi t Nam (VACO) và Cơng ty D ch v T
v n Tài chính K tốn và Ki m toán (AASC) đ c thành l p n m 1991 đ n nay đã có
h n 170 cơng ty ki m toán đ c l p1. Ch t l ng ki m tốn c ng ln đ c nâng cao,
b t k p v i th gi i, n u trong n m 2001 ch có 3 trong t ng s 34 cơng ty ki m tốn
đ c cơng nh n là thành viên c a các hãng ki m tốn qu c t , thì nay đã có 22 công
ty2 là thành viên c a các hãng ki m toán qu c t . H n th n a, ph m vi ki m toán
c ng đ c m r ng, t vi c l y tr ng tâm c a ki m toán là các báo cáo tài chính
(BCTC) chuy n d n sang l y tr ng tâm là ki m toán ho t đ ng nh m đánh giá tính
hi u l c, hi u qu c a ho t đ ng. Ch c n ng c a ki m toán c ng chuy n d n t t p
trung ki m tra xác nh n sang t p trung vào t v n, trình bày ý ki n trong t ng lai.
Nh v y, s ra đ i c a nh ng công ty ki m toán đ c l p đã kh ng đ nh đ c v
th c a ngành ki m toán n c ta. Cùng v i s phát tri n c a n n kinh t th tr ng
vi c ki m toán tr thành m t ho t đ ng không th thi u đ i v i thơng tin tài chính c a
các doanh nghi p b i báo cáo tài chính c a các doanh nghi p đ c nhi u đ i t ng
quan tâm, khai thác s d ng cho các quy t đ nh kinh t c a mình.
Theo Ngh đ nh 105/2004/N -CP ngày 30/03/2004 v Ki m toán đ c l p và
Thông t s 64/2004/TT-TC ngày 29/06/2004 c a B Tài Chính quy đ nh c th các
đ i t ng ki m toán b t bu c. H n n a, s ra đ i và phát tri n m nh c a các sàn
ch ng khoán t i Vi t Nam, nên c n ph i có s trung th c, h p lý trong báo cáo tài
chính c a các cơng ty lên sàn ch ng khốn đ nh ng nhà đ u t c ng nh các bên liên
quan quan tâm đ n tình hình tài chính c a doanh nghi p nh m đ c tình hình tài chính
c a đ n v đ c ki m tốn.
Q trình ki m tốn ch y u là thu th p và đánh giá b ng ch ng ki m tốn, s
chính xác c a b ng ch ng ki m tốn, vì s chính xác c a báo cáo ki m toán tr c h t

ph thu c vào nh ng b ng ch ng mà ki m toán viên thu th p đ c và làm c s đ a
ra ý ki n c a mình. Tuy nhiên quá trình thu th p và đánh giá b ng ch ng ki m toán là
m t quá trình xuyên su t chi ph i đ n ch t l ng và hi u qu c a cu c ki m toán.

1

2

/> />
___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
1


Th c ti n ho t đ ng ki m toán cho th y, vi c thu th p b ng ki m tốn đ y đ
và thích h p, là c s tin c y đ ki m toán viên đ a ra ý ki n c a mình v báo cáo tài
chính c a đ n v đ c ki m toán.
Xu t phát t t m quan tr ng đó, ng i vi t ch n đ tài “Các ph ng pháp thu
th p các b ng ch ng ki m tốn báo cáo tài chính t i Cơng ty TNHH Ki m tốn và T
v n S&S”. D a trên nh ng ki n th c đã h c t i tr ng i h c M thành ph H Chí
Minh c ng nh qua quá trình th c t p t i Cơng ty TNHH Ki m toán và T v n S&S
và tham kh o các tài li u, sách báo có liên quan, ng i vi t phân tích v nh ng đi m
m nh và v n đ còn h n ch trong quá trình thu th p b ng ch ng ki m tốn t i Cơng ty
TNHH Ki m tốn và T v n S&S.

1.2 M c tiêu nghiên c u
Trình bày các ph
ki m tốn Vi t Nam.

ng pháp thu th p b ng ch ng ki m toán theo chu n m c

Mô t k thu t thu th p b ng ch ng ki m toán t i Cơng ty T V n và Ki m
Tốn S&S.
Minh ho b ng các ph ng pháp thu th p b ng ch ng ki m tốn mà Cơng ty T
V n và Ki m Toán S&S th c hi n t i khách hàng.
Nêu nh n xét v ph
và đ a ra ki n ngh .

1.3 Ph

ng pháp thu th p b ng ch ng ki m toán t i Công ty S&S

ng pháp nghiên c u
tài s d ng các ph

ng pháp nghiên c u bao g m:

Thu th p tài li u liên quan t i Công ty S&S, chu n m c ki m toán Vi t Nam v
b ng ch ng ki m toán.
Tr c ti p tham gia vào m t s khâu trong quy trình ki m tốn t i Cơng ty.
Xem xét h s ki m toán c a các n m tr

c

Quan sát công vi c và ph ng v n các anh ch ki m toán viên và tr lý ki m
toán.

1.4 Ph m vi c a đ tài
Do s h n ch v th i gian th c t p, c h i ti p xúc v i khách hàng c ng nh
th i gian quan sát có h n, ng i vi t ch trình bày trong đ tài “Các ph ng pháp thu

th p các b ng ch ng ki m tốn báo cáo tài chính t i Cơng ty TNHH Ki m tốn và T
v n S&S” m t s kho n m c trên báo cáo tài chính mà ng i vi t có đi u ki n ti p
xúc và tìm hi u nhi u h n các kho n m c khác trong quá trình th c t p bao g m các
kho n m c: ti n, kho n ph i thu, hàng t n kho, tài s n c đ nh, kho n ph i tr , chi phí.

___________________________________________________________________________
Khố lu n t t nghi p
2


1.5 K t c u c a khoá lu n
Ch

ng 1: Gi i thi u

Ch ng 2: Ph ng pháp thu th p b ng ch ng ki m toán theo Chu n m c Ki m
toán Vi t Nam
Ch ng 3: Ph ng pháp thu th p b ng ch ng ki m tốn t i Cơng ty Ki m toán
và T v n S&S
Ch

ng 4: Nh n xét và gi i pháp

Ph n k t lu n
Danh m c tài li u tham kh o
Ph l c

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
3

CH
NG 2: PH
NG PHÁP THU TH P B NG
CH NG KI M TOÁN THEO CHU N M C
KI M TOÁN VI T NAM
2.1 VÀI NÉT V KI M TOÁN
Ki m toán ra đ i vào th k th 3 tr c Công Nguyên g n li n v i n n v n
minh Ai C p và La Mã c đ i. Ki m tốn đã đ c hình thành và phát tri n nhi u
qu c gia phát tri n trên th gi i. Vi t Nam, ki m tốn đóng m t vai trị quan tr ng
trong n n kinh t . Vào nh ng th p niên 90 c a th k 20, ho t đ ng ki m toán Vi t
i
Nam ch y u là do Nhà n c ti n hành thông qua công tác ki m tra k toán. T
h i ng l n th 6 n m 1986, quy t đ nh thay đ i Vi t Nam trên m i m t, đ c bi t là
s chuy n sang n n kinh t th tr ng, thêm vào đó là s ra đ i c a Lu t đ u t n c
ngoài, s xu t hi n c a nh ng nhà đ u t n c ngoài đã t o nên nhu c u có ki m tốn
đ c l p đ ki m toán các báo cáo tài chính. N m 2005, H i ki m tốn viên hành ngh
Vi t Nam (VACPA) đ c thành l p v i t cách là m t t ch c ngh nghi p c a ki m
toán viên hành ngh . Báo cáo tài chính c a m t doanh nghi p có th đ c r t nhi u
ng i s d ng, và d nhiên ng i s d ng c n có đ c nh ng thơng tin đáng tin c y
nh m giúp h đánh giá v th c tr ng tình hình tài chính c a doanh nghi p đ đ a ra
các quy t đ nh kinh t . Do n n kinh t th gi i ngày càng phát tri n đã t o nên h qu
là kh n ng nh n đ c các thơng tin tài chính khơng đáng tin c y. Do đó, ki m tốn
viên là ng i trung gian, ki m tra các thơng tin tài chính c a doanh nghi p cho n i b
l n bên ngồi doanh nghi p.

2.2

NH NGH A KI M TỐN

Theo An Integrated Approach ( A. A. Arens & J.K Locbbecke ,Prentice Hall,
1997), “Ki m tốn là q trình thu th p và đánh giá b ng ch ng v nh ng thông tin
đ c ki m tra nh m xác đ nh và báo cáo v m c đ phù h p gi a nh ng thơng tin đó
v i chu n m c đã đ c thi t l p. Q trình ki m tốn ph i đ c th c hi n b i các
ki m toán viên đ n ng l c và đ c l p”.
Có hai cách phân lo i ch y u đ i v i ho t đ ng ki m toán là phân lo i theo
m c đích và theo ch th ki m tốn. Theo m c đích ki m tốn, ki m toán đ c chia
làm ba lo i là ki m toán ho t đ ng, ki m toán tuân th và ki m tốn báo cáo tài chính.
Cịn d a vào ch th ki m tốn g m có ki m toán n i b , ki m toán nhà n c và ki m
toán đ c l p.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
4


2.3 PHÂN LO I B NG CH NG KI M TOÁN
Phân lo i theo ngu n g c c a b ng ch ng ki m toán
D a vào ngu n g c b ng ch ng ki m toán, chúng ta có th phân lo i các b ng
ch ng ki m toán:
B ng ch ng do đ n v bên ngoài tr c ti p cung c p cho ki m toán viên
B ng ch ng do đ n v bên ngoài tr c ti p cung c p cho ki m toán viên nh th
xác nh n s d tài khoàn ngân hàng vào ngày k t thúc n m tài khoá, v n b n xác nh n
công n c a nhà cung c p. Các b ng ch ng đ c l p do các đ i t ng bên ngồi l p
có liên quan đ n báo cáo tài chính c a doanh nghi p nh hoá đ n bán hàng cho doanh
nghi p hay s ph ngân hàng.
B ng ch ng do bên ngoài l p nh ng đ

c l u tr t i đ n v

B ng ch ng do bên ngoài l p nh ng đ c l u tr t i đ n v : nh
hàng, s ph ngân hàng, biên b n bàn giao tài s n c đ nh. Lo i b ng
kh n ng thuy t ph c cao vì nó đ c t o t bên ngồi, tuy nhiên lo i b
v n có kh n ng b t y xoá, thêm b t nh h ng đ n m c đ tin c y c
ki m tốn.

hố đ n mua
ch ng này có
ng ch ng này
a b ng ch ng

B ng ch ng do đ n v phát hành, luân chuy n ra ngoài đ n v , ki m
toán viên thu th p đ c t bên ngoài đ n v
B ng ch ng do đ n v phát hành sau đó luân chuy n ra bên ngoài đ n v . Khi
th c hi n ki m tốn, ki m tốn viên có th thu th p các b ng ch ng này t đ n v bên
ngoài doanh nghi p đ c ki m toán cung c p. Lo i b ng ch ng này có m c đ tin c y
cao vì do đ n v th ba đ c l p v i đ n v đ c ki m tốn cung c p.Ví d : trong cu c
ki m toán, ki m toán viên yêu c u đ n v g i th xác nh n các công n ph i thu theo
m u th xác nh n mà ki m tốn viên cung c p. Có m t s tr ng h p, khi phúc đáp,
đ n v đ c g i th xác nh n s g i th xác nh n kèm b n photo c a hoá đ n hàng
ch a thanh toán ti n. Hố đ n trên chính là lo i b ng ch ng do đ n v đ c ki m tốn
phát hành, ln chuy n ra bên ngồi đ n v và sau đó đ c đ n v th ba cung c p cho
ki m toán viên.
B ng ch ng do đ n v phát hành và luân chuy n n i b
B ng ch ng do đ n v phát hành và luân chuy n n i b nh phi u chi, phi u
xu t v t t , gi y đ ngh xu t kho, phi u nh p kho thành ph m hay hoá đ n bán hàng.
B ng ch ng này chi m m t s l ng khá nhi u, vì nó đ c l p và l u tr t i doanh
nghi p nên thu n l i cho ki m toán viên trong vi c thu th p. Nh ng do có ngu n g c
t n i b doanh nghi p nên đ tin c y c a chúng ph thu c vào s hi n h u và tính

h u hi u c a h th ng ki m soát n i b t i doanh nghi p.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
5


Tu thu c vào ngu n g c, b ng ch ng ki m tốn có m c đ tin c y khác nhau.
B ng ch ng do đ n v bên ngoài tr c ti p cung c p cho ki m tốn viên có m c đ tin
c y cao nh t so v i các lo i b ng ch ng khác. B ng ch ng có ngu n g c t bên ngồi
đ n v thơng tin c y h n b ng ch ng có ngu n g c t bên trong. B ng ch ng có ngu n
g c t bên trong đ n v có đ tin c y cao h n khi h th ng k toán và h th ng ki m
sốt n i b ho t đ ng có hi u qu . B ng ch ng do ki m tốn viên t thu th p có đ tin
c y cao h n b ng ch ng do đ n v cung c p.
Phân lo i theo hình th c c a b ng ch ng ki m tốn
Ngồi ra, ta có th phân lo i b ng ch ng ki m tốn theo hình th c c a chúng.
M i b ng ch ng ki m tốn có đ tin c y khác nhau tu thu c vào d ng c a b ng
ch ng.
B ng ch ng v t ch t và hi u bi t tr c ti p c a ki m toán viên v đ i
t ng ki m toán.
Các b ng ch ng v t ch t và hi u bi t tr c ti p c a ki m toán viên v đ i t ng
ki m toán là d ng b ng ch ng có m c đ tin c y cao nh t vì nó đ c ki m tốn viên
thu th p trong quá trình thanh tra, ki m kê đ xác minh tính hi n h u c a chúng. Ví d
nh ki m kê các tài s n h u hình, ti n m t t n t i qu , hàng t n kho hay nguyên v t
li u t n kho. Khi ki m kê, ki m toán viên s l p biên b n ki m kê ti n m t t n t i qu ,
hàng t n kho vào ngày k t thúc n m tài khoá và biên b n ki m kê tài s n c đ nh.
B ng ch ng tài li u
B ng ch ng tài li u là b ng ch ng do các đ n v bên trong và bên ngồi cung
c p tài li u, thơng tin cho ki m toán viên. Ch ng h n nh các s sách k tốn, báo cáo
tài chính, b n gi i trình c a nhà qu n lý, biên b n quy t toán thu , gi y xác nh n công

n , gi y xác nh n s d tài kho n cu i k c a ngân hàng hay t khai h i quan. Tuy
nhiên, b ng ch ng tài li u ph thu c vào s hi n h u và tính h u hi u c a h th ng
ki m soát n i b c a đ n v đ c ki m tốn nên chúng có đ tin c y khơng cao b ng
b ng ch ng v t ch t.
B ng ch ng l i nói là b ng ch ng mà ki m tốn viên thu th p đ
thơng qua ph ng v n.

c

B ng ch ng l i nói là b ng ch ng mà ki m toán viên thu th p đ c thông qua
ph ng v n. Chúng đòi h i ng i ph ng v n ph i am hi u khá cao v v n đ c n ph ng
v n và s trung th c c a ng i đ c ph ng v n. Do đó đây là d ng b ng ch ng ki m
tốn có m c đ tin c y th p nh t.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
6


2.4 YÊU C U C A B NG CH NG KI M TỐN
o n 8 VSA 500 có nêu rõ nh ng yêu c u nh t đ nh v m t ch t l ng và s
l ng mà m t b ng ch ng ki m toán ph i đ t đ c. S đ y đ và tính thích h p ln
đi li n v i nhau và đ c áp d ng cho các b ng ch ng ki m toán thu th p t các th
nghi m ki m soát và các th nghi m c b n. M t b ng ch ng đ c xem là b ng ch ng
ki m toán ph i tho mãn v m t s l ng và ch t l ng.
Tính thích h p
Tính thích h p c a m t b ng ch ng ki m toán là yêu c u v m c đ tin c y và
s phù h p v i c s d n li u.
a/ Phù h p v i c s d n li u
Theo đo n 14 VSA 500, c s d n li u c a báo cáo tài chính ph i có các

tiêu chu n sau:
−

Hi n h u: M t tài s n hay m t kho n n ph n ánh trên báo cáo tài chính th c
t ph i t n t i (có th c) vào th i đi m l p báo cáo.

−

Quy n và ngh a v : M t tài s n hay m t kho n n ph n ánh trên báo cáo tài
chính đ n v ph i có quy n s h u ho c có trách nhi m hoàn tr t i th i đi m
l p báo cáo.

−

Phát sinh: M t nghi p v hay m t s ki n đã ghi chép thì ph i đã x y ra và có
liên quan đ n đ n v trong th i k xem xét.

−

y đ : Toàn b tài s n, các kho n n , nghi p v hay giao d ch đã x y ra có
liên quan đ n báo cáo tài chính ph i đ c ghi chép h t các s ki n liên quan.

−

ánh giá: M t tài s n hay m t kho n n đ c ghi chép theo giá tr thích h p
trên c s chu n m c và ch đ k toán hi n hành (ho c đ c th a nh n);

−

Chính xác: M t nghi p v hay m t s ki n đ c ghi chép theo đúng giá tr

c a nó, doanh thu hay chi phí đ c ghi nh n đúng k , đúng kho n m c và
đúng v tốn h c.

−

Trình bày và cơng b : Các kho n m c đ c phân lo i, di n đ t và công b
phù h p v i chu n m c và ch đ k toán hi n hành (ho c đ c ch p nh n).

B ng ch ng ki m toán ph i phù h p v i m c tiêu ki m tốn. Ví d : m c tiêu
ki m toán là s hi n h u c a hàng t n kho, ki m toán viên ph i ch n m u là s d
hàng t n kho trên s sách k toán và thu th p b ng ch ng v s t n t i c a chúng th c
t t i kho. Nh ng n u m c tiêu ki m tốn là tính đ y đ , ki m tốn viên l a ch n m t
s hàng t n kho trong kho và thu th p b ng ch ng ch ng minh các m t hàng này đã
đ c ghi chép đ y đ trong s sách.
___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
7


Nh v y, b ng ch ng ki m toán ph i đ c thu th p cho t ng c s d n li u
khác nhau.
phù h p v i t ng c s d n li u, ki m toán viên c n l a ch n ph ng
pháp thu th p b ng ch ng ki m tốn cho phù h p. Ví d : Dùng ph ng pháp quan sát
đ ki m tra quy n s h u đ i v i tài s n c đ nh h u hình là khơng phù h p v i c s
d n li u quy n và ngh a v . B ng ch ng liên quan đ n m t c s d n li u không th
bù đ p cho vi c thi u b ng ch ng liên quan đ n c s d n li u khác.
b/

tin c y

M c đ tin c y c a b ng ch ng ph thu c vào hình th c và ngu n g c c a b ng
ch ng ki m tốn.
• Ngu n g c c a b ng ch ng ki m toán
B ng ch ng ki m toán nào càng đ c l p v i đ n v đ c ki m tốn thì càng có
đ tin c y hay b ng ch ng có ngu n g c bên ngồi đ n v đáng tin c y h n b ng
ch ng có ngu n g c bên trong đ n v đ c ki m tốn. Theo đó, ng i vi t có th li t
kê các lo i b ng ch ng có m c đ tin c y gi m d n nh sau:
Các b ng ch ng do bên ngoài đ n v cung c p cho ki m tốn viên. Ví d : gi y
xác nh n s d ti n g i ngân hàng.
Các b ng ch ng do bên ngoài l p nh ng đ
tốn. Ví d : s ph ngân hàng.

c l u gi t i đ n v đ

c ki m

Các b ng ch ng do đ n v phát hành, luân chuy n ra ngoài đ n v , ki m toán
viên thu th p đ c do đ n v th ba cung c p. Ví d : khi phúc đáp th xác nh n kho n
ph i thu, đ n v đ c g i th xác nh n s g i th đã xác nh n kèm b n photo c a hoá
đ n hàng ch a thanh tốn ti n. Hố đ n trên chính là lo i b ng ch ng do đ n v đ c
ki m toán phát hành, luân chuy n ra bên ngồi đ n v và sau đó đ c đ n v th ba
cung c p cho ki m toán viên.
Các b ng ch ng do đ n v l p và đ
phi u xu t kho.
•

c luân chuy n trong n i b đ n v . Ví d :

Hình th c c a b ng ch ng ki m toán

B ng ch ng v t ch t đ t đ c do ki m kê và các hi u bi t c a ki m toán viên
v l nh v c ki m toán đ c coi là hai d ng b ng ch ng có đ tin c y cao nh t.
B ng ch ng d ng tài li u (ch ng t , s sách) có đ tin c y th p h n b ng
ch ng d ng v t ch t.
B ng ch ng thu th p đ

c qua ph ng v n có đ tin c y th p h n b ng ch ng tài

li u.
B ng ch ng g c có đ tin c y cao h n so v i b ng ch ng photo ho c fax.
___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
8


• H th ng ki m soát n i b
n v có h th ng ki m sốt n i b h u hi n và hi u qu thì b ng ch ng thu
th p đ c t n i b đ n v đó s đáng tin c y h n đ n v khơng có ho c có h th ng
ki m sốt n i b kém.
• S k t h p gi a các lo i b ng ch ng
M t nhóm b ng ch ng có t nh ng ngu n khác nhau, các d ng khác nhau
nh ng cùng ch ng minh cho m t v n đ s t o ra đ tin c y cao h n so v i vi c xem
xét riêng l t ng b ng ch ng. Ng c l i, n u hai b ng ch ng có k t qu mâu thu n
nhau, ki m tốn viên ph i xem xét m t cách th n tr ng và gi i thích đ c s khác bi t
đó b ng cách xác đ nh nh ng th t c ki m tra b sung c n thi t đ gi i quy t mâu
thu n trên. T c là b ng ch ng ki m toán có s c thuy t ph c cao h n khi có đ c
thơng tin t nhi u ngu n và nhi u lo i khác nhau cùng xác nh n.
• Hi u bi t c a ki m tốn viên v l nh v c c a đ n v đ

c ki m toán

M t b ng ch ng ki m tốn có m c đ tin c y cao h n n u ki m tốn viên có s
hi u bi t nh t đ nh v l nh v c c a đ n v đ c ki m tốn và ng c l i.
Hai khía c nh c a s thích h p ph i đ c xem xét đ ng th i vì b ng ch ng ki m tốn
có th có đ tin c y cao nh ng phù h p v i c s d n li u và ng c l i.
Tính đ y đ
Ngồi tính thích h p, m t b ng ch ng ki m toán ph i đ t đ c tính đ y đ v
m t s l ng đ làm c s đ a ra ý ki n c a ki m toán viên. Hi n nay, các chu n m c
c ng nh các quy t đ nh, thông t ch a quy đ nh c th b ng ch ng ki m toán đ t s
l ng bao nhiêu m i đ t đ c tính đ y đ . Tu thu c vào s xét đoán ngh nghi p c a
ki m toán viên. S l ng b ng ch ng ki m toán tu thu c vào nh ng y u t sau:
− C m u: Ki m toán viên ph i đ m b o r i ro ki m toán do áp d ng ph ng
pháp l y m u gi m xu ng m c có th ch p nh n đ c khi xác đ nh c m u. C
m u ch u nh h ng b i m c r i ro ki m toán. R i ro có th ch p nh n đ c
càng th p, thì c m u c n thi t s càng l n và ng c l i.
− Th i gian: tu thu c vào th i gian th c hi n cu c ki m toán mà ki m toán
viên có th thu th p đ c b ng ch ng ki m tốn nhi u hay ít.
− Tính tr ng y u c a thông tin đ c ki m tốn: kho n m c nào có tính tr ng
y u càng cao thì c n ph i quan tâm nhi u h n do đó ph i thu th p nhi u b ng
ch ng h n. Ví d : đ i v i doanh nghi p s n xu t, hàng t n kho là kho n m c
tr ng y u nên ki m toán viên c n thu th p nhi u b ng ch ng.
− M c đ r i ro c a thông tin đ c ki m toán: s l ng b ng ch ng ki m toán
c n thu th p s t ng lên trong tr ng h p có nhi u kh n ng x y ra sai ph m.
___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
9


2.5 CÁC PH
TOÁN

NG PHÁP THU TH P B NG CH NG KI M

2.5.1 Tính tốn
ây là ph ng pháp đ c ki m toán viên áp d ng khá r ng rãi, ph bi n trong
quá trình th c hi n cu c ki m toán nh m thu th p b ng ch ng v tính chính xác v m t
s h c c a s li u trên ch ng t , s k toán, báo cáo tài chính và các tài li u có liên
quan khi th c hi n ki m tra chi ti t s d các kho n m c. Ví d : ki m tra l i cách tính
tốn trên hố đ n, s t ng c ng trên s cái, cách tính kh u hao tài s n c đ nh hay
phân b chi phí tr tr c ng n h n và dài h n. i v i ki m tra tính chính xác c a vi c
ghi s , ki m toán viên đ i chi u các ch ng t có liên quan đ xem cùng m t thơng tin
trên các ch ng t khác nhau. Các s li u sau khi tính tốn l i s đ c đ i chi u v i các
s li u trên s chi ti t, s t ng h p mà đ n v cung c p. N u có s chênh l ch, ki m
toán viên c n ph ng v n ki m toán tr ng, k toán ph trách t ng ph n hành đ xác
đ nh rõ nguyên nhân c a s chênh l ch này. Các b ng s li u đ c coi là b ng ch ng
v s chính xác c a s li u trên báo cáo tài chính c a đ n v đ c ki m toán
u đi m:
Ph

ng pháp cung c p b ng ch ng có đ tin c y cao xét v m t s h c.

Nh

c đi m:

Th c hi n nhi u phép tính ph c t p, t n kém th i gian n u đ n v đ c ki m
tốn có quy mơ l n, lo i hình kinh doanh đa d ng, lu ng ti n luân chuy n l n… Do đó
c n có thi t b máy móc h tr ki m tốn viên trong vi c tính tốn.

2.5.2 Xác nh n

Xác nh n là quá trình thu th p và đánh giá b ng ch ng ki m toán thông qua
vi c liên h tr c ti p v i bên th ba đ nh n đ c phúc đáp c a h v các thông tin c
th nh h ng đ n c s d n li u đ c Ban giám đ c l p và trình bày trong báo cáo tài
chính c a đ n v đ c ki m tốn. Ví d : G i th đ n nhà cung c p đ xin xác nh n v
s d ph i tr nhà cung c p đ c ghi nh n trong báo cáo tài chính c a đ n v đ c
ki m tốn là trung th c, h p lý.
n v đ c ki m toán dùng m u th xác nh n do
cơng ty ki m tốn cung c p g i đ n ngân hàng xin xác nh n s d cu i c a các tài
kho n ti n g i, các kho n vay. Sau đó ngân hàng g i tr c ti p th xác nh n đ n cơng
ty ki m tốn cho ki m tốn viên.
tin c y c a b ng ch ng xác ph thu c vào các th t c và các th th c ki m
toán viên áp d ng khi yêu c u th xác nh n t bên ngoài.
V m t c s lý lu n, th xác nh n đ
d ng đóng và th xác nh n d ng m .

c phân thành hai lo i là th xác nh n

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
10


Th xác nh n d ng m
Th xác nh n d ng m đ ngh ng i đ c yêu c u tr l i, ký nh n trong m i
tr ng h p ho c phúc đáp l i cho ki m toán viên là đ ng ý ho c không đ ng ý v i
nh ng thông tin c n xác nh n b ng cách yêu c u xác nh n b ng cách yêu c u đi n vào
thơng tin.
Nh

c đi m:

Có th có r i ro do ng i đ c đ ngh xác nh n khơng ki m tra thơng tin là
chính xác mà đã xác nh n thì ki m tốn viên khó có th phát hi n đ c đi u đó. Tuy
nhiên ki m tốn viên có th gi m r i ro này xu ng b ng cách s d ng th xác nh n m
nh ng yêu c u đi n thông tin đúng vào ch c n phúc đáp ho c cung c p nh ng thông
tin khác ch không ghi rõ s li u ho c các thơng tin khác c n xác nh n. Ngồi ra, s
d ng th xác nh n m có th ít nh n đ c thông tin ph n h i.
Th xác nh n d ng đóng
Th xác nh n d ng đóng ch địi h i s ph n h i khi không đ ng ý v i thông tin
yêu c u xác nh n. Khi đ ng ý v i thơng tin xác nh n thì khơng c n nh t thi t ph i
ph n h i. Theo đo n 25, VSA 505, th xác nh n đóng có th đ c s d ng đ gi m r i
ro ki m toán xu ng m c ch p nh n đ c khi:
−

M c đánh giá v r i ro ti m tàng và r i ro ki m sốt là th p

−

Có s l

−

M ts l

−

Ki m tốn viên khơng có lý do gì đ cho r ng ng
tâm đ n các yêu c u này.

ng l n các s d nh

ng đáng k sai sót không đ

c d ki n
i ph n h i s không quan

u đi m:
tin c y cao do bên th ba tr c ti p xác nh n v i ki m tốn viên thơng qua
th xác nh n.
Nh

c đi m:

T n kém chi phí nh ng k t qu mang l i không cao khi th xác nh n b th t l c,
bên th ba không ch u h p tác hay th xác nh n g i v tr sau ngày phát hành báo cáo
ki m toán. Tuy nhiên, ki m toán viên c ng l u ý đ n kh n ng các th xác nh n c a
bên th ba đã có s dàn x p tr c.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
11


2.5.3 Phân tích
Là s xem xét các s li u, thông tin c a đ n v thông qua vi c so sánh và
nghiên c u m i quan h gi a các thơng tin tài chính v i nhau, gi a các thơng tin tài
chính và thơng tin phi tài chính. K thu t phân tích đ c s d ng trong t t c các giai
đo n ki m toán: giai đo n l p k ho ch, th c hi n ki m toán và k t thúc ki m toán. Và
k thu t này c ng đ c áp d ng trong t t c các chu trình ki m tốn.
Khi phân tích, ki m tốn viên có th so sánh các thơng tin sau:
So sánh gi a các thơng tin tài chính trong k này v i thông tin t

c a k tr c

ng ng

Ki m tốn viên có th so sánh gi a các thơng tin tài chính trong k này v i
thơng tin t ng ng c a k tr c. Ví d : Qu l ng gi a các tháng trong n m, gi a
quý này trong n m so v i cùng k n m ngối có s bi n đ ng l n có th xu t phát t
s thay đ i chính sách l ng c a cơng ty. M t s gia t ng b t th ng c a kho n ph i
thu khách hàng cu i k có th xu t phát t thay đ i chính sách bán ch u, tình tr ng n
khó địi, gia t ng ho c đang có l ch tr ng y u trong s d cu i k .
So sánh t s gi a các k
Ki m toán viên c ng có th so sánh t s gi a các k đ phát hi n các sai l ch
n u có. Ví d : vịng quay hàng t n kho gi m đ t ng t có th ph n ánh nh ng sai l ch
s d hàng t n kho, hàng hoá b đ ng hay m t ph m ch t. Nghiên c u m i quan h
gi a các thơng tin tài chính trong k . i v i ph ng pháp này, ki m toán viên có thê
d a trên m i quan h b n ch t gi a các s d , các kho n m c trên báo cáo tài chính đ
đánh giá m c đ h p lý gi a các s li u. Thơng qua đó ki m tốn viên có th
c tính
các s d hay s phát sinh c a tài kho n qua m i quan h gi a chúng v i các tài kho n
khác. Ví d : có th
c tính lãi ti n g i ngân hàng b ng cách l y lãi su t ti n g i bình
quân tháng nhân v i s d ti n g i cu i k .
Ngoài ra, d a vào xét đốn ngh nghi p c a mình ki m tốn viên có th ch n
các kho n m c có kh n ng sai l ch, ch n ra các đ i t ng chi ti t hay các nghi p v
b t th ng đ ki m tra.
phát hi n chúng ki m toán viên c n đ c l t qua s sách,
tài kho n hay v ch T đ xác đ nh các đ i ng b t th ng.
So sánh s li u th c t v i s li u k ho ch
Ki m toán viên so sánh s li u th c t v i s li u k ho ch. Ví d : so sánh s
l ng hàng thành ph m đ c s n xu t th c t v i s l ng thành ph m d ki n, t đó

đi u tra các sai bi t l n n u có gi a s li u th c t và s k ho ch có th cho th y s
sai l ch trong báo cáo tài chính hay nh ng bi n đ ng l n trong tình hình s n xu t kinh
doanh c a đ n v .

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
12


So sánh ch tiêu c a đ n v và chi tiêu trung bình ngành.
V nguyên t c m t s ch tiêu c a đ n v và các ch tiêu trung bình ngành có
m i quan h t ng đ ng trong m t ph m vi nh t đ nh, ch ng h n nh t l lãi g p trên
doanh thu, t tr ng chi phí nguyên v t li u chính trong giá thành s n ph m. Vi c tìm
hi u các khác bi t l n gi a ch tiêu c a đ n v v i các ch tiêu trung bình ngành có th
cho bi t các sai l ch và giúp ki m toán viên hi u sâu s c h n v tình hình c a đ n v
đ c ki m toán. Khi áp d ng ph ng pháp này, ki m toán viên c n l u ý v s khác
bi t v quy mô ho t đ ng c ng nh chính sách k tốn c a m i doanh nghi p.
Nghiên c u m i quan h gi a các thơng tin tài chính và các thơng tin phi
tài chính
Các thơng tin tài chính là các d li u kinh t , k thu t cho các h th ng h ch
toán nghi p v , th ng kê … cung c p. Các thông tin tài chính và phi tài chính ln có
m i quan h nh t đ nh nh đó ki m tốn viên có th phát hi n nh ng sai sót.
Ví d : đ i chi u m c trích b o hi m y t , bào hi m xã h i và các kho n trích
theo l ng v i s l ng ng i lao đ ng đ xem m c trích theo l ng có đúng v i quy
đ nh c a Lu t lao đ ng khơng.
u đi m:
Ph ng pháp phân tích đ ng đ i đ n gi n, có hi u qu , ít t n th i gian và chi
phí v n có th cung c p b ng ch ng ki m tốn v s đ ng b , chính xác và có giá tr
v m t k tốn, giúp ki m tốn viên đánh gía đ c t ng th tình hình c a đ n v đ c
ki m tốn. Ph ng pháp này có th th c hi n trong t t c các giai đo n c a quy trình

ki m tốn.
Nh

c đi m:

Vi c phân tích s khơng có ý ngh a n u các ch tiêu đ c phân tích khơng có
m i quan h v i nhau.
i v i nh ng kho n m c hay ch tiêu tr ng y u, ki m tốn
viên khơng th s d ng các ph ng pháp phân tích đ n thu n mà c n ph i k t h p v i
các ph ng pháp khác đ tìm b ng ch ng thích h p. Ngồi ra, ph ng pháp phân tích
m i quan h gi a các thơng tin tài chính v i thơng tin phi tài chính th t s có ý ngh a
khi h th ng ki m soát n i b c a đ n v hi n h u và ho t đ ng h u hi u. Khi s d ng
ph ng pháp phân tích, địi h i ki m tốn viên ph i có ki n th c và s hi u bi t nh t
đ nh v chuyên ngành c a đ n v đ c ki m toán.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
13


2.5.4 Ki m tra
Ki m tra là s xem xét các tài li u ghi chép và nh ng tài s n h u hình b ng
cách rà sốt, đ i chi u gi a chúng v i nhau, gi a s sách và th c t , gi a quy đ nh và
th c hi n. K thu t ki m tra đ c chia làm hai lo i:
−

Ki m tra v t ch t

−

Ki m tra tài li u
Ki m tra v t ch t

Ki m tra v t ch t bao g m vi c ki m kê ho c tham gia ki m kê tài s n th c t
v hàng hoá, v t t t n kho, máy móc thi t b , nhà x ng, ti n m t t n t i qu . i v i
nh ng tài s n d x y ra m t mát thì vi c ki m kê v t ch t ph i đ c ph i đ c th c
hi n và ki m tra tồn di n. Cịn đ i v i các tài s n khác tu thu c vào t m quan tr ng,
m c đ tr ng y u mà ti n hành ki m tra cho phù h p.
u đi m:
Ph ng pháp này cung c p b ng ch ng v t ch t là lo i b ng ch ng có m c đ
tin c y khá cao vì ki m kê là q trình xác minh tính hi n h u c a tài s n. H n n a,
cách th c hi n ph ng pháp này đ n gi n.
Nh

c đi m:

i v i nh ng tài s n c đ nh nh đ t đai, nhà x ng, máy móc hay ph ng
ti n v n t i… vi c ki m kê ch cho bi t s hi n h u c a tài s n đó, ch khơng bi t
đ c quy n s h u c a đ n v đ i v i chúng, vì có th chúng hi n h u doanh nghi p
nh ng đó có th là tài s n đi thuê ho c tài s n đã b doanh nghi p th ch p.
i v i hàng t n kho, vi c ki m kê ch cho bi t s hi n h u c a các lo i hàng
hoá v s l ng, ki m tốn viên khó có th đánh giá đ c ch t l ng c a hàng trong
kho. Các v n đ này s nh h ng tr c ti p đ n s d hàng t n kho trên báo cáo tài
chính.
Do nh ng h n ch trên mà ph ng pháp ki m tra v t ch t c n ti n hành v i các
ng pháp khác đ ch ng minh quy n s h u và giá tr c a tài s n đó.

ph

Ki m tra tài li u

Vi c ki m tra tài li u bao g m vi c xem xét đ i chi u các tài li u, s sách,
ch ng t có liên quan. Ki m tra tài li u th ng đ c ti n hành theo hai cách:
−

Ki m tra ch ng t g c cho đ n s k toán

−

Ki m tra t s k toán ng

c v ch ng t g c

Hai h ng ki m tra trên s cung c p s cung c p hai lo i b ng ch ng đ tho
mãn các m c tiêu khác nhau. Vi c ki m tra t ch ng t g c s cho th y các nghi p v
___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
14


phát sinh đ u đ c ghi nh n vào s sách. Ng c l i, vi c ki m tra các nghi p v kh i
đ u t s sách quay v ch ng t g c cho bi t các nghi p v ghi s đ u th c s x y ra.
Nh v y, tu theo t ng m c tiêu ki m toán, ki m toán viên s ch n m t trong hai
h ng ki m tra tài li u ho c k t h p c hai h ng trên.

2.5.5 Quan sát
Quan sát là vi c t n m t xem xét các công vi c, nh ng ti n trình th c hi n các
công vi c do ng i khác làm. Qua đó, ki m tốn viên đánh giá và phát hi n các v n đ
nghi v n t đó đ a ra nh n th c chung v các ho t đ ng c a đ n v . Ví d : Quan sát
vi c th c hi n các th t c ki m soát n i b .
u đi m:

B ng ch ng mang tính khách quan, đáng tin c y vì do chính ki m tốn viên thu
th p qua quá trình quan sát.
Nh

c đi m:

B ng ch ng ch mang tính th i đi m, nh t th i, không kh ng đ nh đ
luôn x y ra nh khi ki m toán viên quan sát.

c s vi c

2.5.6 i u tra
Theo đo n 23 VSA 500, ph ng v n là vi c tìm ki m thơng tin t nh ng ng i
có hi u bi t bên trong ho c ngoài đ n v . Ph ng v n đ c th c hi n b ng vi c g i
chính th c v n b n, ph ng v n ho c trao đ i, s cung c p cho ki m toán viên nh ng
thơng tin ch a có, ho c nh ng thông tin b sung đ c ng c cho các b ng ch ng đã có.
Ví d : u c u ng i qu n lý gi i thích nh ng quy đ nh v ki m soát n i b . K thu t
ph ng v n đ c áp d ng trong giai đo n l p k ho ch và giai đo n th c hi n ki m
toán. Nh ng ch y u ph ng pháp ph ng v n đ c ki m toán viên th c hi n trong giai
đo n đ u l p k ho ch.
u đi m:
K thu t ph ng v n th c hi n đ n gi n và d dàng s d ng, chi phí th p, giúp
ki m toán viên thu th p các b ng ch ng m i ho c thu th p các thông tin ph n h i đ
c ng c ý ki n c a mình.
Nh

c đi m:

B ng ch ng có đ tin c y khơng cao do ch y u nh ng đ i t ng đ c ph ng
v n đ u là ng i trong n i b đ n v nên thi u tính khách quan. Ch t l ng c a b ng

ch ng ph thu c vào s trung th c, trình đ , s hi u bi t, tính đ c l p, khách quan c a
ng i đ c ph ng v n.
B ng t ng h p các ph

ng pháp thu th p b ng ch ng ki m toán

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
15


Ph ng
pháp thu
th p b ng
ch ng ki m
toán

M cđ
tin c y

Tính tốn l i

Cao

Xác nh n

Cao

Phân tích

Quan sát

Trung
bình
Trung
bình
Th p

i u tra

Th p

Ki m tra

S
phát
sinh

S
hi n
h u

Tính
đ y
đ

2.6 B NG CH NG KI M TOÁN

C s d n li u
Ghi

chép
ánh giá
h p lý
chính
xác

Quy n
s h u
rõ ràng

Trình
bày và
cơng b

C BI T

2.6.1 T li u c a chuyên gia
Tuy nhiên, do ki m tốn viên khơng th am t ng t t c m i l nh v c c a xã
h i, vì v y chu n m c ki m toán cho phép h đ c s d ng ý ki n c a chuyên gia có
n ng l c, ki n th c và kinh nghi m c th trong m t l nh v c chuyên môn nào đó,
ngo i tr l nh v c k tốn, ki m tốn. Ví d : khi ki m tốn viên ki m tốn các cơng ty
chun v xây d ng, th t khó cho h có th xác đ nh đ c giá tr c a các cơng trình
đang xây d ng dang d . Thay vì đ a ra ý ki n lo i tr , ki m tốn viên có th nh các
chun giá trong l nh v c xây d ng đánh giá giá tr c a các cơng trình đang xây d ng
dang d cu i k .

2.6.2 Th gi i trình c a giám đ c
Trong t t c các cu c ki m toán, ki m toán viên ph i thu th p b ng ch ng v
vi c giám đ c đ n v đ c ki m toán th a nh n trách nhi m c a mình trong vi c l p
và trình bày trung th c, h p lý báo cáo tài chính phù h p v i chu n m c và ch đ k

toán hi n hành và đã phê duy t báo cáo tài chính. Tuy có giá tr th p, nh ng th gi i
trình c a ban giám đ c v n là m t th t c quan tr ng và b t bu c. Do đó khi đ n v t
ch i cung c p, ki m tốn viên có th đánh giá là ph m vi ki m toán b gi i h n và đ a
ra ý ki n t ch i ho c ch p nh n t ng ph n.
M u th gi i trình c a ban giám đ c (ph l c 01).

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
16


2.6.3 T li u c a ki m toán n i b
Theo Chu n m c ki m toán Vi t Nam s 610 v “S d ng t li u c a ki m toán
viên n i b ”: “Ki m toán n i b là m t b ph n trong ki m soát n i b c a m t đ n v
có ch c n ng ki m tra, đánh giá tính phù h p, hi u qu , s tuân th pháp lu t và các
quy đ nh c a h th ng k toán và h th ng ki m soát n i b c a đ n v đó”. B ng
ch ng này đ c s d ng nh m m c đích giúp cho ki m toán viên xác đ nh đ c k
ho ch, n i dung và ph m vi ki m toán.
K t qu ki m toán n i b có th v n h u ích cho ki m toán viên đ c l p khi
ki m toán báo cáo tài chính. Do đó, ki m tốn viên đ c l p c n quan tâm đ n k t qu
ki m toán viên n i b khi chúng có liên quan đ n cơng vi c c a mình. Sau khi nghiên
c u và thu th p nh ng b ng ch ng c n thi t, n u tin c y thì ki m tốn viên đ c l p có
th s d ng t li u c a ki m toán viên n i b đ gi m b t ph m vi và các th t c ki m
toán c n thi t. N u khơng tin c y, ki m tốn viên đ c l p s thi t k ch ng trình ki m
tốn riêng, khơng s d ng t li u c a ki m toán viên n i b .

2.6.4 T li u c a các ki m toán viên khác
Theo chu n m c Ki m toán s 600 v “S d ng t li u c a ki m toán viên
khác”: “ Ki m toán viên khác là ki m toán viên ch u trách nhi m ki m tốn báo cáo tài
chính và ký báo cáo ki m toán c a đ n v c p d i ho c đ c kinh t đ c g p trong

báo cáo tài chính c a đ n v c p trên. Ki m toán viên khác là ki m tốn viên thu c
cơng ty ki m tốn khác ho c là ki m toán viên thu c chi nhánh ho c v n phịng c a
cơng ty ki m toán.
C ng theo Chu n m c Ki m toán s 600 quy đ nh: “Ki m toán viên khác ph i
ph i h p v i ki m tốn viên chính trong tr ng h p ki m tốn viên chính s d ng t
li u ki m tốn c a mình”. Ngh a là cơng vi c c a ki m tốn viên chính đơi khi c n s
h tr t các ki m toán viên khác.
V n đ này phát sinh khi ki m toán báo cáo tài chính c a m t đ n v có nhi u
b ph n (chi nhánh, cơng ty con, công ty liên doanh hay công ty thành viên c a t p
đồn …) đã đ c ki m tốn b i các ki m toán viên khác. Trong tr ng h p này, ki m
toán viên ki m toán cho đ n v đó ph i ch u trách nhi m v ý ki n c a mình đ i v i
báo cáo tài chính c a tồn đ n v . Tu theo m c đ đánh giá v trình đ , v m c đ
ph i h p trong công vi c và k t qu ki m toán c a ki m toán viên khác mà ki m tốn
viên chính s s d ng t li u c a h cho phù h p. Con n u ki m tốn viên chính k t
lu n r ng t li u c a ki m toán viên khác là không th s d ng và ki m tốn viên
chính khơng th ti n hành các th t c ki m toán b sung t i nh ng b ph n đã đ c
ki m toán b i ki m tốn viên khác, ki m tốn viên chính s đ a ra ý ki n ch p nh n
t ng ph n, ho c ý ki n t ch i.
___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
17


2.6.5 B ng ch ng v các bên liên quan
Bên liên quan và nh ng m i quan h v i các bên liên quan có nh h ng l n
đ n nh n đ nh c a ng i s d ng báo cáo tài chính. Thơng tin v các bên liên quan
này c n ph i đ c ki m tra và công b nh ng v n đ c n thi t đ giúp ng i s d ng
hi u đ c v b n ch t c a các m i liên h , các nghi p v phát sinh gi a các bên liên
quan. Ví d : nh ng nghi p v mua bán l n gi a công ty m và công ty con, trao đ i
máy móc thi t b gi a hai công ty con c a cùng m t công ty m .

Khi phát hi n nghi p v phát sinh gi a các bên có liên quan, ki m tốn viên c n
xem xét các nghi p v này có đ c ghi chép và công b đúng đ n, đ y đ trên báo cáo
tài chính hay khơng? Tr c khi k t thúc ki m toán, ki m tốn viên c n thu th p gi i
trình c a ban giám đ c đ n v đ c ki m toán xác nh n đã cung c p đ y đ thông tin
v các bên liên quan, c ng nh cam k t đã công b đ y đ nh ng nh ng thông tin này
trong báo cáo tài chính.
N u ki m tốn viên nh n th y nghi p v phát sinh gi a các bên có liên quan
khơng đ c th hi n đúng theo chu n m c và ch đ k toán, ki m toán viên s phát
hành báo cáo ki m toán thích h p tu theo t ng m c đ .

2.6.6 B ng ch ng trong ki m toán n m đ u tiên
N u báo cáo tài chính n m tr c đ c m t ki m toán b i m t cơng ty ki m
tốn khác, ki m toán viên thu th p b ng ch ng v s d đ u n m b ng cách soát xét h
s ki m toán c a ki m toán viên ti n nhi m. N u báo cáo tài chính n m tr c khơng
đ c ki m tốn b i cơng ty ki m tốn khác, ki m toán viên s ti n hành các th t c
ki m tốn thích h p.

___________________________________________________________________________
Khố lu n t t nghi p
18


CH
NG 3: PH
NG PHÁP THU TH P
B NG CH NG KI M TỐN T I CƠNG TY
KI M TỐN VÀ T V N S&S
3.1 Gi i thi u công ty Ki m toán S&S
3.1.1 L ch s phát tri n và hình thành
Tên cơng ty: Cơng ty TNHH T v n Ki m toán S&S

Tên giao d ch: S&S Auditing & Consulting Co.,Ltd.
Mã s thu : 0302849526
Tr s chính: T ng 8, Toà nhà Yoco, s 41 Nguy n Th Minh Khai, Q1, Tp H
Chí Minh.
Chi nhánh Hà N i: Phịng 1506 24T-2 Trung Hồ Nhân Chính, Q.C u Gi y, Hà
N i.
i n tho i: (84-8)39104996
Fax: (84-8)39104998
Email:
Hình th c s h u: Công ty trách nhi m h u h n
L nh v c kinh doanh: Cung c p d ch v ki m toán, t v n và k toán.
i di n pháp lu t: Bà Nguy n H i Tâm
Công ty TNHH T v n Ki m tốn S&S đ
th c là Cơng ty Trách Nhi m H u H n.

c thành l p t n m 2003 d

i hình

T khi thành l p đ n nay, cơng ty đã có nhi u b c phát tri n nh m m r ng
lo i hình d ch v c ng nh nâng cao ch t l ng ho t đ ng và uy tín đ i v i khách
hàng. Th i gian ho t đ ng c a công ty tuy m i ch đ c 9 n m nh ng Công ty TNHH
T v n Ki m tốn S&S đã chi m đ c đơng đ o ni m tin c a khách hàng trong n c
và ngoài n c nhi u l nh v c ho t đ ng. Hi n nay, S&S có m t tr s chính t i
Thành ph H Chí Minh và m t v n phòng chi nhánh t i Hà N i v i đ i ng g m 2
chuyên viên cao c p, 5 giám đ c và trên 25 nhân viên có kinh nghi m và n ng l c. T t
c nhân viên, không k ban đi u hành qu n lý, đ u qua đào t o đ i h c, sau đ i h c và
thơng th o ít nh t m t ngo i ng . H là nh ng nhân viên giàu kinh nghi m v chuy n
môn nghi p v và có s am hi u sâu s c v các ngành ngh , l nh v c kinh doanh c a
khách hàng.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
19


3.1.2 M c tiêu và nguyên t c ho t đ ng
M c tiêu ho t đ ng
Giúp các doanh nghi p th c hi n t t công tác k tốn tài chính theo đúng quy
đ nh c a nhà n c, các nguyên t c, chu n m c k toán qu c t , đ m b o s li u k
tốn ph n ánh đúng tình hình tài chính c a doanh nghi p, giúp doanh nghi p k p th i
phát hi n và ch n ch nh các sai sót, ng n ng a nh ng r i ro và thi t h i có th x y ra.
Các chuyên gia t v n thu c a công ty giúp khách hàng l p k ho ch và tính
tốn m t cách hi u qu các s c thu đ c áp d ng t i t ng doanh nghi p nh m h tr
cho m c đích kinh doanh c a khách.
S&S giúp các doanh nghi p trong và ngoài n c, các doanh nghi p có v n đ u
t n c ngoài đang ho t đ ng t i Vi t Nam n m bát k p th i các quy đ nh v tài chính,
k tốn, thu , giúp các doanh nghi p n c ngoài m nh d n đ u t vào Vi t Nam.
Ngoài ra, v i đ i ng chuyên viên công ngh thông tin giàu kinh nghi m, có ki n th c
trong cơng tác k tốn, cơng ty cịn h tr các doanh nghi p áp d ng tin h c vào k
toán và qu n lý, t đó giúp các doanh nghi p t ch c h th ng k toán, giúp cho ho t
đ ng c a doanh nghi p đ t k t qu cao nh t.
i v i nhân viên, Cơng ty TNHH T v n Ki m tốn S&S ch tr ng đào t o
đ i ng nhân viên chuyên nghi p, giàu kinh nghi p th c ti n và trang b đ y đ qua
các khoá đào t o ng n và d i h n (CPA, ACCA,…)đ góp ph n đ t đ c m c tiêu đ
ra đ i v i khách hàng.
Nguyên t c ho t đ ng
Công ty TNHH T v n Ki m toán S&S ho t đ ng theo nguyên t c đ c l p,
khách quan, b o v quy n l i bí m t kinh doanh c a khách hàng trên c s tuân th
pháp lu t. Nguyên t c đ o đ c ngh nghi p, ch t l ng d ch v cung c p và uy tín c a

cơng ty là tiêu chu n hàng đ u mà m i nhân viên c a Công ty TNHH T v n Ki m
tốn S&S ln ghi nh và tn theo.
Ph ng pháp ki m tốn Cơng ty TNHH T v n Ki m toán S&S đ c d a theo
các chu n m c ki m toán qu c t phù h p v i lu t pháp và các quy đ nh c a Chính
ph Vi t Nam.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
20


3.1.3 C c u qu n lý t ch c
Ban giám
đ c

VP chính
TP.H
Chí Minh

Phịng k
tốn

Phịng
ki m tốn
s 01

Phịng
ki m tốn
s 02

Chi nhánh
Hà N i

Phịng tin
h c

Phịng
hành
chính

3.1.4 Nh ng d ch v công ty cung c p
D ch v ki m tốn
− Ki m tốn báo cáo tài chính theo lu t đ nh
− Ki m toán và soát xét n i b theo yêu c u qu n lý
− Ki m tốn vì các m c đích đ c bi t theo yêu c u
D ch v k toán v c p nh t s sách k toán
− Thi t l p h th ng k tốn trên máy tính đ đ ng ký v i B Tài Chính Vi t
Nam:
• Các Chu n m c K tốn Qu c t
• Ch đ K tốn Vi t Nam
− H tr k toán t ng h p và c p nh t s sách k toán
− H tr vi c khoá s k toán và l p các báo cáo tài chính hàng tháng cho doanh
nghi p.
− Cung c p các d ch v v tính tốn l ng cho nhân viên ng
Vi t Nam và đ m b o s b o m t c a thơng tin.

in

c ngồi và

___________________________________________________________________________
Khố lu n t t nghi p
21


− T v n t ch c d li u k tốn, l p báo cáo tài chính đ n các c p th m quy n
h p l , đúng chu n m c quy đ nh trong ki m toán, ki m tra, đi u tra s sách
ch ng t .
Ph n m m k tốn
Cơng ty cung c p ph n m m k toán SSAS v i nh ng tính n ng v
ph n m m k tốn hồn h o SmartBook v i nh ng đ c đi m n i tr i nh :

t tr i và

− Phù h p v i Ch đ K toán Vi t Nam hi n hành và các chu n m c k tốn
Qu c T .
− Thích h p cho t t c các nghi p v k toán t khâu nh p d li u đ n khâu
ki m tra và l p báo cáo.
− Vi tính hố t t c các nghi p v k toán t khâu nh p d li u đ n khâu ki m
tra và l p báo cáo.
− Có ch c n ng v
hàng hoá…

t tr i v qu n lý hàng t n kho nguyên v t li u, thành ph m,

− Tích h p ln các bi u m u phi u chi, phi u thu, các bút tốn nh p xu t có
th in đ c ln ngay sau khi nh p d li u.
− C p nh t đ
− Có th đ
nhi u ng

c nhi u nghi p v phát sinh trên cùng m t tài li u ch ng t .
c s d ng trên m t máy tính đ n l c ng nh qua m ng n i b v i
i s d ng đ ng th i đ m b o tính b o m t cao.

− Giao di n than thi n, d s d ng và kèm theo các d ch v đ ng b v h
d n s d ng, v n hàng và h tr b o trì, b o hành.

ng

D ch v T v n thu
Công ty cung c p các d ch v v vi c tuân th và t v n v các lo i thu :
− Thu Thu nh p Doanh nghi p
− Thu Thu nh p Cá nhân
− Thu Giá tr Gia t ng
− Thu nhà th u và các lo i thu gián thu khác
D ch v T v n Pháp lu t
− T v n v đ u t tr c ti p n

c ngoài

− T v n v ho t đ ng kinh doanh
− T v n v ngân hàng
− T v n v các quan h v đ i lý, nhà phân ph i, và gi y phép nh

ng quy n

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
22

− T v n trong vi c l p k ho ch v thu
− T v n thành l p v n phòng đ i di n và chi nhánh
D ch v T v n Qu n tr
Công ty TNHH T v n Ki m toán S&S h tr các nhà đ u t trong vi c th c
hi n các th t c đ đ u t kinh doanh m i t i Vi t Nam, h tr các nhà đ u t qua
đ t
t ng giai đo n trong quá trình đ u t và gi i quy t các v n đ trong kinh doanh.
đ c các m c tiêu này, công ty luôn chú tr ng vào công ngh thông tin, vi c c i ti n
Ph ng pháp đi u hành trong doanh nghi p và qu n lý tài chính chi n l c thơng qua
h th ng tồn c u.
Các d ch v t v n khác
− T v n gi i th doanh nghi p, thanh toán quy t toán h p đ ng h p tác kinh
doanh…
− T v n tri n lãm, qu ng cáo, khuy n mãi
− T v n th ch p, c m c , vay v n
D ch v đào t o
Các khoá đào t o chuyên sâu c a công ty đ

c xây d ng nh m:

− Nâng cao k n ng c a các nhân viên c a khách hàng.
− T o cho các nhân viên có ý th c v trách nhi m trong cơng tác k tốn và
ln đ c hi u ch nh đ đáp ng nhu c u c a khách hàng.
Các d ch v kh o sát và tuy n ch n
V i d ch v Kh o sát và Tuy n ch n chuyên nghi p c a mình, S&S đ t m c
tiêu s tr thành nhà cung c p ngu n nhân l c có ch t l ng cáo nh t t i Vi t Nam, vì
l i ích c a khách hang, vì cơng ty, vì c ng đ ng xã h i và vì s phát tri n c a Vi t
Nam. Cơng ty đ m b o cung c p các d ch v t t nh t cho khách hàng v i th i gian h p

lý nh t và giá c c nh tranh nh t, đ m b o luôn đáp ng đ c các yêu c u c a khách
hàng.

3.2 Ph

ng pháp thu th p b ng ch ng ki m tốn t i cơng ty S&S

3.2.1 Tính tốn
Ph ng pháp tính tốn l i đóng vai trị quan tr ng, giúp cho ki m toán viên thu
th p b ng ch ng v tính chính xác v m t s h c c a s li u trên ch ng t , s k toán,
báo cáo tài chính và các tài li u có liên quan khi th c hi n ki m tra chi ti t s d các
kho n m c. K thu t tính toán l i giúp ki m toán viên đ t đ c m c tiêu ki m tốn là
tính đ y đ , ghi chép chính xác và đánh giá h p lý. Ph ng pháp tính tốn đ c s
___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
23


d ng h u h t trong quá trình ki m toán. Tuy nhiên, do gi i h n v ph m vi th c hi n
nên ng i vi t ch trình bày v ph ng pháp tính tốn đ i v i kho n m c ti n và tài
s n c đ nh.
T i công ty ki m toán S&S, sau khi yêu c u đ n v cung c p s cái, s chi ti t
d i d ng t p tin Microsoft Excel, ki m tốn viên s s d ng các cơng th c tính tốn
trong Microsoft Excel đ c ng ngang, c ng d c, tính tốn l i các s t ng c ng, các s
cu i k nh m đ m b o tính chính xác v m t s h c c a s sách k toán và báo cáo tài
chính, đ ng th i phát hi n ra nh ng nghi p v ghi thi u ho c các nghi p v ghi trùng.
i v i kho n m c ngo i t , ki m toán viên đánh giá l i s d cu i k theo
công th c:
Giá tr đ n v ti n t k toán = Ngun t X T giá h i đối bình quân liên ngân
hàng vào ngày k t thúc niên đ .

i v i tài s n c đ nh, d a vào danh m c tài s n c đ nh ki m toán viên xem
xét th i đi m đ a tài s n c đ nh vào s d ng, th i gian s d ng h u ích, nguyên giá,
t l kh u hao,… đ tính kh u hao.
T k t qu đó, ki m tốn viên so sánh v i s li u trên s sách c a đ n v . N u
có chênh l ch nh , không tr ng y u, ki m toán viên s b qua. Ng c l i n u chênh
l ch là tr ng y u, ki m toán viên s đ ngh bút toán đi u ch nh.
i v i kho n m c
ngo i t thì ghi t ng doanh thu ho t đ ng tài chính ho c chi phí tài chính, cịn đ i
kho n m c kh u hao tài s n c đ nh thì ki m tốn viên ghi t ng ho c gi m chi phí
kh u hao trong n m.

___________________________________________________________________________
Khoá lu n t t nghi p
24