NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂN TỘC VÀ SỨC MẠNH THỜI ĐẠI

PHẦN I: MỞ ĐẦU
Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại là một trong những nguyên
nhân cơ bản đưa đến những thắng lợi vĩ đại của dân tộc ta, một trong những bài học
lớn, đồng thời là vấn đề có tính quy luật trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam dưới
sự lãnh đạo của Đảng qua các thời kỳ. Tại Đại hội XII, bài học kinh nghiệm này
một lần nữa được Đảng ta tiếp tục nhất quán khẳng định: “Kết hợp phát huy sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt
Nam xã hội chủ nghĩa”.
Thực tiễn lịch sử đã chứng minh, nhờ sự kết hợp chặt chẽ sức mạnh dân tộc
với sức mạnh thời đại mà chúng ta đã tạo nên sức mạnh tổng hợp, góp phần to lớn
làm nên những thắng lợi vĩ đại trong cuộc cách mạng dân tộc dân chủ. Cũng chính
nhờ biết tạo nên sức mạnh tổng hợp của dân tộc và của thời đại mà Đảng và nhân
dân ta đã vượt qua mn vàn khó khăn, thử thách về nhiều mặt trong bối cảnh quốc
tế hết sức phức tạp, đưa đất nước ta thốt khỏi tình trạng khủng hoảng kinh tế - xã
hội, chuyển sang thời kỳ phát triển mới - thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa, đổi mới toàn diện đất nước.
Hiện nay, đất nước ta đang trong q trình đổi mới tồn diện và đồng bộ; hội
nhập sâu rộng vào khu vực và thế giới. Trong q trình đó, một mặt chúng ta đứng
trước những cơ hội, điều kiện hết sức thuận lợi. Nhưng mặt khác, chúng ta cũng
hằng ngày, hằng giờ phải đối mặt với khơng ít những thách thức, đan xen nhau và
diễn biến phức tạp. Trước tình hình đó, để có thể tranh thủ vận hội, phát huy tối đa
những thời cơ và điều kiện thuận lợi, đồng thời khắc phục và đẩy lùi những nguy
cơ, thách thức; qua đó tạo điều kiện để chúng ta tiếp tục đẩy mạnh toàn diện, đồng
bộ công cuộc đổi mới, phát triển đất nước và bảo vệ vững chắc Tổ quốc thì việc kết
hợp chặt chẽ, nhuần nhuyễn sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại càng có ý
nghĩa đặc biệt quan trọng và cấp thiết hiện nay.
PHẦN II: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾT HỢP SỨC MẠNH DÂN TỘC
VÀ SỨC MẠNH THỜI ĐẠI
1. Sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại

1

1.1. Sức mạnh dân tộc
- Khái niệm “dân tộc” trong bài này cần hiểu theo nghĩa “quốc gia” hay
“quốc gia - dân tộc”, đó là Tổ quốc Việt Nam với 54 dân tộc anh em đang sinh sống
trên cùng một lãnh thổ.
- Sức mạnh dân tộc là tổng hợp những nguồn lực nội sinh của quốc gia gồm:
lãnh thổ, tài nguyên thiên nhiên, dân số, kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội; truyền
thống và hiện tại dưới dạng cả tiềm năng và những biểu hiện hiện thực và việc nhà
nước vận dụng nó trong quan hệ chính trị quốc tế.
1.2. Sức mạnh thời đại
- Thời đại là khái niệm dùng để chỉ các thời kỳ lịch sử chính của thế giới.
Thời đại là một khái niệm thời gian nhưng nó bao hàm khơng gian rộng lớn và nói
chung mang tính thế giới, tính quốc tế.
- Thời đại của chúng ta hiện nay là sự quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ
nghĩa xã hội mở đầu bằng cách mạng xã hội chủ nghĩa Tháng Mười vĩ đại, là thời
đại cách mạng xã hội chủ nghĩa và cách mạng giải phóng dân tộc, là thời đại chủ
nghĩa đế quốc bị thủ tiêu, là thời đại chủ nghĩa đế quốc bị thủ tiêu, là thời đại ngày
càng có thêm nhiều dân tộc tiến lên con đường xã hội chủ nghĩa, là thời đại thắng
lợi của chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản trên phạm vi toàn thế giới.
1.3. Mối quan hệ giữa sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại
Theo Ph.Ăngghen, cách mạng muốn giành thắng lợi, Đảng cách mạng phải
tạo ra được một sức mạnh tổng hợp; kết hợp với sức mạnh quốc tế một cách đúng
đắn sẽ tạo ra lực lượng tổng hợp đó. Kết hợp hai sức mạnh này là đòi hỏi khách
quan trong đấu tranh trong cách mạng của mọi dân tộc. Hồ Chí Minh đã nhận thức
sâu sắc sự gắn bó mật thiết giữa dân tộc và quốc tế. Đó là sự gắn bó biện chứng
giữa yếu tố chủ quan (dân tộc) và yếu tố khách quan (quốc tế). Từ nhận thức này,
Hồ Chí Minh đã rút ra những luận điểm mang tính nguyên tắc và những nội dung
của tư tưởng kết hợp sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại.
Người cho rằng, những người bị áp bức ở tất cả các nước phải hiểu “đâu là

những người anh em thực sự và đâu là kẻ thù của họ”. Tư tưởng này chỉ đạo việc

2


đoàn kết nhân dân thế giới trong cùng một mặt trận để cùng nhau chống kẻ thù
chung. Hồ Chí Minh đã sáng lập “Hội liên hiệp thuộc địa” năm 1921, “Hội liên hiệp
các dân tộc bị áp bức” năm 1925. Đây là những hình thức sơ khai của mặt trận các
dân tộc bị áp bức theo xu hướng vô sản xuất hiện lần đầu tiên trong lịch sử đâu
tranh giải phóng dân tộc giữa “những người anh em thực sự”. Đó là hình thức liên
minh giữa các dân tộc bị áp bức chống chủ nghĩa đế quốc.
Như vậy sức mạnh trong thời đại chúng ta được thực hiện trong hai lực
lượng chủ yếu: sức mạnh của giai cấp vô sản toàn thế giới và của nhân dân các dân
tộc bị áp bức. Sức mạnh này được củng cố và phát triển qua sự đoàn kết quốc tế sâu
rộng. Cùng với sự đoàn kết quốc tế của các phong trào cách mạng, phong trào hịa
bình, dân chủ thế giới cũng thể hiện sức mạnh của thời đại mới. Theo Hồ Chí Minh,
đấu tranh vì chủ nghĩa xã hội, đấu tranh cho độc lập dân tộc không tách rời cuộc
đấu tranh cho hịa bình, dân chủ. Nhận thức đúng đắn này là cơ sở quan trọng để Hồ
Chí Minh đề ra chiến lược, sách lược cách mạng nói chung, việc kết hợp sức mạnh
dân tộc với sức mạnh thời đại nói riêng.
1.4. Những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh đã được Đảng Cộng sản Việt Nam quán triệt, vận dụng trong kết hợp
sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại.
Sức mạnh quốc gia dân tộc là tổng hợp những lợi thế, những nguồn lực nội
sinh của dân tộc, quốc gia bao hàm toàn bộ các lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa,
xã hội; truyền thống và hiện tại; dưới dạng tiềm năng và trong những biểu hiện hiện
thực... Ngày nay, sức mạnh dân tộc của nước ta được tạo nên bởi quy mô và chất
lượng của dân số cả nước (gần 95 triệu người, trong đó gần 45 triệu người trong độ
tuổi lao động); các nguồn lực tự nhiên khá phong phú (đất đai, rừng, biển, khống
sản...); vị trí địa - chính trị và địa - kinh tế của đất nước; truyền thống u nước, tự

lực, tự cường; nền văn hóa đậm tính nhân văn, cộng đồng; đóng góp của cách mạng
Việt Nam đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, hịa bình và tiến bộ xã hội trên thế
giới; sự ổn định chính trị - xã hội; đường lối đúng đắn của Đảng và sự đồng tình,

3


ủng hộ của tuyệt đại đa số các tầng lớp nhân dân; sức mạnh tổng hợp quốc gia và vị
thế của Việt Nam trên trường quốc tế sau 30 năm đổi mới.
Sức mạnh quốc tế, sức mạnh thời đại trong giai đoạn hiện nay được cấu
thành bởi sức mạnh của các xu thế lớn, trong đó dịng chủ lưu là hịa bình, hợp tác
và phát triển; sức mạnh của cộng đồng quốc tế ngày càng đồng thuận trong kiến tạo,
củng cố một trật tự thế giới đa cực, đa trung tâm, dân chủ, cơng bằng, bình đẳng;
sức mạnh của các lực lượng tiến bộ trong cuộc đấu tranh vì các mục tiêu cao cả là
hịa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và phát triển bền vững; sức mạnh của hàng trăm
quốc gia phấn đấu hoàn thành các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ (MDG); sức
mạnh của thế giới văn minh trong kỷ nguyên của cách mạng khoa học cơng nghệ,
kinh tế tri thức, tồn cầu hóa...
Trong cách mạng giải phóng dân tộc, Việt Nam đã phát huy tối đa sức mạnh
quốc tế, sức mạnh thời đại; kết hợp chúng một cách vô cùng hiệu quả với sức mạnh
dân tộc. Bởi vậy, đã làm thay đổi tương quan lực lượng ngày càng có lợi trong chiến
đấu và chiến thắng thực dân, đế quốc, các thế lực phản động, làm nên một trong những
bản hùng ca đẹp nhất của loài người tiến bộ trong thế kỷ XX. Trong những năm đổi
mới, quan điểm “Làm bạn với các nước dân chủ và khơng gây thù ốn với một ai” của
Hồ Chí Minh được Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm và vận dụng sáng tạo. Đại hội
XI của Đảng (2011) đã bổ sung, phát triển Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội,rút ra những bài học kinh nghiệm lớn, trong đó có bài học:
“kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh
quốc tế. Trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng cần kiên định ý chí độc lập, tự chủ và nêu
cao tinh thần hợp tác quốc tế, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ ngoại lực,

kết hợp yếu tố truyền thống với yếu tố hiện đại”(1).
Từ chỗ bị bao vây, cấm vận ngặt nghèo, đến nay nước ta là bạn, đối tác tin
cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế: có quan hệ ngoại giao
đầy đủ với 185 quốc gia trong tổng số 193 quốc gia thành viên Liên Hợp quốc,
trong đó có 15 đối tác chiến lược và 10 đối tác tồn diện, có quan hệ với tất cả các
nước lớn, tham gia vào 70 tổ chức quốc tế và khu vực. Từ hệ thống quan hệ kinh tế

4


- thương mại nhất biên đảo, đến nay nước ta có quan hệ ngoại thương với trên 230
thị trường, đã ký trên 90 hiệp định thương mại tự do song phương, hơn 60 hiệp định
đầu tư, 54 hiệp định chống đánh thuế hai lần..., kim ngạch ngoại thương nhiều năm
qua đạt từ 150 - 200% quy mô GDP, thu hút 270 tỷ USD đầu tư trực tiếp nước
ngoài (FDI) và gần 90 tỷ USD viện trợ phát triển chính thức (ODA) được cam kết.
Từ chỗ còn nhiều cách biệt với thế giới, đến nay nước ta đã tham gia hầu hết các
thiết chế liên kết khu vực và toàn cầu: AFTA, APEC, ASEM, TPP, WTO...; đảm
nhiệm ngày càng nhiều chức trách trong ASEAN, Liên Hợp quốc và một số tổ chức
quốc tế khác.
Những kết quả, thành tựu đối ngoại nêu trên đã đem lại cho đất nước môi
trường quốc tế hịa bình, hữu nghị và các điều kiện thuận lợi phục vụ phát triển kinh
tế, văn hóa, xã hội, giáo dục, khoa học - kỹ thuật, bảo đảm quốc phòng, an ninh...
Nhìn lại 30 năm đổi mới, Báo cáo chính trị tại Đại hội XII một lần nữa nhấn mạnh
bài học “Kết hợp phát huy sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để xây dựng và
bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa”.
2. Nội dung nguyên tắc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại
– Giải pháp
2.1. Kết hợp nhuần nhuyễn chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ
nghĩa quốc tế
Chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc là một động lực lớn của đất nước.

Xuất phát từ vị trí của người dân thuộc địa mất nước, từ truyền thống dân tộc Việt
Nam, Nguyễn Ái Quốc đã đánh giá cao sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và tinh
thần dân tộc chân chính, coi đó là một động lực lớn mà những người cộng sản phải
nắm lấy và phát huy, không để rơi vào tay giai cấp nào khác, phải nhận thức và giải
quyết trên lập trường của giai cấp vô sản.
Độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng này vừa phản ánh
quy luật khách quan của sự nghiệp giải phóng dân tộc trong thời đại cách mạng vô
sản, vừa phản ánh mối quan hệ khăng khít giữa mục tiêu giải phóng dân tộc với
mục tiêu giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Đến Hồ Chí Minh, chủ nghĩa

5


yêu nước truyền thống đã phát triển thành chủ nghĩa yêu nước hiện đại, độc lập dân
tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội.
Độc lập cho dân tộc mình đồng thời độc lập cho tất cả các dân tộc. Hồ Chí
Minh đã khẳng định: Quyền tự do, độc lập là quyền bất khả xâm phạm của các dân
tộc, "dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do". Là một
chiến sĩ quốc tế chân chính, Hồ Chí Minh khơng chỉ đấu tranh cho độc lập của dân
tộc mình mà cịn đấu tranh cho độc lập của tất cả các dân tộc bị áp bức. Chủ nghĩa
yêu nước chân chính ln ln thống nhất với chủ nghĩa quốc tế trong sáng ở Hồ
Chí Minh.
2.2. Giữ vững độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường
Độc lập, tự chủ về đường lối là yếu tố quyết định thắng lợi của cách mạng ở
mỗi nước. Cuộc đấu tranh của nhân dân mỗi nước vì lợi ích dân tộc mình phải do
nhân dân nước đó tự thực hiện. Do đó, phải nêu cao tinh thần độc lập, tự chủ, vận
dụng và phát triển một cách đúng đắn, sáng tạo những nguyên lý cơ bản của chủ
nghĩa Mác - Lênin vào những điều kiện cụ thể của đất nước mình để định ra đường
lối, chính sách đúng và phát huy tiềm năng, trí tuệ, sức mạnh của dân tộc để giành
thắng lợi.

Thực tiễn đất nước và mục tiêu cách mạng đòi hỏi phải phát huy cao độ sức
mạnh dân tộc, đồng thời, tăng cường đoàn kết quốc tế, kết hợp sức mạnh dân tộc
với sức mạnh thời đại để chiến thắng kẻ thù, giành độc lập tự do và xây dựng cuộc
sống ấm no hạnh phúc trên cơ sở nguyên tắc tự lực, tự cường, phát huy nội lực. Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Cố nhiên sự giúp đỡ của các nước bạn là quan trọng
nhưng không được ỷ lại, không được ngôi mong chờ người khác. Một dân tộc
không tự lực cánh sinh mà cứ ngồi chờ dân tộc khác giúp đỡ thì khơng xứng đáng
được độc lập”. Sự giúp đỡ cho ta của các nước bạn cũng chỉ có hạn, căn bản là ta
phải tự lực cánh sinh, cố gắng sản xuất. “Muốn người ta giúp cho, thì trước mình
phải tự giúp lấy mình đã”. Giữ vững đường lối độc lập, tự chủ, nâng cao tinh thần
tự lực, tự cường là tư tưởng lớn xuyên suốt quá trình cách mạng dưới sự lãnh đạo
của Đảng.

6


Sự giúp đỡ quốc tế là rất to lớn, quan trọng, là yếu tố không thể thiếu đối với
thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Song độc lập tự chủ, tự lực, tự cường và tăng
cường đoàn kết quốc tế, hợp tác quốc tế là hai mặt thống nhất trong đường lối chiến
lược nhất quán của Đảng.
Trong cách mạng giải phóng dân tộc, Đảng nêu cao tinh thần “đem sức ta mà
tự giải phóng cho ta”, trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược là “trường
kỳ kháng chiến, tự lực cánh sinh”, trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ, cứu nước,
thấm nhuần chân lý “Khơng có gì q hơn độc lập, tự do” và đã giành được thắng
lợi, thống nhất đất nước. Điều đó chứng tỏ trí tuệ, bản lĩnh và sức mạnh của Đảng ta
và nhân dân Việt Nam đã phát huy mạnh mẽ tinh thần độc lập dân tộc, tự chủ, tự
lực tự cường.
Công cuộc đổi mới do Đảng khởi xướng và lãnh đạo bắt nguồn từ đòi hỏi bức
thiết của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đường lối đổi mới do Đại hội đại
biểu tồn quốc lần thứ VI đề ra thật sự có ý nghĩa bước ngoặt, tiêu biểu cho tư duy

độc lập, sáng tạo của Đảng. Đề ra và thực hiện đổi mới, Đảng nghiên cứu, tham
khảo kinh nghiệm cải tổ, cải cách của Liên Xô, Trung Quốc và một số nước khác,
nhưng Đảng khơng dập khn, máy móc, Đảng đã kịp thời đề ra những nguyên tắc
chỉ đạo trong quá trình đổi mới: Đổi mới có nguyên tắc, đổi mới nhưng không đổi
hướng, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, kiên trì chủ nghĩa
Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; giữ vững và tăng cường vai trò lãnh đạo của
Đảng và hiệu quả quản lý của Nhà nước xã hội chủ nghĩa; thực hiện đoàn kết quốc
tế, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại.
2.3. Nắm bắt xu thế quốc tế, tận dụng thời cơ
Để xác định đúng đắn và thực hiện có hiệu quả đường lối, chiến lược và sách
lược cách mạng nói chung, đường lối và chủ trương đối ngoại nói riêng, cùng với
việc phân tích, đánh giá tình hình trong nước và các yếu tố chủ quan, Đảng rất coi
trọng việc đánh giá và dự báo thời cuộc quốc tế. Việc theo dõi, đánh giá diễn biến
và dự báo chiều hướng phát triển tình hình thế giới và khu vực, những xu thế chủ
yếu trong quan hệ quốc tế, những thay đổi trong chính sách của các nước, nhất là

7


nước lớn đối với nước ta có ý nghĩa rất quan trọng. Mục đích là thấy rõ thuận lợi và
khó khăn, cơ hội và thách thức để có chính sách chung và thái độ đúng với từng
nước và từng loại nước, giành thắng lợi quyết định trong từng giai đoạn cách mạng.
Ngược lại, khi không dự báo đúng thời cuộc, khơng thấy rõ và tận dụng thời cơ thì
hoặc là bất ngờ hoặc là bỏ lỡ thời cơ.
Trong chỉ đạo xây dựng đoàn kết, hợp tác quốc tế, Đảng đã tìm thấy sự thống
nhất giữa lợi ích dân tộc và lợi ích quốc tế. Đảng nắm vững và vận dụng sáng tạo
chủ nghĩa Mác - Lênin, phân tích từng hồn cảnh lịch sử cụ thể, nhận rõ mâu thuẫn
cơ bản của thời đại, nhận rõ kẻ thù và bạn đồng minh cùng xu thế phát triển của thời
đại. Nắm bắt xu thế và quy luật vận động của thế giới, kết hợp với tư duy thực tiễn
và biện chứng để xác định đúng mục tiêu trong từng giai đoạn lịch sử. Trong các

thời kỳ cách mạng, Đảng biết gắn mục tiêu đấu tranh của nhân dân Việt Nam với
mục tiêu, đấu tranh của nhân dân thế giới, tranh thủ được điều kiện thuận lợi và sự
giúp đỡ quốc tế để đẩy nhanh cách mạng trong nước.
2.4. Kết hợp sức mạnh với sức mạnh thời đại trong giai đoạn hiện nay
Sức mạnh của dân tộc trong giai đoạn cách mạng hiện nay là khối đại đoàn
kết toàn dân dựa trên cơ sở liên minh cơng - nơng - trí thức dưới sự lãnh đạo của
Đảng, là chế độ chính trị ổn định, quốc phòng an ninh được củng cố vững chắc. Dân
tộc Việt Nam là một dân tộc anh hùng, có ý chí vươn lên mãnh liệt, nhân dân có
lịng u nước nồng nàn, cần cù lao động và sáng tạo. Việt Nam đã tạo ra được một
số cơ sở vật chất ban đầu, tài nguyên thiên nhiên nước ta tương đối phong phú, đa
dạng. Đất nước ở vào khu vực phát triển kinh tế năng động, lại nằm trên các tuyến
giao thông quốc tế quan trọng. Vị thế của Việt Nam không ngừng được nâng cao
trên trường quốc tế.
Trong giai đoạn hiện nay, sứ mệnh lịch sử của Đảng là lãnh đạo nhân dân kết
hợp được sức mạnh dân tộc và sức mạnh thời đại, xây dựng được một nước Việt Nam
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Phát huy những thành công đã
đạt được trong tiến trình cách mạng, Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trong
quan hệ đối ngoại bảo đảm lợi ích dân tộc chân chính kết hợp nhuần nhuyễn chủ nghĩa

8


yêu nước với chủ nghĩa quốc tế của giai cấp cơng nhân. Lợi ích của dân tộc ta hiện nay
là phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng xã hội chủ nghĩa, củng cố ổn định chính
trị, giữ vững độc lập, thống nhất, chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, nhằm làm cho dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn minh. Lợi ích đó của dân tộc Việt Nam
khơng mâu thuẫn mà gắn liền với lợi ích hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ
xã hội của nhân dân các nước trên thế giới. Việt Nam xây dựng thành công chủ nghĩa
xã hội và bảo vệ được độc lập, thống nhất thì chính đó là sự đóng góp lớn nhất và tốt
nhất của nhân dân Việt Nam vào sự nghiệp cách mạng thế giới. Đồng thời, Đảng, Nhà

nước và nhân dân Việt Nam vẫn thực hiện nhất quán chủ trương đoàn kết, hợp tác với
các nước xã hội chủ nghĩa, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, với phong trào
không liên kết, các lực lượng hồ bình, tiến bộ khác, góp phần tích cực vào cuộc đấu
tranh vì thắng lợi chung. Trong cách mạng xã hội chủ nghĩa, sự giúp đỡ quốc tế là to
lớn, quý báu và không thể thiếu nhưng điều quan trọng có ý nghĩa quyết định là sự phát
triển bên trong của nền kinh tế nước ta. Độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường trong giai
đoạn hiện nay khơng phải là đóng cửa, khép kín, biệt lập với bên ngoài, là từ chối sự
giúp đỡ nhau của các nước theo nguyên tắc các bên cùng có lợi, mà phải “mở cửa”, mở
rộng quan hệ với các nước.
Để kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với
sức mạnh quốc tế trong tình hình mới, xác định một số nội dung định hướng:
Một là, phải ln đặt lợi ích của quốc gia dân tộc lên trên hết, với nội hàm cụ
thể hiện nay là xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, bảo vệ vững chắc độc lập và
chủ quyền quốc gia. Đây là cơ sở hàng đầu để Đảng, Nhà nước và nhân dân quyết
định những vấn đề đối nội, đối ngoại trọng đại của đất nước.
Hai là, kế thừa tinh thần “đem sức ta tự giải phóng cho ta”, phải biết “tự lực
cánh sinh”, tự lực, tự cường. Sức mạnh dân tộc, sức mạnh nội sinh là yếu tố quyết
định; sức mạnh thời đại, quốc tế, sức mạnh bên ngoài là yếu tố quan trọng, chỉ có
tác dụng và hiệu quả khi sức mạnh bên trong được chuẩn bị kịp thời, đầy đủ.
Ba là, phòng chống mọi biểu hiện tuyệt đối hóa. Khơng được thần thánh hóa

9


sức mạnh dân tộc mà xem nhẹ sức mạnh thời đại, coi việc tìm kiếm những nguồn
lực quốc tế là sự lệ thuộc vào nước ngoài, là dẫn tới mất độc lập, mất bản sắc trong
phát triển, từ đó dẫn tới bảo thủ, biệt lập và nhất định sẽ đi đến chủ nghĩa dân tộc
hẹp hịi. Cũng khơng được xem nhân tố quốc tế như cứu cánh cho mọi vấn đề, dẫn
tới xem nhẹ sức mạnh dân tộc, lãng phí nhiều lợi thế nội sinh, vơ tình bỏ rơi nhiều

di sản quý báu cho sự hưng thịnh của đất nước hiện nay.
PHẦN III: KẾT LUẬN
Ngày nay, trong bối cảnh quốc tế đầy biến động, thế giới trở nên hết sức đa dạng
thì đường lối độc lập tự chủ lại càng cần thiết, càng yêu cầu tư duy sáng tạo và đồng
thời tôn trọng, tiếp thu những thành tựu về lý luận của các Đảng và các nước khác.
Cuộc sống ngày càng chứng tỏ việc hoạch định và thực hiện đường lối đổi mới của
Đảng những năm qua cơ bản là đúng đắn, đúng định hướng xã hội chủ nghĩa.
Cùng với việc nắm bắt các xu thế quốc tế chủ yếu, Đảng và Nhà nước bám sát
diễn biến thời cuộc, đánh giá các cơ hội và nguy cơ, thách thức để có chính sách và
chủ trương đúng đắn, xử lý các mối quan hệ giữa hội nhập và giữ gìn bản sắc văn
hoá dân tộc, giữa hội nhập và bảo đảm an ninh, ổn định phát triển, giữa hội nhập
theo chiều rộng và chiều sâu, giữa phục vụ lợi ích riêng của Việt Nam và đóng góp
cho nhân loại.
Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với
sức mạnh quốc tế là vấn đề chiến lược, quyết định thành bại của sự nghiệp cách
mạng, xây dựng đất nước và bảo vệ Tổ quốc. Nội dung và phương thức kết hợp
phải được xác định phù hợp với từng điều kiện cụ thể. Trong tình hình hiện nay, cần
kế thừa thành tựu, kinh nghiệm của các thời kỳ trước kia; đồng thời, cần bám sát
yêu cầu, mục tiêu, nhiệm vụ, lợi ích của quốc gia dân tộc và các xu thế vận động
của thế giới đang đổi thay để bảo đảm cho Việt Nam có được sức mạnh tổng hợp to
lớn nhất, vững bước trên con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, đẩy mạnh
cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế./.

10