Tiểu luận đối ngoại công chúng

MỞ ĐẦU

Sau Chiến tranh lạnh, đối ngoại công chúng đã trở thành một phần
quan trọng của ngoại giao nói chung, thậm chí được coi là ưu tiên hàng đầu
trong việc thực hiện chính sách đối ngoại của mỗi quốc gia. Trong bối cảnh
tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế, vai trị ấy ngày càng trở nên quan trọng,
đóng góp hiệu quả vào quá trình xây dựng quan hệ hợp tác, hịa bình, hữu
nghị giữa các quốc gia, cũng như nỗ lực chung của cộng đồng quốc tế nhằm
giải quyết các vấn đề tồn cầu. Do đó, việc nắm rõ đúng bản chất, vai trị
và áp dụng tốt cơng tác đối ngoại cơng chúng sẽ giúp các quốc gia nói
chung và Việt Nam nói riêng thực hiện thành cơng chiến lược ngoại giao
tồn diện, bền vững, hiệu quả, thích ứng tốt đối với môi trường quốc tế
trong thế kỷ XXI. Ta thấy rằng, các nước bắt đầu triển khai ngoại giao
công chúng khi đạt được một số điều kiện trong và ngồi nước: trong nước,
có tiềm năng “sức mạnh mềm”, tiềm lực kinh tế, độ ổn định chính trị; ngồi
nước, có ảnh hưởng quốc tế đạt đến một mức độ nhất định. Dưới đây là 5
thông tin Đối ngoại công chúng được chọn lọc ở nhiều quốc gia, lĩnh vực
khác nhau, trên các phương tiện thông tin đại chúng đang được sử dụng trên
thế giới hiện nay.

1


PHẦN 1. CHUỖI CHƯƠNG TRÌNH TRẢI NGHIỆM VĂN HĨA NHẬT
BẢN TẠI VIỆT NAM

Quốc gia: Nhật Bản, Việt Nam.
Lĩnh vực: Văn hóa - Nghệ thuật.
Hình thức: Video, workshop.
Nguồn của quyền lực mềm: Nghệ thuật cắm hoa Nhật Bản, Cờ vây.
Từ tháng 7/ 2021, Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt

Nam đã khởi động chuỗi chương trình trải nghiệm văn hóa mang tên
Taikan Japan nhằm giới thiệu, giải thích một cách thật dễ hiểu về
nghệ thuật truyền thống và văn hóa đại chúng.

Chuỗi chương trình trải nghiệm văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam. (Nguồn:
BTC)
Chuỗi chương trình trải nghiệm văn hóa Nhật Bản gồm hai mảng: video
hướng dẫn và workshop thực hành. Trong các video hướng dẫn, Ban Tổ
chức sẽ mời những chuyên gia, các nhóm có liên quan đến các hoạt động
văn hóa Nhật Bản ở Việt Nam để giới thiệu khái quát về lịch sử, tư tưởng, kỹ

2


thuật của nét văn hóa đó. Họ cũng nói về lý do thực hành văn hóa Nhật Bản
cùng các hoạt động tại Việt Nam.

Triển lãm búp bê truyền thống Nhật, do Trung tâm Giao lưu văn hóa Nhật
Bản tại Việt Nam tổ chức năm 2020. (Ảnh do trung tâm cung cấp)
Bên cạnh các video hướng dẫn (được đăng tải trên kênh YouTube
của Trung tâm Giao lưu Văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam), Ban Tổ chức
cũng tổ chức những buổi workshop thực hành để những người đang sinh
sống tại Việt Nam có thể tự tay trải nghiệm văn hóa Nhật Bản.

3


Workshop 1: Nghệ thuật Cắm hoa Ikebana

4

Workshop 2: Cờ Vây (IGO) Do Trung Tâm Văn Hóa Nhật Bản Tổ Chức
2021
Workshop thực hành này sẽ được đăng tải trên website và Facebook
của Trung tâm giao lưu văn hóa Nhật Bản tại Việt Nam. Do ảnh hưởng của
dịch Covid-19, việc đón tiếp các nghệ sĩ, nghệ nhân từ nước ngồi là rất
khó khăn. Dù vậy, thơng qua chuỗi chương trình này, Ban Tổ chức mong
muốn thật nhiều người có cơ hội được biết, được cảm nhận, được trải nghiệm
văn hóa Nhật Bản ngay tại Việt Nam.

5


PHẦN 2: SINGAPORE VÀ HOA KỲ MỞ RỘNG HỢP TÁC AN NINH
MẠNG
Quốc gia: Singapore, Hoa Kỳ. Lĩnh vực: Cơng nghệ.
Hình thức: Hợp tác.
Nguồn của quyền lực mềm: Vị thế của Hoa Kỳ, Thành tựu khoa
học - công nghệ của Hoa Kỳ.
Với các cuộc tấn công mạng được báo cáo ở mức cao nhất tại
Singapore, quốc đảo này đang tăng cường hợp tác với Hoa Kỳ trong lĩnh vực
an ninh mạng. Hai chính phủ đã ký một bộ ba biên bản ghi nhớ (memoranda
of understanding – MOU) vào tháng 8 năm 2021 để nâng cao sự hợp tác giữa
các cơ quan tài chính, cơ quan an ninh mạng và các lực lượng quân đội của
họ.
Cơ quan An ninh Mạng Singapore (Cyber Security Agency of
Singapore – CSA) đã báo cáo vào tháng 7 năm 2021 rằng 9.080 vụ việc tấn
công mạng đã được giải quyết bởi Nhóm Ứng phó Khẩn cấp Máy tính
Singapore vào năm 2020, tổng số cao nhất tính theo năm được ghi lại. Theo

cơ quan này, mức tăng 154% so với cùng kỳ năm trước trong các cuộc tấn
công bằng mã độc tống tiền đặc biệt đáng lo ngại, vì những vụ việc này gây
ảnh hưởng nặng nề đến ngành thương mại, chủ yếu ảnh hưởng đến các
doanh nghiệp có quy mơ vừa và nhỏ trong các ngành như sản xuất, bán lẻ và
chăm sóc sức khỏe.
Hoa Kỳ được Ngân hàng Thế giới xếp hạng thứ tư trong số các đối tác
thương mại của Singapore, với lượng hàng hóa giao thương hàng năm giữa
hai nước trị giá gần 786 nghìn tỷ đồng (34,5 tỷ đơ la Mỹ) ở mức độ trước đại
dịch.
Ông Ravi Menon, giám đốc điều hành của Cơ quan Quản lý Tiền tệ
Singapore (Monetary Authority of Singapore – MAS), cho biết trong buổi
6


công bố MOU giữa cơ quan của ông và Bộ Ngân khố Hoa Kỳ vào cuối
tháng 8 rằng: “Với sự phức tạp ngày càng tăng của những cuộc tấn công
mạng và mức độ kết nối của hệ thống tài chính tồn cầu, sự hợp tác chặt chẽ
đóng vai trị then chốt để đảm bảo các hệ thống tài chính của chúng ta có
khả năng chống chịu trong khơng gian mạng”.
Theo MAS, thỏa thuận này nhằm mục đích tăng cường sự hợp tác
trong một số lĩnh vực liên quan đến tài chính: chia sẻ thơng tin về an ninh
mạng bao gồm các quy định và hướng dẫn, sự cố và thông tin về mối đe
dọa; đào tạo nhân viên và các chuyến thăm quan học hỏi để thúc đẩy sự hợp
tác về an ninh mạng; và các hoạt động xây dựng năng lực như các cuộc diễn
tập an ninh mạng xuyên biên giới.
Trong khi đó, Biên bản ghi nhớ giữa CSA của Singapore và Cơ quan
An ninh Cơ sở Hạ tầng và An ninh Mạng Quốc gia Hoa Kỳ (Cybersecurity
and Infrastructure Security Agency – CISA) mở rộng sang các lĩnh vực hợp
tác mới, chẳng hạn như công nghệ quan trọng cùng với nghiên cứu và phát
triển, ngoài việc tăng cường chia sẻ thông tin và thúc đẩy những hoạt động

trao đổi về an ninh mạng thông qua các cuộc diễn tập chung, theo nội dung
của thơng cáo báo chí của CISA vào ngày 23 tháng 8 năm 2021.
Giám đốc điều hành CSA David Koh cho biết bằng cách khai thác
những lợi ích của q trình số hóa, cải thiện an ninh mạng giữa hai quốc gia
là một “yếu tố hỗ trợ quan trọng” cho sự phát triển kinh tế.

7


(ẢNH: BỘ QUỐC PHÒNG SINGAPORE)
Biên bản ghi nhớ giữa hai lực lượng quân đội được ký kết vào cuối
tháng 8 bởi, trong ảnh ở đằng trước bên trái, Chỉ huy Bộ Tư lệnh khu vực Ấn
Độ Dương - Thái Bình Dương của Hoa Kỳ, Đô đốc John Aquilino, Tham
mưu trưởng của Lực lượng Quốc phòng Singapore, Trung tướng Melvyn
Ong và Tướng Quân đội Hoa Kỳ Paul Nakasone, Chỉ huy trưởng Bộ Tư lệnh
không gian Mạng của Hoa Kỳ. Biên bản này mở rộng Thỏa thuận Hợp tác
Quốc phòng được Tăng cường vào năm 2015 của hai chính phủ. Thỏa thuận
đó thể chế hóa các lĩnh vực hợp tác phi truyền thống như phịng thủ khơng
gian mạng và an ninh sinh học.
Bộ Quốc phịng Singapore đã mơ tả thỏa thuận này là thúc đẩy sự
hợp tác, tương tác và trao đổi thông tin giữa các “đối tác đáng tin cậy”.
Theo Nhà Trắng, MOU sẽ “hỗ trợ sự hợp tác quốc phòng trên diện
rộng để thúc đẩy chia sẻ thông tin về an ninh mạng, trao đổi những dấu hiệu
cho thấy mối đe dọa, kết hợp đào tạo và các cuộc diễn tập trên khơng gian
mạng cũng như các hình thức hợp tác trực tiếp khác giữa hai quân đội về
các vấn đề trong không gian mạng”.
Theo SC Media, một tổ chức đưa tin về an ninh mạng, bằng cách
tăng cường các kết nối liên quan đến không gian mạng với Singapore, ba
MOU có thể giúp Hoa Kỳ củng cố mạng lưới hậu cần vi điện tử của mình.
Ngồi việc là một quốc gia đi đầu trong lĩnh vực an ninh mạng, Singapore

cũng là một bên quan trọng trong chuỗi cung ứng thiết bị bán dẫn, chiếm
19% trong ngành thiết bị bán dẫn toàn cầu.

8


PHẦN 3: HÀN QUỐC GIỚI THIỆU VĂN HÓA QUA PHIM “TRỊ
CHƠI CON MỰC”
Quốc gia: Hàn Quốc Lĩnh vực: Văn hóa Hình thức: Phim ảnh
Nguồn của quyền lực mềm: Làn sóng Hallyu của Hàn Quốc

9


Seri phim truyền hình Hàn Quốc "Trị chơi con mực" (Squid Game)
phát trên nền tảng Netflix đang tạo ra cơn sốt trên phạm vi tồn cầu. Đặc
biệt, các trị chơi dân gian được giới thiệu trong phim dự kiến sẽ trở thành
một phương tiện quan trọng để quảng bá về văn hóa Hàn Quốc trong thời gian
tới.
Trong thời gian diễn ra Lễ hội điện ảnh thế giới châu Á tại Los
Angeles (Mỹ) vào ngày 7/11 (giờ địa phương), đã có hơn 500 người tham
gia sự kiện nhỏ quảng bá văn hóa Hàn Quốc thơng qua các trị chơi xuất hiện
trong phim "Trò chơi con mực".

10


Các bạn trẻ say mê chơi các trò "Hoa dâm bụt đã nở" (trong phim
gọi là trò "Đèn xanh, đèn đỏ"), trò ném Ttakji, hay vừa ngửi mùi thơm ngọt
ngào vừa tập trung vào trò tách kẹo đường Dalgona.

Một người tham gia chia sẻ đây là một chương trình hay nhất mà họ
từng được trải nghiệm, trong đó tất cả mọi người được ra ngồi và chơi các
trị xuất hiện trong phim "Trị chơi con mực".
Nhờ bộ phim truyền hình mà tất cả các trò chơi đều trở nên rất quen
thuộc, khung cảnh sự kiện giống như một "bữa tiệc xóm làng", quảng bá về
văn hóa Hàn Quốc.
Một Youtuber chia sẻ qua chương trình ấn tượng này, người tham gia
có cơ hội biết về văn hóa Hàn Quốc, chơi những trị chơi khi cịn nhỏ.
Khơng chỉ được chơi một cách vui vẻ mà những người tham gia còn
được nhận giải thưởng, với giải nhất là 456 USD. Dù không phải là giải
thưởng "siêu khổng lồ" 45,6 tỷ won (38,5 triệu USD) như trong bộ phim,
nhưng ai cũng chơi với tinh thần hết mình.
Tuy nhiên, khác với bộ phim, trị chơi cuối cùng để chọn ra người
chiến thắng là trò "đá cầu", một trò chơi truyền thống của Hàn Quốc. Người
chiến thắng cuộc chơi chia sẻ cô là một "fan cuồng" văn hóa Hàn Quốc, và
ln muốn tiếp tục học hỏi và bồi dưỡng kiến thức về văn hóa Hàn Quốc.
11


Ngồi ra, phần thưởng cuộc chơi cịn là một tour du lịch tới đảo
Jeju. Trong phim "Trò chơi con mực", đảo Jeju được giới thiệu là "Hawaii
của Hàn Quốc", nên sự kiện này càng là cơ hội tốt để quảng bá về hịn đảo
phía Nam Hàn Quốc với du khách Mỹ.

12


PHẦN 4: HỘI THẢO BIỂN ĐÔNG LẦN THỨ 11 CỦA TRUNG TÂM
CSIS, MỸ

Quốc gia: Hoa Kỳ
Lĩnh vực: Chính trị, quân sự
Hình thức: Chính sách, Hội thảo
Nguồn của quyền lực mềm: Sức mạnh vị thế của Mỹ có tầm ảnh
hưởng tới các quốc gia trên thế giới.

Ngày 30/7/2021, Trung tâm Nghiên cứu và Chiến lược Quốc tế
(CSIS) Mỹ tổ chức phiên đầu tiên của chuỗi Hội thảo Biển Đông tại
Washington, DC lần thứ 11, phối hợp với Quỹ nghiên cứu Biển Đông (Việt
Nam) và các đối tác tài trợ khác.
Phiên đầu tiên có chủ đề “Cập nhật tình hình Biển Đơng gần đây”
gồm phát biểu chính của Nghị sĩ Elaine Luria – Phó Chủ nhiệm Ủy ban
Quân vụ Hạ viện Mỹ, cựu Trung tá Hải quân Mỹ, cùng sự tham gia của Ơng
Greg Poling (CSIS) với vai trị Chủ tọa, TS. Zack Cooper (Viện Doanh

13


nghiệp Mỹ AEI) và TS. Nguyễn Nam Dương (Học viện Ngoại giao Việt
Nam).
Các học giả thảo luận về chính sách của Chính quyền Biden trong vấn
đề Biển Đơng, tập trung vào năng lực của Hải quân, cách tiếp cận của Mỹ với
Trung Quốc và hợp tác giữa Mỹ và Đông Nam Á. Ngoài ra, hội thảo cũng
tập trung vào quá trình đàm phán COC, Nhóm bộ Tứ (Quad) và các diễn
biến gần đây tại Biển Đông.
CSIS sẽ tổ chức các phiên tiếp theo của chuỗi Hội thảo Biển Đông
trong Quý III và IV/2021.

14

PHẦN 5: THUẬT XĂM MÌNH Ở THÁI LAN HẤP DẪN SAO
HOLLYWOOD
Quốc gia: Thái Lan
Lĩnh vực: Văn hóa, nghệ thuật
Hình thức:
Nguồn của quyền lực mềm: Nghệ thuật xăm mình Thái Lan

15


Những ngôi sao Hollywood nổi tiếng như Angelina Jolie, Brad Pitt
cũng tìm đến Thái Lan để xăm yantra với mong muốn được bảo vệ và mạnh
mẽ hơn.
Sak yant là một hình thức xăm “thần thánh” đối với người Thái Lan.
Người ta tin rằng những hình thù, ký tự thiêng liêng này có thể khơi dậy
được “quyền lực siêu nhiên” mang lại sức mạnh và may mắn cho người được
xăm.
Xuất hiện từ thời kỳ Angkor
Được biết, trong thời kỳ Angkor cổ xưa, khi Campuchia còn cai trị
một vùng bao la rộng lớn ở khu vực Đơng Nam Á. Thời đó, nhà sư là những
người xăm cho các chiến binh để giúp họ được đấng bề trên bảo hộ, ban sức
mạnh và may mắn, thậm chí khiến mũi tên khơng xun qua được da thịt
trong các trận chiến. Họ xăm kín từ đầu đến chân bằng những hình xăm
linh thiêng được gọi là yantra. Những hình xăm bằng chữ viết Khmer cổ
giống như một loại bùa chú, kèm theo đó là những hình con rắn rết, hổ
báo, voi và các lồi động vật uy quyền khác...Yantra từ đó lan truyền đi
khắp nơi, không chỉ Campuchia, mà ở Lào, Myanmar và Thái Lan cũng ảnh
hưởng rất nhiều về nghệ thuật xăm linh thiêng này.
Ngày nay, hình xăm yantra vẫn cịn phổ biến, nhất là trong quân đội

Campuchia. Tuy nhiên, không phải Campuchia mà Thái Lan mới là nơi nổi
tiếng hơn cả về xăm mình. Ở Thái Lan giờ đây người ta gọi nghệ thuật xăm
này là sak yant. Đối với người dân Thái, sak yant là một hình thức xăm phép
chú khá linh thiêng với các ký tự chữ mang ý nghĩa riêng làm khơi dậy
quyền lực siêu nhiên, không chỉ đẹp về hình thức thơi mà nó cịn là một loại
bùa hộ mệnh của người dân Thái. Mỗi hình xăm được ví như lời chúc phúc,
đưa đường chỉ lối cho con người thoát khỏi bùa mê, được tạo ra bởi những
bậc thầy trong nghệ thuật xăm huyền thuật.
16


Ở Thái Lan, trước khi huyền thuật xăm lan rộng thì người dân thường
tìm đến những nhà sư nơi cửa Phật để được xăm hình. Sau khi xăm, những vị
thiền sư sẽ niệm đoạn chú và phù phép hình xăm để nó có thể hộ mệnh cho
chủ nhân, tạo ra lớp “bảo vệ màu nhiệm” trước những linh hồn quỷ dữ.
Người Thái Lan tin rằng, sức mạnh của sak yant có thể giảm dần theo thời
gian, do vậy mà mỗi năm họ thường quay lại nơi xăm để nhờ các nhà sư
làm phép, khơi phục quyền năng vốn có.
Giờ đây, xăm hình khơng chỉ để bảo hộ bản thân, người ta cịn có vơ
vàn lý do đi xăm, ví như tay chơi trong các băng nhóm xã hội đen thường
xăm hình để thể hiện sức mạnh; người bình thường xăm những mật mã Phật
giáo để tự răn mình; hoặc xăm để lưu lại kỷ niệm một dịp nào đó như ngày
sinh, ngày kỷ niệm đẹp. Thậm chí đây cịn là sự lựa chọn để thể hiện tình
yêu của bản thân khi nhiều thanh niên xăm tên của người mình yêu…
Được biết, ngày nay những hình xăm cổ huyền bí của Thái Lan này đã
trở thành nét nghệ thuật thế giới. Hình xăm sak yant càng trở nên nổi tiếng
khắp thế giới khi hàng loạt các ngôi sang hàng đầu Hollywood như nữ minh
tinh quyến rũ Angelia Jolie và sau này cả nữ diễn viên của Fast and Furious
Michelle Rodriguez hay danh thủ người Ý Fabio Cannavaro...đã cất công đến
Thái chỉ để xăm 5 dòng với mong muốn cầu may mắn và sức khỏe.

Nếu như ai đó muốn tìm hiểu kỹ càng về nghệ thuật xăm này, trường
dạy xăm có tên gọi Bangkok Ink nổi tiếng nằm ngay trung tâm Bangkok là
nơi lý tưởng nhất. Nơi đây chuyên dành cho du khách mong muốn tìm hiểu
nghệ thuật xăm thần thánh cổ xưa này của Thái Lan. Ở trường dạy xăm
Bangkok Ink, hàng năm có tới 20-30 người nước ngồi dành tới vài tháng
liền để tới đây học các kỹ thuật xăm, từ phong cách hiện đại cho đến nghệ
thuật sak yant. Ban đầu, các học viên sẽ thực hành trên da lợn, sau khi đã
được huấn luyện bài bản và có kỹ thuật họ sẽ được thử trên da người bằng
cách xăm miễn phí cho ai tình nguyện.
17


“Chúng tôi đến đây học xăm bởi các trường dạy xăm ở Australia
quá đắt đỏ, học phí lên đến hàng trăm ngàn đô la. Do vậy đến Thái Lan là lựa
chọn tối ưu nhất”, Alex Kelly, một sinh viên đến từ thành phố Melbourne
của Australia cho biết.

18