Báo cáo rủi ro trong giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu đường hàng không

ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
HỆ VĂN BẰNG 2 CHÍNH QUY– KHĨA 11
LỚP NGOẠI THƯƠNG
ad cb
MÔN HỌC
VẬN TẢI BẢO HIỂM
NGOẠI THƯƠNG
ĐỀ TÀI
RỦI RO TRONG QUÁ TRÌNH GIAO NHẬN HÀNG HÓA
XUẤT NHẬP KHẨU BẰNG ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG
& CÁC BIỆN PHÁP GIẢM THIỂU RỦI RO
GIÁO VIÊN GIẢNG DẠY:
ThS Ngô Thò Hải Xuân
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
Tp.Hồ Chí Minh – tháng 09 năm 2009
Nhóm thực hiện : Nhóm 6
Danh sách nhóm
1. Trần Thò Hiền
2. Trònh Quốc Quỳnh
3. Võ Thò Cẩm Trân
4. Trần Thò Mai Phương
5. Nguyễn Thò Thái Hiền
6. Đặng Minh Tuấn
7. Trònh Thò Thanh Hương
8. Trần Thò Thu Hiền
9. Lê Đỗ Lan Anh
10.Nguyễn Thò Thu Hiền (sinh ngay 19/10/1985)
11.Nguyễn Thò Thanh Thảo
12.Phạm Thò Bích Vân
13.Võ Thò Hải Yến

14.Nguyễn Lưu Tường Vi
15.Phan Vân Anh
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 2
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
MỤC LỤC
I. Khái niệm và phân loại các rủi ro trong quá trình giao nhận hàng hóa
bằng đường hàng không:
1. Khái niệm
2. Phân loại
a. Rủi ro trong quá trình giao hàng
b. Rủi ro trong quá trình vận chuyển
c. Rủi ro trong quá trình nhận hàng
II. Các biện pháp giảm thiểu rủi ro
III. Một số ví dụ về tranh chấp trong việc vận chuyển hàng hóa bằng
đường hàng không:
1/ Ví dụ 1
2/ Ví dụ 2
3/ Ví dụ 3
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 3
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
I. Khái niệm và phân loại rủi ro trong quá trình giao nhận hàng hóa
bằng đường hàng không
1. Khái niệm:
- Rủi ro là khả năng gặp nguy hiểm có thể phát sinh từ một vài tiến trình hay từ
một vài sự kiện, rủi ro chỉ phát sinh khi có một sự không chắc chắn về mất mát
sẽ xảy ra.
- Rủi ro trong giao nhận hàng hóa xuất nhập khẩu bằng đường hàng không: là
những sự cố mà cả người xuất khẩu, người nhập khẩu và người chuyên chở

không thể dự đoán trước được, nó có thể là những sự cố liên quan đến hành
trình bay, đến hàng hóa được vận chuyển bởi phương tiện này hay những rủi ro
về thủ tục, chứng từ xuất nhập khẩu banèg đường hàng không…liên quan đến sự
mất mát, tổn thất về hàng hóa xuất nhập khẩu
- Rủi ro mang tính ngẫu nhiên và bất ngờ.
2. Phân loại:
a. Rủi ro trong quá trình giao hàng
* Về phía người thuê vận chuyển:
- Không book được chuyến bay do đặc tính hàng hóa:
+ Hàng có kích thước lớn, dài, cồng kềnh (oversize)
+ Hàng thực phẩm cần bảo quản lạnh (bằng đá khô, đá gel)
+ Hàng nguy hiểm (sơn, dầu, hóa chất, pin …)
- Không book được chuyến bay do hiện tượng căng tải. Số lượng các hãng máy
bay, tuyến bay là hạn chế. Vì vậy phát sinh ra mùa căng tải, hàng hóa bò tồn
đọng. Ngừơi gửi hàng phải chấp nhận cứơc phí tăng cao hoặc thậm chí bò “rớt’
hàng.
- Không book được chuyến bay do không cung cấp đủ chứng từ gửi hàng đặc biệt
là nhóm hàng không thuộc hàng thông thường (general cargo). Ví dụ bản
MSDS (material safety data sheet) cho hàng nguy hiểm, FDA cho hàng thực
phẩm gửi đi Mỹ.
- Rủi ro do quy cách đóng gói hàng hóa trước khi gửi không theo chuẩn (đóng
kiện gỗ, ván ép, hun trùng, thùng xốp).
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 4
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
- Rủi ro trong việc lập bộ chứng từ đi kèm hàng hóa có thiếu sót hoặc sai (hóa
đơn thương mại, C/O, Health Certificate …).
* Về phía nhà vận chuyển:
- Người gửi hàng hủy bỏ booking hoặc booking sai về trọng tải, ngày giờ xuất
hàng, kích thước.

b. Rủi ro trong quá trình vận chuyển hàng hóa:
- R ủi ro do trường hợp bất khả kháng gây ra như thiên tai, tai nạn, cháy nổ máy
bay:
•
Rủi ro do thiên tai: là những rủi ro xảy ra gây nên những chấn động về thời tiết
xấu và những tai nạn, tai hoạ tự nhiên khác mà con người không chi phối được
như sương mù, bão tố.
•
Rủi ro do các tai nạn bất khả kháng bất ngờ như: cháy nổ, tai nạn do các thiết bò
máy móc máy bay bò hỏng hóc, chim chui vào động cơ (như trường hợp chiếc
Airbus 320 của hãng hàng không Mỹ US Airways chở 153 người hạ cánh an
toàn xuống sông Hudson, thành phố New York).
•
Rủi ro do chiến tranh và các yếu tố chiến tranh ảnh hưởng đến vận chuyển hàng
hoá như: Chiến tranh, nội chiến, cách mạng, nổi loạn khởi nghóa hoặc xung đột
dân sự phát sinh từ những biến cố đó.
- Rủi ro do nhân sự và cơ sở vật chất nhà vận chuyển: tổ lái thiếu kinh nghiệm
và khâu bảo dưỡng kém do tiết kiệm ở những hãng máy bay nhỏ ở các nước
nghèo và phương pháp đào tạo phi công hiện nay gây nên các tai nạn máy bay
(nguyên nhân chính đều do máy bay mất kiểm soát lúc đang bay mà có thể do
tổ lái thiếu tập trung, mất phương hướng hoặc cất cánh, hạ cánh thiếu lực,
nhầm đường băng khi phi công và đài kiểm soát không lưu thiếu tập trung, dẫn
đến nhầm lẫn, thảm kòch sẽ xảy ra. Lỗi có thể do phi công không quen đường
băng hoặc nhân viên kiểm soát không lưu làm việc tắc trách).
- Rủi ro hàng hóa bò hư hỏng: do nhà vận chuyển không đáp ứng đúng transit
time thỏa thuận (máy bay bò tắc nghẽn, không có chuyến nối ở nơi quá cảnh).
- Rủi ro hàng hóa bò thiếu hụt, mất mát đặc biệt trong quá trình chuyển tải ở
những tuyến đường dài.
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 5
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK

bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
c. Rủi ro trong quá trình nhận hàng:
* Về người nhận hàng:
- Hàng hóa nhận được không đúng theo thời hạn yêu cầu, số lượng và chất lượng
theo packing list và manifest.
- Hàng hóa không được thông quan do bộ chứng từ gửi hàng ở nước xuất và bộ
chứng từ cần xuất trình ở nước nhập khẩu (ví dụ: đối với hàng thực phẩm trên
10 kgs gửi đi Nhật, người nhận phải mang hàng đi kiểm dòch, đối với hàng đồ
gỗ gửi đi Trung Quốc trên 100 kgs, người nhận phải có giấy phép nhập khẩu).
- Không nhận được hàng do những chi tiết trên vận đơn hàng không bò sai (đặc
biệt trong các trường hợp gửi hàng airport to airport).
* Về người vận chuyển:
- Không thu được cước vận chuyển:
•
Lô hàng có giá trò thấp (1 bức tranh, 1 cái bàn, cái giường, tủ, nệm )
•
Lô hàng bò mất mát, hư hỏng, đến chậm trễ
•
Lô hàng không thông quan được
II. Các biện pháp giảm thiểu rủi ro
* Về phía người thuê vận chuyển:
- Nắm rõ đặc tính hàng hóa gửi đi
•
Nhằm tìm kiếm các nhà vận chuyển phù hợp nhất ( hàng đông lạnh cần phải
book các chuyến bay thẳng, ví dụ VN cho tuyến đi Frankfurt, TG cho tuyến đi
Melbourne)
•
Có cách thức đóng gói đúng chuẩn nhằm hạn chế tối đa rủi ro thiệt hại, hư
hỏng (hàng thủ công mỹ nghệ cần đóng kiện gỗ, thùng cacton gửi đi phải quấn
băng keo xung quanh để chống thấm nước)

- Chuẩn bò bộ chứng từ gửi hàng
•
Tùy theo thông lệ từng nước mà có những quy đònh về thủ tục hải quan như
C/O (form A, AJ, B, …), Health Certificate, Certificate of Phytosanitary,
Fumigation…)
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 6
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
•
Các thông tin kê khai trên bộ chứng từ chuẩn xác (trò giá hóa đơn thương mại,
packing list …)
•
Chứng từ an toàn để hàng nguy hiểm được chấp nhận vận chuyển (MSDS,
Certificate of Analysis)
- Tìm hiểu kỹ về đặc điểm và chất lượng mỗi nhà vận chuyển:
•
Kích cỡ, trọng tải vận chuyển
•
Transit time
•
Lộ trình bay
•
Cước phí
•
Độ an toàn, tin cậy
•
Khả năng bồi thường thiệt hại.
- Mua bảo hiểm hàng hóa để phòng tránh các rủi ro bất khả kháng va rủi ro do
lỗi chủ quan.
* Về người vận chuyển:

- Kiểm tra kỹ về đặc tính hàng hóa không phải là hàng hóa thông thường (hàng
nguy hiểm, hàng đông lạnh)
- Thu tiền mặt cước phí các khách hàng vãng lai (ad hoc)
- Gửi pre alert cho người nhận hàng chuẩn bò các thủ tục cần thiết
* Về người nhận hàng:
- Tùy theo đặc tính loại hàng hóa nhập khẩu để có thể chuẩn bò các thủ tục cần
thiết để nhận hàng ( Giấy ủy quyền, giấy phép nhập khẩu, …)
- Chuẩn bò cơ sở vận chất, phương tiện để có thể nhận hàng
- Chuẩn bò đầy đủ và chính xác chứng từ cần thiết và hợp lệ
- Tìm hiểu luật pháp, qui đònh và thủ tục của các nước sở tại.
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 7
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
III. Một số ví dụ về rủi ro trong vận chuyển hàng hóa bằng đường
hàng không
1/ Tổn thất hàng hoá trong tai nạn máy bay
Các nhà chức trách Nga cho hay toàn bộ 7 thành viên tổ lái đã thiệt mạng khi một
máy bay chở hàng của nước này rơi ngay khi vừa cất cánh từ một sân bay ở Moscow
vào ngày 29 tháng 7 năm 2007.
Lính cứu hỏa tại hiện trường máy bay rơi.
Theo phát ngôn viên Viktor Beltsov của Bộ Tình trạng Khẩn cấp Nga, chiếc máy bay
An-12 tuabin phản lực cánh quạt thuộc sở hữu của hãng hàng không tư nhân Atran rơi
lúc 4h22 sáng (giờ đòa phương) sau khi khởi hành từ sân bay Domodedovo, đông nam
thủ đô Moscow.
Máy bay đang hành trình tới Bratsk, đông Siberia, thì lao thẳng xuống mặt đất, vỡ tan
thành từng mảnh và các mảnh vỡ văng trên một vùng rộng. Ông Beltsov cho hay
không có thương vong dưới mặt đất.
Chưa rõ nguyên nhân vụ tai nạn và lực lượng cứu hộ đã tìm thấy các máy ghi âm ở
buồng lái máy bay.
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 8

Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
Theo phát ngôn viên Beltsov, chiếc An-12 mang 9 tấn hàng, ít hơn nhiều so với trọng
tải tối đa 20 tấn.
Quá tải là một nguyên nhân đằng sau nhiều vụ rơi máy bay chở hàng ở Nga. Các
chuyên gia cho biết, nhiều công ty thường làm giả các giấy tờ để chở nhiều hàng hóa
hơn cho phép trên máy bay, lờ tòt các quy đònh về an toàn.
Loại máy bay An-12 được thiết kế trong những năm 1950 và được chế tạo số lượng
lớn phục vụ vận tải cả quân sự và dân sự. Hơn 100 máy bay như vậy vẫn đang hoạt
động ở Nga và nhiều nước khác.
Hãng tin RIA Novosti dẫn lời các quan chức hàng không Nga cho biết chiếc máy bay
rơi sáng nay sẽ hết hạn sử dụng vào cuối năm.
Biện pháp giảm thiểu rủi ro:
 Tai nạn xảy ra khiến toàn bộ hàng hoá trên máy bay bò tổn thất. Do đó rủi ro thiệt
hại về vật chất hàng hoá là rất nghiêm trọng. Vì vậy trong mọi trường hợp vận
chuyển hàng hoá vận tải bằng đường hàng không ta nên mua bảo hiểm hàng hoá để
giảm thiểu mức độ tổn thất khi xảy ra rủi ro.
2/ Tranh chấp trong việc giao hàng chậm
CÔNG TY GỖ NGHĨA PHÁT
HỘI CH FRANKFURT
Để có thể tham gia vào hội chợ Frankfurt diễn ra vào ngày 12 tháng 2, công ty đồ gỗ
Nghóa Phát đã quyết đònh vận chuyển lô hàng mẫu bằng đường hàng không. Để tiếp
kiệm chi phí trong cước vận chuyển lô hàng mẫu (có giá trò thấp ) trên, Nghóa Phát đã
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 9
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
chọn dòch vụ WEF (hàng nặng – cước phí rẻ và thời gian lâu hơn so với gói cước
Express) của công ty chuyển phát nhanh A.
Timeline của Nghóa Phát: Thứ 5 tuần nay ra hàng, hàng phải được giao hạn chót vào
thứ 6 tuần sau.

_ Nhân viên công ty A lập tức book chuyến bay ( hãng MS) cho lô hàng và cho rằng
có thể đáp ứng hạn đònh hội chợ mà không cần sử dụng đến dòch vụ Express.
_ Thực tế khi trong quá trình hàng được vận chuyển, hàng đã đến chậm hơn so với
transit time dự kiến cũa hãng máy bay là 1 ngày.
_ Quá trình làm thủ tục hải quan cũng kéo dài hơn 2 ngày vì trò giá kê khai trên hóa
đơn thương mại thấp hơn so với giá trò hàng. Shipper phải gửi lại Invoice có sửa chữa
_ Chính vì thế đáng lẽ thứ 4 dự kiến hàng sẽ thông quan và đi giao đến tay người
nhận trong gian hàng là vào thứ 6.
_ Hàng lại thông quan vào sáng thứ 6 và không thể đi giao vì đại lý công ty A bên
nước nhập khẩu không làm việc thứ 7, CN. Từ đó phát sinh phụ phí giao hàng đặc biệt
ngày thứ 7 là USD 3000 để có thể triễn lãm vào thứ 2 tuần sau.
 Vấn đề đặt ra là ai sẽ là người chòu trách nhiệm phần chi phí phát sinh đặc biệt.
Theo đó phần phát sinh đặc biệt này có trách nhiệm của cả hai bên người gửi hàng và
công ty vận chuyển. Người gửi hàng chủ quan chọn dòch vụ không đảm bảo bên cạnh
đó việc chuẩn bò hồ sơ chứng từ không hoàn hảo nên phải mất thời gian sửa chữa.
Nhà vận chuyển thiếu sót trong việc tư vấn khách hàng cũng như trong việc kiểm tra
kỹ lưỡng về chuyến nối.
Như vậy công ty Nghóa Phát và A chia sẻ phần trách nhiệm rủi ro giao hàng chậm trễ
trên.
Biện pháp giảm thiểu rủi ro:
_ Người gửi hàng: làm bộ chứng từ hoàn hảo, chọn lựa dòch vụ thích hợp với mục đích
gửi hàng của mình. Ví dụ những lô hàng cần gấp, có yếu tố thời gian đóng vai trò
quyết đònh thì phải lựa chọn dòch vụ Express, có đảm bảo với cước phí cao.
_ Nhà vận chuyển: kiểm tra kỹ lưỡng về chuyến nối, trọng tải vận chuyển đặc biệt
trong các chuyến hàng có thời gian sít sao.
GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 10
Mơn: Vận tải bảo hiểm Ngoại thương – Rủi ro trong q trình giao nhận hàng hóa XNK
bằng đường hàng khơng & các biện pháp giảm thiểu rủi ro
3/ Rủi ro khi hàng hóa không được thông quan
_ Để kiểm tra mẫu thòt có đạt tiêu chuẩn, siêu thò Big C đã ký hợp đồng thử mẫu tại

công ty giám đònh SGS. SGS phải gửi mẫu thử sang tận phòng thí nghiệm tại Bỉ. Mẫu
hàng này cần phải bảo quản lạnh và có kết quả gấp nên SGS đã chọn công ty phát
chuyển nhanh B. B chấp nhận vận chuyển với dòch vụ Door to Door cho lô hàng và
yêu cầu SGS cung cấp chứng từ có liên quan như Health Certificate, Invoice và
Packing List. Mọi thứ đều đựơc chuẩn bò hoàn hảo trước lúc xuất hàng và trong vận
chuyển. Máy bay đã đến đúng dự kiến. Vấn đề nảy sinh ở đây là hàng lại không được
thông quan tại Bỉ vì nhân viên công ty B không tư vấn với người nhận về giấy phép
nhập khẩu. Vì vậy người nhận phải nhanh chóng đi xin giấy phép nhập khẩu. Thời
gian người nhập khẩu xin giấy phép quá dài (kéo dài 2 tuần), mẫu thòt bò biến đổi về
chất lượng, buộc phải hủy hàng.
_ Tuy trò giá lô hàng không cao nhưng việc hủy hàng đã khiến công ty SGS mất hợp
đồng (trò giá 100 triệu) với Big C. Rủi ro phát sinh trong khâu tư vấn khách hàng của
công ty B. Hậu quả, SGS không thanh toán cước phí vận chuyển và không sử dụng
dòch vụ công ty B.
Biện pháp giảm thiểu rủi ro:
_ Người gửi hàng phải lựa chọn dòch vụ uy tín, chất lượng và có chuyên môn trong
việc xử lý các mặt hàng có tính chất đặc thù. Tìm hiểu kỹ về các chính sách về kinh
tế, chính trò, văn hóa tại nước nhập khẩu đế có thể đáp ứng.
_ Công ty phát chuyển nhanh phải tư vấn kỹ về các chứng từ, thủ tục cần thiết để lô
hàng có thể thông quan tại các nước có quy đònh gắt gao. Có thể giảm thiểu rủi ro
bằng cách cung cấp dòch vụ Door to Airport cho người gửi hàng.

GV: ThS Ngơ Thị Hải Xn 11