Giáo trình Nuôi trồng thủy sản đại cương: Phần 2 - Nguyễn Quang Linh

Chu’O’ng IV

THUC AN, DINH DUONG VA NANG SUAT
DONG VAT THUY SAN
■

■

I. NGUON THUC AN CHO NUOI TRONG THUY SAN
1. Loai thirc an, thanh phan chinh cua thirc an va vai tro cua
chung doi voi dong vat thuy san
r

1.1. Khai niem ve thirc an
Thuc an nuoi trong thuy san la nhung loai vat chat ma cac
loai dong vat thuy san tiep nhan vao co the de duy tri su song va
san xuat cua chung.
Thuc an co 3 nhom khac nhau:
Thuc an tinh la nhung loai thuc an co chua nhieu tinh bot:
Gao, cam, ngo, khoai lang, khoai tay, san, ba san, cac loai ngu
coc, cac loai bot ca, dau tuong, bot thit, bot mau hoac thuc an
hon hop,... Day la nhom thuc an chinh cung cap nguon nang
lugng cho dong vat thuy san. Thuc an tinh thuoc loai de tieu hoa,
de che bien va de hon hgp.
>

r

Thuc an tho la nhung loai thuc an co chua nhieu chat xo
nhu cenlulose: co, cac loai than cay, la dau - lac, than cay
chuoi, va rau xanh... N hung loai thuc an nay thudng cd ham

lugng dinh dudng thap, rat kho tieu hoa, kho che bien, kho bao
quan va kho hon hgp.
r

r

r

r

r

Ngoai ra de tien lgi cho ngudi nudi trdng, chung ta da tinh
toan nhu cau cua cac loai dong vat thuy san theo tung giai doan
?

r

r

">

r

tuoi (hoac giai doan san xuat), hudng san xuat,... de san xuat

101


cac thuc an hdn hap cong nghiep hoac tir phoi che de cung cap

cho chung. Trong thuc an hon hop tuy loai hay doi tuong nuoi
ma thanh phan co khac nhau, nhung hhin chung la co du ca tinh
bot, xo tho, dam, beo, khoang, vitamin,... theo nhu cau dinh
dudng cua gia sue. Ngoai ra, trong thuc te, ngudi ta cdn su
dung nhieu thuc an tuai sdng d 2 dang: 1) Thuc an tu a i sdng
tu dong vat, cho dong vat thuy san an true tiep nhu nudi ca
biln; 2) Thuc an tuai sdng uong nudi au trung nhu artemia,
luan trung, tao...

1.2. Thanh phan hoa hoc va gid tri dinh duang cua thuc an
_

r

>

Thanh phan hoa hoc cua thuc an la ty le cua cac chat hoa
hoc cd trong thuc an do. Chung bao gdm protein, chat beo (lipit),
xa, khoang, vitamin,... Nhung gia tri nay chi xac dinh dugc khi
dua thuc an phan tich thanh phan hoa hoc trong cac phong phan
tich. Cac gia tri dinh dudng cd the tinh d mot sd trang thai: tinh,
9

r

■
7

tho, trao ddi, tieu hoa.
Gid tri dinh duang cua cac loai thuc an la gia tri su dung

cho dong vat thuy san trong cac qua trinh trao doi chat, tieu hoa
va cho cac hoat dong sdng, san xuat. Cac gia tri nay cung co th i
dugc danh gia trong cac phong phan tich va ddi khi cung ca tren
n

r

\

ca the sdng (in vivo). Cac thanh phan hoa hoc sau khi phan tich
nhu vay dugc tinh theo vat ch it kho (VCK, DM - dry matter),
tuc la trong dieu kien kho 100% khdng cd nude trong thuc an.
Cung cd trudng hgp vat ch it kho tu nhien hay ngoai trdi, cd
nghTa la trong loai vat chat dd cdn mot lugng nude hay do am
nhat djnh, thdng thudng 10 - 15%. Hoac khi noi d in vat ch it
tuai, trudng hgp nay thudng dung cho cac thuc an tho - xanh va
nhu vay cd nghTa la loai thuc an do dang chua trong chung mot
ty le nude rat cao - cd khi tdi 80 - 90%.

102


1.3. Thirc an san xuat theo cong nghiep
r

\

• Thuc an cong nghiep: Dugc phoi tron tir cac thanh phan
tinh, tho va can doi cac ham lugng cac chat dinh dudng ve nang
lugng, protein, chat beo, khoang va vitamin

• Thuc an bo sung: Trong nuoi trong thuy san,
dung nhieu loai thuc an bd sung nham nang cao
xuat va sue de khang benh cua cac dong vat thuy
cac che pham, ngudn thuc an bd sung nay cd the
khac nhau. Cac nhom thuc an bd sung nhu sau:
r

\

7

7

7

ngudi nudi su
kha nang san
san. Tuy theo
cd ngudn goc
>

f

+ Nhom cd ngudn goc tir cac vitamin, khoang vi lugng
y

r

r

+ Nhom cd ngudn goc tu cac chat khang sinh
x

r

r

+ Nhom cd ngudn goc tu cac chat kich thich sinh trudng
+ Nhom cd ngudn goc tir cac men
y

r

r

t

+ Nhom cd ngudn goc tir cac che pham sinh hoc
Tuy nhien, viec dung loai thuc an bd sung nao can phai can
nhac ky ludng de dam bao an toan sinh hoc.
/

7

• Thirc an tuoi sdng
X

>v

- Phat huy viec sir dung ngudn thirc an san cd cua dia

phuong, tang cudng sir dung ngudn thirc an tuoi sdng cd che
bien va tiet trung. Tang cudng su dung ngudn thirc an cd ngudn
goc tir thuc vat nhieu hon.
r

y

y

- Phat huy cac loai cd kha nang su dung thuc an tu nhien va
thuc an tho xanh, dac biet cac ddi tugng cd kha nang sir dung
thuc vat cao.
- Giam dan va di den han che sir dung thirc an cong nghiep,
thay bang viec che bien va phoi tron thirc an cho phu hgp vdi
tirng doi tugng, tirng giai doan nudi. Dac biet chu y giam chi phi
thirc an de ha gia thanh va ddi vdi cac md hinh nudi trdng nhd, le
va nong dan ngheo.
>

r

f

r

103


2. Thirc an tiroi song va ngudn loi tir cac dam pha, thuy v y c
cho nuoi trong thuy san

Tam Giang - Cau Hai la mot trong nhung noi co khu he sinh
vat phong phu va noi tieng. Theo cac nghien cuu truoc day co
171 loai thuc vat phu du, 37 loai dong vat phu du, 54 loai thuc
vat nho bam day, 43 loai rong tao, 15 loai co nuoc, 31 loai thuc
vat can, 63 loai dong vat day, nhung den nay so lugng va thanh
phan loai da giam nghiem trong. Nghien cuu Khoa Thuy san,
2003, sd loai cua dong vat phu du 31, nhu vay so loai ngay cang
giam theo thdi gian va dac biet thanh phan loai thay ddi theo
chilu suy giam. Mot sd nghien cuu khac cung cho rang sd lugng
va thanh phan loai thuc vat phu du cung giam nhanh chong trong
nhung nam gan day. Dam Thj Nai hay De Gi d Binh Dinh cung
la nhung dam nude lg cd nguon thuc an tuoi sdng rat phong phu
de phat trien nudi trdng thuy san cd hieu qua.
>

>

f

r

Theo cac ket qua nghien cuu cac loai luan trung (rotifers)
xuat hien it dan trong cac vung dam pha. B rachionus spp.
giam dan trong he sinh thai dam pha, neu khdng cd ke hoach
bao ton va giu cac ngudn gene nay, cac loai nay cd the bj can
kiet. N hu vay ngudn thuc an tu nhien cho nudi trdng thuy san
se gap kho khan.
Ngoai ra, d mien Trung cdn cd nhieu dam pha, rat da dang
va phong phu ngudn thuc an tu nhien nhu cac dam pha d Binh

Djnh (Thi Nai, De Gi, Tra O) va nhieu thuy vuc khac.
II. DINH DlTONG VA VAI TRO CUA CAC CHAT DINH DlTdNG
1. K hai niem ve dinh dudng

Dinh dudng la nhung hgp chat sinh hoc ma moi co th i c in
de duy tri su song, sinh trudng, phat trien va san xuat. Khi cac
chat dinh dudng dugc cac ca the dong vat tiep nhan vao co the
thi chung se di qua cac qua trinh chuyen hoa va dugc co the hap
thu, dua den nhung noi can thiet de tdng hgp thanh cac chat dac
thu cho mdi loai, mdi ca the hoac dugc dua den cac md, cac co
104


7

f

hay co quan, bo phan va dugc phan giai de cung cap nang lugng
cho cac hoat dong song.
Cac ch it dinh duong can thiet cho dong vat thuy san bao
gom protit, lipit, gluxit, vitamin, muoi khoang, nuoc.
>

r

Cac chat dinh duong chua trong no 20 trong so hon 100 cac
nhan to hoa hoc da quen biet. Ten va ky hieu hoa hoc cua 20 nhan
to do la: Canxi (Ca), Cacbon (C), Clo (Cl), Coban (Co), Dong
(Cu), Flo (F), Hydro (H), lot (I), Sat (Fe), Mangan (Mg), Manhe
(Mn), Molibden (Mo), Nito (N), Oxy (O), Photpho (P), Kali (K),

Selenium (Se), Natri (Na), Luu huynh (S) va Kem (Zn).
Cac chat dinh duong nay da so khong co 6 cac dang don
chat, rieng le ma dong vat tiep nhan chung 6 cac dang hon hgp
trong cac loai thuc an ma chung an vao hang ngay.
2. Vai tro cua cac chat dinh duong

Nu&c: N uoc la hgp chat cua oxy va hydro (H20 ), khong
mau, khong mui, khong vi. Chung ta thudng hay noi nuoc va do
am, do am de chi ham lugng nuoc co trong khong khi, thuc an,...
va 2 trang thai nay luon thay doi cho nhau. Vi vay nuoc co trong
moi loai thuc an ma dong vat an vao. Nuoc chiem mot ty le rat
Ion trong co the (co the toi 70 - 80% trong lugng), vi vay no la
mot chat dinh duong khong the thieu. Neu khong co nuoc, cac
sinh vat co the bi chet. Nhu cau ve nuoc co the thay doi theo
loai, tung moi truong song cua cac loai do.
r

r

7

r

r

f

r

Nuoc tham gia vao qua trinh trao doi chat trong co the. Nuoc

tham gia van chuyen cac chat dinh duong, dieu hoa dien giai. Nuoc
cung gop phan tao nen khuon hinh cua co the dong vat. Trong khau
phan an cua dong vat co the khong can tinh den nhu cau nuoc cua
cac loai dong vat thuy san, tuy nhien trong ao nuoi can phai chu y
den nguon nuoc va chinh nuoc va chat lugng nuoc quyet dinh den
sinh truong va phat trien cua cac loai dong vat thuy san.
>

x

r

7

7

\

y

7

r

\

f

r

r

f

y

C arbuahydrate: Hgp chat carbon hydrat bao gom Carbone,
Hydrogene va Oxygene trong moi hgp chat carbon hydrate don
105


gian hay phuc tap. Hop chat carbon, hydrat don gian nhat trong
cac loai thirc an cua dong vat la tinh bot - nguon cung cap nang
lugng chinh cho co the. Loai carbon hydrat phuc tap nhat trong
thuc an cua dong vat la Cellulose, co nhieu trong thanh cua cac
te bao thuc vat.
Chat beo: Chat beo thudng duoc dai dien boi mo va dau thuc
vat, chung cung chua carbon, hydro va oxy. Trong thanh phan
cua chung co nhieu carbon va hydro hon la oxygene so voi cac
hop chat Carbuahydrate khac. Trong dieu kien nhiet do moi
truong (trong phong) thi mo la chat ran va dau la chat long, so di
nhu vay la do chung co muc bao hoa tuong doi khac nhau. Chat
beo co nang luong cao hon carbon hydrat toi 2,25 lan.
Phan Ion chat beo da duoc tong hop tu 3 axit beo dinh vao
khung glycerol. Mac du da co hon 100 axit beo duoc xac dinh,
nhung chi moi co mot axit beo duy nhat (axit linoleic) duoc xac
dinh la axit beo co ban trong thuc an.
r

r

f

r

r

Doi voi mot so loai hay doi tuong nuoi, tinh chat no hay
khong no cua chat beo co vai tro rat quan trong, boi vi d nhung
doi tuong ma khi chat beo dugc tiep nhan vao co the khong dugc
chuyen hoa va dugc tich luy d dang nguyen nhu trong thuc an thi
neu cung cap trong thuc an nhieu chat beo khong no se lam cho
san pham cua chung kho bao quan, vi se bj oxy hoa va nhanh
chong lam giam chat lugng.
r

>

f

r

r

D am (Protein): Protein la mot chat dinh duong rat quan
trgng doi voi sir song, sinh trudng, phat trien va san xuat cua moi
doi tugng. Protein thudng xuyen co carbon, hydro, oxy va nito,
doi khi co ca sat, photpho hay sulphur hoac ca hai. Protein la
chat dinh dudng duy nhat co nito.
r

f

Protein trong cac loai thuc an luon co trung binh
do la nguyen nhan khi phan tich thuc an va xac dinh
nito trong do thi phai nhan vdi 6,25 (100/16 = 6.25)
doi thanh ty le protein. Khi phan tich mot loai thuc

106

16% nito,
dugc ty le
de chuyln
an va xac


dinh dirge ham lugng nita trong do la 3% (100 g thuc an co 3
gam nita), nhu vay ty le protein trong loai thuc an do la 3% x
6,25 = 18.75%, nhu vay 100 g thuc an co 18,75 gam protein).
Thanh phan chinh cua protein la cac axit amin. Protein la hgp
chat cua mot so phuang thuc ket hgp cua 25 loai axit amin tao
thanh.
Protein can thiet xay dung cac te bao, tao xuong, tao cac mo
lien ket. Trong gian bao, cac chat long, mau, va lympho can cac
axit amin de dieu hoa nuoc cua co the, de van chuyen 0 2, C 0 2.
Tat ca cac men deu la protein, vi vay axit amin cung can cho
viec tao ra cac enzyme. Trong cau true hoa hoc cua cac axit amin
deu co mot nhom amin (NH2).
f

r

r

\

y

y

>

Trong cac axit amin thi co mot so axit amin ma cac gia sue
da day don khong the tong hgp dugc va chi co the nhan tu thuc
an thi goi la cac axit amin thiet yeu (isoleusin, leusin, lizin,
methionin, phenylalanil, threonin, tryptophan va valin). Nhung
axit amin ma co the gia sue co the tu tong hgp dugc thi goi la cac
axit amin khong thiet yeu (alanin, aspartic, glutamic,
hydroxyprolin, prolin va serin) va mot nhom cac axit amin tuy
cac dong vat cung tir tong hgp dugc song voi toe do rat cham thi
goi la cac axit amin ban thiet yeu (arginine, histidine, glycine d
mot so loai ca va ca tom).
r

r

r

r

r

f

Khoang: La cac vat chat vo co vi khong chua carbon, bao
gom cac nhom khoang da luang (cac loai dong vat thuy san cdn
so luang lan) bao gom: Ca, Cl, Mg, P, K, Na, S va mot nhom
dugc goi la khoang vi luang (cdn luang nhd) bao gom: Co, Cu,
F, I, Fe, Mn, Mo, Se, va Zn.
r

y

>

r

f

t

Cac mudi khoang giu vai trd quan trong trong cau true co the
nhu xuong, trong hong cau, trong hemoglobin, chung giu can
bang dien giai cho co the, tham gia vao trong cac phan ung trao
ddi chat,...
>

f

7

107


Cac vitamin : Cac vitamin la cac chat dinh duang huu ca ma
ca th i dong vat thuy san can mot luong rat nho de bao dam cho
cac chuc nang dac biet cua co the. Ngudi ta da biet dugc 16 loai
vitamin co vai trd trong dinh dudng cua dong vat thuy san. Cac
vitamin dugc chia lam 2 nhom: Tan trong md va tan trong nude.
Cac vitamin tan trong m d gom: Vitamin A, D, E, K. Hau het
cac vitamin nhom nay tit ca cac ddi tugng than mem, giap xac
va ca deu khdng tu tdng hgp dugc ma can dugc cung cap qua
thuc an.
Cac vitamin tan trong nuoc gdm: Vitamin C (axit ascorbic),
biotin, chlorin, B i2, axit folic, niacin, axit pantotin, B6, B2, Bj.
Mot so loai co kha nang su dung thuc an xanh cao nhu ca
tram cd cd the tao ra dugc nhd cac thanh phan tao nen tu cac vi
sinh vat, nhom vitamin nay cung thich hgp cho ca ngua hay ca
vugc. Cac axit amin loai nay cac doi tugng nuoi cung khdng tu
tdng hgp dugc ma phai lay tir thuc an. Nhieu loai vitamin chi can
cung cap thuc an binh thudng cung da du ham lugng cho nhu
cau cua dong vat thuy san.

1.1. Protein va vai trd cua protein
\

r

f

i

Protein la thanh phan chu yeu tham gia cau tao co the, thay
to chuc cu, xay dung td chuc mdi.
Cac axit amin (AA) se tham gia vao cac san pham protein
dac biet cd hoat tinh sinh hoc cao (hormone, enzyme).
AA se tham gia qua trinh tao thanh nang lugng d dang true
tiep hay tich luy d dang glucogene hay lipid.
Vdi nhung chuc nang quan trong tren, khong cd vat chat nao
co kha nang thay the protein trong ca th6. Khi thuc an thiSu
protein thi dong vat cham sinh trudng, cham phat due, sue sinh
san giam. Do do, protein la chat dinh dudng dugc dac biet chu y
trong thuc an. Muc dich cua nudi dong vat thuy san la bien ddi
protein tir thirc an (tu nhien va nhan tao) thanh protein cau tao ca
the dong vat thuy san cd chat lugng cao.
108


Bang 4.1. Nhu cau axit amin cua mot vai loai tom ca
Loai

Nheo My

Chinh
Nhat

Rophi

Chep

Tom he

Arginin

4,3

4,2

4,2

4,2

5,8

Histidine

1,5

2,1

1,7

2,1

2,1

Isoleucine

2,6

4,1

2,3

3,5

Leucine

3,5

5,4

3,1
3,4

3,4

5,4

Lysine

5,3

5,1

5,7

5,3

Methionine

5,1
-

3,2

-

-

-

(+ cystine)

2,3

5,0

3,2

3,1

3,6

-

5,6

-

-

-

(+ tyronsine)

5,0

8,4

5,7

6,5

7,1

Threonine

2,0

4,1

3,6

3,9

3,6

Tryptophan

0,5

1,0

1,0

0,8

0,8

Valine

3,0

4,1

2,8

3,6

4,0

% protein trong k h iu p h ln

32,0

38,0

28,0

38,5

36,4

Acid amin

Phenylalanine

Bang 4.2. Ti le Pr/E. cho tang truong toi iru cua mot so loai tom ca
% Protein

P/E (mg/kj)

Tac gia

Tom su

37

28

Aquacop, 1977

Tom he

37

26.5

Segweck, 1979

Tom he chan trlng

37

19.1

Cousin, 1992

30

21.5

Dokken, 1987

37

2 1 .5 -2 8 .6

Koshio, 1992

2 2 .2 -2 8 .8

19 .3 -2 3 .2

P a g e ,1973

Ca dia

30

24.6

ND

Ca mu

31.5

25.8

ND

Ca tre phi

40

18.6

Machiel (1985)

C^ chem

40

18.6

L.V. Hung (2000)

Loai

Tom he Nhat ban
Ca nheo My

ND : chira xac dinh

109


1.2. Chat beo va vai trd chat beo
Lipid quan trong va dang duoc quan tam nghien cuu de nang
cao chat luong thuc an cho DVTS. Nhieu ket qua nghien cuu ve
nhu chu cac axit beo cua DVTS da duoc cong bo va ung dung
vao thuc te san xuat dem lai hieu qua cao. Nhieu nghien cuu cho
th&y lipid co anh hudng r k ldn den sinh trudng cua DVTS, dac
biet la d giai doan au trung va gidng. 6 giai doan nudi vo thanh
thuc thuc an duoc bd sung ngudn lipid thich hop se nang cao sue
sinh san cua DVTS cung nhu chat luong cua gidng
Lipid____________
Khong chi>a glycerol

Chira glycerol
Don gian

Phi>c t?p

Phospholipids
Lecithin

Cephalin

Glycolipids
Glucolipid Galactolipid

Dau mo

Spingomyelins
Cerebrosides
Sap, Terpenes
Prostagladins

Hinh 4.1. Phan loai lipid theo Mac Donald va ctv (1988)

Lipid la mot hgp chat huu co co chuc nang va thanh phan
hoa hgc khac nhau dugc ly trich tu dong va thuc vat nhd cac
dung mdi ether, chloroform, metanol... Su phan chia cac nhom
lipid dua tren tinh chat vat ly hon la cau true hoa hoc, hien chua
cd su thdng nhat chung ve he thdng phan loai lipid. Mac Donald
va ctv (1988) da dua ra mot he thdng phan loai lipid nhu sau:
r

r

Bang 4.3. Muc sir dung toi da lipid trong thu c an tren mot so loai ca
Gi6ng loai
Ca
Ro
Ca
Ca
Ca

gio
ro phi
tron My
dia
tra

110

% lipid thi>c an

Gidng loai

% lipid thirc an

1 2 -1 5
< 10
7 -1 0
7 -1 0
4 -8

Ca h6i
Ca chem
c a mu
Ca ven
Ca bon

1 8 -2 0
1 3 -1 8
1 3 -1 4

1 2 -1 5
<15


Nhu ciu lipid cua cac loai ca, dac biet ca da tron thudng cao
hon cac loai dong vat khac. Dieu quan trong, khi cung cap cac
chat beo khau phan an cho cac loai dong vat thuy san chung ta
chu y den qua trinh tich luy tuong quan vao co the chung. Neu
ddi vdi cac loai giap xac, cac loai md hay dau tu dong vat co the
la ngudn chat beo lam tang ham luong chelesterol trong co the
chung, tir do chat luong san pham se giam. Nhieu nghien cuu da
khang dinh dieu nay (Cheng, et al., 2002a; Davis et al., 1986;
Duer et al., 1996; Harris et al., 1983)
f

>

t

Bang 4.4. Nhu cau lipid cua mot so loai tom ca
Ngudn lipid

Loai
Homarus
americanus

Dau gan ca

Procambarus
acutus

Dau ca

He Nhat Ban

Dau gan ca +
D£u dau nanh

Mu>c t6t nhat

Tac gia

1,5, 10, 15

5%

Castell va Covey
(1975)

0,3, 6, 9, 12,
15

Tom cang xanh Dau gan ca va
dau bap (1:1)
Tom su

Muc lipid

9% hoac muc Davis va
lipid cao hon Robinson (1986)

3 ,6 ,9 , 12

6%

Deshimaru va ctv
(1979)

0 ,2 , 4, 6, 8,
10, 12

6%

Sheen va D’
Abramo (1991)

6 -7 .5

Abramo (1997)

Dau muc, d£u
ca

-

Bang 4.5. Mot so axit beo thong thirdTig tren dong vat thuy san
Stt

Ten goi
nhanh

01

14:0

Myristic

Tetradecanonic

02

16:0

Palmitic

Hexadecanoic

03

18:0

Stearic

Octadecenoic

04

18:1n - 9

Oleic

Cis - 9 - octadecenoic

05

18:2n - 6

Linoleic

9,12 - octadecadienoic

06

18:3n - 3

Linolenic

9,12,15 - octadecatrienoic

07

20:4n - 6

Arachidonic (AA)

5,8,11,14 - eicosatetraenoic

08

20:5n - 3

Eicosapentaenoic (EPA) 5,8,11,14,17 - eicosapentaenoic

09

22:6n - 3

Docosahexenoic (DHA)

Ten thong thudng

Ten qui ud’c qudc td

4,7,10,13,16,19 - docosahexenoic

111


1.3. Tinh bot
Tinh bot la mot glucosan (glutan) co nhieu va la chat du tru
trong thuc vat. Trong hat co the chiem den 70%, trong trai, khoai
cu co th i din 30%. Tinh bot hien dien trong te bao thuc vat duoi
dang cac hat tinh bot bao gom amylose (20 - 30%) va amylopectin
(70 - 80%). Carbohydrat la nguon nang luong chu yeu cho toan bo
hoat dong sdng cua co thi. 1 gr carbohydrat (oxy hoa) = 4,19 Kcal.
- Trong khiu phin thuc an khi carbohydrat tang len thi su
phan giai lipid va protein trong co the se giam xuong, luc do
ngudn nang luong chu yeu duoc cung cap tu carbohydrat. Do do
carbohydrat duoc xem la nguon chia se viec cung cap nang
luong cho protein va lipid.

- Qua trinh du tru nang luong d dang glycogene va chuyen
hoa thanh lipid du tru trong co the DVTS.
- Carbuahydrate la mot trong nhung thanh phan cau tao to
chuc co the nhu glucoprotein co trong mang te bao.
- Trong cong nghe che bien, carbuahydrate dong vai tro la
chat ket dinh quan trong.
r

1.4. Chat x a va vai trd cua x a
r

>

t

r

Chat xo la thanh phan pho bien trong thuc an thuc vat. Hien
nay, thuc an che bien thudng su dung mot luong ldn ngudn
nguyen lieu co ngudn goc thirc vat nen ti le xo trong thuc an cao.
Chat xo cd the chia lam 2 nhom: nhom tan trong nude va nhom
khdng tan trong nude. Nhom tan trong nude la gum va pepsin.
Trong thuc te cac chat nay thudng duoc su dung lam c h it k it
dinh trong thuc an, nhieu nhat la carboxymethylcellulose
(CMC). Thi nghiem tren ca ro phi cho thay viec tang ham luong
CMC trong thuc an lam tang he sd thuc an, giam sinh trudng,
tuy nhien he sd tieu hoa thuc an thi khdng anh hudng ldn. Tuy
nhien d ca trap thi ngugc lai sinh trudng va hieu qua su dung
thuc an tang khi muc CMC tang tir 0 len 12%. Nhom c h it xo
khdng tan trong nude dien hinh la cellulose. Ham lugng

112


cellulose cao trong thuc an se lam giam do tieu hoa thuc an,
DVTS sinh trudng cham. Tuy nhien d tom he chan trang thi
khdng co sir anh hudng nay. Sinh trudng cua tom cang xanh
khdng bi anh hudng khi ham luong cellulose len den tren 30%.

1.5. Vitamin va vai trd cua chung
Bang 4.6. Mot so dau hieu benh do thieu vitamin C tren ca
Loai

D§u hieu benh

Tac gia

- Ca dia
(Signus guttatus)

- Co sir ran nui, xuat huyet o dau va
an mon vay, mom va mang.

- Ca mil
(,Epiphenelus sp)

- Khong tim thay dau hieu bieu hien. Sato (1978)
- Tat iron lu’ng, Sn mon vay duoi, bien Dabrowksi
dang mang v3 uon cong mom.
(1988)

- Ca chem
(Scophthalmus maximus)

- Khong tim thay dau hieu bieu hien.

Merchie va ctv.
(1996)

- Ca bon
(Scophthalmus maximus)

- Dj tat xu’onp s6ng, tat iron lu’ng,
xuat huyet, mat thang blng.

Coustans va
ctv. (1990)

Eya 1996

Bang 4.7. Nhu cau vitamin cua mot so loai tom ca
Loai

Nhu Cau
(mg/kg)

Nguon
AA

- Ca hong

45

APP

ca bot

Gouillou - Coustans
(1998)

- Ca chem
(Scophthalmus maximus)

20

APP

Ca bpt

Merchie va ctv. (1996)

60 -1 0 0

AMP

3,43

Teshima va ctv. (1993)

- Tom he Nhat Ban

(Penaeus. Japonicus)

99

AA

Giong

Shigueno va Itoh, 1988

- Tom Su
(Penaeus monodon)

209
200

APP
APP

Tom he chan trlng
(Penaeus vannamei)

120

AA

- C£ bon
(Paralichthys olivaceus)

Kich co Tac gia

c3 (g)

Gi6ng Chen va C hang,1994
Au trung Merchie va ctv, 1997
Giong

He va Lawrence, 1993

* (AA, L - ascorbic axit tinh; EC A A , cthylcellulose - coated ascorbic axit;
A PP, ascorbyl - 2 - polyphosphate).

113


1.6. Khoang va nhu cau khoang
Bang 4.8. Tom tat nguon goc va vai tro, chuc nang
mot so khoang vi luong
Trieu chung khi thieu hut

Ngu6n cung dip

Vi lirong

Moi trirong nirac (-)
Thirc 3n goc dong vat nhir bot ca
FeCI2l FeS04
Citrate

- Giam lupng hong cau
- Gan vang

Fe (Sat)

-

Cu (Dong)

- Moi tnrdng nuac (-)
- Thirc an goc d§ng vat nhir b
- Giam tang tirong
- D i cam nhiim benh

Kem (Zn)

- Moi tardng nirac (-)
- ZnS04
- Thirc an goc dong vat nhir b
- Giam tang tuong
- Giam sire sinh san

Mangan (Mn)

- Moi tnr6ng nirac (-)
- MnS04
- Thirc an goc dpng vat nhir bot ca

- Giam tang tirong
- Giam sire sinh san

- Bien dang cot song
- Giam hoat tinh mot so enzyme

Selenium (Se) - Moi tarong nirac (-)
- Na2Se04
- Botca
X

- Oi dau
- Giam kha nang de khang benh
- Giam kha nang mpt so enzyme
\

*

X

Bang 4.9. Nhu cau khoang duoc de nghj cho tom bien
Khoang

Yeu c§u

Khoang da lirong
Ca

toi da 2.3%

P (hap thu)

0.8%

Mn

0.2%

K

0.9%

Khoang vi lirong (mg/kg)
Fe

toi da 200 mg

Cu
Zn

35 mg
150 mg

Mg

20 mg

Se

1 mg

Co

0.05 mg

114


III. THlTC TRANG SU* DUNG THUC AN TRONG NUOI TRONG
THUY SAN
•

•

•

1. Thu’c trang nuoi trong va nang suat

- Dien tich nuoi trong thuy san tang len nhanh 6 hau het
khap noi, dac biet trong cac nam 2003 - 2004, so dien tich va
mat nuoc duoc phat trien nuoi trong thuy san da tang len mot
cach dang ke. Tinh den nam 2007, dien tich nuoi trong thuy san
dat 1,05 trieu ha, tang khoang lO.OOOha so voi nam 2006. Tinh
trang nuoi don doc tom su van pho bien 6 nhieu noi.
7

___

f

>

- Nang suat nuoi trong van con thap, mat do ao ho cao tren

dam pha. Thieu cac vung dem cho cac hoat dong nuoi tom tham
canh. Tuy vay, vi du So Thuy san Thua Thien Hue da co cac
khuyen cao va canh bao ve viec qui hoach hay sap xep lai cac
>
hoat dong nuoi trong thuy san tren pha Tam Giang nhung nguoi
nuoi van chua co y thuc tot, nen cac hoat dong, cac hinh thuc
va phuong thuc nuoi van bao thu.
>

f

- Tinh hinh dich benh van con de doa nghiem trong den cac
doi tuong nuoi, nhieu ho nong dan bi mat trang do benh djch xay
ra hoac chat luong moi truong nuoc kem. Dac biet cac ho nong
dan phat trien cac ao nuoi tren mat nuoc cac dam pha. Tinh trang
chat luong nuoc kem do mot luong Ion vat chat huu co lang
dong tram tich. Dieu dang noi, su gia tang cac chat huu co thoi
rua, cac chat hoa hoc va ca thuoc khang sinh da gay nen nhieu
bien co Ion cho nghe nuoi trong thuy san nuoc ta.
x

>

r

r

r

r

7

>

>

r

r

- Nguon nguyen lieu de che bien thuc an noi chung ca chan
nuoi va nuoi trong thuy san thieu tram trong, thuc an tuoi song
ngay cang can kiet do he sinh thai thuy sinh dang bi tieu huy dan
nhu cac dong thuc vat phu du co so luong it dan.
>

f

\

f

r

>

- Thi truong tieu thu san pham thuy san bap benh, vl du: ca
tinh Thua Thien Hue khong co mot co so nao co the bao thau san
'

7

\

115


pham thuy san cho nguoi dan, hoan toan phu thuoc thj truong
trong nuoc, sue tieu thu thap, gia bien dong manh.
2. Thuc trang sir dung nguon thirc an va dinh d u on g

H iu het cac ho nong dan, doanh nghiep, cac ca sa nuoi trong
thuy san deu su dung lugng thuc an co nguon goc tir thirc an
cong nghiep > 70%, (Khoa Thuy san, Truong dai hoc N ong Lam
H ul, 2005). Cac ho nuoi tom co huang tham canh cong nghiep
dang su dung thirc an cong nghiep hoan toan va ngay co nhu cau
2
.
cang tang. Theo tinh toan cir 1 ha ao nuoi tom, 30 con/m , nguoi
nuoi da tieu ton het cho mot chu ki nuoi tir 3,5 den 4 thang
khoang 7000 kg thirc an (tinh theo he so chuyen doi thuc an tir
1,1 - 1,6 kg thirc an/kg tom). Ngoai ra con lugng thirc an ton du
hay sir dung khong het gay nen tinh trang chat lugng nuac kem.
Thirc an co ham lugng dam cao thong thuang tir 38 - 42%
protein tho. Tinh trang sir dung thirc an dan dieu, chi khac nhau
ve bao nhan va hieu sir dung chir khong khac nhau ve khau phan
va thanh phan thirc an, nen tinh da dang thap. Co chang chi thay
doi ty le protein khau phan.
>

>

■»

>

3. M ot so thach thuc trong nuoi du ong
'

?

r

r

y

1) Nguon nguyen lieu de che bien thirc an cho nuoi trong
thuy san thieu tram trong, hang nam chung ta can phai nhap so
lugng lan cac loai thirc an tinh va thirc an bo sung tir nuac ngoai
nen gia thanh mot kg thirc an rat cao. Khu virc m iin Trung thilu
viing san xuat nguyen lieu che bien thirc an nuoi trdng thuy san,
khong co nha may che bien thirc an nuoi trong thuy san, gia thuc
an cao da lam anh hudng den hieu qua cua nuoi trong thuy san.
f

>

y

f

f

f

y

2) Tinh trang chua quan ly dugc chit lugng thirc an trong nuoi
trong thuy san, tir do cac ao nuoi phai su dung cac loai thirc an
kem va khong an toan. Thuc trang, hien nay tren thi trudng co rat
nhieu loai thuc an cua nhieu cong ty khac nhau nhung chua cd su

116


kiem tra, danh gia chit lugng cua cac ca quan chuc nang. Chat
lugng cua cac loai thuc an khong dang ky chat lugng san pham
con dugc ban tren thi trudng. Ngoai ra, trong cac loai thuc an co
the co nhieu chat ton du gay anh hudng den an toan thirc pham.
3) Nhieu doi tugng nudi khdng phu hgp vdi dieu kien thuc
an san cd hay nguon thuc an tu nhien nen hudng su dung thuc an
cong nghiep la kha pho bien dan den chi phi cao, khdng da dang
thuc an, thieu can ddi thanh phan dinh dudng da gay nen chat
lugng san pham co gia trj sinh hoc thap. Tinh trang tom, ca
khdng su dung het thuc an gay nen o nhiem mdi trudng nude.
r

r

\

r

r

4) Kien thuc cua ngudi nudi ve dinh dudng va thuc an cho
dong vat thuy san rat han che, do vay ho gap rat nhieu kho khan
khi su dung cac loai thuc an hay cac ddi tugng nudi khdng cd
tinh truyen thdng nhu nudi tom hay cac loai ca d vung dam pha.
Tinh trang thieu can doi khau phan an, thieu kinh nghiem hay
kien thuc su dung lich nudi dudng nhu the nao cho hgp ly kha
pho bien trong cac ho nudi trdng thuy san.
r

f

5) Nhu cau nang cao nang suat cao trong nudi trdng ngay
cang ldn nhung khdng co nhung dau tu can thiet ve ca sd vat
chat (dau tu thieu vdn hay chia se vdn cho cac hoat dong khac).
Viec ap dung cac md hinh nudi tham canh sinh hoc mang lai
hieu qua dang con han che, kien thuc ve dau an sinh thai trong
nghe nudi chua biet (ecological footprints), thieu cac md hinh
nuoi ben vung hay he thdng nudi trdng hieu qua ben vung trong
vung dam pha.
>

>

r

>

>

>

r

y

6) Thdi tiet khi hau bien doi theo chieu hudng khdng thuan
lgi, tinh trang bien dong ddng chay cung gay anh hudng khdng
nhd den ngudn thuc an tu nhien va ngudn thuc an tu nhien suy
giam nghiem trong, dan den thieu thuc an cho tom, ca.
7) Thuc an dia phuang dugc su dung phan ldn cd gia trj dinh
dudng thap, khdng can ddi thanh phan dinh dudng, dac biet la

117


ham lircrng protein va vi khoang. Khau phan thuc an thieu can
doi va co khi thua mot so chat khong can thiet hay thuc an con
chua cac chat khang dinh duong do khi hau am cua dia phuang
gay nen cac doc to.
IV. THUC AN VA CHE DO NUOI DlfONG
1. Che do nuoi dirong

- Giam so lan cho an theo qua trinh sinh trudng cua tom, ca.

Tot nhat, ngudi nudi can phai cd dinh lugng trong qua trinh nudi
dudng dong vat thuy san, ma cu the ghi chep day du sd lan cho
an, chi phi thuc an hang ngay va lugng thuc an tieu ton de dieu
chinh thuc an cho phu hgp.
- Chon thdi gian thich hgp de cho an tuy theo tirng ao hd
khac nhau va dac biet chu y den chat lugng nude trong ao.
Ngudi nudi, can phai tim hieu tap tinh dinh dudng cua cac ddi
tugng nudi de cho an phii hgp vdi tap tinh tu nhien cua chung va
tir do nang cao sire khoe cua dong vat nudi thuy san.
>

7

f

7

f

>

%

r

- Khi phoi tron khau phan an, can phai ket hgp da dang thuc
an, cang da dang thirc an cang gop phan tang sue de khang cua
tom, ca va chat lugng san pham cang tot han, giam rui ro. Thanh
phan khau phan thuc an cang da dang, cang tang qua trinh phan
huy nhanh va giam chat lang dong tram tich, ddng thdi nang cao

sire khoe va chat lugng san pham thuy san.
>

7

>

- Nhu cau thirc an va dinh dudng yeu cau phai phii hgp:
• Che do nudi cao tap trung
• Che do nudi cao dan tir con gidng den luc thanh thuc
• Che do nudi quang canh, de xen
2. Nhu cau nang lu-ong va tieu hoa

Tai sao dong vat thuy san lai can nang lirong?
118


Nang luang trao ddi (Metabolizable energy - M E va nang
luang sinh truong (Retained energy - RE).
Nang lirong mat qua cac san pham phan giai hay tiet (U) va
cac san pham thai ra ngoai (phan va cac chat tiet khac), nang
luong dugc su dung qua trao doi chat, sinh truong va sinh san.
Co 12 nghien cuu da dugc thuc hien bdi M. J. Parma de Croux
va CTV, 2005, d ca (68 - 239g), dugc an vdi 0,7 - 3,1% trong
lugng co the, tinh toan va xac dinh nang lugng noi sinh. Ket qua
dugc xac djnh khoang 10 den 20 h sau khi cho an, nang lugng
tiet ra tir 1,9 den 5,9% tdng nang lugng an vao (X = 3,0%), trong
luc nang lugng mat di theo thay ddi ve trong lugng cua ca. Ty le
nang lugng mat qua phan va nude tieu (F + U) bien dong tir 14
den 26%. Nang lugng trao doi EM tir 74 den 86% (X = 81%).

7

r

?

# /

f

7

f

Bang 4.10. Ty le tieu hoa cua cac loai thuc an o’ ca
Cac loai thine an
Co Alfalfa
Bot m£u phoi kho
Bot m^u say kho
Men bia
Ngo
Ngo nghien
Bot ngo
Bot ca
Bot long vu
Bot thit xirong
Bpt san pham phg gia cam
Dau tirong bpt
Dau tirong hat nghien nho
Protein ca

Protein dciu tirong

Vat c h it
kho
(VCK.%)

Crude
protein (%)

Lipid
(%)

87

71
-

39
91
55
76
23
23
80
85
75
78
52

99

16
91
95
92
96
92
58
85

78
74

68
96
96

90
77

95
97

97
73
79
94
-

Nang
lu^ng t6ng

s6 (GE,%)
43
89
50
77
39
29
83
91
70
85
71
85
75
94
84

N guon: Cho, C ow ey and W atanabe (1985).

119


Ket qua cho thay khac nhau khi chung ta su dung cac loai
thuc an va che bien khac nhau. Dau Canada dugc che bien khac
nhau va nuoi tom d trong-moi truong nhu nhau cho ket qua khac
nhau ve sinh truong, tieu ton thuc an va ty le song, bang 4.11.
Qua bang duoi day cho ta thay rang kha nang tieu hoa va chuyen
ddi cua tom khi su dung cung mot loai thuc an co thanh phan
dinh duong nhu nhau, trong mot dieu kien mdi truong nhung
kha nang chuyen hoa va trao ddi khac nhau. Ca ro phi

(iOreochromis niloticus) co kha nang su dung thuc an cao
(Fontainhes - Fernandes va CTV., 1999), co ty le tieu hoa len
den 85.5, 93, 89% VCK, protein va nang lugng tdng sd.
Bang 4.11. Ket qua nuoi thi nghiem tom he chan trang
(McCallum va CTV., 2000b)
K h lu phan an

DC

Process

Hat dau
nguyen

Hat dau
nguyen

Hat dau
vu

Hat dau
vu

Hat dau
nguyen

Tuoi

Ep

Tuoi

£p

Nghien
nho

L. vannamei (Trong luang TB, 0,66 g)
7 tuan, g

4,94

4,84

5,34

4.74

5.24

5.34

Ty le tang trong

4,36

4,33

4,50

4.29

4.47

4.50

TTTA

2,45

2,48

2,27

2.53

2.33

2.30

97

97

94

100

97

100

Ty le s6ng (%)

V. MOI QUAN HE CUA CAC LOAI THlTC AN VA VAT CHAT
HUt) CO LANG DONG

Mdi quan he giua tdng sd hgp ch it hiru co (TOM), sic td
quang hgp va cac yeu td mdi trudng trong nudi trdng thuy san, vi
du d dam pha Tam Giang - Cau Hai da dugc danh gia png Cau
Hai. Tdng sd chat huu co, ham lugng Chlorohyll - a,
Phaepigment, he sinh vat ndi dugc xac djnh va phan tich, cac
mdi quan he giua ham lugng Chl-a va CPE trong trim tich day,

120


giua pH va vat ch it huu ca, ham luong Chl-a va do man, oxy
hoa tan (DO), he sinh vat noi cung duoc xem xet d dam pha Tam
Giang - Cau Hai.
Ket qua nghien cuu cho thay rang he dam pha Tam Giang Cau Hai la mot phuc he bao gom nhieu he sinh thai nhiet dai,
trong do vdng tuan hoan nuac va hoat dong nuoi trong da chi
phoi den kha nang tich tu cac hop chat huu ca tong so va Chl-a.
Sinh khoi vi thuc vat day trung binh d dam pha Tam Giang - Cau
Hai la 0,276 mgC/g. Do la ngudn thuc an quan trong cho cac loai
sinh vat day. Nong do Chl-a cd phan anh sinh khoi tao day. Ham
lugng cac chat hiru ca cd su khac nhau giua cac vung O Lau,
Tam Giang, Sam - An Truyen, Thuy Tu va Cau Hai. Vung O
Lau cd ham lugng TOM va Chl-a cao nhat, den Cau Hai, Sam An Truyen Thuy Tu va Tam Giang - Thuan An, trong khi do
giua TOM va Chl-a co mdi quan he khang khit vdi ty le cac sinh

vat phu du va mot sd cac chi tieu mdi trudng nude pH, do trong,
do man va DO.
a

r

r

f

Cac chat o nhiem chu yeu:
- Cacbon huu ca (gdm thuc an, phan bon v.v...)
- N ita dugc phan huy tu cac protein thuc an
- Phot pho phan huy tu cac protein thuc an
Nong do cac chat o nhiem tren dugc bieu thi bdi mot sd chi
tieu chung nhu chi tieu nhu cau oxy hoa sinh - BOD
(Biochemical Oxygene Demand), tdng nita (NT) va tdng
photpho (TP).
9

9

9

9

A

1. Loi l'ch cua viec sir dung dung tieu chuan va khau phan an

1.
Su dung ben vung cac chat dinh dudng do la su dung va
lua chgn cac loai thuc an cho cac ddi tugng nudi khac nhau mot
cach phii hgp ve dac diem sinh ly, nang suat va dac biet vdi he
thong nudi trdng. Dieu quan trgng la theo doi va can bang dugc
dong chay dinh dudng trong ao nudi.
121


2. Chu yeu phat trien mo hinh nuoi trong tham canh va ban
tham canh cua nong ho la chinh. Tich cuc can doi hay xay dung
cac thanh phan chinh trong he thong nuoi phu hop voi nguyen ly
phat trien ben vung.
3. Tang cudng su dung cac thanh phan dinh dudng it gay o
nhiem moi trudng nhu cac chat xo (nang cao kha nang hoat dong
cua microflora, gop phan cai tao he vi sinh vat tieu hoa theo
hudng co loi) va md (chu yeu cac md sinh hoc nhu cac axit beo
khdng no mach dai, LA, ALA, EPA va DHA). Han che ham
luong protein tdng sd (CP) tang ham lugng cac axit amin thiet
y lu nhu lysin, methionin va tryptophan.
4. Phoi hgp khau an va che bien thuc an, tao ra mot dang
thuc an cd the thich hgp vdi tirng ddi tugng nudi. Tang cudng
hinh thuc phoi tron va che bien thuc an ngay tai cac trai tom va
trai ca.
5. Thiet lap cac che do nudi va phuong thuc nudi dudng phai
thich hgp vdi tirng ddi tugng, tirng giai doan sinh trudng, sinh
san va nang cao sue khoe cua vat nudi thuy san.
•>

6. Su dung cac loai thuc an bd sung nhu probiotics,

prebiotics, cac khoang vi lugng Se, Mn, Fe va vitamin A, D, E,
C. Chu y nhom thuc an bd sung co ngudn goc tir enzyme. Chu y
cac loai thuc an nang cao HI cua he thdng m iin dich tu nhien
cua co the ca va tom. Cac chat phu gia cd the cai thien mdi
trudng nude.
2. M ot so khau phan an can ap dung de giam thieu chat
lang dong

2.1.

Khau phan tdi thieu

La lugng thuc an tdi thieu nham thoa man nhu cau tdi thieu
cua ca the. Su dung khau phan tdi th ilu d l lam ca sd xac djnh
khau phan chung. Khau phan tdi thieu chu yeu la dap ung nhu
cau duy tri.
?

122

>

7

>

r

9

f


2.2. Khau phan tuon g ddi
La lirgng thirc an dap ung ca hai nhu cau: duy tri va san
xuat. NghTa la dap irng nhu cau chung cua dong vat thuy san.
Can cu vao nhu cau nang luong cua dong vat thuy san nuoi va
gia trj nhiet luong cua thirc an, nguoi ta co the tinh khau phan
hang ngay cua dong vat thuy san mot cach gan dung. Nhu cau
sinh trudng cua dong v3t thuy san bien dong khoang 30 - 40%
nhu cau duy tri la tot nhat. Ve gia tri dinh dudng cua thirc an
quan trong la:
\

f

f

y

- Kha nang cung cap nang luong cua thirc an cho co the.
X

9

>

- Ty le thich hop giua cac thanh phan de dap ung yeu cau
cua dong vat thuy san.
- Ham luong toi uu cac chat dinh dudng va chat bd sung can

thiet cho khau phan nhu cac axit amin, cac vitamin.
- Ham luong tdi uu cac chat khoang, dac biet la Ca, P.
>

r

2.3. Khau phan thirc te
Nhu cau thirc an cua dong vat thuy san chiu anh hudng cua
rat nhieu yeu td mdi trudng, dac biet la nhiet do nude. Viec quan
ly dong vat thuy san an (sd lan an, sd luong thirc an...) thudng
duoc dieu chinh hang ngay thdng qua sang an. Khi cho dong vat
thuy san an, ngudi nudi co the quan sat mot cach true tiep, nhan
xet ve sire khoe, mire do an, mire do phii hop cua khau phan vdi
nhu cau an cua dong vat thuy san de tir do dieu chinh cho phii
hop vdi thirc te.
9

r

2.4. Khau phan hoan toan (day du)
La khau phan gdm tat ca cac dudng chat vdi ty le thich hop
de dong vat thuy san cd toe do sinh trudng binh thudng. Khi su
dung khau phan hoan toan thi khdng can cho an them loai thirc
an nao. He thdng nudi dong vat thuy san sir dung khau phan
hoan toan gdm: nudi long, be, nudi tham canh.
r

9

>

123


2.5. Khau phan bd sung
La khau phan cho them vao khau phan chinh khi khau phan
chinh khong du duong chat. Thudng khau phan nay su dung
trong he thdng nuoi quang canh cai tien, cac md hinh tom rung,
mo hinh nuoi ket hop VAC hoac VACR.
3. T h iit lap va phoi che khau phan an cho cac loai dong vat
thuy san

B6 dam bao du dinh dudng theo yeu cau cua dong vat thuy
san, viec phoi che cong thuc thuc an phu hop vdi nhu cau, dam
bao an toan, ve sinh thuc pham, tang thdi gian bao quan va hieu
qua su dung thuc an la thuc sir can thiet.
Be phoi hop duoc mot khau phan thich hop, can tdng hop tat
ca nhung hieu biet da trinh bay d tren ve dinh dudng dong vat
thuy san. Khau phan an phai can doi, phai du thanh phan dinh
dudng theo yeu cau cua co the, khau phan co gia thanh thap ma
hieu qua lai cao, mang lai loi nhuan cho ngudi nudi.

3.1. Nguyen ly phoi hop
-

Xac dinh nhu cau dinh dudng theo cac giai doan sinh

trudng, phat trien va sinh san duoi dieu kien he thdng nudi trdng.
- Banh gia kha nang tieu hoa cua cac chat dinh dudng.
- Bam bao dat duoc tang ca nang suat va sue khoe, cung nhu

an toan thuc pham.
- Xem xet kha nang tich luy va quy luat uu tien tich luy cac
chat dinh dudng.
- Bam bao cac yeu td vat ly, hoa hoc, gia tri dinh dudng cua
khau phan.

124


- Van dung mot cach linh hoat va lira chon theo hudng tdi
uu cho sinh trudng, chit lugng, sue khoe va mdi trudng.

3.2. Cac nguyen the trong thiet lap khau phan
Xac dinh nhu cau dinh duang cua cd, tom
- Dua vao tai lieu da cong bo va nghien cuu ve nhu cau dinh
dudng cua tom, ca. Co sd nay doi vdi nghe thuy san con han che,
nhieu doi tugng nudi chua dugc nghien cuu day du ve nhu cau
dinh dudng.
r

r

- Ket qua thi nghiem nudi dudng: Day la co sd dung nhat,
thuc te nhat de xac dinh nhu cau dinh dudng cua tirng doi tugng
trong tung dieu kien cu the.
r

r

t

\

r

- Nhu cau dinh dudng cua dong vat thuy san thay doi tuy
theo loai, dong, giai doan phat trien, sue khoe, nhiet do va cac
dieu kien mdi trudng khac nhau.
- Tap tinh an tu nhien cua doi tugng nudi cung nen dugc
xem xet.
• Uoc tinh ty le thuc an thua.
• Xac dinh ty le an vao theo mua, theo nhiet do nude, theo
do man trong ao nudi...
• Phuong thuc va che do nudi.
_

r

Lua chon nguyen lieu phoi hap
7

7

>

>

De xay dung dugc khau phan thuc an dap ung dugc nhu cau
cua dong vat thuy san can phai nam vung gia tri dinh dudng cua
cac ngudn nguyen lieu du kien lira chon phoi che. Mot vai diem

can luu y trong lira chon nguyen lieu.
• Nguon nang luang\ Khi can cac thuc an cd nang lugng cao
thi chu yeu la dung hat ngu coc. Can luu y den ham lugng xo cua
thuc an. Neu xo nhieu se lam giam sir ngon mieng va do tieu hoa
r

r

\

r

125