thiếu vitamin a và bệnh của mắt

BS Võ Thành Liêm
Mục tiêu

Kể tên các thực phẩm chứa vitamin A

Liệt kê các nguyên nhân gây khô mắt

Trình bày dấu hiệu thiếu vitamin A, khô mắt
Đại cương

Vitamin A

1 trong 4 vitamin tan trong dầu (A,D,E,K)

Cần thiết cho

Giúp tăng trưởng.

Giúp cho hệ thống miễn dịch.

Giúp cho tế bào da và niêm mạc.

Biệt hóa tế bào

Tăng sinh tế bào

Giúp cho tế bào thần kinh thị giác.
Đại cương

Vitamin A


Nguồn cung cấp

Động vật: thịt, cá, (trong gan)…

Trứng, các sản phẩm của sữa (phô mát, bơ)

Thực vật: các loại rau có màu xanh đậm, các loại
củ quả (đậu, trái cây…) có màu vàng, cam, đỏ
đậm…
Đại cương

Vitamin A

Chuyển hóa

Dự trữ trong gan: 90% vitamin A

Chuyển thành retinoic acid

Điều hòa quá trình keratin hóa (da+niêm)

Tạo sắt tố của tế bào thị giác
Đại cương

Vitamin A

Nguyên nhân thiếu

Thiếu do thức ăn


Giảm hấp thu

Giảm dự trữ

Tăng sử dụng

Tiêu chảy, hội chứng kém hấp thu
Đại cương

Vitamin A

Nguyên nhân thiếu

Trẻ không được bú mẹ.

Là con nuôi, sinh đôi, sinh ba hay đông con.

Thức ăn chỉ toàn bột, thiếu rau xanh, thiếu chất
đạm, thiếu chất béo.

Sau bệnh sởi, tiêu chảy kéo dài, suy dinh dưỡng.
Đại cương

Bệnh thiếu vitamin A

Các nước đang phát triển

125 triệu trẻ trước tuổi đến trường

Đỉnh: 2-3 tuổi


Tỷ lệ hiện mắc của nốt Bitot: 0,5%
Bệnh mắt do thiếu vitamin A

Phân loại của tổ chức y tế thế giới WHO

XN: quáng gà

X1A: khô kết mạc

X1B: nốt Bitot

X2: khô giác mạc

X3A: loét <1/3 giác mạc

X3B: loét >2/3 giác mạc

XS: sẹo giác mạc

XF: khô mắt
Bệnh mắt do thiếu vitamin A

Chẩn đoán

Thể lâm sàng điển hình: quáng gà, khô
giác mạc, mờ giác mạc, đục giác mạc, nốt
bitot…
Bệnh mắt do thiếu vitamin A


Chẩn đoán

Thể lâm sàng điển hình: quáng gà, khô
giác mạc, mờ giác mạc, đục giác mạc, nốt
bitot…
Bệnh mắt do thiếu vitamin A

Chẩn đoán

Thể lâm sàng không điển hình: bệnh nhiễm
trùng tái phát: hô hấp tiêu hóa, ngoài da…

Định lượng nồng độ vitamin A trong máu
( <0,07 mcmol/L, bình thường 1-2mcmol/L)
Bệnh mắt do thiếu vitamin A

Điều trị

Trực tiếp

Bổ sung vitamin A

Điều trị nâng đỡ, củng cố

Gián tiếp

Chương trình y tế quốc gia dự phòng – phát hiện
sớm
Bệnh mắt do thiếu vitamin A


Điều trị

Trực tiếp

Chế độ ăn phù hợp: sữa mẹ, ăn dặm đúng cách

Cho trẻ đi chủng ngừa đúng đúng lịch

Đối với trẻ có nguy cơ: uống Vitamin A /6 tháng.
Bệnh mắt do thiếu vitamin A

Điều trị

Trực tiếp

Uống Vitamin A liều tấn công:

Thiếu Vitamin A biểu hiện ở mắt

Suy dinh dưỡng nặng

Nhiễm khuẩn tái phát ở hệ hô hấp, tiêu hóa, tiết
niệu và ở ngoài da.

Sau khi trẻ bị các bệnh nhiễm khuẩn làm suy
giảm miễn dịch: sởi, ho gà, lao…
Bệnh mắt do thiếu vitamin A

Điều trị


Trực tiếp

Uống Vitamin A liều tấn công:

<1 tuổi: tổng liều 300 000 UI (3 lần)

>1 tuổi: tổng liều 600 000 UI (3 lần)

Cách uống

Lần 1: ngày đầu tiên ngay khi nhập viện

Lần 2: sau hai ngày khi trẻ nhập viện.

Lần 3: cách lần 2 từ 7-10 ngày
Bệnh mắt do thiếu vitamin A

Điều trị

Gián tiếp

Nuôi con bằng sữa mẹ

Cần cung cấp đủ chất béo để hỗ trợ hấp thu
Vitamin A.

Uống Vitamin A phòng bệnh/6 tháng

Tiêm chủng theo lịch