bệnh trên vật nuôi

Bệnh Trên Vật Nuôi

Người thực hiện : NGUY N KH NH ANỄ Á

L p : ớ Sinh - KTNN k16
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
1
Hội chứng nhiễm trùng ở vật nuôi

Các bệnh nhiễm trùng gia súc, gia cầm thường
xuyên xảy ra do Staphylococcus, Streptococcus,
E. coli… Vi khuẩn xâm nhập trong các trường hợp
thiến hoạn, gia súc cắn mổ nhau, môi trường mất vệ sinh.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
2

Sau khi sinh đẻ, các loại vi khuẩn xâm nhập và phát
triển trong cơ quan sinh dục, gây hiện tượng nhiễm
trùng cho cơ thể. Ngoài ra, các dịch sản sinh trong
quá trình sinh đẻ là môi trường rất tốt cho vi khuẩn
phát triển, gây ra quá trình sinh mủ trong cơ quan
sinh dục, dễ dàng dẫn đến cơ thể bị nhiễm độc.

Các bệnh nhiễm khuẩn thường xảy ra sau các phẫu
thuật nếu như không bảo đảm vô trùng trong phẩu
thuật và giữ vệ sinh sạch sẽ sau phẫu thuật.

Do các vết thương ngoài da, sây sát, bỏng, dự ứng…
và vi khuẩn sẽ xâm nhập vào cơ thể qua vết
thương. Nếu không điều trị kịp thời, con vật sẽ chết do
nhiễm trùng huyết hay huyết nhiễm mủ.

5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
3
1.Triệu chứng
Con vật mệt mỏi, ăn ít, có con sốt cao, nhiễm khuẩn nặng gây rối loạn tiêu hóa, hô hấp, tuần hoàn, nhất là rối loạn trao đổi
chất.
Nếu không điều trị kịp thời có thể sẽ giảm sức đề kháng, dễ nhiễm khuẩn thứ phát và có thể chết do nhiễm trùng huyết hay
huyết nhiễm mủ.
2.Điều trị
- Rửa vết thương bằng các dung dịch thuốc tím 0,1%, Rivanol 1-2% hoặc nước oxy già (H2O2) 1%.
- Xoa lên mặt vết thương bằng các thuốc sau:
Mỡ kháng sinh, bột Sulfamid, dung dịch Lugol 0,1%
Hay hỗn hợp: Sulfamid 9 phần, Iodoforme 1 phần, Vaselin vừa đủ để tạo thành hỗn hợp sền sệt.
Hoặc: Sous nitrat bismuth 2 phần, Sulfamid 1 phần, Vaselin (hay dầu parafin) vừa đủ để tạo thành hỗn hợp sền sệt.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
4
3.Một số bài thuốc đông y

Bài 1: Có thể thay thuốc đỏ bôi tại chỗ
Tô mộc (gỗ vang) 200g
Trầu không 200g
Phèn chua 200g
Tô mộc chẻ nhỏ nấu với 1 lít nước, lấy 500ml dịch. Trầu không thái nhỏ đun với 1 lít nước, lấy 500ml. Trộn 2 dung dịch thuốc với
nhau sau đó hòa tan 20g phèn chua vào đun sôi cho tan hết phèn, đóng chia dùng dần. Sau khi rửa sạch vết thương nhiễm trùng
bằng nước muối 1-2%, thấm khô vết thương, dùng bông tẩm dung dịch thuốc bôi vào hoặc đắp vào vết thơơng ngày 2 lần đến
khi khỏi.

Bài 2: Lá mỏ quạ: 200g
Rửa sạch, giã nhuyễn rồi đắp vào vết thương mỗi ngày 1 lần.

Bài 3:

Lá sài đất 50g
Lá tâm biến (cây sống đời) 50g
Rửa sạch, giã nhuyễn, đắp vào vết thương, ngày thay một lần.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
5
Bệnh uốn ván trên gia súc

Bệnh uốn ván trên gia súc do loài vi khuẩn này yếm khí gây ra nhiễm trùng vết thương và gây nguy hiểm đến tính mạng
gia súc. Loài vi khuẩn này có khả năng hình thành nha bào ở ngoài môi trường, có sức đề kháng cao nên có khả năng tồn
tại hàng chục năm trong đất. Nha bào xâm nhập vào cơ thể qua vết thương, vết thiến, vết cắt rốn, đường sinh dục bị tổn
thương, gặp điều kiện yếm khí sẽ phát triển thành khuẩn gây bệnh

H3 ngựa bị bệnh uốn ván; bình thường,
người ta tìm thấy C tetani trong đương tiêu
hóa
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
6

Điều trị:

cần phát hiện sớm, chẩn đoán kịp thời, điều trị khẩn cấp (tỉ lệ tử vong ở người: 40-50% ca bệnh)
+ Tiêm: kháng độc tố uốn ván, giải độc tố uốn ván, kháng sinh (tiêm 3 vị trí khác nhau)
+ Mở rộng & vệ sinh vết thương
+ Để bệnh súc nơi yên tĩnh, ánh sáng dịu, truyền dung dịch điện giải, bơm thức ăn lỏng, thường xuyên trở mình, xoa bóp cơ
+ Có thể dùng thêm thuốc chống co giật, trợ hô hấp, an thần

Trực khuẩn C .tetani
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
7


Phòng bệnh:
+ Thường xuyên quan sát để phát hiện, xử lý, chăm
sóc vết thương; tuân thủ nguyên tắc vô trùng khi
tiêm truyền, phẫu thuật, thiến hoạn
+ Vaccin: người có nguy cơ nhiễm bệnh cao (làm
ruộng, chăn nuôi, bác sĩ thú y, công nhân vệ sinh,
thanh niên xung phong, phụ nữ ở lứa tuổi sinh
đẻ…), động vật quý, gia súc trong vùng có nguy cơ
nhiễm bệnh cao… nên được tiêm vaccin; C. tetani
không tạo miễn dịch nên sau khi khỏi bệnh vẫn phải
dùng vaccin
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
8
Bệnh nấm da lông trên gia súc

Bệnh do một số loài nấm ký sinh ở da và lông gây ra, trong điều
kiện nóng ẩm của nước ta bệnh thường xảy ra ở bê, nghé dưới một
năm tuổi. Các khuẩn ty và bào tử nấm xâm nhập vào da lông do
gia súc tiếp xúc môi trường chuồng trại, bãi chăn thả, dụng cụ,
thức ăn có mầm bệnh hoặc gia súc đang bị nhiễm nấm
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
9

Triệu chứng:
Thể hiện ba dấu hiệu đặc trưng:
- Các mụn sùi loét trên da có phủ vảy vàng xám hoặc nâu sẫm, cạy
vảy ra, phía dưới có loét đỏ. Các đám da sần sùi loét có thể tập trung
từng đám hoặc riêng rẽ.
- Các đám da bị sần sùi, nhăn nheo, dầy cộm trên mặt da nhưng
không bị lở loét, lông rụng từng đám.

- Trên da nổi các mụn cóc to nhỏ khác nhau bị sừng hoá sần sùi màu
xám hoặc nâu nhạt rải rác ở hai bên sườn, mông, vai và thường gặp ở
bê, nghé 6 - 12 tháng tuổi.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
10

Phòng bệnh:
- Tắm chải gia súc hàng ngày
- Chuồng trại khô ráo, tháng mát, có sân bãi chăn thả cho gia súc
tắm nắng. Định kỳ sát trùng chuồng trại bằng Vimekon 1/200, 15
ngày/lần.
- Thường xuyên kiểm tra phát hiện gia súc bệnh để cách ly điều trị
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
11

Điều trị:
- Dùng Vimekon pha nồng độ 1/100 bôi vào các đám da lông bị nấm
, mỗi ngày 1 - 2 lần, bôi liên tục cho đến khi khỏi bệnh.
- Phối hợp tiêm Penstrep – suspension 1ml/20kg thể trọng và
Vemectin 1ml/15kg trọng lượng để phòng nhiễm trùng và ve. ghẻ
gây bệnh kế phát.
- Giữ không cho ruồi, mòng bu đậu và tiêm thêm Poly AD để chỗ da
tổn thương chóng hồi phục
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
12
Một số bệnh khác
A.
Bệnh cảm nắng ơ gia súc
Thời tiết vào mùa hè thường nắng nóng, nhiệt độ môi trường lên
cao, bức xạ nhiệt lớn khiến cho việc thải nhiệt của cơ thể gia súc bị

cản trở, dẫn đến thân nhiệt gia tăng quá mức dễ gây ra bệnh cảm nóng.
•.
khi để ánh nắng chiếu lâu vào
gia súc ,đặc biệt chiếu trực tiếp
vào vùng đầu sẽ gây ra cảm
nắng cho nó
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
13

Triệu chứng:
- Gia súc đang ở ngoài trời nắng tỏ ra mệt mỏi, thân nhiệt tăng cao có thể lên trên 410C, choáng váng, chân đi lảo đảo. Gia
súc thở nhanh, lúc thở chậm, tim đập nhanh có khi bị loạn nhịp.
- Các triệu chứng trên kéo dài từ 30 phút đến 1 giờ cộng với nhiệt độ môi trường vẫn cao sẽ có các biểu hiện sau:
+ Gia súc khó thở, mũi banh ra.
+ Tĩnh mạch cổ nổi rõ.
+ Niêm mạc tím tái.
+ Gia súc nằm liệt, co giật và bị hôn mê.
- Khi bệnh đã nặng, không có biện pháp chữa trị kịp thời để gia súc thân nhiệt tăng cao hơn 43oC, sùi bọt mép, có khi trào
máu ra và chết
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
14

Điều trị
Nhanh chóng đưa gia súc vào chỗ thoáng mát hoặc tạo bóng mát tại
chỗ che cho gia súc. Dùng nước mát dội toàn thân, đầu tiên dội vào
vùng đầu, dội nhiều lần đến khi đầu hạ nhiệt tiếp đến các vùng khác
trên thân. Đặc biệt nếu sử dụng nước để lạnh hoặc đá thì việc hạ
nhiệt cho gia súc càng có hiệu quả nhanh.
- Dùng thuốc trợ sức, trợ lực như đường Glucoza, Cafein, Vitamin C.
- Cho uống hạ sốt (Paracetamol 20mg/kg thể trọng).

- Để cho gia súc nghỉ ngơi, không làm việc 4 - 5 ngày.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
15

Biện pháp phòng bệnh
- Với gia súc vào mùa hè cần có chế độ quản lý thích hợp: không chăn thả và làm việc ngoài trời nắng gắt trong thời gian
lâu.
- Mật độ chuồng nuôi vừa phải, cần đảm bảo độ thông thoáng, nên sử dụng vật liệu ít hấp thụ nhiệt để làm mái (mái ngói,
mái lá ).
- Nhiệt độ môi trường quá cao hạn chế cho gia súc ăn no, nên cho uống đủ nước và tắm mát.
- Khi vận chuyển gia súc tốt nhất vào lúc trời mát, thành thùng xe làm trấn xong để tăng độ thông thoáng, có mái che
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
16

Một số bài thuốc nam

Bài 1:
Bột sắn dây: 100 g
Nước sạch: 300 ml
Hoà tan hết cho gia súc uống thay nước, sau đó khoảng 1 giờ cho uống tiếp.

Bài 2:
Rau diếp cá: 100g
Rau má: 100g
Rửa sạch, giã nhỏ, cho vào 200 ml nước khuấy đều vắt lấy nước, chia
làm 2 lần uống trong ngày.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
17
B: Bệnh cảm nóng
Bệnh thường phát ra vào mùa nắng nóng. Sự gia tăng nhiệt độ của cơ thể quá mức cho phép làm xuất hiện căn bệnh này

1) Nguyên nhân gây bệnh
- Khi nhiệt độ trong chuồng trại, trong toa xe vận chuyển thú quá nóng, nhất là lúc ẩm độ của không khí cao, sự thải nhiệt
không hữu hiệu làm tăng thân nhiệt thú.
- Do thú phải vận động, làm việc trong điều kiện nhiệt độ môi trường nóng, thiếu cung cấp nước uống hoặc nước quá nóng
làm thú uống ít nước.
- Thú mập mỡ dễ nhạy cảm với bệnh như heo nuôi thịt, heo giống, gà thịt giai đoạn cuối khả năng thoát nhiệt kém nên dễ bị
cảm nóng
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
18
2) Cách sinh bệnh
Sự gia tăng thân nhiệt cao hơn so với sức chịu đựng của gia súc và sự
mất nước nặng là hai yếu tố chính của bệnh cảm nóng.
Nhiệt độ môi trường tăng cao, tăng thân nhiệt, thú gia tăng hô hấp để
thoát nhiệt dẫn đến giảm hàm lượng acid carbonic trong máu, máu
trở nên kiềm, hồng cầu bị phá vỡ, tạo stress do đó bê€nh này còn gọi
là stress nhiệt.
Trường hợp nhiệt độ môi trường tăng cao mà gia súc lại thiếu nước
uống, cơ thể gia súc không thể thoát nhiệt, thân nhiệt tăng cao vượt
ngưỡng chịu đựng của hệ thần kinh, hệ thần kinh bị kích thích trong
giai đoạn đầu sau đó vài giờ thần kinh sẽ rơi vào trạng thái ức chế,
thú không thể thở, tim đập yếu rồi chết (còn gọi là hiê€n tượng shock nhiệt)
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
19
3) Triệu chứng
Bệnh thường xuất hiện khá đột ngột, có thể trên nhiều con trong bầy,
hoă€c chỉ một vài con. Thường những con thú mệt mỏi, thú đang nhiễm
bê€nh dễ mẫn cảm với bệnh này hơn.

Hiê€n tượng stress nhiệt: thú ăn yếu, thở nhiều, uống nhiều nước, dể


nẫm cảm với các bệnh thông thường, năng suất giảm, đẻ non, sảy thai.
- Hiê€n tượng shock nhiệt:
• Triệu chứng đầu tiên là thú tỏ ra rất mệt mỏi, nằm một chỗ, nhịp thở
tăng rất nhanh và thở cạn.
• Toàn thân thú đỏ ửng (có thể nhìn thấy trên heo lông trắng, niêm mạc xung huyết).
• Thân nhiệt tăng lên rất cao, có thể lên hơn 41 độ C.
• Tim đập rất nhanh, mạch lặn.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
20

Các triệu chứng trên kéo dài từ 30 – 60 phút, nếu không có biện
pháp chữa trị và nhiệt độ môi trường vẫn cao thì tình trạng bệnh sẽ
nặng thêm với các biểu hiện sau:
• Thú thở khó, mũi banh ra để thở, tần số hô hấp rất cao.
• Tim đập yếu mạch chìm do máu bị cô đặc.
• Niêm mạc trở nên tím tái.
• Cơ nhai co giật.
• Đối với heo có thêm triệu chứng nôn mữa.
• Thú nằm liệt, sau cùng các cơ co giật, đồng tử mở rộng, hôn mê rồi chết.
• Khi chết có triệu chứng sùi bột mép, có khi lẫn máu.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
21
4) Tiên lượng
Bệnh dễ chữa khỏi nếu phá hiện sớm (stress nhiệt), và điều trị đúng
mức. Nếu để quá nặng thú sẽ chết do trở ngại tuần hoàn, máu cô
đặc kèm theo xung huyết và thủy thủng ở phổi, gây nên trạng thái
thiếu Oxy quá nặng. Sự mất nước và thiếu Oxy gây tích tụ nhiều
vật trung gian trong các tế bào, gây ngộ độc toàn thân. Do đó, thú
có thể chết sau vài giờ hoặc vài ba ngày sau khi mắc bệnh .
5) Chẩn đoán

Cần phân biệt cảm nóng với cảm nắng. Ở bệnh cảm nắng, nhiều khi
thân nhiệt không tăng quá cao, còn ở bệnh cảm nóng triệu chứng
thần kinh không mạnh mẽ bằng bệnh cảm nắng
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
22
6) Điều trị
- Nhanh chóng hạ nhiệt độ cho cơ thể thú, bằng các biện pháp đưa thú vào nơi thông thoáng, dùng nước lạnh dội vào
đầu, sau đó dội toàn thân nhiều lần, cấp thuốc hạ sốt để tăng cường sự giải nhiệt:
Paracetamol: 20 mg/kg thể trọng/lần. Ngày cho uống 2 lần.
Anagil: 10 mg/kg thể trọng, chích bắp ngày 2 lần
- Cấp nước cho thú bằng cách cho thú uống nước mát, đồng thời tiến hành tiêm truyền nước muối sinh lý vào tĩnh mạch
hoặc xoang bụng.
- Trợ tim và trợ hô hấp cho thú bằng Caffeine hoặc Camphorate.
- Chích vitamine C liều cao (10 – 15 mg/kg thể trọng/lần. Ngày chích 2 lần.)
- Tương tự như cách điều trị bệnh cảm nắng, khi tình trạng bệnh lý giảm xuống, tiếp tục cấp đủ nước, thuốc trợ tim, trợ
hô hấp và vitamine liều cao trong vài ngày
- Khi thú đã hồi phục, ăn uống được cần cho ăn thức ăn dễ tiêu, thức ăn chứa nhiều nước, giàu vitamin.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố
23
7) Phòng bệnh
- Khi xây dựng chuồng trại nên chú ý đến hai thông số quan trọng là nhiệt độ và độ thông thoáng. Nên sử dụng các vật liệu ít
hấp thụ nhiệt để làm mái, mái cần làm cao, vách xây vừa phải, cần có chấn song để tăng độ thông thoáng. Giữa các dãy
chuồng nên có khoảng cách thích hợp, có thể tiến hành trồng cây che mát xung quanh chuồng.
- Vào lúc nhiệt độ môi trường tăng quá cao, không nên cho thú ăn quá no, tắm mát cho thú bằng vòi xịt, hoặc dùng hệ thống
phun sương, xịt nước lên mái chuồng và quan trọng nhất là cấp đầy đủ nước uống cho thú.
- Mật độ nuôi nhốt nên vừa phải.
- Tốt nhất nên vận chuyển thú vào lúc trời mát, xe nên chạy với tốc độ đều, thùng xe nên làm bằng chấn song để tăng độ
thông thoáng. Không nên dừng xe quá lâu. Nếu vận chuyển trên lộ trình xa, chọn chỗ mát, dừng xe, cho thú ăn nhẹ và uống
đầy đủ nước.
5/26/14 11:11:31 PMb i th c h nh s 2à ự à ố

24