Bài giảng các rối loạn cảm xúc môn tâm thần

CÁC RỐI LOẠN CẢM XÚC


Mục tiêu bài giảng :
Sau khi học xong bài này học viên sẽ :
1.Trình bày được khái niệm tâm lý học của cảm xúc .
2.Nêu được các cách phân loại cảm xúc .
3.Trình bày được các triệu chứng rối loạn cảm xúc thông
thường để sử dụng khi thăm khám bệnh nhân tâm thần .


I.Khái niệm tâm lý học:
Cảm xúc là một quá trình hoạt động tâm thần, biểu hiện
thái độ của con người đối với những kích thích từ bên
ngồi cũng như từ bên trong cơ thể.Hay nói một cách
khác cảm xúc biểu hiện thái độ của con người đối với
thực tế chung quanh và đối với bản thân
Cảm xúc không thể tách ra khỏi các quá trình hoạt động
tâm thần khác như : tư duy, trí nhớ, trí tuệ…ta khơng thể
hồn chỉnh các quá trình nhận thức thực tại nếu thiếu
cảm xúc ,cảm xúc được hoàn thành từ thực tại


II.Các cách phân loại cảm xúc
1. Cách phân loại thứ nhất:
1.1. Cảm xúc thấp: là cảm xúc sơ đẳng , xuất hiện từ
những nhu cầu cơ thể bản năng, như thích ngọt ghét
đắng, sợ hải khi gặp nguy hiểm..
1.2. Cảm xúc cao: cịn gọi là tình cảm, xuất hiện trong mối
quan hệ xã hội phụ thuộc vào việc thỏa mãn các nhu
cầu có tính chất xã hội , thẩm mỹ luân lý… cảm xúc cao

phát triển trên cơ sở ý thức cao


2. Cách phân loại thứ hai
2.1.Cảm xúc dương tính : biểu hiện sự thỏa mãn làm tăng
nghị lực, thúc đẩy hoạt động như: cảm xúc vui sướng,
thân ái thiện cảm..
2.2.Cảm xúc âm tính: biểu hiện sự khơng thỏa mãn, làm mất
hứng thú, giảm nghị lực như cảm xúc buồn rầu, xấu hổ
tức giận..
3. Cách phân loại thứ ba: chia theo cường độ
3.1. Khí sắc: Là trương lực của cảm xúc. J.Delay đã định
nghĩa “ khí sắc là trạng thái cảm xúc cơ bản , phong phú
trong cách biểu lộ cảm xúc và bản năng, nó tạo ra trong
tâm hồn mỗi người một sắc diệu dễ chịu hoặc khó chịu
dao động giữa hai cực thích thú và đau khổ” .Khí sắc thể
hiện cường độ cảm xúc con người trong một thời điểm
nhất định .


Trong hội chứng trầm cảm khí sắc giảm và ngược lại trong
hội chứng hưng cảm khí sắc tăng
3.2. Ham thích: là cảm xúc mạnh sâu sắc bền vững trong
một thời gian dài, ham thích thúc đẩy hoạt động có ý chí,
như ham thích âm nhạc, văn thơ…
3.3. Xung cảm: là một cảm xúc có cường độ mãnh liệt, quá
mức , xuất hiện đột ngột trong một thời gian ngắn,
thường kèm theo xung động ngôn ngữ và vận động.
Xung cảm thường gặp trong hội chứng hưng cảm, sa
sút trí tuệ, ngộ độc rươu, tâm thần phân liệt.

III. Các triệu chứng rối loạn cảm xúc:
1.Các triệu chứng thuộc về giảm và mất cảm xúc :
1.1 Giảm khí sắc: bệnh nhân buồn rầu ủ rủ, gặp trong hội chứng
trầm cảm
1.2 Cảm xúc bàng quan: bệnh nhân mất phản ứng cảm xúc
không biểu lộ cảm xúc ra vẻ mặt.
1.3 Cảm xúc thờ ơ ( Cảm xúc tàn lụi ): Bệnh nhân vừa mất
phản ứng cảm xúc vừa mất khả năng biểu lộ cảm xúc ,bệnh
nhân hoàn toàn thụ động,lờ đờ
2.Các triệu chứng thuộc về tăng cảm xúc :
2.1.Tăng khí sắc : bệnh nhân vui vẻ ,luôn cảm thấy khoan khoái
gặp trong hội chứng hưng cảm.
2.2.Khoái cảm : Bệnh nhân vui vẻ một cách vơ nghĩa khơng
thích ứng với hồn cảnh


3.Các triệu chứng cảm xúc khác :
3.1. Cảm xúc hai chiều : đối với một đối tượng đồng thời
xuất hiện hai cảm xúc hoàn toàn trái ngược nhau như
vừa yêu lại vừa ghét ,vừa thích lại vừa khơng thích …
3.2, Cảm xúc trái ngược : là cảm xúc khơng thích hợp với
sự kiện hoặc có khi lại trái ngược với hồn cảnh như
được tin vui lại khóc ,nghe tin buồn lại cười vui vẻ
3.3. Cảm xúc tự động : Bệnh nhân vui buồn ,cười khóc
giận dữ vơ vơ cớ khơng do một kích thích thích hợp gây
ra

3.4 Cảm xúc lo âu : Là trạng thái cảm xúc chủ quan,thoáng
qua hoặc dai dẵng ( lo âu dai dẵng thường do đặc điểm
nhân cách) khi con người phải đối đầu với một sự đe
dọa ,một cơng việc khó hồn thành ,thường thì các
ngun nhân này khơng có tính trực tiếp và cụ thể ,mơ
hồ khó xác định .Lo âu trở nên bệnh lý khi ta khơng kiểm
sốt được nó
3.5 Cảm xúc lo sợ : Là trạng thái cảm xúc vừa chủ quan
vừa khách quan như khi con người phải đối đầu với mối
nguy hiểm cụ thể ,bệnh nhân có nhiều rối loạn cơ thể
chức năng và ln phải cảnh giác,lo sợ đồng thời vừa có
các triệu chứng cơ thể như tim đập nhanh ,hồi hộp, khó
thở ,tốt mồ hơi rét run,nơn mữa ,ỉa chảy ,bí tiểu…nếu
cơn lo sợ có tính chất cấp tính , đạt đến đỉnh điểm trong
một thời gian ngắn làm cho bệnh nhân tưởng như mình
đang sắp chết đến nơi thì gọi là Cơn hoảng sợ cấp
( Attaque de panique)


…
• ..