Xây Dựng Và Sử Dụng Chủ Đề Dạy Học Môn Hóa Học Ở Trung Học Cơ Sở.docx

ĐẠIHỌCQUỐCGIAHÀNỘI
TRƯỜNGĐẠIHỌCGIÁODỤC
------------o0o-------------

ĐỖTHỊVÂN

XÂYDỰNGVÀ SỬDỤNGCHỦĐỀDẠY
HỌCMƠNHĨAHỌCỞTRUNGHỌCCƠSỞTHE
OTIẾPCẬNTÍCHHỢP

LUẬNVĂNTHẠCSĨSƯPHẠMHĨAHỌC

HàNội–2016


ĐẠIHỌCQUỐCGIAHÀNỘI
TRƯỜNGĐẠIHỌCGIÁODỤC
------------o0o-------------

ĐỖTHỊVÂN

XÂYDỰNGVÀ SỬDỤNGCHỦĐỀDẠY
HỌCMƠNHĨAHỌCỞTRUNGHỌCCƠSỞTHE
OTIẾPCẬNTÍCHHỢP

LUẬNVĂNTHẠCSĨSƯPHẠMHĨAHỌC

Chunngành:LýluậnvàPhương phápdạyhọcbộmơnHóahọcMãsố
: 60140111

Ngườihướngdẫnkhoahọc:PGS.TSĐặngThịOanh

HàNội–2016


LỜICẢMƠN
Đểhồnthànhđượcluậnvănnày,tơixinbàytỏlịngbiếtơnsâusắctớing i h i
u ,cácthầgiovàn bủt ườngĐạihọcGiáodụcĐạihọcQuốcgiaHàNi đãtuyềnthụchotơinhững

kiếnthức,kinh

nghiub uvàgiđ tơihồnthànhuậnvăn.
Đặcbit , tơixinchânthànhcảơnPGS.TS.ĐặngThịOanh,đãtậntìnhhướn
gdẫn,tạomọiđiềukin trongsuốtqtrìnhnghiêncứuvàhồnthànhluậnv ăn này.
Xinchânthànhcảơ n n gihiu , cácthầycơgiáocùngcácemhọcsin h khối9
củhitườngTHCS-THPTM.VLơmơnơxốpvàTHCSTHPTNewtonđ ã giđvàtạomọiđiềukinđểtơihồnthànhluậnvănnày.
Tơiũngxinả
ơ n tớigiađình,bạnbèvàđồngnghiđ ã đn g viên,giúpđtơitrongsuốtqtrìnhhọctậpvà
thựchin luậnvăn.

HàNi , tháng10nă2 0 1 6
Tácgiả

ĐỖTHỊVÂN

i


NHMỤCCCCHVẾTTT

DHHH

ĐC

Đ

ĐHSP

Đ

GQVĐ

G

GV

G

HS

H

KTDH
NL
NXB
PP

P

PPDH

P

SGK

S

ST

S

THCS

Trunghở

THCVĐ

TTHPT
Trunghcphổthông

TN

T

TNSP

T

ii


MỤCLỤC

LỜICẢMƠN..............................................................................................................i
HC CCCHV T TT......................................................................................ii
DANHMC BẢNG.....................................................................................................v
DANHMC HÌNH.....................................................................................................vi
MỞĐẦU....................................................................................................................1
CHƯƠG1.CƠSỞLÝLUẬNVÀTHỰCTIỄNCỦAVIỆCDẠYHỌCTHEOCHỦĐỀTÍ
CHHỢPMƠNHĨAHỌCTRUNGHỌCCƠSỞ............................................................7
1.1. Đổimớigiáodụcphổơ o n mớiởVieịớngpháttriểc . ..........................................7
1.2. cvàvpháttriểc gii qut vvàsángto chohc sinhTHCS...................................................7
1.2.1.Kháinim vc . .....................................................................................................7
1.2.2.Mộtsc chungcầnpháttriểnchohc sinhTHCS..........................................................8
1.2.3.............................................................9
1.3. Dy hc tíchhợp....................................................................................................12
1.3.1......................................................................................................................... Kh
ái nim vd y hc tíchhợp..............................................................................................12
1.3.2. Mụctiêudy hc tíchhợp....................................................................................14
1.3.3. CáchìnhthcDHTH;tíchhợptrongmơnKHTN....................................................15
1.3.4. Mụctiêungun tắểmxâydngcácchủT H trongmơnHóahc THCShin nay........17
1.4.Mộtst dy hc tíchcc..............................................................................................19
1.4.1. Dy hc theo dán...............................................................................................19
1.4.2. Dy hc theonhóm.[6]........................................................................................21
1.4.3. Dy hc webquest[ 3 , tr37-43]..........................................................................23
1.4.4. MộtsK T D H tíchcc...............................................................................25
1.5. Thctrn g
t ổchcdy hc theochủt í c h hợphin nayởmộtsrờngTHCS thuộcThànhphH à Nội
27
1.5.1. Đu t r a thctrn g ............................................................................................27
1.5.2. Kt q u u t r a .................................................................................................28
Tiểuk1 ..................................................................................................................... 30
CHƯƠG2.XÂYDỰNGVÀSỬDNGMỘTSỐCHỦĐỀDẠYHỌCMƠNH Ĩ A HỌCT

RUNGHỌCCƠSỞTHEOTIPCẬNTÍCHHỢP
.................................................................................................................................
31
2.1. Lachn v à thit kc h ủd y hc tíchhợp..................................................................31
3


2.1.1. Pâír T H C S ể xâydngcácchủdy hc tíchhợp....................................................31
2.1.2. Đxut quytrìnhxâydngcácchủl i ê n mơn.[4].....................................................32
2.2. Xâydngmộtschủtíchhợp....................................................................................34
2.2.1. Xâydngchủtíchhợp:CHẤTBÉO VÀBỆNH BÉO PHÌ...................................34
2.2.2. Xâydngchủtíchhợp:PROTEINVÀSỰSỐNG.................................................46
2.2.3................................................................Xâydn g chủtíchhợp:BĂH Ư ỠNG
57
2.3.Xâydng bộcơng cụcgii quyt vn v à sángto thơng quady hc cácchủt í c h hợp.......66
2.3.1.Cr ủ ủr
ở............................................................................................................................. 66
2.3.2.Thit kb ộcôngcụủ sinhtrungởtrongdy hầ r – polime..................................71
2.3.2.1.ể...............................................................................................................71
2.3.2.2.Phộ rể
.........................................................................
..................................................................73
Tiểuk2 ..................................................................................................................... 74
CHƯƠNG3.THỰCNGHIỆMSƯPHẠM.................................................................75
3.1.Mụí cnghim..................................................................................................75
3.2.Nhim vụthcnghim..............................................................................................75
3.3.Địợ ngthcnghim.................................................................................................75
3.4.Tin trìnhthcnghim..............................................................................................75
3.4.1.Đn thơnthctiễnmàhộ i
ợc.......................................................................................................................... 76

3.4.2.Đc gii quyt vv à sángto củahc sinh...............................................................81
Tiểuk3 ..................................................................................................................... 83
KT LUẬNVÀKHUYN NGHỊ..................................................................................84
TÀILIỆUTHAMKHẢO..........................................................................................86
PHL C .....................................................................................................................88


DANHMỤCBẢNG
1.1.ểí ủ
ủr ở ......................................................................................................10
Bn g 2.1.Phânbrc lớp8...................................................................................31
Bn g 2.2.Phânbrc lớp9...................................................................................31
Bn g 2.3.Danhmụccácchủt í c h hợpliênmơncp THCS.............................................32
Bn g 2.4.Thơngtinvh ợ rộ ôủ ờ

ủộ ộ ...............................................................................37
Bn g 2.5.Cu trúc củ...........................................................................................68
2.6.ểộ ủG Q V Đ STGV).72
2.7.PH S ộ ợ ủG Q V Đ ST...................................................................74
Bn g 3.1.Bểmkiểmtracủahc sinh..........................................................................76
Bn g 3.2.Bểmtrungbình.......................................................................................76
Bn g 3.3.Bn g phânbtầnsut cácbàikiểmtra..............................................................77
Bn g 3.4.Bn g phânbtầnsuũí ểmtra..................................................................77
Bn g 3.5:Bn g phânloi kt quh c tp của hc sinh(%)...................................................78

Bn g 3.6.Bn g tổnghợpcácthamsặ rủa cácbài kiểmtra......................................80
Bn g 3.7.Kt qubn g k i ểủaGV............................................................................81
3.8.Kt qub ủsinh.....................................................................................................83

DANHMỤCHÌNH
Hình1.1. Minhht 5W1Hchomộtdánhc tp .............................................................26
Hình1.2.Minhhủbàn..........................................................................................27

Hình2.1.Cht béocónguồngộ ngvt ....................................................................38
Hình2.2.Cht béocónguồngc thcvt ...................................................................38
Hình2.3.Thínghim thửtínhtancủadầrớ............................................................39

Hình2.4.Proteincótrongnguồn gc từộ ngvt vàthcvt .........................................49
Hình2.5.Insulinlàmộren.............................................................................49
Hình2.6.Thínghim sơ ụ protein..................................................................51
Hình3.1.Đờngluỹtíchsosánhkt quk i ểmtra(Bàikiểmtras1).....................................77
Hình3.2.Đờngluỹtíchsosánhkt quk i ểmtra(Bàikiểmtras2).....................................78
Hình3.3.Đồthịphânloi kt quc ủahc sinhquabàikiểmtras1 .......................................78
Hình3.4.Đồthịphânloi kt quc ủahc sinhquabàikiểmtras2 .......................................79


MỞĐẦU
Trongnhầâớispháttriểũ ã ủ akhoah

1. Lýdochọnđềtài

c vàcông
nghcùng vớisb ù n g nổơợngtrithc củanhân
loiphátminhngàycàngnhiu ,kin thc gic cóliê
nquanmt thit vớ.Đồngthời,doucầucủaxãh
ội,donhucầuthc tịờiphi gii quytrtnhiutìnhh
un g trongcuộcsn g . Khigiiquyt cácvn thc c ủa
mộcchunmơnsẽkhơngthểthc hiợcmàcầnp
hivndụngkin thcliênngànhmộtcáchsáng

to . Từthctã ặ trachogiáodụto mộtvl à phổ
ểmvg i áo dụcmàdy hc tíchhợplàmột
ịớí ộể ổimớnv à t ồnd in v nộid u n g v à
ục.Tíchhợplàmộttrongnhểmgiáodụcmàthơn
gq u a cácqtrìnhhc tp gópphầnhìnhthànhởhH
S ) cnhằmphụcvụchoqtrìnhhc tr ị p vàocu
ộcsộngvàphihợpnhngkin thãể gii quyt nhngtì
nhhun g ny
s i n h trongcuộcsn g hii . Chínhvìvy,xuthc ủa
nhiớctrênthg i ớã n dụng
ểểxâydngvàpháttriểr ụ cphổthơngặcbit làởcp
Tiểuhcvàtrunghở (THCS).Thơngquady hctí
chhợã t h à n h vàpháttriểnmộtscchungv
àchunbit củaHSvàlàmchoqt r ì n h hc tp c
ủHSýn.Mặcdùtheoxuthớãợcnhngthànhtểtron
gdy vàhc , tuynhiênvn cónhiu vc ầnphi q ua n t
âmvàhồnthin.
Dy hct í c h hợplà c á c h ti p cn dyhe ộ idu
ng dyhợct r ì n h bàytheoc ác t à i ho ặcc h ủ.M ỗt
à i ho ặcc h ủợct r ìn h bàythànhnhiu bàihc nhểờ
ihc cóthểcóthờigianhiểurõvàpháttriểncácmi l
iênhv ớinhờihãt.Cáchtip cn nàytíchhợpkin thc
từnhiu ngànhhc vàkhuyn khíờihc tìmhiểusâ
uvcácchủ

1


ctàiliu từnhiu ngu
ồnvàtham

giavàonhiu hoộ ng
khácnhau.Vic sửd
ụngnhiu nguồnthơ
ngtinkhuờihc t
hamgiavàovic ch
uẩnbịbài hc , tàili
u , í âớicáchhc tr
uyn th n g vớichỉm
ộtnguồntàiliu duyn
ht . Kt quờihc sẽhi
ểrõm thy t tin
rchc củamình.
Đổimớigiáo
dụcphổthơngVi201
5eịớnghìnhthànhvà
pháttriểc củaHSrtíc
hhợpởcp TiểuhTH
CS.Đâ

2


ịớngphùhợpvớớngquc tvàgiúptrangbịchohc sinhVit Nam
ểnhanhchónghộinhp vớithgiớrểầybiộng.
Trênthctổ imớrS G K)từ2000theoNghịquyt 40củaQuc hội,cr t sq u á n trit
mụctiêupháttriểccủaHSmàchỉợcxâyde ớ ngcoitrngvic trangbịkin thn choHS.Mặcd
ùmụctiêugiáodụcphổô ãc p n mộts i quytv , hợpt á c , s á n g t…
ở trìnhmơnhơc h ỉbáo
vàmộ cầợc cụthể.Cịncó st r ù n g lặpvàthiâigia cácnộidung,gia lýthuyt vàthc hành,g
ia dungợngv à t h ờợr rộtsmơnh c.Nộtrình,sáchgiáokhoahiớầã ợcxâydeểmtíchhợ

â cthchin dy hc tíchhợâ u qu
ợcyêucầucủamụr . Py h khắcphụợcli dy h“ rn thụmộtchi” n dụngcóhiu qucác
yhợííc chủộ ngcủH S . Pc
tqugiáodụccịnnhiu bt cợịnhrõràngtrong
r.
Vớinhnglídotrên,chúngtơilacht à i nghiênc: “Xâydựngvàsửdụngchủđềdạy
họcmơnhóahọcởtrunghọccơsởtheotiếpcậntíchhợp”.
2. Lịchsửvấnđềnghiêncứu
Ti hầuht cácquc giacónn giáodụctiêntin trênthgiới,dy hc tíchhợp(DHTH)là
mộttrongnhểmchỉể pháttriểr dục.Mộtnghiêncuvkhr20ớccủaVin Khoahcg i á o dụ
cVit Namchothy 100%ớu xâydreớngtíc h hợp.T i ê u biểH Q c , Si ng a p or e , Ma lay
sia, Úc, Phá p, A n h, H oaK ì , C a n a d a , Philippines,…
TrongbộmơnKhoahc Tnhiênởmộtsớccó3mc
ộtíchhợpsau:
Mộ 1:CómơntênlàKhoahợcdy
v à hc từTiểuhn THPT.X ớợcthểhin rõởMỹ,Anh,Úc,Singapore,Nht B n,HànQu…
Mộ2: C ó tênmơnKhoahợcdy ởTiểuhn THCStáchra
thànhmơnLý–Hóa(Khoahcvtthể),Sinh–
Địa(KhoahcssngvàKhoahc vTr).Xớngnàythểhin ởPĐ c h , PhầnLanvàmộts
ớcchâuPhi.


Mộ3:ChỉcómơnKhoahc ởTiểuhn cp THCStáchthànhcácmơnhc riêngbiV t
lí,Hóahc , Sinhh.XớngnàytiêubiểulàNga,TrungQuc , Vi…
ỞVit Nam,từnh80ủ athk ỉ20ã tàinghiênc uvt í c h h ợpn ó i c h u n g v à t í c
h h ợpt r o n g mônK h o a hc t nhiên( K H T N) n ó i r i ê n g . Ktq u c ủac á c n g h i ê
n cãợct r i ểnk h a i ở trìnhti ểuh c 2 0 0 0 ãân g mônTn h i ê n x ã h ội(l ớp1 , 2 , 3 ) v à mônK h o a

h c (lớp4,5)ởTiểu

h.n

bc

THCS

v à THPT,DHTHchỉợcsửdụớihìnhthctíchhợpnộimơnởmộ lồngghép/liênhv à o mộts
mơnhc.DovH T H ơ ợchể mcủ. 1 9 9 8 ểchuẩnbịr rù ) ộ G& Đ T ãchoV i n Kho
ah cG iá o dụcV i t N a m nghiên cr H T H ôK h o ahc TnhiênvàKhoahc Xãhộiở
cT H C S . u kin cở vt cht vàgiáoviên(GV)nêndán bịdừngl. ĐâộtlầnlỡdịpcủaGiáod
ụcVit Nam.
Gầâdy hc tíchhợổimớo GVợcnhiu nhànghiêncâ mộtnhucầutt yu củagiáo dụ
csa u2 01 5, giá odục
eịớngpháttriểc . Vớểr ổ imớigiáodụclầnnàyBộGiáodụĐo sẽchỉe ớnglàtíchhợp
sâuởcp Tiểuhc,THCSgim dầnvàtin tớâ ịớngnghn g h ip ởcp THPT
Vìv HTHợcn g h i ê n c vlíthuyt l n t h cn g h i m.Hin nay,ởViãộ tsc ơ n g trìnhn
ghiêncu vàcáctàiliu nghiêncu
ndy hc theochủt í c h hợpliênmơnHốhc trunghở :
- “Nghiêncứuvàthửnghib ư ớ đ ầ umt sốchủđềtíchhợpliênmơnVậtlý,H ó a h ọ
c,S i n h h ọcở tườngtr u n g h ọơ s ở ”ủaT S . C a o T h ịT h ặng– Vin Khoahc

G i á o dục

Vit Nam-Đt à i mãsV 2 0 0 9 - 1 1 .
- “Dạyhọctíchhợpliênmơn–
Dạyhọđịnhhướngpháttriểnnăngựctrongmơnsinhhọcởtườngtrunghọc”ủĐTị Thanh–
SởG&ĐTỉnhHàNam.
- “ỨngdụngdạyhọctíchhợptrongdạyhọcHóahọcởtườngphổthơng”
củaLêThịMỹTrang(2008)-Kỷyu hộitho khoah: “yhc tíchhợpvàkh
ụngvàothc tiễngiáodụcVi” .

- “DạyhọctíchhợptheochủđềtrongdạyhọcVậtlý”ủ Đ ỗ HT r NguyễnThịTh
uHằngKỷyu hộitho khoah:“y hc tíchhợpvàkhápdụngvàothc tiễngiáodụcVitNam.HàNộ
”.-


-Nguyễũ u Vin KHGDVi t Nam(2012):“Đ x u íợârr ụcphổthơng
2 0 1 5 ”. ỉyu h ộit h o khoa hc : D y hc tíc h h ợp-d y hc p h â n hóa t ro ng
rụcp h ổt h ô n g - BộG i á o d ụĐ o,TPH ồc h í M i n h 11/2012.
Đt à i trểmcp Bộ,“Hìnhthànhnăngựcdạyhọctíchhợpchogiáoviên trunghọ
cphổthơng”nghim thutháng12/2012cómãsB 2 0 1 0 - T N 0 3 30TĐd o PGS.TS.NguyễnPhúcChỉnh– Đi hm –
Đi hc TháiNguyênlàmchủnhi.Đãâ í ởlýlun củady hctíchhợp,cácbin pháp
cdy hc tíchhợpcácmơnKhoahc tnhiên vàKhoahc xãhộrờngphổthơng.
Teớngnghiêncuvd y hc tíchhợãộtsơ rợcbo vr t à i luộ tsợớâu tp trungng
hiêncu vDHTHở cpTHPT:
“Xâydựngchủđềdạyhọcliênmơntrongdạyhọchóahọclớ11tườngtrunghọcp
hổthơng”ủ V ũ TịTù2 0 1 5 ) rờĐ i hc Giáodục.
“Thiếtkếmt sốchủđềdạyhọctíchhợh ư ơ n g OxiLưuhuỳnhHóahọclớp10nhằmpháttriểnnăngựchọcsinh”ủaNguyn ThịTr2015)r
ờngĐi h S m HàNội.
“Thiếtkếmt sốchủđềdạyhọctíchhợptrongdạyhọcphầnHiđobonlớp11nhằm
pháttriểnnăngự cvậndụngkiếnthứcvàothựctiễchohọcsinh”ủaNgơThanhHoa,
(2015)tườngĐạihọ SưhạmHàNi.
Ởcp THCScómộts: “Xâydựngmt sốchủđềtíchhợpnhằmn â n g c a o c h ấtư ợ ng
d ạyh ọcở c ấpT H C S ”ủaNgc C h â u V â n ( 2015)r ờngĐ H S P Hội.
Tớngnghiêncuvvic xâydngvàsửdụngchủdy hc mơnH óa h c cp T H C S t he
ot i p c n tí c h hợị ợcn h i ờiq u a n t â m nghiêncuvàvic lachn , nghiênctàitrênsẽgópp
hầnnângcaocht lợngdy he ịớngpháttriểc củaHS.
3. Mụcđíchnghiêncứu.
Xâydngvàsửdụngmộtschủd y hc mơnHóahc ởcp THCStheotip cn tíchhợpnhằ
mpháttriểiquyt v vàsángto c h o hc sinh.

4. Nhiệmvụnghiêncứu
4.1. Nghiêncứucáccơsởlýluậncủađềtài
Nghiêncở lýlu:
- Qểmtíchhợp;mụctiêuDHtíchhợp;cáchìnhthcDHTH;tíchhợpt ro ng mơnK
HTN;...
Cởlýlun v; c gii quyt vvàsángtoở vn dụngcácPPvàKTDHtíchcr Heịớngpháttriểc
.
4.2. ĐiềutrathựctrạngxâydựngcácchủđềvàtổchứcDHTHhiệnnayởmộtsốtrườngTH
CSthuộcđịabànthànhphốHàNội
4.3. Xâyd ựngmộts ốchủđ ề d ạyh ọcmơnH ó a h ọcở T H C S n h ằmp h á t t r i ểnnăngl
ựcgiảiquyếtvấnđềvàsángtạochohọcsinh
4.4. Tiếnhànhthựcnghiệmsưphạm.
- Thchin dy hc cácchủôã t kti mộtsrờngTHCSthuộcthànhphHàNội.Xửlýkt quth
cnghim,phântíchnhn xétvàkt lun.
5. Kháchthể,đốitượngvàphạmvinghiêncứu
5.1. Kháchthểnghiêncứu:Qtrìnhdy hc mơnHóahc ởcp THCS
5.2. Đốitượngnghiêncứu:Xâydngvàsửdụngcácchủd y hc tíchhợpliênmơnHóahc lớ
p9THCS.
5.3. Phạmvinghiêncứu:
Đt à i tp trungvàovic pháttriểcgii quyt vv à sángto vàgiớihr“ Dn xurPolime”-Hóahclớp9.
6. Giảthuyếtkhoahọc
Nu xâydngmộtschủt í c h hợpliênmơnvàtổchcdy hc theoquyt r ì n h dy hc hợpl
ý,hiu qu, phùhợpvớợnghc sinhthơngquamơnHóahcở c pT H C S t h e o tipc nt í c h hợpt h
ì s ẽp h á t t r i ểlcg i iquyt v v à sángto chohc sinh,
gópphầnnângcaohiu qud y hrr ờngphổthơng.
7. Phươngphápnghiêncứu
7.1. Nhómph ươ ng phápnghiêncứulýthuy ết:Sửdụâ t í c h , tổnghợp,ht h ở lýl
un cóểm
HTH;ở l ý l u n v c g i i q uyt v vàs á n g t o ; c á c

yht dy hc (PPDHvàKTDH)t í c h ce ịnh
ớngpháttriểc .
7.2. Nhómphươngphápnghiêncứuthựctiễn
Sửdụngphi hợ:
- Phươngphápđiềutra:Điu trathctrn g vic tổchcdy hc hóatheochủl i ê n m
ơncủaGVvàHStrongq trìnhdy vàhc mơnHố hc THCS.
- PhươngpháptraođổikinhnghimvớiGVvàto đổivớiHS.
- Phươngphápchuyêngia:Thamkho ýkin củacácchuyêngia,cácgin g viênvàG
Vcó

nhiu kinhnghim

v vic tổchcdy hc

h ó a theochủl i ê n mơntronggin g dy hóahrớckiavàhin nay.
- Phươngphápthựcnghisưhạm:Da vàogit h u y t khoahc ãặ tr a, tin h à n h
t h c nghim ởtrờ ng

THCSể xemxéthiu quv à

tính

khthi

c ủavic tổchc dy hc hóatheochủl i ê n mơntrongdy hc hóahc THCSã
ợcxâydng.
7.3. Phươngphápxửlýthốngkêtốnhọc
Sửdụngtốnxácsut thn g kêể phântích,xửlýcáckt quTNSP.

8. Đónggópmớicủađềtài
-T ổngq ua n m ộtcá c h c ó hthởl ý l u n v cvà ph á t tr i ển
cchohTHCS;ởlýlun vd y hc tíchhợpliênmơn.
- Thit kchủdy hc tíchhợpliênmơnrrcTHCS.
- Đx u t cácbin phápsửdụngchủt h e o tip cn dy
h c tíchhợpnhằmpháttriểc gii quyt vv à sángto , to hngthú,saymêhc tp mơnHóahc ch
oHS,từầ nnângcaohiu qud y hc Hóahc ởcp THCS.
- Xâydngbộcơngcục gii quyt vvàsángto choHS.
9. Cấutrúccủaluậnvăn
Ngồi phầnmởầ u,kt lun , khuyn nghị,tàiliu t h a m kho , luợc
rr3 :
C1 : Cởlýlun vàthc tiễncủavic dy hc theochủtíchhợpmơnHóahc Trunghở.
C2 : Xâydngvàsửdụngmộtschủdy hcmơnHóahc ởTrunghc
ởtheotip cn tíchhợp.
C3 : Thcnghim.


CHƯƠNG1.CƠSỞLÝLUẬNVÀTHỰCTIỄNCỦAVIỆCDẠYHỌCT H E O
CHỦĐỀTÍCHHỢPMƠNHĨAHỌCTRUNGHỌCCƠSỞ
1.1. Đổimớigiáo dụcphổthơng giai đoạ nmớiởV i ệtN am theođịnh hướngp h á
t triểnnănglực.
Nghịquyt H ộin g h ịl ầnt h 8 B a n chTWĐXã nmn h :“Đổimớiă n bản,tồndin
GD&ĐT,đứ ngucầucơngnghip hóa,hin đạihót ongđiềukin kinhtếthịtườngđị
nhhướngxãhichủnghĩvàhinhậpquốctế”;“Pháttriểnphẩmchất,năngựn g ư ờ ihọ,
đảmbảohàihịagiữa“dạy chữ”,“dạyngười”vàđịnhhướngnghềnghi”[8].
Terụ ổơ ổ ểợộGdụĐt(8/2015)
[5]ụủ rụ ổơ ớ H S hìnhthànhphẩmcht vàNLcủờộ .Te3 ẩầ
rểHSTH CS:ủr
;

8ầ r ể

HSTHCS: GQVĐ

ST

ẩể ợ, NLíử
ụơ ơ rơ .
1.2. NănglựcvàvấnđềpháttriểnnănglựcgiảiquếtvấnđềvàsángtạochohọcsinhTH
CS
1.2.1. Kháiniệmvềnănglực.
Kháiniợịe ucáchkhácnhaukhidatrêncácdu hiu khácnhaucủachúng.
F.E.Weinert(2001)chorằ:“Năngựclànhữngkĩnăngkĩxảohọđ ư ợ choặcsẵn
cócủacáthểnhằmgiảiquyếtcáctìnhhuốngxđịnh,ũ n g nhưsựsẵns à n g vềđn g ơxã
hi … v à

khả

năng

v ậ ndụng

các

cáchgiảiquyết

vấnđềmt

c á c h có tráchnhim vàhiu quảtrongnhữngtìnhhuốnglinhhoạt”[18].
DenysTremblay(2002),nhà

tâmlýhờiPhápquannim rằ: “Nănglựclàkhảnănghànhđn g , đạtđượcthànhcơngvàchứ
ngminhsựtiếnbn h ờvàokhảnănghuyđn g vàsửdụnghiu quảnhiềunguồnlựctíchhợp
củacánhânkhigiảiquyếtcácvấnđềcủacuc sống”[16].
BerndMeier,NguyễVC ờng(2010)coikháinic gắnlin vớikhộ r ị: “
Năngựclàkhảnăngthựchin
quyếtcácnhim vụ,vấnđềtrongcác

c ó t rá ch nhimvàhiuquảhànhđn g giải


tìnhhuốngthyđổithuĩnhvựcnghềnghip , xãhihyn h â n tênơ sởhiểubiết,kĩnăng,kĩxảo
vàkinhnghiũngnhưsựsẵnsànghànhđn g ”.[12]
TeĐổớụổ ô2 0 1 5 : “ Nă n g ự à k hảnăngthựchinthànhcônghoạtđngtro
ngmtbốicảnhnhấtđịnhnhờsựhuyđn gtổnghợpcáckiếnthức,kĩnăngvàthutnhnhân
khn h ư hứngthú,niềtin,h,...Năngự ủn h â n đượđnhgiuh ư ơ n g thứcvàkếtquảho
ạtđngcủnhânđókhigiảiquyếtcácvấnđềcủacucsống”[5].
ộộ í âíợểộụ ủ
rộ r . H
ặểâ ủ :1)í ụ ; 2)íểổ
rể.Đũíụ Híớ .
1.2.2.MộtsốnănglựcchungcầnpháttriểnchohọcsinhTHCS.
TheotácgiN g u y ễnThịP 200 7): ccủH S ợcthểhin ở khc hiộng
cánhântrongvic gii
q u y t cácnhim vụhc tp , hoặc tin hà nhho ộnghc tp củâờih[10].Đu nà y
ũc củaHSsẽlàkt quc u icùngcầợccủaqtrìnhDHhaygiáodục.Tácgiãx u 4c thểhiccầ
n
tchohc sinhphổthơngVit Nam:
Năngựcnhậnthứcịi HSphi cócáckh:ớ
ộclp , logic,cụthể,trừợ… ) ởợng,suylun , tổnghợp-khái q u á t hố,phêphán

-

bìnhlun , t ừn v , khh c , ttraudồikin thctrongsut cuộời.
Năngựcxãhi ịi HSphi cónhn g khp , thuyt trình,gii quyt cáctìnhhun g cóv,
vợccáccm xúc,cókhí
ng,khrũợ…
Năngự cthựchành(hoộngthc tiễ)ịi HSphicócáchvndụngtri thc (từbàihũừt
hc tiễn),thc hànhmộtcáchlinhhot(tíchcc chủộ ng),tt i n ; cókhử dụngcáccơngcụcầnthit, khiquyt v, sángtír …
Năngự ccánhânợcthểhin quakhíacnhthểchịr ớcht HScókhộnglinhhot , ph
i biểthao,bit bo vsc khoẻ,cókhí n g vớơrờng;tiínhhoộâng
p kh o c h , khchịutráchnhim,…


Theo[5],ụ ủ r ụổôớ H S thànhphẩmcht v à NLcủờộ. T e3 ẩầ
rểHSTH CS:sủr
;

8ầ r ể

HSTHCS: GQVĐ

ST

ẩể ợ íử
ụơ ơ rô .
GQVĐS T ộ rầợ
rểH S THCSrr Hr r H H H
r.
1.2.3. Nănglựcgiảiuếtấnđềsángtạ
1.2.3.1. Khiniv ề năngựgiải uyếtvấnđềvàsngtạo

Trớâ GQVĐS T ù rõ
ộ:
V.
- Vl à mộtn h i m vụặ tr a c h o chủt h ểrngn h ngtháchthcmàhk h ó cóthểợtquat
heocáchtrctip vàrõ ràng.
- Mỗivờ ngtồnti trongbi cn h , tìnhhun g cụthể.Bi cn h vn
làmộtphầncủacuộcsợcphânloi theokhon g cáchvớichủthể:gầnnht làbi cn h cuộcsn
g cánhâ n; tip theo làbi côr ờnghc tp /
l à m vic vàcuộcsn g cộồ ng;xanht làbi cn h khoahc .
*Gii quyt vGQVĐ
Đầut h kỷX X I , n h ì n c h u n g c ộồngg i á o d ụcq u c t chp nhịnh
:GQVĐà khảnăngsuynghĩvàhànhđngtrongnhữngtìnhhuốngkhơngcóqu ytrình,thủtục,gi
ảih thơngthườngcósẵn.ờGQVĐểítnhiu
ịợcmụộơi ngaylp tcbit cáchlàmthể ợcnó.Samhiểutìnhhungv, vàlýgii dầnvitmục
rở vic lp kh o c h vàsuylun tr GQVĐ.
Cót h ểthG Q V Đ
r ct p,b a o gồms hiểub i r aluểm,suylu...ểr ộthoặcnhiu gii phápkhắcphụckhcc
ủav.TrrGQVĐủ thểờngphi trn :
(i)khámphávv à tổchc nguồnlc củac h í n h mình(tìmhiểuv; ớủ pháp,tir ...ể dầnti
n tớimộtgiiphápchov) ; (ii)thc hingiipháp(giiquytcácvnhở từng


c/
nộidungcụthể;chuyểổýủ akt quợcvb i cn h thctiễ);iphápvừathchin,hoặctìmkim gii ph
ápkhác.
“NăngựGQVĐàkhảnăngnhânsửdụnghiu quảcácquátrìnhnhậnthứ, hànhđngvàt
hi đ, đngơ,xảđểgiảiquyếtnhữngtìnhhuốngvấnđềmàởđókhơngó sẵnquytrình,thủtục,giảih
thơngthường”[3]
S;csángto
Làtạo,đền h ữ n g t ư ở n g ớ i , đđ o,hữuh,hh ợ v ớ i hoàn

ảnh.ý ã ợ
ờể rặ ớ.Cũểể
ộSTỉ r ộớ ể ặ ơ
rơ.
Đi vớih:“Năngự csángtạolàcáckhảnăngủaHShìnhthànhýtưởngmới,đềxuất
đượccácgiảiphápmớihaycảitiếncáchlàmmớimtsựvật,cócácgiảih khnhuđểgiảiquyết
mt vấnđề,sựtịị ,thh đặtcáccâuhỏiđểkhámphásựthậtxungu nh,năngựtưởngtượngvàt
ưduysngtạo...”[5].
Trởở re ôG Q V Đ S T
ớH S T H CScóthểhiểu:
Làkhảnăngnhângiảiu y ế t tìnhhuốngó vấnđềmàởđókhơngó sẵnquytrình,t
hủtục,giảihthơngthườngcósẵn,hoặccóthểgiảiquyếtt h t h à n h thạovớinhữngnt
đđ oi ê n g , thoh i ề u hướngu ô n đổiớ i , h hợv ớ i th ựt ế .
1.2.. 2 . Nhữngbiểuhinủn ă n g ự g i ả i uyếtvấnđềvàsngtạo
Ter ụ ổ ôổ ể2015[5],n
ểủN L GQVĐSTủH S THCSợ ể1.1ớ â:
ảng1.1.Nhngiểh i ệ n t i ê chíc ủ a nănglựcgiảiế t vấnđềvàsángtạoc ủ a họcsinht
n g họccơsở
Nt h à n h phn

iểhiện/Tiêuchí

Pháthin vàlàmrõv

Pâíợctìnhhun g tronghc tp ; pháthiợctìnhhun g cóvtronghc tp.

Đxut,lachn gii pháp

Xịợcvàbit tìmhiểơ nvn
;x u ợc gii phápgii quyt v.

ThchigiágiG Q
VĐ

Thchin gii phápgii quyt vvànhn rasphùhợphayk hô ngphùhợpcủag
ii phápthchin.


Đặtcâuhi khácnhauvmộtsvt , hiợ; ịnhvà
Nhrýở ngmới

rõơýởngmới;phântích,tómtắtnhngthơngtinliênquantừnhiu ngu
ồnkhácnhau.
Hngthú,tr; ủ ộngnêkin;khơngqlolắngvíủkixut;pháthin yu tm
ới,tíchcctrongnhngý kin khác;hý ởngdatrêncácnguồơã ; xut gii pháp

Hìnhthànhvàtriển
ýởngmới

ci tin haythaythcácgii phápkhơngcịnphùhợp;sosánhvàbìnhluợcvcá
cgii
xut.
Pâíợctìnhhun g tronghc tp ; pháthiợctìnhhun g cóvtronghc tp.

Tộ clp

Vídụ:Khidy phầnn g dụngcủr ợe r “ R ợe

”–

Hóahc 9,giáoviêncóthểto tìnhhun g cóvn thc tể quansátbiểuhic gii quyt vv à sáng
to củahc sinh.

oể
- Pháthin vấnđề:Ti saotrênthctờitadùngcồn70 sátkhuẩnv?

- Đềxuấtgiảipháp:Tìmhiểuthơngtintrlờichocáccâuhi sau:
+Ti saocồncóthểsátkhuẩnv?
othì

+Nu nồộ cồnkhác70 cótácdụngsátkhuẩnkhơng?
-Lậpkếhoạchvàthựchin giảiquyếtvấnđề:
+Cồịrợe ( C 2H5H)ẩể
ủavikhuẩâ r âơụre
.
+Tồ70

orù

.ồ ớ9 0

o

ồộ ồrerặẩ ô
ớô ồrẩ ô
orù
.ồ ộ60
.
- Kếtluận:Vic thc hin khoc h gii quyt vd a trêntínhcht vt lýcủar ợuetylicvàtínhcht hó
ahc củr eắ n,hợplogic.

- Sángtạo:Trênthctc ị n cónhể sáttrùngv: ồn
ớcoxigià,thuc tím,...
1.2...Phươngh đnhgin ă n g ự cgiảiquyếtvấnđềvàsángtạo
Teểmpháttriểc,vit quh c tp khôngly vic kiểmtrakhnkin thã c làmtrungtâmc
ủavi.