VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA VÀO XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA VIỆT NAM HIỆN NAY

HỌC VIỆN NGÂN HÀNG
KHOA LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ

BÀI TẬP LỚN
Học phần: Tư tưởng Hồ Chí Minh
ĐỀ TÀI: VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
VỀ VĂN HĨA VÀO XÂY DỰNG NỀN VĂN HÓA
VIỆT NAM HIỆN NAY

Giảng viên hướng dẫn

: TS. Nguyễn Hải Yến

Nhóm sinh viên thực hiện : Nhóm 07
Lớp học phần

: 222PLT06A31

Hà Nội, ngày 26 tháng 05 năm 2023


DANH SÁCH THÀNH VIÊN NHĨM
STT

Mã

Họ và tên

sinh viên

Phần trăm

Điểm

đóng góp

1

23A4040099 Vũ Thị Hồng Ngọc(NT)

11.1%

9.3

2

24A4070299 Nguyễn Viết Duy Anh

11.1%

9.3

3

24A4032851 Đinh Thị Hằng

11.1%

9.3

4

23A4040092 Nguyễn Văn Nam

11.1%

9.3

5

23A4040098 Vũ Bích Ngọc

11.1%

9.3

6

23A4040101 Phạm Xuân Nhã

11.1%

9.3

7

23A4040156 Lê Hoàng Vũ

11.1%

9.3

8

24A4022823 Vũ Thị Hải Yến

11.1%

9.3

9

22A4060097 Đồng Ngọc Lệ

11.1%

9.3

Chữ ký


LỜI CAM ĐOAN
Chúng em xin cam đoan Bài tập lớn với đề tài: “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí
Minh về văn hóa vào xây dựng nền văn hóa Việt Nam hiện nay.” là kết quả
nghiên cứu độc lập dưới sự hướng dẫn của giảng viên bộ môn Tư tưởng Hồ Chí
Minh – cơ Nguyễn Hải Yến. 
Bên cạnh đó, khơng có sự sao chép từ bất cứ nhóm chung đề tài hay của
bất cứ các nhóm làm đề tài khác. Nội dung của Bài tập lớn là sản phẩm mà
nhóm chúng em đã nỗ lực nghiên cứu trong quá trình học tập mơn Tư tưởng Hồ
Chí Minh. Ngồi ra, trong bài có sử dụng một số nguồn tài liệu tham khảo được
trích dẫn nguồn và chú thích rõ ràng. 

Chúng em xin hồn chịu trách nhiệm và chịu mọi hình thức kỷ luật theo quy
định cho lời cam đoan của mình.
Nhóm sinh viên thực hiện
Nhóm 07


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, chúng em xin gửi lời cảm ơn chân thành đến cô giáo Nguyễn
Hải Yến và khoa Lý luận chính trị của Học viện Ngân hàng. Trong suốt q trình
học tập và tìm hiểu mơn Tư tưởng Hồ Chí Minh, chúng em đã nhận được sự quan
tâm hướng dẫn tận tình, tâm huyết của cơ. Cơ đã giúp chúng em tích lũy nhiều kiến
thức, kinh nghiệm khi làm đề tài và có cái nhìn sâu sắc hơn về tư tưởng của Hồ Chí
Minh, đặc biệt là tư tưởng của Người về văn hóa. Thơng qua Bài tập lớn này, nhóm
chúng em xin trình bày những gì mà mình tìm hiểu được về văn hóa, quan điểm
của Hồ Chí Minh về văn hóa, từ đó vận dụng vào xây dựng nền văn hóa nước nhà
hiện nay.
Có lẽ kiến thức là vô hạn nhưng hiểu biết và kinh nghiệm của chúng em cịn
hạn chế. Do đó, trong suốt q trình làm Bài tập lớn khơng tránh khỏi những thiếu
sót, chúng em mong nhận được những ý kiến đóng góp của cơ để bài làm của
chúng em được hồn thiện hơn trong những lần sau. 
Kính chúc cơ sức khỏe, hạnh phúc và thành công trên sự nghiệp trồng người!


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU..............................................................................................................1
NỘI DUNG...........................................................................................................2
I. KHÁI NIỆM VỀ VĂN HÓA...........................................................................2
II. TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HĨA..............................................2
2.1. Quan điểm Hồ Chí Minh về văn hóa và xây dựng nền văn hóa mới....2
2.1.1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa...........................................2

2.1.2. Quan điểm về xây dựng nền văn hóa mới...........................................4
2.2. Quan điểm Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa..................5
2.2.1. Quan điểm Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực
khác.................................................................................................................5
2.2.2. Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trị của văn hóa................................7
III. VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HĨA VÀO XÂY
DỰNG NỀN VĂN HÓA VIỆT NAM HIỆN NAY...........................................9
3.1. Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa...............................................9
3.1.1. Giá trị lý luận.....................................................................................10
3.1.2. Giá trị thực tiễn..................................................................................12
3.2. Vận dụng..................................................................................................13
3.2.1. Bối cảnh hiện nay..............................................................................13
3.2.2. Thực trạng..........................................................................................15
3.2.3. Giải pháp............................................................................................26
3.3. Liên hệ với sinh viên................................................................................30
3.3.1. Nhận thức...........................................................................................31
3.3.2. Hành động..........................................................................................33
KẾT LUẬN........................................................................................................35
TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................36



1

MỞ ĐẦU
Chủ tịch Hồ Chí Minh - Anh hùng giải phóng dân tộc, nhà văn hóa kiệt xuất,
danh nhân văn hóa của thế kỷ XX, đã để lại cho chúng ta một sự nghiệp văn hóa đồ
sộ. Văn hóa là một phạm trù rộng với nhiều cách tiếp cận. Tuy nhiên, nhìn chung,
văn hóa là vẻ đẹp và tổng thể các giá trị vật chất, tinh thần do con người sáng tạo ra
để thích ứng với cuộc sống, sự tồn tại và tiến hóa của mình. Nhận thức được tầm

quan trọng ấy, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng và Nhà nước ta,
đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã đặc biệt coi trọng văn hóa và đề ra nhiều
chủ trương, biện pháp nhằm bồi dưỡng văn hóa Việt Nam vì nguyện vọng và mục
tiêu cao cả của dân tộc, độc lập, tự do cũng như hạnh phúc của nhân dân. Nghị
quyết Trung ương 5 khóa VIII đã xác định: “Văn hóa là nền tảng tinh thần của xã
hội, vừa là mục tiêu, động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội.” 
Tuy nhiên, những biến động sâu sắc trong phạm vi toàn cầu cùng với những
diễn biến và thâm nhập đa chiều vô cùng phức tạp của đời sống xã hội đã tạo ra
nhiều thách thức mới cho văn hóa và chủ thể của nó. Điều này địi hỏi người Việt
Nam chúng ta phải có bản lĩnh dân tộc vững vàng để vượt qua những cú sốc văn
hóa. Xuất phát từ di sản tư tưởng văn hóa Hồ Chí Minh, thực tiễn văn hóa Việt
Nam trong xu thế hội nhập, đề cao vai trò của văn hố trong sự phát triển bền vững
vì sự tiến bộ xã hội, nhóm chúng em đã chọn: “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh
về văn hóa vào xây dựng nền văn hóa Việt Nam hiện nay.” làm đề tài nghiên
cứu. 


2

NỘI DUNG
I.

KHÁI NIỆM VỀ VĂN HĨA
Hiện nay, có rất nhiều định nghĩa về văn hóa, tuy nhiên chúng ta cần nhìn
nhận văn hóa dưới vài góc độ sau đây:
Theo quan điểm của UNESCO: Dựa theo khung thống kế văn hóa Unesco
2009 (FCS) định nghĩa văn hóa như sau: UNESCO định nghĩa văn hóa là tập hợp
các đặc trưng tiêu biểu về tinh thần, vật chất, tri thức và xúc cảm của xã hội hoặc
một nhóm người trong xã hội; văn hóa khơng chỉ bao gồm văn học và nghệ thuật,
mà còn cả phong cách sống, phương thức chung sống, các hệ giá trị, truyền thống

và niềm tin (UNESCO, 2001). Mặc dù không phải lúc nào cũng đo lường được
niềm tin và giá trị một cách trực tiếp, thì lại có thể đo lường được các thói quen và
hành vi liên quan. Vì thế, Khung thống kê văn hóa UNESCO định nghĩa văn hóa
thơng qua việc xác định và đo lường hành vi và tập quán được sinh ra từ niềm tin
và các giá trị của một xã hội hay của một nhóm người trong xã hội.

II.

TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HĨA
2.1. Quan điểm Hồ Chí Minh về văn hóa và xây dựng nền văn hóa mới
2.1.1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về văn hóa
Hồ Chí Minh có bốn cách tiếp cận chủ yếu về văn hóa: 
●

Tiếp cận theo nghĩa rộng:


3

Theo nghĩa rộng tháng 8/1943, khi còn trong nhà tù của Tưởng Giới Thạch,
lần đầu tiên Hồ Chí Minh đưa ra một định nghĩa của mình về văn hố. Điều thú vị
là định nghĩa của Hồ Chí Minh có rất nhiều điểm gần với quan niệm hiện đại về
văn hoá. Người viết: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống, loài người
mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa học, tôn
giáo, văn học, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở và
các phương thức sử dụng. Toàn bộ những sáng tạo và phát mình đó tức là văn hố.
Văn hố là tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng với biểu hiện của nó mà
lồi người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi hỏi của sự
sinh tồn”. Từ định nghĩa trên, có thể thấy quan điểm của Hồ Chí Minh về văn hố
như sau:

Văn hố có nội hàm rất rộng: văn hố khơng chỉ bao gồm tồn bộ những giá
trị vật chất (những cơng cụ cho sinh hoạt hàng ngày về mặc, ăn, ở...) mà cịn bao
gồm tồn bộ những giá trị tinh thần (ngơn ngữ, đạo đức, pháp luật, tôn giáo, văn
học....) Tất cả những giá trị đó hợp lại thành văn hố.
Chủ thể sáng tạo ra văn hoá là con người: văn hoá là những giá trị mà loài
người đã tạo ra trong q khứ và hiện tại của mình. Văn hóa ra đời, tồn tại và phát
triển cùng với sự tồn tại và phát triển của xã hội lồi người. Hay nói cách khác văn
hố chính là sản phẩm của con người.
Vai trị của văn hóa: văn hóa giúp con người tồn tại, phát triển. Con người
sáng tạo ra văn hóa để nhằm thích ứng những nhu cầu của cuộc sống và đòi hỏi của
sự sinh tồn.
●

Tiếp cận theo nghĩa hẹp: văn hoá là đời sống tinh thần của xã hội, là thuộc về
kiến trúc thượng tầng của xã hội.


4
●

Tiếp cận theo nghĩa hẹp hơn là bàn đến các trường học, số người đi học, xóa nạn
mù chữ, biết đọc, biết viết (thường xuất hiện trong các bài nói với đồng bào miền
núi).

●

Tiếp cận theo “phương thức sử dụng công cụ sinh hoạt”

2.1.2. Quan điểm về xây dựng nền văn hóa mới
●

Trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945:
Cùng với định nghĩa về văn hố, Hồ Chí Minh cịn đưa ra “Năm điểm lớn”

xây dựng nền văn hóa dân tộc.
1. Xây dựng tâm lý: Tinh thần độc lập tự cường.
2. Xây dựng luân lý: Biết hy sinh mình, làm lợi cho quần chúng.
3. Xây dựng xã hội: Mọi sự nghiệp liên quan đến phúc lợi của nhân dân trong xã
hội.
4. Xây dựng chính trị: Dân quyền.
5. Xây dựng kinh tế.
Việc chỉ ra những điểm lớn trên cho thấy, khi phân định nội hàm khái niệm
văn hóa, Hồ Chí Minh nhận thức rất rõ rằng, xây dựng nền văn hóa dân tộc phải đặt
trong mối quan hệ qua lại với các mặt khác của đời sống dân tộc như: tâm lý, luân
lý, xã hội, chính trị, kinh tế. Xây dựng văn hóa phải gắn với từng bình diện ấy, làm
cho văn hóa trở thành phẩm chất tốt đẹp, đặc trưng riêng và có ý nghĩa tích cực của
những lĩnh vực đời sống đó.


5
●

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp:
Khi cả dân tộc bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ, Hồ Chí Minh

khẳng định lại quan điểm của Đảng từ năm 1943 trong Đề cương văn hóa Việt
Nam về phương châm xây dựng nền văn hóa mới. Đó là một nền văn hóa có tính
dân tộc, khoa học và đại chúng
●

Trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội:
Trong thời kì nhân dân miền bắc quá độ lên chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh

chủ trương xây dựng nền văn hóa có nội dung xã hội chủ nghĩa và tính chất dân
tộc.
Kết luận: Tóm lại, quan điểm Hồ Chí Minh về xây dựng nền văn hóa mới
Việt Nam, đó là một nền văn hóa tồn diện, giữ gìn được cốt cách văn hóa dân tộc,
bảo đảm bảo tính khoa học, tiến bộ và nhân văn.
2.2. Quan điểm Hồ Chí Minh về các vấn đề chung của văn hóa
2.2.1. Quan điểm Hồ Chí Minh về quan hệ giữa văn hóa với các lĩnh vực khác
Hồ Chí Minh đã đặt văn hóa ngang hàng với chính trị, kinh tế, xã hội, tạo
thành bốn vấn đề chủ yếu của đời sống xã hội và các vấn đề này có quan hệ với
nhau rất mật thiết. Cho nên trong công cuộc xây dựng đất nước cả bốn vấn đề này
phải được coi trọng như nhau.
●

Văn hóa trong quan hệ với chính trị:


6

Văn hóa và chính trị đều là những mặt khơng thể thiếu trong đời sống xã hội.
Văn hóa gắn liền mật thiết với chính trị, cho nên một dân tộc bị đàn áp thì chính trị
cũng bị đàn áp và rõ ràng văn hóa cũng bị đàn áp, cũng bị nơ dịch. Người cho rằng:
“Xưa kia chính trị bị đàn áp, nền văn hố của ta vì thế khơng nảy sinh được”, “Xã
hội thế nào văn hóa thế ấy”. “Văn nghệ của dân tộc ta vốn rất phong phú nhưng
dưới chế độ thực dân và phong kiến nhân dân ta bị nơ lệ thì văn nghệ cũng bị nơ lệ,
bị tồi tàn, khơng thể phát triển được”. Vì vậy, chính trị có được giải phóng thì văn
hố mới được giải phóng. Chính trị giải phóng mở đường cho văn hố phát triển.
Tuy nhiên, văn hóa khơng thể đứng ngồi mà phải ở trong chính trị, tức là văn hóa

phải phục vụ nhiệm vụ chính trị; đồng thời mọi hoạt động của tổ chức và nhà chính
trị phải có hàn lượng văn hóa.
●

Văn hóa trong quan hệ với kinh tế:
Hồ Chí Minh chỉ rõ kinh tế là thuộc về cơ sở hạ tầng, là nên tảng của việc

xây dựng văn hóa. Từ đó, Người đưa ra luận điểm: phải chú trọng xây dựng kinh
tế, xây dựng cơ sở hạ tầng để có điều kiện xây dựng văn hóa. Như vậy, cùng với
việc xác định bốn vấn đề chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa đều phải coi trọng
ngang nhau, Hồ Chí Minh vẫn nhấn mạnh vai trị quyết định của kinh tế đối với văn
hoá. Người chỉ rõ: “Cơ sở hạ tầng xã hội có kiến thiết rồi, văn hóa mới kiến thiết
được và có đủ điều kiện phát triển được”. “Muốn tiến lên CNXH thì phải phát triển
kinh tế và văn hố. Vì sao khơng nói phát triển văn hóa và kinh tế? Tục ngữ ta có
câu: Có thực mới vực được đạo; vì thế kinh tế phải đi trước...Phát triển kinh tế và
văn hoá đề nâng cao đời sống vật chất và văn hoá của nhân dân ta ”. Tuy nhiên, văn
hóa cũng khơng thể đứng ngồi mà phải đứng trong kinh tế, nghĩa là văn hóa khơng
hồn tồn phụ thuộc vào kinh tế, mà có vai trị tác động tích cực trở lại với kinh tế.


7
●

Văn hóa trong quan hệ với xã hội:
Theo Hồ Chí Minh, giải phóng chính trị đồng nghĩa với giải phóng xã hội, từ

đó văn hóa mới có điều kiện phát triển. Xã hội thế nào thì văn hóa thế ấy. Văn học
nghệ thuật của dân tộc Việt Nam rất phong phú, nhưng trong chế độ nô lệ, bị tôi tàn
không thể phát triển được. Vì vậy, phải làm cách mạng giải phóng dân tộc, giành
chính quyền về tay nhân dân, giải phóng chính trị, giải phóng xã hội, đưa Đảng

Cộng sản Việt Nam lên địa vị cầm quyền, thì mới giải phóng được văn hóa.
Tóm lại, sự phát triển của chính trị, kinh tế, xã hội sẽ thúc đẩy văn hóa phát
triển; ngược lại, mỗi bước phát triển của kinh tế, chính trị, xã hội đều có sự khai
sáng của văn hóa.
2.2.2. Quan điểm Hồ Chí Minh về vai trị của văn hóa
● Văn hóa là mục tiêu, động lực của sự nghiệp cách mạng
- Văn hóa là mục tiêu:
Mục tiêu của cách mạng Việt Nam là độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa
xã hội. Như vậy, cùng với chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa nằm trong mục tiêu
chung của tồn bộ tiến trình cách mạng.
Theo Hồ Chí Minh, Văn hóa là mục tiêu – nhìn một cách tổng quát – là
quyền sống, quyền sung sướng, quyền tự do, quyền mưu cầu hạnh phúc; là khát
vọng của nhân dân về các giá trị chân, thiện, mỹ. Đó là một xã hội dân chủ - dân là
chủ và dân làm chủ công bằng, văn minh; một xã hội mà đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân luôn luôn được quan tâm và không ngừng nâng cao, con người
có điều kiện phát triển tồn diện.


8

- Văn hóa là động lực:
Tiếp cận các lĩnh vực văn hóa cụ thể trong tư tưởng Hồ Chí Minh, văn hóa là
động lực có thể nhận thức ở các phương diện sau:
+ Văn hóa chính trị là một trong những động lực có ý nghĩa soi đường cho quốc
dân đi, lãnh đạo quốc dân để thực hiện độc lập, tự cường, tự chủ. Tư duy biện
chứng, độc lập, tự chủ, sáng tạo của cán bộ, đảng viên là một động lực lớn dẫn đến
tư tưởng và hành động cách mạng có chất lượng khoa học và cách mạng.
+ Văn hóa văn nghệ: góp phần nâng cao lịng u nước, lý tưởng, tình cảm cách
mạng, sự lạc quan, ý chí, quyết tâm và niềm tin vào thắng lợi cuối cùng của cách
mạng.

+ Văn hóa giáo dục: diệt giặc dốt, xóa mù chữ, giúp con người hiểu biết quy luật
phát triển của xã hội. Với sứ mệnh “trồng người”, văn hóa giáo dục đào tạo con
người mới, cán bộ mới, nguồn nhân lực chất lượng cao cho sự nghiệp cách mạng.
+ Văn hóa đạo đức, lối sống nâng cao phẩm giá, phong cách lành mạnh cho con
người, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ. Theo quan điểm của Hồ Chí
Minh, đạo đức là cái gốc của người cách mạng. Mọi việc thành hay bại là do cán bộ
có thấm nhuần đạo đức cách mạng hay khơng. Do đó, có thể thấy văn hóa đạo đức
là một động lực lớn thúc đẩy cách mạng phát triển.
+ Văn hóa hướng con người vươn tới cái chân, cái thiện, cái mỹ, từ cái hiện có
vươn tới cái lý tưởng, từ cái chưa hồn thiện vươn tới cái hồn thiện ln ln ở
phía trước, đặc biệt là hồn thiện bản thân mỗi người.
●

Văn hóa là một mặt trận


9

Văn hóa là một mặt trận. Mặt trận văn hóa là cuộc đấu tranh cách mạng trên
lĩnh vực văn hóa – tư tưởng. Nội dung mặt trận văn hóa phong phú, đấu tranh trên
các lĩnh vực tư tưởng, đạo đức, lối sống… của các hoạt động văn nghệ, báo chí,
cơng tác lý luận, đặc biệt là vai trò định hướng giá trị chân, thiện, mỹ của văn hóa
nghệ thuật.
Mặt trận văn hóa là cuộc chiến đầu trên lĩnh vực văn hóa; vì vậy anh chị em
nghệ sĩ là chiến sĩ trên mặt trận ấy. Cũng như các chiến sĩ khác, chiến sĩ nghệ thuật
có nhiệm vụ phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
Để làm tròn nhiệm vụ, chiến sĩ trên mặt trận văn hóa phải có lập trường tư
tưởng vững vàng, ngịi bút là vũ khí sắc bén trong sự nghiệp “phị chính trừ tà”. Họ
phải bám sát cuộc sống thực tiễn, đi sâu vào quần chúng để cổ vũ con người phấn
đấu xây dựng cái đúng, cái tốt, cái đẹp. Đồng thời, phê bình nghiêm khắc những

thói xấu như tham ơ, lười biếng, lãng phí, quan liêu…
Theo Hồ Chí Minh, dân tộc ta là một dân tộc anh hùng, thời đại ta là một
thời đại vẻ vang. Vì vậy, chiến sĩ văn nghệ phải có những tác phẩm xứng đáng với
dân tộc anh hùng và thời đại vẻ vang.
●

Văn hóa phục vụ quần chúng dân nhân
Tư tưởng Hồ Chí Minh phản ánh khát vọng của nhân dân. Tư tưởng văn hóa

của Người cũng vì nhân dân, phục vụ nhân dân. Theo Người, mọi hoạt động văn
hóa phải trở về với cuộc sống thực tại của quần chúng, phản ánh được tư tưởng và
khát vọng của quần chúng.
Văn hóa phục vụ quần chúng nhân dân là phải miêu tả cho hay, cho thật, đời
sống lao động, sản xuất, chiến đấu và xây dựng cuộc sống mới của nhân dân. Văn


10

hóa vừa phản ánh thực tiễn ấy, vừa hướng cho nhân dân thúc đẩy sự phát triển ấy
theo quy luật của cái đẹp.
Người chiến sĩ văn hóa phải hiểu và đánh giá đúng quần chúng. Quần chúng
là những người sáng tác rất hay. Họ cung cấp cho những nhà hoạt động văn hóa
những tư liệu q. Và chính họ là những người thẩm định khách quan, trung thực,
chính xác các sản phẩm văn nghệ.
Nhân dân phải là người hưởng thụ các giá trị văn hóa. Theo tỉnh thần đó, Hồ
Chí Minh yêu cầu nghệ sĩ phải liên hệ và đi sâu vào đời sống của nhân dân đề thấu
hiểu tâm tư tình cảm của nhân dân, cuộc đời, số phận biết bao con người.
III.

VẬN DỤNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ VĂN HÓA VÀO XÂY

DỰNG NỀN VĂN HÓA VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hóa
Trong q trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn khẳng định, “nghiên cứu,
học tập, vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh là một
nhiệm vụ quan trọng, thường xuyên của cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân”.
3.1.1. Giá trị lý luận
Một là, giá trị lý luận về quan niệm văn hóa. Tư tưởng Hồ Chí Minh về văn
hố đề cao giá trị văn hóa dân tộc, giá trị nhân văn và tính cộng đồng của văn hóa.
Bác ln khuyến khích người dân tìm hiểu và học tập văn hóa các nước khác để
tăng cường sự đa dạng và phong phú cho văn hóa Việt Nam.
Hai là, giá trị lý luận về tầm quan trọng của văn hóa trong sự phát triển đất
nước. Hồ Chí Minh coi văn hóa là một trong những lực lượng quan trọng giúp tạo


11

động lực cho sự phát triển đất nước, đồng thời nâng cao đời sống tinh thần của
nhân dân. Quan niệm này đã đóng góp vào sự phát triển văn hóa, kinh tế và xã hội
của Việt Nam.
Ba là, giá trị lý luận về sự tương tác giữa văn hóa và cách mạng. Tư tưởng
Hồ Chí Minh về văn hố đặc biệt chú trọng đến sự tương tác giữa văn hóa và cách
mạng, giúp cho văn hóa trở thành một lực lượng quan trọng thúc đẩy sự phát triển
của cách mạng. Việc kết hợp giữa văn hóa và cách mạng đã giúp cho nền văn hoá
Việt Nam ngày càng được gắn với sự phát triển của đất nước.
Bốn là, giá trị lý luận về tầm quan trọng của văn hóa trong việc duy trì và
phát triển độc lập, tự chủ. Hồ Chí Minh khuyến khích người dân Việt Nam phải có
tinh thần độc lập, tự chủ và phát triển văn hoá dân tộc. Việc duy trì và phát triển
văn hố dân tộc là một trong những cách để bảo vệ độc lập, tự chủ của đất nước.
Năm là, giá trị lý luận về sự đồng nhất và đa dạng trong văn hố. Tư tưởng
Hồ Chí Minh về văn hố đề cao sự đồng nhất và đa dạng của văn hóa. Theo Bác,

văn hóa là một yếu tố quan trọng giúp kết nối và tạo ra sự đồng nhất trong một
cộng đồng, đồng thời văn hóa cũng là một yếu tố giúp phát triển đa dạng trong đời
sống xã hội. Sự đồng nhất và đa dạng trong văn hố đóng góp vào việc giữ gìn và
phát triển bản sắc dân tộc.
Sáu là, giá trị lý luận về vai trò của nghệ thuật và văn hóa trong xây dựng
đạo đức và phẩm chất con người. Hồ Chí Minh coi nghệ thuật và văn hóa là một
cơng cụ quan trọng để xây dựng đạo đức và phẩm chất con người. Bác khẳng định
rằng nghệ thuật và văn hóa khơng chỉ đem lại giá trị thẩm mỹ mà cịn đóng góp vào
việc giáo dục và rèn luyện con người.


12

Bảy là, giá trị lý luận về sự phát triển bền vững của văn hóa. Tư tưởng Hồ
Chí Minh về văn hoá cũng đề cao sự phát triển bền vững của văn hóa, bao gồm cả
sự phát triển về mặt kinh tế, xã hội và môi trường. Việc xây dựng và phát triển nền
văn hố bền vững địi hỏi sự cân đối giữa sự phát triển kinh tế và bảo vệ môi
trường, giữa sự phát triển xã hội và bảo vệ giá trị văn hóa.
Tám là, Hồ Chí Minh nhấn mạnh tầm quan trọng của sự sáng tạo và đổi mới
trong văn hóa. Người nhận thức rằng văn hóa là một q trình sống động, khơng
ngừng thay đổi và phát triển theo thời đại. Việc khuyến khích sự sáng tạo và đổi
mới trong văn hóa giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, thúc đẩy sự phát triển xã
hội và góp phần vào tiến bộ của quốc gia.
Chín là, Hồ Chí Minh gắn kết mật thiết giáo dục với văn hóa. Người coi giáo
dục là một phần không thể thiếu trong việc phát triển văn hóa và xây dựng xã hội.
Tư tưởng Hồ Chí Minh đặt mục tiêu xây dựng hệ thống giáo dục và văn hóa đáp
ứng nhu cầu phát triển của xã hội, từ việc nâng cao trình độ tri thức cho người dân
đến việc xây dựng các cơ sở giáo dục và văn hóa chất lượng.
Mười là, văn hóa đạo đức Hồ Chí Minh thấm nhuần sâu sắc chất nhân văn.
Đó là tình thương u, tin cậy ở mỗi con người, nâng niu giá trị con người, tin vào

sự tốt đẹp và con người trở nên tốt đẹp, cái Thiện sẽ chiến thắng cái Ác.
3.1.2. Giá trị thực tiễn
Việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về văn hoá trong xây dựng nền văn
hoá Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng:
Một là, việc đưa ra các chính sách, biện pháp và định hướng để phát triển
văn hố đã giúp đất nước ta có được một nền văn hoá đa dạng, phong phú và đáp


13

ứng được nhu cầu của đại đa số người dân. Các hoạt động văn hố, giáo dục và
truyền thơng được thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng
và các tổ chức văn hố, góp phần đẩy mạnh phong trào văn hóa, giáo dục và thể
dục thể thao.
Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Xây dựng nền văn hóa
mới của nước nhà phải lấy hạnh phúc của đồng bào, của dân tộc làm cơ sở”, “Văn
hóa soi đường cho quốc dân đi”, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội với tư cách
là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất,
đại diện cho ý chí và nguyện vọng của nhân dân, ln chú trọng thể chế hóa các
quan điểm, chủ trương của Đảng, tăng cường hoạt động giám sát, thông qua các
quyết sách quan trọng nhằm phát triển văn hóa, con người Việt Nam, đáp ứng yêu
cầu phát triển bền vững đất nước.
Hai là, việc phát huy giá trị của các giá trị văn hoá truyền thống của dân tộc
Việt Nam đã giúp tăng cường sự tự tin và sức mạnh của đất nước, đồng thời giúp
bảo vệ và phát huy các giá trị văn hoá đặc trưng của dân tộc.
Ba là, việc hịa nhập và phát triển các giá trị văn hố của thế giới đã giúp đất
nước ta tiếp cận và hịa nhập với cộng đồng quốc tế, góp phần đẩy mạnh hợp tác,
giao lưu và đổi mới trong lĩnh vực văn hoá.
Với những giá trị lý luận và thực tiễn này, việc vận dụng tư tưởng Hồ Chí
Minh về văn hoá trong xây dựng nền văn hoá Việt Nam đã góp phần quan trọng

vào sự phát triển tồn diện của đất nước, đồng thời tạo nên sự độc đáo và sự khác
biệt của nền văn hoá Việt Nam trên trường quốc tế.


14

3.2. Vận dụng
3.2.1. Bối cảnh hiện nay
a. Thời cơ
Thứ nhất, trong bối cảnh tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, khi mà
ranh giới giữa các quốc gia bị lu mờ, không gian kinh tế được thu hẹp thì giao lưu
văn hóa trở thành một hiện tượng tất yếu, tạo điều kiện cho người dân thụ hưởng
tốt hơn những thành tựu văn hóa chung của nhân loại.
Thứ hai, sự phát triển vượt bậc của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đã mở
ra cơ hội để người dân ở các quốc gia có thể hiểu và tiếp cận với những nền văn
hóa, lối sống, phong tục tập quán, đời sống văn hóa vật chất, tinh thần khác nhau.
Hợp tác quốc tế về văn hóa được đẩy mạnh, góp phần tăng cường quảng bá hình
ảnh đất nước tạo nên “sức mạnh mềm” cho đất nước. Giao lưu văn hóa với nước
ngồi ngày càng được mở rộng cùng với q trình đa phương hóa, đa dạng hóa các
mối quan hệ quốc tế góp phần tăng cường tình hữu nghị, sự hiểu biết lẫn nhau,
quảng bá cho hình ảnh đất nước, con người, văn hóa - nghệ thuật Việt Nam đến với
bạn bè thế giới.Từ đó có thể chia sẻ, hợp tác, mở rộng giao lưu quốc tế, tiếp thu
tinh hoa văn hóa của các nước, làm phong phú kho tàng văn hóa dân tộc.
b. Thách thức
Bên cạnh những cơ hội cũng tồn tại khơng ít những thách thức trong cơng
cuộc xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.
Thứ nhất, đó là sự lo ngại về khả năng đánh mất bản sắc văn hóa dân tộc.
Văn hóa ngoại lai có sức thâm nhập mạnh, có thể đạt được mục tiêu mà các biện