Phương hướng và giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế ở công ty giao nhận kho vận ngoại thương vietrans

Mục lục
Mục lục..................................................................................1
Mở đầu................................................................................. 3
Chơng I. Lý luận chung về kinh doanh dịch vụ giao nhận hàng
hoá quốc tế........................................................................... 5

I. Dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế và vai trò
của nó trong nền kinh tế quốc

dân.........................5

1. Dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế của doanh
nghiệp............................................................................. 5
2. Các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển của dịch vụ giao
nhận hàng hoá quốc tế..................................................17
3. Vai trò của dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế đối
với nền kinh tế quốc dân..............................................21
II. Tổ chức hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp
giao nhận hàng hoá quốc tế trong nền kinh tế thị
trờng...................................................................22
1. Tổ chức hoạt động kinh doanh trong nền kinh tế thị
trờng.............................................................................. 22
2. Các nhân tố ảnh hởng đến dịch vụ giao nhận hàng
hoá quốc tế....................................................................23
3. Tổ chức hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp giao
nhận hàng hoá quốc tế..................................................27
Chơng II.. .Thực trạng kinh doanh giao nhận hàng hoá quốc tế ở
công ty VIETRANS những năm qua........................................35

I. Giới thiệu khái quát về công ty VIETRANS...........35
1. Quá trình hình thành và phát triển của công ty giao

nhận kho vận ngoại thơng - VIETRANS..........................35
2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty..........................38
3. Mô hình tổ chức bộ máy quản lý công ty VIETRANS.
.......................................................................................42
4. Đặc điểm đội ngũ lao động của công ty.................45
II. Thực trạng kinh doanh giao nhận hàng hoá quốc
tế ở công ty những năm qua.................................45
-1-


1. Một số đặc điểm chủ yếu của dịch vụ giao nhận
hàng hoá quốc tế ở công ty VIETRANS..........................45
2. Thực trạng kinh doanh giao nhận hàng hoá quốc tế của
công ty...........................................................................50
III. Đánh giá thực trạng kinh doanh giao nhận hàng
hoá quốc tế ở công ty VIETRANS...........................69
1. Những thành tựu đạt đợc trong việc phát triển dịch
vụ giao nhận hàng hoá quốc tế của công ty VIETRANS. 70
2. Những mặt hạn chế trong việc phát triển dịch vụ
giao nhận hàng hoá quốc tế ở VIETRANS......................72
3. Nguyên nhân của những hạn chế.............................74
Chơng III........ Phơng hớng và giải pháp phát triển dịch vụ giao
nhận hàng hoá quốc tế ở công ty Vietrans.............................78

I. Phơng hớng phát triển dịch vụ giao nhận hàng hoá
quốc tế của VIETRANS trong thời gian tới..............78
1. Những mục tiêu của VIETRANS trong thời gian tới......78
2. Phơng hớng phát triển dịch vụ giao nhận hàng hoá
quốc tế của công ty VIETRANS......................................81
II. Các giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận hàng

hoá quốc tế của công ty VIETRANS.......................82
1. Các giải pháp về tổ chức quản lý..............................83
2. Các giải pháp về thị trờng.........................................92
III.Kiến nghị......................................................101
1. Kiến nghị đối với Nhà nớc........................................101
2. Kiến nghị đối với công ty VIETRANS.......................102
Kết luận............................................................................ 104
Danh mục tài liệu tham kh¶o.............................................105

-2-


Mở đầu
Giao nhận hàng hoá quốc tế là một loại hình kinh
doanh dịch vụ giữ vị trí quan trọng trong các hoạt
động kinh doanh quốc tế hiện nay. Đây là loại hình
dịch vụ đòi hỏi vốn đầu t không lớn so với một số
ngành khác song lại có cơ hội thu đợc lợi nhuận cao.
Hoạt động giao nhận hàng hoá quốc tế là một hoạt
động phụ trợ cho quá trình vận chuyển hàng hoá xuất
nhập khẩu từ tay ngời bán đến tay ngời mua. Nó bao
gồm hàng loạt các hoạt động phụ nh bố trí các phơng
tiện vận chuyển, lu kho, bảo quản, làm các thủ tục về
chứng từ vận chuyển, chứng từ hải quan, đóng thuế,
mua bảo hiểm, vv...
Cùng với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế diễn
ra mạnh mẽ trên thế giới, hoạt động thơng mại quốc tế
của Việt Nam cũng ngày càng phát triển kéo theo là
sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của các hoạt động
giao nhận. Nắm bắt đợc tầm quan trọng cũng nh khả

năng phát triển của lĩnh vực này rất nhiều công ty
trong và ngoài nớc tham gia vào thị trờng giao nhận
hàng hoá quốc tế. Là một trong những công ty giao
nhận quốc tế hàng đầu của Việt Nam, công ty giao
nhận kho vận ngoại thơng (VIETRANS ) đang từng bớc
củng cố và phát triển hoạt động kinh doanh của mình
trên thị trờng cạnh tranh ngày càng gay gắt.
Hiện nay, hoạt động kinh doanh dịch vụ giao
nhận hàng hoá quốc tế của công ty VIETRANS đang
vấp phải một số khó khăn nhất định, nh là: Hệ thống
-3-


cơ sở vật chất kĩ thuật của công ty bị xuống cấp,
trình độ nghiệp vụ của đội ngũ nhân viên công ty
còn hạn chế, cha vơn lên đợc trình độ quốc tế, sức
cạnh tranh của công ty trên thị trờng cha cao,...hoạt
động giao nhận hàng hoá quốc tế là hoạt động chính,
chủ yếu đem lại doanh thu và lợi nhuận cho công ty và
đảm bảo đợc việc làm cho đội ngũ nhân viên. Trớc
những khó khăn nh vậy công ty không còn cách nào
khác là phải phát triển dịch vụ giao nhận hàng hoá
quốc tế của mình hơn nữa, thu hút khách hàng về
phía mình, nâng cao sức cạnh tranh trên thị trờng
quốc tế. Đó chính là cơ sở để lựa chọn đề tài "Phơng
hớng và giải pháp phát triển dịch vụ giao nhận hàng
hoá quốc tế ở công ty giao nhận kho vận ngoại thơng VIETRANS" làm luận văn tốt nghiệp.
Luận văn luận giải cơ sở lí luận và thực tiễn của
tình hình phát triển kinh doanh dịch vụ giao nhận
hàng hoá quốc tế của Công ty giao nhận kho vận ngoại

thơng-VIETRANS, tìm ra những u điểm, những tồn
tại, và nguyên nhân của những tồn tại đó. Từ đó đề
xuất những giải pháp nhằm phát triển dịch vụ giao
nhận hàng hoá quốc tế-một dịch vụ giữ vị trí quan
trọng số một của công ty, quyết định đến sự thành
công hay thất bại của công ty trên thị trờng.
VIETRANS là một công ty kinh doanh nhiều loại
dịch vụ, có nhiều chi nhánh, đại lí trong cả nớc, các
văn phòng đại diện và đại lí ở nớc ngoài. Song luận
văn chỉ nghiên cứu ở phạm vi giới hạn là dịch vụ giao

-4-


nhận hàng hoá quốc tế ở trụ sở chính công ty (13-Lý
Nam Đế-Hoàn Kiếm-Hà Nội).
Kết cấu của luận văn:

Ngoài các phần mở đầu, kết luận, mục lục và danh
mục tài liệu tham khảo, luận văn đợc chia làm 3 chơng
chính nh sau:
Chơng I. Lý luận chung về kinh doanh dịch vụ
giao nhận hàng hoá quốc tế
Chơng II. Thực trạng kinh doanh dịch vụ giao nhận
hàng hoá quốc tế ở công ty VIETRANS thời gian qua
Chơng III. Phơng hớng và giải pháp phát triển dịch
vụ giao nhận hàng hoá quốc tế ë c«ng ty VIETRANS

-5-

Chơng i

Lý luận chung về kinh doanh dịch vụ giao
nhận hàng hoá quốc tế
I. Dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế và vai trò của nó
trong nền kinh tế quốc dân.
1. Dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế của doanh nghiệp.

1.1. Khái niệm, đặc điểm, yêu cầu của dịch vụ
giao nhận hàng hoá quốc tế.
a) Khái niệm của giao nhận hàng hoá quốc tế.
Giao nhận hàng hoá quốc tế là hoạt động nằm trong
khâu phân phối, lu thông một khâu quan trọng trong kinh
doanh. Giao nhận hàng hoá quốc tế thực hiện chức năng
chuyển giao hàng hoá từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng ở
hai quốc gia khác nhau.
Đặc điểm nổi bật trong thơng mại quốc tế là ngời mua
và ngời bán ở các nớc khác nhau. Sau khi hợp đồng mua bán
đợc kí kết, ngời bán thực hiện việc giao hàng, tức là hàng
hoá đợc vận chuyển từ ngời bán sang ngời mua. Để cho quá
trình vận chuyển đó bắt đầu đợc, kết thúc đợc, tức là
hàng hoá đến đợc tới tay ngời mua cần phải thực hiện một
loạt các công việc khác nhau liên quan đến quá trình
chuyên chở nh đa hàng ra cảng, làm thủ tục gửi hàng, xếp
hàng nên tàu, chuyển tải hàng hoá ở dọc đờng, dỡ hàng ra
khỏi tàu và giao cho ngời nhận...Tập hợp tất cả các công việc
đó gọi lµ giao nhËn.

-6-

Nh vậy giao nhận hàng hoá quốc tế (International
Forwarding) là tập hợp các nghiệp vụ có liên quan đến quá
trình vận tải nhằm thực hiện việc di chuyển hàng hoá từ
nơi gửi hàng đến nơi nhận hàng ở hai nớc khác nhau
Thực chất của giao nhận hàng hoá quốc tế là tổ chức
quá trình chuyên chở hàng hoá từ nớc này sang nớc khác và
giải quyết tất cả các thủ tục liên quan đến quá trình chuyên
chở đó.
b) Đặc điểm của giao nhận
-Dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc tế phụ thuộc vào các
yếu tố bên ngoài
Giao nhận hàng hoá quốc tế là việc phục vụ cho quá
trình chuyên chở hàng hoá xuất nhập khẩu từ nớc xuất khẩu
đến nớc nhập khẩu cho nên nó phụ thuộc rất nhiều vào các
yếu tố liên quan bên ngoài nh là sự chuẩn bị hàng hoá xuất
khẩu của ngời gửi hàng, phơng tiện vận tải quốc tế của ngời
chuyên chở, pháp luật thơng mại, hải quan của các nớc,...Cho
nên trong quá trình giao nhận hàng hoá không thể hoàn
toàn chủ động đợc.
- Dịch vụ giao nhận có tính thời vụ, chịu ảnh hởng trực
tiếp của thị trờng xuất nhập khẩu.
Tính thời vụ là mét thc tÝnh cđa dÞch vơ giao nhËn do
nã phơc vụ cho quá trình xuất nhập khẩu. Chỉ khi nào hoạt
động xuất nhập khẩu diễn ra mạnh mẽ thì dịch vụ giao
nhận hàng hoá quốc tế mới có điều kiện phát triển mà hoạt
động xuất nhập khẩu mang nặng tính thời vụ có thời điểm
diễn ra mạnh song có thời ®iĨm ho¹t ®éng Ýt.
-7-

-Dịch vụ giao nhận quốc tế phụ thuộc vào cơ së vËt
chÊt kÜ tht vµ

kinh nghiƯm, nghiƯp vơ cđa ngêi kinh

doanh giao nhận
Tiến hành kinh doanh dịch vụ giao nhận thì phải có các
phơng tiện chuyên chở, phơng tiện quản lí liên lạc, phơng
tiện lu giữ hàng hoá để tiến hành kinh doanh các dịch vụ
liên quan nh: Gom hàng, vận chuyển, bốc xếp, nhận hàng...
Yêu cầu của các dịch vụ đó còn đòi hỏi ngời kinh doanh
dịch vụ giao nhận phải có trình độ, bản lĩnh kinh doanh và
kinh nghiệm
-Dịch vụ giao nhận mang những đặc điểm chính của
dịch vụ vận tải quốc tế bởi vì thực chất của dịch vụ giao
nhận nó đà bao gồm cả dịch vụ vận tải.
c) Yêu cầu của dịch vụ giao nhận.
Hàng hoá chính là đối tợng của giao nhận song nó lại rất
đa dạng về chủng loại và thuộc tính, có những đặc điểm
riêng biệt cần thiết phải giao nhận theo những phơng thức
khác nhau. Cho nên đối với mỗi loại hàng hoá yêu cầu đặt ra
là khác nhau song bất kì một loại hàng hoá nào khi giao
nhận cũng phải tuân thủ các yêu cầu chung sau đây:
-Giao nhận hàng hoá phải nhanh gọn: Thể hiện qua thời
gian kiểm đếm, giao nhận. Giảm đợc thời gian giao nhận sẽ
góp phần đa ngay hàng hoá vào lu thông theo yêu cầu của
khách hàng, giảm các chi phí phát sinh không cần thiết.
Muốn đạt đợc nh vậy thì phải nắm chắc đợc chủng loại

hàng hoá giao nhận, lịch tàu cập cảng và bố trí phơng tiện
vận chuyển hợp lí.
-8-


- Giao nhận chính xác, an toàn: Đây là yêu cầu quan
trọng đảm bảo quyền lợi cho chủ hàng và ngời chuyên chở.
Giao nhận chính xác là yếu tố chủ yếu quyết định sự
thành công của công việc. Nó bao gồm chính xác về số lợng,
chất lợng, hiện trạng thực tế và mức độ tổn thất của hàng
hoá, về chủ hàng và nhÃn hiệu của hàng hoá. Giao nhận
hàng hoá chính xác an toàn hạn chế mức thấp nhất sự nhầm
lẫn, thiếu hụt.
- Đảm bảo chi phí giao nhận thấp nhất: Giảm chi phí
giao nhận là một trong những phơng tiện cạnh tranh có
hiệu quả của các doanh nghiệp giao nhận. Muốn đạt đợc nh
vậy thì phải có một sự đầu t thích đáng vào cơ sở vật
chất, xây dựng các tiêu chuẩn về hao phí, hoàn thiện các
định mức giao nhËn.
1.2. Néi dung chÝnh cđa dÞch vơ giao nhËn hàng
hoá quốc tế
1.2.1 Phạm vi của dịch vụ giao nhận hàng hoá quốc
tế
Phạm vi của dịch vụ giao nhận chính là nội dung cơ
bản nhất của dịch vụ giao nhận. Thông thờng thì ngời làm
công tác giao nhận sẽ làm tất cả các thủ tục, giải quyết tất cả
các vấn đề liên quan để hàng hoá quốc tế từ tay ngời bán
chuyển đến tay ngời mua, ngoại trừ trờng hợp ngời bán hoặc
ngời mua muốn trực tiếp can thiệp vào một khâu, thủ tục
hay chứng từ nào đó. Doanh nghiệp kinh doanh dÞch vơ

giao nhËn qc tÕ cã thĨ trùc tiếp hoặc gián tiếp (bằng

-9-


cách thông qua đại lí hoặc thuê lại dịch vụ của doanh
nghiệp khác) tiến hành các hoạt động giao nhận.
Những dịch vụ mà doanh nghiệp giao nhận hàng hoá
quốc tế cung cấp cho khách hàng là:
a) Thay mặt ngời gửi hàng (Ngời xuất khẩu)
Theo chỉ dẫn hay yêu cầu của ngời gửi hàng, doanh
nghiệp giao nhận hàng hoá quốc tế tiến hành cung cấp các
dịch vụ sau:
Làm t vấn cho khách hàng trong việc chuyên chở hàng
hoá, cụ thể lµ t vÊn cho ngêi gưi hµng lùa chän tun đờng chuyên chở, phơng thức vận tải, ngời chuyên chở có
uy tín sao cho có lợi nhất cho khách hàng.
Kí kết hợp đồng vận tải (Đối với tàu chuyến) hay lu cớc (Đối
với tàu chợ) với ngời chuyên chở đà chọn.
Nhận hàng và cấp những chứng từ thích hợp, gom hàng
cho chủ hàng trong những trờng hợp cần thiết.
Nghiên cứu các điều khoản, quy định trong tín dụng th
(L/C) và luật pháp quy định trong nớc và quốc tế, các tập
quán truyền thống ở các cảng biển, các trung tâm thơng
mại quốc tế áp dụng cho việc giao hµng ë níc xt khÈu,
níc nhËp khÈu hay ë bất kì nớc quá cảnh nào. Đồng thời
chuẩn bị các chứng từ cần thiết có liên quan.
Đóng gói hàng hoá (Nếu cần)
Lo liệu việc lu kho hàng hoá (NÕu cÇn)

-10-

Cân đo hàng hoá đồng thời làm các thủ tục về kiểm
nghiệm, kiểm dịch
Mua bảo hiểm cho hàng hoá (Nếu cần)
Tổ chức vận chuyển hàng hoá tới cảng, lo liệu việc khai
báo hải quan, lo làm các thủ tục chứng từ có liên quan và
giao hàng cho ngời chuyên chở
Lo liệu việc thu đổi ngoại tệ (Nếu có)
Gom hàng để sử dụng tốt trọng tải và dung tích công cụ,
phơng tiện vận tải, góp phần làm giảm chi phí vận tải.
Thanh toán phí và các chi phí cần thiết có liên quan bao
gồm cả tiền cớc phí cho việc chuyên chở
Nhận vận đơn sạch đà kí của ngời chuyên chở giao cho
ngời gửi hàng
Thu xếp việc chuyển tải trên đờng (Nếu cần)
Giám sát việc vận chuyển hàng hoá trên đờng đa tới ngời
nhận hàng thông qua mối liện hệ với ngời chuyên chở và
các đại lí của ngời giao nhận ở nớc ngoài và giao hàng cho
ngời nhận.
Ghi nhận các tổn thất về hàng hoá (Nếu có)
Giúp đỡ ngời gửi hàng khiếu nại với ngời chuyên chở về
những tổn thất của hàng hoá (Nếu có)
Tu bổ tái chế và bán hàng hoá trong những trờng hợp thật
sự cần thiết
b) Thay mặt ngời nhận hàng (Ngời xuất khẩu)

-11-

Thay mặt ngời nhận hàng giám sát việc vận chuyển hàng
hoá nếu ngời nhận hàng lo liệu vận tải hàng hoá
Thông báo tình hình hàng hoá, tình hình đi và đến
của phơng tiện vận tải (Nếu cần)
Nhận và kiểm tra các chứng từ liên quan đến việc vận
chuyển hàng hoá
Nhận hàng từ ngời chuyên chở và thanh toán cớc phí
Thu xếp việc khai báo hải quan, xin phép nhập khẩu, trả
thuế,và các chi phí phát sinh khác cho hải quan và các cơ
quan quản lí xuất nhập khẩu
Thu xếp việc lu kho quá cảnh (Nếu cần)
Giao hàng đà làm xong hết thủ tục cho ngời nhận hàng
Giúp đỡ ngời nhận hàng khiếu lại với ngời chuyên chở về
tổn thất của hàng hoá (NÕu cã)
 Gióp ngêi nhËn hµng trong viƯc lu kho và phân phối hàng
(Nếu cần)
c) Những dịch vụ khác:
Theo yêu cầu của khách hàng doanh nghiệp giao nhận
có thể làm thêm các dịch vụ đặc biệt khác phát sinh thêm
trong quá trình chuyên chở nh gom hàng, những dịch vụ
liên quan đến hàng công trình, hàng đem đi nớc ngoài
triển lÃm...Hoặc là ngời giao nhận có thể t vấn cho khách
hàng về các điều khoản trong hợp đồng mua bán quốc tế,
những vấn đề cần thiết của thị trờng xuất nhËp khÈu

-12-


(Thông báo về tình hình tiêu dùng, xu hớng phát triển của
thị trờng )

Thông thờng các dịch vụ đặc biệt mà doanh nghiệp
kinh doanh dịch vụ giao nhận quốc tế thờng cung cấp cho
khách hàng là:
- Vận chuyển hàng hoá đem đi triển lÃm: Trong trờng
hợp vận chuyển những mặt hàng mang đi triển lÃm ở
nớc ngoài, ngời giao nhận tuyệt đối tuân thủ những
chỉ dẫn đặc biệt của chủ hàng về phơng thức vận
chuyển, nơi làm thủ tục hải quan ở nớc triển lÃm, các
chứng từ cần phải lập,...
- Vận chuyển hàng công trình : bao gồm việc vận
chuyển các loại máy móc, thiết bị nặng để xây
dựng, lắp đặt các công trình lớn từ nơi sản xuất
đến nơi xây dựng. Việc chuyên chở loại hàng hoá
này cần phải có một kế hoạch cẩn thận và đảm bảo
việc giao hàng đúng thời hạn và có thể phải sử dụng
các thiết bị chuyên chở đặc biệt. Lĩnh vực này đòi
hỏi phải có một sự chuyên môn hoá cao của ngời giao
nhận.
- Vận chuyển hàng hoá treo trên mắc: Là việc vận
chuyển các loại hàng hoá treo trên mắc đợc móc trong
nhng container đặc biệt, chúng sẽ đợc chuyển thẳng
đến cửa hàng để bày bán. Cách này rất có lợi cho
chủ hàng và đảm bảo đợc chất lợng của hàng hoá
song nó đòi hỏi ngời giao nhận phải có những phơng
tiện chuyªn dơng
-13-


1.2.2. Ngời giao nhận trong thơng mại quốc tế
a) Khái niệm về ngời giao nhận

Nhìn chung, ngời kinh doanh các dịch vụ giao nhận đợc
gọi là ngời giao nhận. Ngời giao nhận sẽ thực hiện các dịch
vụ giao nhận theo sự uỷ thác của khách hàng là chủ hàng
hoặc ngời chuyên chở. Ngời giao nhận có thể là chủ hàng
nếu nh hä tù thùc hiƯn c«ng viƯc giao nhËn cho hàng hoá
của mình, là chủ tàu khi chủ tàu thay mặt chủ hàng thực
hiện công việc giao nhận hoặc là ngời giao nhận chuyên
nghiệp hay bất kì ngời nào khác thực hiện các dịch vụ đó.
Liên đoàn các hiệp hội giao nhận quốc tế (FIATA) đa ra
một khái niệm tổng quát: Ngời giao nhận là ngời lo toan
để hàng hoá đợc chuyên chở theo hợp đồng uỷ thác và hành
động vì lợi ích của ngời uỷ thác mà bản thân anh ta không
phải là ngời chuyên chở. Ngời giao nhận cũng đảm nhiệm
mọi công việc liên quan đến hợp đồng giao nhận nh bảo
quản, lu kho, trung chuyển, làm các thủ tục hải quan, kiểm
hoá...
Căn cứ vào khái niệm nêu trên có thể thấy ngời giao
nhận cũng có những đặc trng chủ yếu nh sau:
- Ngời giao nhận hoạt động theo hợp đồng uỷ thác đợc
kí kết với chủ hàng và bảo vệ lợi ích của chủ hàng.
- Ngời giao nhận lo liệu việc vận chuyển hàng hoá song
không phải là ngời chuyên chở. Có thể ngời giao nhận
có phơng tiện vận tải và có thể tham gia vào quá
trình chuyên chở song đối với chủ hàng thì vẫn chỉ

-14-


là ngời giao nhận kí hợp đồng uỷ thác chuyên chở chứ
không phải là ngời chuyên chở.

- Ngời giao nhận ngoài việc tổ chức vận chuyển còn là
nhiều công việc liên quan theo sự uỷ thác của chủ
hàng để đa đợc hàng tới đích.
b) Vai trò của ngời giao nhận trong thơng mại quốc tế
- Ngời giao nhận với vai trò là ngời chuyên chở
Khi ngời giao nhận cung cấp các dịch vụ vận tải tức là
nhận chuyên chở một hàng hoá từ một điểm này đến một
điểm khác dù bằng phơng tiện của mình hay thuê của ngời
khác, lúc đó anh ta sẽ giữ vai trò của một ngời chuyên chở, là
một bên chính của hợp đồng. Ngời giao nhận lúc này phải có
trách nhiệm thực hiện hợp lí toàn bộ quá trình vận tải và
chịu trách nhiệm về tổn thất của hàng hoá dù là lỗi của
mình hay do khuyết điểm của ngời làm công, đại lí của
mình.
Nếu nh ngời giao nhận tự đứng ra vận chuyển hàng hoá
và thực hiện các dịch vụ giao nhận khác bằng phơng tiện
của mình hay là thuê của ngời khác thì đợc gọi là ngời
chuyên chở thực tế. Còn nếu nh theo hợp đồng với khách
hàng, ngời giao nhận là ngời chuyên chở nhng kí hợp đồng
thuê ngời khác chuyên chở hoặc ngời khác thực hiện dịch vụ
giao nhận thì anh ta đợc gọi là ngời chuyên chở theo hợp
đồng. Nhng cho dù anh ta là ngời chuyên chở thực tế hay là
ngời chuyên chở theo hợp đồng thì anh ta vẫn giữ địa vị
của ngời chuyên chở. Ngời giao nhận đóng vai trò là ngời
chuyên chở trong các trờng hợp : Là ngời cung cấp dịch vụ
-15-


gom hàng, dịch vụ vận tải đa phơng thức hoặc là cung cấp
các hợp đồng trọn gói từ cửa tới cửa.

- Ngời giao nhận với vai trò là ng ời kinh doanh vận tải
đa phơng thức.
Vận tải đa phơng thức hay còn gọi là vận tải liên hợp là
việc vận chuyển đợc tiến hành bằng ít nhất là hai phơng
thức vận tải khác nhau. Vận tải đa phơng thức quốc tế là
một phơng thức vận tải trong đó hàng hoá đợc vận chuyển
băng hai hay nhiều phơng thức khác nhau trên cơ sở một hợp
đồng vận tải đa phơng thức, một chứng từ vận tải, một chế
độ trách nhiệm về hàng hoá trong suốt hành trình chuyên
chở từ một địa điểm nhận hàng để chở từ nớc này đến
một địa điểm giao hàng ở nớc khác.
Lợi thế nổi bật của vận tải đa phơng thức là khả năng
vận tải từ cửa tới cửa hay còn gọi là vận tải đi suốt thông qua
việc sử dụng những công nghệ mới trong vận tải và thông
tin, một đầu mối duy nhất, một chứng từ duy nhất và những
thủ tục xuất nhập khẩu, thủ tục hải quan đơn giản nhất
nhằm giảm tới mức thấp nhất những chi phí phải bỏ ra, đảm
bảo tính an toàn của hàng hoá và khả năng giao hàng đúng
thời hạn.
Trong vận tải đa phơng thức chỉ có một ngời chịu trách
nhiệm về hàng hoá trong toàn bộ hành trình đó là ngời
kinh doanh vận tải đa phơng thức. Theo công ớc của Liên
hợp quốc về chuyên chở hàng hoá và vận tải đa phơng thức
quốc tế 1980: Ngời kinh doanh vận tải đa phơng thức là
bất kì ngời nào tự mình hoặc thông qua ngời khác kí kÕt
-16-


một hợp đồng vận tải đa phơng thức và hoạt động nh một
bên chính chứ không phải đại lí thay mặt cho ngời gửi hàng

hay những ngời khác tham gia vận tải đa phơng thức và
chịu trách nhiệm thực hiện hợp đồng đó. Tuy nhiên công ớc
này vẫn cha có hiệu lực vì cha có đủ các nớc thành viên gia
nhập. Do đó, tổ chức UNTAD của Liên hợp quốc phối hợp cùng
phòng thơng mại quốc tế ban hành quy tắc về chứng từ vận
tải đa phơng thức, có hiệu lực từ 1-1-1992. Theo đó thì:
Ngời kinh doanh vận tải đa phơng thức là bất kì ngời nào
kí kết một hợp đồng vận tải đa phơng thức và chịu trách
nhiệm về việc thực hiện hợp đồng đó nh một ngời chuyên
chở. Nh vậy, ngời tổ chức quá trình vận tải đa phơng thức
là ngời duy nhất chịu trách nhiệm trớc chủ hàng hoá trong
toàn bộ hành trình vận tải đa phơng thức với t cách là ngời
chuyên chở chứ không phải là đại lí.
Cũng nh là ngời chuyên chở, ngời kinh doanh vận tải đa
phơng thức có thể tự mình thực hiện việc chuyên chở hoặc
có thể thuê ngời khác thực hiện một phần hay toàn bộ hợp
đồng vận tải đa phơng thức. Nếu ngời kinh doanh vận tải
đa phơng thức tự mình thực hiện việc chuyên chở hàng
hoá thì anh ta đóng vai trò là ngời chuyên chở thực tế, còn
nếu nh phải thuê ngời khác chuyên chở thì anh ta đóng vai
trò là ngời chuyên chở theo hợp đồng.
Hoạt đông kinh doanh vận tải đa phơng thức phụ thuộc
vào mức độ yêu cầu gửi hàng của khách hàng và khả năng
thực tế của ngời kinh doanh vận tải đa phơng thức. Ngời
kinh doanh vận tải đa phơng thức có thể đảm nhận công
việc vận chuyển từ kho tới kho, kể cả việc đóng hàng vào
-17-


container, giám định hàng hoá, lo thủ tục hải quan... nhng

cũng có thể chỉ đảm nhận từ trạm hàng lẻ đến kho của ngời giao nhận và ngợc lại. Nhng cho có thực hiện ở mức độ
nào thì khi đóng vai trò là ngời kinh doanh vận tải đa phơng thức, ngời giao nhận cũng phải có quyền hạn, nghĩa vụ,
trách nhiệm nh một ngời kinh doanh vận tải và cũng phát
hành chứng từ vận tải đa phơng thức.
- Ngời giao nhận với vai trò là ngời gom hàng
Dịch vụ gom hàng là một dịch vụ không thể thiếu đợc
trong chuyên chở hàng hoá nói chung, đặc biệt là trong phơng thức chuyên chở hàng hoá bằng container. Gom hàng là
tập hợp nhiều lô hàng lẻ từ nhiều ngời gửi hàng ở cùng một
nơi đi thành những lô hàng để gửi và giao cho một hoặc
nhiều ngời nhận ở cùng một nơi đến. Hàng lẻ là những lô
hàng nhỏ không đủ để đóng trong một container hoặc là
một lô hàng lớn song lại có nhiều ngời gửi và nhiều ngời
nhận. Ngời kinh doanh dịch vụ gom hàng đợc gọi là ngời
gom hàng. Việc gom hàng đợc tiến hành nh sau:
- Ngời gom hàng nhận các lô hàng lẻ từ nhiều ngời gửi
hàng tại các trạm giao nhận, đóng gói hàng lẻ
- Ngời gom hàng tập hợp các lô hàng lẻ đó thành những
lô hàng nguyên, kiểm tra hải quan và đóng lô hàng
đó vào container tại các trạm giao nhận và đóng gói
hàng lẻ
- Ngời gom hàng gửi các container chứa hàng bằng đờng biển, đờng sắt, đờng hàng không hoặc liên vận
cho các đại lí của mình tại nơi ®Õn.
-18-


- Đại lí của ngời gom hàng ở nơi đến nhận các
container hàng, dỡ hàng ra và giao cho những ngời
nhận tại các trạm giao nhận và đóng gói hàng lẻ
Việc thu gom hàng lẻ đem lại lợi ích rất lớn cho các bên
liên quan nh ngời xuất khẩu, ngời chuyên chở, ngời giao

nhận. Cụ thể là, đối với ngời xuất khẩu họ sẽ phải trả một
mức cớc thấp hơn mức cớc thông thờng mà họ phải trả cho
ngời chuyên chở. Đối với ngời chuyên chở thì sẽ tiết kiệm đợc
thời gian, giấy tờ và chi phí do không phải giải quyết các lô
hàng lẻ, tận dụng đợc hết khả năng chuyên chở và không
phải lo lắng về việc thất thu tiền cớc do ngời gom hàng
đứng ra chịu trách nhiệm. Đối với ngời giao nhận khi đóng
vai trò là ngời gom hàng họ sẽ đợc hởng chênh lệch tiền cớc
thu đợc ở những ngời gửi hàng lẻ và tiền cớc thấp hơn ở
những ngời chuyên chở do họ gửi những lô hàng nguyên,
đồng thời họ còn đợc hởng giá cớc u đÃi của ngời chuyên chở
do họ là những khách hàng thờng xuyên.
Với vai trò là ngời gom hàng, ngời giao nhận sẽ nhân
danh mình thực hiện dịch vụ gom hàng và cung cấp vận
đơn gom hàng của mình. Đối với ngời gửi hàng thì ngời
gom hàng đợc coi nh là ngời chuyên chở, song đối với ngời
chuyên chở thực sự thì họ lại là ngời gửi hàng. Trong kinh
doanh thực chất của việc gom hàng là mua buôn chỗ xếp
hàng để bán lẻ cho những ngời gửi hàng lẻ, hởng lợi nhuận
từ việc chênh lệch giá cớc. Khi cung cấp dịch vụ gom hàng,
ngời giao nhận phải đóng vai trò là ngời chuyên chở vì anh
ta cam kết vận chuyển hàng hoá đến nơi yêu cầu. Do vận
đơn gom hàng cha đợc phòng thơng mại quốc tế thông qua
-19-


và có nội dung không thống nhất trên toàn thế giới. Vì thế
trong mọi hoạt động của mình ngời gom hàng có thể đóng
vai trò ngời chuyên chở hoặc chỉ là đại lí thuần tuý phụ
thuộc vào quy định vận đơn mà họ cung cấp cho khách

hàng. Nếu nh ngời giao nhận làm dịch vụ gom hàng và cung
cấp vận đơn vận tải đa phơng thức thì luôn đóng vai trò
là ngời chuyên chở. Khi đó ngời giao nhận không những phải
chịu trách nhiệm về hành vi, lỗi lầm của mình mà còn phải
chịu trách nhiệm về những tổn thất xảy ra khi hàng hoá
còn thuộc phạm vi của ngời chuyên chở thực tế. Nhiều ngời
giao nhận, đặc biệt là ở những nớc có điều kiện kinh
doanh tiêu chuẩn đà chấp nhận trách nhiệm đó khi cần họ sẽ
đòi lại từ ngời chuyên chở có trách nhiệm với tổn thất. Tuy
nhiên, có nhiều ngời giao nhận không chấp nhận trách
nhiệm đó và họ chỉ coi mình nh một đại lí nhận lấy
những trách nhiệm phù hợp ghi trong vận đơn gom hàng của
mình.
- Ngời giao nhận với vai trò là đại lí
Khi ngời giao nhận đóng vai trò là một đại lí thì phải
đứng ra nhận sự uỷ thác của khách hàng, thu xếp việc vận
chuyển cho ngời uỷ thác hay nói theo một cách khác là đại lí
giao nhận chỉ là một ngời gửi hàng hoặc nhận hàng, làm
các thủ tục nh xếp dỡ, lu kho hàng hoá, thanh toán tiền hàng
chứ không tự mình đảm nhận công việc vận tải.
Ngời giao nhận chịu trách nhiệm về các sai sót của
mình và ngời là công của mình song không chịu trách
nhiệm về các sai sót của ngời chuyên chở. Ngêi giao nhËn

-20-