Tư tưởng hồ chí minh về phương pháp tác phong công tác đảng, công tác chính trị ý nghĩa của vấn đề đối với xây dựng đội ngũ cán bộ chính trị trong giai đoạn cách mạng mới

Tư tưởng Hồ chí Minh về phương pháp tác phong cơng tác đảng, cơng
tác chính trị - Ý nghĩa của vấn đề đối với xây dựng đội ngũ cán bộ chính
trị trong giai đoạn cách mạng mới

Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhà chiến lược thiên tài, Người cha thân yêu
của các lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam, là người sáng lập , giáo dục,
rèn luyện quân đội ta.
Dưới lá cờ vinh quang của Đảng, Chủ tịch Hồ chí Minh đã trực tiếp tổ
chức, xây dựng quân đội ta trở thành quân đội kiểu mới của giai cấp công
nhân. Dưới sự lãnh đạo của Đảng cùng với tình thương yêu và sự ân cần dạy
bảo, cổ vũ, động viên của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với quân đội là nhân tố
cơ bản nhất quyết định sự trưởng thành và chiến thắng của quân đội ta.
Trải qua hơn 60 năm chiến đấu và xây dựng, trưởng thành được Đảng
cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh thành lập, trực tiếp tổ chức lãnh
đạo. Quân đội ta đã dũng cảm vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hồn thành
xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao. Thực sự xứng đáng với lời khen của Bác
Hồ: "Quân đội ta trung với Đảng, hiếu với dân. Sẵn sàng chiến đấu hy sinh vì
độc lập tự do của Tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, vì hạnh phúc của nhân dân.
Nhiệm vụ nào cũng hồn thành, khó khăn nào cũng vượt qua, kẻ thù nào cũng
đánh thắng".
Kết quả của sự quyết chiến, quyết thắng đó nó được tạo bởi nhiều yếu
tố. Trong đó yếu tố về sức mạnh tinh thần là quan trọng nhất. Bởi theo tư
tưởng của Hồ Chí Minh: Chính trị tinh thần là cơ sở, nền tảng để nâng cao
chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu toàn diện của qn đội. Nó cịn là
một ngun tắc cơ bản nhằm làm cho quân đội luôn luôn là lực lượng chính
trị, lực lượng chiến đấu trung thành của Đảng, của Tổ quốc, của nhân dân.
Nguyên tắc đó được xác định trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin về


xây dựng lực lượng vũ trang cách mạng, cũng như sự vận dụng sáng tạo, tài
tình lý luận đó của Hồ Chí Minh vào thực tiễn cách mạng Việt Nam. Thực

tiễn quá trình phát triển của quân đội ta khẳng định để tạo cơ sở chính trị tinh
thần vững chắc cho sức mạnh tổng hợp của Quân đội, thì cần phải thường
xuyên chăm lo, tăng cường, củng cố sự lãnh đạo của Đảng thông qua hoạt
động công tác đảng, công tác chính trị trong tất cả các lĩnh vực hoạt động của
mình. Bời vì "Cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong Quân đội nhân dân
Việt Nam, là một bộ phận quan trọng trong hoạt động lãnh đạo của Đảng
cộng sản Việt Nam đối với Quân đội nhân dân Việt Nam, một mặt công tác cơ
bản của lãnh đạo, chỉ huy các cấp trong quân đội và là công tác xây dựng
đảng bộ quân đội về chính trị, tư tưởng và tổ chức, công tác vận động quần
chúng của đảng trong quân đội; Công tác xây dựng quân đội về chính trị và
quán triệt sự lãnh đạo chính trị của Đảng trong mọi mặt hoạt động của quân
đội. Bảo đảm cho quân đội luôn giữ vững bản chất giai cấp cơng nhân, tính
nhân dân và tính dân tộc, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc xã hội
chủ nghĩa, với nhân dân, phát huy sức mạnh chính trị, tư tưởng làm cơ sở cho
sức mạnh tổng hợp của quân đội"1.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, trong khi quan tâm xây dựng quân đội ta về mọi
mặt, đã đặc biệt trú trọng chỉ đạo xây dựng quân đội về mặt chính trị và trực
tiếp quan tâm đến công tác đảng, công tác chính trị. Những quan điểm tư
tưởng của Người về vai trị, vị trí, nội dung, ngun tắc và phương pháp cơng
tác đảng, cơng tác chính trị, về nhiệm vụ và nhân cách của người cán bộ chính
trị cũng như những hoạt động thực tiễn kiểu mẫu của người trong quá trình
lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện quân đội ta là những bài học vô giá và những
mẫu mực sáng ngời cho lớp lớp cán bộ quân đội chúng ta nói chung và đội
ngũ cán bộ chính trị trong qn đội nói riêng học tập, noi theo; đó là những cơ
sở lý luận và thực tiễn hết sức cách mạng và khoa học về hoạt động công tác
đảng, công tác chính trị trong quân đội.
1

Từ điển bách khoa quân sự Việt Nam, Nxb QĐND, H 1996, tr 207, 207

Trong hệ thống quản điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về cơng tác đảng,
cơng tác chính trị thì những ngun tắc tiến hành cơng tác đảng, cơng tác
chính trị của người có vai trị đặc biệt quan trọng và có giá trị to lớn, định
hướng, chỉ đạo hoạt động cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong qn đội từ
trước tới nay cũng như mãi mãi về sau. Do vậy "tiến hành cơng tác đảng,
cơng tác chính trị là một nguyên tắc trong công cuộc xây dựng lực lượng vũ
trang cách mạng".2
Từ vị trí, vai trị của hoạt động cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong
qn đội như vậy cho nên ngay sau khi thành lập Đảng Hồ Chí Minh đã hết
sức quan tâm đến xây dựng yếu tố chính trị cũng như vai trị lãnh đạo của
Đảng trong các đội tự vệ, các tổ đội du kích. Đặc biệt là vấn đề phương pháp
tác phong công tác đảng, cơng tác chính trị.
Theo Hồ Chí Minh thực hiện hoạt động tốt cơng tác đảng, cơng tác
chính trị nói chung và phương pháp tác phong công tác đảng, công tác chính
trị nói riêng thì nó sẽ góp phần to lớn vào việc giữ vững và tăng cường củng
côswj lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, nâng cao chất lượng hiệu quả xây
dựng các tổ chức trong quân đội. Đồng thời nó cịn là một trong những điều
kiện quyết định trực tiếp đến hiệu quả hoàn thành nhiệm vụ, đến chất lượng
hiệu quả cơng tác đảng, cơng tác chính trị. Phương pháp tác phong cơng tác
đảng, cơng tác chính trị còn là yếu tố nhằm tăng cường, rèn luyện phẩm chất
đạo đức cách mạng và năng lực công tác của từng cán bộ đảng viên.
Trong hệ thống công tác đảng, cơng tác chính trị theo tư tưởng Hồ Chí
Minh, phương pháp thuyết phục bằng chân lý, bằng lẽ phải, đây là phương
pháp giáo dục được kết hợp giữa hai yếu tố là lý và tình. là phương pháp mà
Hồ Chí Minh thường sử dụng một cách phổ biến nhất, có hiệu quả nhất. Do
đó Hồ Chí Minh u cầu cán bộ, đảng viên phải lấy phương pháp này làm
chính và khi mà tiến hành công việc cần phải "lấy lẽ phải để thuyết phục, lấy
Nghị quyết 27, Bộ Chính trị về tiếp tục hoàn thiện cơ chế tổ chức sự lãnh đạo của
Đảng đối với QĐND Việt Nam, trang 7

2


tấm lịng mà cảm hố cho thấu tình đạt lý". Phương pháp giáo dục thuyết
phục bằng chân lý bằng lẽ phải của Hồ Chí Minh được xuất phát từ quan
điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về vai trò của quần chúng nhân dân dưới sự
lãnh đạo của Đảng Cộng Sản. Quần chúng nhân dân khi đã có ý thức giác ngọ
được niềm tin, được lẽ phải, mục tiêu lý tưởng, thấy được qui luật khách
quan. Kết hợp và giải quyết tốt mối quan hệ biện chứng giữ thế giới quan
khoa học và niềm tin cộng sản. Giữa lý trí và tình cảm thì sức mạnh đó sẽ
được nhân lên gấp bội.
Phương pháp tác phong công tác đảng, công tác chính trị là hệ thống
cách thức, biện pháp, lề lối, cung cách mang tính chất là hệ thống những quan
điểm, nguyên tắc được xuất phát từ bản chất hoạt động cơng tác đảng, cơng
tác chính trị và đặc điểm khách thể, đối tượng của cơng tác đảng, cơng tác
chính trị, định hướng chỉ đạo hoạt động thực tiễn cho đội ngũ cán bộ nhằm tác
động vào đội ngũ cán bộ chiến sĩ trong quân đội. Đồng thời tăng cường sự
lãnh đạo của Đảng đối với lực lượng vũ trang. Phương pháp tác phong cơng
tác đảng, cơng tác chính trị xét về bản chất là phương pháp tác phong công tác
của Đảng vận dụng vào trong quân đội, trong xây dựng qn đội về chính trị,
tư tưởng và tổ chức. đó là phương pháp tác phong đối với con người và các tổ
chức trong quân đội. phương pháp, tác phong công tác đảng, cơng tác chính
trị là từ ghép của phương pháp và tác phong. Do đó nó vừa chứa đựng những
cách thức, biện pháp vừa chứa đựng cung cách, lề thói làm việc. Phương pháp
tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị trong quân đội vừa mang tính chất
chung vừa mang tính chất đặc trưng phù hợp với đặc điểm tổ chức và hoạt
động của lực lượng vũ trang, phù hợp với đặc điểm chức năng nhiệm vụ của
đội ngũ cán bộ chính trị trong quân đội.
Theo Hồ Chí Minh phương pháp tác phong cơng tác nói chung là một
trong những điều kiện cơ bản có ý nghĩa quyết định trực tiếp đến sự thắng lợi

của cách mạng "Cán bộ, đảng viên làm đúng hơn, khéo hơn thì thành tích của
Đảng càng to tát hơn".
Lênin từng khẳng định: "Nước mạnh là nhờ ở sự giác ngộ của quần
chúng, nước mạnh là khi quần chúng biết rõ tất cả mọi cái. Quần chúng có
thể phán đốn dược mọi cái và đi vào hành động một cách có ý fhức"3.
Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "Chúng ta phải ghi tạc vào đầu cái chân lý
này, dân rất tốt, lúc họ đã hiểu thì việc gì khó mấy họ cũng làm được, hy sinh
mấy họ cũng không sợ. nhưng trước hết cần phải chụi khó tìm đủ cách để giải
thích cho họ hiểu rằng: Những việc đó là vì lợi ích của họ mà phải làm"4
Phương pháp này cịn xuất phát từ vị trí, chức năng và nhiệm vụ của
quân đội là lực lượng chiến đấu để bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng, bảo vệ nhà
nước, bảo vệ nhân dân. Cho nên nó là một loại hình "lao động đặc biệt" hàm
chứa nhiều khó khăn, gian khổ, ác liệt, lúc cần thiết phải sẵn sàng hy sinh cả
tính mạng... Do vậy mà Hồ Chí Minh ln ln coi trọng phương pháp giáo
dục, thuyết phục bằng chân lý, bằng lẽ phải. Hồ Chí Minh thường xuyên quan
tâm, nhắc nhở đội ngũ cán bộ phải thấy rằng: "Quân đội mạnh là nhờ giáo
dục khéo, nhờ chính sách đúng và nhờ có kỷ luật nghiêm".5 Giáo dục khếơth
tư tưởng của Bác đó là giáo dục, thuyết phục bằng chân lý, bằng lẽ phải, bằng
những biện pháp, cách thức khoa học để từ đó mà uốn nắn, giúp cho bộ đội
ngày càng tiến bộ hơn. Góp phần nâng cao nhận thức chính trị, bản lĩnh chiến
đấu, ý thức giác ngộ chính trị, mục tiêu lý tưởng, động cơ, xu hướng nghề
nghiệp một cách đúng đắn. Biến nhận thức thành hành động cách mạng, sẵn
sàng chiến đấu, hy sinh, dám xả thân mình vì tổ quốc quyết sinh. Theo Hồ
Chí Minh " dù là đại đoàn trưởng, trung đoàn trưởng hay tiểu đoàn trưởng
cũng chỉ là những người đặt kế hoạch và điều khiển đánh trận. Lúc ra trận,
việc đặt mìn, phá lô cốt, đều do tay anh em đội viên làm".6 Như vậy để dành
3
4

5
6

Lênin toàn tập, Nxbtiến bộ Mát cơ va 1977, tập 35, tr23
Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 6, tr 246
Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 5, tr 60
Hồ Chí Minh tồn tập, sđd,tập5, tr320


thắng lợi trong trận đánh, hạn chế tối đa nhứng sự hy sinh, thương vong với
bộ đội. Người đòi hỏi anh em đội viên chuẩn bị một cách chu đáo về tất cả
mọi mặt, "tư tưởng vững, chính trị vững, kỷ luật khá, thân thể khoẻ mạnh"7
Để thực hiện được phương pháp giáo dục, thuyết phục bằng chân lý, lẽ
phải. Hồ chí minh yêu cầu đối với cán bộ, đảng viên, trực tiếp là đội ngũ cán
bộ chính trị với tư cách là người chủ trì tiến hành cơng tác đảng, cơng tác
chính trị tại các đơn vị cần qn triệt và tuân thủ nguyên tắc "giáo dục theo
nguyên tắc tự nguyện, tự giác , giải thích, thuyết phục, bàn bạc chứ khơng gị
bó". Bởi vì theo Hồ Chí Minh người cán bộ chính trị khơng những vừa thực
hành chức trách chỉ huy, quản lý đơn vị chủ yếu với tư cách người cán bộ
đảng mà người cán bộ chính trị cịn phải quản lý con người và cơng việc với
phương pháp tác phong đặc trưng của người cán bộ đảng, người cán bộ
chuyên trách công tác tư tưởng và cơng tác tổ chức của Đảng có tính ngun
tắc và tính kỷ luật cao. Ln ln phải thận trọng, chặt chẽ, chính xác,
nghiêm túc, cơng bằng, vơ tư, độ lượng, ân cần, chu đáo. thường xuyên coi
trọng giáo dục thuyết phục, cổ vũ, lôi cuốn, nêu gương. "Đối với bộ đội,
chính trị viên phải thân thiết như một người chị, cơng bình như một người
anh, hiểu biết như một người bạn". 8 Như vậy để xây dựng con người, thu
phục và cảm hố họ địi hỏi người cán bộ khơng chỉ bằng cái tâm, cái đạo đức
trong sáng, lòng say mê, nhiệt tình đầy nhiệt huyết cách mạng, thái độ đúng
mực, chân thành cởi mở mà còn phải biết phát huy sử dụng nhiều hình thức

phong phú sinh động, đa dạng trong giáo dục, thuyết phục bộ đội. Để đạt
được u cầu đó. Hồ Chí Minh địi hỏi đội ngũ cán bộ chính trị trước khi viết
về cái gì, nói về cái gì đều phải lựa chọn kỹ lưỡng, sát thực tế đơn vị, phù hợp
với khả năng trình độ nhận thức của bộ đội có như vậy mới quyết định được
một cách đúng đắn về nội dung định nói và định viết. Người căn dặn " Mình
viết ra cốt để giáo dục, cổ động, nếu người xà không nhớ được khơng hiểu
7
8

Hồ Chí Minh tồn tập, sđd, tập 5, tr320
Hồ Chí Minh với các lực lượng vũ trang nhândân, NxbQĐND, Hà nội, 1975, tr 60


được là viết khơng đúng mục đích"9 Người u cầu đội ngũ cán bộ, đảng viên
trong lời nói, bài viết phải kết hợp chặt chẽ với nhau, giữa lý và tình. về lý đó
là cái quan điểm, ngun tắc, qui định, đường lối, điều lệ... Tất cả các vấn đề
đó trước hếy phải xuất phát từ lý luận khoa học cách mạng của chủ nghĩa Mác
- Lênin. Đồng thời kết hợp chặt chẽ với truyền thống của dân tộc Việt Nam,
tinh hoa đạo đức trong sáng trong lối sống mà ông cha ta đã hàng ngàn năm
dày công vun đắp. Từ cơ sở đó mà giáo dục rèn luyện cho bộ đội năng cao
nhận thức đúng đắn về mọi mặt. Xây dựng động cơ thái độ trách nhiệm tốt,
biết chủ động sáng tạo, phân tích lý giải những vấn đề mà thực tiễn cuộc
sống, thực tiễn chiến đấu đặt ra một cách khoa học, hiệu quả cao. Về tình theo
Hồ Chí Minh đó là tình cảm cách mạng trong sáng cao cả, là tình thương u
đồn kết, gắn bó, giúp đỡ lẫn nhau giữa đồng chí, đồng đội, là đạo đức cách
mạng cần, kiệm, liêm, chính, "thương người như thể thương thân" phù hợp
với truyền thống đạo lý của con người Việt Nam.
" Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng"
Có như vậy mới giáo dục cho bộ đội có nhận thức sâu sắc, tạo nên niềm

tin vững chắc trong xây dựng động lực tinh thần. Quyết tâm vươn tới tự hoàn
thiện nhân cách của mình.
Tóm lại: chỉ có sự thống nhất biện chứng "thấu tình đặt lý" thì việc
giáo dục thuyết phục bằng phương pháp chân lý, bằng lẽ phải mới có hiệu
quả thiết thực.
Trong phương pháp giáo dục thuyết phục Hồ Chí Minh yêu cầu phải
theo tinh thần "hướng thiện" "thức tỉnh cái đẹp, cái tốt" phát huy ưu điểm,
khắc phụckhuyết điểm để dần dần làm cho cái xấu mất đi "Mỗi con người đều
có cái thiện, cái ác trong lịng, ta phải biết làm cho cái tốt ở trong lòng mỗi
con người nẩy nở như hoa mùa xuân và phần xấu bị mất đi, đó là thái độ của
9

Hồ Chí Minh tồn tập, sđd, tập 7, tr 119


người cách mạng"10. Khi bàn về giáo dục bộ đội Hồ Chí Minh đặc biệt quan
tâm, chú trọng khơi dậy cái thiện ở mỗi người, đẫn dắt con người làm "điều
thiện" có ích cho nước cho dân. Bởi vì có làm được thì mới thấm sâu vào
máu thịt của lớp lớp các chiến sĩ cách mạng, thấm sâu vào suy nghĩ và hành
động của các cán bộ chiến sĩ trong qn đội. Chính vì thế Người u cầu đội
ngũ cán bộ nhất là đội ngũ các bộ chính trị trong quá trình giáo dục cần chú ý
lựa chọn nội dung, hình thức sao cho đa dạng, phong phú,sinh động, sát đối
tượng đồng thời phải phát huy được sức mạnh tổng hợp của nhiều lực lượng
tham gia. Từ đó làm cho bộ đội thấy được cái xấu, cái tốt của mình, của đồng
đội. Khơi dậy được trong họ bản chất hướng thiện, vươn tới cái đẹp, " chân
thiện mỹ" Chủ động lỗ lực phấn đấu và rèn luyện và tu dưỡng đạo đức cách
mạng. Đấu tranh kiên quyết với những thói hư, tật xấu trong cuộc sống, trong
sinh hoạt học tập và cơng tác.
Hồ Chí Minh chỉ rõ: "khơng có chiến sĩ xấu mà chỉ có cán bộ tồi" như
vậy từ quan điểm này đòi hỏi đội ngũ cán bộ phải tự nghiêm khắc nhìn nhận

lại chính mình trong q trình giáo dục, chỉ huy, quản lý bộ dội để từ đó xây
dựng kế hoạch phấn đấu, học tập và rèn luyện. nhằm hạn chế tình trạng khơng
mắc phải cái "tồi" đó. cán bộ phải sâu sát, hiểu biết sâu sắc với bộ đội, có uy
tín cao trong đơn vị. Q trình giáo dục phải biết hết sức coi trọng tính khoa
học, tránh vấp phải sai lầm như giáo dục gò ép, ắp đặt, rập khn máy móc,
hoặc :"ba hoa chi xứ" " nhiều anh em hay viết dài, viết dòng này qua dịng
khác, trang này qua trang khác. nhưng khơng có ích cho người xem. kết quả
chỉ để cho ai vô công rồi nghễem và người xem cũng mắc phải thói xấu như
người viết"11 Vì vậy khi viết Người địi hỏi phải ngắn gọn, cô đọng "ý tứ
khôn ngoan, không có lời thừa, chữ thừa mỗi câu, mỗi ý, mỗi chữ có một ý
nghĩa, có một mục đích, khơng phải vồng tuyến" 12. Người còn khuyên cán bộ
chú ý rènn luyện, khắc phục "bệnh" nói dài mà khơng đặt được ý định và nên
10
11
12

Hồ Chí Minh tồn tập, sđd, tập 5, tr 558
Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 3, tr398
Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 3, tr399


nói ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề thiết thực, cụ thể, những vấn đề mà bộ đội
dang quan tâm, cần biết, cần hiểu, cần làm. không phải lúc nào cũng nói đến
tình hình trong nước, thế giới, nào là khách quan, chủ quan, nào là tích cực,
tiêu cực, khơng đâu vào đâu cả. Hoặc khi nói chuyện với chiến sĩ thì" mênh
mơng trời đất" "bao la thiên địa" làm cho người nghe phải phát ngán " người
ngáp, kẻ ngủ gật" ai ai cũng muốn kết thúc nhanh để về nhà cho mau...
Phương pháp như vậy là hạn chế tác dụng của giáo dục. Đòng thời Người yêu
cầu giáo dục thuyết phục phải khơng được gị bó, cứng nhắc nhưng cũng
không được vỗ về uỷ mỵ, nuông chiều, né tránh. Và có cả hình phạt khi cần

thiết, cố nhiên khơng được sử phạt một cách tràn lan, hoặc theo cảm tính, theo
ý đồ cá nhân...
Phương pháp thứ hai mà Hồ Chí Minh thường xun quan tâm đó là
phương pháp giáo dục thuyết phục bằng cách nêu gương người tốt việc tốt.
Đây là một phương pháp có vai trị vị trí hết sức quan trọng trong việc xây
dựng con người, xây dựng các tổ chức trong sạch vững mạnh.
Phương pháp giáo dục thuyết phục bằng cách nêu gương người tốt việc
tốt là phương pháp lấy chính những người thực, việc thực những cái bản thân
hiện thực quần chúng và những cái đã có để cảm hố thuyết phục. Người
nhấn mạnh: "một tấm gương sáng còn giá tri hơn 100 bài diễn văn tuyên
truyền nên cần lấy gương tốt trong quần chúng nhân dân, và cán bộ đảng
viên để giáo dục lẫn nhau".13 Người xác định đây là một phương pháp "Đặc
hiệu và có sức thuyết phục" đó " chính là một cách tuyên truyền, giáo dục chủ
nghĩa Mác - Lênin thiết thực nhất" "làmột trong những cách tốt nhất để xây
dựng Đảng, xây dựng các tổ chức cách mạng, xây dựng cuộc sống mới, con
người mới".
Phương pháp giáo dục thuyết phục bằng cách nêu gương người tốt việc
tốt theo tư tưởng Hồ Chí Minh là phương pháp được xây dựng trên cơ sở tâm
13

Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 5, tr549


lý học nhân cách và những truyền thống văn hoá cao đẹp của dân tộc Việt
Nam. Người tiếp thu, kế thừa, phát huy, phát triển tới tầm cao mới. Bởi theo
Hồ Chí Minh thì đối với bộ đội gương tốt không phải bao giờ cũng là cái vĩ
đại, việc " to tát phi thường" mà nhiều khi nó "chỉ là kết quả của sự nghiên
cứu, suy nghĩ trong những hoàn cảnh, trong những điều kiện tầm thường rất
phổ thông, rất thiết thực". Người còn chỉ rõ: " Một số cán bộ ta hình như mải
làm cơng tác hành chính,sự vụ hơn là để nhiều tâm sức cho xây dựng con

người, xây dựng Đảng và tổ chức cách mạng, cho nên không chụi theo dõi
việc làm hàng ngày của cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Ai làm
tốt không kịp thời nêu gương, ai làm xấu không kịp thời giúp đỡ sửa chữa" 14.
Chính do suy nghĩ và lề lối làm việc như vậy nên nó đã dẫn đến tình trạng làm
lu mờ, làm thui chột động lực phấn đấu của đại đa số quần chúng nhân dân.
đặc biệt với cách nhìn khơng khách quan,thiển cận trong xem xét, đánh giá
các điển hình, những tấm gương... Dẫn đến tình trạng khen thưởng phê phán
không đúng người đúng việc. Dẫn đến hậu quả khơng chỉ làm mất niềm tin
mà cịn dẫn đến tình trạng mất đồn kết, chia bè kéo cánh, phản tác dụng của
phương pháp này.
Để thực hiện tốt phương pháp giáo dục thuyết phục bằng nêu gương tốt
Hồ Chí Minh yêu cầu nêu gương phải kịp thời, chính xác. Phải kết hợp bằng
nhièu biện pháp như bình cơng, báo cơng, nghiên cứu xét duyệt danh sách
nhanh chóng, mở rộng quyền hạn khen thưởng cho cán bộ các cấp và cải tiến
thủ tục hành chính để sao cho các gương tốt được biểu dương, khen thưởng
kịp thời. Những cách làm đó của Hồ Chí Minh đã có ý nghĩa giáo dục rất lớn
trong việc phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của bộ đội khi thực hiện
các nhiệm vụ được giao. Để làm tốt phương pháp này Hồ Chí Minh cịn địi
hỏi q trình tiến hành càn phải biết phát huy và tạo ra sức mạnh tổng hợp
trên cơ sở kết hợp chặt chẽvà sử dụng linh hoạt, sáng tạo các biện pháp, đa
dạng các hình thức phong phú, sinh động, sát thực tế, dễ làm, dễ hiểu, có sức
14

Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 4, tr 279


truyền cảm, như cho in các loại sách về người tốt, việc tốt, tặng cờ đặt tên cho
các đơn vị có thành tích... Đồng thời người rất chú trọng quan tâm đến hình
thức giáo dục thơng qua việc khen thưởng bằng vật chất " Bác treo giải
thưởng một triệu đồng cho bộ đội trong thời gian từ ngày 2 tháng 9 đến ngày

19 tháng 12. Đơn vị nào lập công trước, ngồi phần thưởng một triệu cịn
giải thưởng khác nữa"15. Theo Hồ Chí Minh khen thưởng về mặt tinh thần
bao giừ cũng có ý nghĩa giáo dục rất to lớn. Nhưng thưởng bằng vật chất cũng
là một yếu tố kích thích, một biện pháp đúng nhằm cổ vũ, động viênmọi
người tích cực, chủ động hăng say cơng việc, hăng hái thi đua giết giặ giết
giặc lập công, trong huấn luyện, học tập, công tác. Song thưởng bằng vật chất
không được tách rời mà phải kết hợp chặt chẽ với các biện pháp giáo dục
khác như giáo dục thuyết phục, xử phạt hành chính. Có như vậy tác dụng của
nó mới được phát huy cao.
Phát huy vai trò gương mẫu của cán bộ, đảng viên trước quần chúng,
cán bộ cấp trên trước cán bộ cấp dưới cũng là một phương pháp mà Hồ Chí
Minh hết sức quan tâm và thường hay vận dụng.
Tại hội nghị cán bộ Đảng trong quân đội lần thứ tư khai mạc tháng 3
năm 1948, sau chiến thắng sông lô. Người đã thẳng thắn chỉ rõ "Các đồng chí
cán bộ của Đảng ở các cấp phải cố gắng tiến bộ hơn để lãnh đạo bộ đội. Từ
việc lớn đến việc nhỏ, cán bộ đều phải làm kiểu mẫu. giữ gìn kỷ luật học tập,
kỹ thuật, huấn luyện lập cơng, thân ái đồn kết... Nói tóm lại mỗi việc trong
bộ đội cán bộ đều phải làm gương. Như thế thì qn đội ta sẽ là một qn đội
vơ địch và kháng chiến nhất định sẽ thành công"16 Bởi theo Người cán bộ ta
không phải là "quan cách mạng" mà là " Người lãnh đạo, người đầy tớ của
nhân dân". Do đó cán bộ đảng viên tự mình nêu gương cho cấp dưới, cho
chiến sĩ là một cách giáo dục rất tốt. khi nói về tư cách của cán bộ chính trị
Người cho rằng: " Tư cách của chính trị viên có ảnh hưởng rất quan trọng
15
16

Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 6, tr661
Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd, tập 5, tr 394

đến bộ đội. Người chính trị viên khơng làm trịn nhiệm vụ thì bộ đội ấy khơng
tốt"
17

Người cịn u cầu: Mỗi người chỉ huy về quân sự cũng như chính trị

đều phải làm kiểu mẫu, phải giữ gìn đúng đạo đức của người quân nhân cách
mạng. Sự gương mẫu của người cán bộ, đảng viên là yếu tố rất quan trọng
trong việc làm chuyển hoá cả nhận thức và hành động của bộ đội cũng như
góp phần vào việc bồi dưỡng phẩm chất, năng lực, đạo dức, lối sống cho bộ
đội. nói cách khác sự gương mẫu đó chính là "mệnh lệnh không lời" đối với
bộ đội. Muốn hướng dẫn nhân dân mình phải làm mực thước cho người ta bắt
chước. Khi khó khăn gian khổ cán bộ đảng viên phải "thực sự đi trước" để "
làng nước theo sau" phải " lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ" Người căn dặn
" Bộ đội chưa ăn cơm cán bộ khơng được kêu mình đói. bộ đội chưa đủ mặc
cán bộ khơng được kêu mình rét. bộ đội chưa đủ chỗ ở cán bộ khơng được
kêu mình mệt"18. Trong khi giáo dục, động viên quản lý chi huy bộ đội Người
yêu cầu đội ngũ cán bọ, hết sức gương mẫu từ lời nói, việc lan, động tác xưng
hơ chào hỏi, tác phong mang mặc, đầu tóc phải theo đúng điều kệnh quân
đội . Đồng thời người cán bộ không những "giỏi việc mình" mà phải biết việc
của người khác. Để trong các tình huống chiến đấu sử lý khơng lúng túng, bị
động. Đối với đạo đức lối sống Người nói: "Trước mắt quần chúng không
phải ta cứ viết lên trán hai chữ Cộng sản mà ta được họ yêu mến, quần chúng
chỉ quý mến những người có tư cách, có đạo đức"19 có như vậy đội ngũ cán
bộ mới phấn đấu để có "Vừa hồng, vừa chuyên" có kiến thức toàn diện trong
thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao. Khi bàn về tác phong công tác của
người cán bộ chính trị trước hết về u cầu họ cần có tác phong quần chúng.
Trong tiến hành công tác đảng, công tác chính trị, phải quán triệt sâu sắc quan
điểm lấy dân làm gốc, làm mục tiêu, động lực của cách mạng để tác động giáo
dục chuyển hoá bộ đội, nhằm phục vụ lợi ích của cả đơn vị. Trong phương

17
18
19

Hồ Chí Minh, tồn tập, sđd , tập 5, tr 204
Hồ Chí Minh tồn tập, tập 6, sđd, tr 20
Hồ Chí Minh toàn tập, tập 6, sđd, tr 20


pháp tác phong này cán bộ chính trị cịn phải khiêm tốn học hỏi quần chúng
song không được a dua, theo đi quần chúng. Phải khắc phục thói độc đốn,
chun quyền, gia trưởng, quân phiệt, ức hiếp, trù dập chiến sỹ dưới quyền.
Trong cơng tác, cán bộ chính trị cần phải có tác phong dân chủ - tập thể. Phải
phát huy sức mạnh của đơn vị, tôn trọng và cổ vũ, nêu gương những sáng
kiến hay, những gương người tốt. Thực hiện nghiêm lãnh đạo tập thể phải đi
đôi với cá nhân phụ trách.
Theo Hồ Chí Minh mọi cơng việc phải được dân chủ bàn bạc rộng rãi,
phải tôn trọng ý kiến của cá nhân. Song khi tập thể đã đi đến thống nhất,
quyết định thì nhất nhất cá nhân phải tuyệt đối chấp hành.
Quá trình thực hiện nhiệm vụ Người cịn địi hỏi người cán bộ chính trị
phải có tác phong khoa học, chủ động thiết thực. Khi thực hiện nhiệm vụ phải
sâu sát thực tế, phải điều tra nghiên cứu, phải có chương trình kế hoạch, biện
pháp. Phải thống nhất giữa mục đích và nhiệm vụ, nội dung và phương pháp.
Phải kiên quyết chống tác phong công tác chủ quan, nóng vội, cẩu thả khi
thực hiện nhiệm vụ khi được giao.
Thực tiễn hơn 60 năm xây dựng và trưởng thành của quân đội ta cho
thấy. Do thường xuyên phát huy và giữ vững phương pháp tác phong công
tác đảng, cơng tác chính trị của mình. Cho nên nhiều đồng chí là cán bộ chính
trị qua các thời kỳ đều hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, nhiều đồng
chí đã được đảng, nhà nước, quân đội và chủ tịch tặng thưởng nhiều danh

hiệu cao quý. Biết bao cán bộ chính trị trong quân đội ta đã phát huy cao độ
chủ nghĩa anh hùng cách mạng, anh dũng hy sinh ngã xuống vì độc lập tự do
của tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Họ thực sự là chỗ dựa tinh thần, là
trung tâm đoàn kết của đơn vị. Xứng đáng là những "Người anh" "Người
chị""Người bạn" của bộ đội.
Ngày nay trước yêu cầu của nhiệm vụ xây dựng thành công chủ nghĩa
xã hội và bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, trước yêu cầu


xây dựng quân đội nhân dân cách mạng, chính qui, tinh nhuệ từng bước hiện
đại, sẵn sàng đáp ứng kịp thời những địi hỏi của tình hình mới. Thì những lời
dạy bảo của Hồ Chí Minh về phương pháp tác phong cơng tác đảng, cơng tác
chính trị, về bám sát thực tiễn, liên hệ chặt chẽ với cuộc sống thực tiễn của bộ
đội giải quyết những vấn đề thực tiễn phong phú, da dạng, sinh động trong
đời sống bộ đội nột cách đúng đắn, thiết thực, cụ thể càng có ý nghĩa cấp thiết
để nâng cao hiệu quả công tác đảng, cơng tác chính trị góp phần vào giữ vững
và phát huy bản chất giai cấp công nhân, truyền thống anh hùng của quân đội
bảo đảm cho quân đội luôn ln hồn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng, nhà
nước và nhân dân giao phó
Vì vậy trong giai đoạn cách mạng hiện nay để thực sự xây dựng đội
ngũ cán bộ qn đội nói chung và cán bộ chính trị quân đội nói riêng ngang
tầm với yêu cầu nhiệm vụ mà đảng và nhân dân giao cho. Địi hỏi cơng tác
bồi dưỡng, đào tạo cán bộ chính trị cần phải có những bước đổi mới về chất.
Bởi vì trước những tác động tiêu cực của mặt trái cơ chế kinh tế thị trường,
trước âm mưu "Diễn biến hồ bình" của địch và trước yêu cầu, nhiệm vụ mà
cách mạng Việt Nam đặt ra đối với quân đội hiện nay đã xuất hiện những vấn
đề mới phức tạp nảy sinh, ảnh hướng tới chất lượng và khả năng hoàn thành
nhiệm vụ của đội ngũ cán bộ chính trị. Bên cạnh tuyệt đại đa số cán bộ chính
trị hiện nay vẫn giữ được phẩm chất, năng lực công tác. Họ thật sự là người
anh, người chị, người bạn thì vẫn cịn một số cán bộ chính trị có biểu hiện

thối hố biến chất, tha hoá trong lối sống, trong sinh hoạt học tập. Một số
đồng chí xuất hiện tư tưởng ngại và chạm, ngại đấu tranh, xa rời bộ đội, uy tín
trong đơn vị giảm sút, họ những "ông bụt giữ chức" chứ không phải là những
"Chiến sỹ tiên phong đi đầu trong mặt trận đấu tranh chính trị tư tưởng hiện
nay". Khơng phải là những người chủ trì hoạt động cơng tác đảng, cơng tác
chính trị trong đơn vị...


Nguyên nhân của sự thoái hoá biến chất và sa sút về năng lực đó được
biểu hiện ở nhiều góc độ khác nhau. Song nguyên nhân chủ quan là chính, ở
chỗ họ chưa nhận thức được vai trị vị trí và chức trách của mình. Chưa thực
sự xứng đáng là danh hiệu của một "Người anh", "Người chị", "Người bạn"
đối với bộ đội. Bên cạnh đó sự quan tâm, bồi dưỡng tập huấn tại chức của một
số đơn vị cơ sở cịn lỏng lẻo, hình thức chiếu lệ. Cơng tác tạo nguồn tuyển
chọn, đề bạt, quan tâm đến hậu phương gia định còn nhiều bất cập. Mục tiêu
và nội dung đào tạo của nhà trường chưa theo kịp thực tiễn cuộc sống, sinh
hoạt và học tập, huấn luyện chiến đấu của từng đơn vị đặt ra...
Trước những ưu khuyết điểm trên để tiếp tục bồi dưỡng và nâng cao tác
phong và phương pháp tiến hành hoạt động công tác đảng, cơng tác chính trị
hiện nay cần phải tập trung làm tốt một số giải pháp sau đây:
Một là: Phải nâng cao nhận thức cho cấp uỷ đảng, người chỉ huy các
cấp, của cơ quan chính trị, của những người trực tiếp làm cơng tác cán bộ và
của chính bản thân người cán bộ chính trị về vai trị vị trí của người cán bộ
chính trị trong quân đội. Để từ đó xây dựng và đổi mới kế hoạch, nội dung
chương trình bồi dưỡng phương pháp và tác phong cơng tác cho đội ngũ cán
bộ chính trị. Phải xác định rõ đây là một nội dung hết sức quan trọng trong
cong tác cán bộ của cấp uỷ đảng, của cơ quan chính trị. Phải kiên quyết khắc
phục nhận thức xem thường công tác này, hoặc cách làm giản đơn qua loa
mang tính chất đối phó. Việc bồi dưỡng phương pháp tác phong cơng tác cho
cán bộ chính trị nên được tiến hnàh ở nhiều hình thức khác nhau như thơng

qua sinh hoạt của chi uỷ, cho bộ, của tổ chức đảng các cấp. Thơng qua sinh
hoạt, học tập chính trị tại chức cho cán bộ sĩ quan, các hình thức hoạt động
cơng tác đảng, cơng tác chính trị đơn vị.
Hai là: Phải đa dạng hố các hình thức biện pháp bồi dưỡng phương
pháp tác phong cơng tác đảng, cơng tác chính trị theo đội ngũ cán bộ chính trị
bằng cách thường xuyên chăm lo việc đổi mới, hoàn thiện nội dung, hình thức


bồi dưỡng như tập huấn cán bộ trước, trong và sau khi kết thúc các mùa, giai
đoạn và khoa mục huấn luyện, hoặc thơng qua học chính trị, học nghị quyết
để bồi dưỡng, phải duy trì nghiêm nền nếp bồi dưỡng nghiệp vụ cơng tác
đảng, cơng tác chính trị cho cán bộ chính trị. Đồng thời lấy kết quả thực tiễn
kiểm tra đánh giá hoạt động của cấp trên đối với cán bộ chính trị để mà bồi
dưỡng.
Ba là: kết hợp với công bồi dưỡng của đơn vị với tự học tập, tự rèn
luyện phương pháp tác phong công tác cho đơị ngũ cán bộ chính trị. Phải kết
hợp một cách chặt chẽ hai biện pháp này. Nghị quyết 94 của Đảng uỷ Quân
sự Trung ương chỉ rõ '' kết hợp đào tạo tại các trường lớp với việc rèn luyện
trong thực tiễn công tác, cán bộ cấp trên phải thường xuyên bồi dưỡng, giao
việc, hướng dẫn và kểm tra cán bộ cấp dưới trực tiếp đặc biệt là người kế
nhiệm theo qui hoạch, có chế độ khun khích và bắt buộc đối với cán bộ tự
học tập, tự nghiên cứu năng cao trình độ theo yêu cầu mới". 20 Trong quá trình
bồi dưỡng đơn vị cần chú ý đi sâu vào việc nắm vững các nội dung cơ bản về
xây dựng Đảng, hoạt động công tác đảng, công tác chính trị trong qn đội.
Bồi dưỡng các chun mơn nghiệp vụ như kinh nghiệm điều hành hội nghị
chi bộ, đảng bộ, qui trình ra nghị quyết lãnh đạo và tổ chức thảo luận nghị
quyết, cáh thức xây dựng kế hoạch cơng tác đảng, cơng tác chính trị hàng
tháng, hàng q, hàng năm, trong từng nhiệm vụ. kinh nghiệm giảng bài,giáo
dục chímh trị, nắm tư tưởng bộ đội, giải quyết những tình huống đặt ra trong
q trình hoạt động cơng tác đảng, cơng tác chính trị ở đơn vị...

Bốn là: Từng cán bộ chính trị phải nghiêm khắc tự đánh giá nhìn nhận
lại phẩm chất, năng lực của mình. Có như vậy họ mới thấy được những điểm
mạnh, điểm yếu để có biện pháp tu dưỡng rèn luyện đạo dức cũng như nâng
cao chun mơn nghiệp vụ của mình. bản thân cán bộ chính trị phải kết hợp
chặt chẽ giữa nói và làm, mạnh dạn trong đấu tranh phê bình và tự phê bình.
Phải có lối sống trong sạch lành mạnh, giản dị. phải thực sự là những "người
20

Đảng uỷ Quân sự Trung ương, số 94, 1998, tr 17


anh", "người chị", "người bạn" của bộ đội. Xứng đáng là trung tâm đoàn kết,
chỗ dựa tinh thần trong đơn vị.
Trên đây là một số giải pháp cơ bản trong việc nâng cao tác phong và
phương pháp tiến hành công tác đảng, cơng tác chính trị cho đội ngũ cán bộ
chính trị trong tình hình hiện nay. Thực hiện tất các giải pháp trên sẽ góp
phần to lớn trong việc củng cố và nâng cao phẩm chất và năng lực cho họ
nhằm làm cho đội ngũ cán bộ chính trị thực sự là những người "Người anh",
"Người chị", "Người bạn" theo tư tưởng Hồ Chí Minh. Đồng thời có được
người cán bộ chính trị tốt về phẩm chất và khá về năng lực thì nó sẽ tác động
tích cực tới chất lượng và hiệu quả khi tiến hành hoạt động cơng tác đảng,
cơng tác chính trị. ở đâu mà cơng tác chính trị trong qn đội, cơng tác của
các chính uỷ được chu đáo nhất thì ở đấy khơng hề có tình trạng lỏng lẻo
trong qn đội, qn đội giữ trật tự tốt hơn và tinh thần của họ cao hơn, ở đấy
thu được nhiều thắng lợi hơn. Cho nên việc phát huy và nâng cao phương
pháp, tác phong công tác đảng, cơng tác chính trị cho đội ngũ cán bộ chính trị
các cấp hiện nay theo tư tưởng Hồ Chí Minh là một việc làm cấp bách, cấp
thiết, nó góp phần to lớn trong việc xây dựng quân đội cách mạng chính quy,
tinh nhuệ và hiện đại. Hồn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, Tổ quốc
và nhân dân giao cho.