Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân và nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân việt nam

lOMoARcPSD|27827034

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN VIỆN BÁO CHÍ

TIỂU LUẬN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC

Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
và nội dung sứ mệnh lịch sử của GCCN Việt
Nam

Sinh viên thực hiện: Phạm Vân Anh Mã
sinh viên: 2151040003
Lớp: Truyền thông đa phương tiện K41


lOMoARcPSD|27827034

Lời cảm ơn
Để hoàn thành đề tài tiểu luận lần này, em xin chân thành cảm ơn
giảng viên phụ trách bộ môn đã hết sức hỗ trợ em trong th ời gian qua
để em có đủ kiến thức vận dụng vào bài tiểu lu ận cũng nh ư ki ến th ức
trên thực tế. Đây là đề tài rất thiết thực đối với thế hệ trẻ, đặc bi ệt v ới
lớp sinh viên chúng em và sẽ là hành trang cần thiết để m ỗi cá nhân s ẵn
sàng trở thành cơng dân tốt của nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt
Nam.
Do chưa có nhiều kinh nghiệm cũng như hạn chế về kiến thức,
trong tiểu luận dưới đây chắc chắn sẽ khơng tránh khỏi những thiếu sót.
Em rất mong nhận được nhận xét cũng như ý kiến đóng góp c ủa cơ đ ể
bài tiểu luận được hồn thiện hơn.
Em xin chân thành cảm ơn.

Sinh viên
Phạm Vân Anh


lOMoARcPSD|27827034

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU........................................................................................................................................................................................................................1
1.

Lý do nghiên cứu đề tài..........................................................................................................................................................................1

2.

Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu....................................................................................................................................................2

3.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.....................................................................................................................................................2

4.

Ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài....................................................................................................................................................3

CHƯƠNG 1....................................................................................................................................................................................................................3
KHÁI NIỆM VỀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN THEO CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN
..........................................................................................................................................................................................................................................3
1.1.

Khái niệm giai cấp công nhân theo chủ nghĩa Mác – Lênin.................................................................................................3

1.2.

Đặc điểm của giai cấp công nhân................................................................................................................................................5

1.3.

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân...................................................................................................................................6

1.3.1.

Định nghĩa sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân................................................................................................6

1.3.2.

Điều kiện cơ bản quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.................................................................6

1.3.3.

Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân....................................................................................................7

CHƯƠNG 2.................................................................................................................................................................................................................10
GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HI ỆN NAY
...........................................................................................................................................................................10
2.1.

Giai cấp công nhân hiện nay.......................................................................................................................................................10

2.1.1.

Về những điểm tương đối ổn định so với thế kỷ XIX............................................................................................10

2.1.2.

Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hiện đại..........................................................................11

2.2.

Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thế giới hiện nay..............................................................12

2.2.1.

Nội dung kinh tế..................................................................................................................................................................12

2.2.2.

Nội dung chính trị - xã hội...............................................................................................................................................12

2.2.3.

Nội dung văn hóa, tư tưởng.............................................................................................................................................13

CHƯƠNG 3.................................................................................................................................................................................................................14
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM......................................................................................................................14
3.1.

Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam..........................................................................................................................14

3.2.

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân Việt Nam.............................................................................................................15

3.2.1.

Nội dung kinh tế..................................................................................................................................................................16

3.2.2.

Nội dung chính trị - xã hội...............................................................................................................................................17

3.2.3.

Nội dung văn hóa, tư tưởng.............................................................................................................................................18

3.3.

Một số giải pháp xây dựng giai cấp công nhân ở Việt Nam thành l ực l ượng đi đ ầu trong thời kì cơng nghiệp

hố, hiện đại hố...............................................................................................................................................................................................18
KẾT LUẬN..................................................................................................................................................................................................................20
TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................................................................................................................................21


lOMoARcPSD|27827034

MỞ ĐẦU
1. Lý do nghiên cứu đề tài
Chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời với mục đích để nghiên c ứu, làm
sáng tỏ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, luận chứng nhưng điều

kiện, những con đường để giai cấp cơng nhân hồn thành sứ mệnh lịch
sử đó của mình. Hơn nữa, chủ nghĩa xã hội khoa học cịn ch ỉ ra nh ững
luận cứ chính trị
- xã hội rõ ràng, trực tiếp nhất để chứng minh, khẳng định s ự thay thế
tất yếu của chủ nghĩa tư bản bằng chủ nghĩa xã hội. Trong công cuộc
chuyển biến hình thái xã hội mang tính lịch sử đó, giai c ấp cơng nhân
chính là người nắm vai trị chủ chốt. Sứ mệnh lịch sử vĩ đ ại c ủa giai c ấp
công nhân được chủ nghĩa xã hội khoa học khẳng định: họ chính là giai
cấp duy nhất có khả năng lãnh đạo các tầng lớp nhân dân lao động bị áp
bức, bóc lột trong cuộc đấu tranh từng bước xoá bỏ chủ nghĩa tư b ản và
xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Trước sự khủng hoảng và sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và
Đông Âu từ đầu những năm 90 của thế kỉ trước, nhiều người đã b ộc l ộ
dao động và hoài nghi về sứ mệnh lịch sử của giai c ấp cơng nhân. Các
thế lực chống cộng có cơ hội mới để phủ nhận sứ mệnh lịch sử của giái
cấp cơng nhân, vai trị lãnh đạo của Đảng Cộng sản và chủ nghĩa xã h ội.
Đến tận những năm gần đây, các thế lực chống đối trong và ngoài nước
vẫn không ngừng xuyên tạc, đưa ra những luận điệu thiếu căn c ứ, nh ằm
đánh lừa dư luận, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà
nước và chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Chúng sử dụng các phương
tiện truyền thông, các trang mạng xã hội để thực hiện nhiều chiến dịch
tuyên truyền, hòng làm lung lay lòng tin trong nhân dân, bác b ỏ s ứ m ệnh
lịch sử và bản chất cách mạng thuộc


lOMoARcPSD|27827034

về giai cấp công nhân của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong bối cảnh đó,
việc làm sáng tỏ và nhận thức một cách đúng đắn hơn v ề giai c ấp cơng
nhân, về vai trị sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân khơng ch ỉ có ý

nghĩa lý luận sâu sắc, mà cịn có ý nghĩa thực tiễn hết sức to lớn.
Trong giai đoạn mới hiện nay, công cuộc cơng nghiệp hố, hiện đại
hố đang diễn ra trên tồn thế giới, đang ở trong thời kì q đ ộ từ ch ủ
nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế giới. Xã h ội lồi
người cịn đang có nhiều biến động, tiêu cực… thì vấn đề làm sáng tỏ sứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân được đặt ra trở nên bức thi ết h ơn
bao giờ hết, cả trên hai phương diện lý luận và thực tiễn.
Xuất phát từ lí do trên, em đã chọn đề tài Nội dung sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân và nội dung sứ mệnh lịch sử của giai c ấp
công nhân Việt Nam làm đề tài tiểu luận kết thúc học phần.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

• Mục đích:
- Làm sáng tỏ khái niệm về giai cấp công nhân và nội dung sứ mệnh
lịch sử của giai cấp công nhân thế giới nói chung và Việt Nam nói
riêng.

• Nhiệm vụ:
-

Làm rõ, khẳng định khái niệm về giai cấp công nhân và sứ mệnh

lịch sử của giai cấp công nhân theo chủ nghĩa Mác – Lênin.
-

Nhận định thực trạng việc thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai

cấp công nhân hiện nay.
-

Xác định sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam, đặc

biệt là trong thời kì đổi mới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

• Đối tượng nghiên cứu:
- Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân.


lOMoARcPSD|27827034

• Phạm vi nghiên cứu:
- Trên tồn thế giới nói chung và ở Việt Nam nói riêng, trong su ốt
cơng cuộc giải phóng nhân dân lao động khỏi ách áp bức, bóc l ột,
tiến lên xây dựng xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay.
4. Ý nghĩa của việc nghiên cứu đề tài
Việc nghiên cứu về giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử vĩ đ ại
của giai cấp này góp phần nâng cao nhận thức của bản thân sinh viên v ề
đời sống chính trị - xã hội hiện tại, từ đó củng cố niềm tin vào xã hội ch ủ
nghĩa, cũng như niềm tin vào Đảng và Nhà nước pháp quyền của dân, do
dân, vì dân. Hơn thế nữa, việc hiểu rõ về sứ mệnh lịch sử của giai c ấp
cơng nhân cịn khơi gợi lên lòng yêu nước và tự hào dân t ộc, đ ồng th ời
thắp lên ngọn lửa nhiệt huyết và đam mê được h ọc hỏi, đ ược ti ến b ộ,
được cống hiến hết mình cho đất nước, quốc gia, dân tộc.


lOMoARcPSD|27827034

CHƯƠNG 1:
KHÁI NIỆM VỀ GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ SỨ MỆNH LỊCH SỬ

CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN THEO CHỦ NGHĨA MÁC – LÊNIN
1.1. Khái niệm giai cấp công nhân theo chủ nghĩa Mác
– Lênin:
Để hiểu rõ sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, trước h ết cần
nắm rõ khái niệm giai cấp cơng nhân. Chính C. Mác và Ăng ghen đã đ ặt
vấn đề nghiên cứu rất khoa học ngay từ đầu rằng: “Vấn đề là ở chỗ tìm
hiểu xem giai cấp vơ sản thực sự là gì, và phù hợp với tồn tại ấy của bản
thân nó, giai cấp vơ sản buộc phải làm gì về mặt lịch sử?”[3, tr.56]. C.
Mác và Ph.
Ăng-ghen đã dùng nhiều thuật ngữ khác nhau để chỉ về người công nhân
và giai cấp công nhân: giai cấp vô sản; giai cấp lao đ ộng làm thuê ở th ế
kỉ XIX; giai cấp xã hội hoàn toàn chỉ dựa vào việc bán sức lao đ ộng c ủa
mình, giai cấp vơ sản hiện đại, giai cấp công nhân hiện đ ại…Dù khái
niệm giai cấp cơng nhân (giai cấp vơ sản) có nhi ều thuật ng ữ bi ểu đ ạt
khác nhau như thế nào thì theo C. Mác và Ph. Ăng-ghen vẫn ch ỉ mang hai
đặc trưng cơ bản:
Về phương diện kinh tế - xã hội:
Đó là sản phẩm và là chủ thể của nền sản xuất đại công nghi ệp,
giai cấp công nhân là những người lao động trực tiếp hoặc gián ti ếp vận
hành các cơng cụ sản xuất có tính chất cơng nghiệp ngày càng hi ện đ ại
và có tính xã hội hố cao. Họ lao động bằng phương th ức công nghi ệp
ngày càng hiện đại với những đặc điểm nổi bật: sản xuất b ằng máy
móc, lao động có tính chất xã hội hố, năng suất lao đ ộng cao và t ạo ra
những tiền đề của cải vật chất cho xã hội mới. Khi nói về tiêu chí này, C.
Mác và Ph. Ăng-ghen ln ln nhấn mạnh đến người công nhân công


lOMoARcPSD|27827034

nghiệp trong công xưởng, coi là bộ phận tiêu biểu cho giai c ấp công

nhân hiện đại: “Các giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng v ới s ự
phát triển của đại cơng nghiệp, cịn giai cấp vô sản lại là s ản phẩm c ủa
nền đại công nghiệp”; “công nhân cũng là một phát minh c ủa th ời đại
mới, giống như máy móc vậy… Cơng nhân Anh là đứa con đầu lịng của
nền cơng nghiệp hiện đại”. [3, tr.610]
Về phương diện chính trị - xã hội:
C. Mác và Ph. Ăng-ghen chỉ rõ, đó là giai c ấp c ủa nh ững ng ười lao
động không có sở hữu tư liệu sản xuất chủ yếu của xã hội. H ọ phải bán
sức lao động của mình để kiếm sống. Chính điều này khiến cho cơng
nhân trở thành giai cấp đối kháng của giai cấp tư sản. Mâu thuẫn cơ bản
của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa là mâu thuẫn giữa lực lượng
sản xuất xã hội hoá ngày càng rộng lớn với quan hệ sản xuất t ư bản ch ủ
nghĩa dựa trên chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Mâu
thuẫn cơ bản này thể hiện về mặt xã hội là mâu thuẫn về lợi ích của giai
cấp cơng nhân và giai cấp tư sản. “Giai cấp tư s ản, tức là t ư b ản, mà l ớn
lên thì giai cấp vơ sản, giai cấp cơng nhân hiện đại – t ức là giai cấp ch ỉ có
thể sống với điều kiện là kiếm được việc làm, và chỉ kiếm đ ược vi ệc
làm, nếu lao động của họ làm tăng thêm tư bản – cũng phát tri ển theo.
Những cơng nhân ấy buộc phải tự bán mình để kiếm ăn từng bữa một, là
một hàng hoá, tức là một món hàng có thể đem bán như bất c ứ món
hàng nào khác; vì thế họ phải chịu hết mọi sự may rủi c ủa c ạnh tranh,
mọi sự lên xuống của thị trường”[3, tr.596, tr.605]. Vì đ ặc tr ưng th ứ hai
này nói lên một trong những đặc trưng cơ bản của giai cấp công nhân
dưới chế độ tư bản chủ nghĩa nên C. Mác và Ph. Ăng-ghen cịn g ọi giai
cấp cơng nhân là giai cấp vô sản.
Căn cứ vào hai đặc trưng cơ bản nói trên, chúng ta có th ể định
nghĩa: Giai cấp cơng nhân là một loại giai cấp hình thành và phát tri ển


lOMoARcPSD|27827034

cùng với q trình phát triển của nền cơng nghiệp ngày càng g ắn hi ện
đại vào với lực lượng sản xuất có tính chất xã h ội ngày càng cao; là l ực
lượng sản xuất cơ bản tiên tiến, trực tiếp hoặc tham gia vào quá trình
sản xuất, chủ yếu là sản xuất ra của cải vật chất và c ải t ạo các quan h ệ
xã hội; là lực lượng lãnh đạo và tổ chức tiến trình lịch sử t ừ chủ nghĩa t ư
bản lên chủ nghĩa xã hội. Ở các nước tư bản chủ nghĩa, giai c ấp cơng
nhân là những người khơng có hoặc về cơ bản khơng có tư liệu s ản xuất,
phải làm thuê cho giai cấp tư sản và bị tư sản bóc lột giá trị th ặng d ư; ở
các nước xã hội chủ nghĩa, họ là những người đã cùng nhân dân lao động
làm chủ những tư liệu sản xuất chủ yếu và cùng nhau hợp tác lao đ ộng
vì lợi ích chung của tồn xã hội trong đó có l ợi ích chính đáng c ủa b ản
thân họ.
1.2. Đặc điểm của giai cấp công nhân
Nghiên cứu giai cấp công nhân từ phương diện kinh tế - xã h ội và
chính trị - xã hội trong chủ nghĩa tư bản, C. Mác và Ph. Ăng-ghen đã
không những đưa lại quan niệm khoa học về giai cấp công nhân mà cịn
làm sáng tỏ những đặc điểm quan trọng của nó với tư cách là một giai
cấp cách mạng có sứ mệnh lịch sử thế giới. Có thể khái quát những đ ặc
điểm chủ yếu của giai cấp công nhân bao gồm:
Đặc điểm nổi bật của giai cấp công nhân là lao động bằng ph ương
thức công nghiệp với đặc trưng cơng cụ lao động là máy móc, t ạo ra
năng suất lao động cao, q trình lao động mang tính ch ất xã h ội hố
cao.
Giai cấp cơng nhân là sản phẩm của bản thân nền đ ại công nghi ệp,
là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất hiện đại. Do đó, giai c ấp cơng
nhân là đại diện cho lực lượng sản xuất tiên tiến, quyết định sự t ồn tại
và phát triển của xã hội hiện đại.

lOMoARcPSD|27827034

Nền sản xuất đại công nghiệp và phương thức sản xu ất tiên ti ến
đã rèn luyện cho giai cấp công nhân những phẩm chất đặc bi ệt v ề tính
tổ chức, kỷ luật lao động, tinh thần hợp tác và tâm lý lao đ ộng cơng
nghiệp. Đó là một giai cấp cách mạng có tinh thần cách mạng triệt đề.
Những đặc điểm ấy chính là những phẩm chất cần thiết để giai
cấp cơng nhân có vai trị lãnh đạo cách mạng.
1.3. Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
1.3.1.Định nghĩa sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử toàn thế giới thực chất là sự nghiệp của một giai
cấp đại biểu cho phương thức sản xuất tiên tiến, đại diện cho tiến b ộ xã
hội để xác lập mọt hình thái kinh tế - xã họi mới thay th ế cho hình thái
kinh tế - xã hội đã lỗi thời.
Như vậy, sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân là tồn bộ những
nhiệm vụ cơ bản, tất yếu của giai cấp công nhân mà địa vị kinh t ế xã
hội của nó trong chủ nghĩa tư bản đã đòi hỏi, tạo điều ki ện cho nó c ần
phải và có thể thực hiện nhằm thủ tiêu chủ nghĩa tư b ản, xây d ựng và
xác lập xã hội chủ nghĩa và ộng sản chủ nghĩa.
1.3.2.

Điều kiện cơ bản quy định sứ mệnh lịch sử của giai

cấp công nhân
Sứ mệnh lịch sử của một giai cấp dù ở thời đại cách mạng xã hội
nào đều được quy định một cách khách quan bởi các điều kiện c ụ th ể v ề
kinh tế xã hội và chính trị xã hội của thời đại ấy, Đồng thời, để có thể
thực hiện được những nhiệm vụ có tính chất lịch sử, các giai cấp đó c ần
có những điều kiện mang tính chủ quan được quyết định và quy đ ịnh
bởi các điều kiện khách quan.

Trên cơ sở phân tích địa vị kinh tế chính trị và xã hội c ủa giai c ấp
công nhân ở các nước có xu hướng chính trị khác nhau nhưng đều có


lOMoARcPSD|27827034

điểm chung về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là khách quan
xuất phát từ những điều kiện cơ bản sau:
Thứ nhất: về địa vị kinh tế xã hội khách quan, giai cấp công nhân là
giai cấp đại diện cho một lực lượng sản xuất mới, được hình thành và
phát triển trong lòng chủ nghĩa tư bản.
Thứ hai: về địa vị chính trị xã hội khách quan, giai cấp cơng nhân là
giai cấp có lợi ích chính trị cơ bản đối lập với lợi ích giai c ấp t ư s ản và
nhà nước tư sản trong chủ nghĩa tư bản.
Thứ ba: giai cấp cơng nhân có lợi ích chính trị cơ bản phù h ợp với
lợi ích của các giai cấp, tầng lớp nhân dân bị thống trị, bị áp b ức trong xã
hội hiện đại.
Thứ tư: giai cấp công nhân là giai cấp được dẫn dắt bởi t ư tưởng
tiến bộ, do các đại biểu tri thức tiến bộ, cách mạng đề xướng.
Thứ năm: giai cấp cơng nhân là giai cấp có thể thực hiện đ ược kh ối
liên minh vững chắc của mình với đơng đảo quần chúng nhân dân lao
động bị áp bức, bị bóc lột, nịng cốt cho khối đồn kết đại dân tộc.
Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền công nghiệp lớn hiện đ ại
của chủ nghĩa tư bản. Sự phát triển của nền sản xuất tư bản chủ nghĩa
không chỉ sản sinh, không ngừng phát triển giai cấp công nhân, mà còn
tạo ra những tiền đề, những điều kiện chính trị khách quan c ần và đ ủ
để giai cấp cơng nhân có thể và cần thực hiện sứ mệnh lịch sử c ủa mình.
1.3.3.Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
Nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân chính là nh ững
nhiệm vụ mà giai cấp công nhân cần phải thực hiện với tư cách là giai

cấp tiên phong, là lực lượng đi đầu trong cuộc cách m ạng xác l ập hình
thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Theo chủ nghĩa Mác – Lênin, sứ mệnh lịch sử tổng qt của giai
cấp cơng nhân là thơng qua chính đảng tiền phong, giai cấp công nhân tổ


lOMoARcPSD|27827034

chức, lãnh đạo nhân dân lao động đấu tranh xoá bỏ các chế độ ng ười bóc
lột người, xố bỏ chủ nghĩa tư bản, giải phóng giai cấp cơng nhân, nhân
dân lao động khỏi mọi áp bức, bóc lột, nghèo nàn, lạc hậu, xây d ựng xã
hội cộng sản chủ nghĩa văn minh.
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân có ba nội dung cơ bản:
Nội dung kinh tế: Giai cấp cơng nhân dù ở chế độ chính trị nào
cũng là chủ thể của quá trình sản xuất vật chất bằng phương thức s ản
xuất xã hội hoá cao để sản xuất ra ngày càng nhiều của cải cho xã h ội,
đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của con người; thơng qua đó, tạo ti ền
đề vật chất, kỹ thuật cho sự ra đời của hình thái kinh t ế - xã h ội c ộng
sản chủ nghĩa. Ở các nước xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân thơng
qua q trình cơng nghiệp hóa và thực hiện “một kiểu t ổ chức xã hội
mới về lao động” để tăng năng suất lao động và thực hiện các nguyên
tắc sở hữu, quản lý và phân phối phù hợp với nhu cầu phát tri ển s ản
xuất và tiến bộ, công bằng xã hội. Nội dung kinh tế là y ếu t ố c ơ b ản và
quan trọng nhất khẳng định sự cần thiết của sứ mệnh lịch sử c ủa giai
cấp cơng nhân đối với q trình phát triển của văn minh nhân lo ại. Thực
hiện đầy đủ và thành công nội dung kinh tế này cũng là đi ều ki ện v ật
chất để chủ nghĩa xã hội chiến thắng chủ nghĩa tư bản.
Nội dung chính trị xã hội: Giai cấp công nhân cùng với nhân dân lao
động dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản tiến hành cách mạng chính
trị lật đổ chế độ tư bản chủ nghĩa, xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa và

nhà nước của giai cấp công nhân. Nhà nước pháp quyền của giai c ấp
công nhân và nhân dân lao động được xác lập và trở thành công c ụ có
hiệu lực để lãnh đạo chính trị, quản lý kinh tế và xã h ội. Trên cơ s ở đó
để cải tạo quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, xây dựng quan hệ sản
xuất mới mang tính xã hội hóa phù hợp với nhu cầu phát tri ển c ủa l ực
lượng sản xuất và tiến bộ xã hội.


lOMoARcPSD|27827034

Nội dung chính trị xã hội cịn bao hàm việc giai cấp công nhân gi ải
quyết đúng đắn các vấn đề chính trị xã hội đặt ra trong ti ến trình cách
mạng xã hội chủ nghĩa như: liên minh giữa giai cấp công nhân v ới các
giai cấp và tầng lớp xã hội khác, vấn đề đoàn kết dân t ộc, xây d ựng xã
hội
mới, con người mới xã hội chủ nghĩa... Thơng qua đó, kh ẳng định vai trị
lãnh đạo của Đảng Cộng sản, sự quản lý của nhà nước xã hội ch ủ nghĩa
và tính tự giác của quân chúng nhân dân trong quá trình xây d ựng ch ủ
nghĩa xã hội. Thực tiễn đã chứng minh rằng, nếu khơng giải quyết các
vấn đề này thì q trình thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân có thể gặp khó khăn, thậm chí bị đổ vỡ và phải làm lại từ đầu. Tuy
nhiên, đây là một q trình khó khăn, lâu dài và phức tạp, do đó c ần ph ải
từng bước thực hiện trong quá trình cách mạng chính trị của giai cấp
cơng nhân.
Nội dung văn hóa tư tưởng: Giai cấp cơng nhân dưới sự lãnh đạo
của Đảng Cộng sản tiến hành cuộc cách mạng văn hóa để xác lập hệ giá
trị, lối sống mới trên lập trường của giai cấp công nhân nhằm thay cho
hệ giá trị, lối sống của giai cấp tư sản và “của những hệ tư tưởng cổ
truyền”, từ đó tạo điều kiện cho con người phát triển tự do và tồn di ện
trong một xã hội cơng bằng, dân chủ, văn minh. Trong xã h ội ấy, s ự t ự do

của mỗi người là điều kiện phát triển tự do cho tất cả mọi người.
Ở các nước tiền tư bản chủ nghĩa, tuỳ điều kiện lịch sử cụ thể, giai
cấp công nhân phải tham gia hoặc lãnh đạo cuộc cách mạng dân ch ủ t ư
sản hay cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và cu ối cùng đ ều ph ải ti ến
hành cách mạng xã hội chủ nghĩa, để cải tạo xã hội cũ, xây d ựng thành
công xã hội xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
Trong giai đoạn cách mạng xã hội chủ nghĩa, giai cấp công nhân
lãnh đạo nhân dân lao động xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội trên


lOMoARcPSD|27827034

đất nước mình và làm hết mình vì phong trào cách mạng của giai c ấp
công nhân và nhân dân lao động trên thế giới. Sứ mệnh lịch sử của giai
cấp cơng nhân chỉ được hồn thành khi chủ nghĩa cộng sản đ ược thi ết
lập trên phạm vi toàn thế giới.


lOMoARcPSD|27827034

CHƯƠNG 2:
GIAI CẤP CÔNG NHÂN VÀ VIỆC THỰC HIỆN SỨ MỆNH LỊCH SỬ
CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN HIỆN NAY
2.1. Giai cấp công nhân hiện nay
So với giai cấp công nhân truyền thống ở thế kỷ XIX thì giai cấp
cơng nhân hiện nay vừa có những điểm tương đồng, vừa có những điểm
khác biệt, có những biến đổi mới trong điều kiện lịch sử mới.
2.1.1.Về những điểm tương đối ổn định so với thế kỷ XIX
Giai cấp công nhân hiện nay vẫn đang là lực lượng sản xuất hàng
đầu của xã hội hiện đại. Họ là chủ thể của quá trình sản xu ất cơng

nghiệp hiện đại mang tính xã hội hóa ngày càng cao. Ở các nước phát
triển, sự phát triển của giai cấp công nhân tỷ lệ thuận với sự phát tri ển
kinh tế. Lực lượng lao động bằng phương thức công nghiệp chi ếm tỷ l ệ
cao ở mức tuyệt đối ở những nước có trình độ phát triển cao về kinh tế,
đó là những nước cơng nghiệp phát triển (như các nước thu ộc nhóm
G7). Cũng vì thế, đa số các nước đang phát triển hiện nay đ ều th ực hi ện
chiến lược cơng nghiệp hóa nhằm đẩy mạnh tốc độ, ch ất lượng và quy
mô phát triển. Cơng nghiệp hóa vẫn là cơ sở khách quan để giai c ấp công
nhân hiện đại phát triển mạnh mẽ cả về số lượng và chất lượng.
Cũng giống như thế kỷ XIX, ở các nước tư bản chủ nghĩa hiện nay,
công nhân vẫn bị giai cấp tư sản và chủ nghĩa tư bản bóc lột giá tr ị
thặng dư. Quan hệ sản xuất tự bản chủ nghĩa với chế độ sở hữu tư nhân
tư bản chủ nghĩa sản sinh ra tình trạng bóc lột này vẫn t ồn tại. Th ực t ế
đó cho thấy, xung
đột về lợi ích cơ bản giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân (gi ữa t ư
bản và lao động) vẫn tồn tại, vẫn là nguyên nhân cơ bản, sâu xa c ủa đ ấu
tranh giai cấp trong xã hội hiện đại ngày nay.
Phong trào cộng sản và công nhân ở nhiều nước vẫn luôn là lực


lOMoARcPSD|27827034

lượng đi đầu trong các cuộc đấu tranh vì hịa bình, hợp tác và phát tri ển,
vì dân sinh, dân chủ, tiến bộ xã hội và chủ nghĩa xã hội.
Từ những điểm tương đồng đó của cơng nhân hiện đại so với cơng
nhân thế kỷ XIX, có thể khẳng định: Lý luận về sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân trong chủ nghĩa Mác - Lênin vẫn mang giá tr ị khoa h ọc và
cách mạng, vận có ý nghĩa thực tiễn to lớn, chỉ đạo cuộc đấu tranh cách
mạng hiện nay của giai cấp công nhân, phong trào công nhân và quần
chúng lao động, chống chủ nghĩa tư bản và lựa chọn con đ ường xã h ội

chủ nghĩa trong sự phát triển của thế giới ngày nay.
2.1.2.Những biến đổi và khác biệt của giai cấp công nhân hi ện đ ại
Hiện nay, với sự phát triển của chủ nghĩa tư bản trong nửa sau của
thế kỉ XX, bộ mặt của giai cấp cơng nhân hiện đại có nhiều sự thay đ ổi
khác trước. Sự phát triển của lực lượng sản xuất xã hội hiện nay đã vượt
xa trình độ văn minh cơng nghiệp trước đây. Ngày nay, cơ cấu ngành
nghề của giai cấp cơng nhân đã có những thay đổi to lớn: bên cạnh công
nhân của nền cơng nghiệp cơ khí đã xuất hiện cơng nhân c ủa nền cơng
nghiệp tự động hố, với việc áp dụng phổ biến công nghệ thông tin vào
sản xuất. Cùng với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ, giai cấp cơng
nhân có xu hướng “trí thứ hố” ngày càng tăng, và cũng ngày càng ti ếp
thu đông đảo thêm những người thuộc tầng lớp trí thức vào hàng ngũ
của mình. Sự xã hội hố và phân cơng lao động xã hội mới, c ơ c ấu c ủa
giai cấp cơng nhân hiện đại, các hình thức bóc lột giá tr ị th ặng d ư… đã
làm cho diện mạo của giai cấp cơng nhân hiện đại khơng cịn gi ống v ới
những mô tả của Mác trong thế kỉ
XIX. Thế nhưng, nếu từ những biến đổi đó mà đi đến dao đ ộng, ph ủ
nhận khái niệm giai cấp công nhân, phủ nhận sự tồn tại của giai c ấp
cơng nhân thì hàn tồn sai lầm. Giai cấp cơng nhân hiện đại v ẫn tồn tại,


lOMoARcPSD|27827034

vẫn có sứ mệnh lịch sử của mình trong xã hội tư bản hiện đại.
2.2. Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên th ế
giới hiện nay
2.2.1.

Nội dung kinh tế

Thơng qua vai trị của giai cấp cơng nhân trong q trình sản xuất
với cơng nghệ hiện đại, năng suất, chất lượng cao, đảm bảo cho phát
triển bền vững, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đối với s ự phát
triển xã hội ngày càng thể hiện rõ, bởi sự phát triển sản xuất của ch ủ
nghĩa tư bản trong thế giới ngày nay với sự tham gia tr ực ti ếp c ủa giai
cấp công nhân và các lực lượng lao động - dịch vụ trình độ cao l ại chính
là nhân tố kinh tế - xã hội thúc đẩy sự chín muồi các ti ền đ ề c ủa ch ủ
nghĩa xã hội trong lịng chủ nghĩa tư bản. Đó lại là điều ki ện đ ể phát huy
vai trò chủ thể của giai cấp cơng nhân trong cuộc đấu tranh vì dân sinh,
dân chủ, tiến bộ xã hội và chủ nghĩa xã hội.
Mặt khác, mâu thuẫn lợi ích cơ bản giữa giai cấp công nhân với giai
cấp tư sản cũng ngày càng sâu sắc ở từng quốc gia và trên phạm vi tồn
cầu. Tồn cầu hóa hiện nay vẫn mang đậm tính chất tư b ản ch ủ nghĩa
với những bất công và bất bình đẳng xã hội lại thúc đẩy cu ộc đ ấu tranh
chống chế độ bóc lột giá trị thặng dư trên phạm vi th ế giới, ph ấn đ ấu
cho việc xác lập một trật tự xã hội mới cơng bằng và bình đ ẳng, đó là
từng bước thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong kinh
tế - xã hội.
2.2.2.

Nội dung chính trị - xã hội

Ở các nước tư bản chủ nghĩa, mục tiêu đấu tranh trực tiếp của
giai cấp công nhân và nhân dân lao động là ch ống bất công và b ất bình
đẳng xã hội; mục tiêu lâu dài là giành chính quyền v ề tay giai c ấp cơng
nhân và nhân dân lao động, được nêu rõ trong Cương lĩnh chính tr ị c ủa
các Đảng Cộng sản trong các nước tư bản chủ nghĩa. Đối với các nước xã


lOMoARcPSD|27827034

hội chủ nghĩa, nơi các Đảng Cộng sản đã trở thành đảng c ầm quy ền, s ứ
mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là lãnh đạo thành công s ự nghi ệp
đổi mới, giải quyết thành công các nhiệm vụ trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội, đặc biệt là xây dựng Đảng cầm quyền trong s ạch, vững
mạnh, thực hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững.
2.2.3.

Nội dung văn hóa, tư tưởng

Thực hiện sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trong điều kiện
thế giới ngày nay trên lĩnh vực văn hóa, tư tưởng trước hết là cu ộc đ ấu
tranh ý thức hệ, đó là cuộc đấu tranh giữa chủ nghĩa xã hội với chủ nghĩa
tư bản. Cuộc đấu tranh này đang diễn ra phức tạp và quyết liệt, nhất là
trong nền kinh tế thị trường phát triển với những tác động mặt trái c ủa
nó. Mặt khác, khi hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới tan rã, phong trào
cách mạng thế giới đang phải vượt qua những thoái trào tạm thời thì
niềm tin vào lý tưởng xã hội chủ nghĩa cũng đứng trước những thử thách
càng làm cho cuộc đấu tranh tư tưởng lý luận giữa chủ nghĩa t ư b ản v ới
chủ nghĩa xã hội trở nên phức tạp và gay gắt hơn. Song các giá tr ị đ ặc
trưng cho bản chất, khoa học và cách mạng của giai cấp công nhân, c ủa
chủ nghĩa xã hội; vẫn mang ý nghĩa chỉ đạo, định hướng trong cu ộc đ ấu
tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động chống chủ nghĩa t ư
bản và lựa chọn con đường xã hội chủ nghĩa của sự phát triển xã hội.
Các giá trị như lao động, sáng tạo, cơng bằng, dân chủ, bình đ ẳng,
tự do vẫn là những giá trị được nhân loại thừa nhận và phấn đ ấu th ực
hiện. Trên thực tế, các giá trị mà nhân loại hướng t ới đều tương đ ồng
với các giá trị lý tưởng, mục tiêu của giai cấp công nhân. Không chỉ ở các
nước xã hội chủ nghĩa mà ở nhiều nước tư bản chủ nghĩa cuộc đấu

tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động vì những giá tr ị cao


lOMoARcPSD|27827034

cả đó đã đạt được nhiều tiến bộ xã hội quan trọng.
Đấu tranh để bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản, giáo
dục nhận thức và củng cố niềm tin khoa học đối với lý tưởng, mục tiêu
của chủ nghĩa xã hội cho giai cấp công nhân và nhân dân lao đ ộng, giáo
dục và thực hiện chủ nghĩa quốc tế chân chính của giai c ấp cơng nhân
trên cơ sở phát huy chủ nghĩa yêu nước và tinh thần dân t ộc chính là n ội
dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân hiện nay v ề văn hoá t ư
tưởng.
CHƯƠNG 3:
SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM
3.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
Giai cấp công nhân ở Việt Nam ra đời và phát triển gắn liền với với
chính sách khai thác thuộc địa của thực dân Pháp ở nước ta. Sau khi đ ặt
được ách thống trị trên toàn bộ nước ta, vào đầu thế kỉ XX, thực dân
Pháp cấu kết với bọn phong kiến tay sai tiến hành khai thác các hầm
mỏ, xây dựng các nhà máy xí nghiệp, mở các tuyến đường, mở các đ ồn
điền trồng cây cơng nghiệp,… Từ đó, nước ta có một t ầng lớp ng ười lao
động mới ra đời – đó là các cơng nhân làm th, ch ủ yếu t ập trung ở các
thành phố, khu công nghiệp. Giai cấp công nhân Việt Nam là m ột b ộ
phận hợp thành của giai cấp công nhân quốc tế, nên có những đ ặc đi ểm
chung của giai cấp cơng nhân quốc tế. Ngồi ra, việc hình thành và phát
triển trong điều kiện cụ thể của dân tộc Việt Nam, nên giai cấp cơng
nhân nước ta cịn có những đặc điểm riêng.
Thứ nhất, giai cấp công nhân Việt Nam ra đời trước giai cấp tư
sản. Vào đầu thế kỉ XX, họ là giai cấp trực tiếp đối kháng với tư b ản thực

dân Pháp và bè lũ tay sai của chúng. Giai c ấp công nhân phát tri ển ch ậm
vì nó sinh ra và lớn lên ở một nước thuộc địa, nửa phong ki ến và d ưới


lOMoARcPSD|27827034

ách thống trị của thực dân Pháp.
Thứ hai, giai cấp cơng nhân Việt Nam đã tự thể hiện mình là lực
lượng đi đầu trong cuộc đấu tranh chống tư bản thực dân đế quốc và
phong kiến giành độc lập chủ quyền, xố bỏ mọi áp bức bóc lột. Ra đ ời
trong hoàn cảnh nước mất nhà tan, nhân dân lao động đói kh ổ, c ơ c ực;
vừa chịu nỗi đau mất nước, vừa bị tư sản thực dân áp bức nên họ có tinh
thần cách mạng kiên cường, triệt để, sớm giác ngộ lý tưởng, mục tiêu
cách mạng. Tức là họ sớm giác ngộ sứ mệnh lịch s ử của giai c ấp mình,
nhất là từ khi Đảng ra đời. Họ nhận thức được mối quan h ệ gi ữa s ự
nghiệp giải phóng giai cấp, giữa chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa qu ốc
tế. Tuy số lượng giai cấp cơng nhân Việt Nam khi ra đời cịn ít, những
đặc tính của công nhân với tư cách là sản phẩm của nền đại công nghiệp
chưa thực sự đầy đủ, lại sinh trưởng trong một xã hội nông nghiệp cịn
mang nhiều tàn dư của tâm lý tiểu nơng nhưng giai cấp công nhân Vi ệt
Nam đã sớm được tôi luyện trong đấu tranh cách mạng chống thực dân,
đế quốc nên trưởng thành nhanh chóng về ý thức chính trị giai c ấp. Giai
cấp công nhân Việt Nam không chỉ thể hiện đặc tính cách m ạng c ủa
mình ở ý thức giai cấp và lập trường chính trị mà còn thể hi ện ở tinh
thần dân tộc, tinh thần yêu nước, truyền thống đoàn kết ch ống giặc
ngoại xâm bất khuất, kiên cường.
Cuối cùng, giai cấp công nhân Việt Nam gắn bó mật thiết với các
tầng lớp nhân dân trong xã hội, lợi ích của giai cấp cơng nhân và l ợi ích
dân tộc gắn chặt với nhau. Đại bộ phận công nhân Vi ệt Nam đ ều xu ất
phát từ nông dân và các tầng lớp lao động khác, cùng chung l ợi ích, cùng

chung nguyện vọng và khát vọng đấu tranh cho độc lập tự do để giải
phóng dân tộc và phát triển đất nước. Cùng hướng tới đích đ ến là ch ủ
nghĩa xã hội nên giai cấp cơng nhân Việt Nam có m ối liên h ệ t ự nhiên,
chặt chẽ với giai cấp nông dân và các tầng lớp lao động khác trong xã