Bài soạn giảng nội dung sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân

PHẦN I: KẾ HOẠCH BÀI GIẢNG
1. Giới thiệu
- Tên bài giảng: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
- Người soạn giảng:
- Thời gian: 5 tiết
- Dùng cho đối tượng: Sinh viên năm nhất
2. Mục tiêu
Kết thúc bài học, sinh viên cần đạt được:
- Về kiến thức:
+ Trình bày được khái niệm giai cấp công nhân, nội dung sứ mệnh lịch
sử của giai cấp công nhân, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam
giai đoạn hiện nay.
+ Phân tích được những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân.
+ Trình bày được quy luật ra đời của Đảng Cộng sản, vai trò của các
Đảng Cộng sản nói chung và Đảng Cộng sản Việt Nam nói riêng trong quá
trình giai cấp công nhân thực hiện sứ mệnh lịch sử của mình.
- Về kỹ năng
Vận dụng kiến thức đã học để giải thích một số vấn đề phức tạp trong
thực tiễn cuộc sống: Lực lượng giai cấp công nhân hiện nay; hoạt động lãnh
đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; có cách tư duy mới về giai cấp công nhân.
- Về thái độ:
+ Giáo dục cho sinh viên có được niềm tin khoa học về sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản.
+ Nhận thức để hiểu và tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà
nước trong công cuộc công nghiệp hoá, hiện đại hoá và con đường đi lên
CNXH của Việt Nam.
Từ đó có thái độ tích cực hành động, phấn đấu học tập vì mục tiêu, lý
tưởng mà Đảng, Nhà nước và dân tộc đã lựa chọn.
0

3. Phương pháp
Trong bài giảng sử dụng chủ yếu phương pháp thuyết trình. Bên cạnh
đó có sử dụng kết hợp với phương pháp hỏi- đáp.
4. Phương tiện, công cụ:
Bảng, phấn, máy chiếu
5. Tài liệu
- Tài liệu bắt buộc: Giáo trình Những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa
Mác- Lênin (dành cho sinh viên đại học, cao đẳng khối không chuyên ngành
Mác- Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh)- Nxb. CTQG, Hà nội, 2009.
- Tài liệu tham khảo:
+ Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học, Nxb CTQG, Hà nội, 2006.
+ Văn kiện Đại hhội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng Cộng sản
Việt Nam.
6. Kết cấu và phân bổ thời gian.
I. SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN(5 tiết)
1. Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân
(1tiết)
2. Những điều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân.(2 tiết)
3. Vai trò của Đảng Cộng sản trong quá trình thực hiện sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân. (2 tiết)

1


PHẦN II: BÀI SOẠN CHI TIẾT
LỜI MỞ ĐẦU
Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân là phạm trù cơ bản nhất của
chủ nghĩa xã hội khoa học. Vấn đề sứ mệnh lịch sử của giai cấp có liên quan

trực tiếp đến vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản, đến mục tiêu và con đường
đi lên CNXH của nhiều quốc gia, dân tộc trong đó có cả Việt Nam. Một trong
những nguyên nhân chủ yếu của sự sụp đổ CNXH ở Liên Xô và Đông Âu là
do xa rời các nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác về sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân.
Trước sự khủng hoảng và sụp đổ của CNXH ở Đông Âu và Liên Xô,
nhiều người đã bộc lộ sự dao động, hoài nghi về sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân. Bọn cơ hội, xét lại và các thế lực phản động có cơ hội mới để phủ
nhận sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân cùng vai trò lãnh đạo của Đảng
cộng sản và CNXH. Vấn đề sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân trên thực
tế vẫn đang và sẽ là trung tâm của cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận.
Vì vậy để bảo vệ chủ nghĩa Mác – Lênin, bảo đảm cho nước ta tiếp tục
phát triển theo đúng định hướng XHCN, một trong những vấn đề lý luận, thực
tiễn quan trọng nhất đối với chúng ta hiện nay là phải nhận thức ngày càng
đầy đủ, đúng đắn để có thể thực hiện thắng lợi sứ mệnh lịch sử của giai cấp
công nhân, góp phần vào phong trào cách mạng của nhân dân thế giới trong
thời đại ngày nay.

2


Phương phỏp
Mục

I.

Hoạt
động
người
dạy

SỨ MỆNH LỊCH SỬ CỦA GIAI CẤP CÔNG Thuyết
Nội dung

NHÂN

1.

trỡnh

Giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử
của giai cấp công nhân.

a.

Khái niệm giai cấp công nhân.
* Quan điểm của chủ nghĩa Mác –
Lênin:
Chủ nghĩa Mác – Lênin đã dùng nhiều Thuyết
danh từ đồng nghĩa để chỉ giai cấp công

trỡnh

nhân như: giai cấp vô sản, giai cấp vô sản
đại công nghiệp, giai cấp vô sản hiện đại,
giai cấp công nhân hiện đại
=> Mác - Ăngghen đưa ra khái niệm về Thuyết
giai cấp công nhân: “Giai cấp công nhân

trỡnh

(vô sản) là giai cấp những người làm thuê
hiện đại, vì mất các tư liệu sản xuất của bản
thân nên buộc phải bán sức lao động của
mình để sống”
* Quan điểm của Đảng ta:

Thuyết

Qua thực tiễn cách mạng Việt Nam cũng
như thế giới, chúng ta đã có nhận thức đúng
đắn, đầy đủ rõ ràng hơn về giai cấp công
nhân, về bản chất cách mạng, tiên tiến của
nó trong xã hội có giai cấp. Chúng ta sử
dụng danh từ “giai cấp công nhân” để tương
xứng với nền công nghiệp hiện đại. Bởi vì
3

trỡnh

Hoạt
động Phương Thời
gian
người
tiện
học
Ghi
Phấn
45’
chộp

bảng


hiện nay trình độ phát triển khoa học, công
nghệ của nhân loại đã đạt được những thành
tựu, đỉnh cao mới. Trên cơ sở nhận thức
đúng đắn và khoa học cũng như kế thừa và
vận dụng sáng tạo những quan điểm của chủ
nghĩa Mác – Lênin vào thực tiễn hiện nay,
Đảng ta đưa ra khái niệm về giai cấp công
nhân như sau:
=> “Giai cấp công nhân là một tập đoàn

Thuyết

xã hội ổn định, hình thành và phát triển

trỡnh

cùng với quá trình phát triển của nền công

và

nghiệp hiện đại, với nhịp độ phát triển của

phõn

lực lượng sản xuất có tính xã hội hoá ngày

tớch

càng cao, là lực lượng sản xuất cơ bản, tiên
tiến, trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào
quá tình sản xuất, tái sản xuất ra của cải vật
chất và cải tạo các quan hệ xã hội; là lực
lượng chủ yếu của tiến trình lịch sử quá độ
từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội. Ở
các nước tư bản chủ nghĩa, giai cấp công
nhân là những người không có hoặc về cơ
bản không có tư liệu sản xuất phảiỉ làm thuê
cho giai cấp tư sản và bị giai cấp tư sản bóc
lột giá trị thặng dư; ở các nước xã hội chủ
nghĩa, họ là người đã cùng nhân dân lao
động làm chủ những tư liệu sản xuất chủ
yếu và cùng nhau hợp tác lao động vì lợi ích
chung của toàn xã hội trong đó có lợi ích
xhính đáng của bản thân họ”.[Hội đồng
4


Trung ương chỉ đạo biên soạn giáo trình
quốc gia các bộ môn khoa học Mác-Lênin,
Tư tưởng Hồ CHí Minh: Giáo trình Chủ
nghĩa xã hội khoa học, NNxb. CTQG, Hà
nội, 2002, tr.99]
Một trong ba phát kiến vĩ đại của các nhà Thuyết
sáng lập ra chủ nghĩa Mác đó là phát hiện ra

trỡnh

sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân:
đánh đổ giai cấp tư sản, chế độ TBCN, thiết
lập nên chế độ XHCN.
Mác viết: “Trước hết, giai cấp tư sản tạo
ra những người đào huyệt chôn chính nó –
sự sụp đổ của giai cấp tư sản và thắng lợi
của giai cấp vô sản là tất yếu như nhau”
(Mác - Ăngghen tuyển tập, Nxb ST 1980,
t.1, tr.557). Như vậy việc xoá bỏ giai cấp tư
sản là một đòi hỏi tất yếu của tiến trình phát
triển của lịch sử nhân loại, và bản thân giai
cấp tư sản không thể tự tiêu vong, cũng như
không thể có một giai cấp nào khác ngoài
giai cấp công nhân có thể đánh đổ giai cấp
tư sản - Đó chính là sứ mệnh lịch sử giai cấp
công nhân.
Theo

quan

điểm

của

C.Mác

và

Ph.Ăngghen, việc thực hiện sứ mệnh lịch sử
của GCCN cần phải trải qua hai bước:

Bước thứ nhất, giai cấp vô sản chiếm lấy Thuyết
trỡnh
chính quyền nhà nước và biến tư liệu sản
và
xuất trước hết thành sở hữu nhà nước
phõn
tớch
5


Bước thứ hai, giai cấp vô sản cũng tự thủ
tiêu với tư cách là giai cấp vô sản, chính vì
thế mà nó cũng xoá bỏ mọi sự phân biệt giai
cấp và mọi đối kháng giai cấp: nó lãnh đạo
nhân dân lao động thông qua chính đảng của
nó tiến hành tổ chức xây dựng xã hội mớiXã hội chủ nghĩa.
* Nội dung SMLS của giai cấp công Thuyết
nhân thể hiện cụ thể:

trỡnh

- Một là: Từ khi ra đời cho đến nay, ở
trong CNTB cũng như ở trong CNXH – Giai
cấp công nhân với tư cách là giai cấp tiên
tiến của xã hội, đại diện cho phương thức
sản xuất tiến bộ có sứ mệnh trực tiếp là chủ
thể lao động trong sản xuất công nghiệp
đóng góp cho xã hội những sản phẩm vật
chất, tinh thần ngày càng hiện đại. Và nếu
tách họ ra khỏi sản xuất công nghiệp giai

cấp công nhân sẽ không còn là họ nữa. Để
giai cấp công nhân không có việc làm thì
một nội dung cơ bản của SMLS của giai cấp
công nhân sẽ bị gạt bỏ.
- Hai là: Giai cấp công nhân phải có
những hoạt động chính trị, tư tưởng, tổ chức
để tiến tới cuộc đấu tranh giành chính
quyền, xoá bỏ chế độ kinh tế – chính trị- xã
hội cũ, và xây dựng bảo vệ chính quyền mới
của mình, chính quyền chuyên chính vô sản
6


do giai cấp công nhân và nhân dân lao động
làm chủ.
- Ba là: Thông qua Đảng Cộng sản của
mình giai cấp công nhân lãnh đạo toàn xã
hội trên mọi mặt đời sống kinh tế – chính trị
– xã hội – văn hoá nhất là kinh tế để từng
bước hình thành phát triển xã hội mới theo
định hướng XHCN và CSCN.
Đây là nội dung cơ bản nhất, quyết định
nhất, phức tạp và lâu dài nhất trong toàn bộ
SMLS của giai cấp công nhân.
Không thể nhận thức và hoạt động chủ
quan duy ý chí nóng vội cũng như mơ hồ,
hữu khuynh dẫn đến tự phát TBCN. Cần
nhận thức đúng và tuân thủ theo những
nguyên lý phát triển khách quan, vận dụng
sáng tạo tuỳ thuộc vào tình hình, đặc điểm

từng giai đoạn, từng nước cho phù hợp.
- Bốn là: giai cấp công nhân ở mỗi nước
luôn luôn mở rộng và tăng cường hợp tác
quốc tế với giai cấp công nhân và nhân dân
lao động các nước vì hoà bình độc lập tự do
và sự tiến bộ xã hội.
- Năm là: giai cấp công nhân và Đảng
cộng sản phải thường xuyên nêu cao cảnh
giác đấu tranh chống lại các trào lưu tư
tưởng cơ hội, xét lại, đấu tranh không khoan
nhượng với mọi thế lực thù địch, CN đế
quốc, chống “diễn biến hoà bình”.
7


 Phê phán những quan điểm sai lầm,
khẳng định SMLS của giai cấp công nhân là
khách quan
+ Hiện nay do sự phát triển mọi mặt của
đời sống kinh tế – văn hoá - xã hội nhờ sự
phát triển khoa học – công nghệ như vũ bão
chúng ta đang vào giai đoạn phát triển của
nền kinh tế tri thức. Một bộ phận công nhân
đã được tri thức hoá cùng với 1 bộ phận trí
thức chuyển sang trực tiếp sản xuất. Do vậy
có rất nhiều quan điểm học thuyết của các
học giả tư sản đã cố tình bóp méo, xuyên
tạc, phủ nhận SMLS của giai cấp công nhân
vai trò của giai cấp công nhân trong nền sản
xuất hàng hoá, cũng như trên vũ đài chính

trị. Họ cho rằng do nền “văn minh trí tuệ”
nên SMLS chuyển sang đội ngũ trí thức lãnh
đạo xã hội, họ cố tình lẫn lộn giữa sản xuất
vật chất với lao động cơ bắp... với mục đích
hạ thấp vai trò của giai cấp công nhân.
Xuyên tạc và đi tới xóa bỏ chủ nghĩa Mác –
Lênin và SMLS của giai cấp công nhân.
+ Thực tiễn đã chứng minh, số lượng
cũng như chất lượng giai cấp công nhân đã
không ngừng tăng lên nhằm đáp ứng đòi hỏi
của nhu cầu công việc.
+ Công nghiệp càng hiện đại, thì trí thức
và công nhân càng xích lại gần nhau. Song
tầng lớp tri thức dù ngày càng quan trọng
8


trong xã hội loài người, thì họ vẫn chưa bao
giờ thay thế được giai cấp công nhân chưa
đại diện cho bất kỳ một phương thức sản
xuất nào và họ chưa bao giờ có hệ tư tưởng
riêng.
=> Thông qua việc nghiên cứu và phê
phán những quan điểm sai trái này chúng ta
thấy rõ rằng nhiệm vụ giải phóng con người,
giải phóng xã hội là SMLS của giai cấp
công nhân.
* Củng cố kiến thức bài học:
* Dặn dũ, giao bài tập về nhà:
=> Câu hỏi ôn tập:

1. Phân tích những đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam.
2. Phân tích các diều kiện khách quan quy định sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân.
3. Phân tích những điều kiện để giai cấp công nhân Việt Nam hoàn
thành sứ mệnh lịch sử của mình đối với cách mạng Việt Nam trong giai đoạn
hiện nay?

9