Hệ thống đánh giá nhóm trong dạy học trên môi trường B-leanring

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

----------

TRẦN VĂN BÍCH

HỆ THỐNG ĐÁNH GIÁ NHĨM TRONG DẠY HỌC
TRÊN MƠI TRƯỜNG B-LEARNING

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

Thừa Thiên Huế, 2023


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

----------

TRẦN VĂN BÍCH

HỆ THỐNG ĐÁNH GIÁ NHĨM TRONG DẠY HỌC
TRÊN MƠI TRƯỜNG B-LEARNING

CHUN NGHÀNH: HỆ THỐNG THÔNG TIN
MÃ SỐ: 8480104

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC
ĐỊNH HƯỚNG NGHIÊN CỨU

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC
TS. NGUYỄN THẾ DŨNG

Thừa Thiên Huế, 2023
LỜI CAM ĐOAN

i


Tơi là Trần Văn Bích học viên khóa K29, ngành Hệ thống thông tin thuộc
khoa Tin học, trường Đại Học Sư Phạm Huế. Tôi xin cam đoan luận văn “Hệ thống
đánh giá nhóm trong dạy học trên mơi trường B-Learning” là do tơi nghiên cứu, tìm
hiểu và phát triển dưới sự hướng dẫn của Thầy TS. Nguyễn Thế Dũng. Tôi xin cam
đoan những kết quả được trình bày trong luận văn này là của riêng tôi, không sao
chép từ bất kỳ cơng trình nào khác. Nếu có điều gì khơng trung thực tơi xin chịu
hồn tồn trách nhiệm.
Học viên

Trần Văn Bích

ii


LỜI CẢM ƠN
Lời đầu tiên, cho phép tôi gởi lời cảm ơn đến TS. Nguyễn Thế Dũng, mặc dù
rất bận rộn trong công việc nhưng thầy đã luôn quan tâm giúp đỡ, hướng dẫn, chỉ
bảo tận tình giúp tơi hồn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Quý Thầy Cô trong khoa Tin học trường Đại học
sư phạm Huế, khoa Công nghệ thông tin trường Đại học Khoa học Huế và các

Thầy Cô được mời giảng dạy đến từ các trường Đại học vì những kiến thức quý báu
mà Thầy Cô đã truyền đạt cho tôi trong suốt q trình học tập, nghiên cứu.
Tơi xin chân thành cảm ơn sở GD&ĐT Quảng Trị, Ban Giám hiệu trường
THPT Bùi Dục Tài, tỉnh Quảng Trị đã tạo điều kiện cho tơi được đi học cao học để
nâng cao trình độ chuyên môn.
Xin chân thành cảm ơn các anh chị em lớp cao học Hệ thống thơng tin khóa
2021-2022 và đồng nghiệp trường THPT Bùi Dục Tài đã luôn bên cạnh, động viên,
khuyến khích tơi trong suốt thời gian học tập và thực hiện đề tài.
Cuối cùng, tôi xin gởi lời cảm ơn đến gia đình, chính từ sự hỗ trợ và động
viên từ phía gia đình đã tiếp thêm động lực để tơi hồn thành tốt cơng việc học tập
và hoàn thành luận văn.
Xin chân thành cảm ơn!
Thừa Thiên Huế, tháng 03 năm 2023
Người thực hiện

Trần Văn Bích

iii


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA.................................................................i
LỜI CAM ĐOAN..................................................................ii
LỜI CẢM ƠN.....................................................................iii
MỤC LỤC..........................................................................1
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT...................4
DANH MỤC CÁC BẢNG.......................................................5
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ...................................................6
MỞ ĐẦU...........................................................................9
1. Lí do chọn đề tài..........................................................................9

2. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................11
3. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................11
4. Phương pháp nghiên cứu...........................................................11
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn...................................................11
6. Cấu trúc luận văn......................................................................12
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN VỀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ VÀ DẠY HỌC
NHĨM TRÊN MƠI TRƯỜNG B-LEARNING.............................13
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu...................................13
1.1.1. Các kết quả nghiên cứu trên thế giới................................13
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước............................................14
1.2. Tổng quan về kiểm tra, đánh giá trong giáo dục.......16
1.2.1. Các khái niệm cơ bản.......................................................16
1.2.1.1. Đo lường (measurement)............................................16
1.2.1.2. Đánh giá (assessment)...............................................16
1.2.1.3. Kiểm tra (testing)........................................................17
1.2.2. Vai trị, mục đích và ý nghĩa của kiểm tra đánh giá trong
giáo dục......................................................................................17
1.2.2.1. Vai trò của kiểm tra đánh giá trong giáo dục.............17
1


1.2.2.2. Mục đích của kiểm tra, đánh giá trong giáo dục.........17
1.2.2.3. Các loại hình đánh giá trong giáo dục........................18
1.2.3. Quan điểm hiện đại về kiểm tra, đánh giá kết quả học tập,
giáo dục theo hướng phát triển phẩm chất, năng lực người học 18
1.2.4. Nguyên tắc kiểm tra, đánh giá theo hướng phát triển phẩm
chất, năng lực người học............................................................20
1.3. Một số vấn đề về dạy học nhóm...............................20
1.3.1. Khái niệm về dạy học theo nhóm.....................................20
1.3.2. Đặc điểm của dạy học nhóm............................................21

1.3.3. Kiểm tra đánh giá hoạt động nhóm..................................22
1.3.4. Tiêu chí đánh giá hoạt động nhóm...................................23
1.4. Đánh giá nhóm trên mơi trường B_learning...............26
1.4.1. Đánh giá nhóm trong dạy học trên mơi trường B_learning
....................................................................................................26
1.4.1.1. Một số vấn đề đặt ra trong hoạt động nhóm..............26
1.4.1.2. Dạy học cộng tác và đánh giá nhóm trong B-learning
.................................................................................................27
1.4.2. Tiến trình tổ chức đánh giá nhóm trong B-Learning.........31
TIẾU KẾT CHƯƠNG 1........................................................33
CHƯƠNG 2 PHÂN TÍCH THIẾT KẾ HỆ THỐNG HỖ TRỢ ĐÁNH
GIÁ NHĨM TRONG DẠY HỌC TRÊN MƠI TRƯỜNG B-LEARNING.
.....................................................................................34
2.1. Yêu cầu hệ thống đánh giá nhóm.............................34
2.2. Giới thiệu về hệ thống đánh giá nhóm trên mơi trường
B-Learning.....................................................................35
2.3. Đặc tả yêu cầu chức năng và phi chức năng..............43
2.3.1. Đặc tả yêu cầu chức năng................................................43
2.3.2. Các chức năng của Administrator – Quản trị viên.............44
2.3.3. Các chức năng của Teacher – Giáo viên...........................45
2


2.3.4. Các chức năng của Student – Học sinh.............................45
2.4. Đặc tả yêu cầu phi chức năng...................................46
2.5. Hệ thống đánh giá đánh giá nhóm trong mơi trường BLearning........................................................................46
2.5.1. Xây dựng biểu đồ chức năng của hệ thống......................46
2.5.2. Danh sách các tác nhân trong hệ thống (Actor)...............46
2.5.3. Danh sách các chức năng (Usecase)................................47
2.6. Biểu đồ trường hợp sử dụng (Use-case)....................49

2.7. Biểu đồ hoạt động (Activity Diagram).......................51
2.8. Thiết kế cơ sở dữ liệu...............................................56
2.9. Thiết kế giao diện....................................................65
TIẾU KẾT CHƯƠNG 2........................................................67
CHƯƠNG 3 CÀI ĐẶT VÀ THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG................68
3.1. Cài đặt....................................................................68
3.1.1. Môi trường phát triển........................................................68
3.1.2. Hướng dẫn sử dụng hệ thống trong hoạt động dạy học...68
3.1.2.1. Đối với quản trị...........................................................68
3.1.2.2. Đối với giáo viên.........................................................76
3.3.3. Đối với học sinh................................................................81
3.2. Thử nghiệm.............................................................83
3.2.1. Thông tin về thử nghiệm..................................................83
3.2.2. Kết quả khảo sát...............................................................84
3.2.2.1. Khảo sát trước khi chưa sử dụng hệ thống đánh giá
nhóm........................................................................................84
3.2.2.2. Khảo sát sau khi sử dụng hệ thống đánh giá nhóm....85
TIẾU KẾT CHƯƠNG 3........................................................87
KẾT LUẬN.......................................................................88
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................90
3


PHỤ LỤC.........................................................................92

4


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Từ viết

Từ chuẩn

Diễn giải

tắt
LMS

Learning Management

Hệ thống quản lý học tập

Sqrt
MySQL

System
Square root
My Structured Query

Hàm căn bậc 2
Một hệ thống quản trị cơ

Language

sở dữ liệu mã nguồn mở,
hoạt động theo mơ hình

ASP.Net

ASP: Active Server Pages

client-server
là một nền tảng ứng dụng

.NET: là Network Enabled

web được phát triển và

Technologies

cung

cấp

bởi Microsoft,

cho phép những người lập
trình tạo ra những trang
web

động,

những ứng

dụng web và những dịch
ID
HS
GV
THPT

DH
GD
PPDH
KTĐG
QTHT
WebPA

CNTT
NH

vụ web
Identification
Định danh
Học Sinh
Học Sinh
Giáo Viên
Giáo Viên
Trung Học Phổ Thông
Trung Học Phổ Thông
Dạy học
Dạy học
Giáo dục
Giáo dục
Phương pháp dạy học
Phương pháp dạy học
Kiểm tra đánh giá
Kiểm tra đánh giá
Quản trị hệ thống
Quản trị hệ thống
PA: Peer Assesssment Hệ thống WebPA là hệ

trên Web.

thống đánh giá ngang

Cơng nghệ thơng tin
Nhóm

hàng.
Cơng nghệ thơng tin
Nhóm

5


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Bảng so sánh giữa đánh giá kết quả học tập, đánh giá vì
sự phát triển học tập và đánh giá như một quá trình học tập[1]......19
Bảng 1.2 Tiêu chí đánh giá sản phẩm hoạt động nhóm...................23
Bảng 1.3. Tiêu chí đánh giá ngang hàng.........................................24
Bảng 1.4. Bảng mơ tả các loại điểm đánh giá hoạt động nhóm.......32
Bảng 2.1. Ví dụ về cách tính điểm M3 đánh giá sản phẩm nhóm của
hệ thống (Với 5 nhóm i trả lời cùng 1 câu hỏi j) [26]........................40
Bảng 2.2. Bảng điểm tự đánh giá và đánh giá ngang hàng của Hs..42
Bảng 2.3. Chuẩn hoá điểm và tính điểm WebPA.............................42
Bảng 2.4. Điểm M4 của HS trong nhóm làm việc............................43
Bảng 2.5. Bảng mơ tả các loại điểm trong đánh giá nhóm..............44
Bảng 2.6. Bảng mô tả các chức năng của hệ thống........................47
Bảng 2.7. Bảng tài khoản................................................................56
Bảng 2.8. Bảng năm học.................................................................56
Bảng 2.9. Bảng Môn học.................................................................57

Bảng 2.10. Bảng Lớp học................................................................57
Bảng 2.11. Bảng Học sinh...............................................................57
Bảng 2.12. Bảng Giáo viên.............................................................58
Bảng 2.13 . Bảng Giáo viên – Lớp học – Mơn học............................58
Bảng 2.14 . Bảng Nhóm học sinh....................................................59
Bảng 2.15. Bảng tiêu chí đánh giá..................................................59
Bảng 2.16. Bảng Phiếu đánh giá.....................................................60
Bảng 2.17. Bảng Thảo luận đánh giá nhóm....................................60
Bảng 2.18. Thảo luận đánh giá chi tiết............................................61
Bảng 2.19. Bảng Thảo luận.............................................................62
Bảng 2.20. Bảng đánh giá...............................................................62
Bảng 2.21. Bảng điểm....................................................................63
Bảng 3.1. Bảng phân quyền của hệ thống......................................68

6


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
Hình 2.1. Mơ hình hệ thống đánh giá hoạt động nhóm trên BLearning.........................................................................................35
Hình 2.2. Biểu đồ chức năng của hệ thống đánh giá nhóm..............46
Hình 2.3. Biểu đồ Use-case của hệ thống đánh giá hoạt động nhóm
.......................................................................................................49
Hình 2.4. Biểu đồ Use-case của tác nhân Quản Trị Viên..................50
Hình 2.5. Biểu đồ Use-case của tác nhân Giáo viên.........................50
Hình 2.6. Biểu đồ Use-case của tác nhân Học sinh..........................51
Hình 2.7. Lược đồ hoạt động của chức năng Đăng Nhập.................51
Hình 2.8. Lược đồ hoạt động của chức năng Quản lý học sinh.........52
Hình 2.9. Lược đồ hoạt động của chức năng Quản lý giáo viên........52
Hình 2.10. Lược đồ hoạt động của chức năng quản lý lớp học.........53
Hình 2.11. Lược đồ hoạt động của chức năng quản lý năm học.......53

Hình 2.12. Lược đồ hoạt động của chức năng quản lý mơn học.......54
Hình 2.13. Lược đồ hoạt động của chức năng quản lý hoạt động thảo
luận nhóm......................................................................................54
Hình 2.14. Lược đồ hoạt động của chức năng làm bài hoạt động thảo
luận nhóm......................................................................................55
Hình 2.15. Lược đồ hoạt động của chức năng quản lý thống kê điểm
.......................................................................................................55
Hình 2.16. Mơ hình dữ liệu của hệ thống.........................................64
Hình 2.17. Giao diện trang Đăng Nhập............................................65
Hình 2.18. Giao diện trang Quản trị viên.........................................65
Hình 2.19. Giao diện trang Giáo viên..............................................66
Hình 2.20. Giao diện trang Học sinh................................................66
Hình 3.1. Danh mục hệ thống.........................................................69
Hình 3.2. Giao diện chức năng Quản lý tài khoản............................69
Hình 3.3. Giao diện thêm mới Tài khoản.........................................69
Hình 3.4. Giao diện chức năng Quản Lý Môn Học............................70

7


Hình 3.5. Giao diện thêm mới Mơn Học...........................................70
Hình 3.6. Giao diện chức năng Quản Lý Năm học............................71
Hình 3.7. Giao diện thêm mới Năm học...........................................71
Hình 3.8. Giao diện chức năng Quản Lý Lớp học.............................72
Hình 3.9. Giao diện thêm mới Lớp học............................................72
Hình 3.10. Giao diện xem danh sách học sinh.................................73
Hình 3.11. Giao diện chức năng Quản Lý Giáo viên.........................73
Hình 3.12. Giao diện thêm mới Giáo viên........................................74
Hình 3.13. Giao diện thêm Danh sách GV từ file..............................74
Hình 3.14. Giao diện phân cơng giảng dạy......................................74

Hình 3.15. Giao diện chức năng Quản lý học sinh...........................75
Hình 3.16. Giao diện thêm mới học sinh.........................................75
Hình 3.17. Giao diện thêm Danh sách HS từ file..............................76
Hình 3.18. Danh mục quản lý hoạt động nhóm...............................76
Hình 3.19. Giao diện chức năng quản lý phiếu đánh giá..................77
Hình 3.20. Giao diện thêm mới loại phiếu đánh giá.........................77
Hình 3.21. Giao diện chức năng quản lý tiêu chí đánh giá...............77
Hình 3.22. Giao diện thêm mới tiêu chí đánh giá.............................77
Hình 3.23. Giao diện chức năng quản lý Bài hoạt động nhóm.........78
Hình 3.24. Giao diện thêm mới bài Hoạt động nhóm.......................78
Hình 3.25. Giao diện tạo nhóm ngẫu nhiên.....................................78
Hình 3.26. Giao diện GV tự tạo nhóm bằng cách kéo thả................79
Hình 3.27. Giao diện cấu hình hoạt động nhóm..............................79
Hình 3.28. Giao diện Tạo câu hỏi thảo luận nhóm...........................79
Hình 3.29. Giao diện GV đánh giá sản phẩm hoạt động nhóm........80
Hình 3.30. Giao diện GV đánh giá quá trình....................................80
Hình 3.31. Giao diện thống kê điểm HS...........................................81
Hình 3.32. Giao diện HS thảo luận nhóm.........................................81
Hình 3.33. Giao diện nhóm trưởng nộp sản phẩm nhóm.................82
Hình 3.34. Giao diện đánh giá sản phẩm nhóm...............................82
8


Hình 3.35. Giao diện đánh giá ngang hàng.....................................83
Hình 3.36. Giao diện HS tham gia thảo luận và đánh giá.................84
Hình 3.37. Kết quả khảo sát về hoạt động nhóm câu hỏi 1.............84
Hình 3.38. Kết quả khảo sát về hoạt động nhóm trực tuyến câu hỏi 2
.......................................................................................................85
Hình 3.39. Kết quả khảo sát về kiểm tra đánh giá nhóm câu hỏi 3. .85
Hình 3.40. Kết quả khảo sát về sự hứng thú đánh giá nhóm trên hệ

thống câu hỏi 1..............................................................................86
Hình 3.41. Kết quả khảo sát về sự cơng bằng đánh giá nhóm câu hỏi
2.....................................................................................................86

9


MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Ngày nay, trong thời đại khoa học công nghệ phát triển như vũ bảo đòi hỏi con
người phải biết hợp tác, giao lưu, học tập và trao đổi kinh nghiệm cho nhau để cùng
phát triển. Chính vì thế giáo dục có nhiệm vụ đào tạo một thế hệ trẻ năng động,
sáng tạo, có đủ năng lực đối mặt với những cơ hội, thách thức trong thời kỳ hội
nhập, đào tạo con người có đủ khả năng sống và làm việc theo yêu cầu của thời đại
mới. Vì vậy ngay từ khi cịn ngồi trên ghế nhà trường học sinh (HS) cần được trang
bị một số kỹ năng sống quan trọng. Đó là kỹ năng hợp tác và làm việc theo nhóm,
kỹ năng sử dụng các phần mềm tin học, kỹ năng phát hiện và giải quyết vấn đề, kỹ
năng trình bày và thuyết phục,… đồng thời hình thành và phát triển cho HS các
năng lực xã hội như năng lực lãnh đạo, xây dựng lòng tin, xử lý xung đột, cổ vũ,
động viên,…
Trong những năm gần đây, dạy học thơng qua hoạt động nhóm đang được
ngành giáo dục quan tâm vì tác dụng đặc biệt của nó trong việc hình thành nhân cách
con người mới năng động, sáng tạo, có khẳ năng giao tiếp và hợp tác. Hoạt động
nhóm được xem là hình thức tổ chức dạy học vô cùng hiệu quả với nhiều mục đích,
nội dung dạy học khác nhau và với nhiều đối tượng tính cách khác nhau. Thực tế cho
thấy hoạt động nhóm đã quen thuộc với sinh viên đại học, cao đẳng. Nhưng ở bậc
THPT cịn chưa phổ biến, vì những lý do khách quan mà khó tổ chức hoạt động
nhóm hiệu quả, gây lãng phí thời gian. Gần đây, một số tác giả đã nghiên cứu về các
hướng tổ chức hoạt động nhóm phù hợp với chương trình và điều kiện cơ sở vật chất
trong trường học hiện nay. Tuy nhiên những cơng trình này cịn ít và chưa đủ đặc biệt

khi làm việc theo nhóm, HS và GV đều gặp những khó khăn nhất định về kiểm tra
đánh giá, nếu GV có cơng cụ kiểm tra đánh giá thì sẽ phát huy được các mặt mạnh,
khắc phục mặt yếu của hoạt động nhóm, từ đó nâng cao hiệu quả dạy học.
B-learning là một mơ hình dạy học tích cực, đặc biệt có sự tương tác giữa người
học với người học, giữa người học với người dạy nhằm đáp ứng nhu cầu giáo dục
ngày càng cao của người học. Mơ hình tổng thể B-learning có thể bao gồm nhiều

10


hình thức với các cơng cụ học tập liên quan đến nhiều yếu tố cấu thành như: nhu cầu
và mục tiêu học tập, không gian thực ảo phối hợp các phần mềm, nhịp độ tự học dựa
trên web, phương pháp kiểm tra - đánh giá, đặc điểm của người học, địa điểm và
cộng đồng người học, khả năng hỗ trợ của CNTT trong môi trường học tập. Blearning chứa sự kiện khác nhau dựa trên nhiều hoạt động bao gồm cả học tập truyền
thống, E-learning và thời gian tự học. B-learning thường xảy ra như là một hỗn hợp
của giáo dục truyền thống có sự hướng dẫn của GV, giáo dục trực tuyến đồng bộ,
không đồng bộ, nhịp độ tự học và nhiệm vụ dạy học (DH) có cấu trúc dựa vào sự
hướng dẫn của GV hoặc người cố vấn. Để q trình dạy học B-Learning có thể diễn
ra thành cơng thì điều quan trọng là thiết kế bài giảng.Trong các mơ hình thiết kế bài
giảng bao gồm các giai đoạn phân tích, thiết kế, phát triển, thực hiện và đánh giá khác
nhau để bảo đảm một môi trường học tập tốt và thường hoạt động đồng thời.
Để tổ chức dạy học nhóm đạt hiệu quả cao cần có hình thức kiểm tra đánh giá
nhóm khi đó tiến trình học tập trong môi trường B-Learning sẽ phát huy, khơi dậy
tối đa năng lực đánh giá của người học. Đặc biệt trong bối cảnh dịch bệnh Covid_19
kéo dài như hiện nay thì hình thức học tập trên mơi trường B-learning được xem là
giải pháp tối ưu. Qua đó hoạt động kiểm tra đánh giá cũng bước sang một giai đoạn
phát triển hơn phù hợp với xu thế học tập trực tuyến ở hiện tại và tương lai.
Trong các loại hình kiểm tra đánh giá thì đánh giá nhóm là một trong các loại
hình kiểm tra đánh giá được sử dụng ở chương trình GD THPT 2018 và được xem
là nội dung cần thiết của quá trình học tập. Cho phép người học đưa ra đánh giá,

bình luận và phản hồi về cơng việc học tập của chính mình và các bạn học. Giúp
người học phát triển các kỹ năng đánh giá và cung cấp phản hồi cho người khác,
đồng thời trang bị các kỹ năng để tự đánh giá và cải thiện cơng việc học tập của
người học. Đánh giá nhóm là loại hình quan trọng để xây dựng đánh giá như một
hoạt động học tập (assessment as Learning) và đánh giá vì sự phát triển học tập
(assessment for Learning) góp phần tăng cường, đẩy mạnh các hoạt động học tập.
Xuất phát từ những lí do trên, tơi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Hệ thống
đánh giá nhóm trong dạy học trên môi trường B-leanring"

11


2. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu của luận văn là nghiên cứu phân tích thiết kế và bước đầu triển khai
thử nghiệm một hệ thống hỗ trợ cho quá trình dạy học có đánh giá nhóm trong mơi
trường B-Learning có thể đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh và dạy học
của giáo viên, đồng thời có thể ứng dụng vào thực tế.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Đề tài thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm như sau:
- Hệ thống hóa cơ sở lý thuyết về kiểm tra đánh giá trong dạy học.
- Hệ thống hóa các cơ sở lý thuyết về đánh giá nhóm và đánh giá nhóm trên
mơi trường B-leanring.
- Nghiên cứu phân tích, thiết kế, cài đặt hệ thống đánh giá nhóm.
- Thử nghiệm về đánh giá hiệu quả của hệ thống đánh giá nhóm.
4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu lý luận: Nghiên cứu, phân tích các tài liệu, ấn phẩm
liên quan đến đề tài.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Quan sát, phân tích, thiết kế và xây dựng
hệ thống hỗ trợ đánh giá nhóm.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tiến hành thử nghiệm sư phạm ở trường

THPT Bùi Dục Tài, Quảng Trị để đánh giá hiệu quả của việc ứng dụng hệ thống
đánh giá nhóm.
5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
- Về mặt khoa học: Từ các nghiên cứu tiếp cận, đề tài tiến hành phân tích, thiết
kế, triển khai và cài đặt một hệ thống hỗ trợ đánh giá nhóm trong học tập trong dạy
học trên mơi trường B-Learning. Bước đầu thử nghiệm sư phạm ở Trường THPT
Bùi Dục Tài, Quảng Trị
- Về mặt thực tiễn: Đề tài được phát triển sẽ giúp cho hoạt động dạy và học có
hiệu quả hơn. Việc đưa hệ thống hỗ trợ đánh giá nhóm vào tiến trình dạy học sẽ
nâng cao năng lực đánh giá và tự đánh giá trong học tập của người học, tăng tính
tích cực trong học tập trong môi trường B-Learning.

12


6. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, nội dung luận văn gồm có ba chương:
- Chương 1: Tổng quan về kiểm tra đánh giá và dạy học nhóm trên mơi
trường B-Learning. Trình bày tổng quan về kiểm tra đánh giá trong giáo dục. Các
phương pháp kiểm tra đánh giá, các quan điểm hiện đại về kiểm tra đánh giá và một
số vấn đề về dạy học nhóm.
- Chương 2: Phân tích thiết kế hệ thống đánh giá nhóm. Trình bày về u cầu
của hệ thống và phân tích, thiết kế hệ thống hỗ trợ đánh giá đánh giá nhóm trong
dạy học trong mơi trường B-Learning dựa trên mơ hình nghiên cứu.
- Chương 3: Cài đặt và thử nghiệm. Tiến hành cài đặt và thử nghiệm ở trường
THPT Bùi Dục Tài, Hải Lăng, Quảng Trị.

13

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ KIỂM TRA, ĐÁNH GIÁ VÀ DẠY HỌC NHĨM TRÊN
MƠI TRƯỜNG B-LEARNING
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Các kết quả nghiên cứu trên thế giới
Từ những năm đầu thế kỉ XX, DH tương tác bằng hoạt động nhóm đã được
nhiều nhà khoa học trên thế giới quan tâm nghiên cứu. Dựa trên ý tưởng tất cả cùng
làm việc, chia sẻ thông tin với nhau để đạt được mục đích cuối cùng, John Amos
Comenius (1592-1670) đã đưa ý tưởng này vào lớp học và cho rằng HS sẽ học được
nhiều hơn từ cách học tập như thế [27]. John Dewey, nhà giáo dục theo xu hướng
thực dụng của Mỹ, được coi là người đầu tiên khởi xướng ra xu thế DH hợp tác vào
đầu năm 1900. Với việc xây dựng "kiểu nhà trường hoạt động", ông cho rằng: học
sinh học được nhiều điều thông qua giao tiếp, học tập sẽ hứng thú hơn đối với học
sinh khi được tham gia các hoạt động và rút ra kinh nghiệm cho mình. Chính John
Dewey đã đưa các hình thức hoạt động hợp tác học tập vào lớp học nhằm dạy cho
con người cùng sống, cùng làm việc với nhau. John Dewey đã chú ý phát triển hình
thức học tập theo nhóm và đã đề ra lý thuyết DH nhóm dựa trên các cơ sở tâm lý
của Jean Piaget và Lep Vưgoski.[3]
Người cũng có ảnh hưởng lớn đến lý thuyết về DH hợp tác theo nhóm là nhà
tâm lí học xã hội Kurt Lewin, ơng là người có ảnh hưởng chính đến sự hình thành
và phát triển của trào lưu “Tương tác nhóm” vào đầu những năm 1940. Kurt Lewin
đề ra “thuyết phụ thuộc lẫn nhau trong xã hội” hay còn gọi là “thuyết tương tác xã
hội” dựa trên cơ sở của Kurt Koffka, người đã đề xuất khái niệm “Nhóm là phải có
sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành viên”. Kurt Lewin đã đưa ra khái niệm nhóm
phải có hai yếu tố: sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành viên trong nhóm, nhóm
phải năng động hơn, có tác động tích cực đến các thành viên; tình trạng gắng sức
giữa các thành viên trong nhóm là động lực để thúc đẩy hồn thành mục tiêu [2]
Sau đó, năm 1962, Morton Deutsch tiếp tục xây dựng và mở rộng lý luận về
14

sự phụ thuộc lẫn nhau trong xã hội nhằm hoàn thiện lý thuyết hoạt động nhóm, ơng
xây dựng một lý thuyết về hợp tác và cạnh tranh. Lý thuyết của Morton Deutsch
được mở rộng và áp dụng cho giáo dục, đặc biệt là các vận dụng của chính tác giả
tại trường Đại học Minnesota của Mỹ [15, 17]. Vào năm 1996, lần đầu tiên PPDH
hợp tác chính thức được áp dụng trong một số trường Đại học ở Mỹ và hội nghị
nghiên cứu vấn đề học hợp tác lần đầu được tổ chức tại Minneapolis (Mỹ) đã đánh
giá cao PPDH này [27]. Như vậy, trong thời gian dài, các nhà nghiên cứu nước
ngoài đã xây dựng, hoàn thiện PPDH hợp tác theo nhóm trên cơ sở của ba quan
điểm: quan điểm phát triển nhận thức; quan điểm về hành vi; sự phụ thuộc lẫn nhau
trong xã hội. Các tác giả đều đã cho rằng tổ chức DH nhóm đã góp phần rèn luyện
năng lực hợp tác, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. Hiện
nay DH hợp tác nhóm vẫn đang thu hút sự quan tâm, nghiên cứu để vận dụng vào
DH của nhiều nhà giáo dục trên thế giới nhất là ở các nước có nền giáo dục phát
triển như Mỹ, Nhật, Anh, Đức...[23].
Qua việc tìm hiểu quá trình hình thành và phát triển của tư tưởng DH hợp tác
nhóm cũng như nghiên cứu một số hình thức tổ chức DH nhóm, có thể thấy rõ tính
hiệu quả và khả thi khi áp dụng hình thức DH nhóm vào giáo dục Việt Nam ở các
cấp học, các mơn học khác nhau. Trong đó có bộ môn Tin học đang được DH ở
trường phổ thông hiện nay.
1.1.2. Các nghiên cứu ở trong nước
Những vấn đề liên quan đến đổi mới PPDH ngày càng được nghiên cứu và vận
dụng rộng rãi trong các trường ở nhiều cấp học, bậc học. Bàn về tổ chức DH nhóm,
các tác giả Nguyễn Ngọc Bảo, Trần Kiều cho rằng: DH theo nhóm như một PPDH có
sự kết hợp giữa tập thể và cá nhân. Trong đó, HS học tập dưới sự hướng dẫn của GV
kết hợp sự trao đổi những ý tưởng, nguồn kiến thức trong hợp tác giữa HS với nhau
trong quá trình lĩnh hội tri thức và hình thành kỷ năng, kỹ xảo [10, 11]. Trong những
năm gần đây có nhiều nghiên cứu về việc tổ chức hoạt động nhóm theo quan điểm
hướng vào người học, có thể kể đến như: “Mơ hình phương pháp dạy học theo nhóm

15


nhỏ” và “Nhóm nhỏ và việc tổ chức cho học sinh theo các nhóm nhỏ” của tác giả
Trần Duy Hưng [22, 23]; “Về phương pháp học tập nhóm” của tác giả Trần Thị Thu
Mai [24] ; “Tổ chức hoạt động hợp tác trong học tập theo hình thức thảo luận nhóm”
của tác giả Nguyễn Thị Hồng Nam [14]; “Một số vấn đề lý luận về kỹ năng học theo
nhóm của học sinh” của tác giả Ngô Thị Thu Dung [6]... Các nghiên cứu trên ngồi
việc giúp chúng ta có cái nhìn tổng quát về quá trình phát triển của PPDH hợp tác
trên thế giới, đồng thời cũng cung cấp những thơng tin, kinh nghiệm khi sử dụng hình
thức hoạt động nhóm trong DH ở nước ta. Các nghiên cứu này cùng đưa ra nhận định
chung là: hoạt động nhóm chính là quá trình tương tác, hợp tác giữa người học trong
nhóm dưới sự điều khiển của người dạy và tác động của môi trường nhằm hướng đến
mục tiêu chung và giải quyết các nhiệm vụ nhận thức. Như vậy, theo những nghiên
cứu này thì trong DH nhóm, từng thành viên của nhóm sẽ hợp tác với nhau khơng chỉ
có trách nhiệm với việc học tập của mình mà cịn có trách nhiệm quan tâm đến việc
học tập của bạn bè trong nhóm. Sự hợp tác của nhóm HS có đặc điểm cơ bản là: có
mục đích chung trên cơ sở cùng có lợi; bình đẳng tin tưởng lẫn nhau và tự nguyện
hoạt động; HS phụ thuộc lẫn nhau trên cơ sở trách nhiệm cá nhân cao; cùng chung
sức, hỗ trợ và bổ sung cho nhau [21].
Ở Việt Nam, việc kiểm tra đánh giá trong giáo dục phổ thông thường được
thực hiện theo cách đánh giá truyền thống , gồm kiểm tra thường xuyên và kiểm tra
định kỳ. Ưu điểm lớn nhất của cách đánh giá này là dễ triển khai và đo đạc được
khá chính xác kết quả học tập của HS. Phương pháp đánh giá cũng phong phú bao
gồm tự luận hoặc trắc nghiệm trên giấy và trắc nghiệm kết hợp với tự luận trên giấy.
Phương pháp kiểm tra miệng được tiến hành thường xuyên vào mỗi giờ lên lớp,
phần nào giúp GV biết được HS nắm bài như thế nào. Về mặt phương pháp luận, so
với mơ hình đánh giá hiện đại thì mơ hình đánh giá truyền thống có một số hạn chế
như chưa rõ cơ chế sinh ra các phản hồi đúng lúc giữa GV và HS để có thể điều
chỉnh hoạt động dạy và hoạt động học một cách kịp thời; chưa hổ trợ tốt cho đánh

16