Hoàn Thiện Công Tác Xây Dựng Và Thực Hiện Kế Hoạch Nhập Khẩu Vật Tư Cho Sản Xuất Kinh Doanh Ở Tổng Công Ty Cơ Khí Giao Vận Tải.docx

Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

LI M U
i hi Đảng toàn quốc lần VI đã đánh dấu sự chuyển mình của nền kinh
tế Việt Nam. Nhà nước chuyển đổi cơ chế quản lý kinh tế từ cơ chế hành chính
tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế quản lý kinh tế thị trường có sự quản lý
của Nhà nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Theo cơ chế mới này, tất cả các
loại hình doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế đều được tự do phát triển.
Các doanh nghiệp nhà nước cạnh tranh bình đẳng với các doanh nghiệp thuộc
các thành phần kinh tế khác.
Do thực hiện những chính sách đổi mới cơ chế kinh tế, nền kinh tế Việt
Nam đang dần khởi sắc và đạt được những thành tựu đáng kể. Tuy nhiên, về cơ
bản, Việt Nam vẫn là nước có nền cơng nghiệp chưa phát triển,trình độ kỹ thuật,
trang thiết bị cịn nghèo nàn lạc hậu, cơ sở hạ tầng còn nhiều yếu kém. Nhập
khẩu vật tư kỹ thuật góp phần hạn chế những yếu kém của nền sản xuất trong
nước, đẩy nhanh quá trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, tranh thủ tiến
bộ khoa học kỹ thuật thế giới, theo kịp trình độ cơng nghệ cơ khí của các nước
phát triển. Khoa học kỹ thuật ngày càng tiến bộ, ngành cơ khí nước ta càng phải
cạnh tranh khốc liệt hơn. Đặc biệt đối với ngành cơ khí giao thơng vận tải, nhìn
chung cơng nghệ sản xuất chưa phát triển mà chủ yếu vẫn là lắp ráp và sửa chữa
thì nhập khẩu vật tư kỹ thuật là khơng thể tránh khỏi.
Khơng cịn là cơ chế bao cấp, các doanh nghiệp nhà nước phải tự hạch
toán và tự chịu trách nhiệm đối với những kết quả của hoạt động kinh doanh của
mình. Để đạt được mục tiêu kinh doanh, mỗi doanh nghiệp chọn cho mình một
hướng đi và có những biện pháp riêng để hỗ trợ, thúc đẩy quá trình kinh doanh đi
đến thắng lợi. Trong những năm gần đây, hệ thống các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở nước ta có một vị trí hết sức quan trọng, ngày càng có những đóng
góp rất lớn vào nguồn thu ngân sách và tổng sản phẩm quốc nội. Để đạt được
hiệu quả của sản xuất - kinh doanh phải đảm bảo được yếu tố đầu vào. Do vậy
phải có kế hoạch mua sắm vật tư kỹ thuật trong đó kế hoạch nhập khẩu vật tư là

bộ phận quan trọng.
1


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

Trong thi gian thc tập tại Tổng cơng ty cơ khí giao thơng vận tải, được
sự hướng dẫn của thầy giáo, PGS - TS Hoàng Đức Thân, cùng với sự giúp đỡ
của các cán bộ Tổng cơng ty cơ khí giao thơng vận tải, nhận thức được tầm quan
trọng của vật tư nhập khẩu, của kế hoạch nhập khẩu vật tư đối với sản xuất và
thực trạng của công tác xây dựng, thực hiện kế hoạch nhập khẩu vật tư ở Tổng
công ty cơ khí giao thơng vận tải, em chọn đề tài: “ Hồn thiện cơng tác xây
dựng và thực hiện kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh ở Tổng
cơng ty cơ khí giao vận tải” cho luận văn tốt nghiệp của mình.
Trên cơ sở nghiên cứu của chuyên ngành quản trị kinh doanh thương mại,
luận văn phân tích và đánh giá thực trạng xây dựng và thực hiện kế hoạch nhập
khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh tại Tổng cơng ty cơ khí giao thơng vận tải
(GTVT) trong thời gian qua nhằm tìm ra những ưu, nhược điểm, từ đó đưa ra
một số đề xuất nhằm cải tiến và hồn thiện cơng tác xây dựng và thực hiện kế
hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh của Tổng cơng ty cơ khí
GTVT trong những năm tới.
Ngoài lời mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, luận
văn gồm ba chương:
CHƯƠNG I: Lý luận chung về kế hoạch nhập khẩu vật tư ở doanh nghiệp sản
xuất - kinh doanh
CHƯƠNG II: Thực trạng công tác xây dựng và thực hiện kế hoạch nhập khẩu
vật tư cho sản xuất - kinh doanh ở Tổng cơng ty cơ khí GTVT.
CHƯƠNG III: Hồn thiện công tác xây dựng và thực hiện kế hoạch nhập khẩu

vật tư cho sản xuất - kinh doanh ở Tổng cơng ty cơ khí GTVT.
Em xin chân thành cám ơn sự giúp đỡ, chỉ bảo nhiệt tình của thầy giáo,
PGS – TS Hoàng Đức Thân cùng toàn thể cán bộ Phịng nghiệp vụ kinh doanh
thuộc Tổng cơng ty cơ khí GTVT để em hồn thành tốt luận văn của mình.

2


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

CHNG I
Lí LUN CHUNG VỀ KẾ HOẠCH NHẬP KHẨU VẬT TƯ Ở
DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT - KINH DOANH .
I/ TẦM QUAN TRỌNG CỦA VẬT TƯ NHẬP KHẨU ĐỐI VỚI SẢN XUẤTKINH DOANH
1. Khái niệm và phân loại vật tư .
a. Khái niệm vật tư.
Kinh doanh là việc thực hiện một, một số hoặc tất cả các cơng đoạn của
q trình đầu tư, từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc cung ứng dịch vụ trên
thị trường nhằm mục đích sinh lợi.
Q trình sản xuất là quá trình con người sử dụng các tư liệu vật chất để
biến chúng thành các vật phẩm phục vụ trực tiếp nhu cầu tiêu dùng của con
người hoặc phục vụ một quá trình sản xuất khác. Các tư liệu vật chất này được
gọi là tư liệu sản xuất. Tư liệu sản suất gồm tư liệu lao động và đối tượng lao
động. Đối tượng lao động bao gồm những tư liệu sản xuất mà con người tác
động vào chúng để biến chúng thành những vật có ích. Tư liệu lao động là những
vật mà con người sử dụng để tác động vào các đối tượng lao động. Tư liệu sản
xuất bao gồm tư liệu sản xuất ở trạng thái khả năng và tư liệu sản xuất thực sự.
Không phải mọi tư liệu sản xuất đều sẵn có trong tự nhiên mà một phần

được tạo ra trong quá trình lao động, là sản phẩm của các doanh nghiệp dùng để
sản xuất. Từ khi là thành thành phẩm của các doanh nghiệp sản xuất cho đến khi
chúng được lao động sống của các đơn vị sử dụng làm tư liệu lao động hoặc đối
tượng lao động theo công dụng của chúng, khi đó chúng biểu hiện ra là vật tư kỹ
thuật. Khái niệm vật tư kỹ thuật (gọi tắt là vật tư) dùng để chỉ những vật là sản
phẩm của lao động, có chức năng làm tư liệu sản xuất, đang trong quá trình vận
động từ sản xuất đến tiêu dùng sản xuất, chưa bước vào tiêu dùng sản xuất trực
tiếp. Vật tư là tư liệu sản xuất ở trạng thái khả năng. Mọi vật tư đều là tư liệu sản
xuất nhưng không nhất thiết mọi tư liệu sản xuất cũng đều là vật tư. Tư liệu sản
xuất gồm tư liệu lao động và đối tượng lao động. Vật tư chỉ là một bộ phận của

3


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

t liu sn xut. Vật tư là sản phẩm của lao động và được sử dụng cho một q
trình, cơng đoạn sản xuất tiếp theo. Mỗi vật có thể có những thuộc tính khác
nhau và do đó nó có thể dùng vào nhiều việc cho nên cùng một vật có thể dùng
làm vật phẩm tiêu dùng hay dùng làm vật tư. Bởi vậy, trong mọi trường hợp, để
xem xét, phân biệt sản phẩm là vật tư hay vật phẩm tiêu dùng phải căn cứ vào
cơng dụng cuối cùng của sản phẩm đó.
Vậy: Vật tư là sản phẩm của lao động dùng trong sản xuất. Đó là nguyên,
nhiên, vật liệu, điện lực, bán thành phẩm, thiết bị máy móc, dụng cụ phụ tùng...
b. Phân loại vật tư.
Vật tư gồm nhiều thứ, nhiều loại, mỗi loại có tính năng kỹ thuật, cơng
dụng, khối lượng, kích thước, giá cả... khác nhau. Song tất cả đều có điểm chung
là chúng cùng là sản phẩm của lao động, dùng để sản xuất. Có hai tiêu thức phân

loại vật tư cơ bản là phân loại theo công dụng của vật tư trong sản xuất và phân
loại theo tính chất sử dụng của vật tư.
* Phân loại vật tư theo công dụng của vật tư trong quá trình sản xuất:
Vật tư là một phạm trù thu hẹp của tư liệu sản xuất. Do vậy, toàn bộ vật tư
cũng được chia làm hai nhóm lớn là những loại vật tư dùng làm đối tượng lao
động và những loại vật tư dùng làm tư liệu lao động.
Những loại vật tư thuộc nhóm đối tượng lao động có đặc điểm là trong q
trình sử dụng chúng hoàn toàn dùng hết trong một lần và giá trị của chúng
chuyển hết sang giá trị sản phẩm. Thuộc nhóm này gồm các loại nguyên liệu,
nhiên liệu, vật liệu, điện lực, bán thành phẩm và chi tiết, bộ phận máy.
Những loại vật tư thuộc nhóm tư liệu lao động được sử dụng nhiều lần và
giá trị của chúng chuyển dần thành giá trị sản phẩm. Bao gồm thiết bị động lực,
dây chuyền dẫn năng lượng, thiết bị sản xuất, thiết bị vận chuyển và chứa đựng
đối tượng lao động, hệ thống thiết bị máy móc điều khiển, cơng cụ, khí cụ và
dụng cụ dùng vào sản xuất, các loại đồ dùng trong nhà xưởng, các loại phụ tùng
máy.
Việc phân loại theo tiêu thức này có ý nghĩa to lớn góp phần vào nâng cao
hiệu quả của hoạt động quản trị vật tư của doanh nghiệp. Đối với vật tư thuộc
4


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

nhúm th nht, vỡ tiêu dùng hoàn toàn trong một lần nên để duy trì q trình sản
xuất với một quy mơ như cũ, với những điều kiện khác khơng thay đổi thì địi
hỏi doanh nghiệp phải đảm bảo một số lượng vật tư như trước. Cịn đối với loại
vật tư thuộc nhóm thứ hai thì có thể mua sắm một lần để sử dụng cho nhiều lần,
thậm chí cả khi tăng quy mơ sản xuất. Theo tiêu thức phân loại này, doanh

nghiệp sẽ có kế hoạch mua sắm, dự trữ và sử dụng vật tư hợp lý, phù hợp với
nhu cầu của sản xuất- kinh doanh.
* Phân loại vật tư theo tính chất sử dụng:
Phân loại theo tiêu thức này, vật tư được chia thành vật tư thông dụng và
vật tư chuyên dùng. Vật tư thông dụng gồm những vật tư dùng phổ biến cho
nhiều ngành, còn những vật tư chuyên dùng gồm những loại vật tư dùng cho một
ngành nào đó, một doanh nghiệp nào đó. Điều này cũng ảnh hưởng đến kế
hoạch mua sắm và sử dụng vật tư. Đối với vật tư chun dùng thì phải có kế
hoạch mua sắm và dự trữ khác với vật tư thông dụng. Để chỉ rõ tên của loại vật
tư chuyên dùng người ta gọi tên ngành sau tên của vật tư. Ví dụ: Vật tư đường
sắt, vật tư nông nghiệp, vật tư y tế...
Ngồi ra, cịn nhiều cách phân loại khác như theo nguồn gốc của vật tư có
vật tư trong nước và vật tư nhập khẩu, theo tính năng kỹ thuật của vật tư có vật
tư tính năng kỹ thuật cao và vật tư thông thường… Mỗi cách phân loại vật tư có
những ứng dụng nhất định trong việc quản lý và sử dụng vật tư.
2.Sự cần thiết phải nhập khẩu vật tư.
Quy luật phát triển tất yếu của tất cả các quốc gia là phải tham gia vào
thương mại quốc tế, mở rộng giao lưu buôn bán với các quốc gia khác. Với mục
đích đạt được hiệu quả cao nhất trong hoạt động ngoại thương, mỗi quốc gia lựa
chọn một chính sách, cơ chế xuất nhập khẩu để có cơ cấu xuất nhập khẩu sao
cho việc sử dụng nguồn lực tối ưu, khai thác được mọi tiềm năng và thế mạnh,
đồng thời hạn chế và khắc phục các điểm yếu của mình. Nền kinh tế tự cung tự
cấp tốn kém về vật chất và thời gian mà khơng có hiệu quả. Chính sách quản lý
thương mại của nước ta là khuyến khích xuất khẩu, hạn chế nhập khẩu những
mặt hàng trong nước đã sản xuất được và có khả năng đáp ứng nhu cầu, ưu tiên
5


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

nhp khu vt t thiết bị, công nghệ cao, kỹ thuật hiện đại để phát triển sản xuất,
nhập khẩu phục vụ xuất khẩu. Nhập khẩu là một hoạt động quan trọng của
thương mại quốc tế, đặc biệt là trong điều kiện nền kinh tế của nước ta hiện nay.
Việt Nam có tiềm năng lớn về lao động và tài nguyên nhưng khoa học kỹ
thuật chưa phát triển nên chưa thể khai thác có hiệu quả. Hậu quả tất yếu là
nguồn tài nguyên bị khai thác bừa bãi mà lợi ích kinh tế chẳng thu được bao
nhiêu. Nhập khẩu vật tư giúp chúng ta gỡ bỏ được những vướng mắc mà các
nước nghèo thường gặp phải. Đối với các nước đang phát triển thì nhập khẩu
cũng được coi là một nhân tố thúc đẩy sản xuất. Nhập khẩu tạo điều kiện thúc
đẩy nhanh quá trình tăng cường cơ sở vật chất kỹ thuật, chuyển dịch cơ cấu kinh
tế theo hướng cơng nghiệp hố, hiện đại hoá. Do điều kiện khách quan lịch sử để
lại ở các nước đang phát triển là hầu hết có trình độ phát triển kinh tế thấp hơn
các nước phát triển rất nhiều, cơ sở hạ tầng lạc hậu, lực lượng sản xuất nghèo
nàn, lao động thủ cơng là chính. Vì thế, để phát triển kinh tế thì đầu tư trang thiết
bị, hiện đại hoá sản xuất là con đường duy nhất. Hiện nay, cách tốt nhất để nâng
cao trình độ sản xuất là nhập khẩu nguyên vật liệu, trang thiết bị, máy móc.
Thơng qua hoạt động nhập khẩu vật tư, năng lực sản xuất được tăng cường và
mở rộng, tận dụng được các nguồn lực vào các ngành sản xuất khác có lợi thế.
Nhập khẩu bổ sung kịp thời những mất cân đối của nền kinh tế, bảo đảm
phát triển kinh tế cân đối và ổn định. Việt Nam là nước đang phát triển lại đang
trong q trình cơng nghiệp hoá, hiện đại hoá nên hoạt động nhập khẩu vật tư
đóng vai trị hết sức quan trọng. Khả năng sản xuất của nước ta bị hạn chế rất
nhiều nên nhiều mặt hàng ta không thể sản xuất được hoặc sản xuất không đáp
ứng yêu cầu của nền kinh tế. Sở dĩ như vậy một phần vì chúng ta chưa đủ khả
năng tự cung cấp vật tư đạt yêu cầu. Nhập khẩu vật tư kỹ thuật vừa bổ sung đầu
vào cho sản xuất, vừa tạo cơ sở vững chắc để phát triển kinh tế. Nhập khẩu máy
móc đẩy nhanh q trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố. Kết quả là máy móc tiếp
thu được quy trình cơng nghệ hiện đại, tiên tiến, tránh tụt hậu. Nhập khẩu

nguyên vật liệu trong nước khan hiếm, khơng có hoặc đáp ứng khơng đạt u
cầu thì sẽ có hiệu quả hơn, giảm chi phí, nâng cao chất lượng, tăng lợi nhuận.
6


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

Nhp khu vt t tạo điều kiện cho việc sản xuất ra các mặt hàng tưởng chừng
chúng ta không thể sản xuất được. Kết quả là nhu cầu của sản xuất và nhu cầu
tiêu dùng ngày càng được đáp ứng đầy đủ hơn, nền kinh tế phát triển ổn định
hơn. Nhập khẩu giúp từng bước hoàn thiện cơ cấu tiêu dùng theo hướng hiện đại
hố và nâng cao trình độ kỹ thuật trong nước. Trong vòng hơn 10 năm (từ 19902001), kinh tế nước ta luôn đạt tốc độ tăng trưởng cao, đặc biệt tốc độ tăng
trưởng cơng nghiệp duy trì ở mức 15-17%/ năm. Nhập khẩu vừa thoả mãn nhu
cầu trực tiếp của nhân dân về hàng tiêu dùng, vừa đảm bảo đầu vào cho sản xuất,
tạo việc làm ổn định cho người lao động. Thông qua nhập khẩu sản xuất được
tiến hành một cách ổn định và đạt hiệu quả lao động cao.
Hoạt động nhập khẩu còn thúc đẩy hoạt động xuất khẩu thông qua thiết
lập mối quan hệ bạn hàng, mở rộng thị trường, hiện đại hoá các ngành nghề sản
xuất hàng xuất khẩu. Nhập khẩu tạo đầu vào cho sản xuất hàng xuất khẩu, tạo
môi trường thuận lợi cho việc xuất khẩu hàng Việt Nam ra nước ngoài, đặc biệt
là nước mà chúng ta nhập khẩu vật tư. Nhập khẩu vật tư kỹ thuật góp phần nâng
cao chất lượng sản phẩm, năng suất lao động. Khoa học kỹ thuật trên thế giới
càng phát triển thì mức độ nhu cầu của con người ngày càng cao. Yêu cầu về
chất lượng, số lượng, giá cả... của khách hàng nước ngoài cũng trở nên khắt khe
hơn. Muốn đáp ứng được các nhu cầu đó nhằm thu được hiệu quả cao nhất từ
hoạt động xuất khẩu, sử dụng một cách tốt nhất các lợi thế sẵn có, chúng ta phải
nâng cao trình độ sản xuất hàng xuất khẩu. Như vậy, nhập khẩu vật tư làm tăng
hiệu quả xuất khẩu, thực hiện mục tiêu của chính sách quản lý thương mại quốc

tế do Nhà nước đề ra.
Mặt khác hoạt động nhập khẩu của các nước đang phát triển là nằm trong
quy luật “dịch chuyển đầu tư”. Công nghệ sản xuất được dịch chuyển dần từ các
nước phát triển sang các nước đang phát triển. Ví dụ thập kỷ 50, 60 thì vi mạch
điện tử chủ yếu sản xuất ở Mỹ, Nhật Bản. Thập kỷ 80, 90 công nghệ sản xuất ở
Mỹ và Nhật Bản chuyển sang cơng nghệ cao hơn cịn cơng nghệ sản xuất vi
mạch được chuyển sang các nước Hàn Quốc, Đài Loan, Hồng Kơng... sau đó lại
dịch chuyển sang các nước Đơng Nam Á như Thái Lan, Sigapo, Việt Nam... Sự
7


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

tht bi trong chin lược thay thế hàng nhập khẩủ các nước NICs trong thời kỳ
đầu cơng nghiệp hố đã chỉ ra rằng để khai thác lợi thế so sánh sẵn có trong
chừng mực nào đó lại phụ thuộc vào nhập khẩu, đặc biệt là nhập khẩu vật tư thiết
mà trình độ sản xuất trong nước chưa sản xuất được hoặc sản xuất chưa có hiệu
quả.
Để khuyến khích mạnh mẽ xuất khẩu, hướng nhập khẩu phục vụ tốt sản
xuất và tiêu dùng, bảo vệ và phát triển sản xuất trong nước, nâng cao hiệu quả
sản xuất, nhập khẩu, mở rộng hợp tác kinh tế với nước ngồi, góp phần thực hiện
mục tiêu kinh tế của đất nước, đồng thời để quản lý hoạt động xuất nhập khẩu,
Nhà nước ta đã ban hành nhiều văn bản quan trọng. Các văn bản này là cơ sở
định hướng hoạt động kinh doanh nhập khẩu của doanh nghiệp theo chủ trương,
đường lối phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nước.
Như vậy, nhập khẩu vật tư là một yêu cầu tất yếu khách quan của bất kỳ
một quốc gia nào.
3. Vai trò của vật tư nhập khẩu.

Doanh nghiệp muốn tiến hành hoạt động sản xuất - kinh doanh thì khơng
thể khơng sử dụng đến các loại vật tư. Trong tình trạng nền sản xuất của nước ta
hiện nay, vật tư kỹ thuật cũng chưa đủ cả về chủng loại, số lượng, tính năng kỹ
thuật để đáp ứng nhu cầu của sản xuất trong nước. Các doanh nghiệp muốn thu
được nhiều lợi nhuận thì phải tiêu thụ được sản phẩm. Mà trong điều kiện nền
kinh tế thị trường cạnh tranh khốc liệt ngày nay thì doanh nghiệp muốn đạt được
những mục tiêu kinh doanh của mình thì phải sản xuất được những mặt hàng đáp
ứng nhu cầu của khách hàng về chất lượng, giá cả, số lượng, chủng loại sản
phẩm. Vật tư nói chung và vật tư nhập khẩu nói riêng góp phần cải tạo sản xuất,
nâng cao trình độ của sản xuất, đưa sản xuất phát triển kịp với trình độ sản xuất
của thế giới.
Vật tư nhập khẩu bù đắp những thiếu hụt các yếu tố phục vụ sản xuất, tạo
cơ sở vững chắc để phát triển kinh tế. Giao lưu quốc tế càng phát triển, thị
trường càng mở rộng thì nhu cầu về sản phẩm hàng hố càng nhiều, càng phong
phú, yêu cầu càng cao. Nhu cầu về vật tư cũng theo đó mà tăng lên cả về số
8


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

lng, v chng loi cũng như các yêu cầu về chất lượng, tính năng kỹ thuật. Khi
sản xuất trong nước chưa phát triển, các nhu cầu về vật tư chưa được thoả mãn
thì vật tư nhập khẩu lại có đủ các điều kiện đáp ứng cho một nền sản xuất hiện
đại.
Vật tư nhập khẩu phục vụ tốt hơn nhu cầu về sản xuất và tiêu dùng trong
nước. Các loại thiết bị, công nghệ nhập khẩu giúp khai thác tốt hơn các nguồn tài
nguyên sẵn có. Nhiều ngành khai thác tài ngun như khai khống, dầu khí, cơng
nghiệp nặng, sản xuất cơ khí, điện tử viễn thơng... sẽ khó mà tiến hành nếu

khơng có các loại máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu nhập khẩu. Nhiều loại máy
móc mà trình độ cơng nghệ của ta chưa thể sản xuất ra được trong khi đó nó đã
rất phổ biến trên thế giới. Vật tư nhập khẩu góp phần tiết kiệm nguồn tài nguyên
quốc gia, tận dụng được công nghệ tiên tiến của thế giới, tiết kiệm các nguồn lực
khác do không phải đầu tư thời gian, tiền của, công sức để nghiên cứu khoa học,
đồng thời vật tư nhập khẩu cịn có các tính năng kỹ thuật để khai thác tốt hơn các
nguồn lực. Vật tư nhập khẩu góp phần rút ngắn khoảng cách chênh lệch về trình
độ cơng nghệ giữa nước ta với các nước phát triển trong khoảng thời gian ngắn
nhất.
Điều kiện nước ta đi lên chủ nghĩa xã hội từ một xuất phát điểm thấp. Hầu
hết máy móc thiết bị của ta đã quá lạc hậu, cũ kỹ gây lực cản rất lớn cho q
trình cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất nước, nhất là ngành cơ khí. Hàm lượng
kỹ thuật của máy móc, vật tư trong nước thấp hơn rất nhiều so với các loại vật tư
của các nước khác trên thế giới nên sản phẩm làm ra rất hạn chế hoặc nhiều sản
phẩm làm ra có chất lượng thấp, giá thành cao. Nhiều sản phẩm đã xuất hiện ở
nhiều nước trên thế giới song chúng ta vẫn chưa có cơng nghệ để sản xuất ra nó.
Sản xuất trong nước sử dụng các loại vật tư nhập khẩu để sản xuất ra các sản
phẩm có chất lượng cao, nguồn lực hao tốn ít, nhiều loại sản phẩm được sản xuất
ra ngay cả khi điều kiện trong nước tưởng chừng không sản xuất nổi. Điều này
cho phép chúng ta mở rộng sản xuất - kinh doanh, tạo điều kiện để các sản phẩm
của chúng ta thâm nhập sâu hơn vào thị trường quốc tế.

9


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

II/ BN CHT V YÊU CẦU CỦA KẾ HOẠCH NHẬP KHẨU VẬT TƯ

CHO SẢN XUẤT - KINH DOANH.
1/ Khái niệm và bản chất của kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh
doanh.
a/Khái niệm.
Để duy trì sự phát triển của mình, mọi doanh nghiệp đều phải nhìn về phía
trước với những mục tiêu cần đạt tới và cách thức để đạt được những mục tiêu
đó. Ngày nay, việc quản lý dựa trên những kinh nghiệm, trực giác và sự khôn
ngoan không thể là một sự bảo đảm cho thành công của doanh nghiệp. Vì vậy,
một doanh nghiệp muốn hoạt sản xuất - kinh doanh của mình đạt hiệu quả cao
nhất thì khơng thể khơng thiết lập cho mình một hệ thống kế hoạch và định
hướng các hoạt động của doanh nghiệp đi theo.
Kế hoạch hố là q trình hoạt động có ý thức của một tổ chức hay cá nhân
nhằm xác định các chương trình mục tiêu cho tương lai và biện pháp tổ chức
thực hiện các mục tiêu đã định ra.
Kế hoạch hố là q trình bao gồm các khâu lập kế hoạch, tổ chức thực
hiện, kiểm tra và điều chỉnh kế hoạch. Lập kế hoạch là quá trình xác định mục
tiêu và phương thức thực hiện để đạt được các mục tiêu.
Kế hoạch hoá các hoạt động của doanh nghiệp đóng vai trị phối hợp, trợ
giúp các hoạt động của doanh nghiệp, của các cá nhân trong doanh nghiệp theo
những phương hướng chung tạo nên sức mạnh tổng hợp cho sự phát triển đồng
bộ, có hiệu quả, có tốc độ tăng trưởng cao và ổn định của doanh nghiệp. Kế
hoạch là tổng thể các mục tiêu và các phương thức để thực hiện mục tiêu. Kế
hoạch là sản phẩm của lập kế hoạch.
Để có thể tiến hành quản lý tổ chức sản xuất - kinh doanh phải có được
một hệ thống kế hoạch hoàn chỉnh gồm nhiều loại kế hoạch khác nhau dựa trên
những tiêu chí khác nhau. Các kế hoạch này có quan hệ gắn bó với nhau theo
định hướng chung nhằm hoàn thiện những mục tiêu của tổ chức. Nếu phân loại
theo mức độ tổng quát (hay chi tiết) thì kế hoạch bao gồm kế hoạch chiến lược

1

0


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

v k hoch tỏc nghiệp. Nếu phân loại theo thời gian thực hiện thì có kế hoạch
dài hạn kế hoạch trung hạn và kế hoạch ngắn hạn.
Kế hoạch chiến lược của doanh nghiệp là kế hoạch ở cấp độ toàn bộ tổ
chức, là một thuyết quản trị kinh doanh làm cơ sở cho việc lập kế hoạch chiến
lược kinh doanh sao cho đảm bảo sự phát triển và duy trì sự thích nghi chiến
lược giữa một bên là các mục tiêu và khả năng của doanh nghiệp và bên kia là
các cơ hội thị trường đầy biến động. Kế hoạch chiến lược thường được lập cho
một thời gian dài.
Kế hoạch tác nghiệp nhằm cụ thể hoá kế hoạch chiến lược, thực hiện từng
mặt, từng phần của kế hoạch chiến lược. Do đó, kế hoạch tác nghiệp thường lập
cho một thời gian ngắn.
Kế hoạch sản xuất - kỹ thuật - tài chính của doanh nghiệp bao gồm nhiều
bộ phận, trong đó có kế hoạch mua sắm vật tư cho sản xuất và kế hoạch tiêu thụ
sản phẩm. Kế hoạch sản xuất là kế hoạch trung tâm, song để đảm bảo cho kế
hoạch sản xuất thực hiện được tốt thì kế hoạch mua sắm vật tư kỹ thuật và kế
hoạch tiêu thụ sản phẩm cũng rất quan trọng. Đối với các doanh nghiệp sử dụng
vật tư nhập khẩu thì việc xây dựng kế hoạch nhập khẩu vật tư là rất quan trọng
và cần thiết.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh là một trong những
kế hoạch tác nghiệp, hỗ trợ của doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh nhằm xác
định cụ thể chủng loại, số lượng, chất lượng các loại vật tư cần nhập khẩu phục
vụ cho quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời xác định thời
điểm nhập khẩu hợp lý theo yêu cầu của sản xuất - kinh doanh của doanh và các

công việc cần thiết để hoạt động nhập khẩu đạt hiệu quả cao nhất.
b/ Bản chất của kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh của
doanh nghiệp.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh thực chất là tổng hợp
những tài liệu tính tốn kế hoạch. Kế hoạch là hệ thống các bảng biểu tổng hợp
nhu cầu vật tư cần nhập khẩu và một hệ thống các biểu cân đối vật tư. Kế hoạch
nhập khẩu là cụ thể của kế hoạch mua sắm vật tư cho sản xuất. Thông qua kế
1
1


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

hoch mua sm vt tư, bộ phận lập kế hoạch xác định được lượng vật tư cần thiết
cho sản xuất trong kỳ kế hoạch. Những loại trong nước chưa đáp ứng được thì
phải có kế hoạch nhập khẩu nhằm bù đắp, cân đối vào biểu cân đối vật tư.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư luôn được lập song song với kế hoạch hậu cần
vật tư cho sản xuất - kinh doanh. Đó là những kế hoạch tác nghiệp lập theo
tháng, quý, năm nhằm xác định rõ nhập khẩu cái gì? Nhập khẩu bao nhiêu? Chất
lượng phải đảm bảo theo tiêu chuẩn nào? Khi nào cần nhập khẩu? Nhập khẩu từ
nước nào? Giá cả ra sao? Điều kiện thanh toán, giao nhận như thế nào?...
2/Sự cần thiết và ý nghĩa của kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh
doanh.
a/ Sự cần thiết của kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh.
Trong cơ cế tập trung quan liêu bao cấp, kế hoạch sản xuất - kinh doanh
của các doanh nghiệp chỉ là các chỉ tiêu pháp lệnh Nhà nước giao. Cùng với các
chỉ tiêu đó, Nhà nước quy định giá bán, địa điểm tiêu thụ, ba vấn đề kinh tế cơ
bản của doanh nghiệp đều do Nhà nước quyết định. Nhu cầu vật tư nhập khẩu

của doanh nghiệp phải được lập thành báo cáo thành văn bản gửi cho bộ vật tư,
sau đó dựa vào các chỉ tiêu của sản xuất - kinh doanh mà bộ vật tư sẽ quyết định
cung cấp cho doanh nghiệp. Nhiều xí nghiệp khơng có tính sáng tạo, khơng tự
chủ trong sản xuất do vậy sản xuất khơng được kích thích phát triển.
Việc chuyển đổi cơ chế quản lý nền kinh tế sang cơ chế thị trường có sự
quản lý của Nhà nước là một bước ngoặt lớn trong định hướng phát triển kinh tế
ở nước ta. Cơ chế kế hoạch hố khơng cịn phù hợp trong tình hình mới song từ
năm 1991 trở lại đây, các cuộc trao đổi, tranh luận và thực tế đã khẳng định: “Sự
tồn tại của công tác kế hoạch trong cơ chế quản lý mới là tất yếu khách quan”.
Do đó, kế hoạch hố cần phải được tăng cường và đổi mới bởi vì kế hoạch hố là
hoạt động chủ quan có ý thức của con người, thực chất của kế hoạch hố là q
trình định hướng và điều khiển theo định hướng đối với sự phát triển của sản
xuất theo quy luật tái sản xuất mở rộng. Kế hoạch hố có vai trị quan trọng đối
với hoạt động sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp. Nó phối hợp các hoạt
động của các bộ phận tạo nên một thể thống nhất để thực hiện mục tiêu chung.
1
2


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

Mi s vt ch có thể phát triển ở trạng thái cân đối song sự cân đối chỉ là
tạm thời còn mất cân đối là thường xuyên. Sự vật khi đã đạt đến trạng thái cân
đối nào đó sẽ tự nó phá vỡ cân đối đó để dần dần thiết lập một cân đối khác. Kế
hoạch là xây dựng và thực hiện các cân đối. Trong nền kinh tế thị trường, tính tự
phát ln xuất hiện. Để hoạt động sản xuất - kinh doanh phát triển theo ý muốn
chủ quan thì con người phải có kế hoạch cụ thể nhằm định hướng các hoạt động
đó. Mục tiêu hàng đầu của các doanh nghiệp là lợi nhuận. Do đó, việc lập kế

hoạch sản xuất - kinh doanh và các kế hoạch hỗ trợ sẽ giúp doanh nghiệp thu
được lợi nhuận tối đa bằng cách lựa chọn đúng mặt hàng sản xuất - kinh doanh
mà doanh nghiệp có ưu thế, tận dụng tối đa những cơ hội mà thị trường mang lại
cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp khơng thể duy trì hoạt động kinh doanh của
mình nếu như khơng có kế hoạch dẫn đường. Kế hoạch phác thảo ra những ý
tưởng và định hướng phát triển, vạch ra những rủi ro và cơ hội. Nó vạch ra các
chiến lược, chương trình và là cơng cụ chỉ đạo, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh. Kế hoạch làm nổi bật những yếu tố quan trọng then chốt của thành
cơng, giúp doanh nghiệp điều chỉnh nhanh chóng, kịp thời, linh hoạt trước các
biến cố xảy ra bởi vì kế hoạch vạch ra các con đường có thể huy động.
Song song với kế hoạch sản xuất - kinh doanh là kế hoạch mua sắm vật tư,
thiết bị. Doanh nghiệp không thể tiến hành hoạt động sản xuất - kinh doanh khi
khơng có vật tư kỹ thuật. Vì vậy, tất yếu doanh nghiệp phải chuẩn bị cho mình
một kế hoạch mua sắm các yếu tố đầu vào một cách kỹ càng, cẩn thận. Trong
tình hình sản xuất trong nước hiện nay, nhiều mặt hàng chưa sản xuất được hoặc
sản xuất khơng có hiệu quả bằng nhập khẩu. u cầu đặt ra là phải tăng cường
và cải tiến công tác nhập khẩu vật tư kỹ thuật. Để nâng cao hiệu quả của hoạt
động nhập khẩu thì phải lập kế hoạch nhập khẩu thật chính xác, cụ thể và khoa
học.
Phương hướng cơ bản để giải quyết nguồn vật tư là phải ra sức đẩy mạnh
sản xuất trong nước, tạo nguồn vật tư dồi dào và vững chắc để cung ứng một
cách ổn định cho các nhu cầu trong nước và để trao đổi với nước ngoài, làm cho
nguồn vật tư của chúng ta ngày càng phong phú, hoàn chỉnh. Hiện nay, nguồn
1
3


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

vt t trong nc cịn bị hạn chế thì cơng tác nhập khẩu vật tư có vị trí rất quan
trọng trong việc trang bị cho nền kinh tế quốc dân và đảm bảo cung ứng vật tư
ổn định cho sản xuất. Chính sách ngoại thương của Việt Nam hiện nay là:“ Có
chính sách ưu đãi để đẩy mạnh xuất khẩu, tạo các mặt hàng có sức cạnh tranh,
hạn chế nhập khẩu những mặt hàng trong nước đã sản xuất được và có khả năng
đáp ứng nhu cầu, ưu tiên nhập khẩu vật tư, thiết bị, công nghệ cao, kỹ thuật hiện
đại để phát triển sản xuất, phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố đất
nước”. Do vậy các doanh nghiệp phải có kế hoạch nhập khẩu vật tư sao cho đáp
ứng nhu cầu sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp đồng thời thực hiện chính
sách của Nhà nước. Kế hoạch nhập khẩu vật tư giúp doanh nghiệp chủ động tìm
nguồn hàng, tranh thủ nhập được những thiết bị, vật tư thích hợp nhất, với giá cả
hợp lý.
Do đó, yêu cầu tất yếu là phải lập kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất kinh doanh.
b/ Ý nghĩa của kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh.
Kế hoạch là chức năng đầu tiên và quan trọng của quản lý doanh nghiệp.
Theo nhà kinh tế học Henry Foyol: “Doanh nghiệp chỉ thu được kết quả khi nó
được hướng dẫn bởi một chương trình hoạt động, một kế hoạch nhất định nhằm
xác định rõ: Sản xuất cái gì? Sản xuất bằng cách nào? Bán cho ai? Với nguồn tài
chính nào?”. Kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh của doanh
nghiệp có vị trí rất quan trọng trong hệ thống kế hoạch sản xuất - kỹ thuật - tài
chính của doanh nghiệp. Nó là tiền đề của quá trình sản xuất - kinh doanh và đặc
biệt có ý nghĩa quan trọng đối với các doanh nghiệp, đối với cơng cuộc cơng
nghiệp hố, hiện đại hố đất nước.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư đảm bảo vật tư cho sản xuất một cách đồng bộ,
đầy đủ, kịp thời do được lập cùng với kế hoạch sản xuất - kinh doanh. Mục đích
của kế hoạch nhập khẩu vật tư là hỗ trợ cho kế hoạch sản xuất - kinh doanh.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư tạo ra thế chủ động cho các doanh nghiệp. Nhu
cầu về vật tư cần nhập khẩu và các phương thức thoả mãn các nhu cầu đó để
thực hiện nhiệm vụ sản xuất - kinh doanh trong kỳ kế hoạch được thể hiện chính
1

4


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

xỏc trong k hoch nhập khẩu vật tư. Kế hoạch này cho biết chính xác chủng
loại, số lượng, chất lượng... vật tư cần nhập khẩu cho sản xuất, đồng thời phải
phù hợp với chính sách của Nhà nước. Kế hoạch cũng vạch ra các bước thực
hiện nhập khẩu sao cho có hiệu quả nhất, phương pháp lựa chọn nguồn hàng, đối
tác, phương thức thanh toán, giao nhận, phương thức vận chuyển cấp phát.
Doanh nghiệp dự kiến được các tình huống có thể xảy ra để chủ động ứng phó.
Kế hoạch vạch ra các đích cần đạt tới, do đó tạo ra hướng đi đúng cho
doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh gay gắt và đầy biến động,
doanh nghiệp luôn phải đối mặt với những nguy cơ từ bên ngoài, kế hoạch giúp
doanh nghiệp phối hợp các hoạt động trong tương lai để bảo đảm cân đối vững
chắc, tạo lập cân đối tích cực thúc đẩy sự vật phát triển theo ý muốn. Xây dựng
kế hoạch nhập khẩu vật tư có tác dụng làm giảm tính bất ổn định của doanh
nghiệp bởi vì khi đã có được kế hoạch nhập khẩu hồn thiện thì sẽ làm giảm tính
bất ổn định của nguồn hàng. Đích đúng đắn làm cơ sở tiền đề cho sự phát triển
ổn định và vững chắc.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư là công cụ đắc lực trong việc phối hợp nỗ lực
của các thành viên trong doanh nghiệp, là cơng cụ để doanh nghiệp kiểm sốt,
quản lý hoạt động nhập khẩu vật tư, điều tiết và đưa hoạt động nhập khẩu theo
định hướng chiến lược. Kế hoạch nhập khẩu vật tư giúp doanh nghiệp phối hợp
các nguồn lực bên trong và bên ngồi sao cho có lợi nhất. Sự phát triển của
doanh nghiệp yêu cầu phải tập trung các nguồn lực, đặc biệt là lao động và vốn.
Song quy luật khan hiếm các nguồn lực cho thấy rằng khả năng của mỗi doanh
nghiệp là có hạn. Kế hoạch nhập khẩu vật tư bố trí từng cá nhân phù hợp, xác

định cụ thể các chi phí cho từng cơng việc, kết hợp các cơng đoạn sao cho chi
phí nhập khẩu nhỏ nhất, hao phí lao động ít nhất. Kế hoạch nhập khẩu vật tư
giúp doanh nghiệp chủ động tạo nguồn lực cho sự phát triển.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư cho biết trình độ cơng nghệ sản xuất của doanh
nghiệp, từ đó giúp doanh nghiệp có các kế hoạch khác để điều chỉnh và phát
triển cơng nghệ của mình. Đồng thời doanh nghiệp cũng có kế hoạch sử dụng và
dự trữ vật tư hợp lý, tránh lãng phí, ứ đọng vật tư. Xây dựng kế hoạch nhập khẩu
1
5


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

vt t lm gim sự chồng chéo và những hoạt động lãng phí, góp phần nâng cao
hiệu quả kinh doanh.
Tóm lại, kế hoạch nhập khẩu vật tư không chỉ đáp ứng nhu cầu vật tư nhập
khẩu cho sản xuất của doanh nghiệp mà còn nhằm thực hiện những mục tiêu kể
cả của doanh nghiệp cũng như thực hiện chính sách vĩ mơ của Nhà nước.
3/Yêu cầu của kế hoạch nhập khẩu vật tư.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư thực chất là một bảng tổng hợp tính tốn các
nhu cầu về vật tư nhập khẩu và các phương thức đáp ứng các nhu cầu đó, tạo
điều kiện cho sản xuất được liên tục và thông suốt. Do vậy yêu cầu của kế hoạch
nhập khẩu vật tư trước tiên là phải xác định chính xác các nhu cầu từng loại vật
tư cần nhập khẩu. Nhu cầu này phải được xác định xuất phát từ nhu cầu sản xuất
của các phân xưởng sản xuất, từ nhu cầu của các đơn vị thành viên. Thông qua
báo cáo nhu cầu vật tư của các phân xưởng, của các đơn vị thành viên, bộ phận
lập kế hoạch phải nhận ra được vật tư nhập khẩu, từ đó xây dựng kế hoạch về
từng loại vật tư nhập khẩu đáp ứng đầy đủ, đồng bộ kịp thời đảm bảo cho sự liên

tục, nhịp nhàng, đều đặn của quá trình sản xuất
Kế hoạch nhập khẩu vật tư phải đảm bảo thực hiện được các mục tiêu của
doanh nghiệp. Kế hoạch nhập khẩu vật tư là cụ thể hoá của kế hoạch kinh doanh,
do vậy phải đáp ứng các mục tiêu của kế hoạch kinh doanh, phù hợp với từng
thời kỳ, từng giai đoạn phát triển của doanh nghiệp. Đối với mỗi giai đoạn phát
triển, doanh nghiệp cần xác định các mục tiêu quan trọng trước mắt và mục tiêu
lâu dài hơn. Kế hoạch kinh doanh cho biết doanh nghiệp sẽ tham gia vào lĩnh
vực kinh doanh nào, do đó sẽ xác định được mặt hàng kinh doanh, tính chất kinh
doanh của ngành hàng. Kế hoạch nhập khẩu vật tư phải đáp ứng đúng mặt hàng,
chủng loại cho sản xuất - kinh doanh, đồng thời giá cả đầu vào phải hợp lý, chất
lượng tốt thì sản phẩm mới được thị trường chấp nhận và như vậy mới đảm bảo
các mục tiêu cơ bản của doanh nghiệp là vị thế, an toàn và mục tiêu lợi nhuận.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư phải được đặt trong tổng thể các yếu tố của
doanh nghiệp và môi trường vĩ mô, các yếu tố của thị trường. Khi lập kế hoạch
phải xem xét nhiều vấn đề, phân tích hệ thống các yếu tố về kinh tế xã hội, chính
1
6


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

tr, lut phỏp, s biến động của công nghệ, xu hướng phát triển của thị trường...
Kết hợp với tiềm lực của doanh nghiệp để đưa ra những yêu cầu cụ thể cho từng
giai đoạn phát triển và có phương án để đạt mục tiêu phù hợp với các tác động
của môi trường. Kế hoạch nhập khẩu vật tư phải giúp doanh nghiệp thực hiện các
mục tiêu của mình trong điều kiện cụ thể đó.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư phải đưa ra được các phương án nhập khẩu hợp
lý từ khâu đàm phán ký kết hợp đồng đến vận chuyển, chuyển giao cho các đơn

vị thành viên, các phân xưởng sản xuất. Kế hoạch phải đưa ra được các trường
hợp gặp phải, các nguy cơ và rủi ro có thể xảy ra và các phương án ứng xử thích
hợp.
Danh mục mặt hàng phải mang tính khoa học. Hệ thống bảng biểu phải
hợp lý, tính cân đối giữa nhu cầu và các nguồn phải được đảm bảo. Đảm bảo tính
tiết kiệm trong khi lập và trong quá trình thực hiện kế hoạch.Yêu cầu đặt ra là kế
hoạch nhập khẩu phải tận dụng được mọi tiềm lực sẵn có của doanh nghiệp, huy
động các khả năng có thể khai thác, tránh lãng phí, ứ đọng do phân bổ khơng hợp
lý
Tóm lại, kế hoạch nhập khẩu vật tư càng cụ thể càng tạo điều kiện thuận
lợi cho doanh nghiệp đạt được các mục tiêu kinh doanh của mình.
III/ NỘI DUNG VÀ TRÌNH TỰ XÂY DỰNG KẾ HOẠCH NHẬP KHẨU VẬT
TƯ CHO SẢN XUẤT – KINH DOANH.
1/ Nội dung của kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh.
Trong thời đại ngày nay, một quốc gia không thể phát triển một cách độc
lập, riêng rẽ hồn tồn. Một quốc gia dù có hùng mạnh đến đâu cũng không thể
tự cung cấp tất cả các yếu tố vật chất cho nhu cầu của mình. Đối với nền sản xuất
của một nước thì khơng phải lúc nào cũng có sẵn nguồn vật chất phục vụ cho tất
cả các quy trình sản xuất. Doanh nghiệp muốn tiến hành sản xuất - kinh doanh
trong điều kiện trong nước chưa cung cấp đủ vật tư thì nhập khẩu vật tư là cần
thiết. Vì thế, kế hoạch nhập khẩu vật tư có vị trí rất quan trọng trong hệ thống kế
hoạch của doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh. Kế hoạch nhập khẩu vật tư đảm

1
7


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

bo yu t vt chất để thực hiện các kế hoạch khác, còn các kế hoạch khác là căn
cứ để xây dựng kế hoạch nhập khẩu vật tư.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư ở doanh nghiệp có những đặc điểm sau:
- Kế hoạch nhập khẩu và việc thực hiện kế hoạch nhập khẩu vật tư sẽ dự
kiến trực tiếp thời gian của một quá trình sản xuất, sự tiêu dùng trực tiếp các tư
liệu sản xuất sẽ phát sinh trong doanh nghiệp.
- Kế hoạch nhập khẩu vật tư của doanh nghiệp rất phức tạp. Tính chất
phức tạp của nó thể hiện ở chỗ trong kế hoạch có rất nhiều loại vật tư với nhiều
quy cách chủng loại rất khác nhau và phương pháp để lập kế hoạch này là
phương pháp cân đối. Khi lập kế hoạch nhập khẩu vật tư cần phải nhận biết được
vật tư nhập khẩu dựa trên kế hoạch mua sắm vật tư của doanh nghiệp. Đây là
cơng việc rất khó khăn.
- Kế hoạch nhập khẩu vật tư ở doanh nghiệp có tính chất cụ thể và nghiệp
vụ cao độ. Khơng những kế hoạch chỉ ra từng loại vật tư nhập khẩu mà còn phải
đưa ra các phương án để thực hiện. Đặc điểm này xuất phát từ tính chất cụ thể
của sản xuất. Số lượng vật tư nhập khẩu sẽ được phân chia cho từng đơn vị, từng
phân xưởng trong kỳ kế hoạch.
Các đặc điểm trên cho thấy thấy kế hoạch nhập khẩu vật tư thực chất là sự
tổng hợp những tài liệu tính tốn kế hoạch, là hệ thống các biểu tổng hợp nhu
cầu vật tư và hệ thống các biểu cân đối vật tư. Nhiệm vụ chủ yếu của nó là bảo
đảm vật tư tốt nhất cho sản xuất. Muốn vậy, kế hoạch nhập khẩu vật tư phải xác
định cho được nhu cầu vật tư cần thiết nhập khẩu trong kỳ kế hoạch. Bên cạnh
đó, kế hoạch nhập khẩu vật tư còn phải xác định rõ cách thức thực hiện kế hoạch
đó.
Kế hoạch nhập khẩu vật tư thường phản ánh hai nội dung cơ bản sau:
Thứ nhất: Phản ánh toàn bộ nhu cầu của doanh nghiệp về vật tư nhập khẩu trong
kỳ kế hoạch. Các loại vật tư phải được xác định rõ loại nào sử dụng cho mục
đích nào.
Thứ hai: Phản ánh nguồn vật tư để thoả mãn các nhu cầu nói trên.

2/Trình tự xây dựng kế hoạch nhập khẩu vật tư cho sản xuất - kinh doanh.
1
8


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

Trỡnh t lp k hoạch là những bước cơng việc phải làm để có được kế
hoạch. Đối với doanh nghiệp, việc lập kế hoạch mua sắm vật tư rất cần thiết. Đặc
biệt đối với doanh nghiệp cần phải nhập khẩu vật tư thì việc lập kế hoạch nhập
khẩu vật tư là không thể thiếu. Vật tư nhập khẩu thường có giá trị cao, việc nhập
khẩu cũng khó khăn, phức tạp hơn mua trong nước, do vậy kế hoạch nhập khẩu
càng cần phải được chú trọng .Trong doanh nghiệp việc lập kế hoạch mua sắm
vật tư, kế hoạch nhập khẩu vật tư chủ yếu do phịng kinh doanh lập, đồng thời có
sự tham gia của nhiều bộ phận trong bộ máy điều hành doanh nghiệp. Kế hoạch
nhập khẩu vật tư cần phải được lập theo trình tự có như thế mới đảm bảo tính
hồn chỉnh của kế hoạch, nâng cao hiệu quả của nhập khẩu, thuận lợi cho quá
trình thực hiện kế hoạch. Các giai đoạn của lập kế hoạch vật tư gồm có:
a/ Giai đoạn chuẩn bị:
Giai đoạn chuẩn bị là giai đoạn quan trọng quyết định đến chất lượng và
nội dung của kế hoạch nhập khẩu vật tư. Đây là giai đoạn cung cấp các thông tin,
tài liệu cho các giai đoạn sau. Ở giai đoạn này, cán bộ lập kế hoạch phải thực
hiện các công việc sau:
Nghiên cứu và thu thập thông tin về các văn bản pháp quy về hoạt động
ngoại thương, về thị trường, các yếu tố sản xuất , chuẩn bị các tài liệu về phương
án sản xuất - kinh doanh và kế hoạch tiêu thụ sản phẩm, mức tiêu dùng nguyên
vật liệu, yêu cầu của các phân xưởng, tổ đội sản xuất và của doanh nghiệp, hệ
thống định mức kỹ thuật...

Thông qua việc nghiên cứu về thị trường, các thông tin về sản phẩm doanh
nghiệp đang sản xuất cũng như thơng tin đầu vào về q trình sản xuất của doanh
nghiệp, doanh nghiệp sẽ có kế hoạch sản xuất - kinh doanh thích ứng với thị
trường, doanh nghiệp xác định được chủng loại, giá cả ... về loại sản phẩm sẽ sản
xuất, lựa chọn phương án sản xuất kinh - doanh và kế hoạch tiêu thụ cho từng
loại sản phẩm ứng với mỗi đoạn thị trường. Nghiên cứu thị trường giúp doanh
nghiệp xác định được các phương án lựa chọn và nhập các yếu tố đầu vào. Nếu
yếu tố nào trong nước chưa sản xuất được hoặc chưa đảm bảo các chỉ tiêu chất
lượng, các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật thì phải nghiên cứu thị trường vật tư ngoài
1
9


Luận Văn Tốt Nghiệp

Ngô Thị Hà TM40B

nc. Da vo cỏc thông tin đã thu thập về thị trường, về chiến lược kinh doanh
của doanh nghiệp, bộ phận lập kế hoạch sẽ nghiên cứu để lựa chọn đối tác cho
từng loại vật tư cần nhập khẩu. Nguồn gốc, xuất xứ của vật tư nhập khẩu rất
quan trọng vì nó quyết định tới quá trình nhập khẩu, ảnh hưởng tới chất lượng
sản phẩm cũng như quá trình tiêu thụ sản phẩm. Nếu nhập khẩu vật tư từ nước đã
có sẵn mối quan hệ từ trước, chất lượng tốt, đã có uy tín trên thị trường thì sẽ
thuận lợi trong các cơng đoạn của q trình thực hiện kế hoạch, tạo uy tín cho
sản phẩm của doanh nghiệp. Điều này có nghĩa là các mục tiêu kinh doanh của
doanh nghiệp sẽ dễ dàng đáp ứng, đồng thời thực hiện các chủ trương, đường lối,
chính sách của Đảng, của Nhà nước về vấn đề nhập khẩu.
b/ Giai đoạn tính tốn các loại nhu cầu của doanh nghiệp.
Đối với các doanh nghiệp sản xuất, để có được kế hoạch nhập khẩu vật tư
chính xác và khoa học đòi hỏi phải xác định đầy đủ các loại nhu cầu vật tư cho

sản xuất. Trên cơ sở các thông tin, tài liệu đã chuẩn bị được ở giai đoạn trước,
doanh nghiệp xác định được các loại vật tư cần thiết và các loại vật tư cần phải
nhập khẩu. Đây là căn cứ quan trọng để xác định lượng vật tư nhập khẩu cần
thiết trong kỳ kế hoạch. Trong nền kinh tế thị trường có tính cạnh tranh cao như
ngày nay thì việc xác định đúng đắn các nhu cầu có ý nghĩa to lớn.
Thơng thường, doanh nghiệp sản xuất cịn có các nhu cầu sau:
-Nhu cầu để sản xuất ở doanh nghiệp (Nsx): Phục vụ trực tiếp cho kế
hoạch sản xuất ở doanh nghiệp.
-Nhu cầu để dự trữ (Ndt): Là lượng vật tư cần thiết để quá trình sản xuất
được liên tục và thơng suốt.
-Nhu cầu cho các sản phẩm dở dang (Ndd): Sản phẩm dở dang là tất yếu
phải có của q trình sản xuất.
-Nhu cầu cho sửa chữa (Nsc): Phục vụ cho sửa chữa máy móc hỏng, thay
thế các linh kiện, phụ tùng, các bộ phận đã cũ hoặc lạc hậu.
-Nhu cầu cho nghiên cứu khoa học (Nnckh): Trên cơ sở công nghệ đã
nhập khẩu, để nâng cao hiệu quả của sản xuất, nâng cao hiệu quả của nhập khẩu,

2
0