BỆNH HỌC CÔNG TRÌNH XÂY DỰNG

giối thiẻu vậ
bẻnh h c cỏng trệnh
PGs L KIềU
Gãn ẵày trong mổt sõ tĂi liẻu trong nừốc nh c ẵặn kh i niẻm Bẻnh h c
Cỏng trệnh vối ỷ nghỉa nhừ viẻc thiặt kặ vĂ thỳc hiẻn sứa chựa mổt sõ cỏng trệnh
hừ hịng .
Chợng tỏi thảy khỏng n n ẵỗn giăn nhừ thặ .
B o c o nĂy chợng tỏi trệnh bĂy mổt c ch ng n g n nhựng nắt ẵ i cừỗng vậ
Bẻnh h c Cỏng trệnh ẵè xày dỳng mổt quan niẻm hoĂn chình hỗn vậ Bẻnh h c
Cỏng trệnh .
Chừỗng thử Nhảt : phãn chung
Cỏng trệnh Xày dỳng lĂ phừỗng tiẻn băo ẵăm cho sỳ tón ti c a loĂi ngừội ,
lĂ mỏi trừộng sõng , mỏi trừộng lĂm viẻc nh m lĂm cho con ngừội ph t sinh,
ph t trièn .
Viẻc to n n cỏng trệnh xày dỳng ẵơ phửc t p ẵặn mửc mổt con ngừội khĩ bao
qu t ẵừỡc hặt m i kiặn thửc vậ xày dỳng dạn ẵặn sỳ phàn cỏng thĂnh nhiậu lỉnh
vỳc hp dãn ẵi mĂ chợng ta thảy phăn nh trong sỳ phàn c c khoa ờ ngay trừộng
i h c Xày dỳng chợng ta .
Trừốc thỳc tặ phàn hĩa kiặn thửc vậ cỏng trệnh xày dỳng dạn ẵặn sỳ phiặn
diẻn hĩa trong c ch nhện nh n vậ mổt cỏng trệnh , nhảt lĂ vậ mổt cỏng trệnh cĩ
nhựng hiẻn từỡng sứ dũng khỏng bệnh thừộng theo thiặt kặ ( cỏng trệnh b bẻnh ).
Viẻc xày dỳng mổt mỏn tọng hỡp ẵè nghi n cửu mổt c ch toĂn diẻn sỳ
ph t sinh, ph t trièn c a c c bẻnh c a cỏng trệnh , nh m nàng cao tuọi th cho
cỏng trệnh xày dỳng lĂ ẵiậu hỡp lỷ vĂ cãn thiặt .
Chừa nghi n cửu tọng thè vậ cỏng trệnh , vậ bẻnh c a cỏng trệnh mĂ quyặt
ẵ nh ngay c ch chựa tr khi sứa chựa cỏng trệnh lĂ c ch lĂm ch quan . Theo
c ch ẵĩ , nhiậu khi tõn kắm th m chẽ nguy hièm hỗn cho cỏng trệnh .
B o c o nĂy hẻ thõng hĩa nhựng quan niẻm vậ Bẻnh h c Cỏng trệnh , nàng
thĂnh lỷ thuyặt nhựng kh i niẻm rội r c vậ chựa tr cỏng trệnh b bẻnh .
Viẻc lĂm nĂy ẵang tiặn hĂnh ,n n ờ ẵày mối trệnh bĂy nhựng kặt quă
ban ẵãu, giối thiẻu nhựng ỷ niẻm cỗ băn nhảt .

Qua trệnh bĂy lãn nĂy , ngừội trệnh bĂy mong mịi nh n ẵừỡc sỳ tham gia
cỏng sửc , sỳ tham gia ỷ kiặn c a c c b n quan tàm.
I . nh nghỉa .
Bẻnh h c Cỏng trệnh lĂ mỏn nghi n cửu nhựng quy lu t hệnh thĂnh
vĂ ph t trièn c a Cỏng trệnh b bẻnh trong nhựng trừộng hỡp bẻnh lỷ cũ thè ẵè rói
rợt ra nhựng quy lu t v n ẵổng c a sỳ hừ hịng cỏng trệnh , hừ hịng kặt cảu qua c c
bẻnh lỷ ẵièn hệnh vĂ cuõi cùng tệm hièu c c quy lu t dạn ẵặn hừ hịng cỏng trệnh
nĩi chung .
Mổt cỏng trệnh ch u tăi , ch u m i yặu tõ thi n nhi n t c ẵổng xăy ra
nhựng di n biặn nổi t i thệ khi cỏng trệnh b hừ hịng trong nổi t i cỏng trệnh củng cĩ
nhựng di n biặn , nhựng thay ẵọi theo nhựng quy lu t nhảt ẵ nh . Nhựng quy lu t
nĂy khỏng xăy ra nhựng chuyèn biặn nhừ cỏng trệnh bệnh thừộng , mĂ nhừ trong
sinh lỷ bẻnh c a ngừội , xăy ra nhựng di n biặn c a cỏng trệnh b bẻnh .
Cỏng trệnh lĂ mổt tọng thè n n khi mổt bổ ph n b bẻnh ( hừ hịng ho c
khỏng lĂm viẻc ẵừỡc nhừ chửc ph n ẵ nh s n khi thiặt kặ ) s t c ẵổng ẵặn c c bổ
ph n kh c . Trong cỏng trệnh cĩ sỳ s p xặp l i tệnh trng ch u lỳc , sỳ phàn phõi l i
nổi lỳc ẵè tón ti cỏng trệnh ( dỉ nhi n lĂ khỏng ẵừỡc nhừ lợc bệnh thừộng , khỏng
b bẻnh ).
Nghi n cửu Bẻnh h c Cỏng trệnh lĂ nghi n cửu tọng hỡp , nghi n cửu c c
t c ẵổng qua l i giựa nhựng dng hừ hịng vĂ ănh hừờng lạn nhau nh m chựa tr
ẵợng c n nguy n , ẵợng mửc ẵổ , ng n ch n tọng thè nhựng t c ẵổng lĂm giăm
kắm chảt lừỡng cỏng trệnh , nàng tuời th cỏng trệnh .
Cĩ nhiậu hệnh th i hừ hịng bậ ngoĂi thệ kh c nhau vậ thè hiẻn nhừng l i
tệm thảy nhựng quy lu t ph t trièn vĂ nguy n nhàn giõng nhau . L i cĩ nhựng dng
hừ hịng xắt vậ hệnh th i thệ giõng nhau nhừng quy lu t ph t trièn vĂ nguy n nhàn
thệ rảt kh c nhau . Lảy thẽ dũ nhừ hiẻn từỡng lĂ vặt nửt . Nửt cĩ thè do nhủng
nguy n nhàn rảt kh c nhau gày ra nhừ lợn ch nh qu mửc , do biặn d ng nhiẻt , do
khỏng ẵ sửc ch u mổt d ng t c ẵổng nĂo ẵĩ , nhừ uõn , nhừ nắn lẻch tàm , nhừ
xo n , cĩ khi l i do rung ẵổng , do c c t c ẵổng qu tăi Hệnh th i thè hiẻn chì
lĂ nhựng vặt nửt nhừng nguy n nhàn thệ l i lĂ mổt mố phửc tp .

Nghi n cửu quy lu t t c ẵổng gày hừ hịng c a tững lo i nguy n nhàn , tệm
c c t c ẵổng chuán x c , tệm c c quy lu t hừ hịng ẵièn hệnh , tệm ra yặu tõ gày
bẻnh , tệm c c quy lu t ph t sinh bẻnh , theo dòi vĂ tệm hièu qu trệnh tiặn trièn
c a hừ hịng cỏng trệnh thệ giăi ph p tr liẻu cho cỏng trệnh mối mong chuán x c .
Lảy thẽ dũ mổt m i nhĂ b dổt , nguy n nhàn lĂ nừốc tù ẵ ng tr n m i , thảy
ẵợng nguy n nhàn ,viẻc chựa tr cĩ khi chì cãn thỏng õng tho t nừốc , quắt r c ờ
m ng nừốc lĂ hặt dổt .
Bẻnh h c Cỏng trệnh mang tẽnh tỏng hỡp , chì hệnh thĂnh khi khoa h c
cỏng nghẻ xày dỳng ph t trièn ẵặn mửc ẵổ cãn thiặt . Phừỗng ph p phàn tẽch cho
thảy nhựng thỏng tin vậ chiậu sàu c a bẻnh , c a hừ hịng thệ phừỗng ph p tọng
hỡp giợp ta kh i qu t ẵè tệm nhựng quy lu t chung .
Sứa chựa hừ hịng cỏng trệnh ẵíi hịi ngừội kỵ sừ mổt nhơn quan tọng hỡp ,
phăi thảy c i c thè trong t p thè , trong c i t p thè bao góm c c c thè . Khỏng
thè chì sứa chựa triẻu chửng mĂ phăi sứa chựa tữ c n nguy n , ch n ẵửng tiặn
2
trièn c a hừ hịng , theo nhựng thỏng tin tọng hỡp , chuán x c , theo phừỗng ph p
lu n bẻnh h c cỏng trệnh khoa h c .
II. Sỳ hệnh thĂnh mỏn Bẻnh h c Cỏng trệnh .
Trừốc ẵày , khi cỏng trệnh hừ hịng ẵừỡc ph t hiẻn qua hệnh th i xuảt hiẻn
hừ hịng, thừộng ẵừỡc sứa chựa ngay . Thội kỹ ẵĩ , v t liẻu xày dỳng sứ dũng phãn
lốn thỏ sỗ vĂ cỏng trệnh thừộng thảp tãng , cỏng n ng ẵỗn giăn , kặt cảu ẵỗn giăn .
Viẻc ph t hiẻn vĂ sứa chựa cỏng trệnh theo hệnh th i xuảt hiẻn hừ hịng rảt
nhiậu khi khỏng chẽnh x c , dạn ẵặn sỳ sứa chựa kắo dĂi mĂ khỏng giăm hừ
hịng .
Xem xắt bẻnh cho cỏng trệnh cãn theo phừỗng ph p lu n bẻnh h c cho
ngừội. ĩ lĂ mổt phừỗng ph p tọng hỡp , coi c c bổ ph n cỏng trệnh cĩ quan hẻ
từỗng hồ vối nhau .
Chừỗng trệnh c a trừộng Giao thỏng Cỏng chẽnh Quõc gia Ph p ( Ecole
Nationale des Travaux publics de l Etat ) cĩ xặp vĂo n m cuõi ( Chừỗng trệnh so n
thăo tm thội vĂo 31-3-1993 , Document provisoire ắtabli au 31 Mars 1993 ) ,

mỏn Bẻnh h c Cỏng trệnh ( Pathologie des Ouvrages d Art ) .
Chừỗng trệnh nĂy do D. POINEAU ch u tr ch nhiẻm , sõ giộ lĂ 30 giộ .
Nhĩm giăng dy cĩ B. GODARD , G. HAIUN , J.L. MICHOTEY , Y. MOUTON , D.
POINEAU.
õi từỡng c a mỏn h c nh m trang b cho nhựng ngừội quăn lỷ cỏng trệnh
kiặn thửc ẵè tọ chửc tõt viẻc gi m s t , băo trệ vĂ sứa chựa cỏng trệnh . M i kỵ sừ
phăi biặt nguy n nhàn chẽnh lĂm cho cỏng trệnh hừ hịng , nhựng t c ẵổng ti u
cỳc ănh hừờng ẵặn tuọi th c a cỏng trệnh , c a kặt cảu .
Nhựng tĂi liẻu ta hiẻn cĩ theo hẻ Li n xỏ củ , n m 1987 trong Gi o trệnh
Kỵ thu t thi cỏng c a trừộng i h c Xày dỳng Matxkva lãn ẵãu ti n cĩ mổt chừỗng
vậ sứa chựa cỏng trệnh .
S ch tham khăo n m 1992 , Nguy n v n t sau khi thỳc t p ờ Ph p vậ viặt
cuõn Khoa h c B tỏng ngĂy nay ẵậ c p mổt chừỗng : Bẻnh h c Cỏng trệnh theo
quan ẵièm hiẻn ẵi . Tuy cĩ ẵậ c p mổt sõ khẽa c nh c a Bẻnh h c kặt cảu b tỏng
thuổc phãn Bẻnh h c kặt cảu từỗng tỳ nhừ mổt trong nhựng mỏn nhừ bẻnh h c nổi
khoa , bẻnh h c lơo khoa lĂ mổt măng trong toĂn cũc Bẻnh h c Cỏng trệnh .
Nổi dung s ch kh tõt nhừng ẵè toĂn diẻn vĂ ẵợng mỳc hỗn chợng ta cãn
xem xắt tọng qu t hỗn tr n cỗ sờ phừỗng ph p lu n c a i cừỗng Bẻnh h c Cỏng
trệnh : Phăi xem xắt kặt cảu b bẻnh khỏng chì ờ bẻnh c n mĂ cín ờ c c khi c nh
bẻnh sinh , hỗn nựa phăi ẵ t kặt cảu trong toĂn bổ cỏng trệnh , trong mỏi trừộng ẵ
t cỏng trệnh , trong mõi từỗng quan giựa băn thàn cỏng trệnh vối viẻc sứ dũng , sỳ
ch m lo duy trệ , băo dừởng cỏng trệnh .
Trừốc ẵày , t s ch i h c Xày dỳng , L v n Kièm ẵừa ra hai t p Hừ hịng
vĂ Sứa chựa cỏng trệnh , in băn km vĂo n m 1971 . S ch ẽt tiặng vang vệ hãu
nhừ ghắp d ch tữ tĂi liẻu Nga .
NhĂ xuảt băn Xày dỳng n m 1981 cĩ d ch cuõn Gia cõ nận vĂ mĩng khi
sứa chựa nhĂ , tữ tiặng Nga ẵè tham khăo sứ dũng cho ẵiậu kiẻn nừốc ta .
N m 1993 , NhĂ xuảt băn Khoa h c vĂ kỵ thu t cĩ cuõn Sứa chựa vĂ gia cõ cỏng
trệnh xày dỳng c a Nguy n xuàn Bẽch . Qua thỳc tặ nhiậu n m ờ Viẻn thiặt kặ
3

Cỏng nghiẻp Hĩa chảt , t c giă ẵơ phăi thiặt kặ khỏi phũc nhiậu cỏng trệnh hừ
hịng , b ph ho i do chiặn tranh ph ho i , kặt hỡp tham khăo s ch Nga , cuõn s ch
cĩ ỷ nghỉa thỳc tặ cao trong c c bĂi to n cũ thè .
NgoĂi ra , cín mổt sõ s ch l t , tiặng vang khỏng ẵ ng kè .
Vậ tĂi liẻu nừốc ngoĂi phãn lốn trệnh bĂy c c d ng sứa chựa hừ hịng mổt
sõ dng kặt cảu , mổt sõ dng bẻnh cũ thè .
Mảy n m gãn ẵày , chợng ta tiặp xợc vối nhiậu tĂi liẻu phừỗng Tày củng
lĂ nhựng n m hệnh thĂnh mỏn Bẻnh h c Cỏng trệnh . S ch lỷ lu n chung ẵang
cín rội rc vĂ chừa nhiậu .
Mổt cỏng cũ quan tr ng khi khăo nghiẻm trong Bẻnh h c Cỏng trệnh
lĂ ẵ nh gi khă n ng ch u lỳc c a cỏng trệnh hiẻn hựu . Quy ph m Hoa kỹ ACI
318-83 ( Building Code Requirements for Reinforced Concrete - ACI -
318-83 ) cĩ phãn 6 mang t n : Strength Evaluation of Existing Structures .
Hiẻn nay , vối nhựng phừỗng tiẻn khăo nghiẻm chẽnh x c theo phừỗng ph p
ph h y mạu vĂ kh nhiậu phừỗng ph p khăo nghiẻm khỏng ph h y mạu , cho
phắp khăo nghiẻm mạu kh chẽnh x c . Nhựng khăo nghiẻm giợp ta kièm tra
nhựng giă thiặt ẵừỡc xày dỳng tr n cỗ sờ hệnh th i vĂ triẻu chửng ẵơ gĩp phãn
ngĂy cĂng hoĂn chình lỷ lu n Bẻnh h c Cỏng trệnh .
Khi nghi n cửu mổt thè bẻnh c a cỏng trệnh , ngừội ta củng b t ẵãu tữ
nhựng hiẻn từỡng thè hiẻn ra b n ngoĂi , sau ẵĩ mối tệm hièu cỗ chặ ho t ẵổng b n
trong . Cho n n khỏng lảy gệ lĂm l khi nghi n cửu hiẻn từỡng ph t trièn c a bẻnh
chì tiặn hĂnh sau khi quan s t hệnh th i b n ngoĂi .
Tữ nhựng quan s t b n ngoĂi ta cĩ ỷ niẻm thỏ sỗ vậ nhựng thay ẵọi chửc
ph n nổi t i cỏng trệnh . Nhựng ỷ niẻm nĂy ẽt nhiậu mang tẽnh chảt tỉnh vệ hiẻn
từỡng thảy ẵừỡc chì lĂ hệnh ănh c a mổt thội ẵièm nĂo ẵĩ trong xuõt qu trệnh
bẻnh lỷ .
Nhộ qu trệnh quan s t theo nhiậu phừỗng ph p thẽ nghiẻm kh c nhau ờ
nhiậu bổ ph n kặt cảu kh c nhau , ngừội ta rợt ra ẵừỡc nhựng quy lu t v n ẵổng
c a cỏng trệnh b bẻnh . Tho t ẵãu lĂ tững bẻnh , sau ẵĩ lĂ tững nhĩm bẻnh . Tữ ẵĩ
thảy ẵừỡc qu trệnh bẻnh lỷ chung cho nhiậu bẻnh kh c nhau , ẵợc kặt thĂnh mỏn

bẻnh lỷ kặt cảu , tiặn nựa ph t trièn thĂnh bẻnh lỷ ẵi cừỗng .
Phãn quan tr ng c a bẻnh lỷ h c lĂ c c thẽ nghiẻm vậ kặt cảu . Bẻnh lỷ
h c cỏng trệnh chì hệnh thĂnh rò nắt khi cĩ nhiậu phừỗng ph p thỳc nghiẻm kh c
nhau , nhiậu cỏng cũ hiẻn ẵi ẵè thỳc nghiẻm chẽnh x c , cho nhựng kặt quă ẵ ng
tin c y vậ vi biặn d ng , vậ thay ẵọi hĩa tẽnh , thay ẵọi tẽnh chảt v t lỷ , c c t c
nhàn sinh h c
Tiặn trệnh tỳ nhi n c a lỷ lu n lĂ tữ quan s t kh ch quan mĂ xày dỳng
n n giă thuyặt . Tữ nhựng thay ẵọi hệnh th i c a kặt cảu b bẻbh mĂ n u l n quy
lu t giă ẵ nh viẻc v n ẵổng c a toĂn cỏng trệnh b bẻnh . Bừốc thử ba lĂ phăi
dùng thẽ nghiẻm kièm chửng nhựng giă thiặt xày dỳng n n .
Viẻc nghi n cửu Bẻnh h c Cỏng trệnh , m c dĂu cĩ chợt ẽt kinh nghiẻm
nhừng cãn xày dỳng mổt phừỗng ph p lu n khoa h c ri ng cho mệnh .
4
Bẻnh h c cỏng trệnh ph t trièn ẵừỡc lỷ lu n c a mệnh phăi dỳa chẽnh vĂo
mỏn Thẽ nghiẻm Cỏng trệnh . Sỳ ph t trièn c a mỏn Thẽ nghiẻm Cỏng trệnh băo
ẵăm ẵổ tin c y cho Bẻnh h c Cỏng trệnh .
C c phíng thẽ nghiẻm kh c nhừ Phíng thẽ nghiẻm V t liẻu Xày dỳng ,
Phíng thẽ nghiẻm a kỵ thu t củng lĂ chồ dỳa cho mỏn Bẻnh h c Cỏng trệnh .
III. Vai trí mỏn Bẻnh h c Cỏng trệnh trong Xày dỳng .
Củng nhừ c c mỏn kỵ thu t cỗ sờ kh c c a ngĂnh xày dỳng , mỏn Bẻnh
h c Cỏng trệnh cãn ẵừỡc coi lĂ mổt mỏn cỗ sờ , cĩ v trẽ quan tr ng trong khoa
h c cỏng nghẻ xày dỳng .
3.1 Bẻnh h c Cỏng trệnh lĂ Triặt h c c a ngĂnh xày dỳng :
Viẻc nghi n cửu Bẻnh h c cỏng trệnh khỏng thè dỳa tr n nhựng ỷ niẻm
ch quan , duy ỷ chẽ mĂ phăi dỳa vĂo nhựng kặt quă quan tr c tr n cỏng trệnh
thỳc ti n , dỳa vĂo hĂng lo t tri thửc tọng hỡp tữ nhiậu mỏn ẵơ h c ẵè dỳ b o qu
trệnh ph t sinh , ph t trièn c a bẻnh , c n nguy n gày bẻnh theo nhựng lu n cử
khoa h c .
Dù muõn hay khỏng , phừỗng ph p từ từờng c a bẻnh h c cỏng trệnh phăi
lĂ phừỗng ph p duy v t . M i suy ẵo n , lu n ẵo n ẵậu phăi dỳa vĂo kặt quă quan

tr c thỳc tặ , khăo nghiẻm thỳc tặ , xem xắt sỳ v t trong mỏi trừộng cũ thè . Tữ
quan tr c tr n cỏng trệnh thỳc ti n , phăi thăi lo i nhựng yặu tõ xa l vối thỳc ti n ho
c thãn bẽ do ỷ chẽ sinh ra ẵè cĩ nhựng kặt lu n ẵợng ẵ n vậ c c hệnh th i thỳc
chảt .
Viẻc xem xắt nguy n nhàn gày bẻnh , cỗ chặ bẻnh sinh phăi theo phừỗng
ph p biẻn chửng . Nguy n nhàn vĂ kặt quă lĂ hai ph m trù ri ng biẻt nhừng cĩ ănh
hừờng từỗng hồ , g n ch t vối nhau qua mõi quan hẻ biẻn chửng . Nguy n nhàn vĂ
kặt quă lĂ mổt thè thõng nhảt , nhàn nĂo , quă ảy .
Qu trệnh ph t trièn bẻnh lĂ qu trệnh biẻn chửng . Sỳ ph t trièn tiẻm tiặn
ẵặn mổt mửc nĂo ẵĩ s sinh thay ẵọi vậ chảt . Tuy thặ , khi cĩ t c ẵổng ẵổt biặn s
gày nhựng thay ẵọi vậ chảt trong hệnh th i cỏng trệnh .
3.2 Bẻnh h c cỏng trệnh lĂ phừỗng ph p cỗ sờ cho sỳ lu n ẵ nh chảt lừỡng cỏng
trệnh :
Qua nghi n cửu vậ bẻnh c n , nguón gõc gày bẻnh cho cỏng trệnh , nghi n
cửu qu trệnh bẻnh sinh ẵè thảy sỳ tiặn trièn c a bẻnh khi khỏng cĩ sỳ thay ẵọi
mỏi trừộng tẽch cỳc hỗn cho viẻc hn chặ ph t trièn bẻnh , sỳ ẵ nh gi mửc cín l i
c a sỳ lĂm viẻc c a cỏng trệnh , ta cĩ nhựng ỷ niẻm rò rĂng vậ chảt lừỡng cỏng
trệnh . Qua nghi n cửu Bẻnh h c Cỏng trệnh , ta ch ẵổng ẵừỡc c c giăi ph p
cỏng nghẻ nh m nàng cao chảt lừỡng , h n chặ c c bẻnh ti n thi n , lĂ lo i bẻnh ẵơ
cĩ mãm mõng gày bẻnh ngay tữ khi b t ẵãu xày dỳng cỏng trệnh .
Hn chặ ngay tữ khi b t tay xày dỳng cỏng trệnh lĂ mổt y u cãu cãn ẵ t ẵừỡc
trong qu trệnh nghi n cửu bẻnh h c cỏng trệnh . ĩ lĂ c ch nàng cao chảt lừỡng
5
cỏng trệnh trong ẵiậu kiẻn ẵãu từ ẵợng mửc . Qua kiặn thửc c a mỏn Bẻnh h c
Cỏng trệnh , ta s cĩ thè thu ẵừỡc mổt chảt lừỡng cỏng trệnh cao nhảt .
3.3 Bẻnh h c cỏng trệnh lĂ mỏn cỗ sờ cho ngĂnh xày dỳng hiẻn ẵ

i :
Cãn xày dỳng mổt quan ẵièm coi cỏng trệnh lĂ mổt tọng thè ẵừỡc t p hỡp
g n bĩ nhiậu bổ ph n , nhiậu kặt cảu .Mổt kặt cảu hừ hịng , khỏng lĂm viẻc ẵợng

chửc n ng s cĩ ănh hừờng ẵặn toĂn cỏng trệnh . iậu nĂy ẵíi hịi phăi cĩ nhựng
kiặn thửc tõi thièu vậ cỏng trệnh ẵang sứ dũng ẵè khai th c cỏng trệnh hỡp lỷ nhảt ,
cĩ chặ ẵổ duy tu , băo dừởng theo mổt quy trệnh hỡp lỷ nh m kắo dĂi tuọi th
cỏng trệnh .
C c phừỗng ph p biẻn chửng ẵừỡc sứ dũng khi nghi n cửu Bẻnh h c Cỏng
trệnh nhừ suy di n , quy n p giợp ta nhựng cỗ sỗ trong phừỗng ph p nghi n cửu
Bẻnh h c Cỏng trệnh .
Cãn phàn biẻt giựa hiẻn từỡng vĂ băn chảt trong nghi n cửu Bẻnh h c Cỏng
trệnh . Khi x c ẵ nh mổt hừ hịng nĂo ẵĩ chì lĂ cũc bổ vĂ triẻu chửng thệ y n
tàm ẵè suy nghỉ vĂ tệm c ch chựa tr . C i chẽnh lĂ tệm c ch ng n ngữa ph t
trièn bẻnh ẵóng thội vối chựa tr cho lĂnh bẻnh .
3.4 Bẻnh h c Cỏng trệnh lĂ mỏn lỷ lu n chử khỏng ẵỗn thuãn tr liẻu triẻu
chửng .

Viẻc nghi n cửu Bẻnh h c Cỏng trệnh y u cãu ẵ t c c kặt cảu c a cỏng
trệnh trong hẻ thõng c c kặt cảu . Khi nghi n cửu bẻnh lỷ tững kặt cảu củng ẵíi hịi
viẻc nghi n cửu hẻ thõng . Lỷ thuyặt c c hẻ thõng luỏn soi s ng cho cho nhựng
phừỗng ph p trong bẻnh h c cỏng trệnh . Sỳ phàn lo i , phàn dng bẻnh lỷ,ẵ t ẵợng
v trẽ theo hệnh th i trong toĂn bổ hẻ thõng chửc n ng c a kặt cảu giợp ta c ch
nhện kh ch quan vậ bẻnh c a kặt cảu giợp ta c ch nhện kh ch quan vậ bẻnh c a
kặt cảu vĂ nh n ẵ nh chung vậ tọng thè cỏng trệnh .
Tữ bẻnh h c c a kặt cảu ẵặn nh n ẵ nh chung cho toĂn cỏng trệnh ,tữ tọng
thè cỏng trệnh mĂ ẵ nh gi bẻnh cho kặt cảu . Sỳ xàm nh p c a lỷ thuyặt c c hẻ
thõng nàng tãm lỷ lu n c a Bẻnh h c Cỏng trệnh .
Sau khi quan tr c kặt cảu vĂ cỏng trệnh cũ thè , bẻnh h c cỏng trệnh phăi
dỳ b o tệnh hệnh tiặn trièn bẻnh vĂ tệm bẻnh c n . Muõn v y phăi n m vựng c c
chuy n mỏn kh c , v n dũng tọng hỡp ẵè mửc ẵổ dỳ b o cĂng s t vối thỳc ti n
cĂng tõt . Sỳ s t vối thỳc ti n ẵừỡc kièm tra lợc ẵãu b ng c c thẽ nghiẻm kièm tra
vĂ sau ẵảy lĂ qu trệnh thỳc tặ di n biặn kièm nghiẻm . M i tri thửc vậ khoa h c
dỳ b o ẵừỡc sứ dũng tr n cỗ sờ càn nh c theo tệnh hệnh thỳc ti n . Dỳ b o theo

phừỗng ph p chuy n gia , theo phừỗng ph p kặt quă quan tr c , theo phừỗng ph p
thõng k vĂ nhựng cỏng cũ to n h c. Bảt kỹ phừỗng ph p nĂo vậ dỳ b o vậ hừ
hịng , vậ bẻnh lỷ c a cỏng trệnh , ti u chuán ẵ nh gi cao nhảt lĂ thỳc ti n .
Viẻc sứ dũng nhựng cỏng cũ thẽ nghiẻm mối theo phừỗng ph p ph h y
mạu ho c khỏng ph h y mạu ẵíi hịi mổt kiặn thửc hiẻn ẵ i . Sỳ c p nh t kiặn thửc
hiẻn ẵi nàng tãm Bẻnh h c Cỏng trệnh thĂnh mổt khoa h c lỷ lu n chử khỏng ẵỗn
thuãn lĂ mổt khoa h c thỳc nghiẻm nhảt thội , ng n h n .
6
3.5 Bẻnh h c Cỏng trệnh soi s ng cho cỏng t c dỳ b o , dỳ phíng vĂ ẵiậu tr .
Nghi n cửu triẻu chửng bẻnh , bẻnh lỷ , tệm bẻnh c n , dỳ b o bẻnh sinh ,
ngoĂi mũc ẵẽch chựa tr , sứa chựa cỏng trệnh cín dỳ b o , dỳ phíng nhựng tai
biặn , nhựng viẻc s ẵặn khi chừa k p sứa chựa . Cĩ mổt sõ cỏng trệnh xuảt hiẻn
vặt nửt . Khi nghi n cửu bẻnh sinh thảy khỏng ẵ ng nguy hièm , bẻnh c n cĩ thè
kh ng ẵ nh giăn ẵỗn . Nhừ thặ viẻc nghi n cửu Bẻnh h c giợp ta kh ng ẵ nh bẻnh
lỷ , dỳ b o vĂ ho ch ẵ nh kặ ho ch sứa chựa k p thội , thịa ẵ ng vĂ ẵợng lợc .
Nhộ cĩ nghi n cửu Bẻnh h c Cỏng trệnh mĂ viẻc sứa chựa ẵợng bẻnh , cãn
sứa chựa mửc nĂo thệ sứa chựa mửc ảy . LĂm nhừ thặ , vữa ẵ p ửng tẽnh kinh tặ ,
vữa cĩ hiẻu quă thiặt thỳc . Viẻc ẵiậu tr mĂ tị từộng bẻnh c n , n m vựng bẻnh
sinh , khi ẵiậu tr xong , hoĂn toĂn y n tàm vĂ tin từờng .
IV. Phừỗng ph p trong Bẻnh h c Cỏng trệnh .
Phừỗng ph p lĂ ẵiậu rảt quan tr ng . Claude Bernard nĩi :" Chì cĩ phừỗng
ph p tõt mối cho phắp chợng ta ph t trièn vĂ sứ dũng tõt hỗn nhựng khă n ng
thi n nhi n mĂ trội phợ cho chợng ta , cín nhừ phừỗng ph p xảu thệ cĩ thè ng n
khỏng cho chợng ta thu ẵừỡc c i lỡi mĂ chợng ta mong muõn . c ph t minh rảt
quỷ trong khoa h c cĩ thè b giăm hay t liẻt bời mổt phừỗng ph p xảu tr i l i
phừỗng ph p tõt lĂm t ng hay ph t trièn nĩ l n ".
Theo tữ ẵièn thệ phừỗng ph p lĂ c ch lỷ lu n , tiặn hĂnh xứ trẽ ẵè ẵ t ẵặn
mũc ẵẽch , ẵặn mổt sỳ hièu biặt hay chửng minh mổt sỳ th t .
Trong bẻnh h c Cỏng trệnh củng nhừ mổt d ng khoa h c thỳc nghiẻm kh c
cĩ mũc ẵẽch lĂ tệm hièu quy lu t ho t ẵổng c a bẻnh , c a c c qu trệnh bẻnh lỷ

c a kặt cảu khi nhi m bẻnh , khi khỏng hoĂn thĂnh chửc n ng c a kặt cảu .
Cĩ thè hièu phừỗng ph p nhừ c ch xứ trẽ n n mổt c ch ẵỗn giăn coi phừỗng
ph p lĂ kỵ thu t ẵè giăi quyặt mổt vản ẵậ . Tữ ẵĩ , khi hệnh thĂnh mổt khoa h c
mối thệ củng hệnh thĂnh mổt phừỗng ph p ri ng c a nĩ . Nhừng thỳc tặ thệ khỏng
mổt khoa h c nĂo l i cĩ ri ng mổt phừỗng ph p c a mệnh . Khoa h c nĂo mối
hệnh thĂnh củng lĂ kặ thữa c a mổt ho c mổt sõ khoa h c trừốc nĩ . , ẵóng thội nĩ
củng cĩ mõi quan hẻ hựu cỗ ẵặn c c phừỗng ph p c a nhựng khoa h c li n quan .
iậu ẵĩ phăn nh tẽnh linh ẵổng c a phừỗng ph p lu n khoa h c .
Cho n n , phừỗng ph p lu n Bẻnh h c Cỏng trệnh , mổt khi chảp nh n quan
ẵièm Cỏng trệnh lĂ mổt tọng thè nhừ cỗ thè thệ phừỗng ph p lu n c a nĩ s cĩ rảt
nhiậu ẵièm giõng nhừ phừỗng ph p c a sinh lỷ bẻnh h c c a ngừội .
Nh n thửc ẵợng ẵ n tẽnh linh ẵổng c a phừỗng ph p do tẽnh kặ thữa
vĂ tẽnh tiặp c n , ngừội nghi n cửu khỏng b gí bĩ trong mổt d ng phừỗng ph p
nĂo cửng nh c . Khi cãn thiặt cĩ thè sứ dũng mổt phừỗng ph p thẽch ửng nh m ẵ t
ẵừỡc mũc ti u c a mệnh .
Chợng ta cĩ thè hièu phừỗng ph p nhừ lĂ c ch lỷ lu n , c ch hĂnh ẵổng ẵè
ẵt sỳ hièu biặt hay chửng minh mổt sỳ th t thệ ẵĩ chẽnh lĂ phừỗng ph p thỳc
nghiẻm khoa h c .
Nhừ thặ , phừỗng ph p thỳc nghiẻm khoa h c xuảt ph t tữ quan s t kh ch
quan s t kh ch quan c c hiẻn từỡng cãn thiặt rói tr n quan ẵièm duy v t mĂ xày
7
dỳng nhựng giă thiặt thẽch hỡp , ẵợng ẵ n . Sau ẵĩ dùng thứ nghiẻm ẵè kièm chửng
ẵổ tin c y c a giă thiặt vối thỳc tặ . Khi cĩ sai lẻch phăi uõn n n giă thiặt rói l i tiặp
tũc kièm tra cho ẵặn khi hổi tũ giựa giă thiặt vĂ thỳc tặ .
Viẻc quan s t trừốc hặt b ng ngủ quan c a ngừội kỵ sừ . Khi thảy cãn thiặt
vĂ cĩ thè , dùng nhựng cỏng cũ thứ nghiẻm cho nhựng quan s t mĂ ngủ quan b h -
n chặ ho c khỏng ẵ mửc chẽnh x c cãn thiặt .
Ngừội quan s t phăi r n luyẻn ẵè băo ẵăm tẽnh tý mý , tẽnh chẽnh x c
vĂ tẽnh trung thỳc .
Tẽnh tý mý giợp ngừội quan s t thảy hiẻn từỡng mổt c ch cũ thè , rò rĂng ,

ẵi vĂo tững chi tiặt cĩ thè thảy ẵừỡc . T c phong qua loa . ẵ i kh i ẵơ lĂm mảt ẵi
nhựng dự liẻu mổt c ch ch quan .
ổ chẽnh x c ngĂy mổt nàng cao nhộ c c cỏng cũ to n h c , thiặt b quang
h c , thiặt b quan tr c kh c . Nhựng thiặt b ẵiẻn tứ giợp nhiậu cho viẻc phàn
tẽch vĂ sứ lỷ sõ liẻu . M i kặt quă quan tr c vĂ thu ẵừỡc qua sứ lỷ cãn ẵõi chiặu
vối chuán mỳc . M y mĩc thiặt b tinh vi cho nhựng kặt quă chẽnh x c cao .
Tẽnh trung thỳc lĂ ẵíi hịi cao nhảt ẵõi vối ngừội lĂm cỏng t c khoa h c .
Mổt hiẻn từỗng. cĩ thè nhện theo gĩc ẵổ nĂy hay gĩc ẵổ kh c . Sỳ băo ẵăm tẽnh
kh ch quan vĂ trung thỳc giợp ta lỳa ch n ra gĩc ẵổ tõi ừu , xắt theo ỷ nghỉa khoa
h c .
LĂm khoa h c khỏng ẵừỡc phũ thuổc vĂo nhựng ẵ nh kiặn cĩ s n ho c hiẻn
hĂnh . Trong khoa h c cĂng khỏng ẵừỡc ch u ănh hừờng c a mổt tỏn gi o ho c
luóng chẽnh tr nĂo chi phõi .
Khỏng cĩ ẵ nh kiặn lĂ ngừội lĂm thỳc nghiẻm phăi luỏn luỏn nghi ngộ .
C i nghi ngộ c a nhĂ khoa h c . iậu cãn nghi ngộ trừốc ti n lĂ nghi ngộ chẽnh
băn thàn mệnh . C i nghi ngộ khoa h c nh m tr nh nhựng ch quan do ẵ nh
kiặn , ẵè cho mệnh ẵừỡc tỳ do ph n ẵo n nhựng hiẻn từỡng s xăy ra trong thỳc
nghiẻm .
Cĩ thè tĩm t t phừỗng ph p lu n trong bẻnh h c cỏng trệnh nhừ sau :
@ Thu th p dự liẻu .
B ng m t thừộng , b ng dũng cũ quan tr c .
@ Giă thiặt vậ bẻnh c n , bẻnh sinh
Thỳc chảt lĂ xày dỳng mỏ hệnh tệnh trng hừ hịng vối nhựng nguy n
nhàn vĂ tiặn trièn c a hừ hịng .
@ Kièm tra .
ày lĂ nhựng cỏng viẻc thiặt yặu trong Bẻnh h c Cỏng trệnh . Kièm
tra cĩ thè b ng lỷ thuyặt , thỏng thừộng b ng thẽ nghiẻm . Qua kièm tra mĂ kh ng
ẵ nh giă thiặt .
@ Dỳ b o giăi ph p sứ lỷ .
Trong quy trệnh 4 giai ẵon cĩ hai giai ẵon thiặt kặ vĂ hai giai ẵon thỳc

nghiẻm . Giai ẵon 1 vĂ 3 lĂ thỳc nghiẻm . Giai ẵon 2 vĂ 4 lĂ thiặt kặ .
Thỳc tặ thệ sỳ phàn chia khỏng qu rĂnh r nhừ thặ , cĩ thè ẵan xen .
8
Thỳc nghiẻm ẵè lảy dự liẻu xày dỳng giă thiặt ( thiặt kặ ) . Nhừng thỳc
nghiẻm củng ẵè kièm tra thiặt kặ . Khi qua thỳc nghiẻm thảy thiặt kặ chừa s t vối
thỳc tặ , li phăi ẵiậu chình thiặt kặ ẵè thỳc nghiẻm li .
Chì coi lĂ hoĂn tảt khi thảy giă thiặt vĂ kièm nghiẻm trùng hỡp , kặt quă
hai b n hổi tũ .
Chừỗng thử Hai : C c kh i niẻm cỗ băn
Nhựng kh i niẻm nĂy lĂ nhựng vản ẵậ lốn c a c c cỏng trệnh kh i qu t
hĩa c c mõi quan hẻ giựa nhựng hiẻn từỡng bẻnh lỷ , nhựng quy lu t ẵừỡc ẵợc kặt
tữ thảp tối cao . ĩ lĂ sỳ ẵảu tranh giựa c c quan ẵièm duy v t , duy tàm trong c ch
nhện nh n vậ bẻnh c a cỏng trệnh .
Nhựng kh i niẻm nĂy lĂ : bẻnh , bẻnh c n ( hay bẻnh nguy n ) , cỗ chặ
sinh bẻnh ( bẻnh sinh ) , qu trệnh chựa tr ẵè lĂnh bẻnh , qu trệnh x p ẵọ cỏng
trệnh .
I. Kh i niẻm vậ bẻnh .
Bày giộ khỏng cín phọ biặn nhựng quan niẻm thỏ sỗ vĂ thãn bẽ vậ bẻnh c a
cỏng trệnh nhừ thội xừa lĂ cỏng trệnh b bẻnh do nhựng lỳc lừỡng thãn bẽ gày ra
thẽ dũ nhừ do mó mă ẵ t khỏng ẵợng hừống , do trong mổ cĩ d v t xàm ph m , do
thãn linh hay ma quý khỏng ừng ỷ
Bày giộ quan niẻm cỏng trệnh b bẻnh lĂ cỏng trệnh cĩ mổt hay mổt sõ bổ
ph n hừ hịng , khỏng ẵ p ửng chửc n ng sứ dũng ẵậ ra khi thiặt kặ .
Bẻnh ti n thi n lĂ bẻnh ph t sinh tữ khi thiặt kặ cỏng trệnh . Vệ lỷ do
nĂy hay lỷ do kh c mĂ băn thiặt kặ khỏng ẵ p ửng phừỗng chàm sứ dũng cỏng
trệnh . Cĩ thè do tẽnh to n kặt cảu mĂ gày ra khuyặt t t , cỏng trệnh khỏng ẵ khă
n ng ch u tăi nĩi chung ho c mổt d ng tăi thỳc tặ cĩ t c ẵổng l n cỏng trệnh . iậu
ẵĩ cĩ thè lĂ sỗ ẵó tẽnh to n sai ho c quan niẻm vậ tăi tr ng chừa toĂn diẻn . Củng
cĩ thè do cảu to chừa ẵt y u cãu c a sỳ ch u lỳc thỳc tặ . Cĩ thè do lỳa ch n v t
liẻu sứ dũng khỏng chẽnh x c .

NgoĂi chửc n ng ch u tăi , nhựng chửc n ng kh c nhừ ng n c ch , giăi
ph p kiặn trợc khỏng thịa ẵ ng củng lĂ mãm bẻnh chửa ngay trong cỏng trệnh .
Chì cãn qua thội gian ng n sứ dũng , cỏng trệnh bổc lổ ngay hừ hịng . NhĂ cĩ
nhiẻm vũ ng n n ng nĩng ch ng h n . Nặu cảu to sai phãn giăi ph p chõng nĩng thệ
ẵảy củng lĂ cỏng trệnh b bẻnh .
9
Bẻnh ti n thi n cĩ thè do v t liẻu xày dỳng chừa ẵ t c c chì ti u sứ dũng ,
th m chẽ cĩ thè do khăo s t ẵ a chảt sỗ sĂi dạn ẵặn giăi ph p nận mĩng khỏng tõt ,
ngay khi lĂm xong nhĂ ẵơ cĩ mãm mõng bẻnh cho cỏng trệnh .
Nhựng ẵiậu cãn chợ ỷ trong mổt kh i niẻm vậ bẻnh cỏng trệnh :
Khi cỏng trệnh b bẻnh , trong nổi t

i cỏng trệnh hệnh thĂnh mổt càn b ng
mối .
Sau khi cỏng trệnh ẵừa vĂo sứ dũng ho c mồi khi thay ẵọi tr ng th i nổi lỳc thệ
trong cỏng trệnh cĩ sỳ phàn phõi li nổi lỳc ẵè băo ẵăm sỳ ch u lỳc .
ày lĂ quan ẵièm rảt ẵ ng lừu tàm trong viẻc theo dòi mổt cỏng trệnh b
bẻnh . ày lĂ quan ẵièm hiẻn ẵ i trong bẻnh h c cỏng trệnh . Quan ẵièm nĂy xuảt
ph t tữ viẻc coi cỏng trệnh lĂ mổt tọng thè vĂ ẵ t cỏng trệnh trong mỏi trừộng
chửa ẵỳng cỏng trệnh, ẵ t kặt cảu trong toĂn cỏng trệnh .
Khi thiặt kặ , ta kièm tra ẵổ bận cho tững kặt cảu . Khi kièm tra ọn ẵ nh ,
chợng ta ẵ t kặt cảu trong hẻ . Khi cỏng trệnh hoĂn thĂnh tảt că c c bổ ph n , tảt
că c c kặt cảu thệ m i bổ ph n , m i kặt cảu to thĂnh mổt tọng thè , thệ khi mổt
kặt cảu hừ hịng , tùy theo mõi li n hẻ gãn hay xa mĂ cĩ t c ẵổng từỗng hồ , cĩ mõi
cổng ẵóng thẽch hỡp . Sỳ phàn phõi li nổi lỳc ẵè to ra sỳ càn b ng mối lĂ mổt
thỳc ti n mĂ mỏn bẻnh h c cỏng trệnh , nhộ phừỗng ph p lu n tọng hỡp ẵơ ph t
hiẻn ra vĂ ẵừỡc thỳc tặ kièm chửng , chửng minh lĂ ẵợng ẵ n .
Thỏng thừộng sỳ phàn phõi li nổi lỳc , trong mổt giai ẵon nĂo ẵĩ , giwủ cho
cỏng trệnh ẵừỡc bận vựng . Ngừỡc li , cĩ sỳ phàn phõi li nổi lỳc thệ cỏng trệnh s cĩ
nguy cỗ giăm ẵổ bận vựng khi khỏng cĩ nhựng t c ẵổng can thiẻp c a con ngừội .

Bẻnh lĂm cho kặt cảu ho c cỏng trệnh giăm khă n ng lĂm viẻc .
Mũc ẵẽch c a cỏng trệnh lĂ phũc vũ cho con ngừội theo nghỉa lĂ phừỗng
tiẻn cho cuổc sõng . NhĂ ờ lĂ phừỗng tiẻn t i săn xuảt sửc lao ẵổng c a con
ngừội . NhĂ m y lĂ phừỗng tiẻn ẵè s n xuảt cỏng nghiẻp . NhĂ cỏng cổng
lĂ phừỗng tiẻn ẵè thi ẵảu thè thao , ẵè bièu di n nghẻ thu t Mổt cỏng trệnh b
bẻnh s giăm khă n ng phũc vũ : cĩ thè lĂ khỏng ẵ khă n ng ch u hặt mửc tăi , ho
c nhừ thảm , dổt khỏng ẵăp ửng hặt nhiẻm vũ bao che , cĩ thè l i ẵỗn giăn nhừ vở
kẽnh , khỏng băo ẵăm chỏng giĩ chõng bũi chõng nhiẻt ẵổ do bửc x trỳc tiặp
II. Kh i niẻm vậ bẻnh c n .
Bẻnh c n chuy n nghi n cửu nguy n nhàn gày bẻnh .
Bẻnh c n cín cĩ tĂi liẻu g i lĂ bẻnh nguy n . ( Anh : Etiology , Cause of
disease ; Ph p : Etiologie ) .
Bẻnh c n cĩ ỷ nghỉa quan tr ng vậ m t lỷ lu n củng nhừ thỳc ti n . Nghi n
cửu bẻnh c n phăn nh quan ẵièm duy v t hay duy tàm . Vậ thỳc ti n khi cĩ quan
ẵièm ẵợng ẵ n vậ yặu tõ gày bẻnh lĂm cho cỏng t c dỳ b o ph t trièn bẻnh củng
nhừ chựa tr bẻnh mối cĩ kặt quă . Khi rò bẻnh c n , viẻc sứa chựa ẵ t nhựng hiẻu
quă ẵ ng khẽch lẻ . Thẽ dũ nhừ viẻc m i dổt . Sau khi tệm thảy ẵợng bẻnh c n
10
lĂ do nừốc ẵ ng tr n m i thệ viẻc sứa chựa cĩ khi chì ẵỗn giăn lĂ quắt r c ẵ ng
lảp ẵừộng tho t nừốc mĂ thỏi .
2.1 Mổt sõ quan niẻm sai vậ bẻnh c n :
Trong thỳc tặ , xuảt hiẻn nhựng nh n thửc sai lãm vậ bẻnh c n nhừ sau :
* Thuyặt nguy n nhàn ẵỗn thuãn
* Thuyặt ẵiậu kiẻn
* Thuyặt ti n thi n ẵỗn thuãn .
2.1.1 Thuyặt nguy n nhàn ẵỗn thuãn
Thuyặt nĂy cho r ng bẻnh sinh ra do mổt nguy n nhàn quyặt ẵ nh mĂ chì
mổt nguy n nhàn thỏi củng ẵ gày bẻnh .
Mổt thội , khi nĩi ẵặn cỏng trệnh hừ hịng , ngừội ta thừộng nghỉ ngay ẵặn lợn
. Trong ẵiậu kiẻn ẵ a chảt cỏng trệnh t i nhựng khu vỳc xày dỳng t p trung c a ta ,

nĩi chung sửc ch u tăi c a nận lĂ yặu . Nhựng hièu biặt vậ nận vĂ mĩng c a
nhựng ngừội thiặt kặ cín hn chặ . Ănh r ng phãn nhiậu bẻnh t t c a cỏng trệnh
ẵậu xuảt ph t tữ nận vĂ mĩng . Nhừng khỏng phăi m i bẻnh ẵậu do lợn vĂ chì do
lợn .
Nguy n nhàn gày bẻnh rảt kh c nhau . Cĩ thè mổt bẻnh do nhiậu nguy n
nhàn . Li củng cĩ thè mổt nguy n nhàn gày ra nhiậu bẻnh .
Li xắt vậ sỳ t c ẵổng . Cĩ thè cĩ nguy n nhàn nĂy t c ẵổng trừốc , nguy n
nhàn kia t c ẵổng sau . Cĩ thè xăy ra sỳ t c ẵổng ẵóng thội .
Vậ m t mửc ẵổ , cĩ thè nguy n nhàn nĂy thệ t c ẵỏng yặu , nguy n nhàn
kia t c ẵổng m nh . Li củng khỏng loi trữ nhiậu nguy n nhàn ẵóng thội t c ẵổng
vối mửc ẵổ xảp xì nhau .
Thuyặt nguy n nhàn ẵỗn thuãn khỏng kè ẵặn nhựng ẵiậu kiẻn kh c thu n
lỡi cho bẻnh ph t sinh , khỏng xắt ẵặn cỗ chặ c a cỏng trệnh chõng l i nhựng yặu tõ
gày bẻnh , ph nh n nhựng ănh hừờng kh c quan tr ng trong bẻnh c n .
Mổt kh i niẻm sai vậ bẻnh c n ẵừa ẵặn nhựng lẻch l c trong sứa chựa củng
nhừ phừỗng n ng n ngữa sỳ ph t trièn c a bẻnh . Chõng ẵở tẽch cỳc vối nguy n
nhàn gày bẻnh lĂ mổt khẽa cnh quan tr ng khi sứa chựa cỏng trệnh . Căi t o hoĂn
cănh ẵè yắu tõ gày bẻnh khỏng mờ rổng ẵừỡc t c ẵổng củng lĂ mổt m t kh c c a
sứa chựa cỏng trệnh .
Nặu chì biặt mổt nguy n nhàn gày bẻnh vĂ chì chựa tr mổt nguy n nhàn
ảy thỏi , cĩ khă n ng phiặn diẻn . LĂm nhừ thặ , ta ẵơ t ch cỏng trệnh khịi mỏi
trừộng c a nĩ .
Cỏng trệnh vĂ mỏi trừộng cĩ cỏng trệnh phăi ẵừỡc xem lĂ mổt thè thõng
nhảt .
Lảy mổt thẽ dũ hp vậ lợn vĂ nửt . Giă thứ cĩ cỏng trệnh tữ lợn gày ra nửt .
Tr lợn cho khịi nửt tiặp . Cĩ thè gia cừộng cho ngỏi nhĂ ẵè tệnh tr ng ch u lỳc trờ
li nhừ khi chừa b lợn nửt vệ ch c ch n r ng do lợn , nửt khă n ng lĂm viẻc b
giăm yặu . Nặu chì tr liẻu triẻu chửng , chì tệm c ch b t nửt mĂ khỏng ng n lợn
tiặp thệ biặt bao giộ mối ng n ẵừỡc nửt .
11

2.1.2 Thuyặt ẵiậu kiẻn gày bẻnh

.
Ngừỡc vối thuyặt nguy n nhàn ẵỗn thuãn , thuyặt ẵiậu kiẻn gày bẻnh cho
r ng bẻnh ph t sinh do t c ẵổng c a rảt nhiậu ẵiậu kiẻn , kè că nguy n nhàn ,
khỏng cĩ c i nĂo lĂ chẽnh , khỏng cĩ c i nĂo lĂ phũ .
Thuyặt nĂy khỏng ẵợng ờ chồ ẵóng thội ẵừa ra rảt nhiậu yặu tõ bẻnh c n ,
khỏng phàn biẻt nguy n nhàn nĂo lĂ chẽnh , nguy n nhàn nĂo chì lĂ t c ẵổng
phũ th m. Nguy n nhàn vĂ ẵiậu kiẻn , khỏng phàn biẻt vai trí c a tững lo i . iậu
nĂy thừộng lĂm cho ngừội kỵ sừ hoang mang , khỏng ẵ nh ẵừỡc giăi ph p tr liẻu
chẽnh x c .
2.1.3 Thuyặt kặt cảu :
Tr i vối hai nguy n nhàn tr n , thuyặt nĂy cho nguy n nhàn gày bẻnh
lĂ băn thàn kặt cảu . Dỉ nhi n băn thàn kặt cảu cĩ ănh hừờng quyặt ẵ nh ẵặn tuọi
th vĂ sỳ bận vựng c a cỏng trệnh . Nhừng nặu nhản m nh qu mửc ẵặn kặt cảu
lĂ qu n mảt c c ănh hừờng c a mỏi trừộng , c a qu trệnh sứ dũng , qu trệnh
ănh hừờng ngoi lai vĂo kặt cảu cỏng trệnh .
Lảy mổt thẽ dũ lĂ m i kho clanhke nhĂ m y xi m ng Hăi phíng . Mổt lỷ
do quan tr ng ẵè cĩ sỳ cõ lĂ sỳ tẽch ẵ ng bũi xi m ng tr n m i qu dĂy ( 1994 ).
2.2 Quan niẻm khoa h c vậ bẻnh c n :
Viẻc nghi n cửu bẻnh c n phăi theo quan ẵièm biẻn chửng . Phăi phàn tẽch
ẵè thảy mõi quan hẻ ẵợng ẵ n giựa nguy n nhàn vĂ ẵiậu kiẻn gày bẻnh , p dũng
quy lu t nhàn quă vĂo qu trệnh ph t sinh , ph t trièn c a bẻnh .
2 . 2. 1 Mõi quan hẻ giựa nguy n nhàn vĂ ẵiậu kiẻn gày bẻnh :
Mõi quan hẻ nĂy hặt sửc quan tr ng , muõn ẵ nh rò bẻnh , phăi x c ẵ nh
cho tững bẻnh .
2.2.1.1 Nguy n nhàn quyặt ẵ nh vĂ ẵiậu kiẻn ph t huy t c ẵổng c a nguy n nhàn
.
Nguy n nhàn gày bẻnh lĂ yặu tõ cĩ h i s quyặt ẵ nh bẻnh ph t sinh
vĂ c c ẵ c ẵièm c a bẻnh . Thẽ dũ nhừ lốp băo vẻ cõt thắp trong kặt cảu b tỏng

cõt thắp qu mịng lĂ nguy n nhàn gì cõt thắp . Nguy n nhàn nĂy chì ph t huy
t c ẵổng khi cĩ mỏi trừộng cũ thè thẽch hỡp . Mỏi trừộng ám ven bièn cĩ hỗi muõi
trong khỏng khẽ thệ sỳ gì di n ra nhanh chĩng . Mỏi trừộng thừộng xuy n khỏ r o ,
khỏng khẽ khỏng lạn hỗi muõi , khỏng chửa c c t c nhàn n mín thệ phăi rảt làu ,
cĩ khi hĂng chũc n m mối thảy dảu hiẻu cõt thắp b gì .
Trong thẽ dũ nĂy thệ cừộng ẵổ gày bẻnh củng lĂ mổt ẵiậu kiẻn . Giă dũ ờ
vùng ven bièn , quy ẵ nh lĂ lốp băo vẻ cõt thắp c a b tỏng lĂ 50 mm . Nặu lĂm
mối ẵt 40 mm , cĩ khi 20 mm ho c ẽt hỗn . Nguy cỗ thắp gì s lốn nhảt vối trừộng
hỡp lốp băo vẻ mịng hỗn 10 mm , rói ẵặn loi 20 mm
12
Nguy n nhàn vĂ nhựng ẵiậu kiẻn nhảt ẵ nh gày n n mổt bẻnh ẵừỡc g i
chung lĂ nhựng yặu tõ bẻnh c n .
2.2.1.2 Trong nhựng hoĂn cănh nhảt ẵ nh , nguy n nhàn cĩ thè thĂnh ẵiậu kiẻn .
Trong mổt hoĂn cănh nĂo ẵĩ , mổt yặu tõ cĩ thè lĂ nguy n nhàn nhừng
sang hoĂn cănh kh c , nĩ cĩ thè biặn thĂnh ẵiậu kiẻn . Thẽ dũ ẵổ ch c ẵ c c a b
tỏng kắm lĂ nguy n nhàn ẵè nừốc thảm vĂo cỏng trệnh . Muõn b thảm phăi cĩ
nguy n nhàn lĂ cĩ lốp b tỏng ng n nừốc kắm ch c ẵ c . Nhừng nặu cỏng trệnh ờ
nỗi khỏ r o thệ dĂu b tỏng cĩ xõp củng khỏng cĩ thảm . Phăi cĩ nừốc muõn vĂo
cỏng trệnh . iậu kiẻn nừốc vĂo ẵừỡc cỏng trệnh lĂ cĩ lốp ng n nừốc b tỏng kắm
ch c ẵ c . Nguy n nhàn trong trừộng hỡp nĂy ẵơ biặn thĂnh ẵiậu kiẻn .
2.2.2

Quy lu t nhàn quă trong bẻnh c n .
ày lĂ mổt quan ẵièm ẵợng ẵ n trong quyặt ẵ nh lu n trong nghi n cửu
bẻnh h c cỏng trệnh .
2.2.2.1 Mồi bẻnh lĂ h u quă c a nguy n nhàn nhảt ẵ nh vĂ nguy n nhàn cĩ trừốc
h u quă .
Bảt kỹ bẻnh nĂo củng cĩ nguy n nhàn . Tuy cĩ thè cĩ mổt sõ bẻnh chừa tệm
ra nguy n nhàn nhừng phăi tin theo quyặt ẵ nh lu n nĂy . Cĩ thè cĩ nhựng nguy n
nhàn tĂng án khĩ tệm hoc do b h n chặ vệ phừỗng tiẻn khăo nghiẻm , cín cĩ khă

n ng trệnh ẵổ nghi n cửu h n chặ . Khi suy nghỉ nhừ thặ s t ng ẵổ quyặt tàm
nghi n cửu bẻnh c n , tr nh sai sĩt trong phừỗng ph p lu n lĂ sa vĂo duy tàm
lu n .
2.2.2.2 Cĩ nguy n nhàn nhừng khỏng nhảt thiặt ph t sinh bẻnh nặu khỏng cĩ ẵiậu
kiẻn .
Cĩ thè cĩ kặt cảu b bẻnh nhừng sỳ phàn phõi l i nổi lỳc mĂ bổ ph n kh c
chõng ẵở ẵ mĂ bẻnh khỏng ph t sinh . Trừộng hỡp nĂy khỏng phăi lĂ hiặm
thảy . Dùng quan ẵièm xem kặt cảu trong tọng thè cỏng trệnh chợng ta thảy d hièu
, vĂ củng vệ thặ m i khàu trong qu trệnh xày dỳng cãn ẵừỡc nghi m chình thi
cỏng băo ẵăm chảt lừỡng nhừ nhau thệ cỏng trệnh mối cĩ sỳ bận vựng chung . Nặu
ẵè mổt bổ ph n nĂo ẵĩ chảt lừỡng kắm thệ bệnh thừộng chừa cĩ chuyẻn nhừng nặu
cĩ sỳ phàn phõi li nổi lỳc biặt ẵàu ti ẵĩ ch ng lĂ nỗi ẵãu ti n ph t sinh hừ hịng .
2.2.2.3 Cùng nguy n nhàn , nhừng cĩ thè cĩ nhựng h u quă bẻnh kh c nhau tùy v
trẽ cỏng trệnh , tùy mỏi trừộng ẵ t cỏng trệnh .
Kặt cảu thắp ẵừỡc sỗn chõng gì kắm lĂ nguy n nhàn gày gì cho kặt cảu .
Nhừng càn cổt gì nhanh hỗn , n ng hỗn chồ kh c vệ t i ẵĩ ẵổ ám cao hỗn ờ c c chồ
kh c , ẵiậu kiẻn thỏng giĩ ờ ẵĩ củng kắm hỗn ờ chồ kh c .
13
Cùng nguy n nhàn gày bẻnh cho cỏng trệnh lĂ lợn qu mửc cho phắp .
Nhừng mồi vùng mỏi trừộng cĩ ẵiậu kiẻn ẵ a chảt kh c nhau cho kặt quă bẻnh sinh
kh c nhau. Cĩ thè triẻu chửng nhừ nhau, thè hiẻn bẻnh lỷ từỗng tỳ nhau nhừng
khỏng phăi m i mửc ẵổ bẻnh giõng nhau .
2.2.2.4 Mổt triẻu chửng bẻnh cĩ thè cĩ nhiậu nguy n nhàn kh c nhau t c ẵổng .
Triẻu chửng bẻnh lỷ tr n cỏng trệnh lĂ nửt . MĂ nửt thệ cĩ ẵặn hĂng chũc
nguy n nhàn . Mồi nguy n nhàn cho lo i vặt nửt cĩ ẵ c thù ri ng . Nửt c t ẵửt tiặt
diẻn cĩ thè do thiặu thắp ch ch u kắo . Nửt xi n gãn ẵãu dãm cĩ thè do thiặu cõt
ẵai ho c cõt xi n . Vặt nửt d ng chàn chim thừộng do ửng suảt nhiẻt . Vặt nửt vùng
nắn cĩ dng nhừ gó cao nỗi ẵừộng nửt . Nửt do kắo , vặt nửt cĩ chiậu hừống hai nứa
hai b n xa nhau ra . Th m chẽ chì mổt d ng hệnh th i vặt nửt củng cĩ thè do ẵặn
chũc nguy n nhàn .

Ngừội kỵ sừ sứa chựa khi nhện vĂo kặt cảu cử nhừ thảy hiẻn s ng rò sỗ ẵó
nổi lỳc . Nhừ v y mổt yắu tõ bẻnh c n phăi ẵừỡc quan niẻm rảt khoa h c . Nhện
tọng hỡp nhừng am từộng chi tiặt . Khỏng ẵừỡc ch quan phiặn diẻn củng nhừ
ẵ nh kiặn khi chán ẵo n nguy n nhàn bẻnh .
2.3 Xặp loi yặu tõ bẻnh c n :
Nhựng yặu tõ bẻnh c n trong ẵĩ că nguy n nhàn gày bẻnh lạn ẵiậu kiẻn gày
bẻnh thệ vỏ cùng nhiậu . Tuy thặ cĩ thè phàn loi thĂnh yặu tõ b n trong vĂ yặu tõ
b n ngoĂi .
2.3.1 Yặu tõ bẻnh c n b n ngoĂi :
C c yặu tõ mỏi trừộng b n ngoĂi cỏng trệnh , khi t c ẵổng qu mửc dỳ
kiặn cho kặt cảu ho c cho cỏng trệnh ẵậu cĩ thè gày bẻnh cho cỏng trệnh .
2.3.1.1 Yặu tõ cỗ h c :
Loi yặu tõ nĂy lĂ loi ch yặu gày bẻnh cho cỏng trệnh . Nận mĩng cĩ biặn
dng lợn qu mửc quy ẵ nh lĂ mổt d ng bẻnh kh phọ biặn . Tệnh tr ng lốp ẵảt ch u
tăi dừối ẵ y mĩng cĩ nhựng biặn ẵọi nhừ rợt rồng củng hay xăy ra .Th m tăi l n
lốp ẵảt nận do cỏng trệnh làn c n gày lợn ănh hừờng ho c khi xày dỳng cỏng trệnh
b n c nh cĩ cỳ ly khỏng thịa ẵ ng , giăi ph p thi cỏng tùy tiẻn dạn ẵặn sũt lợn cỏng
trệnh ẵơ cĩ .
Mửc nừốc ngãm l n xuõng nhảt lĂ do h mửc nừốc ngãm ho c khai th c
nừốc ngãm mnh củng lĂ nguy n nhàn gày sũt lợn .
ĩng c c cho cỏng trệnh xày dỳng trong ẵỏ th cĩ cỳ ly kh gãn nhựng cỏng
trệnh ẵơ cĩ củng gày nguy hièm cho cỏng trệnh nĂy .
Sỳ bõ trẽ sỗ ẵó kặt cảu khỏng phù hỡp vối cỏng trệnh củng lĂ nhựng t c
nhàn cỗ h c gày bẻnh cho cỏng trệnh . Sỳ ẵ t tăi kh c vối giă thiặt khi tẽnh to n
kặt cảu củng gày nhựng nổi lỳc lĂm hừ hịng cỏng trệnh .
Nĩi chung thệ nguy n nhàn bẻnh cho cỏng trệnh do nhựng yặu tõ cỗ h c
lĂ kh phọ biặn vĂ lĂ ch yặu trong c c nguy n nhàn .
14
2.3.1.2 Yặu tõ v t lỷ :
Yặu tõ v t lỷ gày bẻnh cho cỏng trệnh củng kh nhiậu . Dừối ẵày lĂ nhựng

yặu tõ chẽnh :
(i) Nhiẻt :


Sỳ thay ẵọi nhiẻt ẵổ vối bi n ẵổ lốn lĂ nguón ph t sinh sừ co dơn c a kặt
cảu . Bõ trẽ khe nhiẻt khỏng hỡp lỷ to ra nhựng vặt nửt do kặt cảu dơn nờ vĂ co
ngĩt .
Nhiẻt ẵổ qu cao lĂm cho v t liẻu cảu thĂnh bổ ph n cỏng trệnh b lơo hĩa
nhanh , c c bổ ph n cỏng trệnh thừộng xuy n tiặp xợc vối nhiẻt thừộng mau m n ,
d thay ẵọi tẽnh chảt .
(ii) C c lo

i tia nhừ bửc x

, hóng ngo

i , tứ ngo

i
Nặu quan s t nhựng c nh cứa phỗi mừa n ng vối c nh cứa dè trong bĩng
ràm thệ c nh cứa ẵè ờ nỗi mừa n ng mau hịng hỗn . M i nhỳa phỗi vĂi vũ n ng lĂ
giín , m n , trong khi nặu ẵè trong nhĂ thệ thội gian dùng ẵừỡc kắo dĂi hỗn nhiậu
.
Khi băo dừởng b tỏng cãn che nh n ng trỳc tiặp chẽnh ẵè ng n ngữa
nhựng t c ẵổng c a c c tia , mĂ thỳc ra chừa cĩ nhựng nghi n cửu th t hoĂn
chình vậ nhựng t c ẵổng nĂy .
(iii) Sỳ thay ẵọi p suảt ẵổt ngổt

:
Sỳ thay ẵọi p suảt ẵổt ngổt d lĂm cho kặt cảu b nhựng vặt nửt cĩ d ng

ch u xung m nh .
2.3.1.3 Yặu tõ hĩa h c :
C c yặu tõ hĩa h c gày t c h i cho cỏng trệnh kh phọ biặn . Nhựng cỏng
trệnh săn xuảt thăi c c chảt axit nhừ nhĂ m y accuy thệ dung d ch axit thăi t c
ẵổng l n cỏng trệnh lĂm hừ hịng c c bổ ph n kặt cảu . Hỗi chửa hĩa chảt nhừ
khỏng khẽ ờ ven bièn , khỏng khẽ ờ vùng b ỏ nhi m củng cĩ t c ẵổng ẵặn cỏng
trệnh .
Khỏng khẽ ờ mỏi trừộng gãn nhĂ m y hĩa chảt củng lĂm cho kặt cảu b
ănh hừờng .
Mỏi trừộng bièn phăi cĩ giăi ph p chõng n mín ẵ c biẻt cho kặt cảu .
Sỳ sứ dũng phũ gia hĩa ẵíi hịi phăi nghi n cửu th n tr ng . Trong c c ti u
chuán thừộng hặt sửc lừu tàm ẵặn sỳ sứ dũng c c hĩa chảt sinh clo , sunphat
2.3.1.4 C c yặu tõ sinh h c :
Nhiậu khi chợng ta khỏng ngộ r u b m m t ngoĂi cỏng trệnh hay tăo sinh
sỏi trong khe k nửt c a kặt cảu l i gày t c h i cho cỏng trệnh . C c vi khuán , r
r u , tăo qu trệnh hợt nừốc nhă ra c c axit lĂm cho hịng v t liẻu xày dỳng , n
mín kặt cảu . ỗn giăn chì lĂ r u tăo giự nừốc tr n m t kặt cảu củng thợc ẵáy sỳ gì
nhanh cho kặt cảu .
2.3.1.5

C c yặu tõ sứ dũng :
15
Qu trệnh sứ dũng cỏng trệnh , sỳ duy tu , băo dừởng ẵ nh kỹ khỏng thỳc
hiẻn ẵè cỏng trệnh cĩ nguy cỗ hừ hịng n ng mối nghỉ ẵặn sứa chựa lĂ mổt nguy n
nhàn lĂm ng n tuọi th cỏng trệnh .
Viẻc sứ dũng tùy tiẻn , sỳ ẵũc ẵo vỏ tổi v , va ẵ p m nh thừộng xuy n
lĂ nguy n nhàn gày nhiậu thử bẻnh cho cỏng trệnh .
2.3.2 C c yặu tõ bẻnh c n b n trong :
C c yặu tõ chửa ẵỳng trong nổi t i cỏng trệnh củng cĩ thè lĂ nguy n nhàn
vĂ ẵiậu kiẻn ẵè gày bẻnh . Ta n u nhựng yặu tõ b n trong ch yặu :

2.3.2.1 Yặu tõ sứ dũng v t liẻu :
Viẻc sứ dũng v t liẻu ẵợng quy chuán lĂ yặu tõ quan tr ng nh m băo ẵăm
tuọi th cỏng trệnh . Sứ dũng v t liẻu khỏng ẵợng quy chuán dạn ẵặn tệnh tr ng cỏng
trệnh hừ hịng trừốc tuọi th quy ẵ nh . Nhựng nỗi sứ dũng v t liẻu khỏng ẵ t quy
chuán lĂ mãm mõng bẻnh .
Trong b tỏng thệ cõt liẻu , xi m ng vĂ nừốc lĂ v t liẻu thĂnh phãn ch
yặu . Că ba loi v t liẻu nĂy phăi ẵăm băo chảt lừỡng ẵóng bổ . Xi m ng khỏng băo
ẵăm tẽnh cỗ lỷ hĩa dạn ẵặn chảt lừỡng kắm . Sứ dũng xi m ng kắm phám chảt
lĂ nguy cỗ hĂng ẵãu ẵạn ẵặn bẻnh hon cho cỏng trệnh . Cõt liẻu thỏ lĂ sịi , sịi d m
, ẵ d m , nặu khỏng băo ẵăm chảt lừỡng lĂm sao mĂ t o ẵừỡc bổ xừỗng cửng cho
kặt cảu . Cõt liẻu thỏ phũ thuổc thĂnh phãn thch h c , ẵổ to , kẽch thừốc h t , sõ
lừỡng c c h t khỏng ẵt ti u chuán , ẵổ nh m bậ m t , ẵổ s ch c a h t , sỳ pha lạn chảt
cĩ hi Chợng ta mong muõn cừộng ẵổ b tỏng sứ dũng nhựng n m tối phọ biặn s
lĂ C 30 , C40 , C50 . Muõn v y , chảt lừỡng v t liẻu , nhảt lĂ chảt lừỡng cõt liẻu
phăi ẵừỡc nghi n cửu vĂ trièn khai khai th c cĩ hẻ thõng .
Cãn nhanh chĩng cĩ chiặn lừỡc cho cõt liẻu c a b tỏng mối mong ph t trièn
tõt ẵừỡc cỏng nghẻ b tỏng trong nhựng n m tối . Thẽ dũ nhừ kh ng ẵ nh cõt liẻu
chiặn lừỡc b n c nh ẵ d m tỳ nhi n lĂ sịi xõp cắramic ch ng h n .
Lảy thẽ dũ kh c vậ g ch . Quy ẵ nh ẵảt khỏng ẵừỡc lạn c c h t ẵ vỏi . ảt
nung gch lạn ẵ vỏi , khi nung chẽn , nhựng vi n g ch lạn ht ẵ vỏi s biặn thĂnh
gch lạn vỏi sõng . Khi g p ám hay g p nừốc c c h t vỏi hợt nừốc ẵè biặn thĂnh vỏi ,
vĂ nhừ thặ b trừỗng nờ thè tẽch lĂm cho g ch b nọ vỏi , nhiậu vi n g ch b nửt
vở.
V t liẻu xảu , khỏng ẵ t c c ti u chuán lĂ mãm mõng bẻnh b n trong kặt
cảu, b n trong cỏng trệnh .
2.3.2.2 Yặu tõ kặt cảu , cảu to cỏng trệnh :
Yặu tõ kặt cảu vĂ cảu to cỏng trệnh chửa ẵỳng sỳ tọng hỡp că v t liẻu xày
dỳng vĂ trệnh ẵổ thiặt kặ .
Cĩ v t liẻu tõt mĂ thiặt kặ khỏng tõt thệ củng khĩ cĩ ngỏi nhĂ bận vựng . è
mổt sai sĩt nĂo trong qu trệnh tẽnh to n kặt cảu lĂ nuỏi mổt mãm bẻnh trong

cỏng trệnh . Trong tẽnh to n cỏng trệnh thệ giăi ph p sỗ ẵó kặt cảu lĂ yặu tõ quan
tr ng . Cảu t o kặt cảu củng lĂ mổt yặu tõ b n trong cỏng trệnh quan tr ng . Cảu t -
o sai củng lĂ nỗi nguón gõc bẻnh cỏng trệnh .
16
III . Kh i niẻm vậ bẻnh sinh :
Bẻnh sinh lĂ mỏn nghi n cửu vậ cỗ chặ ph t sinh , ph t trièn vĂ kặt thợc
c a bẻnh .
Khi cỏng trệnh hay kặt cảu ch u c c t c nhàn gày bẻnh thệ qu trệnh di n
biặn ra sao , cỗ chặ c a qu trệnh di n biặn , sỳ tiặn trièn c a bẻnh lĂ ẵõi từỡng
nghi n cửu c a bẻnh sinh .
Bẻnh c n vĂ bẻnh sinh lĂ hai lỉnh vỳc nghi n cửu li n quan m t thiặt vối
nhau . Biặt bẻnh c n thệ giăi ph p sứa chựa chẽnh x c . Biặt bẻnh sinh cĩ thè ng n
ch sốm ẵừỡc bẻnh , h n chặ ẵừỡc t c h i củng nhừ tr liẻu ngay tữ khi mửc ẵổ hừ
hịng chừa ẵ ng kè lĂ mổt giăi ph p tõt .
Nghi n cửu bẻnh sinh , ẵậ ra nguy n t c phíng bẻnh , biặt c ch gện giự cho
cỏng trệnh bận làu , kắo dĂi tuọi th phũc vũ lĂ ẵiậu hựu ẽch .
Mổt bẻnh trong di n biặn ẵãy ẵ trăi qua c c thội kỹ : m c bẻnh , thội kỹ
tiẻm ph t , thội kỹ toĂn ph t vĂ thội kỹ kặt thợc .
Trong mồi thội kỹ nĂy cĩ t c ẵổng c a bẻnh ẵóng thội củng cĩ t c ẵổng c a
sỳ chõng ẵở li bẻnh . Sỳ chõng ẵờ li bẻnh chẽnh lĂ sỳ tỳ s p xặp , ẵiậu chình l i nổi
lỳc ẵè cổng ẵóng c c kặt cảu tham gia ch u lỳc chung khi mổt kặt cảu nĂo ẵĩ suy
giăm ch u lỳc .
iậu kh c giựa bẻnh h c c a ngừội vối bẻnh h c cỏng trệnh ờ chồ ngừội
lĂ mổt sinh v t cín cỏng trệnh khỏng phăi lĂ sinh v t . Sinh v t thừộng tỳ ẵiậu
chình cỗ thè b ng sỳ săn sinh ra kh ng nguy n chõng l i kẽch thẽch ngoi lai . Cỏng
trệnh khỏng tỳ lĂm ẵừỡc ẵiậu ẵĩ . Sỳ phàn phõi li nổi lỳc lĂ hiẻn từỡng b ẵổng
theo nhựng quy lu t cỗ h c , v t lỷ h c do ngừội thiặt kặ cảu t o n n vĂ cĩ thè dỳ
liẻu tữ khi thiặt kặ cỏng trệnh .
N m quy lu t bẻnh sinh giợp con ngừội can thiẻp k p thội vối cỏng trệnh b
bẻnh . Khỏi phũc k p thội cỏng trệnh hừ hịng cĩ thè t o li sỳ lĂm viẻc bệnh thừộng

cho cỏng trệnh . Nặu khỏng cĩ sỳ can thiẻp c a con ngừội , cỏng trệnh s x p , xũp .
Tệm hièu bẻnh sinh c a tững lo i bẻnh qua tững giai ẵon giợp ta ch ẵổng ẵõi
phĩ vối di n biặn tệnh hệnh . Tệm hièu bẻnh sinh giợp cho sỳ ẵ nh liẻu kặ ho ch duy
tu , sứa chựa k p thội , dỳ b o khă n ng nguy hièm cho viẻc sứ dũng cỏng trệnh .
Bẻnh nguy n ( bẻnh c n ) ẵĩng vai trí khời ph t , sau ẵĩ lĂ qu trệnh bẻnh
sinh . Qu trệnh bẻnh sinh l i cĩ thè cĩ bẻnh c n mối . Sỳ từỗng t c giựa bẻnh c n
vĂ bẻnh sinh lĂ sỳ kặt hỡp ch t ch .
Sau ẵày lĂ nhựng nắt chẽnh trong qu trệnh bẻnh sinh :
2.3.1 Vai trí yặu tõ bẻnh c n trong qu trệnh bẻnh sinh :
Yặu tõ bẻnh c n ẵĩng vai trí quan tr ng trong di n biặn c a bẻnh . Tùy theo
cừộng ẵổ , thội gian t c ẵổng vĂ v trẽ t c ẵổng mĂ di n biặn c a bẻnh kh c nhau
.
2.3.1.1 Vậ cừộng ẵổ :
17
Khi bẻnh c n cĩ cừộng ẵổ lốn t c ẵổng l n cỏng trệnh lĂm cỏng trệnh làm
bẻnh ờ thè cảp . Mổt kặt cảu ch u xung lỳc va ch m mnh , mổt cỏng trệnh b bơo
cảp lốn , mổt cỏng trệnh ch u t c ẵổng c a mỏi trừộng chửa khẽ xàm thỳc nóng ẵổ
cao gày nguy hièm ờ thè cảp . Phăi cĩ nhựng quyặt ẵ nh tr liẻu sốm , nặu khỏng
nĩi lĂ khán cảp .
Khi nhựng t c nhàn gày h i cĩ cừộng ẵổ yặu hỗn , tuy s dạn ẵặn nguy hièm
cho cỏng trệnh nhừng ẵíi thội gian làu hỗn . Cĩ nhựng bẻnh c n từờng nhừ ẽt t c
ẵổng ẵặn cỏng trệnh , ch ng h n nhừ khĩi , nhừng nặu khĩi cĩ nóng ẵổ ẵ m ẵ c t c
ẵỏng làu dĂi củng lĂm nguy hi cho cỏng trệnh .
2.3.1.2 Thội gian t c ẵổng :
Cĩ nhựng t c ẵổng nhảt thội khỏng ho c ẽt ănh hừờng ẵặn cỏng trệnh .
Nhừng nặu t c ẵổng làu dĂi l i lĂm nguy hièm cho cỏng trệnh . Nhựng ngỏi
nhĂ gãn ẵừộng cĩ xe cổ n ng ẵi thừộng xuy n vối m t ẵổ lốn thừộng lĂm ănh
hừờng ẵặn cỏng trệnh . Nặu tãn suảt ẽt thệ hãu nhừ khỏng ănh hừờng bao nhi u .
Thội gian lĂm cho thắp trong kặt cảu ửng lỳc trừốc b chùng dơo . Thội
gian dĂi ẵè kặt cảu trong mỏi trừộng n mín lĂm cho h u quă nghi m tr ng .

ĩng c c b ng bợa cho nhiậu c c sàu s ănh hừờng ẵặn c c cỏng trệnh làn
c n trong ph m vi b n kẽnh ănh hừờng .
2.3.1.3 V trẽ t c ẵổng :
V trẽ t c ẵổng c a c c yặu tõ bẻnh c n rảt ănh hừờng ẵặn bẻnh h c cỏng
trệnh . Cõt thắp b gì ờ nhựng v trẽ nổi lỳc nhị ẽt nguy h i hỗn ờ v trẽ nổi lỳc lốn
.
Thỏng thừộng bẻnh c n kh c nhau gày ra nhựng t c ẵổng l n v trẽ kh c
nhau . V trẽ t c ẵổng theo bẻnh c n cĩ nhựng quy lu t c a nĩ . Nhừng củng cĩ thè
cĩ nhựng yặu tõ bẻnh c n khỏng theo quy lu t phọ biặn , thừộng v trẽ xuảt hiẻn
triẻu chửng ờ nhựng nỗi xung yặu c a kặt cảu hay ờ chồ cĩ mãm bẻnh ti n thi n .
2.3.2

Vai trí c a sỳ chõng ẵở c a cỏng trệnh vĂ kặt cảu trong qu trệnh bẻnh sinh :
Cỏng trệnh vĂ kặt cảu ẵừỡc chặ to phù hỡp vối mỏi trừộng thệ ẽt b bẻnh
hỗn nhựng cỏng trệnh khỏng phù hỡp vối mỏi trừộng . Nhựng cỏng trệnh ờ mỏi
trừộng cĩ tẽnh n mín thệ nhựng cỏng trệnh ho c kặt cảu cĩ băo vẻ chõng n mín
thừộng bận vựng hỗn nhựng cỏng trệnh băo vẻ kắm .
Cãn cĩ nhựng quy chặ sứ dũng cho nhựng cỏng trệnh cãn cĩ chặ ẵổ sứ dũng
ẵ ng lừu tàm ẵè kắo dĂi tuọi th cỏng trệnh .
2.3.2.1 Tuọi cỏng trệnh hay kặt cảu :
Cỏng trệnh sứ dũng ẵơ làu n m , nhựng t c ẵổng c a mỏi trừộng vĂ thội
gian lĂm cho nĩ khỏng thè ch u tăi tõt nhừ củng cỏng trệnh ảy mối lĂm . Qua thội
gian , tẽnh chảt cỗ , hĩa , lỷ c a v t liẻu tọ hỡp n n cỏng trệnh thừộng thay ẵọi .
Khi nghi n cửu bẻnh c n củng nhừ tệm hièu bẻnh sinh cãn chợ ỷ ẵặn ẵ c
ẵièm nĂy . Sau mổt thội gian sứ dũng , khi cãn thiặt , cĩ sỳ ẵ nh gi l i khă n ng
ch u lỳc c a kặt cảu hiẻn hựu .
2.3.2.2 Loi , dng cỏng trệnh :
18
Loi , dng cỏng trệnh kh c nhau cĩ qu trệnh bẻnh sinh kh c nhau . Cỏng
trệnh b ng kặt cảu kim lo i cĩ qu trệnh bẻnh sinh kh c vối cỏng trệnh b tỏng cõt

thắp . Cỏng trệnh b ng gồ cĩ qu trệnh bẻnh sinh kh c vối cỏng trệnh b tỏng cõt
thắp
Cỏng trệnh dàn dũng cĩ qu trệnh bẻnh sinh kh c cỏng trệnh cỏng nghiẻp vệ
mỏi trừộng chửa dỳng củng nhừ kièu d ng cỏng trệnh cỏng nghiẻp kh c cỏng
trệnh dàn dũng .
2.3.2.3 Yặu tõ ngoi mỏi :
Ngoi mỏi ănh hừờng kh lốn ẵặn qu trệnh bẻnh sinh . Cỏng trệnh ven bièn
cãn tuàn theo nhựng ẵiậu kiẻn băo vẻ nghi m ng t hỗn cỏng trệnh trong ẵảt liận .
Cỏng trệnh ờ vùng hay cĩ bơo lốn phăi ẵừỡc tẽnh to n cĩ mửc chõng ẵở thịa ẵ ng .
NhĂ gồ ờ nỗi thừộng xuy n ám ừốt quanh n m s mau b nảm mõc củng nhừ mũc
m t . Nhiậu lo i cỏn trùng ho c nảm , khuán chì ph ho i gồ khi ẵổ ám qu giối h n
nĂo ẵĩ . Nặu gồ khỏ thệ ng n ẵừỡc t c ẵổng c a nhựng sỳ ph ho i c a nhựng cỏn
trùng nĂy .
2.3.3 Mõi li n quan giựa cũc bổ kặt cảu vĂ cỏng trệnh trong qu trệnh bẻnh sinh :
Nhiậu ngừội ẵơ thiặu chợ ỷ ẵặn tọng thè khi xắt kặt cảu hay cỏng trệnh hừ
hịng vối quan ẵièm hịng ẵàu chựa ẵĩ . LĂm nhừ v y cĩ thè dạn ẵặn sai lãm lĂ sứa
chựa triận mi n, tõn kắm , mĂ khỏng hiẻu quă . Kặt cảu vĂ cỏng trệnh lĂ mổt
tọng thè nhừ nhựng phãn tr n ẵơ trệnh bĂy . T ch rội kặt cảu khịi cỏng trệnh s
b phiặn diẻn dạn ẵặn sai lãm trong chựa tr cho cỏng trệnh hừ hịng . Ta chợ ỷ
ẵặn c c mõi từỗng quan sau ẵày :
2.3.3.1 Mõi li n quan giựa toĂn cỏng trệnh vối tững kặt cảu :
Cỏng trệnh ẵừỡc kặt cảu cảu to n n trong mổt hẻ thõng . C c kặt cảu g n
vối nhau theo dng giĂng buổc nĂo ẵĩ ẵè to n n cỏng trệnh . Hẻ thõng ọn ẵ nh vệ
dng li n hẻ giựa c c kặt cảu hỡp lỷ . Cỏng trệnh bận vựng thệ dù mổt vĂi kặt cảu
cĩ yặu chợt ẽt củng khỏng ănh hừờng lĂ bao . Nặu hẻ kặt cảu khỏng hỡp lỷ , toĂn
cỏng trệnh xổc xẻch thệ mổt sõ kặt cảu cĩ tõt cĩ khịe củng ch ng ẵừỡc lỡi lổc gệ .
2.3.3.2 Mõi li n quan giựa kặt cảu vối toĂn cỏng trệnh :
Cỏng trệnh lĂ t p hỡp c c kặt cảu . Tững kặt cảu li n kặt vối nhau thĂnh
cỏng trệnh . C c kặt cảu l i g n vối nhau theo c c c p quan hẻ nhừ gãn - xa , trỳc
tiặp- gi n tiặp , cửng - mậm , ngĂm - khốp , ph ng-khỏng gian .

Mổt cỏng trệnh bận vựng ẵừỡc to n n tữ nhựng kặt cảu ẵăm băo chảt lừỡng .
Kặt cảu tọ thĂnh chừa ẵt y u cãu t o n n hẻ kặt cảu khỏng bận vựng .
Kặt cảu b hịng s ănh hừờng ẵặn toĂn bổ cỏng trệnh . nh hừờng nhiậu hay
ẽt tuàn theo c c c p quan hẻ mĂ lu n ẵ nh .
2.3.4

Víng xo n bẻnh lỷ vĂ khàu chẽnh :
19
Trong tiặn trièn , bẻnh lỷ thừộng ph t trièn qua nhiậu giai ẵo n g i lĂ khàu .
Nhựng khàu ẵõ s p xặp li n tũc theo mổt trệnh tỳ vĂ li n quan m t thiặt vối nhau .
Bẻnh sinh h c nghi n cửu cỗ chặ ph t trièn c a bẻnh củng nhừ nghi n cửu nhựng
quan hẻ từỗng t c lạn nhau giựa c c khàu trong qu trệnh ph t trièn . Trong nhiậu
qu trệnh bẻnh lỷ , nhựng khàu xăy ra sau cĩ t c ẵổng trờ l i khàu trừốc lĂm cho
cỏng trệnh n ng th m . Qu trệnh kặt cảu b n mín sau khi cĩ nhựng vặt nửt sinh
ra do va chm mnh cỗ h c thệ t c ẵổng cỗ h c b nguy hièm th m do cĩ t c ẵổng
n mín tiặp theo .
Trong bẻnh h c c a ngừội , coi hiẻn từỡng nĂy lĂ víng xo n bẻnh lỷ vệ sau
mồi t c ẵổng lĂm cho cĩ sỳ hệnh thĂnh ẵiậu mối m vậ lừỡng . Tọng qu t thệ cĩ
thè t c ẵổng sau lĂm cho bẻnh n ng th m , nhừng củng khỏng lo i trữ khă n ng
ẵiậu nĂy li lĂm giăm nh bẻnh ẵơ cĩ .
Nghi n cửu víng xo n bẻnh lỷ hay lĂ nghi n cửu t c ẵổng qua l i c a mổt
chuồi kắo theo nhau c a Bẻnh h c Cỏng trệnh nh m khỏng ẵè nhựng phăn ửng
bẻnh d t dày gày t c ẵổng kắo dĂi mổt ănh hừờng bẻnh củng nhừ lĂm cho nhiậu
nguy n nhàn dạn d t nhau t c ẵổng dạn cỏng trệnh tối x p , xũp .
2.3.4

Qu trệnh bẻnh lỷ Cỏng trệnh :
2.3.4.1 nh nghỉa :
Vối mổt cỏng trệnh b bẻnh , ta phàn biẻt : phăn ửng bẻnh lỷ , qu trệnh
bẻnh lỷ , trng th i bẻnh lỷ .

Phăn ửng bẻnh lỷ lĂ sỳ phăn ửng li c a v t liẻu , c a kặt cảu khi cĩ t c ẵổng
ngoĂi ỷ muõn c a thiặt kặ vĂo kặt cảu cỏng trệnh .
Qu trệnh bẻnh lỷ lĂ phửc hỡp nhiậu phăn ửng bẻnh lỷ c a cỏng trệnh
chõng ẵở vối c c t c nhàn lĂm h i cỏng trệnh . iậu nĂy bao hĂm di n biặn c a
bẻnh trong kặt cảu cỏng trệnh .
Trng th i bẻnh lỷ lĂ qu trệnh chuyèn biặn ch m c a cỏng trệnh b bẻnh .
Thẽ dũ sỳ nghi ng c a th p Piza kắo dĂi nhiậu n m . Qu trệnh ảy di n ra trong
thội gian dĂi . Bẻnh cĩ thè ph t trièn theo chiậu hừống xảu , củng cĩ thè bẻnh dững
li mổt vĂi n m . Khi cĩ t c ẵổng gày bẻnh ẵ mổt cừộng ẵổ nĂo ẵĩ , ho c t c ẵỏng
phũ th m kh c lĂm cho hừ hịng cỏng trệnh toĂn bổ .
2.3.4.2 C c thội kỹ c a bẻnh :
Bẻnh lĂ mổt qu trệnh di n biặn qua c c giai ẵo n : m c bẻnh , thội kỹ tiẻm
ph t , thội kỹ toĂn ph t vĂ thội kỹ kặt thợc .
(i) Thội kỹ m c bẻnh

:
Khi cỏng trệnh ch u mổt hay nhiậu yặu tõ bẻnh c n t c ẵổng ẵặn mổt cừộng
ẵổ ẵ lốn mĂ cỏng trệnh khỏng ẵ sửc ng n c c ănh hừờng c a t c ẵổng nĂy xuảt
hiẻn nhựng dảu hiẻu bẻnh .
Cĩ lỳc ngoĂi t c ẵổng , trong kặt cảu sinh nổi lỳc ẵóng thội sinh biặn d ng .
Biặn dng vừỡt qu mửc nĂo ẵĩ cỏng trệnh b t ẵãu ẵừỡc g i lĂ hừ hịng hay m c
20
bẻnh . Thẽ dũ kh c nhừ dùng từộng b tỏng lĂm mĂng ng n nừốc . Khi lừỡng
nừốc thảm qua từộng lốn hỗn lừỡng nừốc bõc hỗi cỏng trệnh b thảm .
Khi trng th i bẻnh ẵ quan tr c b ng ngủ quan hay cỏng cũ ta g i bẻnh ẵơ
lổ rò. Cín bẻnh mĂ ngủ quan ngừội kỵ sừ chừa ph t hiẻn ẵừỡc thệ bẻnh ờ thè án .
(ii) Thội kỹ tiẻm ph t

:
Thội kỹ c c triẻu chửng bẻnh xuảt hiẻn rò rẻt , ẵãy ẵ . Lợc nĂy cỏng trệnh

chuyèn sang thội kỹ mối , cĩ nhựng dãu hiẻu thẽch ửng vối hoĂn cănh mối . Thẽ
dũ , trừốc ẵày kặt cảu chì ch u tăi ờ mửc tẽnh to n nĂo ẵĩ . Nay do bổ ph n kh c
b giăm yặu ch u lỳc lĂm cho kặt cảu ảy b th m t c ẵổng mối ẵè giự cho cỏng
trệnh ờ thặ càn b ng mối .
Thội gian c a thội kỹ nĂy tùy thuổc bẻnh , tùy cừộng ẵổ c a bẻnh thè hiẻn
qua triẻu chửng . Khi quan s t cỏng trệnh thảy ẵơ cĩ triẻu chửng , tuy ờ vùng nguy
hièm nhừng mửc ẵổ cín trong phm vi cho phắp ẵừỡc thệ bẻnh củng chừa phăi ờ mửc
cảp b ch . Cĩ khi thè hiẻn qua triẻu chửng thảy cín chừa nguy hièm nhừng l i cĩ
nguy cỗ x p ẵọ bảt kỹ nặu cõ nhựng tai biặn ngạu nhi n cĩ tãn suảt lốn .
Cho n n phăi hặt sửc th n tr ng vĂ thỏng minh trong c c quyặt ẵ nh khi
ẵ nh liẻu giăi ph p . Khỏng thè m y mĩc , nhừng củng khỏng thè qu lỹ .
Theo tẽnh chảt vĂ thội gian di n biặn c a bẻnh mĂ ta chia ra ba thè :
Thè cảp tẽnh

: Triẻu chửng rò rẻt . Cĩ thè lĂm cho cỏng trệnh ho c kặt cảu hừ hịng
ho c x p ẵọ ngay .
Thè b n cảp tẽnh

: Triẻu chửng tuy rò rĂng nhừng yặu tõ nguy hièm cho cỏng
trệnh chừa khán trừỗng nhừ ờ thè cảp tẽnh .
Thè m

n tẽnh

: Cỏng trệnh b bẻnh khỏng gày nguy hièm cho ngừội sứ dũng
nhừng gày khĩ ch u . Thẽ dũ nhừ vặt nửt nhị , thảm dổt chợt ẽt .
(iv) Thội kỹ kặt thợc bẻnh

:
Khi cỏng trệnh ẵừỡc chựa tr ho c khỏng ẵừỡc chựa tr mĂ sỳ tỳ càn b ng

khỏng gày nhựng h u quă qu mửc thệ :
* Cỏng trệnh khịi bẻnh , khỏi phũc ẵừỡc tẽnh n ng sứ dũng
* Cỏng trệnh vạn lĂm viẻc ẵừỡc nhừng khỏng ẵừỡc nhừ củ
* Cỏng trệnh khỏng khịi bẻnh mĂ li l p l i bẻnh củ
* Cỏng trệnh hừ hịng kièu mối do chựa tr sai bẻnh c n
* Cỏng trệnh x p ẵọ , do khỏng ẵừỡc chựa tr ho c do chựa tr sai hoĂn toĂn .
Tr n ẵày chợng tỏi ẵừa ra nhựng lỷ lu n chung nhảt , lĂ phãn quan tr ng
nhảt trong Bẻnh h c Cỏng trệnh i cừỗng .
trừộng ẵi h c kiến trúc hĂ nổi
21
PGs L KiËuÅ
Gièi thiÎu vË
bÎnh h c cáng trÖnhà
( lý luËn c¬ së vÒ bÖnh häc c«ng tr×nh )
Hæi ngh Khoa h cÙ à
22~24 Th ng Hai 1995Ÿ
t¹i trêng §¹i häc X©y dùng
H µ - n é i
1 9 9 5
22
La Pathologie d' ouvrages d' art
( Sommaire )
Prof. Le Kieu
Le gestionnaire responsable d' un patrimoine d'ouvrages d'art doit en
organiser la surveillance , l'entretien et la r¾paration .
L'Ingenieur constructeur d'ouvrages d'art doit connaitre les causes des
pricipaux d¾sordres et les dispositions constructives qui influencent la
durabilit¾ des structures .
Avec une m¾thodologie du science pratique et les moyens d'experience
modernes , l'auteur expose systematiquement la Pathologie en deux parties :

* La Pathologie en g¾n¾rale
* La Pathologie des structures .
THAM KHAO CHINH
1. Robert Morehead Human Pathology Washinton,New-York 1965
2. J.B. Walter , M.S. Israel General Pathology J&A Churchill-London
1963
3. Vñ TriÎu An ‡i cõçng Sinh lû BÎnh h cà NXB Y h c - H¡ næi 1977à
4. Theodor A. Burge Concrete Durability Symposium Hanoi January
18/1993
5. ViÎn KHKTXD Bæ XD Tháng b o KHKTXD-Sâ c biÎt Ÿ ‡´ H¡ næi 1988
23
6. Nguy n v n t Khoa h c B tỏng ngĂy nay NXB KHKT - HĂ nổi 1992
7. L v n Kièm Hừ hịng vĂ sứa chựa cỏng trệnh ,2 t p T s ch HXD
1971
8. V.A. Durỗnatgiừ Gia cõ nận vĂ mĩng khi sứa chựa nhĂ NXB Xày dỳng -
1981
9 . Nguy n xuàn Bẽch Sứa chựa vĂ gia cõ cỏng trệnh xày dỳng NXB KHKT -
1993
10. Hổi thăo NDT 29-30/8/1991 ThĂnh phõ Hó chẽ Minh
11. Tọng cũc Ti u chuán Kỵ thu t Kièm tra b ng Si u àm HĂ nổi
1990
12. Nguy n v n t Sứ dũng NDT ẵè khăo s t chảt lừỡng b tỏng
tr n cỏng trệnh Trung tàm Hồ trỡ Kỵ thu t
1990
13. ASME- Section IX. Qualification Standard for Welding and Brazing
Procedures , Welders,Brazers and Welding and Brazing Operators July 1
, 1992.
14. ASME - Nondestructive Examination - Codes and Standards - 1992
15. Vò v n Thăo vĂ cổng sỳ BĂi giăng vậ Thẽ nghiẻm Cỏng trệnh ( dy cho
KhoaXD)

The Building Pathology
Prof. LE KIEU
The creation of a building has become so complicated that an individual
can not cover all knowledge on construction, leading to the development of a
great number of more and more narrow fields.
Such division of knowledge on construction has caused the unilateral
properly in compliance with its design ( a diseased building).
24
It is necessary and reasonable to generalize the study on the symptom
and disease of building for extending its durability.
It is subjective to decide the treatment of a diseased building without
conducting the overall survey of the building and its disease. It will become
costly and even risky to the building if done in this manner.
This Theme systematizes the views of the Building Pathology and
integrates various disconnected concepts on the treatment of a diseased building
into a theory./.
25