Thực trạng kiến thức, thái độ, thực hành về sức khỏe sinh sản của học sinh trung học phổ thông thành phố bắc giang và hiệu quả can thiệp

1

BỘYTẾ
CYD
C THÁI NGUYÊN

TR

T

T
CỦA ỌCS

CTR

TỨCT
T C
VỀ SỨC
ỎE S
SẢ
TRU
ỌCP ỔT Ô T
P ỐBẮC A
V
ỆU QUẢ CA T ỆP

U

B C SỸ CHUYÊN KHOA CẤP

CHUYÊN

YT CÔ
ố 62.72.76.01

C

H
D
A ỌC
1.GS.TS
V
D
2. TS.
UYỄ QUA

THÁI NGUYÊN - 2011


2

ẶTVẤ

Ề

nay,

,

,
ta ầ

quan tâm.
22-23%) và

Nam

ự

ơ

ể

í

ủ
ì

y

,ì

ạ
ễ

y

y , ì

ờ

ì

ụ,

ụ ,HI

ụ
í

ừ ĩ
ơ

ự

y

ơ

,

ờ

ặ ự

, ự

ờ

ụ , HI /AID

ạ

ủy
ạ

ừ

y

è. K

ủ
, ạ

y
y

ơ

ờ

ì

x.
,
ì

, c m sóc và nâng cao
ì

ự
ể

ể

ầ
,

ý

ể

ạ
ì

ừ
ụ

ờ

ỳ

ạ

ơ

ờ

ự

ầ

ì

.

y,
ơ
, í

ì

.M
y ồ

ơ
ủ

ơ

ẻ

ể

ể

ý

ể
ý

ẻ
ờ

T

ạ

,

ẻ
ự

,

y

ạ

,

ự

y

ể

ặ
ễ

,

x

ừ

ạ

ý

ì,

,

/AID ... [6]. T y

,

ơ

ạ

ơ

,

ạ

ụ.
.

3

Tạ

, theo T

1999,
í

ạ ủ

,

ì

thành niên và

ự

ự
ụ

ì

ẻ
ủ

.

y,

, ì

ạ

x

ẻ

ờ

ờ

ủ

ơ
ụ

y

ự

t
ụ

ì,

y

y

ạ

y

ạ

ụ [26].

ì

,

50

ơ .

ạ

,

,

ễ

,

,

ạ
ự

ụ
,

,

ì
HI /AID,

ụ,
ạ

y
,

ì

HIV/AIDS ủ

y
ý

ạ

ụ

ờ

ủ

ì

ụ,
ễ

,

ơ

sinh

ủ

c. Cơng tác này ch a

v thành niên [43].

Bắ G

, ơ
ì

quan tâm úng m : kho
nghe nói v tâm sinh lý tu
thai [39]. X

ạ

55% v thành niên, thanh niên ch a từ

d y thì, 18% n

ừ ý

thanh thi

niên ã từ

ơ

nạ phá
“Thực

trạng kiến thức, thái độ, thực hành về sức khỏe sinh sản của học sinh
trung học phổ thông thành phố Bắc Giang và hi u quả can thi p”.
2 ụ
1. Mô
ủ
2. Đ

tự

:

,

ạ

ự

ô

ắG

ủ

y

2010 - 2011.

ô

ụ

ẻ.


4

Chương 1
TỔ

11

QUA TÀ

ỆU

h i niệ

1.1.1
.

hái ni m về v thành ni n
T

T )
ủ

ẻ

ờ

ỳ
ờ

ể

ồ .Đy

ờ

ỳxy

ồ

ồ : ự
qu

x

K

ể

ặ

,

ểự,

í

ờ

ự
y

ạ

ơ ể, ự
.T

y

10–19

;

ủ T

ý

Y

,

3 ờ ỳ

ể:

T ờ ỳ

T

: ừ10–13

,

T ờ ỳ

T

: ừ14–16

,

T ờ ỳ

T

T

: ừ 17 – 19
ừ

yể

x

ạ

,

y

y

[5], [8].

ặ

ơ

VTN

,

ờ

ỗ

y
y

ạ

nhau [8].

y

1.1.2. ức khỏe sinh sản, sức khỏe t nh d c
T

D
T

ỏ

Y

ả (SKSS)

ể

T

1994,

ĩ

WHO)

ả

ủ
ứ

ả.
ữ

phá
p

y

ạ

ư
ợ

(

Sứ

ấ

ứ

ả

sau:

y ũ
)

ố

ý

ọ

dị

ụS

ả

ấ

ư
ờ

SS

ả
ượ

5

ọ
ng é

ủ

ả ả

ẻ
ỏ

ạ

ợ

ể

ể
ồ

y
ố

ấ

,

y

ụ

ụ

ý, x

,

y
,

í

ơ

ì
ơ

ủ

ụ

.T

ẻ ủ

ử

.

ể,

ầ

ự

K

T

y
ờ ủ

ơ

ẻ

ý

-

ờ
ự

,

y ự

ẻ,

í

ạ

ẻ

VTN có

,

ẻ

é

;

y
ạ

:

é

VTN có

- G

ểxy

y

ự
ắ

,x

ờ.
T

,

ụ ...)

,

ự

-

ì

ụ
ủ ừ

y

y

, KHHGĐ,

ự

.D

ầ

ồ

T

ụ
ự

,

í

ể

SKSS,

K

,

ồ

ì

ầ

,

.

ơ

ì

ả

ạ ” [3], [4], [14].

T



ụ ữ

ư
ờ

ụ

ắ

ơ
é
,

y

ì

y VTN
ạ

ì

ể

;
T

x

ạ

.
ì

ụ


ô

ơ

.

ể

y

ạ
ơ
;


6

ồ

y ơ ủ

,

ạ

ơ

.
T

Y

: " Sứ

ỏ

dụ (SKTD) là s tổ

hợ

các khía cạ th chấ , trí thứ và xã h củ con ngườ , sao cho cu số con ngườ
phong phú h n, tố ẹ h n v nhân cách, v giao ti và tình yêu"[2], [34].
Theo

ĩ

n ng củ trưở
thành

th

,

tình cả

ủ WHO,
và

“

con ngườ , là giai

oạ chuy

ượ

s phát tri

ánh dấ

bằ

ạ khác

ti

từ trẻ em sang ngườ

vượ b

v th chấ , tinh

và xã h ”[2].
hái ni m về kiến thức, thái độ và hành vi

1.1.3

-K

y

ể

ủ

ỗ

ờ

í

y ầ

.Mỗ
ừ

y ơ

,

,

, ạ

ơ

ơ

K
ĩ

ì

ờ

è, ồ

ể

,

ờ x

ạ

[33].

y
ì

ờ

y

ắ,ừ

K

ủ

ỗ

ỗ ự

ờ

í

y ể

y

ể

ờ

ủ

,

ơ

ự

Y

ờ

ạ .
Y

ồ

ụ thơng tin -

,

ụ

ơ

ự

TT-GDSK) [33].

-T

ạ

ì

.

ờ.

,

ầ

y

ủ
ụ

ờ
ờ

bi

ơ

ể. T

ể ể
ì

ủ

.T
í

ặ

ơ

í ,

y

ơ

,

y

7

ô

, ồ

ắ

ồ

ồ

ờ

ý

y

ô

ừ

ồ

y

ý, ủ

... T

ờ

,

,
ủ

ờ x

- Mỗ

quanh [33].

ểx

ờx

ạ
ờ

y

ờ

,

x

y

. ự
ự

ờ

ể
ủ

H

ờ

ạ
ủ

ạ

ủ

,

y
) [32].

ủ

H

ủ

ủ

.

ừ ể W

ủ

ặ x

,

y

y
,

ạ

í

ờ

, ủ

ồ .T

ờ x

ủ

y

ạ

,

ạ

[33].
1.1.4. T nh d c an tồn, t nh d c lành mạnh
ụ

Tì

y ơ

ì

ễ

Tì

ụ

y

y

ờ

ì

ạ

:

ì

ụ

ủ

ủ x
ì

ờ,

ạ . Tì

ụ

ạ

ạ

1.1.5. D ch
v
T
“

ạ

ì

ơ

ơ
ý

ự

ạ
4y

ơ
x

:

2y

.

ạ

ụ

,

ờ
,x

ồ
ụ

ì

ặ

y, ồ ụ

ụ

,
: ự

.M
ạ :

ạì

,

ụ …[5].

sức khỏe thân thi n với v thành ni n
T
ụ

Y
ể

,

ụ

hân th
T ”.D

VTN là
ụ


8

T

ể ,

ầ

ể

ặ

í

ễ

ầ

),

mà VTN

ơ

y

í
ạ

ạ

è.

y

ơ

ụ

ầ

ủ

ụ
T

ụ

ầ

ụ
ơ

,

T

ừ y

ể

ơ

[7].

1.2 T nh h nh

h e inh

h nh ni n n h gi i và Việ v

n

1.2. T nh h nh sức khỏe sinh sản thành ni n tr n thế giới
T

ủ

F A), h

1/5

VTN,
ờ

ơ 1
ể
é

ể

40

,

ì

ạ

M

ạ

Tinh.

ẻ,

.Đy

T

,

ạ

,

y

ể

ĩ

T ,80
,

y

ì

2 ầ

ể

1,3 ầ [38].
Dự

x

ự
T

ừ

1975
ự

So

ể,
2025

,

ụ

y,

T
22,8%),

T

2005

23 ),

ừ
200

1975

1995
310,5

1960 – 1995,

; ặ

1975

T

.Đ

23 ,

T

ự

ỗ

ạ

T

ừ80-

x

,

T

94,5
165,5

ể,

ờ.

:

,
ồ

2005 ự

ự

ủ

y
;

16

ể,

1975

T


9

22,3

x

1995

ầ,

16,6

20,2

2005

[38].

y

ĩ

ự

ì

ụ, ạ

T

ẻ

ờ. T
20

ạ

10

,

.T

ơ

(UNFPA),

y

ụ

ẻ

.M

20.
K ,

ồ .

ồ

ồ
ì

:M

T

16 ,
ì
ơ

ắ

T

ỗ

4,4

T z

ẻ T ,

T

ì
ì
, ạ

ụ
ụ

ụ

T ĐTD)
ờ
HI /AIDS.

23-41%, ...
ạ
ạ

24

.M

y

QHTD)

ắ

y ơ

T

ể ạ
ý

ơ

Đ

71

nay [38].
ì

15-23 ;

T

ạ ,

ạ

51 .
ự

, Srilank
y,

ạ
T

ồ
ý

40-50 ;
ý

T .

ờ

mắ

T

T

,

69

,

ạ

Tì

ma

ạ

25-40%

ự
47 .

ồ

é

ồ

T

74

ự

,

T

ừ 50-90
T

20

y

ự

K

T

ể:

ụ

th

D

15

ỗ

T

ủ

WHO

y
í

x
mắ

T ĐTD, ặ

y
ầ .


10

M

y, T

33

ạ ì

ụ,

í

15
17

K

T

ì

ạ

í

í
80

H

60

ờ

ắ AID

70 ủ T

XX,

y

HI /AID . T
y

HTD

2/3

ơ
y

25

ơ;

ụ

ể

15-16
HTD
ờ

T

y
16

ừ 15 –19

ủ

T

ạ

HTD

.T
: ạ G

18

y,
53 ,Đ

54,1

ạ M ,31

ạ

ủ A

:

Mạ
Z

... [38].

T
T

12-17
, ì

.M

69 , ...

41

, T

5

15 ạ
ạ A

1995)
1996) 55

í

38 , T ụy Đ ể

T ĐTD

y,

15,
xy

14

ắ

HTD;

HTD

ì

T

HTD

ụ

15

20

34
T

.

51,6

ì

AID ,

T

HTD;

HTD

ụ.

ạ

T

70

20

,

y ừ

y

2 ạ

ờ

[38].

T

13;

ơ

ì

T ĐTD

y

THPT), trong

ủ

)

ắ

66 .
M

ơ

15.T

M

50

72

t

40

27
y

ì

T

QHTD

ơ

M,

4

10.744
16

ẻ

T

ạ

[53]. T

ờ

ể

2005;

í

ủ WHO,

ỗ


11

250

ờ

T ĐTD,

ắ

2

20-24.

T ĐTD

15-19

ĩ

HTD

ắ

y

pháp tránh thai (BPTT)

bao cao su (BCS).

1/20

T ĐTD

T

Ke y ,

ắ
,

ừ 16-36%;

40

ờ

ễ

y

.H

ể ạ

ạ
,

.

y ơ ử
é

y

ủ

.

é

ử

T

ạ,

ừ 10-14

T

ử

M

5 ầ

15-19 ạ

15-19

2 ầ

ử

20-24 [38].

D.Y. .

T
ờ

ắ

M

ạ

ủ T

ủ

ầ

h;
;

19

y

Đ

ự

ầ
y

ủ
I

, 2006).

y

Đ

ơ
ạ

. ụ
, ờ

ủ

ạ,

ì

ầ

,

ầ

ể

yơ
x ;

T
y

.H

,

ừ4

Đ

ờ

,

, ẻ

x

T

230.000.000

D

ể

,

HI ,

.

T

ể

25-35 [38].

,

ạ

ụ

T ĐTD

15-25

ặ x

y

ắ

ý

T

ử ụ

.

T

M 1/8

ô

ờ

ụ

.Đ

ể

y
ẻ

y,
y,

ạ ,
ờ

,


12

thai

, ạ

nghiêm

HI /AID

ễ

[60].
ể,
ụ

ẻ

ơ

y

A

y
T

E

15-19

,

ể

ơ

ử ụ

T

ử
ơ

T

ử

ử ụ
ơn ng ờ

; ự

D

K
ơ

Bình D ơng,

ủ

ì

ói
[54].

T

ự

T

– Thái

Đơ

11,1%) [49].

19,7
T
y

ủ

y

ầ

y, ì

ỗ

ỗ

ễ

15
ễ

y .

í

700.000

tạ

17
ễ
ự

y

7.000

10-24

ẻ
P

6,5% có nguy cơ

AID,í

5

1/2

SKSS VTN

TT...H ạ

,x

T

y

T

é

T

,

;

ơ 14

ang gia t ng, nh ng có d
ẻ

; 14

6,6%

ầ

ì ;

ơ
ạ;

ì,

SKSS [48].

ỗ

ý

ủ

ắ

y

T

tr

y

Y

20

y

ẻ, 91

TT

y

1995,

10

K

ụ

ơ

ơ.
ặ

ì

y

ễ

HI . Mỗ

AID ;

HI ,

1,7

530.000 ẻ

ự

-T

ì

Dơ

ỗ

ễ HI [38]. T
T

ắ

T ĐTD và

HI [58].
ạ

,
y ơ

,

í
y

ạ

ủ


13

ạ

y.

ể

ơ

í

y

ự

y

. Để

ặ

ì

ạ

ạ

ự

í

ầ

K

thành niên [38].

1.2

it

T nh h nh sức khỏe sinh sản v thành ni n

ể,
ờ.

T
ô

)
259

ờ / m2,

49,5

16.064.066
;

3.424.368

3 Đô

ô

ẻ

18,7

2009

13

.V
50,5 ;

ự

4

y,

I

ơ

ủ

ể khác. T
85.789.573

am và t nh Bắc Giang.

21.3

ờ

ẻ

ơ
4

ẻ

[1].
ự

ể

ủ

ơ

ầ

. Mặ

ì

ể

,

ỗ

. Tạ
í

ơ
y
í

,

ự

A Y).
ặ:
ể

y

ờ
T

,

xy

í

ể
ự

ơ

ể ạ
ì

,

ự ử,

ự

ắ

,

, ự
ơ

ắ

ờ

ờ

ì

ẻ

ờ

ủ,

ầ
ủ

ặ

,
ự

ể

ặ

y

ạ

,

ể

ạ

,

ụ

y,

ầ,ựể

KHHGĐ.

ơ,y

"


14

"….T ự

ạ

ờ

y

ủ

ể xã
G

ì

[6].
ự,

ầ

ạ

ự

ạ

ặ x

.

y

x

í

ầ,
, ặ

ì

ặ

ờ

x

ì

ỗ ự xy

ự

ơ
x

ầ

ủ

ạ

.Đy

y

ơ

ờ

ạ,
ì

y ạ [6].

ụ

ủ

ơ

ì

x

,

.

ì
ờ y

ờ

ừ
21

ờ y

” ì

9,9

/ạ

ơ

ơ

18-21

77,3
ơ

ơ

,

ể

12

ờ 9

ờ
3

36,2%, cao

59,3 . M

ì

3213

14-17, 89,6

14-17

ơ.
14-17

ạ

ừ

18-21; t

ự

ơ

25 .

ơ

,

18-

14-17,

/ạ

ạ

“ạ

28

,

42,2
36,8 ,

ể

ạ

ử
ì

p cho câu

ờ

ắ

, VTN

ờ

…

SKSS

x

”. T

và

HI /AID , ạ

í ,
ờ

,

y
T

ụ
“Tơ

ự

ạ

,

ụ

,

ụ

ơ

ờ
)

ơ

ơ

ạ

ắ

8
ơ

ờ

ờ 7
ờ

1

)

ẻ

ành

ì


15

ụ

6.2
ạy

;

y

ủ

y

. Mặ

ơ

ụ

ì

ơ

ể

y

,

ờ

ụ

í

y

ơ
T

[6].

ì

18-25

81,2

)

62,8

có QHTD;

ừ

T

QHTD

ơ

h
;

ầ

ờ y

ơ.

(71,9%)

ạ và 9,1

, 10

;

ạ

ì

12

ầ

QHTD
6

ơ

ầ

QHTD,
ạ

;

ừ

ơ

ờ 85 )
ơ

ờ9,6

,

ì

HTD ầ

í

ý

,

ờ

ự

317

ầ
ừ

ờ

QHTD [6].

ơ

QHTD

ơ

y;

y

ể

ụ

y

ơ

ì
y

ụ

,

ụ

. Khi
ơ

41

ồ
ơ

ự

ì

ờ

y

ý

y
ể
ồ
ơ

ý

ì
y

ồ

ý

ụ

ơ
ồ

17,4

:“
ơ

ơ

ờ ự

ạ ì

ơ

ụ

ý.

ý
37

;

ì

”, 32,5
ồ

ồ

ơ

ồ

:“

14,5

ì

,

22

,

ơ
ồ

ể

ì

ặ

ì

ể

ẻ

ơ

ý. T

ì

ì

ờ

ụ

ụ


16

37

”;

ý

ồ

20,2

y, 42,7

ì

ạ

ơ

63,2

ụ

ơ

ồ

ý. Đ

ạ

ờ

ì

ụ

y

ơ

ơ

ơ

ì

ủ

ể

ì

ụ.Ty

ụ

ơ

ạ

thơng

ặ ạ

ặ

,“
ì

ặ
14-17

ạ ì
y

y

.

ơ
y

.

ủ

ơ.Đ

ạ

y

ụ

ầ

ơ

ơ

ì

ơ

ụ”
ầ

,

này thì d

ạ

x

í
ơ

,

q

ý


ý ơ

y ự

ơ

y
có t ể

y

ờ

ụ

ì

y í,

ý

ặ

ể

ý

y ơ

,

HI

y

x

ỡ

ì

y
,

ẻ [6].

G

ụ

í

,

ụ ì

ụ

.M
y
“T

í

ạ x
ì

ồ

ụ

ì
ừ

ụ

túy, mãi dâm, các b
ơ

ụ

ờ

ễ

ụ í

ặ “

ờ

ử ụ

ể

ờ

.Ty

HI /AID ,

, ự
ý

ơ

ử ụ

TI ), HI /AID
ạ

ờ
í

ầ

ắ

K

KTD ủ VTN.

TI ,
T

y
ô

ờ

ụ

ạy” [6].

ạ
ạ

x

ạy

ụ
ẻ

”

K

x


17

Đ

A

ừ

YI[6]
y í

.T

88,3 ;

ụ

19,4
ụ
ừ

14-25;
26,8 )

ờ

ờ

y
ụ

ồ

ạ

ì

ụ

41

ì

.T y

y

ơ

).

. Trong

-T

27,3 . T
ụ

ì

ừ

7,2
ơ

,

ơ 12,6

é

ụ
y

.T

ụ

ể

ý

,

ầ .Ty
y

ạ

,
ự

ự

ạ

ể

ạ ơ

í

ạy

Y

ơ

ạ
54 ờ

ủ

[6].

T
:

ng thai,
é,

ụ
ì

,

ừ2 ầ

ẻ

y

1

,

ơ

T

ơ

ì

.T
6,2

ụ

22

QHTD

y

ì

ụ

ừ

4
y

ì

11

QHTD

ừ

p,

,

3

A YI
ờ

ì

ơ
.M

ạ 7
2003

y

ơ

ự;

ồ ,ạ

ầy

y

ạy
ủ;

ể

ơ

ạ

làm

ạ

2002.
,
4

ồ
K

ì

ơ
ụ ồ

K

: KHHGĐ,

ì
ự

niên
ụ


18

y ,

í

- ì

ụ, ì

ừ

y

3,4

ơ
ủ

ì .T

, 95,5

í

ủ
3,5

, ừ3,2

ủ

)
ự

ĩ

,

ờ
30

y

ờ

.Tơ

ỳ

ạ

ừ

,

ồ

y

;

ơ x

y ,

2 80,2 )

.
–

ờ

ì

ụ thì trung bình

ỳ

ễ

ể

K
ơ

y

ỗ

3/9

ạ

ủ

ơ

ì

y, ầ

,

K

ặ

T ĐTD có

HI /AID .

ồ
ụ

ầ

ờ

15

í
.

ặ

ụ

ì

ơ

í

G

ự

ụ

ủ

ụ

ờ

,

,

ơ ,

y

í

ì

ạ

y
;

b

ẻ

ủ

é/

ơ
ồ

.K

KHHGĐ

y

y

ủ

ể

ể

SAVYI

,

18-21. T y

y
ắ

,

ủ

ầ
14-17

ì

ình [20],
K.
í

ắ G
4

theo T

9 ủ
ẻ

3.828 km2 [10], d

1.555.720

2009

;

ẻ

ơ

ờ [1],

ơ
400.000

(THPT)

56.306,

,


19

ân s

ủ

[45]. ơ

ể:

ì

ạ

3,62
ự

TH T

ủ

ủ

ơ

ờ
16

ơ
,

ì

ẻ

ụ
ẻ

T ,

ủ

.

,

ụ K

T .T

2006)

ẻ

ý

,

ắ

,

y

,

ây truy

30 [42].
ắ ử

ạng ki

th , thái

.

ạ

ơ

ì

y,

và thự hành củ

khoẻ sinh s n ủ T
T ,

tình dụ , ...
50

ng ờ

2006 ắ G
,

y

ý ủ

ờ

qua

,
ý

ừ

ơ

ễ HI /AID

thơng

T

ì

khoẻ sinh s ,

T

và

ủ T
50

ự

y
ơ
h

sinh trung h

ắ G

, ự

sinh s

cho VTN vào các nhà tr ờ
ạ

ạ

[41].

p
h

ụ

ơ

ạ

ễ

ờ

ể

T ;ừ

ụ
y

ơ

ự

HI

ẻ ì

ầ

ắ G

ể

ạ

[25]

y Đạ

ầ
nguy cơ, d

G

y

,

ự

,
14

.
T

ỗ

,

,

ờ

Giang

ạ

ầ

ắ [44]. ơ

í

ạ

2009-2010 ạ 97,8 , x

ạ

ụ

ụ

x y

ụ,
ơ

,
ì

ý
ụ

khoẻ
ể