(Luận văn) quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường phổ thông dân tộc nội trú tỉnh yên bái đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực nghề nghiệp

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM THỊ THANH

lu
an
n

va

p

ie

gh

tn

to

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TỈNH YÊN BÁI
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP

d

oa

nl

w

do
va

an

lu
ll

u
nf

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

oi

m
z
at
nh
z
m
co

l.
ai

gm

@
va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

an
Lu

THÁI NGUYÊN, NĂM 2015

ac
th
si


ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM THỊ THANH

lu
an
n

va

p

ie

gh

tn

to

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TRƯỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TỈNH YÊN BÁI
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP

d

oa

nl

w

do

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

lu

ll

u
nf

va

an

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

oi

m
z
at
nh

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học:PGS,TS. NGUYỄN XUÂN THỨC

z
m
co

l.
ai

gm

@
va

n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

an
Lu

THÁI NGUYÊN, NĂM 2015

ac
th
si


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là cơng trình nghiên cứu của cá nhân
tơi. Các số liệu, kết quả sử dụng trong luận văn được thống kê, khảo sát và
cung cấp bởi các cá nhân, tập thể có địa chỉ rõ ràng. Những kết luận khoa học
trong luận văn là trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ cơng
trình nghiên cứu nào khác.

lu

Thái Ngun, tháng 11 năm 2015

an

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

n

va
tn

to
p

ie

gh

Phạm Thị Thanh

d

oa

nl

w

do
ll

u
nf

va

an

lu
oi

m
z
at
nh
z
m
co

l.
ai

gm

@
an
Lu
va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i

ac
th
si


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................ i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................................... vi
DANH MỤC BẢNG SỐ.................................................................................... vii
DANH MỤC HÌNH VẼ SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ....................................................... viii
MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1
1. Lý do chọn đề tài ..................................................................................................... 1
2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................................... 4

lu

3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ........................................................................ 4
4. Giả thuyết khoa học ................................................................................................ 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu .............................................................................................. 4

an
n

va

tn

to

6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................. 5
7. Phương pháp nghiên cứu ......................................................................................... 5
8. Những đóng góp của đề tài ..................................................................................... 6

gh

9. Cấu trúc luận văn .................................................................................................... 6

p

ie

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN
MÔN Ở TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ ĐÁP ỨNG YÊU CẦU

do

nl

w

PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP……………………....7

d

oa

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .............................................................................. 7

u

nf

va

an

lu

1.1.1. Các nghiên cứu về tổ chuyên môn và hoạt động tổ chuyên môn...................... 7
1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường nhằm
nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục .............................................................. 9

ll

1.2. Quản lý ............................................................................................................... 10
1.2.1. Khái niệm ........................................................................................................ 10
1.2.2. Chức năng ....................................................................................................... 13
1.3. Đổi mới giáo dục phổ thông và yêu cầu đặt ra đối với quản lý hoạt động tổ
chuyên môn ở trường THPT đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực nghề nghiệp ........ 16
1.3.1. Đổi mới giáo dục phổ thông và năng lực nghề nghiệp của giáo viên THPT ............. 16
1.3.2. Yêu cầu đặt ra đối với hoạt động tổ chuyên môn và quản lý hoạt động tổ
chuyên môn của hiệu trưởng trường THPT nhằm phát triển năng lực

oi

m

z
at
nh

z

l.
ai

gm

@

m
co

nghề nghiệp cho giáo viên ................................................................................ 18
1.4. Tổ chuyên môn và hoạt động của tổ chuyên môn trong trường THPT ............. 19

an
Lu

1.4.1. Tổ chuyên môn trong trường THPT ............................................................... 19

va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNii

ac

th
si


1.4.2. Hoạt động của tổ chuyên môn ..................................................................... 2120
1.4.3. Tổ trưởng chuyên môn .................................................................................... 21
1.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường THPT của hiệu trưởng ................. 24
1.5.1. Vị trí, chức năng của hiệu trưởng trường THPT ............................................. 24
1.5.2. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng ........................................ 29
1.6. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà
trường THPT .................................................................................................... 35
1.6.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 35
1.6.2. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 36

lu

Kết luận chương 1 ............................................................................................. 38

an

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA

va
n

HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TỈNH YÊN BÁI ..................... 39

tn

to

2.1. Khái quát về trường Phổ thông DTNT tỉnh Yên Bái ......................................... 39

gh

2.1.1. Cơ cấu tổ chức của trường Phổ thông DTNT tỉnh Yên Bái ............................ 39

p

ie

2.1.2. Qui mô, số lượng lớp, học sinh ....................................................................... 40

w

do

2.1.3. Đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên .................................................................. 40

oa

nl

2.1.4. Cơ sở vật chất phục vụ dạy học ...................................................................... 41

d

2.1.5. Thực trạng chất lượng giáo dục ở trường Phổ thông DTNT- THPT tỉnh

lu

an

Yên Bái ............................................................................................................. 42

u
nf

va

2.1.6. Chất lượng văn hóa ......................................................................................... 42
2.2. Thực trạng về quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường

ll

oi

m

Phổ thông DTNT tỉnh Yên Bái......................................................................... 43

z
at
nh

2.2.1. Nhận thức về vai trị của tổ chun mơn trong nhà trường PTDN nội trú
- THPT tỉnh Yên Bái ........................................................................................ 44

z

2.2.2. Thực trạng mức độ thực hiện nhiệm vụ của tổ chuyên môn trong trường

@

gm

Phổ thông TDNT tỉnh Yên Bái......................................................................... 47

l.
ai

2.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường Phổ

m
co

thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái ................................................................... 49

an
Lu

2.3.1. Nhận thức tầm quan trọng của biện pháp quản lý hoạt động tổ chun mơn.......... 49

va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNiii

ac
th
si


2.3.2. Quản lý lập kế hoạch hoạch hoạt động của tổ chuyên môn ở trường Phổ
thông DTNT tỉnh Yên Bái ................................................................................ 51
2.3.3. Quản lý việc thực hiện nội dung chương trình giảng dạy theo quy định
của Bộ giáo dục và Đào tạo. ............................................................................. 53
2.3.4. Kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn của tổ và tự bồi dưỡng của
giáo viên ........................................................................................................... 54
2.3.5. Quản lý việc sử dụng thiết bị đồ dùng dạy trong tổ chuyên môn ................... 55
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu
trưởng trường Phổ thông DTNT tỉnh Yên Bái ................................................. 57
2.4.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................................ 57

lu
an

2.4.2. Các yếu tố khách quan .................................................................................... 58

n

va

2.5. Thành công, hạn chế trong quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu

tn

to

trưởng trường Phổ thông DTNT tỉnh Yên Bái ................................................. 59

gh

2.5.1. Thành công và nguyên nhân ........................................................................... 59

p

ie

2.5.2. Hạn chế và nguyên nhân ................................................................................. 60

w

do

Kết luận chương 2 ............................................................................................. 62

oa

nl

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA

d

HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ TỈNH YÊN

an

lu

BÁI ĐÁP ỨNG YÊU CẦU PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP ...... 63

u
nf

va

3.1. Nguyên tắc đề xuất các biện pháp ...................................................................... 63
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường Phổ

ll
oi

m

thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực

z
at
nh

nghề nghiệp ...................................................................................................... 64
3.2.1. Xây dựng kế hoạch hoạt động tổ chun mơn theo đặc trưng loại hình

z

trường Phổ thơng dân tộc nội trú đáp ứng với yêu cầu phát triển năng lực

@

gm

nghề nghiệp ...................................................................................................... 64

l.
ai

3.2.2. Chỉ đạo tổ chuyên môn quản lý tốt hoạt động dạy học trong trường ............. 72

m
co

3.2.3. Chỉ đạo thực hiện đổi mới nội dung sinh hoạt chuyên môn theo định

an
Lu

hướng đổi mới phương pháp dạy học ............................................................... 75

va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNiv

ac
th
si


3.2.4. Kiểm tra đánh giá việc thực hiện kế hoạch hoạt động tổ chuyên môn
theo yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông đáp ứng với yêu cầu phát triển
năng lực nghề nghiệp........................................................................................ 79
3.2.5. Tăng cường công tác tự học, tự bồi dưỡng cho giáo viên trường Phổ
thông dân tộc nội trú - THPT ........................................................................... 81
3.2.6. Tạo động lực cho các tổ chun mơn phát huy vai trị chủ đạo trong hoạt
động của tổ chuyên môn ................................................................................... 85
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và mức độ tính khả thi của biện pháp quản
lýhoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng .................................................... 87
3.3.1. Các bước tiến hành khảo nghiệm .................................................................... 87

lu
an

3.3.2. Kết quả khảo nghiệm ...................................................................................... 89

va
n

Kết luận chương 3 ............................................................................................. 93

tn

to

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................... 94

gh

1. Kết luận ................................................................................................................. 94

p

ie

2. Kiến nghị ............................................................................................................... 95

do

d

oa

PHỤ LỤC

nl

w

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 97

ll

u

nf

va

an

lu
oi

m
z
at
nh
z
m
co

l.
ai

gm

@
an
Lu
va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNv

ac
th
si


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

lu
an
n

va
p

ie

gh

tn

to

BPQL

: Biện pháp quản lý

CBQL

: Cán bộ quản lý

DTNT

: Dân tộc nội trú

GD&ĐT

: Giáo dục và đào tạo

GV

: Giáo viên

HS

: Học sinh

PPDH

: Phương pháp dạy học

SHCM

: Sinh hoạt chuyên môn

TCM

: Tổ chuyên môn

THPT

: Trung học phổ thơng

d

oa

nl

w

do
ll

u
nf

va

an

lu
oi

m
z
at
nh

z
m
co

l.
ai

gm

@
an
Lu
va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNvi

ac
th
si


DANH MỤC BẢNG SỐ

lu
an

Bảng 2.1:

Số lớp, số học sinh của nhà trường từ năm 2011 đến năm 2015........... 40

Bảng 2.2:

Cơ cấu, trình độ đào tạo của cán bộ quản lý, giáo viên năm 2015 ........ 40

Bảng 2.3:

Kết quả xếp loại hạnh kiểm của học sinh .............................................. 42

Bảng 2.4:

Kết quả xếp loại học lực của học sinh ................................................... 42

Bảng 2.5:

Kết quả thi chọn học sinh giỏi cấp tỉnh và cấp quốc gia ............................... 42

Bảng 2.6:

Nhận thức về tầm quan trọng của Tổ chun mơn trong nhà trường .......... 44

Bảng 2.7:

Vai trị của tổ chuyên môn trong nhà trường. ....................................... 45

Bảng 2.8:

Mức độ thực hiện nhiệm vụ của tổ chuyên môn trong nhà trường ....... 47

Bảng 2.9:

Mức độ nhận thức và mức độ thực hiện các biện pháp quản lý tổ

n

va

chuyên môn của hiệu trưởng ................................................................. 49

tn

to

Bảng 2.10: Quản lý kế hoạch hoạt động chung của tổ chuyên môn ........................ 51

gh

Bảng 2.11: Thực trạng quản lý nội dung sinh hoạt tổ chuyên môn ở trường Phổ

p

ie

thông DTNT của hiệu trưởng........................................................................... 52

do

Bảng 2.12: Mức độ thực hiện quản lý thực hiện nội dung chương trình giảng dạy. ..... 53

oa

nl

w

Bảng 2.13: Kết quả thực hiện biện pháp kiểm tra việc thực hiện quy chế
chuyên môn của tổ và tự bồi dưỡng của giáo viên. ............................... 54

d

an

lu

Bảng 2.14: Mức độ thực hiện biện pháp quản lý sử dụng thiết bị đồ dùng dạy

va

học của Giáo viên .................................................................................. 55

ll

u
nf

Bảng 2.15: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố chủ quan đến quản lý hoạt động

oi

m

của tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường Phổ thông DTNT .............. 57

z
at
nh

Bảng 2.16: Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố khách quan đến quản lý hoạt
động tổ chuyên môn của hiệu trưởng. ................................................... 58
Thống kê kết quả trưng cầu ý kiến về mức độ cấp thiết và mức độ khả

z

Bảng 3.1:

@

m
co

l.
ai

gm

thi của 6 biện pháp quản lý hoạt động tổ chun mơn đã đề xuất .............. 89

an
Lu
va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTNvii

ac
th
si


DANH MỤC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ,
Biểu đồ:
Biểu đồ 2.1.

Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về tầm quan trọng
của tổ chuyên môn trong nhà trường Phổ thông DTNT. .................... 46

Biểu đồ 2.2.

Mức độ thực hiện các nhiệm vụ của tổ chuyên môn ở trường
Phổ thông DTNT tỉnh Yên Bái. ........................................................... 48

Biểu đồ 2.3.

Mức độ nhận thức tầm quan trọng của các BPQL hoạt động tổ

chuyên môn của hiệu trường trường Phổ thông DTNT tỉnh Yên Bái .......... 50

Biểu đồ 3.1.

Mối quan hệ giữa tính cần thiết và khả thi của biện pháp quản

lu

lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường PTDTNT

an

tỉnh Yên Bái. ......................................................................................... 92

va
n

Sơ đồ:
Mơ hình về quản lý ...........................................................................13

Sơ đồ 1.2:

Quan hệ giữa các chức năng quản lý ................................................... 15

ie

gh

tn

to

Sơ đồ 1.1.

Sơ đồ quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong trường THPT ............ 30

p

Sơ đồ 1.3:

d

oa

nl

w

do
ll

u
nf

va

an

lu
oi

m
z
at
nh
z
m
co

l.
ai

gm

@
an
Lu
va



n

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
viii

ac
th
si

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Xuất phát từ vai trị của hoạt động tổ chun mơn và quản lý hoạt động
tổ chuyên môn trong việc nâng cao chất lượng dạy và học ở trường phổ thơng nói
chung và phổ thơng dân tộc nội trú nói riêng trong giai đoạn hiện nay
Thế kỷ 21 với sự phát triển mạnh mẽ của khoa học - công nghệ, sự phát
triển năng động của các nền kinh tế, quá trình hội nhập và tồn cầu hố đang
làm cho việc rút ngắn khoảng cách về trình độ phát triển giữa các nước trở nên

lu

hiện thực hơn và nhanh hơn. Khoa học - công nghệ trở thành động lực cơ bản

an
va

của sự phát triển kinh tế - xã hội. Giáo dục là nền tảng của sự phát triển khoa

n

học - công nghệ, phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu của xã hội hiện đại

gh

tn

to

và đóng vai trị chủ yếu trong việc nâng cao ý thức dân tộc, tinh thần trách

p

ie

nhiệm và năng lực của các thế hệ hiện nay và mai sau.

w

do

Bối cảnh trên đã tạo nên những thay đổi sâu sắc trong giáo dục, từ quan

oa

nl

niệm về chất lượng giáo dục, xây dựng nhân cách người học đến cách tổ chức

d

quá trình và hệ thống giáo dục. Nhà trường từ chỗ khép kín chuyển sang mở

lu

an

cửa rộng rãi, đối thoại với xã hội và gắn bó chặt chẽ với nghiên cứu khoa học -

u

nf

va

công nghệ và ứng dụng; nhà giáo thay vì chỉ truyền đạt tri thức, chuyển sang

ll

cung cấp cho người học phương pháp thu nhận thông tin một cách hệ thống, có

m

oi

tư duy phân tích và tổng hợp. Đầu tư cho giáo dục từ chỗ được xem là phúc lợi

z
at
nh

xã hội chuyển sang đầu tư cho phát triển.

Bối cảnh quốc tế và trong nước vừa tạo thời cơ lớn vừa đặt ra những

z
gm

@

thách thức không nhỏ cho giáo dục nước ta. Sự đổi mới và phát triển giáo dục

l.
ai

đang diễn ra ở quy mơ tồn cầu tạo cơ hội tốt để giáo dục Việt Nam nhanh

m
co

chóng tiếp cận với các xu thế mới, tri thức mới, những cơ sở lý luận, phương

an
Lu

thức tổ chức, nội dung giảng dạy hiện đại và tận dụng các kinh nghiệm quốc tế
để đổi mới và phát triển.

n

va
ac
th

1

si


Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định “Giáo dục
và đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng

nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất nước, xây dựng nền văn hóa và
con người Việt Nam”.[6].
Để giáo dục thực hiện được sứ mạng của mình thì trước hết cần nâng cao
chất lượng giáo dục đào tạo. Quan điểm chỉ đạo của Đảng đối với giáo dục đào
tạo là tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đổi mới nội dung, phương
pháp dạy và học, hệ thống trường lớp, hệ thống quản lý giáo dục; thực hiện
chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa giáo dục; nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo

lu

dục. Chất lượng giáo dục phụ thuộc rất nhiều vào hoạt động dạy và học, phụ

an
va

thuộc vào phương pháp giáo dục đào tạo, các hoạt động và phương pháp quản lý

n

giáo dục và nhiều yếu tố khác. Như vậy, đổi mới quản lý giáo dục là một trong
Trong những năm qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có những chỉ đạo đổi

ie

gh

tn

to

các biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo.

p

mới công tác quản lý trường học như: đổi mới hệ thống quản lý giáo dục, nội

do

nl

w

dung, phương pháp và hình thức quản lý giáo dục. Đổi mới quản lý các hoạt

d

oa

động của trường phổ thơng nói chung, trong trường THPT nói riêng đã có tác

an

lu

động trực tiếp đến chất lượng giảng dạy và học tập, quyết định đến chất lượng

va

giáo dục và đào tạo của nhà trường.

ll

u
nf

1.2. Xuất phát từ thực trạng hoạt động tổ chuyên môn và quản lý hoạt

oi

m

động tổ chuyên môn ở trường phổ thông dân tộc nội trú - THPT tỉnh n Bái

z
at
nh

cịn có hạn chế, bất cập trước công cuộc đổi mới giáo dục đào tạo nói chung và
đổi mới giáo dục phổ thơng nói riêng.

z

Trong nhà trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đội ngũ giáo

@

gm

viên là lực lượng chủ chốt tham gia các hoạt động giáo dục. Giáo viên trong

l.
ai

trường THPT được tổ chức thành tổ chuyên môn theo môn học hoặc theo nhóm

m
co

mơn học. Tổ chun mơn là mắt xích quan trọng trong cơ cấu tổ chức của nhà
của nhà trường và chất lượng dạy học của thầy và trò.

an
Lu

trường. Hoạt động của các tổ chuyên môn quyết định trực tiếp đến sự phát triển

n

va
ac
th

2

si


Để các tổ chuyên môn trong trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Yên
Bái hoạt động có chất lượng và hiệu quả thì hiệu trưởng phải có năng lực quản
lý, điều hành thơng qua phó hiệu trưởng, các tổ trưởng chuyên môn và trực tiếp

đến từng giáo viên. Hiệu trưởng phải nắm vững nội dung quản lý hoạt động của
các tổ chuyên môn, đây được coi là nhiệm vụ hàng đầu, nhiệm vụ trọng tâm
của hiệu trưởng nhà trường.
Để nâng cao chất lượng hoạt động của tổ chuyên môn trong nhà trường,
để hoạt động của tổ chuyên môn phù hợp với điều kiện thực tế, đáp ứng được
yêu cầu đổi mới thì hiệu trưởng cần phải có sự chỉ đạo kịp thời, có biện pháp

lu

quản lýnội dung và hình thức hoạt động của tổ chuyên môn một cách hợp lý.

an
va

Đề ra những biện pháp quản lý tốt sẽ góp phần tháo gỡ những hạn chế về chất

n

lượng hoạt động của tổ chuyên môn. Trong thời gian qua quản lý hoạt động tổ

gh

tn

to

chuyên môn ở trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đã đạt được kết

ie

quả nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục trong nhà trường.Tuy nhiên đứng

p

trước yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thơng cịn bộc lộ những điểm chưa phù hợp

do

nl

w

cần phải tháo gỡ. Việc tháo gỡ này phải được tiến hành bằng việc nghiên cứu

d

oa

khảo sát nghiêm túc thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà

an

lu

trường Phổ thông Dân tộc nội trú.

va

1.3. Tổng quan nghiên cứu vấn đề về quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở

ll

u
nf

trường phổ thơng. Đến nay, đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về hoạt động tổ

oi

m

chuyên môn, quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường phổ thông các cấp tiểu

z
at
nh

học, trung học cơ sở, THPT nhưng quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường
phổ thông dân tộc nội trú và Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái chưa được

z

ai nghiên cứu.

@

gm

Xuất phát từ những lý do trên nên tôi chọn đề tài: “Quản lý hoạt động tổ

l.
ai

chuyên môn ở trường Phổ thông dân tộc Nội trú tỉnh Yên Bái đáp ứng yêu

m
co

cầu phát triển năng lực nghề nghiệp” làm đề tài nghiên cứu với mong muốn

an
Lu

đáp ứng thực tiễn quản lý giáo dục loại hình trường phổ thơng đặc biệt này trên
địa bàn tỉnh Yên Bái.

n

va
ac
th

3

si


2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn hoạt động tổ chuyên môn và
quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng trường Phổ thông dân tộc nội

trú tỉnh Yên Bái, đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu
trưởng nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở nhà trường nội trú tỉnh Yên Bái.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng
trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái.
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu
trưởng trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đáp ứng yêu cầu phát

lu
an

triển năng lực nghề nghiệp.
Công tác quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động tổ chuyên môn các

n

va

4. Giả thuyết khoa học

gh

tn

to

trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đã đạt được những kết quả nhất

ie

định, góp phần duy trì, ổn định chất lượng dạy học. Tuy nhiên trong q trình

p

quản lý cịn có những hạn chế và bất cập còn chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới

do

nl

w

giáo dục phổ thông để phát triển năng lực nghề nghiệp. Nếu đề xuất và áp dụng

oa

các biện pháp quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động của tổ chuyên môn

d

phù hợp hơn, sẽ nâng cao được chất lượng hoạt động của tổ chun mơn, góp

lu

ll

5. Nhiệm vụ nghiên cứu

u
nf

Yên Bái.

va

an

phần nâng cao chất lượng dạy và học ở trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh

m

oi

5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn của

z
at
nh

hiệu trưởng THPT đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực nghề nghiệp.
5.2. Đánh giá thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu

z

trưởng trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái.

@

gm

5.3. Đề xuất biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng

l.
ai

trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đáp ứng yêu cầu phát triển năng

m
co

lực nghề nghiệp.

an
Lu

Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi các biện pháp quản lý hoạt động
chuyên môn của hiệu trưởng trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái.

n

va
ac
th

4

si


6. Phạm vi nghiên cứu

6.1. Giới hạn về đối tượng nghiên cứu
Một số biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng
trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đáp ứng yêu cầu phát triển năng
lực nghề nghiệp.
6.2. Giới hạn về khách thể điều tra
Nhóm 1: Cán bộ quản lý và chuyên viên phòng ban của Sở Giáo dục và
Đào tạo Yên Bái: 15 người
Nhóm 2: Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng, Tổ trưởng chun mơn trường Phổ
thông dân tộc nội trú và trường THPT trên địa bàn Thành phố Yên Bái: 18 người.

lu
an

Nhóm 3: Giáo viên của trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái:

n

va

38 người.
Trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái

gh

tn

to

6.3. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu

ie

7. Phƣơng pháp nghiên cứu

p

- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn.

do

nl

w

+ Phương pháp quan sát:

oa

Phương pháp quan sát các hình thức thể hiện công tác quản lý của hiệu

d

trưởng, Ban giám hiệu nhà trường về quản lý. Quản lý tổ chuyên môn của hiệu

lu

va

an

trưởng, Ban giám hiệu trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái.

u
nf

+ Phương pháp điều tra:

ll

* Điều tra thu thập số liệu bằng các phiếu, biểu mẫu thống kê về thực

m

oi

trạng quản lý tổ chuyên môn của hiệu trưởng, Ban giám hiệu trường Phổ thông

z
at
nh

dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái.

* Điều tra, khảo sát lấy ý kiến của các bộ phận quản lý nhà trường, giáo

z

viên, nhằm mục đích đánh giá thực trạng việc quản lý hoạt động chuyên môn

@

gm

của hiệu trưởng, Ban giám hiệu.

l.
ai

* Điều tra, khảo sát lấy ý kiến của đội ngũ giáo viên trực tiếp giảng dạy,

m
co

các chuyên gia, các chuyên viên để nhằm đánh giá thực trạng một số biện pháp

an
Lu

quản lýhoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng ở các trường trường Phổ
thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái.

n

va
ac
th

5

si

+ Phương pháp phỏng vấn:
- Phỏng vấn các Hiệu trưởng, Phó hiệu trưởng phụ trách chun mơn ở các
trường THPT làm rõ thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên mơn của hiệu trưởng.
+ Phương pháp tốn thống kê:
- Sử dụng phương pháp toán thống kê để xử lý và phân tích các số liệu từ
các phiếu thu thập được.
8. Những đóng góp của đề tài
- Về mặt lý luận: làm sáng tỏ thêm cơ sở lý luận trong việc quản lý hoạt động
tổ chuyên môn ở cấp học THPT đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực nghề nghiệp.
- Về mặt thực tiễn: giúp ích cho Hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn

lu
an

trong công tác quản lý hoạt động tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng dạy

n

va

và học trong nhà trường THPT.
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, phụ lục

gh

tn

to

9. Cấu trúc luận văn

ie

luận văn gồm 3 chương:

p

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu

do

nl

w

trưởng trường THPT đáp ứng yêu cầu phát triển năng lực nghề nghiệp.

oa

Chƣơng 2: Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng

d

trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đáp ứng yêu cầu phát triển năng

va

an

lu

lực nghề nghiệp.

u
nf

Chƣơng 3: Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của hiệu trưởng

ll

trường Phổ thông dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái đáp ứng yêu cầu phát triển năng

oi

m

lực nghề nghiệp.

z
at
nh
z
m
co

l.
ai

gm

@
an
Lu
n

va
ac
th

6

si


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN
Ở TR ƢỜNG PHỔ THÔNG DÂN TỘC NỘI TRÚ ĐÁP ỨNG YÊU CẦU
PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC NGHỀ NGHIỆP
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Các nghiên cứu về tổ chuyên môn và hoạt động tổ chuyên môn
* Bàn đến vai trị của tổ chun mơn và tổ trưởng chuyên môn là hướng
nghiên cứu đã được nhiều nhà khoa học quan tâm.

lu

Được thể hiện trong các cơng trình nghiên cứu như Vũ Quốc Long, Trần

an

n

va

Thị Hải Yến, Nguyễn Thị Lan Anh, Vũ Thị Sơn… Các nhà khoa học đều đã

tn

to

khẳng định “Tổ chun mơn có vai trị quan trọng trong việc thực hiện đổi mới

gh

phương pháp dạy học và kiểm tra đánh giá - Nguyên nhân của việc chuyển biến

p

ie

chậm trong đổi mới phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá là công tác quản lý

w

do

hoạt động đổi mới PPDH và kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh ở

oa

nl

các trường trung học còn chưa được quan tâm đúng mức, đặc biệt là công tác chỉ

d

đạo tổ chun mơn (tổ chun mơn) - mắt xích vơ cùng quan trọng trong việc

lu

va

an

thực hiên đổi mới PPDH và kiểm tra, đánh giá” [1], [20]

u
nf

* Các cơng trình nghiên cứu còn tập trung đi vào việc đổi mới sinh hoạt

ll

chuyên môn trong tổ chuyên môn nhằm nâng cao chất lượng hoạt động

m

oi

Tác giả Vũ Thị Sơn bàn về đổi mới sinh hoạt chun mơn theo hướng

z
at
nh

xây dựng văn hóa ở nhà trường thông qua nghiên cứu bài học “SHCM được
xem là một hình thức tự bồi dưỡng, năng cao năng lực của đội ngũ giáo viên tại

z
gm

@

trường. Về mặt quản lý, sinh hoạt chun mơn có khả năng xây dựng nên bầu

l.
ai

khơng khí sư phạm trong đời sống nhà trường. Điều đó có nghĩa là sinh hoạt

m
co

chun mơn được tổ chức tốt có thể mang lại lợi ích thiết thực cho không chỉ

an
Lu

học sinh mà cả giáo viên và nhà trường. Tuy nhiên, chất lượng sinh hoạt
chuyên môn phụ thuộc rất nhiều vào công tác quản lý của nhà trường, vào ban

n

va
ac
th

7

si


giám hiệu có chiến lược tổ chức và quản lý sinh hoạt chuyên môn thường
xuyên và quán triệt mục tiêu chất lượng giáo dục cũng như quan tâm thúc đẩy
động lực học tập phát triển của giáo viên hay không.Điều này có liên quan rất
nhiều đến sự quyết tâm của tập thể sư phạm nhà trường để cải tạo thực tiễn theo
mụ tiêu phát triển chất lượng dạy học.[27]
Các tác giả Phạm Quang Huân, Trần Thị Hải Yến cho rằng một trong các
hướng đổi mới sinh hoạt tổ chuyên môn là đổi mới công tác tổ chức tự học cho
đội ngũ giáo viên trong tổ “Tổ chức hoạt động thực hành cho đội ngũ giáo viên
là 1 nội dung quan trọng của quản lý tổ chuyên môn. Quản lý nhà trường cũng

lu
an

như quản lý tổ chuyên môn suy cho cùng đó là những tác động có ý thức, có kế

n

va

hoạch và hướng đích của chủ thể quản lý lên tất cả các mặt đời sống của nhà

tn

to

trường, của tổ chuyên môn đề đảm bảo sự vận hành tối ưu quá trình dạy học và

gh

giáo dục. Trong những nội dung quản lý tổ chuyên môn, bồi dưỡng nâng cao

p

ie

năng lực chuyên môn của đội ngũ giáo viên là vấn đề then chốt, bởi giáo viên

w

do

là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục. Trong hoạt động bồi dưỡng thì tổ

oa

nl

chức và thúc đẩy hoạt động tự bồi dưỡng có ý nghĩa quyết định vì nó phát huy

d

nội lực chủ quan của đội ngũ giáo viên. Tuy nhiên trong thực tiễn hoạt động bồi

lu

va

an

dưỡng ở tổ chuyên môn nhất là việc tổ chức hoạt động thực hành của giáo viên

u
nf

hạt nhân cho mọi hoạt động bồi dưỡng khác hiệu quả còn rất thấp. Một trong

ll

những nguyên nhân là khâu tổ chức, quản lý hoạt động chưa được chú ý đúng

oi

m

mức và còn bất cập. [11]

z
at

nh

Theo nghiên cứu của Goodman 1995, tác giả cho rằng: “tự chủ của giáo

z

viên và sự đóng góp trí tuệ của họ đang bị xói mịn bởi những chương trình

gm

@

phát triển giáo viên trong xã hội miền Tây. Những chương trình này là những ý

m
co

quyết định từ các nhà hoạch định chính sách” [13]

l.
ai

tưởng “từ trên đưa xuống” giáo viên nhằm đáp ứng yêu cầu thực thi những

an
Lu

Hay trong báo cáo “Báo cáo về giáo dục Hoa Kì”, Rosenholtz và Kyle
(1984) đã nhận định rằng “giáo viên ít được tự chủ và giảm uy tín hơn 20 năm

n

va
ac
th

8

si


trước. Bởi vậy, rõ ràng mức độ tự chủ được giáo viên thể nghiệm khác nhau
không phải tùy thuộc vào cá nhân,địa điểm,thời gian mà còn phụ thuộc vào tầm
ảnh hưởng từ bên ngồi.” [13]
Xây dựng các tiêu chí đánh giá hoạt động tổ chuyên môn đã được các tác
giả Trần Thị Tuyết Mai, Nguyễn Văn Huấn đề cập như một hướng nghiên cứu
“Về vai trò đánh giá trong giáo dục, G.Killer đã khẳng định: thay đổi một
chương trình hoặc những kĩ thuật giảng dạy mà không thay đổi hệ thống đánh
giá chắc chắn là chẳng đi đến đâu,thay đổi hệ thống đánh giá mà khơng thay
đổi chương trình giảng dạy,có thể có một tác động đến bản chất việc học và

lu

chất lượng học tập lớn hơn là làm một sửa đổi chương trình mà khơng thay đổi

an
va

gì cách đánh giá. [12] [22]

n

1.1.2. Các nghiên cứu về quản lý hoạt động tổ chuyên môn trong nhà trường
Ở cấp độ thạc sĩ có thể kể ra một số cơng trình nghiên cứu sau:

ie

gh

tn

to

nhằm nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục

p

- Nguyễn Thế Quang (2005,) “Một số biện pháp quản lý nâng cao chất

do

nl

w

lượng hoạt động tổ chuyên môn ở các trường THPT thành phố Hà Đông, Hà Tây”

d

oa

- Nguyễn Thị Tâm (2007), “Biện pháp quản lý tổ chuyên môn của hiệu

an

lu

trưởng các trường tiểu học quận Hồng Bàng, thành phố Hải Phòng”

va

- Bùi Thị Thu Hà (2011), “Biện pháp quản lýcủa hiệu trưởng đối với

ll
m

phố Hà Nội”,

u
nf

hoạt động của tổ chuyên môn ở trường THCS Chu Văn An, quận Tây Hồ, thành

oi

Các cơng trình nghiên cứu trên trên cơ sở lí luận và khảo sát thực trạng

z
at
nh

quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở các trường mầm non, tiểu học, Trung học

z

Cơ sở, THPT đã đề xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng hoạt

gm

@

động tổ chun mơn trong các nhà trường.

l.
ai

Nhận xét:

m
co

- Các cơng trình nghiên cứu trên hướng vào nghiên cứu quản lý hoạt
Dân tộc nội trú thì cịn ít được nghiên cứu.

an
Lu

động tổ chun mơn trong trường phổ thơng nhưng loại hình trường Phổ thông

n

va
ac
th

9

si


- Đề tài luận văn hướng vào nghiên cứu quản lý hoạt động tổ chuyên
môn ở trưởng Phổ thông Dân tộc nội trú. Đề tài sẽ nghiên cứu và đánh giá đúng
thực trạng về các biện pháp quản lýhoạt động của các tổ chuyên môn đã được
áp dụng ở trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh Yên Bái, từ đó đề xuất các
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng hoạt động tổ chuyên môn trong trường
THPT Dân tộc nội trú.
1.2. Quản lý
1.2.1. Khái niệm
Quản lý là một phạm trù xã hội, tồn tại khách quan và là một tất yếu của

lu

lịch sử. Khi xã hội cần có sự chỉ huy, điều hành, phân công, hợp tác, kiểm tra,

an
va

điều chỉnh trong lao động để đạt năng suất cao, lúc đó cần vai trị của người

n

đứng đầu. Đây chính là u cầu tất yếu để quản lý ra đời. Ở mỗi giai đoạn lịch

gh

tn

to

sử khác nhau, hình thái xã hội khác nhau sẽ có những hình thức quản lý khác

ie

nhau. Trong mọi thời đại, vai trò của quản lý trong sự ổn định và phát triển xã

p

hội đều được coi trọng.

do

nl

w

Khoa học quản lý là một lĩnh vực lao động trí tuệ và thực tiễn phức tạp

d

oa

nhằm điều khiển lao động, thúc đẩy sự phát triển của xã hội trên tất cả mọi

an

lu

bình diện. Khoa học quản lý ln gắn với tiến trình phát triển của xã hội, ln

va

mang tính lịch sử, tính giai cấp, tính dân tộc, tính thời đại. Lao động xã hội

ll

u
nf

ngày càng phát triển đa dạng và phong phú thì khoa học quản lý cũng ngày

oi

m

càng phát triển theo nội tại của q trình lao động. Nói một cách khác, nội

z
at
nh

dung, tính chất, đặc thù của mỗi loại lao động sẽ tạo nên một hệ chiếu của
phương pháp quản lý. Không thể vận dụng phương pháp quản lý của một hệ

z

thống, một ngành nghề, một đơn vị, một tổ chức này áp đặt cho một hệ thống,

@

gm

một ngành nghề, một đơn vị, một tổ chức khác. Quản lý là một khoa học sử

l.
ai

dụng tri thức của nhiều môn khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, nhân văn

m
co

khác như: Toán học, thống kê, kinh tế, tâm lý học, giáo dục học, đạo đức học,

an
Lu

xã hội học,… đồng thời quản lý còn là một nghệ thuật đòi hỏi sự mềm dẻo và
tinh tế cao độ để đạt được mục đích.

n

va
ac
th

10

si


Chính vì vậy mà người ta có thể tiếp cận khái niệm quản lý theo nhiều cách
khác nhau. Theo góc độ tổ chức, quản lý là cai quản, chỉ huy, lãnh đạo, kiểm tra.
Theo góc độ điều khiển, quản lý có nghĩa là lái, điều khiển, điều chỉnh. Theo cách
tiếp cận hệ thống thì quản lý là sự tác động của chủ thể quản lý đến khách thể
quản lý (hay đối tượng quản lý) nhằm tổ chức, phối hợp hoạt động của con người
trong quá trình sản xuất xã hội để đạt được mục đích đã định.
Theo lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin: Quản lý xã hội một cách khoa
học là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý đối với toàn bộ những hệ
thống xã hội. Theo C.Mác: “Quản lý là loại lao động sẽ điều khiển mọi quá

lu
an

trình lao động phát triển xã hội” [2]. Theo F.W.Taylor: “Quản lý là nghệ thuật

va
n

biết rõ ràng, chính xác cái gì cần làm và làm cái đó như thế nào và bằng
Theo tác giả Hà Sỹ Hồ: “Quản lý là một hoạt động có định hướng, có tổ

ie

gh

tn

to

phương pháp tốt nhất và rẻ nhất” [2].

p

chức, lựa chọn trong các đối tượng có thể dựa trên các thơng tin về tình trạng của

do

nl

w

đối tượng được ổn định và làm cho nó phát triển tới mục đích đã định” [3].

d

oa

Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là tác động có mục đích, có

an

lu

kế hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động nói chung là

u
nf

va

khách thể quản lý nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến” [24].
Với cách hiểu quản lý là quản lý tổ chức của con người, hoạt động của

ll
oi

m

con người thì có thể định nghĩa: Quản lý là quá trình tiến hành những hoạt

z
at
nh

động khai thác, lựa chọn, tổ chức và thực hiện các nguồn lực, các tác động của
chủ thể quản lý theo kế hoạch chủ động và phù hợp với qui luật khách quan để

z

gm

@

gây ảnh hưởng đến đối tượng quản lý nhằm tạo ra sự thay đổi hay tạo ra hiệu
quả cần thiết vì sự tồn tại (duy trì), ổn định và phát triển tổ chức trong một môi

l.
ai
m
co

trường biến động.

Trên đây là những quan niệm khác nhau về quản lý với những góc độ

an
Lu

khác nhau phụ thuộc vào cái nhìn chủ quan và mục đích hoạt động của hệ

n

va
ac
th

11

si

thống. Tuy các cách tiếp cận khác nhau nhưng đều bao hàm một số dấu hiệu
chung của quản lý:
- Quản lý là các hoạt động để đảm bảo mục đích chung là là hồn thành
cơng việc qua nỗ lực của các cá thể trong tổ chức. Đối tượng tác động của quản
lý là một hệ thống xã hội hoàn chỉnh như một cơ thể sống gồm nhiều yếu tố
liên kết hữu cơ theo một qui luật nhất định như tồn tại trong thời gian, không
gian cụ thể.
- Quản lý là một hoạt động trí tuệ mang tính sáng tạo bằng những quyết
định đúng qui luật, hợp thời điểm và có hiệu quả của quản lý nhưng cũng phải

lu
an

tuân theo những nguyên tắc nhất định hướng đến mục tiêu đó là đảm bảo sự

n

va

phối hợp chặt chẽ và ăn ý những nỗ lực của các cá thể nhằm đạt được mục đích

tn

to

chug của tổ chức hay nói cách khác là ngun tắc đảm bảo phát huy cao độ
- Hệ thống quản lý bao giờ cũng gồm hai phân hệ là: Chủ thể quản lý và

p

ie

gh

năng lực của các cá nhân trong tổ chức để đạ được mục đích chung.

w

do

khách thể quản lý (người quản lý và người bị quản lý). Tác động quản lý là tác

oa

nl

động có định hướng, có tổ chức mang tính tổng hợp bao gồm nhiều giải pháp

d

khác nhau thông qua cơ chế quản lý để sử dụng có hiệu quả cao nhất nguồn lực

lu

va

an

sẵn có của tổ chức trong điều kiện nhất định nhằm đảm bảo cho hệ thống ổn

u
nf

định phát triển và đạt được mục tiêu đã định.

ll

- Mục tiêu cuối cùng của quản lý là chất lượng sản phẩm vì lợi ích phục

m

oi

vụ con người. Người quản lý phải nghiên cứu khoa học nghệ thuật, giải quyết

z
at
nh

các mối quan hệ giữa con người với nhau vô cùng phức tạp, không chỉ giữa chủ

z

thể và khách thể trong hệ thống mà còn trong mối quan hệ tương tác với các hệ

@

gm

thống khác nhằm hướng đến mục tiêu chung của tổ chức mình.

m
co

l.
ai

Có thể mơ tả quản lý và quản lý nhà trường bằng sơ đồ sau:

an
Lu
n

va
ac
th

12

si


MÔI TRƢỜNG
Cơ chế quản lý
Phƣơng pháp quản lý

Đối tƣợng
quản lý

Chủ thể
quản lý

Mục tiêu

Cơng cụ
quản lý

lu
an
n

va

Sơ đồ 1.1. Mơ hình về quản lý

to
gh

tn

Với từ điểm chung và thống nhất trên, đề tài luận văn đã xác định khái

p

ie

niệm: Quản lý là tác động có định hướng của chủ thể quản lý thông qua lập

do

kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra đến đối tượng quản lý nhằm khai thác

nl

w

và sử dụng có hiệu quả các tiềm năng và cơ hội của đối tượng quản lý để đạt

d

oa

được mục tiêu quản lý trong một môi trường biến động.

an

lu

Quản lý nhà trường là những tác động có định hướng của chủ thể quản

va

lý (lãnh đạo trường học) thông qua lập kế hoạch tổ chức, chỉ đạo kiểm tra đến

ll

u
nf

đối tượng quản lý (giáo viên, học sinh và các cán bộ) nhằm tận dụng các nguồn

oi

m

lực hướng vào đẩy mạnh các hoạt động của nhà trường, thúc đẩy quá trình đào
trường biến động.

z

1.2.2. Chức năng

z
at
nh

tạo, thực hiện có chất lượng mục tiêu và kế hoạch đào tạo trong một mơi

@

gm

Quản lý là q trình đạt đến mục tiêu của tổ chức bằng cách vận dụng

l.
ai

của các hoạt động: kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra - Đó chính là

m
co

chức năng của quản lý.

an
Lu

- Chức năng kế hoạch hóa: Là q trình xác định mục tiêu và quyết định
những biện pháp tối ưu để thực hiện mục tiêu đó. Thực chất của kế hoạch hóa

n

va
ac
th

13

si


là đưa tồn bộ những hoạt động vào cơng tác kế hoạch hóa, với mục đích, biện
pháp rõ ràng, bước đi cụ thể và xác định các điều kiện đáp ứng cho việc thực
hiện mục tiêu. Nói rõ hơn, kế hoạch hóa là xác định trước xem phải làm cái gì,
làm như thế nào, làm khi nào và ai sẽ làm? Cuối cùng sẽ có được sản phẩm
chính là kế hoạch.
- Chức năng tổ chức: Sau khi lập xong kế hoạch, người quản lý muốn
chuyển hóa kế hoạch của mình thành hiện thực, đó chính là chức năng tổ chức,
điều quan trọng trong chức năng này là phải xác định cho được vai trò của mỗi

bộ phận, mỗi cá nhân, bảo đảm các mối quan hệ ngược, sự thống nhất và đồng

lu

bộ về tổ chức trong quản lý. Nội dung chủ yếu là: xác định cấu trúc tổ chức;

an

xây dựng, phát triển đội ngũ; xác định cơ chế hoạt động và các mối quan hệ của

n

va

tổ chức. Chức năng này sẽ có tác dụng liên kết chặt chẽ giữa các bộ phận, nhờ

gh

tn

to

đó mà nhà quản lý điều hành nguồn nhân lực của mình một cách có hiệu quả.
- Chức năng chỉ đạo: Là quá trình tác động ảnh hưởng của chủ thể quản

p

ie

lý đến hành vi và thái độ của người khác nhằm đạt được các mục tiêu đã đề ra.

w

do

Xét cho cùng, chỉ đạo là sự tác động lên con người, khơi dậy động lực của nhân

oa

nl

tố con người trong hệ thống quản lý, tạo điều kiện để mọi người tích cực, tự

d

giác làm việc và đem lại hiệu quả cao. Chức năng này hình thành sau khi lập kế

lu

an

hoạch và cơ cấu bộ máy; vận hành và điều khiển chính là yếu tố cốt lõi của

u
nf

va

chức năng chỉ đạo. Nội dung của chức năng chỉ đạo là tập hợp, động viên các
thành viên nỗ lực phấn đấu để đạt mục tiêu.

ll
oi

m

- Chức năng kiểm tra: Sau khi xác định được mục tiêu, lựa chọn biện

z
at
nh

pháp tối ưu nhất, đồng thời triển khai các chức năng tổ chức, chỉ đạo để thực
hiện các mục tiêu đó, một trong những công việc không thể thiếu được của

z

người quản lý là kiểm tra việc triển khai tất cả các quyết định trong thực tiễn.

@

gm

Qua kiểm tra sẽ giúp điều chỉnh kịp thời các hoạt động cũng như công tác quản

l.
ai

lý. Kiểm tra là một chức năng cơ bản và quan trọng của quản lý, Lênin đã

m
co

khẳng định: “Quản lý mà khơng có kiểm tra thì khơng phải là quản lý”. Kiểm

an
Lu

tra chính là q trình thiết lập mối quan hệ ngược trong quản lý. Kiểm tra còn

n

va
ac
th

14

si


có vị trí quan trọng trong việc đổi mới cơng tác quản lý nhằm nâng cao chất
lượng và hiệu quả quản lý.
Tổng hợp các chức năng quản lý tạo nên nội dung của quá trình quản lý.
Nội dung lao động của đội ngũ cán bộ quản lý là cơ sở để phân công lao động
quản lý giữa những cán bộ quản lý và là nền tảng hình thành cấu trúc của quản
lý. Điều đáng chú ý là trong quá trình quản lý người quản lý phải thực hiện một
dãy chức năng kế tiếp nhau một cách logic, bắt buộc. Bắt đầu từ việc xác định
mục tiêu và nhiệm vụ quản lý cho đến khi đạt được kết quả kiểm tra và tổng kết
quá trình quản lý. Mỗi quá trình quản lý xảy ra trong một thời gian cụ thể của

lu

một chu trình quản lý nhất định. Trong một chu trình quản lý các chức năng kế

an

tiếp nhau và độc lập với nhau chỉ mang tính tương đối bởi vì một số chức năng

n

va

có thể diễn ra đồng thời hoặc kết hợp với việc thực hiện các chức năng khác.

tn

to

Ngoài 4 chức năng nêu trên trong chu trình quản lý, chủ thể quản lý phải sử

gh

dụng thông tin như là một công cụ hay chức năng đặc biệt để thực hiện các chức

p

ie

năng trên. Chúng ta có thể biểu diễn chu trình quản lý theo sơ đồ sau:

nl

w

do
d

oa

Kế hoạch

u
nf

va

an

lu
Tổ chức

Thơng tin

ll

Kiểm tra, đánh giá

oi

m
z
at
nh
z

Chỉ đạo

gm

@
m
co

l.
ai

Sơ đồ 1.2: Quan hệ giữa các chức năng quản lý
Tóm lại: Trong cơng tác của người quản lý việc thực hiện các chức năng

an
Lu

ở trên là hết sức cần thiết, nhưng quá trình thực hiện phải phối hợp chặt chẽ các

n

va
ac
th

15

si