(Skkn 2023) tổ chức dạy học dự án chủ đề “các định luật newton vật lí 10 gdpt 2018 tích hợp giáo dục an toàn giao thông trong bối cảnh chuyển đổi số

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
------- * * * --------

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN CHỦ ĐỀ:
“CÁC ĐỊNH LUẬT NEWTON-VẬT LÍ 10 GDPT 2018
TÍCH HỢP GIÁO DỤC AN TỒN GIAO THƠNG
TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ”

MÔN: VẬT LÝ

Năm thực hiện: 2023


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGHỆ AN
TRƢỜNG THPT DIỄN CHÂU 3

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI
TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN CHỦ ĐỀ:
“CÁC ĐỊNH LUẬT NEWTON-VẬT LÍ 10 GDPT 2018
TÍCH HỢP GIÁO DỤC AN TỒN GIAO THƠNG
TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ”

MƠN: VẬT LÝ
Nhóm tác giả:
1. Hồng Thị Bé Trang
2. Đinh Viết Lộc
3. Nguyễn Thị Thảo
Tổ chuyên môn: Khoa học tự nhiên

Năm thực hiện : 2023
Số điện thoại : 0976561660


MỤC LỤC
PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ…………………………………………………...
1. Lý do chọn đề tài ………………………………..………….………........
2. Mục tiêu, ý nghĩa, tính mới…………………………………….…………
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu …..………………………….………
4. Phƣơng pháp nghiên cứu …………………………………………...........
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ……………………………………….……………
PHẦN II. NỘI DUNG……………………………………………………...
CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN…………………………………..
1. Cơ sở lý luận của dạy học dự án………………………………………….
1.1. Khái niệm dạy học dự án….……………………………………….
1.2 Đặc điểm dạy học dự án ……………………………………………
1.3 Phân loại dạy học dự án……………………………………………..
1.4 Yêu cầu của dạy học dự án.................................……………….…
1.5 Mục tiêu của dạy học dự án…………………………………………
1.6 Ƣu, nhƣợc điểm của dạy học dự án…………………………………
1.7 Vai trò của giáo viên và học sinh …………………………………..
1.8 Tiến trình dạy học dự án…………………………………………….
1.9 Cơ sở của việc vận dụng dạy học dự án trong dạy học chủ đề ……..
2. Cơ sở thực tiễn……………………………………………………………
2.1 Thực trạng hoạt động dạy học dự án ở bộ mơn vật lí ở trƣờng THPT
2.2 Thực trạng hoạt động dạy học dự án mơn Vật lí tại trƣờng THPT
nơi tôi công tác
CHƢƠNG II. XÂY DỰNG - TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN CHỦ ĐỀ “
CÁC ĐỊNH LUẬT NEWTON”- VẬT LÍ 10 TÍCH HỢP GIÁO DỤC AN
TỒN GIAO THÔNG TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ

1. Ý tƣởng của dự án……………………..………………………………….
2. Thời lƣợng, hình thức dự án……………………………………………
3. Mục tiêu dự án……………………………………………………………
4. Thiết bị, học liệu……. …………………………………………………
5. Phƣơng pháp dạy học………………..……………………………………
6. Kế hoạch thực hiện dự án ………………………………………………
7. Bộ câu hỏi định hƣớng …………………………………………………..

Trang
1
1
2
3
3
4
5
5
5
5
6
8
8
10
10
11
11
12
12
12
12

15
15
15
15
18
19
19
20


8. Tiến trình dạy học dự án…………………………………………………
9. Một số giải pháp…………………………………………………………
CHƢƠNG 3. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
1. Mục đích thực nghiệm sƣ phạm…………………………………………..
2. Đối tƣợng và phạm vi thực nghiệm ……………………………………...
3. Thời điểm thực nghiệm.…………………………………………………
4. Phƣơng pháp thực nghiệm.……………………………………………..
5. Kết quả thực nghiệm.…………………………………………………..
5.1 Mức độ tham gia vào giờ học của học sinh…………………………
5.2. Đánh giá kết quả học lực của học sinh sau thực nghiệm……………
5.3. Đánh giá kết quả dự án
5.4. Một số sản phẩm học tập của học sinh lớp thực nghiệm
6. Các kỹ năng học sinh thực nghiệm đƣợc hƣớng dẫn và bồi dƣỡng………
6.1. Kỹ năng lập kế hoạch thực hiện nhiệm vụ………………………..
6.2. Kỹ năng tìm kiếm và thu thập thơng tin…………………………..
6.3. Kỹ năng phân tích và giải thích……………………………………
6.4. Kỹ năng tổng hợp thông tin ……………………………………….
6.5. Kỹ năng xây dựng sản phẩm……………………………………….
6.6. Kỹ năng báo cáo sản phẩm thuyết trình.………………………….

6.7. Năng lực đánh giá............................................................................
7. Khảo sát sự cấp thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất ………….
7.1. Mục đích khảo sát…………………………………………………
7.2. Nội dung và phƣơng pháp khảo sát………………………………
7.3. Đối tƣợng khảo sát…………………………………………………
7.4. Kết quả khảo sát về sự cấp thiết và tính khả thi của giải pháp đã đề
xuất.
PHẦN III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ……………………………………
1. Kết luận…………………………………………………………………..
2. Hiệu quả do sáng kiến đem lại……………………………………………
3. Đề xuất và kiến nghị……………………………………………………...
TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………………...
PHỤ LỤC……………………………………………………………………

22
25
27
27
27
27
27
28
28
29
30
30
36
36
36
36

36
36
37
37
37
37
37
38
38
40
40
40
41
42


PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lý do chọn đề tài:
1.1. Xuất phát từ yêu cầu đổi mới phương pháp giảng dạy ở trường phổ
thông.
Để đáp ứng và theo kịp xu hƣớng phát triển toàn cầu, nghành giáo dục đang
từng bƣớc thay đổi hình thức tổ chức dạy học tích cực nhằm phát huy các phẩm
chất và năng lực học sinh. Trong chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới 2018 với
chủ trƣơng đổi mới căn bản toàn diện giáo dục, giáo viên cần phải nắm vững kiến
thức, kĩ năng môn học, phƣơng pháp dạy học vừa có tính phân hóa, tích hợp, dạy
học trải nghiệm và vận dụng từ thực tiễn. Giáo viên cần phải chuyển từ việc truyền
thụ kiến thức sang việc tìm cách tổ chức hoạt động cho HS tự chiếm lĩnh tri thức.
Mục tiêu đổi mới đƣợc Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội quy định: “
Đổi mới chƣơng trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thơng nhằm tạo chuyển biến
căn bản, toàn diện về chất lƣợng và hiệu quả giáo dục phổ thông; kết hợp dạy chữ,

dạy ngƣời và định hƣớng nghề nghiệp; góp phần chuyển nền giáo dục nặng về
truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển toàn diện cả về phẩm chất và
năng lực, hài hịa đức, trí, thể, mĩ và phát huy tốt nhất tiềm năng của mỗi học
sinh”.
Đặc biệt, năm học 2022 - 2023 là năm đầu tiên thực hiện dạy - học lớp 10
chƣơng trình GDPT 2018, nên cịn nhiều khó khăn trong tiếp cận và lựa chọn
phƣơng pháp phù hợp. Hơn nữa, mơn Vật lí ln gắn liền thực hành, thực tiễn và
đồng thời nó liên quan đến nhiều hoạt động, ứng dụng trong đời sống chúng ta,
nhƣng thực trạng hiện nay các em theo học vật lí cịn thụ động do đó trong giờ vật
lí các em tỏ ra không hứng thú, hạn chế sự phát triển năng lực, phẩm chất, khả
năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn.
1.2. Xuất phát từ thực trạng dạy học hiện nay ở trưởng phổ thông.
Thực trạng dạy học hiện nay ở trƣờng phổ thơng có hai vấn đề cần quan tâm.
+ Nền giáo dục mang tính “hàn lâm, kinh viện” trong đó ngƣời thầy đóng vai
trị chính trong việc truyền thụ kiến thức cho học sinh, học sinh tiếp thu tri thức
một cách thụ động, ít chú ý đến việc rèn luyện tính tích cực, tự lập, sáng tạo cũng
nhƣ khả năng vận dụng tri thức đó vào thức tiễn.
+ Nền giáo dục “ứng thi” việc học của học sinh mang nặng tính chất đối phó
với các kỳ thi chạy theo thành tích, bằng cấp ít chú ý đến việc phát triển nhân cách
toàn diện và năng lực của học sinh.
1.3. Xuất phát từ ưu điểm của dạy học dự án.
Dạy học dự án là phƣơng pháp dạy học tích cực lấy hoạt dộng của ngƣời học
làm trung tâm trong đó cá nhân hay nhóm ngƣời học thiết lập một dự án có nội
dung gắn kết với nội dung học tập. Dựa vào tri thức, kinh nghiệm và kỹ năng vốn
1


có, trên cơ sở phân tích thực tiễn thuộc phạm vi học tập, cùng với tài liệu, phƣơng
tiện, ngƣời học đề xuất ý tƣởng, thiết kế dự án, soạn thảo và hồn chỉnh dự án .
Qua đó tạo hứng thú cho ngƣời học, rèn cho ngƣời học các kỹ năng cần thiết của

xã hội hiện nay nhƣ kỹ năng thu thập và xử lý thông tin, kỹ năng giao tiếp và cộng
tác,...kỹ năng của thế kỷ 21.
1.4. Xuất phát từ nội dung kiến thức chủ đề “ Các định luật Newton”
- “Chƣơng Động lực học” là chƣơng vận dụng kiến thức để thấy ứng dụng của
kiến thức vật lý trong kỹ thuật, cuộc sống. Đặc biệt, về mức độ trọng tâm của kiến
thức và ứng dụng thực tế thì đa số giáo viên đƣợc điều tra đều xếp chủ đề “Các
định luật Newton” lên vị trí quan trọng hàng đầu trong việc gắn liền lý thuyết với
thực tiễn.
- Vì vậy, việc thay đổi phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực làm sao để
giúp các em vừa nắm vững kiến thức, vừa hiểu đƣợc ý nghĩa trong thực tiễn để
phát huy các năng lực từ bản thân học sinh. Và mỗi giáo viên chúng ta cũng phần
nào cố gắng tìm phƣơng pháp dạy học để phát huy đặc thù, thế mạnh của bộ mơn
vật lí để tạo niềm đam mê cho các em.
Do đó, để học sinh chủ động tìm hiểu, vận dụng kiến thức và sáng tạo vào
thực tiễn đồng thời giúp các em sẽ thấy đƣợc tầm quan trọng, ý nghĩa của bộ mơn
vật lí đối với đời sống quanh ta và tạo đƣợc những giờ học thú vị và ý nghĩa hơn,
và phần nào đáp ứng đƣợc các vấn đề nêu trên, chúng tôi mạnh dạn đƣa ra phƣơng
pháp DẠY HỌC DỰ ÁN trong vật lí với đề tài : “ Tổ chức dạy học dự án chủ đề :
Các định luật Newton- Vật lí 10 GDPT 2018 tích hợp giáo dục an tồn giao
thơng trong bối cảnh chuyển đổi số ”
2. Mục tiêu, ý nghĩa, tính mới của đề tài:
2.1. Mục tiêu của đề tài.
- Phân tích, xây dựng và thiết kế kế hoạch dạy học chủ đề “Các định luật
Newton” (Vật lí 10- THPT ) bằng phƣơng pháp dạy học theo dự án nhằm phát
triển các năng lực cho học sinh tiếp cận chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới đồng
thời tích hợp giáo dục an tồn giao thơng cho học sinh trong bối cảnh hiện nay.
- Thiết kế giáo án theo định hƣớng chƣơng trình phổ thơng 2018, cung cấp
thêm cho đồng nghiệp tài liệu và ví dụ tham khảo về phƣơng pháp dạy học dự án
để có thể áp dụng rộng rãi trong quá trình dạy học.
2.2. Ý nghĩa của đề tài.

Tổ chức dạy học dự án cho học sinh khi dạy học nội dung các kiến thức “
Định luật Newton” Vật lí lớp 10 nhằm rèn luyện cho học sinh tính tích cực, tự lực,
sáng tạo trong nhận thức các kiến thức vật lý và tạo niềm tin, hứng thú, say mê
trong việc vận dụng kiến thức vật lí vào giải quyết các tình huống cụ thể trong thực
tiễn đời sống. Mà trƣớc hết là giáo dục, nâng cao đƣợc ý thức học sinh khi tham
gia giao thông.
2


2.3. Tính mới của đề tài.
- Phân tích, xác định đƣợc các năng lực cần hình thành cho học sinh thông
qua dạy học chủ đề Các định luật Newton.
- Nghiên cứu, phân tích chủ đề Các định luật Newton, thiết kế giáo án dạy học
và thử nghiệm của phƣơng pháp dạy học dự án theo hƣớng phát triển các năng lực
chung và năng lực chuyên biệt cho học sinh.
- Cung cấp thêm tƣ liệu và một số vấn đề cơ bản để giúp giáo viên tiếp cận
nhiều hơn nữa về phƣơng pháp dạy học dự án để áp dụng vào giảng dạy bộ mơn
Vật lí.
- Đổi mới hình thức tổ chức hoạt động dạy học việc học ở nhà, ở thực tiễn
thông qua dạy học dự án.
- Đặc biệt nâng cao đƣợc chất lƣợng dạy học, tạo hứng thú học tập, bồi
dƣỡng năng lực tự học, tự giải quyết vấn đề thực tiễn và tạo cơ hội phát huy tính
sáng tạo cho học sinh trong học tập, góp phần đổi mới giáo dục phổ thông theo
định hƣớng phát triển năng lực ngƣời học. Kích thích học sinh chủ động tìm hiểu,
vận dụng kiến thức và sáng tạo vào thực tiễn đồng thời giúp các em sẽ thấy đƣợc
tầm quan trọng, ý nghĩa của bộ mơn vật lí đối với đời sống quanh ta và tạo đƣợc
những giờ học thú vị và ý nghĩa hơn.
3. Đối tƣợng và khách thể nghiên cứu.
3.1. Đối tượng nghiên cứu.
Phƣơng pháp và hình thức tổ chức dạy học theo dự án trong dạy học chủ đề “

Các định luật Newton” (Vật lí 10 – CTGDPT 2018).
3.2. Khách thể nghiên cứu.
Học sinh khối 10- trƣờng THPT…
4. Phƣơng pháp nghiên cứu:
Để thực hiện các nhiệm vụ trên, chúng tôi sử dụng các phương pháp nghiên
cứu sau:
4.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận:
Nghiên cứu các tài liệu về cơ sở lí luận của dạy học dự án để làm cơ sở định
hƣớng cho việc thực hiện mục tiêu nghiên cứu.
Nghiên cứu chƣơng trình Vật lí 10, trong đó đặc biệt quan tâm đến chủ đề “
Các định luật Newton ” trong sách học sinh, sách giáo viên và các tài liệu tham
khảo khác để xác định đƣợc mục tiêu dạy học của chủ đề.
4.2. Phương pháp thực tiễn :
- Phân tích cấu trúc chƣơng trình sách giáo khoa, nội dung kiến thức Vật lí 10,
chủ đề Các định luật Newton và các tài liệu khoa học liên quan.
3


- Điều tra thực trạng dạy học dự án ở trƣờng phổ thông nhƣ trao đổi thông tin
với giáo viên và việc học thông qua các hoạt động thu tập thông tin của học sinh .
4.3. Phương pháp thực nghiệm :
Tiến hành thực nghiệm sƣ phạm với tiến trình đã soạn thảo. Phân tích kết quả
thu đƣợc trong q trình thực nghiệm sƣ phạm, đối chiếu với mục đích nghiên cứu
và rút ra kết luận của đề tài.
4.4. Phương pháp tham vấn chuyên gia.
Phỏng vấn giáo viên, cán bộ lãnh đạo nhà trƣờng, và một số cán bộ giáo viên
khác.
4.5. Phương pháp thống kê toán học.
Xử lý số liệu thu đƣợc và kiểm định giả thuyết.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của việc dạy học theo dự án trong quá
trình dạy học vật lí theo hƣớng tích cực hóa hoạt động nhận thức học sinh.
- Nghiên cứu nội dung chủ đề “ Các định luật Newton” Vật lí 10 THPT 2018.
- Chuẩn bị nội dung dạy dự án chủ đề “ Các định luật Newton”.
- Thiết kế tiến trình dạy học dự án chủ đề “ Các định luật Newton” tích hợp
giáo dục an tồn giao thơng cho học sinh.
- Thực nghiệm sƣ phạm.

4


PHẦN II. NỘI DUNG
CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận của dạy học dự án:
1.1. Khái niệm dạy học dự án
Dạy học theo dự án là phương pháp dạy học mà ngƣời dạy và ngƣời học
cùng nhau giải quyết không chỉ về mặt lý thuyết mà còn về thực tiễn một nhiệm vụ
học tập có tính chất tổng hợp, tạo điều kiện cho ngƣời học cùng nhau và tự quyết
trong tất cả các giai đoạn học tập, kết quả là tạo ra đƣợc một sản phẩm hoạt động
nhất định; là phƣơng pháp dạy học mà ngƣời dạy đóng vai trị là ngƣời định hƣớng
các nhiệm vụ học tập, định hƣớng quá trình thực hiện cũng nhƣ quá trình tạo ra sản
phẩm, ngƣời học trực tiếp thực hiện các giai đoạn của dự án học tập; là phƣơng
pháp dạy học mà ngƣời học không thụ động tiếp nhận kiến thức từ ngƣời dạy mà
chủ động tìm tịi, khám phá các kiến thức cần thiết thơng qua các nhiệm vụ thực tế
liên quan đến bài học.
Dạy học theo dự án là một hình thức dạy học, trong đó ngƣời học thực hiện
một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lý thuyết và thực hành, có tạo
ra các sản phẩm có thể giới thiệu. Sản phẩm này có thể là các báo cáo khoa học,
mơ hình, mẫu vật, tƣ liệu sƣu tầm... Nhiệm vụ này đƣợc ngƣời học thực hiện với
tính tự lực cao trong tồn bộ q trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế

hoạch, đến việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình và kết quả
thực hiện. Trong dạy học dự án, ngƣời học thƣờng giải quyết các vấn đề khá lớn,
qua nhiều cơng đoạn. Vì vậy, làm việc nhóm là hình thức cơ bản của dạy học dự
án. Ngƣời học thực hiện nhiệm vụ học tập thơng qua q trình hợp tác với ngƣời
dạy và bạn bè trong nhóm cũng nhƣ thu thập thông tin từ thực tế và nhiều nguồn
khác nhau.
Dạy học dự án là chiến lược giáo dục mà ngƣời học đƣợc cung cấp các tài
nguyên, các chỉ dẫn để áp dụng trên các tình huống cụ thể, qua đó ngƣời học tích
lũy đƣợc kiến thức và khả năng giai quyết vấn đề. Thông qua các dự án học tập mà
nhiều mục tiêu giáo dục đƣợc thực hiện và đem lại các hiệu quả trong thời gian dài.
Dạy học dự án là một mơ hình dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Theo đó,
các nhóm học sinh, dƣới sự hƣớng dẫn của giáo viên mà thực hiện các nhiệm vụ
học tập một cách tự lực, độc lập qua những giai đoạn nhất định: Đề xuất ý tƣởng,
lập kế hoạch, thực hiện ý tƣởng, tạo sản phẩm, công bố sản phẩm. Qua đó, giúp
phát triển kiến thức và các kỹ năng liên quan thơng qua những nhiệm vụ mang tính
mở, khuyến khích học sinh tìm tịi, thực hiện hóa những kiến thức đã học trong quá
trình thực hiện và tạo ra những sản phẩm của chính mình. Chƣơng trình dạy học
theo dự án đƣợc xây dựng dựa trên những câu hỏi định hƣớng quan trọng, lồng
ghép các chuẩn nội dung và tƣ duy bậc cao trong những bối cảnh thực tế.
Tóm lại, dạy học theo dự án vừa là phƣơng pháp dạy học vừa là hình thức,
vừa là mơ hình dạy học tích cực khác với các phƣơng pháp dạy học truyền thống,
5


trong đó các nhiệm vụ học tập, các bài học đƣợc thể hiện dƣới dạng các dự án,
dƣới sự hƣớng dẫn của ngƣời dạy, các dự án đƣợc thực hiện bởi sự cộng tác làm
việc tích cực của các thành viên trong nhóm, đƣợc hồn thành dƣới dạng các sản
phẩm. Kiến thức tự lĩnh hội đƣợc bổ sung từ nhiều nguồn khác nhau, làm phong
phú tri thức cho ngƣời học, đáp ứng các mục tiêu gắn lý thuyết với thực hành, tƣ
duy và hành động, nhà trƣờng và xã hội, tham gia tích cực vào việc đào tạo năng

lực làm việc tự lực, năng lực sáng tạo, năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp,
tinh thần trách nhiệm và khả năng cộng tác làm việc của ngƣời học .
1.2. Đặc điểm của dạy học dự án:
Đặc điểm của dạy học dự án có thể xây dựng theo sơ đồ sau:

Định hướng vào học sinh: Học sinh đƣợc tham gia chọn đề tài, nội dung học
tập phù hợp với khả năng và hứng thu cá nhân, đƣợc tham gia thực hiện nhiệm vụ
cũng nhƣ tạo ra các sản phẩm, do đó thúc đẩy mong muốn học tập của ngƣời học,
tăng cƣờng năng lực hồn thành những cơng việc quan trọng và mong muốn đƣợc
đánh giá. Khi ngƣời học có cơ hội kiểm sốt đƣợc việc học của chính mình, giá trị
việc học cũng tăng lên. Học sinh đƣợc cộng tác làm việc, lựa chọn, phân chia
nhiệm vụ phù hợp với các bạn trong nhóm, trong lớp hay tự mình giải quyết các
vấn đề đƣợc giao cũng là cơ hội làm , rèn kĩ năng cộng tác làm việc, tăng hứng thú
học tập của ngƣời học.
Định hướng vào thực tiễn: Chủ đề của dự án xuất phát từ những tình huống
thực tiễn xã hội, thực tiễn nghề nghiệp cũng nhƣ thực tiễn đời sống. Nhiệm vụ dự
án cần chứa đựng những vấn đề phù hợp với trình độ và khả năng của ngƣời học.
Các dự án học tập góp phần gắn việc học tập trong trƣờng với thực tiễn đời sống,
xã hội. Thơng qua đó, có thể kiểm tra, củng cố, mở rộng hiểu biết lý thuyết cũng
nhƣ rèn luyện kỹ năng hành động, kinh nghiệm thực tiễn của ngƣời học; dự án còn
6


kết hợp tri thức của nhiều môn học hay lĩnh vực khác nhau để giải quyết một vấn
đề mang tính phức hợp ( liên mơn). Do đó, có thể nói dạy học dự án có đặc điểm:
gắn liền với hồn cảnh, có ý nghĩa thực tiễn xã hội, kết hợp giữa lý thuyết với thực
hành và mang nội dung tích hợp.
Định hướng vào sản phẩm: Trong quá trình thực hiện dự án, ngƣời học đã tạo
ra đƣợc các sản phẩm. Sản phẩm của dự án không giới hạn trong những thu hoạch
lý thuyết, mà trong đa số trƣờng hợp các dự án học tập tạo ra những sản phẩm vật

chất của hoạt động thực tiễn, thực hành. Những sản phẩm này có thể cơng bố, giới
thiệu, sử dụng. Chính những sản phẩm này có vai trị tác động rất lớn đến quá trình
học tập và hứng thú của ngƣời học.
Định hướng hoạt động: Trong quá trình thực hiện dự án có sự kết hợp giữa
nghiên cứu lý thuyết và vận dụng lý thuyết vào hoạt động thực tiễn cuộc sống.
Những kiến thức lý thuyết đƣợc thấy, đƣợc thực hiện, đƣợc thể hiện qua thực tế và
các nghiên cứu thực tế của chính ngƣời học. Qua các nghiên cứu rút ra đƣợc các
kiến thức lý thuyết. Vì vậy, thơng qua các dự án học tập có thể hình thành, kiểm
tra, củng cố, mở rộng hiểu biết lý thuyết cũng nhƣ rèn luyện kỹ năng hoạt động,
kinh nghiệm thực tiễn của ngƣời học.
Tính phức hợp: Nội dung các dự án học tập có sự kết hợp tri thức của nhiều
lĩnh vực hoặc nhiều môn học khác nhau nhằm giải quyết một vấn đề mang tính
phức hợp. Trong q trình thực hiện dự án, ngƣời học phải tìm kiếm thơng tin, vận
dụng kiến thức của nhiều nguồn khác nhau. Nguồn thông tin càng phong phú, sự
hiểu biết của ngƣời học càng rộng sâu, kỹ năng vận dụng kiến thức liên môn càng
thành thạo thì kết quả dự án đạt đƣợc cao.
Cộng tác làm việc: Các dự án học tập thƣờng đƣợc thực hiện theo nhóm,
trong đó có sự cộng tác làm việc và sự phân cơng cơng việc giữa các thành viên
trong nhóm. Dạy học theo dự án địi hỏi rèn luyện tính sẵn sàng và kỹ thuật cộng
tác làm việc giữa các thành viên tham gia , giữa ngƣời học và ngƣời dạy cũng nhƣ
với các lực lƣợng xã hội khác tham gia trong dự án. Đặc điểm này còn đƣợc gọi là
học tập mang tính xã hội.
Tính tự lực cao của người học: Trong dạy học theo dự án, ngƣời học tham gia
tích cực và tự lực vào các giai đoạn của q trình dạy học: Xác định mục đích, đề
xuất dự án, lập kế hoạch, thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá quá trình
và kết quả thực hiện, trình bày kết quả dự án. Mỗi giai đoạn đều địi hỏi và khuyến
khích tính trách nhiệm, sự sáng tạo của ngƣời học. Ngƣời dạy chủ yếu đóng vai trị
tƣ vấn, hƣớng dẫn, giúp đỡ. Vì vậy, dạy học dự án vừa địi hỏi, vừa rèn luyện tính
tự lực cao của ngƣời học.
Có ý nghĩa xã hội: Các dự án học tập góp phần gắn việc học tập trong nhà

trƣờng với thực tiễn đời sống, xã hội. Trong nhiều trƣờng hợp, việc thực hiện các
dự án có thể mang lại những tác động xã hội tích cực.

7


1.3. Phân loại dự án:
Dạy học theo dự án có thể phân loại theo nhiều phƣơng diện khác nhau. Tùy
theo tiêu chí phân loại, có thể là thời gian, số lƣợng ngƣời tham gia, quy mô của dự
án, v.v…Sau đây là một số cách phân loại dạy học theo dự án:
Tiêu chí phân loại
Các loại dự án
dự án
Dự án trong một môn học: trọng tâm nội dung nằm trong
một môn học.
Phân loại theo
Dự án liên môn: trọng tâm nội dung nằm ở nhiều mơn khác
chun mơn
nhau.
Dự án ngồi chun mơn: là các dự án không phụ thuộc trực
tiếp váo các mơn học.
Dự án cá nhân
Phân loại theo sự
Dự án nhóm
tham gia của người
Dự án toàn lớp
học
Dự án toàn trƣờng
Phân loại theo sự Dự án dƣới sự hƣớng dẫn của một giáo viên
tham gia của giáo Dự án với sự cộng tác hƣớng dẫn của nhiều giáo viên

viên
Dự án nhỏ: thực hiện trong một số giờ học, có thể từ 2-6 giờ
học.
Phân loại theo quỹ Dự án trung bình: dự án trong một hoặc một số ngày, nhƣng
thời gian
giới hạn là 1 tuần hoặc 40 giờ học.
Dự án lớn: dự án thực hiện với quỹ thời gian lớn, tối thiểu là
1 tuần, có thể kéo dài nhiều tuần.
Dự án tìm hiểu: là dự án khảo sát thực trạng đối tƣợng.
Dự án nghiên cứu: nhằm giải quyết các vấn đề, giải thích các
Phân loại theo
hiện tƣợng, quá trình.
nhiệm vụ
Dự án thực hành: là dự án kiến tạo sản phẩm vật chất hoặc
thực hiện một kế hoạch hành động thực tiễn.
1.4. Yêu cầu dạy học dự án:
Trong dạy học dự án, nếu hoạt động dạy học đƣợc giáo viên thiết kế cẩn thận
sẽ lôi cuốn học sinh vào những nhiệm vụ mở và có tính thực tiễn cao. Các nhiệm
vụ của dự án kích thích khả năng ra quyết định, niềm cảm hứng, say mê của học
sinh trong quá trình thực hiện và tạo ra sản phẩm cuối cùng. Học sinh lĩnh hội kiến
thức bài học thơng qua việc tìm hiểu và tự quyết định mức độ hoàn thành các
nhiệm vụ của dự án. Giáo viên giữ vai trò ngƣời hỗ trợ hay hƣớng dẫn. Học sinh
hợp tác làm việc với nhau trong các nhóm, phát huy tối đa năng lực cá nhân khi
đảm nhận những vai trò khác nhau. Do vậy, dạy học dự án yêu cầu:

8


- Dự án tập trung vào những mục tiêu học tập quan trọng gắn với các chuẩn
kiến thức, kĩ năng và tập trung vào những hiểu biết của học sinh sau quá trình học.

Từ việc định hƣớng vào mục tiêu, giáo viên sẽ lựa chọn hình thức dạy học phù
hợp, lập kế hoạch đánh giá và tổ chức các hoạt động dạy và học. Kết quả của dự án
đƣợc thể hiện kết tinh trong sản phẩm của học sinh và q trình thực hiện nhiệm
vụ, ví dụ phần thuyết trình đầy thuyết phục hay ấn phẩm thông tin thể hiện sự lĩnh
hội các chuẩn nội dung và mục tiêu dạy học.
- Trong dạy học dự án cần phải xác định đƣợc bộ câu hỏi định hƣớng. Câu hỏi
định hƣớng sẽ giúp các dự án tập trung vào những hoạt động dạy học trọng tâm,
chú trọng đến các chủ đề quan trọng, đồng thời hƣớng học sinh đến những kĩ năng
tƣ duy ở mức độ cao hơn và đảm bảo các dự án của học sinh có tính hấp dẫn,
thuyết phục. Học sinh đƣợc giới thiệu về dự án thông qua các câu hỏi gợi mở
những ý tƣởng lớn, xuyên suốt và có tính liên mơn. Học sinh sẽ buộc phải tƣ duy
sâu hơn về các vấn đề nội dung của môn học theo các chuẩn và mục tiêu.
- Dự án có liên hệ với thực tế: Dự án phải gắn với đời sống thực tế của học
sinh. Học sinh thể hiện việc học của mình trƣớc những đối tƣợng thực tế, liên hệ
với các nguồn lực cộng đồng, tham khảo các chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cƣú,
hoặc trao đổi thông qua công nghệ hiện đại.
- Học sinh thể hiện sự hiểu biết của mình thơng qua sản phẩm hoặc q trình
thực hiện. Thơng thƣờng các dự án đƣợc kết thúc với việc học sinh thể hiện thành
quả học tập của mình thơng qua các bài thuyết trình, các văn bản tài liệu, các sản
phẩm vật chất, các mơ hình dàn dựng, các đề án hoặc thậm chí là các sự kiện mô
phỏng nhƣ một hội thảo giả. Những sản phẩm cuối cùng này giúp học sinh thể hiện
khả năng diễn đạt và làm chủ q trình học tập.
- Cơng nghệ hiện đại hỗ trợ và thúc đẩy việc học của học sinh: Học sinh đƣợc
tiếp cận với nhiều công nghệ khác nhau giúp hỗ trợ phát triển kỹ năng tƣ duy, cho
ý kiến đánh giá về nội dung và hỗ trợ tạo ra sản phẩm cuối. Với sự trợ giúp của
cơng nghệ, học sinh có thể vƣơn ra khỏi 4 bức tƣờng lớp học bằng cách cộng tác
với các lớp học từ xa qua email và các trang web tự tạo, hoặc trình bày việc học
của mình qua các bài trình bày đa phƣơng tiện.
- Kỹ năng tƣ duy là không thể thiếu trong học tập theo dự án: Học tập theo dự
án sẽ hỗ trợ phát triển cả kỹ năng tƣ duy siêu nhận thức lẫn tƣ duy nhận thức nhƣ

hợp tác, tự giám sát, phân tích dữ liệu, và đánh giá thơng tin. Trong suốt q trình
thực hiện dự án, các câu hỏi định hƣớng sẽ kích thích học sinh tƣ duy và liên hệ
với các khái niệm mang ý nghĩa thực tiễn cao.
- Dự án đòi hỏi các hình thức đánh giá đa dạng và thƣờng xuyên: Ngay từ khi
triển khai dự án, các kết quả dự kiến cần phải đƣợc làm rõ và phải luôn đƣợc rà
soát nhiều lần để kiểm chứng mức độ lĩnh hội bằng các phƣơng pháp đánh giá
khác nhau. Học sinh sẽ đƣợc xem mẫu và hƣớng dẫn trƣớc để thực hiện cơng việc
có chất lƣợng nhất, và phải biết rõ điều gì đang chờ đợi ngay từ khi bắt đầu dự án.
9


Cần phải tạo cơ hội để rà soát, phản hồi hay điều chỉnh trong suốt quá trình thực
hiện dự án.
- Chiến lƣợc dạy học đa dạng hỗ trợ phong cách học đa dạng. Các chiến lƣợc
dạy học sẽ tạo ra một môi trƣờng học tập đa dạng hơn, thúc đẩy tƣ duy bậc cao
hơn. Những chiến lƣợc dạy học sẽ giúp đảm bảo cho học sinh đƣợc tiếp cận với
toàn bộ học liệu của chƣơng trình, tạo cơ hội thành cơng cho mỗi học sinh. Trong
dạy học có thể kết hợp các kỹ thuật dạy học hợp tác, làm việc nhóm, phân nhánh tổ
chức, nhận xét phản hồi từ giáo viên hoặc từ bạn đọc.
Để thực hiện đƣợc các yêu cầu trên, giáo viên phải tổ chức đƣợc cho học
sinh tham gia học theo dự án qua các bƣớc cụ thể.
1.5. Mục tiêu của dạy học dự án:
Dạy học theo dự án nhằm vào mục tiêu sau:
- Hƣớng tới các vấn đề thực tiễn, gắn kết nội dung học với cuộc sống thực để
tạo ra một sản phẩm.
- Rèn luyện cho ngƣời học phát triển kỹ năng phát hiện và giải quyết vấn đề
liên quan đến nội dung học tập và cuộc sống.
- Rèn luyện cho ngƣời học nhiều kỹ năng: tổ chức hoạt động, xây dựng kiến
thức, kỹ năng sống và làm việc theo nhóm.
- Giúp ngƣời học nâng cao kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin vào quá trình

học tập và tạo ra sản phẩm.
1.6. Ưu, nhược điểm của dạy học dự án.
1.6.1. Ưu điểm của dạy học dự án:
- Dạy học dự án phát huy tính tích cực, chủ động của ngƣời học trong tồn bộ
q trình học tập, làm cho ngƣời học năng động, làm việc hiệu quả hơn, kiến thức
của bài học trở nên sâu rộng hơn, góp phần phát triển kỹ năng của cuộc sống .
+ Gắn lý thuyết với thực hành, tƣ duy và hành động, nhà trƣờng và xã hội.
+ Phát triển kỹ năng tự học, tự định hƣớng.
+ Kích thích động cơ, hứng thú học tập của ngƣời học.
+ Phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm.
+ Phát triển khả năng sáng tạo.
+ Rèn luyện năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp.
+ Rèn luyện tính bền bỉ, kiên nhẫn.
+ Rèn luyện năng lực cộng tác làm việc.
+ Rèn luyện năng lực đánh giá.
+ Rèn luyện và phát huy các kỹ năng xã hội quan trọng.
10


- Dạy hoc dự án góp phần đổi mới phƣơng pháp dạy học. Với dạy học dự án,
ngƣời dạy có điều kiện nâng cao tính chuyên nghiệp, mở rộng sự hợp tác với đồng
nghiệp và xây dựng các mối quan hệ với ngƣời học.
1.6.2. Nhược điểm của dạy học dự án.
- Dạy học dự án chỉ phù hợp với một số nội dung nhất định; không phù hợp
trong việc truyền thụ tri thức lý thuyết mang tính trừu tƣợng, hệ thống cũng nhƣ
rèn luyện hệ thống kỹ năng cơ bản.
- Dạy học dự án đòi hỏi nhiều thời gian và công sức chuẩn bị nên không thể
tiến hành một cách thƣờng xuyên trong chƣơng trình học.
- Dạy học dự án địi hỏi về tài chính, tƣ liệu tham khảo phong phú và địa điểm
phù hợp cho hoạt động của ngƣời dạy và ngƣời học.

- Dạy học dự án đòi hỏi ngƣời dạy phải có năng lực tổ chức và quản lý ngƣời
học trong hoạt động nhất là hoạt động theo nhóm.
1.7. Vai trị của giáo viên và học sinh trong dạy học dự án.
- Vai trị của giáo viên: Có thể khẳng định, giáo viên có vai trị khơng thể
thiếu trong dạy học dự án, với vai trò là ngƣời định hƣớng, hƣớng dẫn, một nhà tƣ
vấn và một học viên cộng tác. Ln ln có mặt trong các khâu của dạy học dự án,
giáo viên vừa gần gũi, thân thiện với học sinh nhƣng lại vừa có khoảng cách, uy
quyền trong các hoạt động dạy học.
- Vai trò của học sinh:
+ Học sinh thực hiện dự án bằng thực hiện các vai trò đƣợc chỉ định.
+ Tự lực triển khai dự án ( quyết định cách tiếp cận vấn đề, tự hoạch định và
tổ chức các hoạt động nhóm để giải quyết vấn đề).
+ Thu thập, xử lý thông tin từ nhiều nguồn theo vai đảm nhận. Nhờ đó, học
sinh sẽ tích lũy đƣợc kiến thức và nhiều giá trị khác từ quá trình làm việc.
+ Tập giải quyết các vấn đề có thật trong đời sống bằng những kỹ năng của
“ngƣời lớn” nhƣ cộng tác và diễn giải, nêu quan điểm cá nhân…
1.8. Tiến trình dạy học dự án:
Có thể chia cấu trúc của dạy học dự án làm nhiều giai đoạn khác nhau tùy
theo quan điểm của cá nhân. Sau đây, chúng tơi trình bày một cách phân chia các
giai đoạn của dạy học theo dự án theo 3 giai đoạn chính nhƣ sau:
Giai đoạn 1: Chuẩn bị dự án.
+ Đề xuất ý tƣởng, nêu lí do và chọn đề tài.
+ Chia nhóm và nhận nhiệm vụ.
+ Lập kế hoạch thực hiện các nhiệm vụ học tập

11


Giai đoạn 2: Thực hiện dự án
+ Thu thập, xử lí thơng tin

+ Thực hiện điều tra
+ Thảo luận cùng các thành viên khác
+ Tham vấn giáo viên hƣớng dẫn
Giai đoạn 3: Tổng hợp kết quả, công bố sản phẩm, đánh giá và ý nghĩa của dự án.
+ Tổng hợp các kết quả
+ Công bố sản phẩm
+ Đánh giá kết quả học tập.
1.9. Cơ sở của việc vận dụng dạy học dự án trong dạy học chủ đề “Các định
luật Newton”- Vật lí 10 GDPT 2018 tích hợp giáo dục an tồn giao thơng trong
bối cảnh chuyển đổi số.
Vật lí là môn khoa học tự nhiên gắn liền với thực tế đời sống sản xuất và đƣợc
ứng dụng mạnh mẽ vào đời sống. Nội dung kiến thức chủ đề “Các định luật
Newton” Vật lí lớp 10- chƣơng trình G D P T 2 0 1 8 có nhiều ứng dụng thực tế,
đặc biệt có rất nhiều hiện tƣợng xung quanh ta đang diễn ra tuân theo các định
luật Newton nhƣ quán tính, mức quán tính, sự tƣơng tác giữa các lực,…Là cơ sở
để tổ chức dạy học dự án chủ đề này.
2. Cơ sở thực tiễn:
2.1. Thực trạng hoạt động dạy học dự án bộ mơn Vật lí ở trường THPT:
Hiện nay, trong chƣơng trình vật lí phổ thơng( CTGD 2018) đang trang bị
cho các em kiến thức cơ bản, giáo viên cũng đang bám sát nội dung kiến thức cơ
bản của chƣơng trình giáo dục phổ thơng. Các nội dung vận dụng, gắn liền với
thực tiễn cuộc sống chƣa có nhiều.
Trong thời gian gần đây, chúng ta đã bƣớc đầu đƣợc tiếp cận với những
phƣơng pháp, kĩ thuật dạy học mới. Trong đó có việc đổi mới phƣơng pháp dạy
học là một bƣớc tiến đáng kể trong quá trình dạy- học hiện nay. Đặc biệt khi mà
khoa học công nghệ phát triển nhƣ vũ bão, nhất là sự bùng nổ của ngành Công
nghệ thông tin. Việc lựa chọn phƣơng pháp dạy học sao cho vừa phù hợp với bối
cảnh, vừa phát triển năng lực sáng tạo ngƣời học là một sự tất yếu.
Tuy nhiên, qua thực tiễn dạy học, chúng tôi thấy việc lựa chọn phƣơng pháp
dạy học, yêu cầu dạy học kiến thức phải gắn liền với thực tiễn cuộc sống còn hạn chế.

2.2. Thực trạng hoạt động dạy học dự án mơn Vật lí tại trường THPT nơi
tôi công tác
Tại trƣờng THPT nơi tôi công tác việc triển khai chƣơng trình GDPT 2018
diễn ra theo đúng kế hoạch, đúng hƣớng dẫn của Bộ, Ngành. Ngoài ra, các năm
12


học trƣớc, nhà trƣờng đã có bƣớc đi sớm đón đầu nhƣ: Soạn kế hoạch dạy học theo
công văn 5512/BGDĐT-GDTrH. Các tổ, nhóm chun mơn tổ chức dạy học
STEM, nghiên cứu bài học… Đặc biệt, đầu năm học 2022-2023, nhà trƣờng đã tổ
chức hội thảo “Dạy-Học lớp 10 chƣơng trình GDPT 2018 trong bối cảnh chuyển
đổi số” cấp Nhóm chuyên môn- Tổ chuyên môn – cấp Trƣờng, tổ chức ngày hội
Stem.
Ban lãnh đạo nhà trƣờng, tổ trƣởng chuyên môn khuyến khích, giáo viên nỗ
lực tìm hiểu, áp dụng phƣơng pháp dạy học khác nhau nhằm đạt đƣợc hiệu quả cao
nhất, chính vì vậy, trong q trình giảng dạy, chúng tơi đã vận dụng phƣơng pháp
dạy học dự án nhằm phát huy tính tự lực, sáng tạo, kĩ năng làm việc nhóm,…tích
hợp với giáo dục thực tiễn cuộc sống cho học sinh.
Hiện nay việc vận dụng các phƣơng pháp, mơ hình dạy học mới vào ứng
dụng trong quá trình dạy học đối với mơn Vật lí nói riêng và các mơn học nói
chung cịn là vấn đề gặp khơng ít khó khăn, trở ngại đối với giáo viên. Hầu hết
giáo viên mới chỉ dừng lại ở việc sử dụng phƣơng pháp dạy học truyền thống, hoặc
sử dụng phƣơng pháp mới chƣa phổ biến.
Cụ thể, qua khảo sát thực trạng việc vận dụng dạy học dự án tại trƣờng THPT
Diễn Châu 3 chúng tôi thu đƣợc kết quả sau:
1.Thầy cô biết đến dạy học dự án từ nguồn nào ?
Phương án lựa chọn
Kết quả
a. Từ tập huấn chuyên môn
70 %

b. Từ tài liệu hƣớng dẫn thực hiện chƣơng trình
8,3%
c. Từ internet, sách báo, tài liệu tham khảo
16,6%
d. Từ đồng nghiệp
4,1%
2. Trong quá trình vận dụng dạy học dự án gặp những thuận lợi và khó
khăn nhƣ thế nào ?
Nội dung
Mức độ thuận lợi
Thuận lợi Ít thuận Khó khăn
lợi
a. Lựa chọn ý tƣởng, chủ đề
50%
45.8%
4,2%
b. Thiết kế dự án
41,7%
37,5%
20,8%
c. Lập kế hoạch bài dạy
54,1%
41,7%
4,2%
d. Xác định bộ câu hỏi khung
41,7%
41,7%
16,6%
e. Học sinh thực hiện dự án
54,2%

25%
20,8%
f. Học sinh tạo các sản phẩm
45,8%
41,7%
12,5%
g. Học sinh báo cao kết quả
62,5
29,2%
8,3%
h. Đánh giá dự án
66,7%
25%
8,3%

13


3. Trong dạy học dự án học sinh tham gia bài học nhƣ thế nào ?
Các bước
Mức độ học sinh tham gia
Tích cực
Ít tích
Khơng tích
cực
cực
a. Xây dựng ý tƣởng
83,3%
16,7%
b. Lập kế hoạch các nhiệm vụ học tập

83,3%
12,5%
4,2%
c. Thực hiện dự án
95,8%
4,2%
d. Tạo sản phẩm
83,3%
16,7%
e. Báo cáo kết quả
91,7%
8,3%
f. Đánh giá dự án
79,2%
20,8%
4. Hiệu quả giờ học áp dụng phƣơng pháp dạy học dự án
Nội dung
Các mức độ
Rất tốt
Tốt
Chưa tốt
a. Mức độ hiểu bài
75%
25%
b. Mức độ tích cực chủ động sáng tạo
50%
50%
c. Mức độ nắm kiến thức
66,7%
33,3%

d. Mức độ vận dụng kiến thức
25%
70,8%
4,2%
5. Mức độ vận dụng phƣơng pháp dạy học dự án của thầy, cô nhƣ thế nào
Các mức độ
Kết quả
a. Thƣờng xuyên
0%
b. Theo kế hoạch dạy học
100%
6. Mức độ quan tâm của thầy, cô đối với phƣơng pháp dạy học dự án
Các mức độ
Kết quả
a. Rất quan tâm
66,7%
b. Không quan tâm
0%
7. Dự định của thầy, cô trong vận dụng phƣơng pháp dự án vào dạy học
Mức độ vận dụng
Kết quả
a. Sẽ vận dụng
100%
b. Chƣa rõ
0%
c. Không vận dụng
0%
8. Theo thầy, cô để nâng cao chất lƣợng dạy học dự án, cần phải
Phương án lựa chọn
Kết quả

a. Tập huấn chƣơng trình dạy học dự án cho giáo viên
4,2%
b. Phổ biến tài liệu về dạy học dự án cho giáo viên
4,2%
c. Tổ chức cho giáo viên tham quan, học tập các mơ hình
91,6%
dạy học dự án
14


Kết luận chƣơng I:
Trong phần này, chúng tơi trình bày cơ sở lí luận , thực tiễn về dạy và học
theo hướng phát huy tính tích cực và năng lực sáng tạo của học sinh trong học tập
trong đó đặc biệt nhấn mạnh đến dạy học dự án. Để giải quyết nhiệm vụ đề ra của
đề tài, chúng tôi đặc biệt quan tâm đến những vấn đề sau:
Chúng tôi cũng đã nghiên cứu các biểu hiện của tính tích cực và năng lực
sáng tạo của học sinh trong học tập. Tính tích cực và năng lực sáng tạo của học
sinh thể hiện rất rõ khi tham gia học theo dự án. Trong dạy học dự án, chúng tơi
có giới thiệu các bước dạy học theo dự án. Trong đó có nêu rõ vai trò của học
sinh, của giáo viên trong quá trình thực hiện.
Tuy nhiên khi dạy học theo dự án, giáo viên gặp phải khó khăn về thời gian,
nhưng điều này hồn tồn có thể khắc phục được nếu như giáo viên tổ chức, sắp
xếp thời gian hợp lí.
Tác dụng tích hợp khi tổ chức dạy học dự án qua hoạt động giáo dục kĩ
năng sống được khẳng định ở chỗ: nó gắn kết được giữa lý thuyết với thực tiễn,
làm cho vốn kiến thức của học sinh được liên kết, được mở rộng, được củng cố
sâu hơn, vì nguồn tư liệu được sưu tầm rất đa dạng và phong phú, giúp các em
bước đầu tập dượt, làm quen với công việc của người nghiên cứu như biết cách xử
lý tư liệu, tự phát hiện vấn đề và giải quyết vấn đề.
Những cơ sở lí luận đó sẽ được chúng tôi vận dụng để tổ chức dạy dọc dự án

chủ đề “ Các định luật Newton” tích hợp giáo dục an tồn giao thơng trong bối
cảnh chuyển đổi số cho học sinh.

15


CHƢƠNG II. XÂY DỰNG - TỔ CHỨC DẠY HỌC DỰ ÁN
CHỦ ĐỀ “ CÁC ĐỊNH LUẬT NEWTON”- VẬT LÍ 10 TÍCH HỢP GIÁO
DỤC AN TỒN GIAO THƠNG TRONG BỐI CẢNH CHUYỂN ĐỔI SỐ.
1. Ý tƣởng của dự án
Tai nạn giao thông đường bộ được định nghĩa là “Các sự kiện bất ngờ nằm
ngoài ý muốn chủ quan của con người. Nó xảy ra khi các đối tượng tham gia giao
thơng đường bộ đang hoạt động trên các tuyến đường giao thông công cộng,
đường chuyên dùng hoặc các địa bàn giao thông công cộng, nhưng do chủ quan vi
phạm các quy tắc an tồn giao thơng hoặc do gặp phải các tình huống đột xuất
khơng kịp phịng tránh gây ra những thiệt hại nhất định cho tính mạng và sức khoẻ
con người hoặc tài sản của nhà nước và nhân dân”( Báo cáo tình hình trật tự an
tồn giao thơng năm 2007 của Uỷ Ban An Tồn Giao Thơng Quốc gia_ngày
4/2/2008).
Theo ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT Quốc
gia, trong sáu tháng đầu năm (từ 15-12-2021 đến 14-6-2022), toàn quốc xảy ra
5.703 vụ tai nạn giao thông, làm chết 3.314 người, bị thương 3.690 người. So với
cùng kỳ năm trước, tuy số vụ tai nạn giao thông giảm nhưng đây cũng là con số
đáng báo động, và mỗi cá nhân phải có trách nhiệm để giảm tình trạng này.
Chúng ta có thể làm hạn chế tai nạn giao thơng được khơng? Cần phải có
những biện pháp nào để nâng cao ý thức chấp hành an toàn giao thơng cho người
dân ở nước ta? Học sinh có thể đóng vai là phóng viên, người dân, nhà chức
trách…bằng những kiến thức về các định luật Newton và một số kiến thức xã hội
khác, có nhiệm vụ tuyên truyền về nguyên nhân, hậu quả và cách phòng tránh một
số tai nạn giao thơng.

2. Thời lƣợng, hình thức dự án
- Thời lƣợng dạy học: 05 tiết. Tiết PPCT: 37, 38, 39, 40, 41 theo KHDH
- Hình thức dạy học: Giao nhiệm vụ học tập ở nhà + Báo cáo, học tập tại lớp
3. Mục tiêu dự án
3.1. Năng lực Vật lí
 Nhận thức kiến thức vật lí
[1.1]. Nhận biết lực khơng phải là yếu tố cần thiết để duy trì chuyển động của
vật.
[1.2]. Phát biểu đƣợc định luật 1 Newton.
[1.3]. Nhận biết đƣợc quán tính là một tính chất cùa các vật, thể hiện xu
hƣớng bảo toàn vận tốc (cả về hƣớng và độ lớn) ngay cả khi khơng có lực tác
dụng vào vật.
[1.4]. Nêu đƣợc ví dụ về quán tính trong một số hiện tƣợng thực tế, trong đó
16


một số trƣờng hợp qn tính có lợi, một só trƣờng hợp qn tính có hại.
[1.5].Viết và trình đƣợc đề tài qn tính trong các vụ tai nạn giao thơng và
cách phịng tránh
[1.1]. Phát biểu và viết đƣợc cơng thức của định luật 2 Newton. Giải thích
đơn vị.
[1.2]. Nhận biết đƣợc mối quan hệ giữa khối lƣợng và quán tính. Giải thích
đƣợc khối lƣợng của vật càng lớn thì mức quán tính càng lớn.
[1.1.1]. Phát biểu đƣợc định luật 3 Newton
[1.1.2]. Nêu đƣợc các cặp lực và phản lực trong thực tế
[1.1.3. Nêu đƣợc các lực xuất hiện trong một hiện tƣợng thực tế. Chi ra đƣợc
những cặp lực trực đối cân bằng và khơng cân bằng.
 Tìm tịi và khám phá thế giới tự nhiên dưới góc độ vật lí
[2.1]. Tìm hiểu tự nhiên dƣới góc độ vật lí: Phát hiện ra các hiện tƣợng liên
quan đến định luật I Newton và quán tính.

[2.2]. Vận dụng kiến thức, kĩ năng đã học: Học sinh giải thích các hiện tƣợng
liên quan đến quán tính.
[2.1]. Phát hiện đƣợc vấn đề: “ Gia tốc của một vật không chỉ phụ thuộc vào
lực tác dụng mà còn phụ thuộc vào khối lƣợng của vật” từ tình huống khởi động và
đặt ra câu hỏi: “Mối liên hệ toán học giữa gia tốc, lực và khối lƣợng?”
[2.2]. Đề xuất đƣợc một số phƣơng án minh họa định luật 2 Newton và lựa
chọn phƣơng án thực hiện thí nghiệm.
[2.1] Tìm đƣợc các ví dụ thực tế minh hoạ cho sự tác dụng tƣơng hỗ giữa các
vật.
[2.2] Xây dựng kế hoạch thí nghiệm tìm hiểu mối liên hệ cặp lực và phản lực
 Luyện tập kiến thức, kỹ năng đã học
[3.1]. Vận dụng đƣợc công thức định luật 2 Newton vào những bài tốn đơn
giản.
[3.2]. Giải thích đƣợc một số vấn đề trong đời sống, kỹ thuật liên quan đến
mối quan hệ giữa khối lƣợng và quán tính của vật.
[3.1]. Vận dụng đƣợc định luật 3 Newton đế giải thích một sổ hiện tƣợng
thực tế.
[3.2]. Đề xuất phƣơng án thí nghiệm tìm hiểu cặp lực và phản lực
[3.3]. Báo cáo và thảo luận rút ra kết luận mối liên hệ
3.2. Năng lực tự học
-Thực hiện đƣợc việc học thơng qua việc đọc trƣớc, tìm hiểu thơng tin(
17


ngồi giờ lên lớp), tƣơng tác với thầy/cơ và các bạn thông qua không gian thực,
không gian số ( messenger, zalo, …)
3.3. Năng lực giao tiếp và hợp tác
Biết cách làm việc nhóm để thực hiện đƣợc các nhiệm vụ học tập ở lớp và ở
nhà do GV giao thông qua phiếu học tập, hợp tác đƣợc với bạn bè và thầy/cô
thông qua không gian thực, không gian số nhƣ messeger, zalo,…

3.4. Năng lực số
[NLS 1.1]. Sử dụng đƣợc các thiết bị số nhƣ: máy tính, ti vi, điện thoại .
[NLS 1.2]. Sử dụng phầm mềm để học tập, kiểm tra đánh giá:
+ Sử dụng đƣợc phần mềm Microsoft Powerpoint thiết kế, trình chiểu.
+ Sử dụng đƣợc các phần mềm zalo, facebook, mạng internet...
3.5. Phẩm chất
[d.1]. Khách quan, trung thực và rèn luyện đƣợc tác phong tỉ mỉ, cẩn thận
trong quá trình thực hiện nhiệm vụ học tập, quan sát và phân tích các video thí
nghiệm.
[d.2]. Chăm chỉ trong hoạt động.
[d.3]. Có trách nhiệm với bản thân và tập thể trong các hoạt động.
4. Thiết bị học liệu.
4.1. Các thiết bị, đồ dùng dạy học, học liệu sử dụng.
Ngoài sách giáo khoa, giáo viên giới thiệu và phát cho học sinh một số tài liệu
sau:
+ Sổ theo dõi dự án.
+ Kế hoạch thực hiện dự án( thời gian, nhiệm vụ của nhóm, …)
+ Các tiêu chí đánh giá dự án.
+ Thiết bị: Máy tính, ti vi, điện thoại thơng minh, bảng phụ, bút dạ,…
4.2. Các ứng dụng công nghệ thông tin trong dạy học
- Dùng internet để tìm kiếm thơng tin: Tải hình ảnh và lấy tƣ liệu…
- Dùng phần mềm Microsoft Word để soạn kế hoạch dạy học
- Dùng phần mềm Microsoft Powerpoint để thiết kế bài thuyết trình
- Lập nhóm trao đổi thơng tin qua zalo, messenger giữa thành viên trong
nhóm và giữa học sinh với giáo viên.
- Một số trang web tham khảo:
, ..
18

•Thống kê số vụ tai nạn giao thông:
/> /> /> />5. Phƣơng pháp dạy học
- Dạy học theo dự án
- Dạy học giải quyết vấn đề
- Vấn đáp
- Hoạt động nhóm
6. Kế hoạch thực hiện dự án.

Thời gian
Tiết 1
Tiết 37 theo
kế hoạch
dạy học

Tiến trình
dạy- học
Chuẩn bị dự
án (tại lớp)

Mục tiêu
+ Đề xuất ý tƣởng, chọn đề
tài.

Định hƣớng kết
quả, sản phẩm
Biên bản họp
nhóm

+ Chia nhóm và nhận nhiệm
vụ.

+ Lập kế hoạch thực hiện các
nhiệm vụ học tập

- Thực hiện dự + Thu thập thông tin
án
+ Thảo luận nhóm
- Thảo luận
+ Tham vấn giáo viên hƣớng
( hoạt động nhóm, làm sản dẫn
xen kẽ trong phẩm
+ Thiết kế và tạo sản phẩm
quá trình
học tập
thực hiện dự
án)
Thực hiện
ngồi giờ
lên lớp

- Nội dung kiến
thức
- Bài thuyết trình
bằng powerpoit.
- Bản đánh giá của
giáo viên và học
- Biên bản họp
nhóm

19

Tiết 2 – 5
Tiết: 38, 39,
40, 41 theo
kế hoạch
dạy học

Thảo luận
+ Cơng bố sản phẩm
nhóm, báo cáo + Đánh giá kết quả học tập.
sản phẩm theo
nhiệm vụ
(Tại lớp)

- Sản phẩm thể
hiện ở bảng phụ.
- Bài thuyết trình
powerpoit hồn
thiện
- Bản đánh giá của
giáo viên và học
sinh

7. Bộ câu hỏi định hƣớng

Câu hỏi khái
quát

- Tai nạn giao thông ảnh hƣởng tới cuộc sống của chúng ta
nhƣ thế nào? Làm thế nào để hạn chế đƣợc tai nạn giao

thơng xảy ra?
- Qn tính ảnh hƣởng nhƣ thế nào đến tai nạn giao thông
xảy ra ?

Câu hỏi bài học - - Trong các vụ tai nạn giao thơng, tại sao các phƣơng tiện có
khối lƣợng bé hơn thƣờng thiệt hại nhiều hơn? ( văng ra xa
hơn, hƣ hỏng nhiều hơn…)
1. Định luật 1 Newton.
Câu 1. Phát biểu nội dung của định luật I Newton?
Câu 2. Phát biểu định nghĩa quán tính?
Câu 3. Sử dụng khái niệm và quán tính để giải thích hiện
tƣợng:
- Khi ngồi trên ô tô, tàu lƣợn cao tốc hoặc máy bay, hành
khách ln đƣợc nhắc thắt dây an tồn.
Giải thích điều này.
Câu hỏi nội dung - Để tra đầu búa vào cán, nên chọn cách
nào dƣới đây? Giải thích tại sao.
+ Đập mạnh cán búa xuống đất (Hình
a.)
+ Đập mạnh đầu búa xuống đất ( Hình b)
Câu 4: Giải thích được nguyên nhân của nhiều vụ tai nạn
giao thông liên quan đến qn tính. Chuẩn bị một bài
thuyết trình về đề tài sau đây: Rất nhiều vụ tai nạn giao
thông có ngun nhân từ qn tính. Em hãy nêu một số ví
dụ về điều đó và cách phịng tránh những tai nạn này ?
20


2. Định luật 2 Newton.
Câu 1. Nhắc lại khái niệm khối lƣợng của vật?

Câu 2. Phát biểu và viết biểu thức Định luật II Newton. Hãy
vận dụng định luật II Newton để suy ra rằng, vật nào có khối
lƣợng lớn hơn thì khó làm thay đổi vận tốc của nó hơn, tức là
có mức qn tính lớn hơn?
Câu 3. Qua bài tốn này ta thấy khối lƣợng khơng chỉ đo
lƣợng vật chất mà còn đƣợc dùng để đo mức quán tính của
vật. Cứ vật nào có mức qn tính lớn hơn thì có khối lƣợng
lớn hơn và ngƣợc lại. Hãy định nghĩa khối lƣợng theo cách
khác?
3. Định Luật 3 Newton.
Câu 1: Quan sát hình ảnh minh họa tƣơng ứng với 3 ví dụ
bên dƣới và trả lời các câu hỏi tƣơng ứng:
Vd1: Một thanh sắt và một thanh nam châm đƣợc treo nhƣ
Hình 16.1a. Trong thí nghiệm này, lực nào làm cho thanh
nam châm dịch chuyển lại gần thanh sắt?
Vd2: Xe lăn 1 có khối lƣợng m2 và có gắn một lị xo nhẹ. Xe
lăn 2 có khối lƣợng m2. Ta cho hai xe áp lại gần nhau bằng
cách buộc dây để nén lị xo (Hình 16.1b). Quan sát hiện
tƣợng xảy ra khi đốt sợi dây buộc

Nêu nhận xét về các lực xuất hiện trong 2 ví dụ
Các lực hút và đẩy có xuất hiện riêng lẻ khơng? Chúng xuất
hiện nhƣ thế nào?
Câu 2: Phát biểu định luật III Newton? Và viết biểu thức
liên hệ giữa hai véc tơ lực FAB và FBA ?
8. Tiến trình dạy học dự án
Mục đích
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Giai đoạn 1: Chuẩn bị dự án ( Tiết 37 theo KHDH)
Thực hiện tại lớp 10A5

Thời gian: Tiết 2- ngày 03/12/2022
- Lên ý tƣởng dự án: Các - Cho học sinh xem một
Theo dõi và xác định
định luật Newton
số video, hình ảnh liên đƣợc dự án học tập : Các
quam đến quán tính, sự
định luật Newton.
ảnh hƣởng của quán tính
21