Do an thuc trang phat trien du lich sinh thai o viet nam

Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (485.73 KB, 42 trang )

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh
lời nói đầu
i

i

Trong thời gian này đã có rất nhiều bước phát triển trong lĩnh vực du lịch,
du lịch sinh thái và bảo tồn trên thế giới. Quan trọng nhất là việc du lịch sinh thái
khơng cịn chỉ tồn tại như một khái niệm hay một đề tài để suy ngẫm. Ngược lại,
nó đã trở thành một thực tế trên toàn cầu. Ở một vài nơi nó xuất hiện khụng
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

thng xuyờn v khỏ yếu ớt, ít được báo chí chú ý tới. Song ở nhiều nơi khác thì
vấn đề phát triển du lịch sinh thái lại rất được chính phủ quan tâm, thường xuất
hiện trên các bản tin chính hay các quảng cáo thương mại công cộng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Du lịch sinh thái đã mang lại nhiều lợi ích cụ thể trong lĩnh vực bảo tồn và
phát triển bền vững. Ở Cốsta Rica và Vênêxuêla, một số chủ trang trại chăn nuôi
đã bảo vệ nhiều diện tích rừng nhiệt đới quan trọng, và do bảo vệ rừng mà họ đã
biến những nơi đó thành điểm du lịch sinh thái hoạt động tốt, giúp bảo vệ các hệ
sinh thái tự nhiên đồng thời tạo ra công ăn việc làm mới cho dân địa phương.
Ecuađo sử dụng khoản thu nhập từ du lịch sinh thái tại đảo Galápagó để giúp
duy trì tồn bộ mạng lưới vườn quốc gia. Tại Nam Phi, du lịch sinh thái trở
thành một biện pháp hiệu quả để nâng cao mức sống của người da đen ở nông
thôn, những người da đen này ngày càng tham gia nhiều vào các hoạt động du
lịch sinh thái. Chính phủ Ba lan cũng tích cực khuyến khích du lịch sinh thái và
gần đây đã thiết lập một số vùng Thiên nhiên-và-Du lịch của quốc gia để tăng
cường công tác bảo vệ thiên nhiên và phát triển du lch quc gia. Ti c và
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Niuzeland, phần ln cỏc hot động du lịch đều có thể xếp vào hạng du lịch sinh
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

thái. Ðây là ngành công nghiệp được xếp hạng cao trong nền kinh tế của cả hai
nước.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

N»m ë khu vực Đông Nam á, nơi có các hoạt động du lịch sôi nổi. Việt
Nam có những lợi thế về vị trí địa lý, kinh tế và giao lu quốc tế cho sự phát triển
du lịch phù hợp với xu thế của thế giới và khu vực.

Tại Việt Nam, du lịch đang dần dần trở thành ngành kinh tế quan trọng và
trong tơng lai gần hoạt động du lịch đợc coi nh là con đờng hiệu quả nhất để thu
ngoại tệ và tăng thu nhập cho đất nớc.
Việt Nam là đất nớc có nhiều tiềm năng về nguồn lực du lịch cả về tự
nhiên lẫn nhân văn. Khách nớc ngoài đến Việt Nam đều đánh giá cao vẻ đẹp đất
nớc ta. Hàng loạt các địa danh có thể sử dụng phục vụ khách du lịch, bên cạnh đó
nhiều điểm vẫn còn cha đợc khai thác. Thật khó mà liệt kê hết tất cả những điểm
có sức thu hút khách.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

Cùng với sự phát triển của du lịch nói chung, trong những năm gần đây du
lịch sinh thái Việt Nam cũng phát triển nhanh chóng. Bên cạnh những tiềm năng
và triển vọng, sự phát triển của du lịch sinh thái ở Việt Nam cũng đang đứng trớc
những thách thức to lớn.
Chính vì vậy em đÃ chọn đề tài ThựcThực trạng phát triển du lịch sinh thái ở
Việt Nam, với mong muốn đợc tìm hiểu thêm nhiều kiến thức cả về kinh tế,
chính trị, xÃ hội và môi trờng sinh thái. Do điều kiện có hạn, em xin đợc giới hạn
nội dung đề tài của mình trong hai lĩnh vực:
1. Tiềm năng, thực trạng về du lịch sinh thái trong các khu bảo tồn quốc

gia.
1. Tiềm năng, thực trạng của du lịch biển.
Đồng thời cũng nêu ra những giải pháp và chiến lợc phát triển du lịch sinh
thái ở Việt Nam.
Em xin cảm ơn TS. Phạm thị Nhuận, cùng các thầy, cô trong khoa
QTKD Du lịch và Khách sạn Trờng đại học KTQD Hà nội đÃ giúp em hoàn
thành bài viết này. Em cũng xin chân thành cảm ơn th viện trờng Đại học
KTQD - nơi đÃ cung cấp những tài liệu để em hoàn thành đề án này.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

2

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

Chơng 1: cơ sở lý luận

i

i

i

i

i

1.1. Khái quát du lịch sinh thái.
i

i

i

i

i

i

Vn vẫn còn tồn tại mỗi khi thảo luận về du lịch sinh thái là việc khái
niệm về du lịch sinh thái vẫn chưa được tìm hiểu kỹ, do đó thường bị nhầm lẫn
với các loại hình phát triển du lịch khác. Một số tổ chức đã rất cố gắng làm rõ sự
nhầm lẫn này bằng cách sử dụng khái niệm du lịch sinh thái như một công cụ
thực hiện bảo tồn và phát triển bền vững. Ðịnh nghĩa của Hiệp hội Du lịch Sinh
thái đã được phổ biến rộng rãi: "Du lịch sinh thái là du lịch có trách nhiệm tại các
điểm tự nhiên, kết hợp với bảo vệ môi trường và cải thiện phúc lợi của người dân

địa phương" (Lindberg và Hawkins, 1993). Một định nghĩa đang thịnh hành
khác đã liên kết các yếu tố văn hố và mơi trường một cách cụ thể hơn là định
nghĩa do Tổ chức bảo vệ thiên nhiên thế giới (IUCN) đưa ra. Ðịnh nghĩa này cho
rằng "du lịch sinh thái là tham quan và du lịch có trách nhiệm với mơi trường tại
các điểm tự nhiên không bị tàn phá để thưởng thức thiên nhiên và các đặc điểm
văn hoá đã tồn tại trong quá khứ hoặc đang hiện hành, qua đó khuyến khích hoạt
động bảo vệ, hạn chế những tác động tiêu cực do khách tham quan gây ra, và tạo
ra ích lợi cho những người dân địa phương tham gia tích cực" (CeballosLascuráin, 1996).
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Mặc dù khái niệm du lịch sinh thái vẫn thường được sử dụng tương tự
như khái niệm du lịch bền vững, song trên thực tế, du lịch sinh thái nằm trong
lĩnh vực lớn hơn cả du lịch bền vững. Vì thế kỷ mới đang tới gần nên tất cả các
hoạt động của con người cần phải trở nên bền vững - và du lịch không phải là
một ngoại lệ. Du lịch bền vững bao gồm tất cả các loại hình của du lịch (dù là
loại hình dựa trên các nguồn tài nguyên thiên nhiên hay tài nguyên do con người
tạo ra). Do đó, du lịch sinh thái cần được hiểu là một trong những phạm trù của
du lịch bền vững. Một bãi biển lớn, một sòng bạc tiết kiệm năng lượng bằng
cách không giặt khăn tắm hàng ngày cho khách hoặc giảm thiểu tác động môi
trường bằng cách sử dụng loại xà phịng gây suy thối tài ngun sinh vật thì
khơng phải là điểm du lịch sinh thái. Qua đây, chúng ta khuyến khích ngành du
lịch đại chúng có ứng xử thân thiện với mơi trường, hay nói cách khác, chúng ta
khuyến khích ngành du lịch phát triển bền vững hơn.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

3

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

Khụng nờn coi du lịch sinh thái là ngành du lịch "dựa vào thiên nhiên" vì
cái mác này có thể sử dụng trong tất cả các hoạt động du lịch được thực hiện
ngoài thiên nhiên (ví dụ trượt tuyết, đi xe đạp leo núi, và bám vách đá leo núi).
Những hoạt động du lịch này có thể có mà cũng có thể khơng thuộc loại hoạt
động thân thiện với môi trường. Một cách gọi khác thường bị nhầm với du lịch
sinh thái là du lịch thám hiểm. Loại hình này thường là các hoạt động thể thao cơ
bắp (thường bao gồm sự mạo hiểm cá nhân ở một mức độ nào đó) cũng diễn ra
ngồi thiên nhiên (ví dụ leo lên đỉnh hang). Những hoạt động này có thể có hoặc
có thể khơng thuộc loại có trách nhiệm đối với mơi trường hay làm lợi cho dân
địa phương. Do đó, du lịch sinh thái chỉ nên được sử dụng để mô tả những hoạt
động du lịch trong môi trường thiên nhiên với một đặc điểm đi kèm: là loại hình
du lịch thực sự khuyến khích bảo vệ và giúp xã hội phát triển bn vng.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Loại hình du lịch sinh thái có nhiệm vụ:
- Bảo tồn tài nguyên của môi trờng tự nhiên.
- Bảo đảm đối với du khách về các đặc điểm của môi trờng tự nhiên mà họ
đang chiêm ngỡng.
- Thu hút tích cực sự tham gia của cộng đồng địa phơng, ngời dân bản địa
trong việc quản lý và bảo vệ, phát triển du lịch đang triển khai thực hiện trong
điểm du lịch, khu du lịch v.v...
Qua các yêu cầu nhiệm vụ đề ra nói trên, loại hình du lịch sinh thái vừa
đảm bảo sự hài lòng đối với du khách ở mức độ cao để tạo lập sự hấp dẫn đối với
họ, đồng thời qua du khách quảng bá uy tín của điểm du lịch, khu du lịch. Từ đó
ngành du lịch có điều kiện bảo đảm và nâng cao hiệu quả của hoạt động du lịch
và cũng là cơ hội tăng thu nhập cho ngời dân thông qua hoạt động du lịch, cũng
tức là có điều kiện thuận lợi về xÃ hội hoá thu nhập từ du lịch.
Cho đến nay vẫn cha có sự xác định hoàn hảo về loại hình du lịch sinh
thái. Loại hình du lịch này quả vẫn còn mới mẻ, mặc dù những năm 1997-1998
Tổ chức Du lịch thế giới và Liên Hợp Quốc đÃ nêu một số quan điểm chuyển
mạnh sang loại hình du lịch sinh thái phù hợp với điều kiện của sự phát triển du
lịch.

Từ những năm 1985-1990, đặc biệt là sau năm 1990 khoa học sinh thái đợc chấp nhận khá rộng rÃi trên thế giới và cũng từ khoa học sinh thái trở thành
một lĩnh vực khoa học có giá trị hơn nhiều nên ngành kinh tế-xÃ hội có ý thức
vận dụng những lý thuyết cơ bản của sinh thái học. Ngành du lịch thế giới từ sau
cuộc Hội nghị về Trái đất ở Rio đe Janeiro năm 1992 đÃ thực sự vận dụng sinh
thái học dới nhiều mục tiêu sự phát triển bền vững.
Việc tổ chức và điều hành loại hình du lịch sinh thái nh thế nào để cã thÓ:
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

4

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

- Bảo tồn môi trờng tự nhiên mà du lịch đang sử dụng.
- Nâng cao ý thức của du khách để họ nhận rõ đặc điểm của môi trờng tự
nhiên trong khi du lịch đang hoà mình vào đó.
- Động viên trách nhiệm của dân c địa phơng tại khu du lịch, điểm du lịch
có trách nhiệm quản lý bảo vệ và phát triển du lịch nhằm bảo đảm sự phát triển

bền vững của môi trờng du lịch và thiết thực tạo đợc lợi ích lâu dài.
Nói chung du lịch sinh thái là loại hình du lịch dựa vào những hình thức
truyền thống sẵn có, nhng có sự hoà nhập vào môi trờng tự nhiên với văn hoá bản
địa, du khách có thêm những nhận thức về đặc điểm của môi trờng tự nhiên, về
những nét đặc thù vốn có của văn hoá từng điểm, từng vùng, khu du lịch và có
phần trách nhiệm tự giác để không xảy ra những tổn thất, xâm hại đối với môi trờng tự nhiên và nền văn hoá sở tại. Còn về quy mô của loại hình du lịch sinh thái
thì tuỳ thuộc vào khả năng, điều kiện, biện pháp tổ chức của nhà quản lý hoạt
động du lịch, có thể dần dần từ quy mô khiêm tốn để phát triển rộng rÃi.
ở nớc ta trên phơng tiện thông tin đại chúng cũng đÃ đa ra nhiều khái
niệm và định nghĩa cho loại hình du lịch này : Thực Du lịch sinh thái là du lịch đến
với thiên nhiên hoang sơ, thôn dÃ ; ThựcDu lịch sinh thái là du lịch đến vối các khu
bảo tồn thiên nhiên ; ThựcDu lịch sinh thái là du lịch thám hiểm , hoặc mạo hiểm
trên các cái mới, cái lạ của thiên nhiên
Với Việt nam, một nớc mới phát triển về du lịch và loại hình du lịch sinh
thái hầu nh còn rất mới, cha tích luỹ đợc nhiều kinh nghiệm . Vấn đề đạt ra mang
tính cấp bách là cần phải quan tâm đến cả hai phơng diện:
Một là: Thống nhất về bản chất và khái niệm của loại hình du lịch sinh thái.
Hai là: Tiếp cận với xu thế và nhu cầu thị trờng du lịch sinh thái trong nớc
và quốc tế, tiến hành xây dựng những định hớng và hoạnh định chiến lợc phát
triển cho loại hình du lịch sinh thái ở Việt nam.
Với đặc trng khác biệt về nguồn gốc của sản phẩm du lịch sinh thái và tính
chất bền vững của nó, trong những năm qua ở lĩnh vực hoạt động du lịch sinh
thái trên phạm vi toàn thế giới, ngời ta đÃ rút ra nhiều bài học rất có giá trị đóng
góp vào lý luận và hoạt động của loại hình du lịch sinh thái.
Theo đó du lịch sinh thái là loại hình du lịch đặc biệt tổng hợp các mối
quan tâm cảm giác nhiều đến môi trờng thiên nhiên và tìm đến những vùng thiên
nhiên nhiều tiềm năng về môi trờng sinh thái để cải thiện kinh tế, phúc lợi xÃ hội,
sức khoẻ và hởng thụ, khám phá những cái mới, cái lạ, cái đẹp và sự trong lành
của thế giới tự nhiên, tạo ra mối quan hệ hữu cơ, hoà đồng giữa con ngời với
thiên nhiên, môi trờng đồng thời hành động có ý thức trách nhiệm làm cho thiên

nhiên môi trờng bền vững, phong phú phục vụ trở lại lợi ích của con ngời cả ở
hiện tại và tơng lai.
1.2. Những yêu cầu cơ bản để phát triển du lịch sinh thái
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

5

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

Yêu cầu đầu tiên để có thể tổ chức đợc du lịch sinh thái là sự tồn tại của
các hệ sinh thái tự nhiên điển hình với tính đa dạng sinh thái cao. Sinh thái tự
nhiên đợc hiểu là sự cộng sinh của các điều kiện địa lý, khí hậu và động thực vật,
bao gồm: sinh thái tự nhiên (natural ecology), sinh thái ®éng vËt (animal

ecology), sinh th¸i thùc vËt (plant ecology), sinh thái nông nghiệp (agri-cultural
ecology), sinh thái khí hậu (ecoclimate) và sinh thái nhân văn (human ecology).
Đa dạng sinh thái là một bộ phận và là một dạng thứ cấp của đa dạng sinh
học, ngoài thứ cấp của đa dạng di truyền và đa dạng loài. Đa dạng sinh thái thể
hiện ở sự khác nhau của các kiểu cộng sinh tạo nên các cơ thể sống, mối liên hệ
giữa chúng với nhau và với các yếu tố vô sinh có ảnh hởng trực tiếp hay gián tiếp
lên sự sống nh : đất, nớc, địa hình, khí hậu... đó là các hệ sinh thái (eco-systems)
và các nơi trú ngụ, sinh sống của một hoặc nhiều loài sinh vật (habitats) (Theo
công ớc đa dạng sinh học đợc thông qua tại Hộ nghị thợng ®Ønh Rio de Jannero
vỊ m«i trêng).
Nh vËy cã thĨ nãi du lịch sinh thái là một loại hình du lịch dựa vào thiên
nhiên (natural - based tourism) (gọi tắt là du lịch thiên nhiên), chỉ có thể tồn tại
và phát triển ở những nơi có các hệ sinh thái điển hình với tính đa dạng sinh thái
cao nói riêng và tính đa dạng sinh học cao nói chung. Điều này giải thích tại sao
hoạt động du lịch sinh thái thờng chỉ phát triển ở các khu bảo tồn thiên nhiên,
đặc biệt ở các vờn quốc gia, nơi còn tồn tại những khu rừng với tính đa dạng sinh
học cao và cuộc sống hoang dÃ. tuy nhiên điều này không phủ nhận sự tồn tại của
một số loại hình du lịch sinh thái phát triển ở những vùng nông thôn hoặc các
trang trại điển hình.
Yêu cầu thứ hai có liên quan đến những nguyên tắc cơ bản của du lịch
sinh thái ở 2 điểm:
- Để đảm bảo tính giáo dục, nâng cao đợc sự hiểu biết cho khách du lịch
sinh thái, ngời hớng dẫn ngoài kiến thức ngoại ngữ tốt còn phải là ngời am hiểu
cac đặc điểm sinh thái tự nhiên và văn hoá cộng đồng địa phơng. Điều này rất
quan trọng và có ảnh hởng rất lớn đến hiệu quả của hoạt động du lịch sinh thái,
khác với những loại hình du lịch tự nhiên khác khi du khách có thể tự mình tìm
hiểu hoặc yêu cầu không cao về sự hiểu biết này ở ngời hớng dẫn viên.Trong
nhiều trờng hợp, cần thiết phải cộng tác với ngời dân địa phơng để có đợc những
hiểu biết tốt nhất, lúc đó ngời hớng dẫn viên chỉ đóng vai trò là một ngời phiên
dịch giỏi.

- Hoạt động du lịch sinh thái đòi hỏi phải có đợc ngời điều hành có
nguyên tắc. Các nhà điều hành du lịch truyền thống tờng chỉ quan tâm đến lợi
nhuận và không có cam kết gì đối với việc bảo tồn hoặc quản lý các khu tự nhiên,
họ chỉ đơn giản tạo cho khách du lịch một cơ hội để biết đợc những giá trị tự
nhiên và văn hoá trớc khi những cơ hội này thay đổi hoặc vĩnh viễn mất đi. Ngợc
lại, các nhà điều hành du lịch sinh thái phải có đợc sự cộng tác với các nhà quản
lý các khu bảo tồn thiên nhiên và cộng đồng địa phơng nhằm mục đích đóng gãp
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

6

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

vào việc bảo vệ một cách lâu dai các giá trị tự nhiên và văn hoá khu vực, cải thiện
cuộc sống, nâng cao sự hiểu biết chung giữa ngời dân địa phơng và du khách.
Yêu cầu thứ ba nhằm hạn chế tới mức tối đa các tác động có thể của hoạt
động du lịch sinh thái đến tự nhiên và môi trờng, theo đó du lịch sinh thái cần đợc tổ chức với sự tuân thủ chặt chẽ các quy định về Thựcsức chứa. Khái niệm Thực sức
chứa đợc hiểu từ bốn khía cạnh: vật lý, sinh học, tâm lý và xÃ hội. Tất cả những
khía cạnh này có liên quan tới lợng khách đến một địa điểm vào cùng một thời
điểm.
Đứng trên góc độ vật lý, sức chứa ở đây đợc hiểu là số lợng tối đa khách du

lịch mà khu vực có thể tiếp nhận. Điều này liên quan đến những tiêu chuẩn về
không gian đối với mỗi du khách cũng nh nhu cầu sinh hoạt của họ.
Đứng ở góc độ xÃ hội, sức chứa là giới hạn về lợng du khách mà tại đó bắt
đầu xuất hiện những tác động tiêu cực của các hoạt động du lịch đến đời sống
văn hoá-xÃ hội, kinh tế-xÃ hội của khu vực. Cuộc sống bình thờng của cộng đồng
địa phơng có cảm giác bị phá vỡ, xâm nhập.
Đứng ở góc độ quản lý, sức chứa đợc hiểu là lợng khách tối đa mà khu du
lịch có khả năng phục vụ. Nếu lợng khách vợt quá giói hạn này thì năng lực quản
lý ( lực lợng nhân viên, trình độ và phơng tiện quản lý...) của khu du lịch sẽ
không đáp ứng đợc yêu cầu của khách, làm mất khả năng quản lý và kiểm soát
hoạt động của khách, kết quả là sẽ làm ảnh hởng đến môi trờng và xÃ hội.
Do khái niệm sức chứa bao gồm cả định tính và định lợng, vì vậy khó có
thể xác định một con số chính xác cho mỗi khu vực. Mặt khác, mỗi khu vực kh¸c
nhau sÏ cã chØ sè søc chøa kh¸c nhau. C¸c chỉ số này chỉ có thể xác định một
cách tơng đối bằng phơng pháp thực nghiệm.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Một điểm cần phải lu ý trong quá trình xác định sức chứa là Thựcquan ni m
về sự đông đúc của các nhà nghiên cứu có sự khác nhau, đặc biệt trong những
điều kiện phát triển xÃ hội khác nhau (ví dụ giữa các nớc Châu và châu Âu,
giữa các nớc phát triển và đang phát triển ...). Rõ ràng để đáp ứng yêu cầu này,
cần phải tiến hành nghiên cứu sức chứa của các địa điểm cụ thể để căn cứ vào đó
mà có các quyết định về quản lý. Điều này cần đợc tiến hành đối với các nhóm
đối tợng khách/thị trờng khác nhau, phù hợp tâm lý và quan niệm của họ. Du lịch
sinh thái không thể đáp ứng đợc các nhu cầu của tất cả cũng nh mọi loại khách.
Yêu cầu thứ t là thoả mÃn nhu cầu nâng cao kiến thức và hiểu biết của
khách du lịch. Việc thoả mÃn mong muốn này của khách du lịch sinh thái về
những kinh nghiệm, hiểu biết mới đối với tự nhiên, văn hoá bản địa thờng là rất
khó khăn, song lại là yêu cầu cần thiết đối với sự tồn tại lâu dài của ngành du lịch
sinh thái. Vì vậy, những dịch vụ để làm hài lòng du khách có vị trí quan trọng chỉ
đứng sau công tác bảo tồn những gì mà họ quan tâm.
Du lịch sinh thái bền vững đóng góp tích cực cho sự phát triển bền vững.
Điều đó không có nghĩa là luôn có sự tăng trởng liên tục về du lịch. Đây là điểm
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

7

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

khác biệt cần nhấn mạnh trong thời điểm mà Việt nam bắt đầu lo lắng về tốc độ
tăng trởng của du lịch .
Từ những yêu cầu trên đây của du lịch sinh thái ta rút ra những nguyên tắc
cơ bản để phát triển du lịch sinh thái:
- Phải phù hợp với những nguyên tắc tích cực về môi trờng, tăng cờng và
khuyến khích trách nhiêm đạo đức đối với môi trờng tự nhiên.
- Không đợc làm tổn hại đến tài nguyên, môi trờng, những nguyên tắc về
môi trờng không những chỉ áp dụng cho những nguồn tài nguyên bên ngoài (tự
nhiên và văn hoá) nhằm thu hút khách mà còn bên trong của nó.
- Tập trung vào các giá trị bên trong hơn là các giá trị bên ngoài và thúc
đẩy sự công nhận các giá trị này .
- Các nguyên tắc về môi trờng và sinh thái cần phải đặt lên hàng đầu do đó
mỗi ngời khách du lịch sinh thái sẽ phải chấp nhận tự nhiên theo đúng nghĩa của
nó và chấp nhận sự hạn chế của nó hơn là làm biến đổi môi trờng cho sự thuận
tiện cá nhân.
- Phải đảm bảo lợi ích lâu dài đối với tài nguyên, đối với địa phơng và đối
với ngành (lợi ích về bảo tồn hoặc lợi ích về kinh tế, văn hoá, xÃ hội hay khoa
học).
- Phải đa ra những kinh nghiệm đầu tay khi tiếp xúc với môi trờng tự
nhiên, đó là những kinh nghiệm đợc hoà đồng làm tăng sự hiểu biết hơn là đi tìm

cái lạ cảm giác mạnh hay mục đích tăng cờng thể trạng cơ thể.
- ở đây những kinh nghiệm có tác động lớn và có nhận thức cao nên đòi
hỏi sự chuẩn bị kỹ càng của cả ngời hớng dẫn và các thành viên tham gia .
- Cần có sự đào tạo đối với tất cả các ban nghành chức năng: địa phơng,
chính quyền, tổ chức đoàn thể, hÃng lữ hành và các khách du lịch (trớc, trong và
sau chuyến đi).
- Thành công đó phải dựa vào sự tham gia của địa phơng, tăng cờng sự
hiểu biết và sự phối hợp với các ban ngành chức năng.
- Các nguyên tắc về đạo đức, cách ứng sử và nguyên tắc thực hiện là rất
quan trọng. Nó đòi hỏi cơ quan giám sát của ngành phải đa ra các nguyên tắc và
các tiêu chuẩn đợc chấp nhận và giám sát toàn bộ các hoạt động.
- Là một hoạt động mang tính chất quốc tế, cần phải thiết lập một khuôn
khổ quốc tế cho ngành.
1.3. Tính tất yếu phát triển du lịch sinh thái tại Việt Nam
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Vit Nam, ngành du lịch phát triển tương đối muộn. Hoạt động du lịch
chỉ thực sự diễn ra sôi nổi từ sau năm 1990 gắn liền với chính sách mở cửa của
Đảng và Nhà nước. Theo số liệu thống kê từ năm 1990 đến 2002 lượng khách
quốc tế tăng 10,5 lần (từ 250.000 đến 2.620.000) khách nội địa tăng 13 lần (từ
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

8

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

1000.000 tng lờn 13.000.000). Thu nhập xã hội cũng tăng đáng kể, năm 1991 là

2.240 tỷ đồng đến năm 2002 là 23.000 tỷ đồng, trong đó hoạt động du lịch sinh
thái trong các khu bảo tồn và vườn quốc gia và du lịch biển đóng góp một tỷ
trọng lớn. Các số liệu thống kê ở một số vườn quốc gia như Cúc Phương, Cát
Bà, Côn Đảo, Bạch Mã ... các khu bảo tồn thiên nhiên như Phong Nha- Kẻ bàng,
Hồ kẻ gỗ... bình quân mỗi năm tăng 50% khách nội địa và 30 % khách quốc tế.
Trong giai đoạn từ 1995 – 1998 du lịch sinh thái đạt tăng trưởng 16,5%.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

V× vËy hiƯn nay phát triển du lịch sinh thái là một xu thế tất yếu. Du lịch
sinh thái phát triển nhằm thoả mÃn nhu cầu ngày một tăng của khách du lịch, của
cộng đồng. Nhu cầu này liên quan chặt chẽ đến sự phát triển không ngừng của xÃ
hội, đảm bảo về tổng thể một tơng lai phát triển lâu dài của hệ sinh thái, với t
cách là một ngành kinh tế. Bên cạnh xu thế phát triển du lịch sinh thái do nhu cầu
khách quan, xu thế này còn không nằm ngoài xu thế chung về phát triển xÃ hội
của loài ngời khi các giá trị tài nguyên ngày càng bị suy thoái, khai thác cạn kiệt.
Việt Nam là một đất níc n»m trong vïng khÝ hËu nhiƯt ®íi giã mïa, nằm
hoàn toàn trong vòng đai nhiệt đới của nửa cầu bắc, thiên về chí tuyến hơn là
phía xích đạo. Vị trí đó đÃ tạo nên một nền nhiệt độ cao, ®é Èm kh«ng khÝ cao,
ma nhiỊu. ViƯt Nam cã ®êng bờ biển dài hơn 3000km, lng dựa vào dÃy Trờng
Sơn. Chính các điều kiện đó đÃ mang lại cho Việt Nam một hệ động thực vật vô
cùng phong phú, đa dạng và độc đáo. Kết hợp vào đó có rất nhiều nét văn hoá
dân tộc đặc sắc, đậm đà. Những yếu tố đó đÃ tạo nên cho Việt Nam một lợi thế
to lớn trong việc phát triển loại hình du lịch sinh thái. Cùng với việc nỗ lực bảo
tồn, khai thác phát huy các giá trị tài nguyên thiên nhiên và văn hoá phục vụ
phát triển kinh tế thông qua du lịch sinh thái là một xu thế tất yếu. Với t cách là
một ngành kinh tế mũi nhọn - Du lịch trong đó có du lịnh sinh thái ngày càng
khẳng định vị thế của mình đối với sự phát triĨn kinh tÕ x· héi cđa ®Êt níc.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Du lịch sinh thái ở Việt nam cũng đã có những đóng góp lớn cho sự phát
triển cộng đồng, bảo vệ tài nguyên môi trường. Nhờ phát triển du lịch sinh thái
mà đồng bào một số dân tộc, cư dân sinh sống trong vùng đệm các vườn quốc
gia, khu bảo tồn có được việc làm, nâng cao mức sống, các lễ hội, tập tục, ngành
nghề thủ công được bảo tồn và phát triển.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

9

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

Chơng 2
Thực tế phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

2.1 Điều kiện để phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Việt Nam là quốc gia nằm trong vùng khí hậu nhiệt đớI gió mùa. ¾ diện
tích đất nước bao phủ bởI các dãy núi, đồI và các cao nguyên. Bờ biển Việt Nam
trảI dài trên 3200 km. Việt Nam là nơi cư trú của 12000 loài thực vật, 7000 loài
động vật trong số đó có rất nhiều lồi được liệt vào Sách Đỏ của thế giới. Đặc
biệt là trong những năm 80 của thế kỉ trước, đã có 5 lồi động vật dạng lớn đã
được phát hiện ở Việt Nam. Do điều kiện địa lý như vậy nên Việt Nam rất thích
hợp để phát triển du lịch sinh thái.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
0

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

HƯ sinh thái ở Việt Nam bao gồm 12 loại điển hình:
1.
Hệ sinh thái rừng nhiệt đới.
2.
Hệ sinh thái rừng rậm gió mùa ẩm thờng xanh trên núi đá vôi
3.
Hệ sinh thái rừng khô hạn.
4.
Hệ sinh thái núi cao.
5.
Hệ sinh thái đất ngập nớc.
6.
Hệ sinh thái ngập mặn ven biển.
7.
Hệ sinh thái đầm lầy.
8.
Hệ sinh thái đầm phá.
9.
Hệ sinh thái san hô.
10. Hệ sinh thái biển - đảo.
11. Hệ sinh thái cát ven biển.
12. Hệ sinh thái nông nghiệp.
Việt Nam có 350 loài san hô, trong đó có 95 loài ở vùng biển phía Bắc và
225 loài ở vùng biển phía Nam. Bên cạnh 60 vạn ha đất cát ven biển, trong ®ã cã
77.000 ha hƯ sinh th¸i c¸t ®á tËp trung tại Bình Thuận, Ninh Thuận và các tỉnh
duyên hải Trung bộ, Việt Nam còn có thêm 10 triệu ha đất ngập mặn ẩn chứa
nhiều hệ sinh thái điển hình có giá trị cao về khoa học và du lịch tại Đồng Tháp
Mời là vùng ngập nớc tiêu biểu cho khu vực Đông Nam á. Hệ thống rừng đặc
dụng và rừng ngập mặn Việt Nam thuộc loại rừng giàu có về tính đa dạng sinh
học với 12.000 loài thực vật ( 1.200 loài đặc hữu). 15.575 loài động vật (172 loài

đặc hữu). Với tiềm năng phong phú và đa dạng, nên ngay từ thời gian đầu của
quá trình đổi mới đất nớc, việc phát triển du lịch sinh thái ở Việt Nam đÃ đợc coi
trọng. Nếu nh năm 1994 mới chỉ có 320 ngàn lợt khách quốc tế đến các vùng tự
nhiên ở Việt Nam thì đến năm 1999 con số tơng ứng đÃ lên đến 620 ngàn và dự
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

tính 1triệu lợt khách cho cả năm 2000. Bên cạnh đó hàng năm cũng có thêm 3.5
đến 5 triệu lợt khách du lịch nội địa ghé các vùng tự nhiên. Nhờ vậy doanh thu
của hoạt động du lịch sinh thái tại các khu bảo tồn thiên nhiên cũng nh vùng đệm
hiện chiếm khoảng 25-30% trong tổng số doanh thu hàng năm của ngành du
lịch.
Hiện nay ngành du lịch Việt Nam đang gấp rút hoàn thiện công tác điều
tra cơ bản quy hoạch những vùng tiềm năng nh Ba Bể, Cát Bà, Cúc Phơng, Nam

Cát Tiên, Yok-Đôn, Côn Đảo, Bình Châu-Phớc Bửu...
Tổ chức không gian hoạt động du lịch sinh thái trong các khu bảo tồn ở
Việt Nam sẽ đợc phân thành 7 cụm vùng tiêu biểu. Không gian du lịch sinh thái
vùng núi và ven biển Đông Bắc bao gồm một phần các tỉnh Lạng Sơn, Cao Bằng,
Bắc Cạn, Bắc Thái. Các hệ sinh thái điển hình và có giá trị cao đợc chọn khu vực
này là khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Sơn, Hữu Liên ( Lạng Sơn), rừng văn hoá lịch
sử Pắc Bó, Trùng Khánh( Cao Bằng), Vờn quốc gia Ba Bể ( Bắc Cạn). Hồ núi
Cốc( Bắc Thái) và hệ sinh thái rừng ngập mặn Quảng Ninh, Hải Phòng.
Không gian hoạt động của du lịch sinh thái vùng núi Tây Bắc và Hoàng
Liên Sơn chủ yếu phần phía Tây của 2 tỉnh Lào Cai và Lai Châu với vùng sinh
thái núi cao Sapa-Phanxiphăng và Khu bảo tồn Mờng Nhé- nơi đang tồn tại 38 loài
động vật quý hiếm cần đợc bảo vệ nh Voi, Bò tót, Gấu chó, Hổ, Sói đỏ...
Du lịch sinh thái Đồng Bằng Sông Hồng với không gian chủ yếu thuộc các
tỉnh Hà Tây, Vĩnh Phúc, Hà Nam, Nam Định, Thái Bình và Thanh Hoá. Các khu
bảo tồn thiên nhiên điển hình đợc chọn cho vùng này là Tam Đảo, Cúc Phơng,
Ba Vì, Xuân Thuỷ (khu bảo vệ vùng đất ngập nớc (Ramsa) đầu tiên ở Việt Nam)
Không gian du lịch sinh thái vùng Bắc Trung Bộ bao gồm phần phía Tây
Nam Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Nam, Đà Nẵng và phía Đông Nam
Thừa Thiên Huế. So với các nớc trong khu vực Đông Nam á, đây là địa bàn đợc
đánh giá cao nhất về tính đa dạng sinh học với Khu bảo tồn thiên nhiên Phong
Nha-Kẻ Bàng đợc xếp vào loại lớn trên thế giới và nhiều khu rừng nguyên sinh
có giá trị
Phía Tây của Tây Nguyên, một phần Bắc Lâm Đồng kéo dài đến tỉnh
Khánh Hoà thuộc không gian du lịch sinh thái vùng Nam Trung Bộ và Tây
Nguyên. các hệ sinh thái ®iĨn h×nh cđa vïng nay bao gåm rõng khu rõng ở Yok
đôn, đất ngập nớc Hồ Lắc, hệ sinh thái Ngọc Linh, Biodup-Núi Bà; hệ sinh thái
san hô Nha Trang.
Vùng chuyển tiếp từ cao nguyên Tây Nguyên cực Nam Trung Bộ với
không gian du lịch sinh thái bao trùm khu vực Vờn quốc gia Nam Cát Tiên (Lâm
Đồng-Bình Dơng, Đồng Nai), Côn Đảo, Bình Châu-Phớc Bửu( Bà Rịa-Vũng

Tàu), Biển Lạc-Núi Ông( Bình Thuận)
Dựa vào hai hệ sinh thái là đất ngập mặn và rừng ngập mặn thuộc các tỉnh
dọc sông Mê Kông đến Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang, không gian du lÞch vïng
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
1

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

này sẽ tập trung chủ yếu vào rừng ngập mặn Cà Mau, Tràm chim Đồng Tháp, Cù
lao sông Tiền, sông Hậu và Khu bảo tồn thiên nhiên Phú Quốc.
2.2 Một số điểm du lịch sinh thái điển hình ở Việt Nam

Trong vùng du lịch phía Bắc vằ Bắc Trung Bộ có điều kiện hình thành
tuyến du lịch sinh thái phía Đông Bắc từ thành phố Hà Nội-Bắc Ninh-Bắc CạnLạng Sơn-Cao Bằng phong phú và đa dạng về yếu tố sinh thái vốn có của đất nớc.
Chiều dài của tuyến du lịch khá thuận tiện về đờng bộ, những năm gần đây nhiều
đờng xá đÃ đợc nâng cấp hoàn chỉnh nh đờng quốc lộ mới, đờng 32 v.v... Về mặt
lu trú của du khách cũng có các khách sạn với tiện nghi hiện đại. Nhiều tổ chức
lữ hành , phục vụ thông tin liên lạc, quảng bá v.v... các Sở Du lịch, các công ty
kinh doanh du lịch về các làng bản, nhân dân địa phơng trên tuyến điểm du lịch
đÃ có kinh nghiệm tốt đảm bảo niềm tin gây cảm tình đối với du khách. Tuyến du
lịch có thể tổ chức dài từ 4-5 ngày đối với toàn tuyến, cố nhiên có thể tuỳ theo
yêu cầu của du khách mà có thể phân thành một tuyến nhất định.
Điều đáng mừng là những năm gần đây nhiều tỉnh, thành trong cả nớc đÃ
hởng ứng tích cực loại hình du lịch sinh thái. Loại hình du lịch này bớc đầu đÃ đợc chú ý đầu t để thu hút nhiều khách tham quan, đồng thời hình thành và phát
huy chất lợng phục vụ của các tour du lịch làm cho du khách thấy thoải mái, chủ
động.
Sở Du lịch tỉnh Hà Tây đÃ mở thêm các tour du lịch sinh thái vờn lồng
ghép các tour du lịch làng nghề nh vờn sinh thái ở Chơng Mỹ, ở Thờng Tín , khu
du lịch sinh thái Song Phơng, trang trại sinh thái Vân Canh ở Hoài Đức, vờn
Ngọc Nhị ở Ba Vì v.v...
ở Khánh Hoà cũng mở các tour du lịch mới đa du khách đến khu vực Đầm
Môn , bÃi tắm Xuân Đừng ở vịnh Văn Phong v.v... các du khách bơi thuyền trên
vịnh, thăm một số bÃi biển trên vịnh, thăm làng nghề Hà Đằng từ nhiều năm còn
cách biệt với đất liền, thởng ngoạn Dốc Lết, tắm suối nớc nóng Tháp Bà v.v...
Huyện Sa Pa nằm sâu trong rìa Tây Nam, là huyện từ khi ra đời đợc coi là
vùng khí hậu ôn đới đặc biệt của Việt Nam. đây là điểm du lịch sinh thái rất hấp
dẫn đối với khách du lịch trong và ngoài nớc.
Trong vùng du lịch Nam Trung Bộ và Nam Bộ cần phải kể đến tiểu vùng
(hoặc khu vực) du lịch Cần Thơ có các yếu tố sinh thái đặc trng mà các tỉnh trong
vùng này khó hội đủ. Tỉnh này là vùng đất màu mỡ của đồng bằng sông Cửu
Long, nên ngày từ thời còn thuộc Pháp ngời dân Nam Bộ đÃ mệnh danh Cần Thơ
là Tây Đô. ở đây chính quyền thực dân đÃ bố trí đầy đủ quyền lực để củng cố địa

vị độc tôn của họ về mặt chính trị-hành chính; còn về kinh tế xÃ hội cũng sớm
phát triển. Là tâm điểm thu hút nhà buôn, nhà đầu t, nhà khoa học, nhà văn hoá
do các yếu tố sinh thái đa dạng của Cần Thơ vốn sẵn u thế về địa lý, giao thông,
về thơng mại, cả về du lịch nữa.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
2

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

Riêng về địa lý tự nhiên ở đây là hàng trăm dòng kênh, dòng rạch trên
hàng ngàn km chằng chịt bồi đắp phù sa màu mỡ của sông Hậu cho các cánh
động, đảm bảo năng suất cây lúa của miền Nam. Các khu vờn cây trái theo mùa
vụ trĩu quả, đậm đà hơng vị riêng biệt nh bởi, ổi, chôm chôm, quýt đờng, cam
sành, sầu riêng, xoài cát, đu đủ, măng cụt, mận, nhÃn v.v... Cùng các khu vờn
nhà của các hộ dân c nông trờng Sông Hậu trên diện tích 7000 ha vừa gieo trồng
các giống lúa mới đạt năng suất cao, có chất lợng, các dòng rạch với hai bờ xanh
cây bạch đàn và các loại cây ăn quả về mô hình kinh tế sinh thái độc đáo Thực Ruộng
, vờn, ao, chuồng tiêu biểu v.v...
Sự hấp dẫn về du lịch sinh thái của vung Cần Thơ làm cho du khách trong
cac tour du lịch cùng với việc tham quan các yếu tố kinh tế xÃ hội đa dạng phong
phú đÃ tăng liên tục từ năm 2000 góp phần vào số doanh thu của ngành du lịch
của VIệt Nam.
Từ năm 2002 ở Củ Chi thuộc thành phố HCM đÃ bắt đầu đón khách đến

nghỉ mát ở khu du lịch thuộc xÃ Nhân Đức trên diện tích rộng đến 180 ha gồm 3
khu vùc : mét khu du lÞch 25 ha gåm nhà lu niệm, vờn hoa, khu vui chơi trên nớc,
khu các bộ tộc Bana, Chơ Ro, Mờng, khu nhà hàng v.v... khu thứ 2 có các trại gia
cầm, trại cá gồm 19 ao với diện tích khoảng 20.000 m2 nuôi trên 1.000.000 vịt
anh đào, có diện tích riêng nuôi cá rô phi, cá chép... Khu thứ 3 rộng trên 100ha
trồng thuần cây giống nhập từ Đài Loan là cây Ma-li-ba-lu có gốc từ Nam Mỹ đợc mệnh danh là cây phát tài để xuất khẩu. Khu này do công ty trách nhiệm hữu
hạn Phô-ta-cô đầu t vốn đến 100 triệu USD.
Sở Du lịch thành phố Hồ Chí Minh quan tâm đầu t loại hình du lịch sinh
thái trong kế hoạch 5 năm 2001-2005, trong đó có quy hoạch tổng thể phát triển
du lịch sinh thái Cần Giờ, chuẩn bị xây dựng một cầu cảng du lịch tại Bình
Thụng ở quận 7 để phát triển du lịch bằng đờng biển và đờng sông, tiếp tục triển
khai kế hoạch phát triển du lịch sinh thái ở khu vực Tây-Bắc thành phố cùng với
dự án hình thành khu phố văn hoá-dịch vụ-du lịch ngời Hoa ở quận 5. Đồng thời
trong kế hoạch 2001-2010 nhằm phát triển loại hình du lịch sinh thái - mô hình
rất cần thiết, các nhà quản lý du lịch ở thành phố Hồ Chí Minh còn liên kết mật
thiết với một số tỉnh nh Quảng Nam, Bình Thuận, Tây Nguyên v.v... để thu hút
du khách thực hiện các tour du lịch sinh thái.
Cách trung tâm thành phố Hồ Chí Minh khoảng 19 km về phía Bắc thuộc
phờng Tân Phú ở quận 9, Khu du lịch Suối Tiên có diện tích khoảng 100 ha từ
năm 1999 đÃ trở thành một điểm hẹn du lịch mới ở các tỉnh miền Đông Nam Bộ.
Vốn là một nơi hoang dÃ có một dòng suối nhỏ chảy qua từ nhiều năm trớc cho
đến mÃi cuối năm 1995 các nhà quản lý của Công ty xuất nhập khẩu lâm sản, mỹ
nghệ, thơng mại và du lịch Suối Tiên về phát triển du lịch nên đÃ thống nhất
mạnh dạn hợp tác đầu t thành điểm du lịch sinh thái.
ở điểm này có các công trình nh Đền Vua Hùng, cổng Thần Tiên, Cầu
Kiệu, cung Kỳ Lân, Giếng Mỵ nơng v.v... là những cảnh quan nghệ thuật gäi cho
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
3

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

du khách về truyền thống hào hùng của dân tộc Việt Nam. Gần đấy có khu vui
chơi giải trí cùng với hệ thống cáp treo từ trên cao nhìn xuống công trình Long Lân - Quy - Phụng nên khu Suối Tiên đợc ngời đơng thời gọi là vùng đất tứ linh.
Trong năm 2002 công trình biển Tiên Đồng bao bọc cả dÃy núi gọi là Giả
Sơn cùng những di tích văn hoá sinh thái là núi Lạc Long Quân đối diện với núi
Âu Lạc v.v... Phía bên trong các dÃy Giả Sơn có những hang động mô phỏng các
hang động nh Phong Nha, Nam thiên đệ nhất Động v.v... Khi du khách leo đến
bậc đá cuối cùng ở núi Lạc Long Quân là nhìn thấy cảnh quan bát ngát của thành
phố Hồ Chí Minh.
ở làng du lịch sinh thái Xi-Va tại Mũi Né, Phan Thiết do công ty du lịch
Than Niên thành phố Hồ Chí Minh và công ty lơng thực tỉnh Bình Thuận đÃ đầu
t trên diện tích ở bÃi Mũi Né sát biển dới các hàng phi lao thoáng mát cùng gió
biển gồm các nhà nghỉ bằng bê tông kết hợp các loại vật liệu dân tộc nh gỗ, mây,
tre, dừa, trang trí phù điêu bằng thạch cao, bằng gạch men theo phong cách cổ
truyền bộ tộc Chăm-Pa. Trong các tháng đầu năm 2003 này các nhà quản lý làng
nghỉ mát Xi-Va lần lợt tổ chức các chuyến đi cho du khách dạo chơi bằng ca-nô,
đánh bắt hải sản, tham quan tìm hiểu các hòn đảo gần kề, thăm làng thổ cẩm,
làng gốm Chăm. Các tiết mục múa Chăm có trình diễn các nhạc cụ Chăm làm
cho du khách có dịp thuận tiện tìm hiểu thởng thức các nét văn hoá đặc sắc của
bộ tộc Chăm v.v...
Huyện Cam Ranh thuộc tỉnh Khánh Hoà cũng đang triển khai các dự án
phát triển loại hình du lịch sinh thái nh dự án khu du lịch sinh thái BÃi Dài, dự án
khu du lịch sinh thái thuộc công ty trách nhiệm hữu hạn du lịch- địa ốc Hồng Hà,
khu du lịch Cam Ranh thế kỷ XXI. Tại vịnh Văn Phong du khách thờng bơi
thuyền thăm các bÃi biển gần nh nguyên sơ, thăm làng Hà Đằng từ nhiều năm
vẫn còn cách biệt với đất liền, thởng ngoạn dốc Lết, tắm suối nớc nóng Tháp Bà...
Cùng với các hang động nh đÃ liệt kê điển hình ở một số nơi trong hệ sinh
thái rừng-núi-hang ®éng cđa ViƯt Nam cã trªn 400 si níc nãng: Kim Bôi ở
tỉnh Hoà Bình, suối nớc nóng Hội Vân ở tỉnh Bình Định v.v... Đồng thời không ít

vùng còn có nhiều thác nớc mát nổi tiếng nh thác Mơ nằm giữa khu bảo tồn thiên
nhiên Nà Hang cách thị xÃ Tuyên Quang 100 km tạo nên một cảnh quan hấp
dẫn; thác Bản Giốc ở huyện Trùng Khánh tỉnh Cao Bằng trên dòng sông Quầy
Sơn chảy vòng quanh lÃnh thổ Việt Nam đến xÃ Đàm Thuỷ và từ độ cao trên 30m
dòng nớc trắng xoá đổ xuống qua các bậc đá vôi. Tại tỉnh Bắc Kạn có thác Đầu
Đẳng cách hồ Ba Bể khoảng 3km. Tỉnh Nghệ An có thác Khe Kẻm trong khu
bảo tồn thiên nhiên Pù Mạt thuộc huyện Côn Cờng. Tỉnh Gia Lai có thác Xung
Khoeng thuộc huyện Ch Pờ Rông. Tỉnh Đắc Lắc có thác Drây Sáp. Tỉnh Lâm
Đồng có thác Prenn, thác Pong Gua, thác §am-bê Ri, th¸c Cam Ly, th¸c §an Ta
La, th¸c Gou Gah v.v... cũng cách thành phố Đà Lạt chừng 7 km về phía ĐôngBắc từ thời Pháp có thung lũng khá đẹp do một số du khách nớc này đặt tên là
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
4

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

Thung Lũng Tình Yêu (Valléc damour) có một cảnh hồ rộng chừng 6 ha với cai
tên là hồ Đa Thiện đợc du khách, đặc biệt là giới trẻ thờng đến vÃn cảnh đẹp.
Cùng với các loại tài nguyên du lịch tự nhiên, Việt Nam còn có nhiều di
sản văn hoá lịch sử cổ đại, hiện đại quý giá mà các loại hình du lịch cần khai thác

để phát triển du lịch sinh thái. Lịch sử lâu đời của đất nớc cho thấy trớc khi có
nhà nớc khoảng 2000-4000 năm những ngời tiền sử đÃ sống, hái lợm, lao động
sản xuất, phát triển tập quán, phong tục và để lại những di chỉ có giá trị. Tiếp theo
các thế hệ liên tục vừa xây dựng nền kinh tế, phát triển đời sống vật chất và tinh
thần, không ngừng đấu tranh bảo vệ nền độc lập của đất nớc làm cho các di sản
văn hoá phát triển vừa đa dạng, vừa độc đáo. kho tàng tài nguyên du lịch về di
sản văn hoá phi vật thể và những tài nguyên văn hoá đơng đại nói chung quả là
lớn góp phần tạo thêm cơ sở vật chất ổn định để ngành du lịch có điều kiện khai
thác, bảo tồn nhằm góp phần tích cực, có hiệu quả vào sự tăng trởng của nền kinh
tế đất nớc.
Tính ra trong cả nớc từ miền xuôi đến miền ngợc có đến hàng ngàn tục lễ
đậm đà tính chất truyền thông xÃ hội - nhân văn biểu hiện rõ tình cảm quý giá
đối với các nhân vật anh hùng, liệt sỹ có công. Nhng nói chung đều ghi nhớ
những đóng góp vô giá của các tiền nhân lịch sử và là những di sản văn hoá phi
vật thể mà 54 dân tộc anh em VIệt Nam rất tự hào.
Các lễ hội đều thờng diễn ra vào các tháng đầu năm âm lịch; có lễ hội kéo
dài qua nhiều ngày. Nếu đúng dịp diễn ra lễ hội mà có các đoàn khách trong các
tour du lịch thì quả là cơ hội hiếm có đối với họ. Các du khách có thể hoà nhịp
cùng lễ hội, những giọng hát chân thành, êm dịu, cùng tham gia các diệu múa
v.v... là chắc chắn khi về họ mÃi nhớ những buổi hội ngộ lắng ®äng ®èi víi hä.
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
5

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

2.3 Tiềm năng và thực trạng du lịch sinh thái của các khu bảo tồn thiên
nhiên Việt nam.
2.3.1 Tiềm năng du lịch sinh thái của các khu bảo tồn thiên nhiên
Việt Nam.
Việt nam nằm trong vùng châu á, nơi mà tổ chức du lịch thế giới và nhiều
nhà chuyên môn du lịch có tên tuổi đÃ khẳng dịnh và dự báo rằng sẽ là nơi thu
hút nhiều khách du lịch quốc tế nhất và cũng có nhiều ngời đủ điều kiện đi du
lịch nhất (500 triệu ngời) ở thế kỷ 21.
Từ những, phân tích, đánh giá dự báo đó cho ta một kết luận nguồn khách
du lịch sinh thái quốc tế gắn với thị trờng du lịch Việt nam là khách quan và là
một tiềm năng.
Hiện nay, số khách du lịch trong nớc đÃ tăng lên tới 8,5 triệu lợt
khách.Trong đó có bao nhiêu khách thuộc đối tợng du lịch sinh thái? Cha có số
liệu tin cậy bởi khái niệm du lịch sinh thái cha đợc quan tâm dẫn đến trong thống
kê du lịch cha đợc thể hiện. Căn cứ vào số khách đến với các vùng thiên nhiên với
động cơ hởng thụ vào sản phẩm thiên nhiên nh: các vờn quốc gia và bảo tồn thiên
nhiên , vÃn cảnh sông nớc , hành trình xuyên Việt, thám không vùng vịnh hay
đến các khu tự nhiên Hạ Long, Tam Cốc Bích Động thì tỷ lệ cũng không
nhỏ có thể chiếm tới 30 40% tổng số khách hàng năm. Tuy nhiên với khái
niệm đầy đủ về du lịch sinh thái vế thứ hai là ý thức, trách nhiêm với việc bảo tồn
phát triển du lịch sinh thái thì cha có những t duy, giáo dục tốt về vấn đề này. Với
tốc độ đô thị hoá nh hiện nay chất lợng cuộc sống ngày càng đợc nâng cao và cải
thiệnChắc chắn nhu cầu đi du lịch sinh thái sẽ tăng lên đáng kể, không còn
giới hạn ở con số 4 5 triệu ngời/năm mà có thể lên đến hàng chục triệu ngời
mỗi năm trong các năm tới đây.
Xét về tiềm năng du lịch sinh thái của nớc ta với vị trí nằm tiếp giáp với
biển Đông với chiều dài trên 3200km bờ biển có nhiều, vịnh đảo và những quần
thể núi đá vôi, sông, hồ, thác nớc, hang động, suối nớc nóng, và 3/4 diện tích núi
rừng với độ dốc cao đÃ tạo cho Việt nam rất phong phú và đa dạng về khí hậu
và địa hình địa mạo nên rất giàu về tiềm năng sinh thái cũng nh sự đa dạng sinh

thái .
Theo đánh giá của quốc tế, nớc ta đứng thứ 16 về sự phong phú, tính đa
dạng sinh học, đại diện cho vùng Đông nam á về sự độc đáo và giàu có về thành
phần loài. Mặc dù bị tổn thất về diện tích do nhiều nguyên nhân trong hai thập kỷ
qua, nhng hệ thực vật vẫn còn khá phong phú về chủng loại.
Tiềm năng và thế mạnh về sự đa dạng sinh thái của Việt nam hấp dẫn du
lịch ở các đạc trng sinh thái dới đây:
- Các vùng núi đá vôi với nhiều dạng hang động nh là một kho tàng cảnh
quan thiên nhiên huyền bí mà trong đó Vịnh Hạ long di sản thiên nhiên thế
giới , động Phong Nha Kẻ Bàng làm ví dô .
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

ii

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
6

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

- Nhiều đảo, vịnh và bÃi tắm biển đẹp với các sinh thái dộng vật, thực vật
biển phong phú và đa dạng.
- Hệ thống vờn bảo tồn thiên nhiên đa dạng và phong phó vỊ hƯ ®éng thùc
vËt rõng xen kÏ víi nhiỊu dân tộc có ngời sinh sống có những bản sắc văn hoá hết
sức đa dạng.
- Các vùng sinh thái nông nghiệp đặc trng nền văn minh lúa nớc nhiều
sông lạch, miệt vờn.
ở Việt nam hệ thống rừng đặc dụng đợc hiểu là hệ thống khu bảo tồn
thiên nhiên có diện tÝch 2.119.509 ha, bao gåm 11 vên quèc gia , 64 khu dự trữ
thiên nhiên , 32 khu di tích lịch sử, văn hoá, môi trờng. Sau khi rà soát lại Bộ
Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đÃ lập một danh mục 101 khu rừng đặc
dụng đề nghị chính phủ phê duyệt và phân thành 4 loại : Vờn quốc gia (11 vờn),
Khu dự trữ thiên nhiên (53 khu), Khu bảo tồn loài và sinh cảnh (16 khu) và Khu
bảo vệ cảnh quan (21 khu). Theo danh sách này thì còn thiếu nhiều khu bảo tồn
thiên nhiên vùng biển và vùng đất ngập nớc. Tuy nhiên cho đến nay ChÝnh Phđ
vÉn cha phª dut.
N»m trong vïng khÝ hËu nhiƯt đới gió mùa, các khu bảo tồn thiên nhiên
Việt nam có nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú và đa dạng rất thuân lợi

cho việc phát triển du lịch sinh thái.
Các nhà sinh thái học thờng nhắc đến sự phong phú về các kiểu hệ sinh
thái và thực bì ở ViƯt nam. Theo thèng kª, ViƯt nam cã tíi 26 kiểu thực bì tập
trung thành 6 nhóm, trải từ rừng kín thờng xanh, rừng rụng lá và bán rụng lá,
rừng thờng xanh hở, rừng thờng xanh cây bụi đến các thảm cỏ. Ngoài ra Việt
nam còn có 5 nhóm hệ sinh thái thuỷ vực, trải từ nớc ngọt đứng, nớc ngọt chảy, nớc ngọt ngầm, nớc lợ và nớc mặn. Hệ sinh thái đất ngập nớc cũng dang đợc các
nhà khoa học Việt Nam nghiên cứu. Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nớc Xuân
Thuỷ, Vờn Quốc Gia Tràm chim ở đồng bằng sông Cửu Long là những địa điểm
ngắm chim nớc lí tởng.
Không chỉ phong phú trên phơng diện hệ sinh thái, thiên nhiên còn ban
cho Việt nam sự đa dạng sinh học cao về các loài đặc hữu, có khoảng 1200 loài là
loài đặc hữu trong tổng số 12000 loµi thùc vËt ë ViƯt Nam(theo íc tÝnh). Trong
sè 15.575 loài động vật có 172 loài đặc hữu trong số đó có 14 loài là thú. Đặc biệt
sự kiện gây chú ý nhất trong giới bảo tồn thế giới là phát hiện 3 loài thú lớn ở
Việt nam: Sao la(1992), Mang lớn(1994), Mang Trờng Sơn (1997). Khoảng
58% số loài thực vật và 73% số loài động vật quý hiếm, đặc hữu của Việt nam tập
trung trong các khu bảo tồn thiên nhiên. Tuy nhiên các loài thú lớn của Việt nam
khó tiếp cận hơn các loài của Châu phi, và đôi khi sự tiếp cận là không thể chấp
nhận đợc vì các loài vật này bản thân chúng đang có nguy cơ tuyệt chủng cần đợc
bảo vệ và chúng sống trong các hệ sinh thái tơng đối mong manh. Tình trạng này
có thể đợc khắc phục nếu có quy hoạch thích hợp. Chẳng hạn nh khoanh vùng
bảo vệ, xây dựng chòi quan sát từ xa có thể xem đợc một số con tê giác còn sống
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
7

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

sót tại vờn quốc gia Cát Tiên mà đầu tháng 5/1999 các nhà nghiên cứu đÃ chụp đợc những bức ảnh đầu tiên bằng máy ảnh tự động. Khi có các nguồn tài chính có
thể xây dựng các khu nuôi thú bán hoang dÃ. Hiện tại ở Vờn quốc gia Cúc Phơng
đÃ xây dựng đợc một khu nuôi các loài linh trởng rộng khoảng 2 ha. Du khách có
thể tham quan và ngắm nhìn một số loài khỉ vợn vào lúc cho ăn. Vờn quốc gia Ba
Vì cũng đang xây dựng khu nuôi thú và chim bán hoang dÃ ở khu vực có độ cao
400 mét so với mực nớc biển.
Sự đặc hữu về động thực vật là một hấp dẫn đối với du lịch sinh thái mang
tính chất nghiên cứu khoa học. Những nhà khoa học có thể đến đây để tìm hiểu
những loài động thực vật chỉ có ở Việt nam.
Sự phong phó vỊ hƯ sinh th¸i ë ViƯt nam së dĩ có đợc là nhờ sự đa dạng về
địa hình của đất nớc. Sự đa dạng về địa hình kết hợp với sự phong phú về hệ sinh
thái đÃ cho ra đời những sản phẩm, địa điểm du lịch sinh thái hấp dẫn. Hấp dẫn
nhất phải kể đến rừng ma nhiệt đới Vờn quốc gia Cúc Phơng, Cát Bà, Ba Bể,
Bạch MÃ và khu bảo tồn thiên nhiên Phong Nha Kẻ Bàng, Hoàng Liên Sơn.

Nhiều vờn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên phân bố dọc theo 3260 km
bờ biển với hệ động thực vật còn khá phong phú và nhiều bÃi tắm lý tởng nh Trà
Cổ, BÃi Cháy, Đồ Sơn, Xuân Thuỷ, Sầm Sơn, Lăng Sô, Bình Châu, Phớc Bửu.
Các vờn quốc gia và khu bảo tồn thiên nhiên vùng đảo và quần đảo cũng là địa
điểm du lịch sinh thái nổi tiếng. Nơi đây ngoài hệ sinh thái trên cạn còn có hệ
sinh thái trên biển với các rạn san hô có thành phần loài phong phú. Chúng ta có
thể tổ chức du lịch lặn, xem hệ động thực vật biển phong phú trong các rạn san
hô ở khu vực đảo Cát Bà, Côn Đảo, Phú Quốc và các đảo thuộc khu vực Nha
Trang, Khánh Hoà.
Ba phần t diện tích lÃnh thổ của Việt nam là ®åi nói víi nhiỊu ®Ønh nói cao
cã khÝ hËu m¸t mẻ rất thuận lợi cho du lịch nghỉ dỡng mùa hè. Những địa điểm
nổi tiếng nh Sa Pa, Tam Đảo, Ba Vì, Bạch MÃ, Bà Nà - Núi Chúa đÃ đợc ngời
Pháp khai thác cách đây nửa thế kỷ và hiện còn lu giữ nhiều tàn tích của các biệt
thự cũ. Từ các trung tâm nghỉ dỡng nay ta có thể thiết kế các đờng mòn thiên
nhiên với cự ly từ 2 3 km để kết hợp du lịch sinh thái với các loại hình du lịch
khác. Sông, suối, thác, ghềnh, hồ tự nhiên và nhân tạo trong các khu bảo tồn
thiên nhiên ở các vùng núi rất thuận lợi cho việc phát triển loại hình du lịch mạo
hiểm và du lịch thể thao dới nớc .
Cũng một nỗ lực nghiên cứu tiềm năng du lịch sinh thái của Việt nam,
Nguyễn Quang Mỹ và nhiều nhà nghiên cứu đÃ phát hiện ra rất nhiều hang động
ở các vờn quuốc gia và các khu bảo tồn thiên nhiên vùng núi đá vôi trên phạm vi
cả nớc: Động Phong Nha, Chùa Hơng,Tam Cốc, Bích Động, các hang động
trong khu vực di sản thiên nhiên Hạ long là những điểm tham quan nổi tiếng
trong và ngoài nớc.
Theo sự phân tích của Ngô Đức Thịnh, từ đa dạng về tự nhiên dẫn đến sự
đa dạng về văn hoá. Chính vì vậy mà mà ngời Việt nam không thuần nhất mà
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
8

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

gồm 54 dân tộc khác nhau. Đáng chú ý hơn là các dân tộc thiểu số thờng sống kề
gần hoặc trong các khu bảo tồn thiên nhiên. Họ hiện vẫn đang lu giữ đợc phong
cách sống, bản sắc văn hoá riêng và tập tục độc đáo. Điều này khiến Việt nam
càng trở nên hấp dẫn trên phơng diện du lịch sinh thái. Hiện tại đời sống của
những ngời dân ở đây có nhiều khó khăn thiếu thốn. Đây cũng là cơ hội để du
lịch sinh thái thể hiện mình, đóng góp vào phát triển cộng đồng tại các điểm du
lịch .
2.3.2 Thực trạng du lịch sinh thái của các khu bảo tồn thiên nhiên Việt
nam.
Tuy có tiềm năng to lớn, nhng du lịch sinh thái trong phạm vi cả nớc nói
chung và trong các khu bảo tồn nói riêng còn đang trong giai đoạn đầu của sự
phát triển. Các hoạt động đa số mang tính tự phát, cha có sản phẩm và đối tợng
phục vụ rõ ràng, cha có sự đầu t quảng bá, nghiên cứu thị trờng và công nghệ
phuc vụ cho du lịch sinh thái, cha có sự quan tâm, quản lý chặt chẽ của các cấp
các ngành do vậy mà thực tế là sự đa dạng sinh học đang bị de doạ.
Theo ớc tính ở Việt nam có hơn 12000 loài cây, 275 loài động vật có vú,
800 loài chim, 180 loài bò sát, 80 loài động vật lỡng c, 2470 loài cá và hơn 5500
loài côn trùng, với ớc tính hơn 10% đang mắc các bệnh đặc trng ở các loài động
vật có vú, chim và cá. Điều đáng buồn là hơn 28% thuộc động vật có vú, 10%
loài chim và 21% loài động vật lỡng c và loài bò sát đợc liệt kê là đang ở tình

trạng hết sức nguy hiểm. Một nguyên nhân to lớn là môi trờng sống bị mất đi do
nạn phá rừng.
Các dấu hiệu của việc khai thác các sản phẩm của rừng ngày một nhiều và
không phải là không khó nhận ra ở Việt nam. Một ví dụ cho thấy việc buôn bán
thịt thú rừng phát triển mạnh. Con chim, bán đợc 550.000 đ/kg, lợn rừng 40.000
đ/kg . ở Đắc lắc, có một quán ăn đặc biệt với món thịt hổ. Những thú vật nhồi
bông cũng có sẵn để bán ở các cửa hµng ë Hµ néi vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh.
Mét con hổ nhồi bông giá khoảng 15 triệu đồng, một con gấu trúc khoảng 10
triệu đồng, gấu mặt trời 8,5 triệu Với những giá đó những ngời dân nghèo sẵn
sàng tham dự cuộc buôn bán mà không cần biết hậu quả sẽ ra sao.
Trên đây là thực trạng đáng buồn của sinh thái Việt nam, vậy còn về lĩnh
vực văn hoá thì sao ?
Tất cả mọi ngời ai cũng biết rằng giữa văn hoá và du lịch luôn có mối quan
hƯ biƯn chøng vµ trùc tiÕp . Mèi quan hƯ này càng thể hiện rõ hơn trong sự liên hệ
bảo vệ và phát huy các di sản văn hoá và thiên nhiên một bộ phận quan yếu
của tài sản văn hoá và đồng thời là bộ phận quan yếu nhất trong tài nguyên du
lịch.
Sự phát triển của du lịch tác động trực tiếp và dán tiếp đến việc trấn hng và
bảo tồn các di sản văn hoá. Doanh thu từ hoạt động du lịch đợc sử dụng cho việc
tu bổ di tích, chỉnh lý các bảo tàng, đồng thời khôi phục và phát huy các di sản
i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

1
9

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

i

Bài tiểu luận năm thứ nhất

Hoa Lan Anh

văn hoá phi vật thể, đặc biệt là các ngành thủ công mỹ nghệ, ca múa nhạc truyền
thống phục vụ du lịch .
Một trong những ví dụ cụ thể là sự phát triển du lịch tại Huế trong những
năm gần đây đÃ và đang làm sống lại những nghành nghề đÃ một thời bị lÃng
quên nh may, thêu, đúc đồng, chạm khắc và đặc biệt là nghệ thuật ca Huế truyền
thống, ca múa cung đình
Tuy nhiên, bên cạnh mặt tích cực không thể phủ nhận của du lịch đối với
đời sống kinh tế văn hoá, những hoạt động du lịch cũng đem lại những tác động
tiêu cực đến công cuộc bảo tồn các di sản văn hoá nói riêng và nếp sống văn hoá
nói chung .
Cụ thể nh:
- Đối với các di sản vật thể, đặc biệt là các di sản có giá trị toàn cầu nổi bật
thì sự bùng nổ số lợng khách thăm quan đÃ và đang trở thành mối nguy cơ đe doạ
việc bảo vệ các di sản này. Sự có mặt quá đông du khách trong một thời điểm ở

một di sản đÃ tạo nên những tác động cơ học, hoá học đÃ cùng với các yếu tố khí
hệu nhiệt đới gây nên những sự huỷ hoại đối với các di sản và các động sản phụ
thuộc nh các vËt dông trang trÝ, vËt dông thê tù …
- Sù phát triển các dịch vụ du lịch thiếu sự kiểm soát và sự bùng nổ số lợng
du khách còn tác động mạnh mẽ đến cảnh quan văn hoá và môi trờng sinh thái
tại các khu du lịch nh: khắc tên lên các vách đá, các bộ phận di tích, xả rác bừa
bÃi
- Du lịch tạo nên sự tiếp xúc giữa các bộ phận dân c xuất thân từ các nền
văn hoá khác nhau, tín ngỡng khác nhau. Do không đợc thông tin đầy đủ và thiếu
những quy định chặt chẽ, cụ thể nên nhiều du khách đÃ ăn mặc, xử tuỳ tiện ở
những nơi dợc coi là trang nghiêm đặc biệt là những di tích có ý nghĩa tôn
giáo, tín ngỡng của nhân dân sở tại, gây nên sự bất hoà thậm chí là sự xung đột về
mặt tâm lý và tinh thần.
Trên đây là thực trạng chung của sinh thái và văn hoá Việt nam trong thời
kì đầu phát triển du lịch sinh thái. Vậy thực trạng du lịch sinh thái trong các khu
bảo tồn ra sao?
Trong số 11 vờn quốc gia thì Cúc Phơng, Bạch MÃ, Cát Tiên đÃ tổ chức
hoạt động du lịch sinh thái khá hơn. Cụ thể 3 vờn này đÃ xây dựng đợc một số
tuyến du lịch sinh thái, một số tuyến đờng mòn thiên nhiên, một số hớng dẫn
viên là kiểm lâm đợc đào tạo, bồi dỡng kiến thức về du lịch sinh thái. Các vờn
còn lại cũng tổ chức hoạt động thăm quan du lịch nhng cha có bài bản và định hớng rõ ràng .
Căn cứ vào các tiêu chí của du lịch sinh thái ta có thể nhận thấy rằng:
- Mặc dù đÃ có những tuyến du lịch mang tính chất du lịch sinh thái nhng
trên thực tế chỉ là du lịch thiên nhiên hay du lịch liên quan ®Õn thiªn nhiªn.
i

i

i