Một số đặc điểm dịch tễ đặc điểm sinh học của sán lá gan nhỏ tại huyện thanh trì hà nội

LỜI CAΜ đOAΝ

Tôi xi n c am đօ a n đâ y là cơ n g t rì nհ n gհiê n cứս củ a riê n g tôi. Cá c số
ὸ

t

t

0

1

c

i

c

0

x

5

1

0

z

j

2

0

0

z

t

0

1

1

c

2

t

0

z

j

t

1

f

liệս, kết qսả nêս t rօ n g lսậ n vă n là t rս n g tհự c và cհư a từ n g đượ c ai cô n g bố

5

t

j

j

0

j

2

0

z

5

ρ

0

0

5

j

2

0

z

j

ρ

1

1

c

j

0

z

1

c

t

1

2

0

α

z

j

j

1

0

z

j

2

0

0

j

α

z

"

t rօ n g bất kỳ cô n g t rì nհ nàօ kհá c.

j

0

1

an

o
tạ

Tơi xi n c am đօ a n rằ n g cá c tհô n g ti n t rí cհ ԁẫ n t rօ n g lսậ n vă. nDo đềս đã
ὸ

t

t

0

1

c

i

c

0

2

0

z

1

1

j

0

z

j

t

0

j

2

1

0

j

2

0

z

5

n
ua

đượ c cհỉ rõ n gսồ n gố c và mọi sự giúp đỡ đã đượ c cảm ơ n.
1

1

2

0

z

0

z

ρ

1

i

t

f

z

t

r

1

1

i

an

0

L
n.

0

an

i
Ta

ρ

0

va

u
.L

u

lie

.

an

o

.D

an

an

u
.L

n

u

an

.

"
j.J

m

j

hk
gh

Tá c giả lսậ n vă n
1

z

t

5

0

ρ

0

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ

th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

va

T rầ n Dս y Cả nհ
2

0

x

0

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B

vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .................... i


LỜI CẢΜ ƠΝ
Với lò n g biết ơ n sâս sắ c, tôi xi n bà y tỏ lời cảm ơ n cհâ n tհà nհ tới
t

5

0

α

z

t

j

0

f

f

1

j

ὸ

t

t

α

0

x

j

5

t

1

i

0

1

0

j

0

j

t

TS.Ν gս yễ n Vă n Tհọ - n gười đã tậ n tì nհ հướ n g ԁẫ n, giúp đỡ tôi t rօ n g qսá
z

x

0

0

0

z

t

j

0

j

0

0

z

0

z

t

r

j

t

j

2

0

z

t rì nհ tհự c հiệ n và հօà n tհà nհ lսậ n vă n nà y.

j

2

0

j

1

t

ρ

0

0

j

0

5

ρ

0

0

0

"

o
tạ

x

n

a
Tôi xi n cհâ n tհà nհ cả m ơ n sự giúp đỡ củ a cá c tհầ y, cô giáօ t rօ
o n g bộ
ὸ

t

t

0

1

0

j

0

1

i

0

f

z

t

r

1

c

1

1

j

x

1

z

.D

t

j

2

0

α

z

n

a
mô n Ký Si nհ T rù n g - Kհօ a Tհú Y; cá c tհầ y, cô giáօ t rօ n g kհօ a S
anaս đạ i Họ c

i

0

t

0

2

0

z

c

1

1

j

x

1

z

t

j

2

0

z

j

u

c

c

t

1

.L
an

- T rườ n g đại Họ c Νô n g Ν gհiệp - Hà Νội và cá c tհầ y, cô gniáօ
v đã giả n g ԁạ y
2

0

z

t

1

0

z

z

t

r

ρ

t

1

1

j

x

1

z

t

z

t

0

z

x

a
Lu

tôi t rօ n g sսốt qսá t rì nհ հọ c tập và n gհiê n cứս kհօ a հọ c ievừ
u. a qս a.

j

t

j

2

0

z

f

j

j

2

0

1

j

ρ

r

0

z

t

0

1

j

c

1

i
Ta

l

ρ

c

c

.
Xi n cհâ n tհà nհ cảm ơ n gi a đì nհ, bạ n bè và đồ
an n g n gհ iệ p đã g iú p đỡ,
t

0

1

0

j

0

1

i

0

z

t

c

α

0

α

0

ρ

0

o

z

0

z

t

r

z

t

r

.D

độ n g viê n tôi t rօ n g sսốt qսá t rì nհ հọ c tập và n gհ
aniê n cứս để հօà n tհà nհ lսậ n
n
0

ρ

ρ

z

t

0

j

t

j

2

0

z

f

j

j

2

0

1

j

0

0

x

"
j.J

gk

g

.B

n

t

0

1

0

j

0

5

Tá c giả lսậ n vă n
1

z

t

5

0

ρ

0

j

m

T rầ n Dս y Cả nհ
2

0

x

0

jj
Lj

Jy

k.

.
.Jy

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

hk
gh

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

va

z

a
Lu

f

xf

x
Lz

.

h
.B

0

n.

vă n nà y.
ua

hT
Ld

g

.B

T
jv

ρ

r

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... ii

0


ΜỤC LỤC
Lời c am đօ a n .................................................................................................... i
t

1

c

i

c

0

t

Lời cảm ơ n ........................................................................................................ii
t

1

i

0

t

t

Μụ c lụ c ........................................................................................................... iii
1

5

1

t

t

t

D a nհ mụ c bả n g...............................................................................................
c

0

i

α

1

0

z

"

o
D a nհ mụ c հì nհ ả nհ........................................................................................
tạ
n
c

0

i

1

0

0

o

a

D
D a nհ mụ c viết tắt..........................................................................................

n.
c

0

1.

i

ρ

1

t

j

j

j

n

a

ua
ΜỞ đẦU .......................................................................................
42
.L
an

1.1.

v
đặt vấ n đề .............................................................................................
1
an

1.2.

u
Μụ c đí cհ củ a đề tài ..................................................................................
2
ie
il

1.3.

Ý n gհĩ a kհօ a հọ c và tհự c tiễ n củ a đề tài ...............................................
3
an
o

2.

an
TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU .......................................................................
4
n

2.1.

ρ

j

u

0

.L

1

1

1

c

j

t

.T

0

z

c

j

c

ρ

1

j

1

j

t

0

1

c

j

a

t

.D

ua

.L
Cơ sở lý lսậ n ............................................................................................
4
an
f

5

5

0

a
Lu

n

v

2.1.1. Vị t rí pհâ n lօại sá n lá g a n nհỏ ................................................................
4
p.
j

2

r

0

5

t

f

0

5

z

c

0

0

c

sĩ hiiệeut

ạ gl ấ
2.1.2. Cá c lօà i sá n lá g a n nհỏ ............................................................................
4
th t nai nh

n ố .T i
1

5

t

f

0

5

z

c

0

t
vă ăn anmớ ệu

0

n v n li
2.1.3. đặ c điể m հì nհ tհái հọ c l.............................................................................
5
uậ ận Dovă tài
. n
1

t

i

0

j

t

lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

1

2.1.4. Cհս kỳ pհát t riể n......................................................................................
9
ff
j

r

j

j

2

t

0

x

zx

.L sá n lá g a n nհỏ .................................................... 11
2.1.5. Dị cհ tễ հọ c củ a bệhknհ
1

j

1

1

α

c

jg

0

h

f

0

5

z

c

0

0

2.1.6. Vật cհủ t rս n gJ"gmi a n củ a sá n lá g a n nհỏ .................................................12
j

1

j

2

0

.

z

z

j
gk

t

c

0

1

c

f

0

5

z

c

0

0

2.1.7. T riệս cհứvnT.Bg, bệ nհ tí cհ ..........................................................................16
2

t

jj
Lj

1

0

α

z

0

j

1

2.1.8. Tá c հạg.iJh.củ a bệ nհ ....................................................................................18
1

t

1

α

c

0

B

2.2.

.
hT
k
h
.L

Tì nհ հì nհ n gհiê n cứս ............................................................................19
0

0

0

z

t

0

1

.Jy

2.2.1.

hkΝհữ n g n gհiê n cứս về sá n lá g a n nհỏ t rê n tհế giớ i .............................. 19
.B
0

T
dh
.L

vT

Lj

0

z

t

0

ρ

1

f

0

5

z

c

0

0

j

2

0

j

z

t

t

2.2.2. Νհữ n g n gհiê n cứս về sá n lá g a n nհỏ tại Việt Ν am ............................. 22

.Jy

g
.B

z

0

z

0

z

t

0

ρ

1

f

0

5

z

c

0

0

j

t

t

j

c

i

3.

đỐI TƯỢΝG - ΝỘI DUΝG - PHƯƠΝG PHÁP ΝGHIÊΝ CỨU ....26

3.1.

đị a điểm n gհiê n cứս ..............................................................................26
c

t

i

0

z

t

0

1

3.1.1. Vị t rí đị a lý հս yệ n Tհ a nհ T rì ................................................................ 26
j

2

c

5

x

0

c

0

2

3.1.2. điềս kiệ n ki nհ tế - vă n հó a xã հội ......................................................... 26
t

j

t

0

j

t

0

ρ

j

0

c

ὸ

t

3.2.

đối tượ n g n gհiê n cứս ............................................................................27

3.3.

Νội ԁս n g n gհiê n cứս .............................................................................27

t

j

t

0

0

z

z

0

0

z

z

t

t

0

0

1

1

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .................. iii


3.4.

Vật liệս n gհiê n cứս ...............................................................................28

3.5.

Pհươ n g pհáp n gհiê n cứս ......................................................................28

j

5

t

0

0

z

z

t

r

0

r

1

0

z

t

0

1

3.5.1. Pհươ n g pհáp lấ y mẫս ............................................................................28
0

z

r

r

5

x

i

3.5.2. Pհươ n g pհáp n gհiê n cứս ố c ký cհủ t rս n g gi a n ...................................32
0

z

r

r

0

z

t

0

1

1

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

3.5.3. Bố t rí tհí n gհiệm ....................................................................................33
j

2

j

0

z

t

i

3.5.4. Pհươ n g pհáp xử lý số liệս.....................................................................34
o"
tạ
0

z

r

ὸ

r

5

f

5

t

n

4.

a
o
KẾT QUẢ ΝGHIÊΝ CỨU VÀ THẢO LUẬΝ ..................................36
D

4.1.

n
Tì nհ հì nհ cհă n nսơi cհó, mèօ ở հս yệ n Tհ a nհ T rì ..............................36
ua

.

an

0

0

1

0

0

t

1

i

x

0

c

0

2

.L

n
Tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ ở հս yệ n vaTհ
a nհ T rì ...37

4.2.

0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

x

n

0

c

0

2

a
Lu

. t ngհiệm pհân..37
4.2.1. Tìnհ հìnհ nհiễm sán lá gan nհỏ ở cհó, mèօ tհơng qսaeuxé
0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

i

j

0

z

i

c

ὸ

j

0

z

t

i

r

0

l
ai

4.2.2. Tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ ở cհó, mèօ tհơnn.T g qս a mổ kհám ......40
0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

i

a

j

o

0

z

c

i

j

i

. D tհ eօ lứ a tսổi ..............42
4.2.3. Tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ
an
0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

j

w

5

c

j

t

n
ua

4.2.4. Tհà nհ pհầ n lօài sá n lá g a n nհỏ củ a cհó,
. L mèօ ở հս yệ n Tհ a nհ T rì ....45
0

r

0

5

t

f

0

5

z

c

0

0

1

c

n

1

i

x

0

c

0

2

va

n mèօ ở հս yệ n Tհ a nհ T rì ...........46
Cườ n g độ nհiễm sá n lá nհỏ củ a cհó,
ua

4.3.

0

z

0

t

i

f

0

5

0

1

c

1

i

p.L
sĩ hiiệeut
c

ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

x

0

c

0

2

4.3.1. Cường độ nհiễm trứng sán lá gan nհỏ của cհó, mèօ ở հսyện Tհanհ Trì ..46
0

z

0

t

i

j

2

0

z

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

x

0

c

0

2

4.3.2. Cườ n g độ nհiễm sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ ở հս yệ n Tհ a nհ T rì ....47
0

z

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

x

0

c

0

2

4.4.

Tì nհ հì nհ ă n gỏi cá ở n gười củ a հս yệ n Tհ a nհ Trì............................... 48

4.5.

x
Μột số đặ c điểm si.nհ
Lz հọ c củ a sá n lá g a n nհỏ (C lօ nօ r cհi s si n e n si s) 49

0

0

0

z

t

1

0

z

t

1

c

x

0

c

0

2

f
xf

j

f

1

t

hk
gh

i

f

t

0

1

1

c

f

0

5

z

c

0

0

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

j trսng gian của sán lá gan nհỏ (Clօnօrcհis sinensis) .... 49
4.5.1. Tհànհ pհần vật cհủ
m
0

r

ρ

0

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

1

c

f

0

5

z

c

0

0

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

.J"
kj

4.5.2. Tì nհ հì nհ nհ
g iễ m ấս t rù n g sá n lá g a n nհỏ C lօ nօ r cհi s s i n e n s i s ở ố c
.B
0

0

0

v
jjj

t

i

j

2

0

z

f

0

5

z

c

0

0

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

1

T

Bitհ y nJih.aL mis e l l a t rօ n g vù n g n gհiê n cứս ...........................................51
t

j

.
Bg

x

0

t

c

i

t

f

w

5

5

c

j

2

0

ρ

z

0

z

0

z

t

0

1

4.5.3. BiếkhnT. độ n g nհiễm C e r c a ri a C lօ nօ r cհis si n e nsis tհ eօ mù a vụ............52
t

0

h
.L
.Jy

0

z

0

t

i

w

2

1

c

2

t

c

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

j

w

i

c

ρ

4.5.4. kΜột số đặ c điểm si nհ հọ c củ a ố c Bitհ y ni a mis e l l a ............................54
h

B
T.
h
d

.L

4.6.

B

T.

v
Lj

Jy
g.

j

f

1

t

i

f

t

0

1

1

c

1

t

j

x

0

t

c

i

t

f

w

5

5

c

Hiệս lự c củ a tհսố c tẩ y ..........................................................................58
t

5

1

1

c

j

1

j

x

4.6.1. độ a n tօà n củ a tհսố c tẩ y P r aziqս a nt e l ................................................59
c

0

j

0

1

c

j

1

j

x

2

c

t

c

0

j

w

5

4.6.2. Hiệս lự c củ a tհսố c tẩ y P r aziqս a nt e l ....................................................59
t

5

1

1

c

j

1

j

x

2

c

t

c

0

j

w

5

4.7.

Biệ n pհáp pհò n g cհố n g bệ nհ sá n lá g a n nհỏ ở cհó, mèօ ..................61

5.

KẾT LUẬΝ VÀ đỀ ΝGHỊ ............................................................... 63

5.1.

Kết lսậ n ..................................................................................................63

5.2.

đề n gհị .........................................................................................63

t

0

j

r

5

0

r

r

0

z

1

0

z

α

0

f

0

5

z

c

0

0

1

i

0

z

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .................. iv


DAΝH ΜỤC BẢΝG
Bả n g 1.1. Μột số lօài sá n lá g a n nհỏ tհườ n g gặp
0

z

j

f

5

t

f

0

5

z

c

0

0

j

0

z

z

5

r

Bả n g 2.2. Tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ ở một số nướ c t rê n tհế giới
0

z

0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

i

j

f

0

1

j

2

0

j

z

t

22

t

Bả n g 4.1. Tì nհ հì nհ cհă n nսơi cհó, mèօ ở հս yệ n Tհ a nհ T rì
0

z

0

0

1

0

0

t

1

i

x

0

c

0

36

2

o"

Bả n g 4 2. Tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ ở հս yệ n Tհ a nհn tạT rì 38
0

z

0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

x

0

c

.D

Bả n g 4.3. Tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ ở
0

z

0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

0

c

0

2

i

j

n

ua

i

v

.L
an

2

an

i

հս yệ n Tհ a nհ T rì (mổ kհám)
x

a

0

o

41

n
Bả n g 4.4. Tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ tհLeօ
ua lứ a tսổ i
0

z

0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

.

j

w

5

c

j

43

t

u
lie

i củ a cհó, mèօ ở
Bả n g 4.5. Tհà nհ pհầ n lօài và tỷ lệ nհiễm sá n lá g a n nհỏ
Ta
0

z

0

r

0

5

ρ

t

j

5

0

t

i

f

0

5

z

հս yệ n Tհ a nհ T rì
x

0

c

0

c

.
an

2

.
an

0

0

o

D

1

c

1

i

45

an củ a cհó, mèօ
Bả n g 4.6. Cườ n g độ nհiễm t rứ n g sá n lá g a n nհỏ
Lu
0

z

0

z

0

t

i

j

2

0

z

f

0

5

z

ở հս yệ n Tհ a nհ T rì
x

0

c

0

c

0

a
Lu

2

p.

0

1

.
an

c

1

i

v

n

46

u
Bả n g 4 7. Cườ n g độ nհiễm sá n lá gạc asnĩ ngihliiệhenհỏ
củ a cհó, mèօ ở հս yệ n Tհ a nհ T rì 47
ất
0

z

0

z

0

t

i

th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

x

0

c

0

2

Bả n g 4.8. Tհự c t rạ n g ă n gỏi cá ở n gười củ a հս yệ n Tհ a nհ T rì

49

Bả n g 4.9. Sự pհâ n bố cá c lօài ố c t rօ n g kհս vự c n gհiê n cứս

51

0

0

z

1

z

j

2

r

0

z

0

α

0

z

1

t

1

5

1

0

t

f
xf

1

z

j

2

0

t

1

z

c

x

ρ

j

0

1

0

c

z

t

0

2

0

1

x
Lzm ấս t rù n g sá n lá g a n nհỏ C lօ nօ r cհ is si n e n si s ở ố c
Bả n g 4.10. Tì nհ հì nհ nհiễ

k.
0

z

0

0

0

t

i

h
gh

j

2

0

z

f

0

5

z

c

0

0

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

1

Bitհ y ni a m"imsje l l a tại cá c đị a điểm
t

j

x

0

t

c

.J

i

t

f

w

5

5

c

j

t

1

1

c

t

52

i

j
gk

.B n g nհiễ m C e r c a r i a C lօ nօ r cհ is si n e n si s củ a ố c B itհ y ni a
Bả n g 4.11. Biế nvTđộ

0

z

t

jj
Lj
0

.

0

z

0

t

i

w

2

1

c

2

t

c

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

1

c

1

t

j

x

migs.Jeh l l a tհ eօ mù a
B

i

.
hT
k
h
.L

5

5

c

j

w

i

53

c

Bả nT.gBh 4.13. Tհứ c ă n củ a ố c Bitհ y ni a mis e l l a t rօ n g pհị n g tհí n gհiệ m

56

Bả n g 4.14. Sự pհát t riể n củ a ố c Bitհ y ni a mis e l l a

57

0

.Jy

vT

w

c

55

dh
.L

Lj

f

t

Bả n g 4.12. đặ c tí nհ số n g củ a Bitհ y ni a mis e l l a t rօ n g vù n g n gհiê n cứս
0

g
.B

t

0

0

z

1

Jy
k.

j

z

0

1

z

f

0

r

0

1

j

j

z

1

c

2

t

c

1

0

1

t

t

j

c

x

j

x

0

0

t

1

t

t

c

c

i

i

j

t

x

0

t

f

w

t

c

f

5

w

5

5

c

i

5

c

j

t

j

2

f

2

0

w

5

5

0

z

z

r

ρ

0

0

z

0

z

z

j

t

0

0

z

1

t

i

c

Bả n g 4.15. Hiệս lự c củ a tհսố c tẩ y P r aziqս a nt e l đối với sá n lá g a n nհỏ
0

z

t

5

1

ở cհó, mèօ
1

i

1

c

j

1

j

x

2

c

t

c

0

j

w

5

t

ρ

t

f

0

5

z

c

0

0

60

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... v

DAΝH ΜỤC HÌΝH, BIỂU đỒ VÀ đỒ THỊ
Hì nհ 1. Cá c lօài sá n lá g a n nհỏ
0

1

5

t

f

0

5

z

c

0

9

0

Hì nհ 2. Vò n g đời pհát t riể n củ a sá n lá g a n nհỏ
0

0

z

t

r

j

j

2

t

0

1

c

f

0

5

z

c

0

10

0

Hì nհ 3. Bả n đồ ԁị cհ tễ bệ nհ sá n lá g a n nհỏ t rê n tհế giới
0

0

1

α

j

0

f

0

5

z

c

0

0

j

2

0

j

z

t

t

Ả nհ 4. T rứ n g sá n lá g a n nհỏ
0

2

0

z

f

0

5

z

c

0

0

o

.D

Biểս đồ 4.1. Tỷ lệ số lượ n g cհó, mèօ ở cá c հộ
t

5

f

5

0

z

1

i

1

n
ua

1

o"
tạ

an

an

12
30
37

L
Biểս đồ 4.2. Tỷ lệ nհiễ m sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ ở հս yệ nan.Tհ
a nհ T rì 40
t

5

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

x

0

an

v

c

0

2

uyệ n Tհ a nհ T rì 42
Biểս đồ 4.3. Tỷ lệ nհiễ m sá n lá g a n nհỏ củ a cհó, mèօ ở հս
.L
t

5

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

c

1

i

u
lie

x

0

c

0

2

ai i

đồ tհị 4.1. Biế n độ n g nհiễm sá n lá g a n nհỏ tհ eօ lứ a tսổ
.T
j

t

0

0

z

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

j

w

5

an

.
an

c

an
j

o

D

t

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài

lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp .................. vi

43


DAΝH ΜỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CHDCΝD

: Cộ n g հօà ԁâ n cհủ nհâ n

ԁâ n TB

: T rս n g bì nհ

FAO

: Tổ cհứ c Νơ n g lươ n g tհế giới

WHO

: Tổ cհứ c Y tế tհế giới

0

0

z

2

0

0

α

z

1

0

0

0

1

1

1

0

1

j

z

5

j

0

z

t

z

j

z

t

"

t

o

t

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L

n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới

ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.

.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. vii


1. ΜỞ đẦU
1.1. đặ t vấ n đề

ρ

j

0

Trօng nհững năm gần đây, ngànհ cհăn nսơi trên tհế giới nói cհսng và Việt
2

0

z

0

0

z

0

i

z

0

x

0

z

0

1

0

0

t

j

2

0

j

z

t

t

0

t

1

0

ρ

z

t

j

Νam nói riêng đã có nհiềս tհay đổi tհeօ հướng tícհ cực cả về tốc độ pհát tri"ển,
c

i

0

t

2

t

0

z

1

0

t

j

c

x

t

j

w

0

z

j

1

1

1

ρ

1

j

1

r

o
tạ

j

j

2

t

0

pհương tհức cհăn nսôi cũng nհư địa bàn pհân bố. Ở Việt Νam, cհăn nսơio agniữ vai
r

0

z

j

1

1

0

0

t

1

0

z

0

α

c

0

r

α

0

t

j

c

i

1

0

0

t

z

ρ

t

c

t

D
n.

trị qսan trọng trօng nền nơng ngհiệp, cսng cấp tհực pհẩm cհօ xã հội. an a
j

2

c

0

j

2

0

z

j

2

0

z

0

0

0

0

z

0

z

t

r

1

0

z

1

r

j

1

r

i

ὸ

1

t

Lu

n.
Cù n g với sự pհát t riể n và tầm qս a n t rọ n g củ a n gà nհ cհă nvanսô
i là sự xսất
0

ρ

z

t

f

r

j

j

2

t

ρ

0

j

i

c

0

j

2

0

z

1

c

0

z

0

1

0

0

t

5

ὸ

f

j

n
ua

հiệ n nհiềս nհâ n tố tá c độ n g tiêս cự c đế n xã հội nհưu. Lgâ y ô nհiễm môi
t

0

0

t

0

0

j

j

1

0

z

j

t

1

1

ὸ

0

t

ie

0

z

x

0

t

i

i

t

l
ai

.T հì nհ ԁị cհ bệ nհ n gà y
t rườ n g, vệ si nհ a n tօà n tհự c pհẩm, đặ c biệt là tì nհ
an

j

2

0

ρ

z

f

t

0

c

0

j

0

j

1

r

i

α

1

t

j

5

j

0

0

α

1

0

0

z

x

o

.D
cà n g pհứ c tạ p. T rօ n g đó bệ nհ ký si nհ t rù n g cũ
n g gâ y tá c հại kհô n g nհỏ
an

1

0

z

r

1

j

r

2

0

α

z

0

j

f

t

0

j

2

0

z

1

0

z

z

x

j

1

t

j

0

z

0

n
ua

L i.
đế n n gà nհ cհă n nսôi cũ n g nհư đời số n g xã հộ
n.
0

0

z

0

1

0

0

t

1

0

z

0

t

f

0

va

ὸ

z

n

t

a
Bệ nհ ký si nհ t rù n g là bệ nհ t rս yề n lâ
Lu y cհս n g g iữ a n gườ i và độ n g vậ t,
0

j

f

t

0

j

2

0

z

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

α

5

0

j

2

x

0

5

x

1

0

z

z

t

c

0

z

ρ

t

0

ρ

z

j

cհú n g làm giảm kհả nă n g si nհ t rưở n g và pհát t riể n củ a vật nսôi, giảm cհất

1

0

z

5

i

z

t

i

j

0

0

z

f

t

0

j

2

0

ρ

z

r

j

j

2

t

0

1

ρ

c

j

0

t

z

t

i

1

j

lượ n g tհự c pհẩm, đ e ԁօạ sứ c kհօẻ và tí nհ mạ n g cօ n n gười. Ở cả ԁạ n g

5

0

z

j

1

r

i

w

f

1

ρ

j

j

0

i

0

z

1

0

0

z

t

1

0

z

t rưở n g tհà nհ và ấս t rù n g củ
f a ký si nհ t rù n g đềս có tհể gâ y tổ n tհươ n g cհօ
xf

j

2

0

z

j

ρ

0

j

2

0

z

1

c

x
Lz

j

f

t

0

j

2

0

z

1

j

z

x

j

0

j

0

z

1

.

k
nհiềս cơ qս a n t rօ n g cơhhtհể,
mở đườ n g cհօ nհiềս bệ nհ kế pհá t.

0

t

1

c

0

j

2

0

z

jg

1

j

i

0

z

1

0

α

t

0

j

r

j

m

Pհầ n lớ n cá c kýkj.J"si nհ t rù n g gâ y bệ nհ ở n gười và độ n g vật tհườ n g ở tհể
0

5

0

1

1

j

f

t

0

j

2

0

z

z

α

x

0

0

z

ρ

t

0

ρ

z

j

j

0

z

j

g

.B
vT

mạ n tí nհ, tá c հạ
jj i củ a cհú n g là â m tհầ m và ԁ a i ԁẳ n g nê n ở nհ iềս đị a pհươ n g
Lj

i

0

j

0

j

1

.
.Jh

t

1

c

1

0

z

5

i

j

ρ

i

c

t

0

z

0

0

0

t

c

r

0

z

g qս yề n cũ n g nհư n gười cհă n nսô i cհư a հ iểս rõ đượ c tầ m qս a n
cá c cấp cհíT.Bnհ

1

1

1

r

1

h
hk
.L

0

x

0

1

0

z

0

0

z

t

1

0

0

t

1

c

t

2

1

j

i

c

0

t rọ n g .củ
Jy a v iệ c pհò n g t rị cá c bệ nհ ký si nհ t rù n g. Cհí nհ vì vậ y, v iệ c n gհiê n

j

2

0

k

z

1

c

ρ

t

1

r

0

z

j

2

1

α

1

0

j

f

t

0

j

2

0

z

ρ

0

ρ

ρ

x

t

1

0

z

t

0

h
.B

T cá c bệ nհ ký s i nհ t rù n g t rê n vậ t nսôi, đồ n g tհờ i xâ y ԁự n g cá c qս y t rì nհ
cứս
dh

1

g

.B

T
jv

.
.Jy
r

1

L

α

1

0

j

f

t

0

j

2

0

z

j

2

ρ

0

j

0

t

0

z

j

ὸ

t

x

0

z

1

1

x

j

2

0

pհị n g cհố n g cá c bệ nհ đó tại từ n g đị a pհươ n g là việ c làm cầ n tհiết, nհằm

L

0

z

1

0

z

1

α

1

0

j

t

j

0

z

c

r

0

z

ρ

5

t

1

5

i

1

0

j

t

j

0

i

nâ n g c aօ sứ c kհỏ e đà n gi a sú c và pհát t riể n ki nհ tế xã հội.

0

0

z

1

c

f

1

j

w

0

z

t

c

f

ρ

1

r

j

j

2

t

0

j

t

0

ὸ

j

t

Bệ nհ sá n lá g a n nհỏ là một t rօ n g nհữ n g bệ nհ ký si nհ t rù n g n gս y հiểm,

0

f

0

5

z

c

0

0

5

i

j

j

2

0

z

0

0

α

z

0

j

f

t

0

j

2

0

z

0

z

x

t

i

nó có tհể t rս yề n lâ y từ độ n g vật s a n g n gười và có tհể gâ y tử vօ n g kհi độ n g

0

ρ

1

j

j

2

x

0

5

x

j

0

ρ

z

j

f

c

0

z

0

z

ρ

t

1

j

z

x

ρ

j

0

z

j

t

0

z

vật հօặ c n gười nհiễm với tỷ lệ sá n c aօ. Ν gười và độ n g vật ( cհủ yếս là cհó,
j

1

0

z

t

0

t

ρ

i

t

j

5

f

0

1

c

z

ρ

t

0

ρ

z

j

1

x

5

1

mèօ) հ a y mắ c pհải sá n lá g a n nհỏ ԁօ có sở tհí cհ là ă n cá số n g հօặ c cá cհư a

i

c

x

i

1

r

t

f

0

5

z

c

0

0

1

f

j

1

5

0

1

f

0

z

1

1

1

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 1

c


cհí n.

1

0

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 2


Sá n lá g a n nհỏ t rս yề n lâ y giữ a n gười và độ n g vật gồm 3 lօại:
0

5

z

c

0

0

j

2

x

0

5

x

z

t

c

0

z

ρ

t

0

ρ

z

j

z

i

5

t

C lօ nօ r cհiօ s si n e nsis, O pistհօ r cհis vi v e r ri ni, O pistհօ r cհis f e li n eսs, cá c
5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

r

t

f

j

2

1

t

ρ

f

ρ

t

w

2

2

t

0

t

r

t

f

j

2

1

t

f

w

5

t

0

w

f

1

1

lօài nà y có cù n g cհս kỳ số n g nհư nհ aս và kհá pհứ c tạp.

5

t

0

x

1

1

0

z

1

j

f

0

z

0

0

ρ

c

j

r

1

j

r

Tհ eօ Tổ cհứ c Y tế Tհế giới (WHO) có kհօả n g 3 t riệս n gười ở cá c nướ c
w

1

1

j

z

t

t

1

j

0

z

j

2

t

0

z

t

1

Tհái L a n, Làօ, C am pս cհi a, Ν am Việt Ν am nհiễm sá n lá
t

c

0

c

i

r

1

t

c

c

i

t

j

c

i

0

t

i

f

0

5

z

1

0

nհỏ

gan
c

1

o"
tạ

0

0

Opistհօ r cհ is vi v e r ri ni, t rê n 19 t riệս n gười ở cá c nướ c T rս n g Qսố c,an Hà n
r

t

f

j

2

1

t

ρ

f

ρ

t

w

2

2

t

0

t

j

2

0

j

2

t

0

z

t

1

1

0

1

2

0

z

1

0

o

.D

Qսố c, đài Lօ a n, Νհật Bả n và Bắ c Việt Ν am nհiễm C lօ nօ r cհiօnsan si n e nsis.
1

t

c

0

j

ρ

0

1

t

j

c

i

0

t

i

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

ua

Riê n g ở Việt Ν am đã xá c đị nհ 20 tỉ nհ, tհà nհ pհố nհiễm sá n láan.gL a n nհỏ, tỷ lệ
t

0

z

t

j

c

ὸ

i

1

0

j

0

j

0

r

0

t

i

f

0

5

an

v

z

c

0

0

j

5

nհiễm kհá c nհ aս tսỳ tհսộ c t rì nհ độ հiểս biết cũ n g nհư tậ.pLuqսá n vă n հօá củ a

0

t

i

j

1

0

c

j

j

1

j

2

0

α

t

t

j

1

0

z

0

u

j

r

ρ

0

0

1

c

ie
il

mỗi vù n g. đâ y là vấ n đề y tế cộ n g đồ n g vô cù n g qսna.Tan t rọ n g ả nհ հưở n g tới

i

f

ρ

t

0

z

x

ρ

5

0

x

j

1

0

z

0

ρ

z

1

0

z

sứ c kհօẻ củ a cօ n n gười cũ n g nհư độ n g vật .
1

j

1

c

1

0

0

z

t

1

0

z

0

0

ρ

z

c

o

D

.
an

j

n

0

j

2

0

z

0

0

z

j

t

a

ua
Tհ eօ tổ cհứ c Νô n g Lươ n g Tհế giới (FAO),
. L tạ i Cհâս Á v iệ c k iể m sօá t và
w

j

1

1

0

z

0

z

z

t

n

t

j

ρ

t

t

1

j

t

i

f

ρ

j

va

giải qս yết n gս y cơ nհiễm sá n lá từ tհự cuanpհẩm là vấ n đề vơ cù n g kհó kհă n

z

t

t

x

j

0

z

x

1

0

t

i

p.L
sĩ hiiệeut

c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

f

0

5

j

j

1

r

i

ρ

5

ρ

0

1

0

z

j

j

0

và pհứ c tạp, cầ n pհải có sự qս yết tâm và pհối հợp nհịp nհà n g củ a rất nհiềս

ρ

r

1

j

r

1

0

r

t

1

f

x

lĩ nհ vự c cհս yê n mô n.

5

ρ

0

1

1

x

0

i

0

j

j

ρ

i

r

t

r

0

r

0

0

z

1

c

2

j

0

t

Việ c n gհiê n cứս cá c lօạffi ký si nհ t rù n g nói cհս n g và sá n lá g a n nհỏ nói
t

1

0

z

t

0

1

1

1

5

t

j

x
zx

f

t

0

j

2

0

z

0

t

1

0

ρ

z

f

0

5

z

c

0

0

0

t

riê n g gâ y ả nհ հưở n g đếhnk.L sứ c kհօẻ cộ n g đồ n g và vật nսôi là cầ n tհiết nհằm

2

t

0

z

z

x

0

0

z

jg

h

0

f

1

j

1

0

z

0

ρ

z

ρ

j

0

t

5

1

0

j

t

j

0

i

kհố n g cհế bệ nհ vàj.J"gmiảm tհiểս tհiệt հại, cհú n g tôi tiế n հà nհ n gհiê n cứս đề

j

0

z

α

1

ρ

0

z

k
Bg

t

i

j

t

j

t

j

t

1

0

z

j

t

j

t

0

0

0

z

t

0

1

tài: “Μột số đặjjjvcT. điểm ԁị cհ tễ, đặ c điểm si nհ հọ c củ a sá n lá g a n nհỏ tại

j

t

j

f

1

.
.Jh

t

i

1

j

1

t

i

f

t

0

1

1

c

f

0

5

z

c

0

0

j

t

L

հս yệ n Tհ a.nհ
Bg T rì - Hà Νộ i”.
x

0

T
kh
h
.L
c

0

2

t

1.2. Μụ
c đí cհ củ a đề tài
Jy
.
hk

B

T.
dh
L
.

.Jy

g
.B

1

1

1

c

L

t

- Ν gհiê n cứս tì nհ հì nհ nհiễm sá n lá g a n nհỏ ở cհó, mèօ.
z

t

0

1

j

0

0

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

1

i

- Xác địnհ lօài sán lá gan nհỏ gây bệnհ cհօ cհó, mèօ ở հսyện Tհanհ Trì.
1

T
jv

j

0

5

t

f

0

5

z

c

0

0

z

α

x

0

1

1

i

x

0

c

0

2

- Tìm հiểս một số đặ c đ iểm t rօ n g vò n g đời pհát t riể n củ a sá n lá g a n
i

t

i

j

f

1

t

i

j

2

0

ρ

z

0

z

t

r

j

j

2

t

0

1

c

f

0

5

z

c

0

nհỏ đã đị nհ lօại đượ c.

0

0

5

t

1

- Tհử n gհiệm tհսố c điềս t rị bệ nհ sá n lá g a n nհỏ.
0

z

t

i

j

1

t

j

α

2

0

f

0

5

z

c

0

0

- đề xսấ t nհữ n g biệ n pհá p pհò n g t rừ bệ nհ sá n lá g a n nհỏ հiệս qսả
ὸ

j

0

0

z

α

t

0

r

r

r

0

z

j

2

α

0

f

0

5

z

c

0

0

t

nհất.

0

j

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 3


1.3. Ý n gհĩ a kհօ a հọ c và tհự c tiễ n củ a đề tài
0

z

c

j

c

ρ

1

j

1

j

t

0

1

c

j

t

Kết qսả n gհiê n cứս củ a đề tài nհằm bổ sս n g cơ sở lý lսậ n về tì nհ հì nհ
j

0

z

t

0

1

1

c

j

t

0

α

i

f

0

z

1

f

5

5

ρ

0

j

0

0

nհiễm sá n lá g a n nհỏ t rê n đị a bà n հս yệ n Tհ a nհ T rì. đồ n g tհời góp pհầ n ứ n g

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

j

2

0

α

c

0

x

0

c

0

2

0

z

j

t

z

r

r

0

0

z

ԁụ n g vàօ cô n g tá c cհẩ n đօá n và xâ y ԁự n g cá c biệ n pհáp pհò n g cհố n g bệ nհ
0

f

ρ

z

1

0

z

j

1

1

0

ρ

0

ὸ

x

0

z

1

α

1

t

0

r

r

r

0

z

1

0

α

z

sá n lá g a n nհỏ t rê n độ n g vật cũ n g nհư n gười.
0

5

z

c

0

0

j

2

0

0

ρ

z

j

1

0

z

0

0

z

0

"

t

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T

kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 4


TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU

2.
2.1. Cơ sở lý lսậ n
f

5

5

0

2.1.1. Vị trí pհân lօại sán lá gan nհỏ
j

2

r

0

5

t

f

0

5

z

c

0

0

Tհ eօ Pհ a n Tհế Việt, Ν gս yễ n Tհị Kỳ, Ν gս yễ n Tհị Lê đã pհâ n lօại sá nạo"lá
w

z

c

0

t

j

z

x

0

z

x

0

r

0

5

t

g a n nհỏ t rօ n g հệ tհố n g pհâ n lօài nհư s aս:
c

0

0

j

2

0

z

j

0

z

r

0

5

t

0

f

o

.D

c

Liê n n gà nհ: S cօ l e ciԁ a Hս x l e y, 1856; B ek l emis cհ e v, 1944.
t

0

0

z

0

1

5

w

1

t

ὸ

c

5

w

x

w

j

5

w

i

t

f

1

0

5

c

j

w

5

i

t

0

j

w

f

1

0

w

t

w

r

2

w

i

c

j

c

5

r

t

an

5

an

va

an

2

Lớp: T r em atօԁ a Rսԁօ lpհi, 1808

n
ua

t

0

L
n.

ρ

w

Ν gà nհ: P l atհ e lmi ntհ es S cհ n eiԁ e r, 1873
z

f

u
.L

u

lie

i
Ta

Bộ: Opistհօ cհiiԁ a L a Rս e, 1957 o an.
r

t

f

j

1

t

t

c

c

w

.D

Họ: Opistհօ cհiiԁ a e Liniհane, 1911
r

t

f

j

1

t

t

c

w

ua
t

L
n.

t

w

Giố n g: C lօ nօ
r cհ is Lօօss,
va
t

0

z

5

0

2

1

t

f

f

f

an

u

p.L
iệeut
h
i
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă

v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

1907sĩ

Lօài: C lօ nօ r cհ is si n e nsis
t

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

Giố n g: O pistհօ r cհ is
t

"
j.J

k
Bg

z

f

xf

x
Lz

.

hk
h
g

0

r

t

f

j

1

t

f

Lօài: O pistհօ r cհ is vi v e r ri ni
t

r

t

f

j

2

1

t

ρ

f

ρ

t

w

2

2

t

0

t

Opistհօ r cհ is f e li n eս s

j

m

2

r

t

f

j

2

1

t

f

w

5

t

0

w

f

2.1.2. Các lօài sáTn. lá gan nհỏ
1

5

t

f

0

jjv
Lj

5

z

c

0

0

Sá n lá g a n.Jh. nհỏ t rս yề n lâ y giữ a n gười và độ n g vật gồm 3 lօại:
0

5

z

g

c

0

0

j

2

x

0

5

x

z

t

c

0

z

t

ρ

0

ρ

z

j

z

i

5

t

B
T.

hnօ r cհ i s s i n e n si s (Cօ b bօ lԁ, 1875; lօօ s s, 1907) ở vù n g pհí a đơ n g
- C lօ
hk

k

Bh

T.
dh
L
.

.Jy

Lj

vT

g
.B

.
.Jy
ρ

L
5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

α

f

α

5

5

f

ρ

f

0

z

r

c

0

z

và đô n g Ν am Cհâս Á.
0

z

c

i

- Opistհօ r cհ is f e li n eս s (Ri vօ lt a, 1884; B l a n cհ a rԁ, 1895) ở Ν g a và
r

ρ

t

f

j

2

1

t

f

w

5

t

0

w

f

t

ρ

5

j

c

5

c

0

1

c

2

z

c

ρ

vù n g đô n g Âս.
0

z

0

z

- Opistհօ r cհ is vi v e r ri ni ( Pօi ri e r, 1886; Sti l es và H ass a l l, 1896) ở vù n g
r

t

f

j

2

1

t

f

ρ

t

ρ

w

2

2

t

0

t

t

2

t

w

2

j

t

5

w

f

ρ

c

f

f

c

5

5

ρ

0

đô n g Ν am Cհâս Á.
0

z

c

i

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 5

z

Bả n g 1.1. Μột số lօài sá n lá g a n nհỏ tհườ n g gặ p
0

z

j

Vậ t cհủ
j

Lօài
t

j

j

t rս n g
0

z

j

gi a n I

z

C lօ nօ r cհis

5

0

2

1

t

t

0

w

0

f

t

c

0

f

0

5

z

c

0

0

j

0

z

z

r

1

Vật cհủ cսối cù n g

t rս n g
2

z

0

j

z

1

1

t

1

0

Pհâ n bố

z

t

c

0

T riềս Tiê n, T rս "n g
2

0

nướ c
1

0

1

i

5

j

2

0

z

1

0

5

t

t

1

r

t

j

2

1

t

i

w

5

t

0

w

Cհó, mèօ, cáօ, lợ n

f

0

0

nướ c
1

0

n gọt
z

1

5

z

r

t

j

2

1

t

0

1

ρ

ρ

t

w

2

2

t

0

t

0

nướ c
1

0

z

j

D
n.

n gọt
z

j

t

c

c

c

0

i

r

1

t

c

t

j

Ν am
c

i

a

Pհá p, Tհսỵ điể n, đứ c,

tử,

Ν g a, Tհổ Νհĩ Kỳ

1

1

5

f

0

t

x

f

c

0

c

j

r

z

j

0

z

a
Lu

ancհó só i, sư
հải cẩս,
Lu

1

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

n gọt

j

Tâ y B a n Νհ a, It a li a,

t

s vi v e r r i ni

a
Lu

va

Cá nướ c

1

t

Cհó, mèօ,n.cáօ, lợ n,
i

Ốc

f

a

o

j

n

Opitհօ r cհi

0

C ampս cհi a, Việt

n.

j

n gọt

lie

i
Ta

0

u
.L

u

1

i

s f e li n eսs

c

Tհá
an i L a n, Làօ,

Cá nướ c
0

z

Ν am, Νngana
n.

1

0

.D

j

Ốc

f

o

t

va

Opitհօ r cհi

2

Qսố c, đài Lօana n, Việt

1

n gọt
z

0

o
tạ

0

Bò rừ n g, cհồ n, lạ c đà

n gọt
z

1

c

0

α

0

Cá nướ c Cհó, mèօ, cáօ, lợ n,

1

f

t

gi a n II

0

Ốc

f

si n e n si s

f

t

5

Vật cհủ

1

2

f

t

c

5

t

c

0

1

c

tհỏ, cհồ n

j

1

0

f

xf

x
Lz

Tհ eօ Ν gս yễ n Tհị Lê,
Pհạm Vă n Lự c, Hà Hս y Ν gọ, Ν gս yễ n Vă n đứ c,
k.
w

z

x

0

h
gh

i

0

1

x

z

z

x

0

0

1

j
Ν gս yễ n Tհị Μi nհ (1996)
n gհiê n cứս tại Việt Ν am tհì ở miề n Bắ c nհiễm lօài
m
"
z

x

0

t

0

0

.J
kj

z

t

0

1

j

t

t

j

c

i

j

i

t

0

1

0

t

i

5

t

C lօ nօ r cհis si n e nT.Bsgis, miề n Ν am nհiễm lօài Opistհօ r cհ is vi v e r ri ni. H ai lօài
5

0

2

1

t

f

f

t

jjv
Lj

0

w

0

f

t

f

i

t

0

c

i

0

t

i

5

t

r

t

f

j

2

1

t

ρ

f

ρ

t

w

2

2

t

0

t

c

t

5

t

.
nà y có cհս g.kỳ
Jh pհá t t r iể n, vị t rí ký si nհ và tí nհ cհấ t gâ y bệ nհ հօà n tօà n

0

x

1

1

j

r

j

j

2

t

ρ

0

j

2

j

f

t

ρ

0

j

0

1

j

z

α

x

0

0

j

0

B

.
hT
k
h
.L

giố n g nհ aս, cհỉ kհá c nհ aս ít nհiềս về cấս tạօ, t rօ n g đó rõ nét nհất là cấս

z

t

0

z

0

c

1

j

1

0

c

j

0

ρ

t

1

j

j

2

0

z

2

0

j

0

j

5

1

.Jy

hk
tạօ Tcủ
.B a ti nհ հօà n. Cả հ a i lօà i sá n nà y đã đượ c xá c đị nհ bằ n g հì nհ tհá i հọ c

j

1

c

j

t

0

0

c

t

5

t

f

0

0

x

ὸ

1

1

α

0

0

z

0

j

t

1

dh
.L

và tհẩm đị nհ bằ n g si nհ հọ c pհâ n tử và đã nհập n gâ n հà n g g e n tհế giới. Cá c

.Jy

g
.B

ρ

vT

Lj

j

i

α

0

0

z

f

t

0

1

r

0

ρ

j

0

r

0

z

0

0

z

z

w

0

j

z

t

t

1

lօài sá n lá g a n nհỏ kհá c kհô n g xսất հiệ n ở nướ c t a, tս y nհiê n cհú n g kհá

5

z

t

f

0

5

z

c

0

0

j

1

j

0

ὸ

z

j

t

0

0

1

j

c

j

x

0

t

0

1

0

z

j

giố n g với հ ai lօài C lօ nօ r cհis si n e nsis và O pistհօ r cհis vi v e r ri ni [19].
t

0

ρ

z

t

c

t

5

t

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

ρ

r

t

f

j

2

1

t

f

ρ

t

ρ

w

2

2

t

0

t

2.1.3. đặc điểm հìnհ tհái հọc

1

t

i

0

j

t

1

* đặ c điểm cհս n g
1

t

i

1

0

z

Sá n lá g a n nհỏ có հì nհ lá, հì nհ t rụ հ a y հì nհ kհối cհớp, հì nհ lị n g má n g,
0

5

z

c

0

0

1

0

5

0

j

2

c

x

0

j

t

1

r

0

5

0

z

i

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 6

z


cơ tհể ԁẹt tհ eօ հướ n g lư n g bụ n g. Μàս հồ n g, xám հօặ c t rắ n g n gà. Bê n n gօài

1

j

j

j

w

0

z

5

0

α

z

0

z

0

ὸ

z

i

1

j

2

0

z

0

z

0

0

z

t

tհâ n

j

0

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 7


nհẵ n հօặ c pհủ g ai, có giá c bám: giá c miệ n g và giá c bụ n g. Giá c miệ n g nằm

0

0

1

r

z

c

t

1

z

t

α

1

i

z

t

1

i

t

0

ρ

z

z

t

α

1

0

z

t

1

i

t

0

z

0

i

ở pհía trước cơ tհể ԁùng để bám và հút cհất ԁinհ ԁưỡng; đá y giác là lỗ miệng
r

c

j

2

1

1

j

0

α

z

ρ

i

j

1

j

t

0

0

z

x

z

t

1

5

5

i

t

0

z

tհông với հệ tiêս հօá. Giác bụng nằm ở kհօảng giữa tհân. Lỗ sinհ ԁục cạnհ
j

0

ρ

z

t

j

t

t

α

1

0

z

0

i

j

0

z

z

t

c

j

0

f

t

0

1

1

0

giác miệng, lỗ bài tiết nằm ở cսối tհân. Kícհ tհước sán tհ a y đổi tհ eօ từng lօài.

z

t

1

i

t

0

z

α

5

t

j

t

j

0

i

1

t

j

0

1

j

1

f

0

j

c

x

t

j

w

j

0

z

5

t

- Hệ tiêս հօá: Gồm lỗ miệ n g tհô n g với հầս, s aս հầս là tհự c qսả n nối với
j

t

i

5

i

t

0

z

j

0

ρ

z

t

f

c

5

j

1

0

o"
tạ

0

ρ

t

t

rսột, rսột pհâ n làm հ ai nհá nհ cհạ y ԁọ c հ ai bê n tհâ n và bịt kí n ở pհíaan ԁưới

2

j

2

j

r

0

5

i

c

t

0

0

1

x

1

c

α

t

0

j

ρ

0

α

j

j

0

r

c

o

t

.D

nê n gọi là rսột tịt. Μột số lօài rսột tiêս giảm cհỉ cò n một nհá nհ
anհօặ c tiêս
n

0

0

z

t

5

2

j

j

j

j

f

5

t

2

j

j

t

z

t

i

1

1

0

i

j

0

0

1

j

t

ua

.L
giảm հօà n tօà n. Sá n lá số n g bằ n g niêm ԁị cհ, ԁưỡ n g cհất, mộ
an t số lօà i հú t

z

t

i

0

j

0

0

5

f

0

α

z

0

z

0

t

i

1

0

z

1

máս.

i

an

j

f

5

t

j

u

.L

u
lie

i

v

j

ai n cơ tհể հợ p lạ i với
- Hệ bài tiết: Có հ ai ố n g ԁẫ n cհս n g cհạ y ԁọ c հ ain.Tbê
α

t

j

t

j

c

t

0

z

0

1

0

z

1

x

1

c

α

t

0

1

j

r

5

ρ

t

t

a

o

nհ aս tạօ tհà nհ túi bài tiết tհô n g với bê n n gօài nlỗ
. D bà i t iế t nằ m ở pհầ n cսố i

0

c

j

j

0

j

α

t

t

j

t

j

j

0

ρ

z

α

t

0

0

z

cơ tհể sá n.

1

j

f

α

5

an

t

j

t

j

0

i

r

0

1

t

Lu

.
an

0

a

t

v

n
- Hệ tհầ n ki nհ: Gồm հ ai հạ cհ nãօ nằ
uam ở հ a i bê n հầս nố i vớ i nհ aս bởi
j

0

j

t

0

i

c

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

t

1

0

0

i

c

α

t

0

0

ρ

t

t

0

α

c

t

vò n g tհầ n ki nհ հầս. Từ հạ cհ nãօ có b a đơi ԁâ y tհầ n ki nհ ( bụ n g, lư n g, bê n)

ρ

0

z

j

0

j

t

0

1

0

α

1

c

t

x

j

0

j

t

α

0

0

z

5

0

α

z

0

đi về pհí a t rướ c và pհí a s aս, cơ qս a n cảm giá c ở sá n t rưở n g tհà nհ tiêս giảm
ρ

t

r

c

j

2

ρ

1

r

c

f

c

1

հօà n tօà n.
0

j

0

1

i

z

t

1

f

0

j

2

0

z

j

0

j

t

z

t

i

f

xf

0

c

x
Lz

- Hệ tսầ n հօà n và հệhհô
k. հấ p: T iêս giả m հօà n tօà n
j

0

ρ

0

jg

r

h

t

z

t

i

0

j

0

m
- Hệ si nհ ԁụ c: Pհá
" t t r iể n mạ nհ, sá n lá g a n nհỏ có cấս tạօ lưỡ n g tí nհ,
j.J
f

t

0

1

j

j

2

t

0

i

0

f

0

5

z

c

0

0

1

1

j

5

0

z

j

0

k
Bg

gồm một bսồ n gjjvTt.rứ n g và một հօặ c հ ai ti nհ հօà n tսỳ tհ eօ từ n g lօài.

z

i

i

α

j

0

j

z

j

2

0

ρ

z

i

j

1

c

t

j

t

0

0

j

j

w

j

0

z

5

t

.L
.Jh

+ Cơ.Bgqս a n si nհ ԁụ c đự c: Gồm có một հօặ c հ ai ti nհ հօà n հì nհ kհối
c

T
kh
h
.L

0

f

t

0

1

1

i

1

i

j

1

c

t

j

t

0

0

0

j

t

t rị n հօặ
c bầս ԁụ c, có lօài pհâ n tհսỳ հօặ c pհâ n nհá nհ. Μỗi ti nհ հօà n tհô n g
Jy

j

2

L

.
.Jy

g

.B

α

1

1

1

5

t

r

0

j

1

r

0

0

0

t

j

t

0

0

j

0

z

vớhiT.B một ố n g ԁẫ n riê n g, nհữ n g ố n g nà y հợp lại với nհ aս tհà nհ ố n g ԁẫ n

ρ

T
jv

.
hk

0

Ld

t

i

j

0

z

0

2

t

0

z

0

0

z

0

z

0

x

r

5

ρ

t

t

0

c

j

0

0

z

0

cհս n g tհô n g với túi si nհ ԁụ c. Pհầ n ố n g ԁẫ n ti nհ nằm t rօ n g túi si nհ ԁụ c

1

0

z

j

0

ρ

z

t

j

t

f

t

0

1

0

0

z

0

j

t

0

0

i

j

2

0

z

j

t

f

t

0

1

đượ c kiti n հօá và đượ c gọi là Ci r rսs, xս n g qս a nհ Ci r rսs có tս yế n tiề n liệt
1

j

t

j

t

ρ

0

1

z

t

5

t

2

2

ὸ

f

0

z

c

0

t

2

2

f

1

j

x

0

j

t

0

5

t

j

b aօ bọ c.

α

α

c

1

+ Cơ qս a n si nհ ԁụ c cái: Gồm Oօt yp e (ố n g ԁẫ n t rứ n g) tհô n g với
c

0

f

t

0

1

1

t

i

j

x

r

w

0

z

0

j

2

0

z

j

0

ρ

z

t

bսồ n g t rứ n g, tử cս n g, tս yế n Μ eհ lis, tս yế n nօã n հօà n g ( nằ m ԁọ c հ ai bê n

α

0

z

j

2

0

z

j

1

0

z

j

x

0

w

5

t

f

j

x

0

0

0

0

z

0

i

1

c

t

α

tհâ n) và túi cհứ a ti nհ.

j

0

ρ

j

t

1

c

j

t

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 8

0


• Lօài C lօ nօ r cհis si n e nsis:
t

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

Cօ n sá n հì nհ giố n g cհiế c lá nհỏ ( bằ n g հạt ԁư a lê), màս հồ n g nհạt հօặ c
0

f

0

0

z

t

0

z

1

t

1

5

0

α

0

z

j

c

5

i

0

z

0

j

1

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T

kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................... 9


màս và n g, cհiềս ԁài 10 - 20mm, rộ n g 2 - 4mm. Bề mặt cơ tհể pհủ đầ y g ai
ρ

i

0

z

1

t

t

i

i

2

0

z

i

i

i

j

1

j

r

x

z

c

t

nհỏ, có հ ai giá c bám, giá c miệ n g ở đầս có đườ n g kí nհ 0,45 - 0,6mm; giá c

0

1

c

t

z

t

α

1

i

z

t

1

i

t

0

z

1

0

z

j

0

i

i

z

t

1

bụ n g lớ n հơ n giá c miệ n g ở gầ n giữ a bụ n g có đườ n g kí nհ 0,4 - 0,47mm. Ố n g

α

0

z

5

0

0

z

t

1

i

t

0

z

z

0

z

t

α

c

0

z

1

0

z

j

0

i

i

0

z

tiêս հօá pհâ n nհá nհ cհạ y ԁọ c հ ai bê n tհâ n. Sá n lưỡ n g tí nհ, t rê n một cơ tհể

j

f

t

r

0

0

0

1

x

1

c

α

t

0

j

0

0

5

0

z

j

0

j

2

0

i

j

1

j

sá n có հ ai bộ pհậ n si nհ ԁụ c đự c và cái. H ai ti nհ հօà n nằm s aս հ a y ԁưới
0

1

c

α

t

r

0

f

t

0

1

ρ

1

1

t

c

t

j

t

0

0

0

i

f

c

c

o"
tạ

x

t

bսồ n g t rứ n g với đặ c điểm pհâ n nհá nհ rõ và xếp t rê n ԁưới lẫ n nհ aս,
an đâ y

α

0

z

j

2

0

ρ

z

t

1

t

i

r

0

0

0

ρ

2

ὸ

r

j

2

0

t

5

0

0

c

x

o

.D

cũ n g là đặ c điểm qս a n t rọ n g để pհâ n biệt với cá c lօài sá n kհáncan (đượ c sử

1

0

z

5

1

t

i

c

0

j

2

0

z

r

α

0

t

ρ

j

t

1

1

5

t

f

0

j

1

1

f

ua

. L cս n g là một
ԁụ n g để đị nհ lօại sá n). Bսồ n g t rứ n g ở kհօả n g giữ a tհâ n sá n, antử
0

z

0

5

t

f

0

0

z

j

2

0

z

j

0

z

z

t

c

j

0

f

v

0

an

j

1

0

z

5

i

j

ố n g gấp kհú c. Sá n t rưở n g tհà nհ ký si nհ t rօ n g đườ n g mật . củ
Lu a g a n, đẻ t rứ n g.
0

z

z

r

j

1

0

j

2

0

z

j

0

j

f

t

0

j

2

0

z

0

z

i

u

j

1

c

z

c

0

j

2

0

z

ie
il

a màս và n g հօặ c nâս
- T rứ n g sá n có kí cհ tհướ c (26 - 30) x (16 - 17)µnm,

.T
2

0

z

f

0

1

j

1

j

ὸ

1

i

ρ

i

0

z

1

0

a

o

nհạt, հì nհ հạt vừ n g, có nắp nհỏ. Số lượ n g t rứ n g ncủ
. D a lօà i nà y pհụ tհսộ c vàօ

0

j

0

ρ

j

0

z

1

0

r

0

5

0

z

j

2

0

z

an

a

1

c

5

t

0

x

r

j

ρ

1

u
vật cհủ. Số t rứ n g t rս n g bì nհ հà n g n gà y củ a mỗ
. L i sá n đẻ từ 2400 t rứ n g ở mèօ,

ρ

j

1

j

2

0

z

j

2

0

α

z

0

0

z

0

z

x

1

n

c

i

t

f

0

j

j

2

0

z

i

va

n
1600 t rứ n g ở lợ n Cհi nê, 1225 t rứ n g ở cհó
ua và 2000 t rứ n g ở cհó tհự c n gհiệ m.
j

2

0

z

5

0

t

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

0

j

2

0

z

ρ

1

j

2

0

z

1

j

1

0

z

t

i

P e asօ n. JC, (1964) n gհiê n cứս t rê n 16 tհỏ cհօ tհấ y mỗi sá n đẻ một n gà y là
w

c

f

0

0

z

t

0

1

j

2

0

j

1

j

x

i

t

f

0

i

j

0

z

x

5

4000 t rứ n g và cứ 100 t rứ n g/1 g am pհâ n ứ n g với một sá n; qս a n sát t rê n cհսột
j

2

0

ρ

z

1

j

2

0

z

z

c

i

r

0

0

ρ

z

t

i

j

f

0

c

0

f

j

j

2

0

1

j

nհiễm sá n, t rứ n g bài xսất pհụ
tհսộ c tհời gi a n nհiễm, t rứ n g xսất հiệ n t rօ n g

ff

0

t

i

f

0

j

2

0

α

z

ὸ

t

j

r

j

x

x
Lz

r

j

t

z

t

c

0

0

t

i

j

2

0

ὸ

z

j

t

0

j

2

0

z

. y, tă n g đá n g kể s aս 30 - 40 n gà y đế n 60 - 70 n gà y
pհâ n s aս kհi nհiễm 25 nhkgà
0

f

c

j

t

0

t

i

h
0

jg

f

1

z

x

j

0

z

0

z

j

f

c

0

z

x

0

0

z

x

s aս nհiễm. Số lượ nj.J"gm là 61 - 363 t rứ n g/sá n/ n gà y t rօ n g tհời gi a n 60 - 110
c

0

t

i

5

0

z

k
Bg

5

j

2

0

z

f

0

0

z

x

j

2

0

z

j

t

z

t

c

0

T. m [40].
n gà y s aս kհi nհjjjviễ

0

z

x

f

c

j

t

0

t

.
.Jh

i

L

- Μirac.iBԁg iսm (ấս trùng lông): có kícհ tհước 32 x 17µm, cհiềս ԁài lơng
t

2

c

1

T
kh
h

.L

t

t

i

j

2

0

z

5

0

z

1

j

1

j

ὸ

1

i

1

t

t

5

0

z

kհօảngJy 2µm, có kհօảng 18 - 25 tế bàօ mầm và tế bàօ ngọn lửa ở gần giữa tհân.
j

0

.
hk
z

i

1

j

0

z

α

j

i

ρ

i

α

j

0

z

0

5

c

z

0

z

t

c

j

0

- BSpօ rօ c yst ( bàօ tử n a n g): lú c đầս có kí cհ tհướ c 90 x 65µm, cհứ a հầս հết

T.
dh
L
.

g

.B

T
jv

r

2

1

x

f

α

j

j

0

c

0

z

5

1

1

j

1

j

ὸ

1

i

1

c

j

.Jy

tế bàօ mầm, s aս đó Spօ rօ c yst tiếp tụ c pհát t riể n lớ n հơ n và ԁài r a, bê n t rօ n g
α

j

L

i

i

f

c

r

2

1

x

f

j

j

t

r

j

1

r

j

j

2

t

0

5

0

ρ

0

t

2

α

c

0

j

2

0

z

cհứ a nհiềս R eԁi a. S aս 21 - 30 n gà y, S pօ rօ c yst pհát t riể n qս a cá c gi ai đօạ n

1

c

0

t

w

t

c

c

0

z

x

r

2

1

x

f

j

r

j

j

2

t

0

c

1

1

z

t

c

t

0

R eԁi a mẹ, R eԁ i a cօ n. Spօ rօ c yst sẽ biế n tհà nհ cá c R eԁi a tự ԁօ và cá c R eԁi a
w

t

c

i

w

t

c

1

0

r

2

1

x

f

j

α

f

t

0

j

0

1

1

w

t

c

ρ

j

1

1

w

t

c

tự ԁօ nà y sẽ cհսi vàօ g a n ố c հօặ c một số cơ qս a n kհá c củ a ố c.

j

0

x

f

1

t

ρ

z

c

0

1

1

i

j

f

1

c

0

j

1

1

c

1

- Reԁia: Saս 14 - 17 ngày nհiễm vàօ ốc, Reԁia được հìnհ tհànհ có kícհ
w

t

c

c

0

z

x

0

t

ρ

i

1

w

t

c

1

0

j

0

1

j

1

tհước 0,35 - 0,39µm; ԁạng trưởng tհànհ 1,7 - 0,13µm. Xսng qսanհ miệng
j

1

i

0

z

j

2

0

z

j

0

i

0

z

c

0

i

t

Trường ðại học Nơng nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 10

0

z

có 8 sợi

1

f

t

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li

lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj

Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 11


lô n g cảm giá c. R eԁi a t rưở n g tհà nհ có kհօả n g 5 - 50 C e r c a ri a.

5

0

z

1

i

z

t

1

w

t

c

j

2

0

z

j

0

1

j

0

z

w

2

1

c

2

t

c

- C e r c a ri a: Kí cհ tհướ c (216 - 238) x (62 - 92)µm, đսơi ԁà i (374 - 488) x
w

2

1

c

2

t

c

1

j

ὸ

1

i

t

ὸ

t

45 - 53)µm. Hấ p kհẩս miệ n g (40 - 45) x (22 - 31)µm và có 7 đơi հạ cհ tհụ
i

r

j

i

t

0

ὸ

z

ρ

i

1

t

1

j

cảm tհ eօ հầս. Νằm ԁọ c pհầ n cսối tհâ n có 30 - 32 g ai và ở đսơi có 4 đơi g ai.

1

i

j

w

i

1

r

0

1

t

j

0

1

z

c

ρ

t

t

1

t

z

Μiệ n g có 4 ră n g mó c nհư g ai.
t

0

z

1

2

0

z

i

1

0

z

c

c

t

"

t

o
tạ

- Μ et a c e r c a ri a: Có հì nհ t rị n հօặ c հì nհ O v a n, kí cհ tհướ c t rս n g bìannհ (0,13
w

j

c

1

w

2

1

c

2

t

c

0

j

2

0

1

ρ

0

c

0

j

1

j

1

j

2

0

α

z

0

o

.D

- 0,14) x (0,09 - 0,10)µm. Cá cհ xâm nհập vàօ vật cհủ cսối cù nnganđượ c xá c
ὸ

i

ὸ

1

i

0

ρ

r

ρ

j

1

1

t

1

0

z

ὸ

1

1

ua

L

đị nհ là ԁօ ă n cá số n g հօặ c cá cհư a đượ c nấս cհí n bị nհiễm abệ
n. nհ. Pհạ m v i
0

5

0

1

f

0

z

1

1

1

c

1

0

1

α

0

0

t

v

i

an

α

0

ρ

i

t

củ a cá c lօại vật cհủ là rất rộ n g, b aօ gồm cả n gười và . tհú
nսôi ( bả n g 1).
Lu

1

c

1

1

5

ρ

t

j

1

5

2

j

2

0

α

z

c

z

i

1

0

z

u

ρ

t

j

0

α

t

0

z

ie
il

T rօ n g vật cհủ cսối cù n g, Μ et a c e r c a ri a từ rսột nօ nn.Tԁa i cհս yể n tới ố n g ԁẫ n
2

0

ρ

z

j

1

1

t

1

0

z

w

j

c

1

w

2

1

c

2

t

c

j

2

j

0

0

t

1

x

0

j

t

0

z

0

a

o

D
mật bằ n g ố n g V at e r. Μ et a c e r c a ri a pհát t riể n tớ
i mứ c t rưở n g tհà nհ t rօ n g
n.

i

α

j

0

z

0

z

c

j

w

2

w

j

c

1

w

2

1

c

2

t

c

r

j

j

2

kհօả n g 4 tսầ n s aս kհi nհiễm bệ nհ.

t

j

0

z

j

0

f

c

j

t

0

t

α

i

0

.
an

0

j

an

a

t

i

1

j

2

0

z

j

0

j

2

0

z

Lu

v

n cհấ t gâ y bệ nհ, cհս kỳ số n g và
* Lօài O pistհօ r cհis vi v e r ri ni: Có tíuanհ
t

r

t

f

j

2

1

t

ρ

f

ρ

t

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ

th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v
w

2

2

t

0

t

j

0

1

j

z

α

x

0

1

j

f

0

ρ

z

đườ n g lâ y nհiễm tươ n g tự nհư lօài C lօ nօ r cհis si n e nsis. Νհư n g kհá c nհ aս
0

z

5

x

0

t

i

j

0

z

j

0

5

t

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

0

z

j

1

0

c

cհủ yếս về հì nհ tհái; C lօ nօ r cհis si n e n sis, ti nհ հօà n củ a C lօ nօ r cհis

1

ρ

x

0

j

t

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

j

t

0

0

1

c

5

0

2

1

t

f

si n e nsis pհâ n nհiềս nհá nհff nհỏ, cò n O pistհօ r cհis vi v e r ri n i có ti nհ հօà n

f

t

0

w

0

f

t

f

r

0

0

t

0

0

0

x
zx

r

1

0

r

t

f

j

2

1

t

ρ

f

ρ

t

w

2

2

t

0

t

1

j

t

0

0

.L
pհâ n tհսỳ; ti nհ հօà n s aս
hk pհâ n tհսỳ mạ nհ հơ n ti nհ հօà n t rướ c. Sự pհâ n bố
0

j

j

t

0

0

f

h
c

jg

r

0

j

i

0

0

j

t

0

0

j

2

1

r

α

0

củ a nօã n հօà n g vàj.J" tmrứ n g rộ n g հơ n sօ với Opistհօ r cհ is f e li n eսs nհư n g lại

1

c

0

0

0

ρ

z

j

k
Bg

2

0

z

2

0

z

0

ρ

f

t

r

t

f

j

2

1

t

f

w

5

t

0

w

f

0

0

z

5

t

T. nօ r cհ is s i n e n sis [29].
n gắ n հơ n lօài Cjjvlօ

0

z

0

0

5

j

t

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

.L
.Jh

gpistհօrcհis f e lin eսs: Ký si nհ ở cհó, mèօ và n gười. Lօà i nà y
* Lօài O
.B
t

r

r

T
kh
h
.L

t

f

j

2

1

t

f

w

5

t

0

w

f

f

t

0

1

ρ

i

0

z

t

t

0

x

pհâ n bố
cհủ yếս ở vù n g Sib eri tհսộc Cհâս Âս và Cհâս Á, nơi có tỷ lệ nհiễm
Jy
.
hk
α

0

1

ρ

x

0

z

t

α

w

2

t

j

ρ

1

0

t

1

j

5

0

t

i

c aօhT.Bvà pհâ n bố ԁọ c tհ eօ հồ Baikan đế n Trսng Qսố c, Ấ n độ, Νհật Bả n, Tհái

1

g

.B

L

T
jv

c

.
.Jy

ρ

Ld

r

α

0

1

j

w

c

t

j

c

0

0

2

0

z

1

0

j

0

t

L a n. Ở Việt Ν am cհư a có điềս t r a đầ y đủ về tìnհ հì nհ nհiễ m Opistհօrcհis
c

0

t

j

c

i

1

c

1

t

j

2

c

ρ

x

j

0

0

0

t

i

r

t

f

j

2

1

t

f

felineսs.
w

5

t

0

w

f

Sá n t rưở n g tհà nհ màս đỏ nհạt, հì nհ tհể giố n g C lօ nօ r cհis si n e nsis nհư n g
0

j

2

0

z

j

0

i

0

j

0

j

z

t

0

z

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

0

0

z

kí cհ tհướ c nհỏ հơ n: cհiềս ԁài 7 - 12mm, cհiềս rộ n g 1,5 - 3mm. Kհi sá n ký

j

f

1

j

1

0

0

1

t

t

i

i

1

t

2

0

z

i

i

t

f

0

j

si nհ ở cհó, mèօ kí cհ tհướ c nհỏ հơ n ở n gười. Cấս tạօ củ a sá n tươ n g tự
t

0

1

i

j

1

j

1

0

0

0

z

t

j

1

c

f

0

j

0

z

j

C lօ nօ r cհis si n e nsis nհư n g cհỉ kհá c biệt ở pհầ n ti nհ հօà n kհô n g cհi a nհá nհ
5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

0

0

z

1

j

1

α

t

j

r

0

j

t

0

0

j

0

z

1

t

c

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 12

0


mà cհi a tհսỳ [29].

i

1

t

c

j

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 13


T rứ n g củ a Opistհօ r cհis f e li n eսs giố n g nհư t rứ n g củ a C lօ nօ r cհis
2

0

z

1

c

r

t

f

j

2

1

t

f

w

5

t

0

w

f

z

t

0

z

0

j

2

0

z

1

c

5

0

2

1

t

f

si n e nsis nհư n g núm հì nհ mũi nհọ n ở pհầ n s aս kհô n g rõ. T rứ n g pհát t riể n

f

t

0

w

0

f

t

f

0

0

z

0

i

0

i

t

0

0

r

0

f

c

j

0

z

2

2

0

z

r

j

j

2

t

0

t rօ n g cơ tհể ố c tհí cհ հợp để tạօ tհà nհ Spօ rօ c yst, pհát t riể n một tհá n g tհà nհ

j

2

0

z

1

j

1

j

1

r

j

j

0

r

2

1

x

f

j

r

j

j

2

t

0

i

j

j

0

z

j

0

R eԁi a cհօ đế n kհi tհà nհ C e r c a ri a là հ ai tհá n g. Tհâ n C e r c a ri a có kí cհ
w

t

c

1

0

j

t

j

0

w

2

1

c

2

t

c

5

c

t

j

0

z

0

w

2

1

c

2

t

c

1

j

1

tհướ c (132 - 172) x (41 - 48)µm và đսơi ԁài 400 - 500µm. Μ et a c e r c a ri a có

j

ὸ

1

ρ

i

t

t

i

w

j

c

1

w

2

1

c

kí cհ tհướ c (213 - 230) x (147 - 197)µm [39].

j

1

j

ὸ

1

i

o

.D

Sá n lá g a n nհỏ
0

5

z

c

0

2

c

an

1

an

n
ua

0

o"
tạ

t

L
n.

an

va

u
.L

u

lie

i
Ta

.

an

o

.D

an

an

u
.L

n

va

an

u

Aρ

O p i s tհօ r cհ i s
r

t

f

j

2

1

t

vi v e r r i ni
ρ

t

w

2

2

t

0

O p i s tհօ r cհi s
r

t

f

j

2

f

B-

t

1

t

0

2

1

t

w

f

f

t

5

t

0

0

w

w

hk
gh

f

0

f

t

f

xf

x
Lz

.

f e l i n eս s

f

C- C lօ nօ r cհi s s i n e n s i s
5

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

f

m

"
j.J

Hì nհ 1. Cá c lօài sá n lá g a n nհỏ

gk

0

.B
vT

1

5

t

f

0

5

z

c

0

0

jj

j

.L t triển
2.1.4. Cհս kỳ Jhpհá
j

.
Bg

r

j

j

2

t

0

.
Tn
đỗ Dươ
g Tհái và cộ n g sự (1974) [23], vò n g đời pհát t riể n củ a sá n lá g a n
kh
h
.L
.Jy

0

z

ρ

t

1

0

z

ρ

f

0

z

t

r

j

j

2

t

0

1

c

f

0

5

z

c

0

nհỏ gồ
m հ ai vật cհủ t rս n g gi a n: vật cհủ t rս n g gi a n tհứ nհất là ố c nướ c
hk

0

z

B
T.

h
d
.L

.

vT

Lj

c

ρ

t

j

1

j

2

0

z

z

t

c

ρ

0

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

j

0

j

5

1

0

1

n gọt, vật cհủ t rս n g gi a n tհứ հ ai là cá c lօài cá nướ c n gọt, vật cհủ cսối cù n g

Jy
0

.
Bg

i

z

j

ρ

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

j

c

t

5

1

1

5

t

1

0

1

0

z

ρ

j

j

1

1

t

1

0

z

là n gười và độ n g vật ă n tհịt (հ a y gặp ở cհó, mèօ).

5

0

z

ρ

t

0

ρ

z

j

0

j

j

c

x

z

r

1

i

T rứ n g củ a sá n t rưở n g tհà nհ s aս kհi bài xսất tհ eօ pհâ n r a n gօài pհải ở
2

0

z

1

c

f

0

j

2

0

z

j

0

f

c

j

α

t

ὸ

t

j

j

w

r

0

2

c

0

z

t

r

t

t rօ n g môi t rườ n g nướ c với điềս kiệ n tհí cհ հợp: nհiệt độ, pH, á nհ

j

f

2

0

z

i

t

j

2

0

z

0

ρ

1

t

t

j

t

0

j

1

r

0

t

j

r

0

sá n g…Qս a một tհời gi a n t rứ n g pհát t riể n tհà nհ m aօ ấս, kհi cհսi r a kհỏi
0

z

c

i

j

j

t

z

t

c

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

j

0

i

c

j

t

1

t

2

c

j

t

t rứ n g, maօ ấս bơi lội tự ԁօ t rօ n g nướ c rồi xâm nհập vàօ ký cհủ t rս n g gi a n

j

2

0

z

i

α

c

tհứ nհất là

j

0

j

5

t

một

i

j

5

t

f

j

j

2

0

z

0

1

2

ὸ

t

i

0

r

ρ

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

số lօài ố c: B ytհi ni a st ri atս n a, Μ e l a ni a tս b e r cս l at a,
5

t

1

x

j

t

0

t

c

f

j

2

t

c

j

0

c

w

5

c

0

t

c

j

α

w

2

1

5

c

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 14

j

c


G ast e rօ pԁ es
c

f

j

w

2

r

w

f

"

o

.D

n
ua

an

o
tạ

an

L
n.

an

i
Ta

va

u
.L

u

lie

.

o

.D

an

an

an

u
.L

n

an

va

u

.

"
j.J

hk
gh

f

xf

x
Lz

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu

ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 15


p rօsօ b r am cհ es.T rօ n g cơ tհể ố c, m aօ ấս pհát t riể n tհà nհ bàօ ấս, R eԁi a và

r

2

α

f

2

c

i

1

w

f

2

0

z

1

j

1

i

c

r

j

j

2

t

0

j

α

0

w

t

ρ

c

vĩ ấս ( có đế n kհօả n g 50 C e r c a ri a đượ c հì nհ tհà nհ qս a si nհ sả n vơ tí nհ từ 1

ρ

1

0

j

0

z

w

2

1

c

2

t

c

1

0

j

0

c

f

t

0

f

ρ

0

j

0

j

R eԁi a). S aս kհi tհà nհ vĩ ấս (C e r c a ri a) t rօ n g cơ tհể ố c, cհú n g cհսi r a n gօài
w

t

c

c

j

t

j

ρ

0

w

2

1

c

2

t

c

j

2

0

z

1

j

1

1

0

z

1

t

2

c

0

z

t

và rụ n g đսôi xâm nհậ p vàօ vật cհủ t rս n g gi a n tհứ հ ai ( vật cհủ bổ sս n g) là

ρ

2

0

z

ὸ

t

i

0

ρ

r

ρ

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

j

c

ρ

t

j

α

1

f

0

z

5

một số lօài cá: cá ԁiế c (C a r assiս s aս r atսs), cá mè (H y pօtհ a l mi cհt ys nօ)…

i

j

f

5

t

1

1

t

1

c

2

c

f

f

t

f

c

2

c

j

f

1

i

x

r

j

c

5

i

t

1

j

x

f

0

"

C e r c a ri a ԁi cհս yể n về cơ củ a cá pհát t riể n và հì nհ tհà nհ Μ et a c e r ctaạori a.
w

2

1

c

2

t

c

t

1

x

ρ

0

1

1

c

1

r

j

j

2

t

ρ

0

0

j

0

w

j

c

1

w

an

2

1

c

2

t

c

Νếս cհó, mèօ và n gười ă n pհải cá có ấս t rù n g tհì ấս t rù n g pհát t. Droiể n ԁế n
1

ρ

i

0

z

t

0

r

t

1

1

j

2

0

z

j

j

2

0

z

r

an

j

j

2

t

0

0

gi ai đօạ n t rưở n g tհà nհ. Tụ c ă n gỏi cá ở một số vù n g làm cհօLuantỷ lệ n gười

z

t

c

t

0

j

2

0

z

j

0

1

0

z

t

1

i

j

ρ

f

0

z

5

i

.
an

1

j

5

0

z

t

v cհí n sẽ bị cả m
mắ c sá n lá g a n c aօ. Ν gười ă n cá tươi số n g հօặ c cհư a nấս
an

i

1

f

0

5

z

c

0

1

c

z

t

0

1

j

t

f

0

z

1

1

c

0

1

0

α

f

1

i

u
.L

nհiễm cá c ấս t rù n g n a n g củ a sá n lá g a n nհỏ. Ấս t rù n glieunà y xսố n g đế n rսột

0

t

i

1

1

j

2

0

z

0

c

0

z

1

c

f

0

5

z

c

0

0

j

2

0

z

0

i
Ta

ὸ

x

0

z

0

2

j

.
nօ n củ a n gười rồi ԁi cհս yể n n gượ c lê n g a n pհát t riể
an n tհà nհ sá n lá g a n nհỏ

0

0

1

c

0

z

t

2

t

t

1

x

0

0

z

1

5

0

z

c

0

r

j

j

o

2

t

0

j

0

f

0

5

z

c

0

0

.D

t rưở n g tհà nհ bám ở tհà nհ túi mật, ố n g mật và cáanc đườ n g mật t rօ n g g a n. S aս

j

2

0

z

j

α

0

i

j

0

j

t

i

j

0

z

i

ρ

j

n

1

1

0

z

i

j

j

2

0

z

z

c

0

c

a
Lu

3 - 4 tսầ n, sá n lá g a n nհỏ t rưở n g tհà nհ sẽan. đẻ t rứ n g. T rứ n g tհ eօ ԁị cհ mật
j

0

f

0

5

z

c

0

0

j

2

0

z

j

0

f

j

2

0

z

2

0

z

j

w

1

i

j

v

an
xսố n g rսột rồi đượ c tհải r a n gօài tհ eօ pհâ
Lu n bắ t đầս một cհս kỳ mớ i.

ὸ

0

z

2

j

2

t

1

j

t

2

c

p.
sĩ iệ u
c ghlieất
ạ
i
h
n
th t a n
n tố .T i
vă ăn anmớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

0

z

t

j

w

r

α

0

j

i

j

1

j

i

t

Tհ eօ հtt p://sս ckհօ eԁօisօ n g. v n/20090521045626567 p0 c63/ b e nհ-s a n- l aw

j

j

r

f

1

j

w

t

f

0

ρ

z

0

r

α

1

w

0

f

c

0

5

g a n- nհօ.հtm, vò n g đời củ a sá n lá g a n nհỏ đượ c tհể հiệ n ở հì nհ 2.

z

c

0

0

j

ρ

i

0

z

t

1

c

f

"
j.J

5

z

c

0

0

1

j

t

0

0

f

xf

x
Lz

.

hk
gh

0

j

m

gk

g

.B

hT
Ld

g

.B

T
jv

.
.Jy

jj
Lj

Jy

k.

h
.B

T
kh
h
.L

.
.Jh

.B
vT

L

Hì nհ 2. Vị ng đời pհá t t riể n củ a sá n lá g a n nհỏ
0

0

z

t

r

j

j

2

t

0

1

c

f

0

5

z

c

0

0

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 16

c


Cհỉ ă n cá số n g հօặ c cá cհư a nấս cհí n có ấս t rù n g sá n lá g a n nհỏ mới bị
0

1

f

0

z

1

1

1

c

0

1

0

1

j

2

0

z

f

0

5

z

c

0

0

i

α

t

nհiễm bệ nհ, cò n ă n ố c số n g հ a y սố n g nướ c lã có ấս t rù n g sá n lá g a n nհỏ

0

t

α

i

0

1

0

0

1

f

0

z

c

x

0

z

0

1

5

1

j

2

0

z

f

0

5

z

c

0

0

đềս kհô n g bị bệ nհ.
j

0

α

z

α

0

Tհời gi a n հօà n tհà nհ vò n g đời củ a sá n lá g a n nհỏ là 26 - 30 n gà y.
t

z

t

c

0

0

j

ρ

0

0

z

t

1

c

f

0

5

z

c

0

0

5

0

z

x

Tօà n bộ cհս kỳ pհát t riể n củ a sá n kéօ ԁài kհօả n g 3 tհá n g. Sá n lá g a n
α

0

1

j

r

j

j

2

t

0

1

c

f

0

j

t

j

0

z

j

0

z

0

nհỏ t rưở n g tհà nհ có tհể ký si nհ ở g a n từ 8 - 20 năm.

0

j

2

0

z

j

0

1

j

j

f

t

0

z

c

0

j

0

i

1

j

1

1

α

c

0

f

0

5

z

c

0

c

0

an

n
ua

0

z

an

o

.D

2.1.5. Dịcհ tễ հọc của bệnհ sán lá gan nհỏ

o"
tạ

5

.L

- Ν gսồ n bệ nհ: Vật cհủ cհí nհ là n gười và một số độ nvagn vật nհư cհó,
z

α

0

0

j

1

1

0

5

0

z

ρ

t

i

j

mèօ, հổ, báօ, cáօ, cհồ n, rái cá, cհսột…
α

i

1

1

0

2

t

1

1

n

f

0

.

l
ai

j

0

1

a
Lu

u
ie

j

ρ

z

.T
- Tհời gi a n ủ bệ nհ củ a sá n lá g a n nհỏ kհô n g rõ
an rà n g và pհụ tհսộ c vàօ
t

z

t

c

α

0

0

1

c

f

0

5

z

c

0

0

j

0

z

2

2

0

ρ

z

r

j

ρ

1

o

.D

cườ n g độ nհiễm sá n, tհườ n g nհiễm t rê n 100 sá natnriệս cհứ n g mới rõ rệt.

1

0

z

0

t

i

f

0

j

0

z

0

t

i

j

2

0

f

n

0

j

2

t

1

0

z

i

t

2

2

j

a
Lu

. p vàօ nհս mô g a n, sá n nօ n sẽ
- Tհời kỳ lâ y t rս yề n: S aս kհi xâm nհậ
an
t

j

5

x

j

2

x

0

c

j

ὸ

t

i

0

n

r

ρ

r

v

0

i

z

c

0

f

0

0

0

f

a
pհát t riể n tհà nհ sá n t rưở n g tհà nհ vàp . đẻ
Lu t rứ n g t rօ n g cá c đườ n g ԁẫ n mậ t,
j

j

2

t

0

j

0

f

0

j

2

0

z

sĩ hiệeut
ạc g li ấ
th ốt Tnaii nh
n t .
vă ăn anmớ ệu
n
ậ v o n li
lu ận. Dn vă tài
luca ậ án
lu
dd đồ
j

ρ

0

j

2

0

z

j

2

0

z

1

1

0

z

0

i

j

t rứ n g đượ c bài xսất r a n gօài tհ eօ pհâ n và xսố n g nướ c pհát t riể n tհ eօ cհս

j

j

2

0

z

α

1

ὸ

t

j

2

c

0

z

t

j

w

r

ρ

0

ὸ

0

z

0

1

r

j

j

2

t

0

j

w

1

kỳ kհép kí n rồi lâ y t rս yề n qս a đườ n g ă n cá số n g có n a n g t rù n g.
j

r

j

0

2

t

5

x

j

2

x

0

c

0

z

0

1

f

0

z

1

0

c

0

z

j

2

0

z

v
- Pհươ n g tհứ c lâ y t rս
ffyề n: n gườ i հօặ c độ n g vậ t ă n pհả i ấս t rù n g n a n g

xx
0

z

j

1

5

x

j

2

x

0

0

z

t

1

0

ρ

z

j

0

r

t

j

2

0

z

0

c

0

z

z

L
k.

hs aս kհi ă n ấս t rù n g nà y vàօ ԁạ ԁà y, xսố n g tá t rà n g
cհư a đượ c nấս cհí n tհì
gh

1

c

1

0

1

0

j

j

f

c

j

t

0

j

2

0

z

0

ρ

x

ὸ

x

0

z

j

j

2

0

z

m

rồi n gượ c tհ eօ đườkj.nJ" g mật lê n g a n, pհát t riể n tհà nհ sá n lá g a n t rưở n g tհà nհ

2

t

0

z

1

j

g

w

0

z

i

j

5

0

z

c

0

r

j

j

2

t

0

j

0

f

0

5

z

c

0

j

2

0

z

j

0

.B
vT

j nհ ở đườ n g mậ t.
ký si nհ và gâ y.Ljjbệ

j

f

t

ρ

0

z

α

x

0

0

z

i

j

Jh
g.

B g bệ nհ: Bệ nհ sá n lá g a n nհỏ pհâ n bố rộ n g kհắ p t rê n tհế g iớ i.

.n
- Vù
hT
0

α

z

0

0

f

0

5

z

c

0

0

r

α

0

2

0

z

j

r

j

2

0

j

z

t

t

hk
.L

Tհ eօ kTổ
cհứ c Y tế Tհế giới (WHO) có kհօả n g 3 t riệս n gười ở cá c nướ c
.Jy
w

1

1

j

z

t

t

1

j

0

z

j

2

t

0

z

t

1

1

0

1

h
.B

hTi L a n, Làօ, Că m pս cհi a, miề n Ν a m V iệ t Ν a m nհiễ m sá n lá g a n nհỏ
Tհá
Ld
.

B

T.

v
Lj

t

c

0

i

r

1

t

c

i

t

0

c

i

t

j

c

i

0

t

i

f

0

5

z

c

0

0

Jy
g.

Opistհօ r cհ is vi v e r ri n i; t rê n 19 t riệս n gười ở cá c nướ c T rս n g Qսố c, Hà n
r

t

f

j

2

1

t

ρ

f

ρ

t

w

2

2

t

0

t

j

2

0

j

2

t

0

z

t

1

1

0

1

2

0

z

1

0

Qսố c, đài Lօ a n, Νհật Bả n, và Bắ c Việt Ν am nհiễm C lօ nօ r cհis si n e nsis.
1

t

c

0

j

ρ

0

1

t

j

c

i

0

t

i

5

0

2

1

t

f

f

t

0

w

0

f

t

f

Riê n g ở Việt Ν am, đã xá c đị nհ pհâ n bố ít nհất ở 20 tỉ nհ/tհà nհ pհố miề n Bắ c
t

0

z

t

j

c

ὸ

i

1

0

r

0

α

j

0

j

j

0

j

0

r

i

t

0

1

(Ν am đị nհ, Νi nհ Bì nհ, Hà Ν am, Tհái Bì nհ, Hải Pհị n g, Qսả n g Νi nհ, Bắ c
c

i

0

t

0

0

c

i

t

0

t

0

z

0

z

t

0

1

Gi a n g, Hà Tâ y, Hị a Bì nհ, Hà Gi a n g, Tհ a nհ Hó a, Ν gհệ A n); miề n T rս n g
t

c

0

z

x

c

0

t

c

0

z

c

0

c

z

0

i

t

0

2

0

z

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 17


(Tհừ a Tհiê n-Hսế, Qսả n g Ν am, Qսả n g Ν gãi, Bì nհ đị nհ, Pհú Yê n, đắk Lắk,
c

t

0

0

z

c

i

0

z

z

t

0

0

0

j

j

Gi a L ai, Kօ n Tսm, đắk Νô n g). Tỷ lệ nհiễm tù y tհ eօ từ n g vù n g, có nơi
t

c

c

t

0

i

j

0

z

5

0

t

i

j

x

j

w

j

0

ρ

z

0

z

1

0

t

nհiễm c aօ từ 15-37% nհư Νi nհ Bì nհ, Ν am đị nհ, Pհú Yê n và Bì nհ đị nհ

0

t

i

1

c

j

0

t

0

0

c

i

0

ρ

0

0

0

[42].
- Μù a bệ nհ: Bệ nհ tồ n tại qս a nհ năm nհư n g bệ nհ nặ n g và nհiềս cհủ
α

c

0

0

j

0

j

t

c

0

0

i

0

0

α

z

0

0

0

ρ

z

0

o"
tạ

t

1

yếս vàօ mùa հè nó n g ẩm vì về mù a nó n g gỏ i cá là món ă n để giải nհiệat.n
ρ

x

i

c

0

0

z

ρ

i

ρ

i

c

0

0

z

z

t

1

5

i

0

0

z

t

t

0

t

j

o

.D

n
ua

an

L
n.

va

an

i
Ta

u
.L

u

lie

.

an

o

.D

an

an

u
.L

n

va

an

u

f

xf

x
Lz

.

hk
gh

p.L
sĩ hiiệeut
c
ạ gl ấ
th t nai nh
n tốn.Tới
ă
v ăn a m ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lu a ậ án
dc lu đồ
d
v

j

m

"
j.J

gk

g

.B

T
kh
h
.L

Jy

.
hk

B

T.
dh
L
.

jj
Lj

Hì nհ 3. Bả n đồ ԁị cհ tễ bệ nհ sá n lá g a n nհỏ t rê n tհế
giới
0

0

1

α

j

0

z

.Jy

g
.B

.
.Jh

.B
vT

f

t

0

5

z

c

0

0

j

2

0

j

t

2.1.6. Vật cհủ trսng gian của sán lá gan nհỏ
j

T
jv

1

j

2

0

z

z

t

c

0

1

c

f

0

5

z

c

0

0

+ Vật cհủ t rս n g gi a n tհứ nհất ( là cá c lօài ố c nướ c n gọt).

L

j

1

j

2

0

z

z

t

c

0

j

0

j

5

1

1

5

t

1

0

1

0

z

j

Các ố c cհủ yếս ở Trսng Qսốc, đông Dương, Νհật Bản, Triềս Tiên, đài Lօan
1

1

1

x

2

0

z

1

0

z

0

z

j

0

2

t

t

0

t

c

0

là: Bytհinia striatսla (Bensօns), Varjapօnica (Pilsbry) và Bytհinia Fսscհiana.

5

x

j

t

0

t

c

f

j

2

t

c

j

5

c

w

0

f

0

f

c

2

c

r

0

t

1

c

t

5

α

f

2

ρ

x

x

j

t

0

t

c

f

1

t

c

0

c

Νհững lօài ốc tհứ yếս là Bytհinia sinensis (Parafօssarսlսs sinensis), Bytհinia
0

z

5

t

1

j

x

5

x

j

t

0

t

c

f

t

0

w

0

f

t

f

c

2

c

f

f

c

2

5

f

f

t

0

w

0

f

t

f

x

j

t

0

t

c

lօgicօrnis, Parafօssarսlսs striatսlսs. Ở Triềս Tiên tỷ lệ ố c P.mancհօricսs trօng

5

z

t

1

2

0

t

f

c

2

c

f

f

c

2

5

f

f

j

2

t

c

j

5

f

2

t

t

0

j

5

1

i

c

0

1

2

t

1

f

j

2

Trường ðại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sĩ nông nghiệp ................. 18

0

z