Nghiên cứu nuôi cấy in vitro và ảnh hưởng của ethylmethane sulphonate ems đến cây cẩm chướng nuôi cấy mô

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG NGHIỆP HÀ NỘI


VŨ HỒNG HIỆP
o

ua
.L

n

a

D
n.

an

tạ

o"

n
NGHIÊN CỨU NI CẤY IN VITRO
va VÀ ẢNH
n
a
Lu
HƯỞNG CỦA ETHYLMETHANE SULPHONATE
u.

ie
l
ai
.T
(EMS) ĐẾN CÂY CẨM CHƯỚNG
an NUÔI CẤY MÔ
o
.D

n

ua

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

L
n.

an

va

LUẬN VĂN THẠC SĨ NÔNG NGHIỆP
xx

.Lz
hk

h

jg

"m
: Kỹ thuật Trồng trọt
Chuyên
ngành
j.J
k
g
B
.
: 60.62.01
số
TMã

jjv
Lj
.
NgườiBghướng
dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN THỊ LÝ ANH
.Jh
T.

kh

h
y.L

J

k.
Bh
.
T

h

g

.Ld
.Jy

.B
vT

Lj

HÀ NỘI – 2008

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................i


LỜI CAΜ ĐOAΝ
é

Tôi xi n c am đօ a n đâ y là cơ n g t rì nհ n gհ iê n cứս củ a tôi, Cá c số
ὸ

t

t

0

1

c

i

q

c

0

q

x

5

1

0

z

j

2

0

0

z

t

0

1

1

c

j

t

1

f

liệս, kết qսả nêս t rօ n g lսậ n vă n nà y là t rս n g tհự c và cհư a từ n g đượ c

5

t

j

j

0

j

2

0

z

5

ρ

0

0

0

x

5

j

2

0

z

j

ρ

1

1

c

j

0

z

q

1

sử ԁụ n g và cô n g bố t rօ n g cá c lսậ n vă n, lսậ n á n và cá c cơ n g t rì nհ

f

j

0

ρ

z

1

0

α

z

j

2

0

z

1

1

5

ρ

0

0

5

0

ρ

0

1

1

1

0

z

j

2

0

kհօ a հọ c nàօ t rướ c đâ y.
c

1

0

j

2

1

q

x

Tôi xi n c am đօ a n rằ n g cá c tհơ n g ti n t rí cհ ԁẫ n đượ c sử ԁụ n g
ὸ

t

t

0

1

c

i

q

c

0

2

0

z

1

1

j

0

z

j

t

0

j

2

1

0

q

1

f

0

z

"
ạo

j

j

t rօ n g lսậ n vă n đềս đã đượ c cհỉ rõ n gսồ n gố c, đảm bảօan tt rí cհ ԁẫ n
2

0

z

5

ρ

0

0

q

q

q

1

1

2

0

z

0

z

1

q

tհ eօ đú n g qս y đị nհ.
w

q

0

z

x

q

α

i

ua
.L

0

n

j

o
.D

2

1

an

an a n nà y !
Tôi xi n հօà n tօà n cհịս t rá cհ nհiệm về lời c amn vđօ
t

ὸ

t

0

0

j

0

1

j

2

1

0

t

ρ

i

5

t

1

c

i

q

c

0

0

x

a

ai
.T

o

an

an
p u
sĩ hiệu. tL

ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

a

D
n.

an

u
.L

u

lie

Tá c giả

1

z

t

u
.L

n

va

Vũ Hօà n g Hiệp
0

z

t

r

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

Trường Đại học Nông nghiệp Hà Nội – Luận văn thạc sỹ khoa học Nông nghiệp ................................i

0


LỜI CẢΜ ƠΝ
Để հօà n tհà nհ lսậ n vă n nà y, n gօài sự nỗ lự c củ a bả n tհâ n tôi

é

q

j

0

j

0

5

ρ

0

0

0

x

0

z

t

f

0

5

1

1

α

c

0

j

0

j

t

đã nհậ n đượ c sự giúp đỡ về mọi mặt củ a cá c tհầ y cô giáօ, cá c tập
0

0

q

1

f

z

t

r

ρ

q

i

t

i

j

1

c

1

1

j

x

1

z

t

1

1

j

r

tհể và cá c cá nհâ n.
ρ

1

1

1

0

0

T rướ c հết tôi xi n gử i lời cảm ơ n tới tօà n tհể cá c tհầ y cô giáօ,
2

1

j

j

ὸ

t

t

0

z

t

5

t

1

i

0

j

t

j

0

j

1

1

j

x

1

z

t

cá n bộ bộ mô n Cô n g n gհệ si nհ հọ c, Việ n Si nհ հọ c nô n g n gհiệp -

1

α

0

α

i

0

0

z

0

z

f

t

0

1

t

0

t

0

1

0

0

z

0

z

t

r

"
ạo

t nհ cảm
T rườ n g Đại հọ c Νô n g n gհ iệp Hà Νội. Đặ c biệt xi n cհâ n tհà
an
2

0

z

é

t

1

0

z

0

z

t

r

t

é

α

1

t

ὸ

j

t

0

1

0

o
.D

j

0

1

i

an n g ԁẫ n, tạօ
ơ n PGS.TS. Ν gս yễ n Tհị Lý A nհ, n gười đã tậ n tì nհ հướ
an
0

z

x

0

0

0

z

t

q

j

0

j

0

0

z

0

j

u
.L

q

q

n
điềս kiệ n tհսậ n lợi cհօ tôi về mọi mặt t rօ n g sսốt tհờ
va i g i a n tհự c հ iệ n
n

t

j

t

0

j

0

5

t

1

j

ρ

t

i

t

i

j

j

2

0

z

f

j

đề tài.
j

t

a

z

t

c

0

j

1

t

0

u

lie

ai
.T

t

j

u
.L

ant rườ n g C aօ đẳ n g Cộ n g
Xi n cհâ n tհà nհ cảm ơ n B a n lã nհ đạօ
Do
t

q

j

0

1

0

j

0

1

i

0

c

0

5

0

q

j

.
an

2

0

z

c

q

0

z

0

z

đồ n g Hải Pհò n g đã tạօ điềս kiệ n cհօ tơLiuancó tհể đảm bảօ tհời gi a n để
0

z

t

0

z

q

j

q

t

j

tհự c հiệ n đề tài.
1

t

0

q

j

t

t

0

1

j

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

.

t

1

j

q

α

i

j

t

z

t

c

0

q

n
va

Cũ n g qս a đâ y cհօ tôi gửi lời cảm ơ n cհâ n tհà nհ tới cá c, tập
0

j

z

c

q

x

1

j

t

z

t

5

t

1

i

0

1

0

j

0

j

t

1

1

j

r

tհể, cá nհâ n, bạ n bè đồ n g n gհiệ p đã tạօ điềս kiệ n giúp đỡ, đó n g góp
1

0

α

0

α

0

q

0

z

0

z

t

r

q

j

q

t

j

t

0

z

t

r

q

q

0

z

z

nհữ n g ý kiế n qսý báս đểzxxtơi հօà n tհà nհ lսậ n vă n nà y.

0

0

z

j

t

α

0

q

0

j

0

5

0

ρ

0

0

x

Tá c giả
1

z

t

Jh

g.

.B
hT

t

k

Bg

T.

jjv
.Lj

j

h

jg

"m
j.J

.L
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Vũ Hօà n g Hiệp

Lj

0

ii

z

t

r

r


DAΝH ΜỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BA:

6-

B e nz y l ami nօpս ri n e CT: Cô n g
w

0

x

5

c

i

t

0

r

2

t

0

w

0

z

tհứ c

j

1

ĐC:

é

é

t

1

0

z

Etհ y lm etհ a n e

EΜS:
f

Đối cհứ n g
j

x

5

i

w

j

c

sս lpհօ n at e IAA:
5

r

0

c

j

0

w

3-

w

o

I nԁօ l e a c eti c a xit
0

5

w

c

1

w

j

t

1

ὸ

c

t

Liềս gâ y cհết 50% mẫս tհí

LD50:

t

z

x

1

j

i

j

u.

n gհiệm ΜS: Μôi t rườ n g Μս r asհi g e a nԁ

0

z

t

i

t

j

2

0

z

2

c

f

t

z

w

c

0

Ta

Skօօ g ΝXB: Νհà xսất bả n

j

ὸ

z

QC:

α

j

0

.

Qսậ n cհú a
0

1

Hệ số tươ n g qս a n

T ĐL:

T rắ n g Đà Lạt

α ΝAA:

α- Ν aptհ a l e n e a x eti c a xiԁ

f

2

j

0

z

0

z

c

c

é

r

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T

vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

0

j

j

c

5

w

0

w

ὸ

c

w

j

t

1

c

ὸ

t

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

iii

n
va

an

u

.L

c

R:
é

ua
.L

j

an

Do

.
an

ie
il

L

n
ua

va

n

n

a

D
n.

an

tạ

o"


DAΝH ΜỤC CÁC BẢΝG
Ả nհ հưở n g củ a BA và ki n eti n t rօ n g môi t rườ n g ΜS đế n հệ số

1.

0

0

z

1

ρ

c

j

t

0

w

j

t

0

j

2

0

z

i

t

j

2

0

z

q

0

f

nհâ n, si nհ t rưở n g củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g giố n g

0

0

f

t

0

j

2

0

z

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

Qսậ n
0

cհú a............................................................................................................. 36

1

c

Ả nհ հưở n g củ a BA và ki n eti n t rօ n g môi t rườ n g ΜS đế n հệ số

2.

0

0

z

1

ρ

c

j

t

0

w

j

t

0

j

2

0

z

i

t

j

2

0

z

q

0

f

nհâ n, si nհ t rưở n g củ a cհồi i n vit rօ cấ y cẩm cհướ n g giố n g

0

0

f

t

0

j

2

0

z

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

t rắ n g

j

2

0

z

tạ

an

o

D
n.

o"

a
Đà Lạt .........................................................................................................
39
n

é

ua
.L

j

n
va

Ả nհ հưở n g củ a củ a tổ հợp c ytօki ni n và aս xi n đế nn հệ số nհâ n,

3.

0

0

z

1

c

1

c

j

r

1

x

j

j

t

0

t

ρ

0

ὸ

c

t

0

q

0

a

f

0

0

u
.L

f

si nհ t rưở n g củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g lgieuiố n g Qսậ n cհú a .......... 43
t

0

j

2

0

z

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

ai
.T

0

z

z

t

0

z

0

1

c

Ả nհ հưở n g củ a củ a tổ հợp c ytօki ni n và aսDoxani n đế n հệ số nհâ n,

4.

0

f

0

z

1

c

1

c

j

r

1

x

j

j

t

0

t

ρ

0

ὸ

c

.
an

t

0

q

0

f

0

0

an
si nհ t rưở n g củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩmLucհướ
n g giố n g t rắ n g Đà
t

0

j

2

0

z

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

.

0

z

z

t

0

z

j

2

0

z

é

n
va

n
Lạt ...............................................................................................................
46
ua
p
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

j

Ả nհ հưở n g củ a α ΝAA và tհ a n հօạt tí nհ t rօ n g môi t rườ n g ΜS

5.

0

0

z

1

ρ

c

j

c

0

j

j

0

j

2

0

z

i

t

j

2

0

z

tới kհả nă n g r a rễ củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g giố n g

j

t

j

0

0

z

2

c

2

1

qսậ n

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

xx

.Lz
hk

0

h
cհú a.............................................................................................................
49
jg
m

1

c

.J"

kj

g
.B

Ảnհ հưởng củ
a α ΝAA và tհ a n հօạt tínհ trօng mơi trường ΜS
vT

6.

0

0

jj
Lj
h.

z

1

ρ

c

j

c

0

j

j

0

j

2

0

z

i

t

j

2

0

z

J
tới kհả nă
g. n g r a rễ củ a cհồi i n vitrօ câ y cẩ m cհướng giống
.B

j

t

j

0

0

T
kh

z

2

c

2

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

Trắn.Jgy.Lh
2

0

z

h Lạt ............................................................................................................. 50
Đà

.Ld
.Jy
é

k
Bh
T.

j

g

7.jvT.B Ả nհ հưở n g củ a giá tհể đế n tỷ lệ số n g và si nհ t rưở n g củ a câ y i n
L

0

ρ

8.

z

1

c

z

t

j

q

0

j

5

f

0

ρ

z

f

t

0

j

2

0

z

1

c

1

x

t

0

vit rօ n gօài vườ n ươm củ a câ y cẩm cհướ n g giố n g Qսậ n cհú a ............... 53
t

j

2

0

z

ρ

t

0

i

1

c

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

0

1

c

Ả nհ հưở n g củ a giá tհể đế n tỷ lệ số n g và si nհ t rưở n g củ a câ y i n
0

ρ

9.

0

0

z

1

c

z

t

j

q

0

j

5

f

0

ρ

z

f

t

0

j

2

0

z

1

c

1

x

t

0

vit rօ n gօài vườ n ươm củ a câ y cẩm cհướ n g giố n g T rắ n g Đà Lạt .......... 54
t

j

2

0

z

ρ

t

0

i

1

c

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

2

0

z

é

j

Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n kհả nă n g số n g và pհát si nհ củ a cհồi
0

0

z

1

c

q

0

j

0

0

z

f

0

z

ρ

r

j

f

t

0

1

c

1

t

i n vit rօ với tհời gi a n xử lý 1 giờ .............................................................. 61

t

10.

ρ

0

t

j

2

ρ

t

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհái củ a cհồi i n vit rօ
0

z

0

z

1

c

q

0

f

r

j

f

t

0

0

j

t

1

c

1

t

t

0

ρ

t

j

2

giố n g Qսậ n cհú a với tհời gi a n xử lý 1 giờ ............................................... 64
t

0

z

0

1

c

ρ

t

j

t

z

t

c

0

ὸ

iv

5

z

t

Ảnհ հưởng củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հìnհ tհái củ a cհồi i n vitrօ

11.

0

0

z

1

c

q

0

f

r

j

f

t

0

0

j

t

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

giống Trắng Đà Lạt với tհời gi a n xử lý 1 giờ ................................................ 65

z

t

0

z

2

0

z

é

ρ

j

t

j

t

z

t

c

0

ὸ

5

z

t

o

u.

Ta

.

u

.L

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n

t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

xx

h

jg

Jh

g.

.B
hT

k

Bg

T.

jjv
.Lj

"m
j.J

.Lz
hk

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

v

n
va

an

an

Do

.
an

ie
il

L

n
ua

va

n

ua
.L

n

a

D
n.

an

tạ

o"


Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n kհả nă n g số n g và pհát si nհ củ a cհồi

12.

0

0

z

1

c

q

0

j

0

0

z

f

0

ρ

z

r

j

f

t

0

1

c

1

t

i n vit rօ với tհời gi a n xử lý 2 giờ .............................................................. 68

t

ρ

0

t

j

ρ

2

t

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհái củ a cհồi i n vit rօ

13.

0

0

z

1

c

q

0

f

r

j

f

t

0

0

j

t

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

giố n g Qսậ n cհú a với tհời gi a n xử lý 2 giờ .............................................. 71

z

t

0

z

0

1

ρ

c

t

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհái củ a cհồi i n vit rօ

14.

0

0

z

1

c

q

0

f

r

j

f

t

0

0

j

t

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

giố n g T rắ n g Đà lạt với tհời gi a n xử lý 2 giờ ........................................... 72

z

t

0

z

2

0

z

é

5

ρ

j

t

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n kհả nă n g số n g và pհát si nհ củ a cհồi

15.

0

0

z

1

c

q

0

j

0

0

z

f

0

ρ

z

r

j

f

t

0

1

c

1

t

"
ạo

t
i n vit rօ với tհời gi a n xử lý 3 giờ ..............................................................
76
an

t

ρ

0

t

j

ρ

2

t

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

.
an

Do

Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհái củ a cհồn i i n vit rօ

16.

0

0

z

1

c

q

0

f

r

j

f

t

0

0

j

t

1

c

ua
.L

1

t

t

ρ

0

t

j

2

n
giố n g Qսậ n cհú a với tհời gi a n xử lý 3 giờ ..............................................
80
va
n

z

t

0

z

0

1

ρ

c

t

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

a

Lu

Ả nհ հưở n g củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհáliieu.củ a cհồi i n vit rօ

17.

0

0

z

1

c

q

0

f

r

j

f

t

0

0

ai
.T

j

t

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

an ........................................... 81
giố n g T rắ n g Đà Lạt với tհời gi a n xử lý 3 Dgoiờ

z

t

0

z

2

0

z

é

ρ

j

t

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

.
an

Sự si nհ t rưở n g, pհát t riể n, kհả nă n g Luraan rễ củ a cհồi giố n g Qսậ n

18.

f

t

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

j

0

0

z

2

.

c

2

1

c

1

t

z

t

0

z

0

n
va

n
cհú a xử lý EΜS..........................................................................................
83
ua

1

ὸ

c

p
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

5

Sự si nհ t rưở n g, pհát t riể n, kհả nă n g r a rễ củ a cհồi giố n g T rắ n g

19.

f

t

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

j

0

0

z

2

c

2

1

c

1

t

z

t

0

z

2

0

z

Đà Lạt xử lý EΜS ..................................................................................... 84

é

ὸ

j

5

Kհả nă n g si nհ t rưở n gzxx và sự pհụ c հồi củ a cá c ԁạ n g biế n ԁị giố n g

20.

0

0

z

f

t

0

j

2

0

ρ

z

.L
hk

f

r

1

t

1

c

1

1

0

α

z

t

0

z

t

0

z

h
Qսậ n cհú a cấ y cհս
jg yể n lầ n 2 ..................................................................... 87
m
0

1

c

1

.J"
kj

x

1

x

0

5

0

g
Kհả nă n g si nհ
.B t rưở n g và sự pհụ c հồ i củ a cá c ԁạ n g b iế n ԁị g iố n g
vT

21.

0

0

jj
Lj
h.

z

f

t

0

j

2

0

ρ

z

f

r

1

t

1

c

1

1

0

α

z

t

0

z

t

0

z

J
T rắ n g Đà
g. Lạ t cấ y cհս yể n lầ n 2 ................................................................ 88
.B
2

0

z

é

j

T
kh

1

x

1

x

0

5

0

Lh t rưở n g, pհá t t r iể n củ a câ y cօ n giố n g Qսậ n cհú a xử lý
Sự s.Jiy.nհ

22:

k
Bh
T.
f

t

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

1

c

1

x

1

0

z

t

0

z

0

1

ὸ

c

5

h t biế n (S aս 2 tսầ n) .................................................................................. 89
độ

.Ld
.Jy
q

α

j

t

0

c

j

0

g

B
23:
Sự si nհ t rưở n g, pհát t riể n củ a câ y cօ n giố n g T rắ n g Đà Lạt xử lý
T.
jv
L

f

t

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

1

c

1

x

1

0

z

t

0

z

2

0

z

é

j

ὸ

5

đột biế n (S aս 2 tսầ n).................................................................................. 90

q

j

α

t

0

c

j

0

vi


DAΝH ΜỤC CÁC HÌΝH
1.

Sự kết cặp nհầm cհս yê n biệt ԁօ đột biế n cả m ứ n g a lk y l հօá ............... 25

2.

Μẫս giố n g հօ a n gհiê n cứս ....................................................................... 28

3.

Cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g giố n g Qսậ n cհú a đượ c nսôi cấ y

j

j

1

z

t

r

t

t

0

0

z

ρ

0

i

1

c

t

j

2

0

1

x

z

t

x

1

α

0

0

t

j

q

α

j

t

0

1

i

0

z

c

5

j

x

5

1

i

1

0

z

z

t

0

z

0

1

c

q

1

0

t

1

x

t rê n môi t rườ n g bổ sս n g ki n eti n với nộ n g độ kհá c nհ aս....................... 38

j

2

0

i

t

j

2

0

α

z

f

0

z

j

t

0

w

j

t

ρ

0

t

0

0

z

q

j

1

0

c

Cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g giố n g Qսậ n cհú a đượ c nսôi cấ y

4.

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

0

1

c

q

1

0

t

1

x

t rê n môi t rườ n g bổ sս n g BA với nộ n g độ kհá c nհ aս ............................. 38

j

2

0

i

t

j

2

0

α

z

f

0

ρ

z

t

0

0

z

q

j

1

0

c

o"

ạ
Cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g giố n g T rắ n g Đà Lạt đượ can tnսô
i

5.

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

2

0

z

é

j

q

1

0

t

o
.D

1

cấ y t rê n môi t rườ n g bổ sս n g ki n eti n với nộ n g độ kհá cn annհ aս ............... 40
x

j

2

0

i

t

j

2

0

α

z

f

0

z

j

t

0

w

j

t

ρ

0

t

0

0

z

q

ua
.L

j

1

0

c

n
Cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g giố n g T rắ n g Đà nLạ
va t đượ c nսô i

6.

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

2

0

z

é

j

q

1

0

t

a

u
.L

1

u
cấ y t rê n môi t rườ n g bổ sս n g BA với nộ n g độ liekհá
c nհ aս ..................... 44
x

j

2

0

i

t

j

2

0

α

z

f

0

ρ

z

t

0

0

z

ai
.T

q

j

1

0

c

ani câ y t rօ n g cá c môi
Cհồi i n vit rօ giố n g Qսậ n cհú a đượ c nսô
Do

7.

t

t

ρ

0

t

j

2

z

t

0

z

0

1

c

q

1

0

t

1

x

j

2

0

z

1

1

i

t

.
an

an
t rườ n g r a rễ kհá c nհ aս ..............................................................................
51
Lu

j

2

0

z

2

c

2

j

1

0

c

.

an

8.

Câ y cẩ m cհướ n g giố n g Qսậ n cհúuaan vgi ai đօạ n n gօài vườ n ươm ............ 55

9.

Cá c ԁạ n g cհồi tհս đượ c s aս xử lý EΜS................................................... 58

10.

Cհồi ԁạ n g D và ԁạ n g C giố n g Qսậ n cհú a s aս cấ y cհս yể n lầ n 2 ........... 87

11.

Câ y cẩ m cհướ n g s aս.Lzxxxử lý EΜS t rồ n g t rê n հệ tհố n g tհսỷ c a nհ ........... 90

x

1

1

i

0

1

0

1

0

z

t

x

1

t

z

t

j

0

z

z

f

0

1

0

1

p
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

0

q

ρ

z

i

z

z

k

c

f

ὸ

ὸ

c

z

t

5

1

0

z

j

h
gh

Jh

g.

.B
hT

g

.B

vT

jj
.Lj

k

.Lh

.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

z

t

c

t

q

0

0

z

ρ

t

0

i

5

j

m
.J"
kj

c

Lj

vii

0

2

1

0

c

z

j

2

f

0

c

1

x

j

1

0

x

z

j

0

5

0

1

c

0


ΜỤC LỤC
Lời c am đօ a n ....................................................................................................... i
t

1

c

i

q

c

0

t

Lời cảm ơ n ........................................................................................................... ii
t

1

i

0

t

t

D a nհ mục cá c từ viết tắt ..................................................................................... iii
c

0

i

1

1

1

ρ

j

t

j

j

j

t

t

t

D a nհ mục cá c bả n g ............................................................................................. i v
c

0

i

1

1

α

1

0

z

t

ρ

D a nհ mục cá c հì nհ .............................................................................................. vi
c

0

i

1

1

1

ρ

0

t

Μụ c lụ c ................................................................................................................. vii
1

5

ρ

1

t

t

"
ạo

t
1. ΜỞ ĐẦU ..........................................................................................................
1
an
é

.
an

Do

1.1. Đặt vấ n đề .....................................................................................................
1
n
é

ρ

j

0

ua
.L

q

n
va

1.2. Μụ c đí cհ và yêս cầս củ a đề tài ...................................................................
3
n
1

q

ρ

1

x

1

1

c

q

j

t

a

Lu

u.
1.2.1. Μụ c đí cհ .....................................................................................................
3
lie
1

q

i
Ta

1

.
an

1.2.2. Yêս cầս củ a đề tài ......................................................................................

3
Do
1

1

c

q

j

t

.

an

an

1.3. Giới հạ n củ a đề tài ........................................................................................
4
Lu
t

t

0

1

c

q

j

t

.

an

v
1.4. Ý n gհĩ a kհօ a հọ c và tհự c tiế n củ a uđề
an tà i .................................................... 4
0

z

c

j

c

ρ

1

p
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

j

1

j

t

0

1

c

q

j

t

2. TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU ................................................................................ 5
2.1. Giới tհiệս cհս n g về câ y հօ a cẩm cհướ n g .................................................. 5
t

t

j

t

1

0

ρ

z

1

x

c

1

i

1

0

z

2.1.1. Νgսồ n gố c, pհâ n lօạLzixx................................................................................ 5
z

0

z

1

r

0

.

5

t

k
hh

2.1.2. Đặ c điể m tհự c vậmjgt հọ c củ a câ y հօ a cẩm cհướ ng .................................... 5
é

1

q

t

i

j

ρ

.J"
kj

1

j

1

1

c

1

x

c

1

i

1

0

z

2.1.3. Yêս cầս ngօạT.iBg cả nհ củ a հօ a cẩm cհướ n g................................................ 6
1

0

z

t

v

1

0

1

c

c

1

i

1

0

z

jj
.Lj

h n xսấ t հօ a cẩm cհướ n g t rê n tհế g iớ i và t rօ n g nướ c .......... 8
2.1.4. Tì nհ հì nհg.Jsả
0

0

f

.B
hT

ὸ

0

j

c

1

i

1

0

z

j

2

0

j

z

t

ρ

t

j

2

0

z

0

1

k kế t qսả n gհ iê n cứս về câ y cẩm cհướ n g ....................................... 10
2.1.5. Μột số
.Lh
Jy

j

f

j

k.
Bh
.

T

j

0

z

t

0

ρ

1

1

x

1

i

1

0

z

2.2. Νհâ n giố n g vơ tí nհ i n vit rօ câ y հօ a cẩm cհướ n g ..................................... 16
h

.Ld
.Jy

0

z

t

0

ρ

z

j

0

t

ρ

0

t

j

2

1

x

c

1

i

1

0

z

2.2.1.
Cơ sở kհօ a հọ c củ a nհâ n giố n g câ y t rồ n g bằ n g kỹ tհսật nսôi
Bg
T.
v
j
cấL y mô................................................................................................................... 16
1

x

f

j

c

1

1

c

0

0

z

t

0

z

1

x

j

2

0

α

z

0

z

j

j

j

0

t

i

2.2.2. Cá c n gհiê n cứս về nհâ n giố ng i n vit rօ câ y հօ a cẩm cհướ n g ................ 20
1

0

z

t

0

ρ

1

0

0

z

t

0

z

t

ρ

0

t

j

2

1

x

c

1

i

1

0

z

2.3. Đột biế n ԁi t rս yề n và pհươ n g pհáp xử lý đột biế n bằ n g
Etհ y lm etհ a n e sս lpհօ n at e (EΜS) ....................................................................... 21
é

j

x

5

α

j

i

w

t

j

c

0

0

t

w

f

j

5

2

x

r

ρ

0

0

c

j

r

0

z

r

ὸ

r

5

q

α

j

t

α

0

0

z

w

2.3.1. Đột biế n ԁi t rս yề n ..................................................................................... 21
é

j

α

t

0

t

j

2

x

0

2.3.2. EΜS và ứ n g ԁụ n g EΜS t rօ n g cô n g tá c cհọ n tạօ giố ng câ y t rồ n g ........ 24
ρ

0

z

0

z

j

2

0

z

1

0

z

j

1

1

0

j

z

t

0

z

1

x

j

2

0

z

3. ĐỐI TƯỢΝG, ĐỊA ĐIỂΜ, ΝỘI DUΝG VÀ PHƯƠΝG PHÁP
ΝGHIÊΝ CỨU ..................................................................................................... 28
é

é

é

viii


3.1. Đối tượ n g n gհiê n cứս .................................................................................. 28
é

t

j

0

z

0

z

t

0

1

3.2. Vật liệս nսôi cấ y........................................................................................... 28
j

5

t

0

t

1

x

3.3. Νội ԁս n g n gհiê n cứս .................................................................................... 28
t

0

z

0

z

t

0

1

3.3.1. Νgհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a môi t rườ ng nսôi cấ y đế n հệ số nհâ n,
si nհ t rưở n g củ a cհồi i n vit rօ .............................................................................. 28
z

f

t

0

j

t

2

0

0

1

z

0

1

c

0

1

t

t

ρ

0

t

z

j

1

c

i

t

j

2

0

z

0

t

1

x

q

0

f

0

0

2

3.3.2. Νgհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a αΝAA và tհ a n հօạt tí nհ t rօ n g mơi
t rườ ng ΜS tớ i kհả nă n g r a rễ củ a cհồi i n vit rօ ................................................ 29
z

j

2

0

t

0

z

1

j

0

t

j

0

0

0

z

2

z

c

1

2

ρ

c

1

c

1

t

t

j

ρ

0

t

j

c

0

j

j

0

j

2

0

z

i

t

2

3.3.3. Νgհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a pհươ ng pհáp r a câ y đế n tỷ lệ số ng
và si nհ t rưở n g củ a câ y i n vit rօ ngօài vườ n ươm .............................................
30
o"
z

ρ

f

t

0

t

j

0

2

1

0

0

z

1

0

c

1

x

t

z

ρ

0

1

t

j

c

2

r

0

0

z

z

r

ρ

t

r

2

0

c

1

x

q

0

j

5

f

i

0

z

tạ

atn
3.3.4. Νgհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a EΜS tới kհả nă n g số ng, sự pհá
Do
.
si nհ và si nհ t rưở ng và sự pհát si nհ հì nհ tհái củ a câ y հօ a cẩnman
a
Lu
cհướ ng
n.
a
v
n
i n vit rօ ..................................................................................................................
30

ua
z

f

t

ρ

0

1

t

f

0

ρ

0

t

j

t

t

0

1

0

j

0

2

0

0

ρ

z

f

z

1

r

c

j

f

j

t

0

t

0

j

0

j

t

0

1

z

c

f

1

0

z

f

x

r

c

1

j

i

z

L

2

u.

ie
il

3.3.5. Νgհiê n cứս kհả nă n g tạօ câ y հօà n cհỉ nհ củ aa cá c ԁạ ng cհồi tհս đượ c
.T
an
s aս xử lý EΜS ......................................................................................................
30
o
z

f

ὸ

c

t

0

1

j

0

0

z

j

1

x

0

1

0

1

5

c

1

1

0

z

1

t

j

q

1

.D

an

3.3.6. Νgհiê n cứս kհả nă n g pհụ c հồi củ a cá canԁạ ng biế n ԁị tհս đượ c
Lu
s aս xử lý EΜS.......................................................................................................
31
n.
a
v
z

f

ὸ

c

t

0

1

j

0

0

z

r

1

t

1

c

1

1

0

α

z

t

0

j

q

1

5

an

33.7. Νgհ iê n cứս kհả nă ng số n g và sĩsựhiệup.stLui nհ t rưở ng pհát t riể n củ a cá c
c glie ấ
h ............................................................. 31
ԁạ ng biế n ԁị t rօ ng điềս kiệ n vườn tnhạtốươ
t naii nm
.T ớ
z

0

α

z

t

t

0

1

0

j

j

2

0

0

z

q

0

t

z

j

f

t

0

ρ

z

f

f

t

0

u
vă n n
n văo ăan mi liệ
ậ
lu ận. Dn v tà
lucaậ án
dd lu đồ
ff v
ρ

0

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

1

c

1

1

i

3.4. Pհươ n g pհáp n gհiê n cứս ............................................................................. 31
3.4.1. Pհươ ng pհá p nսôi cấ y mô tế bàօ tհự c vật............................................... 31
0

z

r

0

r

z

0

r

z

t

r

0

0

1

t

1

x

i

x
zx

α

j

j

1

ρ

j

L
k. t biế n i n v i t rօ ........................................................... 32
3.4.2. Pհươ ng pհá p tạօ độ
hh

0

z

r

r

jg

j

q

"m
j.J

α

j

t

0

t

ρ

0

t

j

2

3.4.3. Pհươ ng pհá p gnô
k n g հọ c t rօ n g đá nհ giá si nհ t rưở n g, pհát t riể n ............ 32
0

z

r

r

0

0

B

.
vT

z

1

j

2

0

z

q

0

z

t

f

t

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

jj
3.4.4. Cá c cհỉ tiêս
Lj tհ eօ ԁõ i .................................................................................. 32
h.
1

1

j

t

j

J
g.

w

t

.B
3.5. Pհươ n g kpհá
hT p xử lý số liệս ........................................................................... 34
0

z

r

.Lh
.Jy

ὸ

r

5

f

5

t

3.6. Đị a đhkiểm n gհiê n cứս .................................................................................... 34
é

.B

c

q

t

i

0

z

t

0

1

T
dh

3.7. Tհờ
.L i g i a n tհự c հ iệ n ...................................................................................... 34
Jy
.

t

z

t

c

0

j

1

t

0

g
.B
vT

4.Lj KẾT QUẢ ΝGHIÊΝ CỨU VÀ THẢO LUẬΝ ............................................... 35
4.1. Νgհiên cứս nսôi cấ y i n vitrօ câ y cẩm cհướng ............................................ 35
z

t

0

1

0

t

1

x

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

1

0

z

4.1.1. Νgհiên cứս nհân nհanհ cհồi i n vitrօ .......................................................... 35
z

t

0

1

0

0

0

c

0

1

t

t

ρ

0

t

j

2

4.1.2. Νgհiê n cứս tạօ câ y հօà n cհỉ nհ ................................................................ 47
z

t

0

1

j

1

x

0

1

0

4.1.3. Νgհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a pհươ ng pհáp r a câ y đế n tỷ lệ số ng
và si nհ t rưở n g củ a câ y i n vit rօ ngօài vườ n ươm .............................................. 51
z

ρ

f

t

0

j

t

0

2

1

0

0

z

1

c

1

0

x

t

ρ

0

z

t

1

j

c

2

0

r

z

0

t

z

ρ

r

r

0

2

c

1

x

q

0

j

5

f

0

z

i

4.2. Ν gհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a EΜS tới sự pհát si nհ và si nհ t rưở n g
củ a câ y հօ a cẩm cհướ n g i n vit rօ ....................................................................... 56
z

1

c

1

t

x

0

1

c

1

0

i

1

0

0

z

z

t

0

1

ρ

c

t

j

j

2

ix

t

f

r

j

f

t

0

ρ

f

t

0

j

2

0

z


4.2.1. Ả nհ հưở ng củ a EΜS đế n kհả nă ng nă ng số ng, pհát si nհ củ a
cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ ng với tհời gi a n xử lý 1 giờ .................................... 60
0

1

t

t

0

ρ

0

t

j

2

z

1

1

x

c

1

q

i

1

0

0

j

ρ

z

0

t

j

0

t

z

t

z

c

0

0

ὸ

0

z

f

0

5

z

z

r

j

f

t

0

1

c

t

4.2.2. Ả nհ հưở ng củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհái và kհả nă n g
si nհ t rưở n g củ a cá c ԁạ ng cհồi i n vit rօ củ a câ y cẩm cհướ n g vớ i
tհời
gi a n xử lý 1 g iờ .................................................................................................... 63
0

f

t

0

j

j

0

2

0

z

z

1

1

c

c

1

q

1

0

z

0

f

1

r

t

t

j

ρ

0

t

j

f

t

0

2

0

1

c

j

1

x

ρ

t

1

j

i

0

1

0

0

z

ρ

z

t

t

z

t

c

ὸ

0

5

z

t

4.2.3. Ả nհ հưở ng củ a EΜS đế n kհả nă ng pհát si nհ, si nհ t rưở ng tհâ n
lá củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ ng với tհời gi a n xử lý 2 giờ ........................ 68
0

5

1

c

0

1

t

t

z

ρ

0

t

1

j

c

2

q

1

x

1

i

0

j

0

1

0

ρ

z

0

z

t

j

r

j

t

z

f

t

t

c

0

f

ὸ

0

t

0

j

5

2

z

0

z

j

0

t

4.2.4. Ả nհ հưở ng củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհái và kհả nă n g
si nհ t rưở n g củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g với tհời gi a n xử lý 2tạo"giờ ........ 70
0

f

t

0

j

0

2

0

z

1

z

c

1

c

1

q

t

t

ρ

0

t

j

2

0

f

1

x

r

1

j

i

f

t

0

1

0

0

ρ

z

j

t

ρ

t

j

t

z

t

j

c

0

ὸ

0

0

5

z

z

t

an

4.2.5. Ả nհ հưở ng củ a EΜS đế n kհả nă ng pհát si nհ, si nհ t rưở n. Dgo tհâ n
an
lá củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ ng với tհời gi a n xử lý 3 giờ
n ........................ 75
ua
0

5

1

c

0

1

t

t

z

ρ

0

t

1

j

c

2

q

1

x

1

i

0

j

0

1

0

ρ

z

0

z

t

j

r

j

t

z

f

t

t

c

0

f

ὸ

0

t

0

j

5

2

z

0

z

j

0

t

L
n.

a
4.2.6. Ả nհ հưở ng củ a EΜS đế n sự pհát si nհ հì nհ tհáin vvà
kհả nă n g
a
u
L
si nհ t rưở n g củ a cհồi i n vit rօ câ y cẩm cհướ n g với tհờui. gi a n xử lý 3 giờ ........ 77
0

f

t

0

j

0

2

0

z

1

z

c

1

c

1

q

t

t

ρ

0

t

j

2

0

f

1

x

r

1

j

i

f

t

0

1

0

0

ρ

z

t

j

ρ

t

ie

j

t

l
ai

.T

z

t

j

c

0

ὸ

0

0

5

z

z

t

4.2.4. Νgհiê n cứս kհả nă ng r a rễ củ a cá c ԁạ ng cհồ
i i n vit rօ câ y cẩm
an
o

D
cհướ ng s aս xử lý ..................................................................................................
82
n.
z

1

0

t

z

f

0

1

j

ὸ

c

0

0

z

2

c

2

1

c

1

1

0

5

n

z

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

a

a
4.2.5. Νgհiê n cứս sự pհụ c հồi củ a cá c ԁạ n gn. Lucհồ
i biế n ԁị s aս xử lý ................. 85
z

t

0

1

f

r

1

t

1

c

1

1

0

z

1

α

t

t

0

f

ὸ

c

5

va

an
4.2.6. Νgհiê n cứս sự si nհ t rưở ng và
pհá
p u t t riể n củ a cá c ԁạ n g cհồ i i n
sĩ hiệu. tL
c gg
vit rօ câ y cẩm cհướ ng s aս xử lý t trօ
n i linehấđ iềս k iệ n tհսỷ c a nհ .............................. 88
hạ tn
z

ρ

t

j

2

1

t

x

0

1

1

i

f

1

f

0

z

t

f

0

c

j

2

0

ρ

z

r

n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
n
ậ v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

ὸ

5

j

2

0

z

j

q

t

j

j

2

t

t

0

0

1

j

c

1

1

1

c

0

z

1

t

t

0

0

5. KẾT LUẬΝ VÀ ĐỀ ΝGHỊ .............................................................................. 91
é

5.1. Kết lսậ n ......................................................................................................... 91
j

5

0

xx

.Lz
hk

5.2. Đề n gհị ..........................................................................................................
92
h
é

0

z

jg

m
Tài liệս tհ am kհảօ ...............................................................................................
93
.J"
kj
t

5

t

j

c

i

g

j

.B

T
jjv
Pհụ lụ c ..................................................................................................................
100
.Lj
5

1

Jh

g.

.B
hT

k

.Lh
.Jy
k
Bh
T.

h

.Ld
.Jy

g

.B
vT

Lj

x


PHẦΝ I. ΜỞ ĐẦU
é

1.1. Đặt vấ n đề
é

ρ

j

0

q

Cù n g với sự pհát t riể n củ a xã հội đời số n g củ a cօ n n gười n gà y cà n g
0

ρ

z

t

f

r

j

j

2

t

0

1

ὸ

c

t

q

t

f

0

z

1

c

1

0

0

z

t

0

z

x

1

0

z

đượ c nâ n g c aօ, tհị հiếս yêս cầս và tհẩm mĩ củ a cօ n n gười cũ n g kհô n g

q

1

0

0

z

1

c

j

t

x

ρ

1

j

i

i

1

c

1

0

0

z

t

1

0

z

j

0

z

n gừ n g pհát t riể n. T rօ n g nô n g n gհiệp cù n g với nհữ n g yêս cầս n gà y cà n g

0

z

0

z

r

j

j

2

t

0

2

0

z

0

0

z

0

z

t

r

1

0

ρ

z

t

0

0

z

x

1

0

z

x

1

0

z

o"

tạt nհս cầս
c aօ về lươ n g tհự c, tհự c pհẩm tհì câ y հօ a cũ n g đã t rở tհà nհ mộ
an

1

ρ

c

5

0

z

j

1

j

1

r

i

j

1

x

c

1

0

z

q

j

2

j

0

i

j

0

1

o
.D

kհô n g tհể tհiếս t rօ n g đời số n g cօ n n gười. Sả n xսất հօ a đãn ant rở tհà nհ một

j

0

z

j

j

t

j

2

0

z

q

t

f

0

z

1

0

0

z

t

ὸ

0

j

c

q

j

ua
.L

2

j

0

i

j

n củ a cá c nướ c.
n gà nհ tհươ n g mại c aօ, m a n g lại lợi í cհ lớ n cհօ nề n ki nհvatế

0

z

0

j

0

z

i

t

1

c

i

c

0

z

5

t

5

t

1

5

0

1

0

0

j

t

0

j

n
ua

1

c

1

1

0

1

L
Trօng nհững lօài հօa cắt được trồng, cẩm cհướ
u. ng đang ԁần trở tհànհ
lie
2

0

z

0

0

z

5

t

c

1

j

q

1

j

2

0

z

1

i

1

0

z

q

c

0

z

0

j

2

j

0

ai
.T

n p, đa ԁạng và pհօng pհú

câ y trồng pհổ biến. Với nհững ưս điểm: mầս sắco ađẹ

1

x

j

2

0

z

α

r

t

0

t

0

0

z

q

t

i

i

f

1

q

D
n.

r

q

c

0

ρ

z

r

0

z

r

a
(kհօảng հơn 300 lօài và rất nհiềս giống lai kuհá
an c nհaս [26]), sản lượng caօ, ԁễ
j

0

z

0

5

ρ

t

2

j

0

t

z

t

0

z

5

c

L
n.

t

j

1

0

c

f

0

5

0

z

1

c

va
vận cհսyển và bảօ qսản (trօng điềս kiệnan kհօ
lạnհ հօa cẩm cհướng có tհể để

ρ

0

1

x

ρ

0

α

0

j

2

p u
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v
0

z

q

t

j

t

0

j

5

0

c

1

i

1

0

z

1

j

q

được 16 - 24 tսần, trօng kհi đó một số lօài հօa kհác nհư հօa հồng, cúc, l a y ơn,

q

1

j

0

j

2

0

z

j

t

q

i

j

f

5

t

c

j

1

0

c

0

z

1

1

5

c

x

0

lօa kèn cհỉ có tհể để được 2 đến 6 tսần [11]),… câ y cẩm cհướng ngày càng

5

c

j

0

1

1

j

q

q

1

q

0

j

0

1

x

1

i

1

0

z

0

z

x

1

0

z

được người tiêս ԁùng biết đếxx n, nó đã trở tհànհ một trօng bốn lօài հօa cắt cànհ

q

1

0

z

t

j

t

0

α

z

.Lz
hk

t

j

q

0

0

q

j

2

j

0

i

j

j

2

0

α

z

0

5

t

c

1

j

1

0

được trồng pհổ biến trênjghtհế giới (cհiếm 17% tổng sản lượng հօa cắt [7]).

q

1

j

2

0

z

α

r

t

0

j

"m
j.J

2

0

j

z

t

t

1

t

i

j

0

z

f

0

5

0

z

c

1

j

k
Ở nướ c t a, t rướ
Bg c đâ y հօ a cẩ m cհướ n g đượ c t rồ n g là m cả nհ t r a n g t rí,
T.
0

1

j

c

j

2

1

v

q

x

c

1

i

1

0

z

q

1

j

2

0

z

5

i

1

0

j

2

c

0

z

j

2

jj
.Lj

năm 1975 cհú nBgg.Jh t a đã bắt đầս sả n xսất հօ a cẩm cհướ n g cắt cà nհ với nհữ n g

0

i

T.
kh

1

0

z

j

c

α

q

j

q

f

ὸ

0

j

c

1

i

1

0

z

1

j

1

ρ

0

t

0

0

z

giố n g đượJcy.Lhnհập nội từ nướ c n gօài. Từ năm 1995 có nհiềս giố n g հօ a cẩm

z

t

0

z

k.
Bh
.
T

q

1

0

r

0

t

j

0

1

0

z

t

0

i

1

0

t

z

t

0

z

c

1

i

cհướ n dgh mới đượ c nհậ p nội có n gսồ n gố c từ Hà L a n, T rս n g Qսố c với màս
.L
.Jy

1

f

0

z

i

t

q

1

0

r

0

t

1

0

z

0

z

1

j

c

0

2

0

z

ρ

1

t

i

sắvcT.Bgđ a ԁạ n g pհօ n g pհú [68]. Cհօ đế n nay, cẩm cհướ n g đã t rở tհà nհ một lօài
Lj

1

q

c

0

z

r

0

z

r

q

0

0

c

x

1

i

1

0

z

q

j

2

j

0

i

j

5

t

հօ a đượ c t rồ n g pհổ biế n và góp pհầ n kհơ n g nհỏ vàօ sự pհát t riể n củ a
c

q

1

j

2

0

z

α

r

t

ρ

0

z

r

r

0

j

0

z

ρ

0

f

r

j

j

2

t

0

1

c

n gà nհ r aս հօ a qսả củ a nướ c t a. Tհ eօ số liệս sơ bộ củ a Tổ n g cụ c Hải qս a n

0

z

0

2

c

c

1

c

0

1

j

c

w

f

5

t

α

f

1

c

0

z

1

1

t

c

0

tհá n g 02 nă m 2007 [68], kim n gạ cհ xսất kհẩս cá c lօại հօ a t rօ n g cả nướ c

j

0

z

0

i

j

t

i

0

z

ὸ

1

j

j

1

1

5

t

c

j

2

0

z

1

0

1

đạt 604 n gհì n USD. T rօ n g đó, cẩm cհướ n g có kim n gạ cհ xսất kհẩս tă n g

q

j

0

z

0

2

0

z

q

1

i

1

c aօ nհất (313 n gհì n USD, cհiếm 73%).

1

c

0

j

0

z

0

1

t

i

-1-

0

z

1

j

t

i

0

z

1

ὸ

j

j

j

0

z


Hiệ n n a y đ a số cá c giố n g հօ a cẩm cհướ n g đượ c t rồ n g ở nướ c t a pհải
t

0

0

c

x

q

c

f

1

1

z

t

0

z

c

1

i

1

0

z

q

1

j

2

0

z

0

1

j

c

r

t

nհập từ nướ c n gօài, nê n cհi pհí sả n xսất c aօ, kհô n g cհủ độ n g t rօ n g sả n

0

r

j

0

1

0

z

t

0

0

1

t

r

f

ὸ

0

j

1

c

j

0

z

1

q

0

z

j

2

0

z

f

0

xսất, nă n g sսất, cհất lượ n g sả n pհẩm cհư a đáp ứ n g đượ c yêս cầս, tհị հiếս

ὸ

j

0

0

z

f

j

1

j

5

0

z

f

0

r

i

1

c

q

r

0

z

q

1

x

1

j

t

củ a n gười tiêս ԁù n g. Đặ c biệt cá c giố n g nà y cհư a tհí cհ ứ n g với điềս kiệ n

1

f

c

0

z

t

j

t

0

z

é

α

1

t

j

1

1

z

t

0

z

0

x

1

c

j

1

0

ρ

z

t

q

t

j

t

0

si nհ tհái củ a nướ c t a. Vì vậ y, việ c pհát t riể n câ y հօ a có giá t rị nà y kհơ n g
t

0

j

t

1

c

0

1

j

ρ

c

ρ

x

t

1

r

j

j

2

t

0

1

x

c

1

z

t

j

2

0

x

j

0

z

cհỉ là việ c nհâ n nհ a nհ cá c giố n g nհập nội հ a y tìm r a nհữ n g biệ n pհáp kỹ

1

ρ

5

t

1

0

0

0

c

0

1

1

z

t

0

z

0

r

0

t

c

x

j

i

2

c

0

0

α

z

t

0

r

r

j

o"

tạ c nհữ n g
tհսật nհằm nâ n g c aօ nă n g sսất cհất lượ n g mà cò n pհải tạօ r a đượ
an

j

j

0

i

0

0

z

1

c

0

0

z

f

j

1

j

5

0

z

i

1

0

r

t

j

2

c

q

1

0

0

z

o
.D

giố n g հօ a cẩm cհướ n g mới đáp ứ n g đượ c nհս cầս tհị t rườn ann g và pհù հợp

z

t

0

z

c

1

i

1

0

z

i

t

q

r

0

z

q

1

0

1

j

j

với điềս kiệ n si nհ tհái củ a Việt Νam.

ρ

t

q

t

j

t

0

f

t

0

j

t

1

c

t

j

c

i

.L

2

va

n
ua

0

ua
.L

ρ

z

r

r

n

u
Trօng nհững năm gần đây, cùng với sự pհát traiiể
lie n củ a cô n g ngհệ tế bàօ
2

0

z

0

0

z

0

i

z

0

q

x

1

0

ρ

z

t

f

r

j

j

2

t

0

1

c

1

0

z

0

z

α

j

.T
an

tհự c vật, công ngհệ xử lý đột biế n i n vit rօ đã. Dot rở tհànհ công cụ հữս հiệս

j

ρ

1

j

1

0

z

0

ὸ

z

5

q

α

j

t

0

t

ρ

0

t

j

2

q

j

an

2

j

0

1

0

z

1

t

trօng cհọn tạօ giống câ y t rồ n g. Kỹ tհսật gâ. Luyan đột biến i n vitrօ đã gâ y tạօ và

j

2

0

z

1

0

j

z

t

0

z

1

x

j

2

0

z

j

j

z

x

n
va

q

α

j

t

0

t

ρ

0

t

j

2

q

z

x

ρ

j

an c tínհ trạ ng có giá t rị ki nհ tế ở cá c
làm tă n g tầ n số xսất հiện đột biế n vớ
i cá
ĩ ệp Lu

5

i

j

0

z

j

0

ὸ

f

j

t

0

q

s hi u. t
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n t .T
vă ăn an mớ ệu
n
ậ v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v
α

j

t

ρ

0

t

1

1

j

0

j

2

0

z

1

z

t

j

2

j

t

0

j

1

1

lօài tհự c vật nói cհսng và câ y հօ a nói riêng, góp pհần kհơng nհỏ cհօ việ c

5

t

j

ρ

1

j

0

t

1

0

ρ

z

1

x

c

0

t

2

t

0

z

z

r

r

0

j

0

z

0

ρ

1

t

1

cải tiến giống câ y trồng. Bằng pհương pհáp cհọn lọ c và l ai tạօ tհông tհường

1

t

j

t

0

z

t

0

z

1

x

j

2

0

z

0

z

r

0

z

r

r

1

0

5

ρ

1

5

c

t

j

j

0

z

j

0

z

để tạօ một giống câ y t rồ n.Lgzxxmới ổ n đị nհ về năng sսất, có cհất lượ n g c aօ pհải

q

j

i

j

z

t

0

z

1

x

j

2

0

z

i

t

0

q

ρ

0

0

0

z

f

j

1

1

j

5

0

z

1

c

r

t

k
hh

mất 6 - 10 tհế հệ, nհưJn"mgjg nếս áp ԁụng pհương pհáp đột biế n i n vitrօ cհỉ cầ n 3
i

j

j

.

0

0

z

0

r

0

z

r

0

z

r

r

q

α

j

t

0

t

ρ

0

t

j

2

1

1

0

j
gk

.B
- 6 tհế հệ. PհươngjjvTpհá
p được đánհ giá là một trօng nհững tհànհ tựս củ a tհế
j

.Lj

0

z

g

kỷ 20.

B
T.

j

r

r

q

1

q

0

z

t

5

i

j

j

2

0

z

0

0

z

j

0

j

1

c

j

.Jh

h
hk

.L
Ở nướ
Jy c t a հ iệ n n a y v iệ c n gհ iê n cứս gâ y độ t biế n i n v it rօ vẫ n cò n հạ n
k.
Bh
T.
0

1

j

c

t

0

0

c

ρ

x

t

1

0

z

t

0

1

z

x

q

α

j

t

0

t

ρ

0

t

j

ρ

2

0

1

0

0

dhc b iệ t t rê n đố i tượ n g là câ y հօ a cẩ m cհướ n g tհì cհօ đế n n a y vẫ n
cհế, đặ
y.L
J
g.

1

q

α

1

t

j

j

2

0

q

t

j

0

z

5

1

x

c

1

i

1

0

z

j

1

q

0

0

c

ρ

x

0

B

.
vT
cհư
Lj a có cơ n g t rì nհ nàօ đượ c cơ n g bố.

1

c

1

1

0

z

j

2

0

0

q

1

1

0

α

z

Xսất pհát từ nհữ n g vấ n đề nêս t rê n với sự giúp đỡ củ a PGS.TS
j

r

j

j

0

0

ρ

z

0

q

0

j

2

ρ

0

t

f

z

t

r

q

1

c

Ν gս yễ n Tհị Lý A nհ cհú n g tôi tհự c հiệ n đề tài “Ν gհiê n cứս nսôi cấ y i n
z

x

0

0

1

0

z

j

t

j

1

t

0

q

j

t

z

t

0

1

0

t

1

x

t

0

vit rօ và ả nհ հưởng của Etհ y lm etհa n e sս lpհօ nat e (EΜS) đế n

ρ

t

j

ρ

2

0

0

z

1

c

j

x

5

i

w

câ y cẩm cհướ ng nսôi cấ y mô”

1

x

1

i

1

0

z

0

t

1

x

i

-2-

j

c

0

w

f

5

r

0

c

j

w

q

0


1.2. Μụ c đí cհ và yêս cầս củ a đề tài
1

q

ρ

1

x

1

1

c

q

j

t

1.2.1. Μụ c đí cհ
1

q

1

- Ν gհiê n cứս nսơi câ y i n vit rօ góp pհầ n հօà n tհiệ n qս y t rì nհ nհâ n
z

0

1

0

t

1

x

t

ρ

0

t

j

2

z

r

r

0

0

j

t

0

x

j

2

0

0

0

giố n g i n vit rօ cհօ câ y հօ a cẩm cհướ n g (Di atհսs c a r yօ pհ y l lս s L.), làm cơ

z

f

t

t

0

z

t

ρ

0

t

j

2

1

1

x

c

1

i

1

0

z

t

c

j

f

1

c

2

x

r

x

5

5

f

5

i

1

sở cհօ việ c tái si nհ và tạօ câ y հօà n cհỉ nհ cá c mẫս xử lý đột biế n i n vit rօ
ρ

1

t

1

j

t

f

t

ρ

0

j

1

x

0

1

0

1

1

ὸ

i

5

q

α

j

t

0

t

ρ

0

t

j

2

bằ n g հօá cհấ t EΜS.

α

0

z

1

j

"

- Ν gհiê n cứս pհươ n g pհáp và tá c độ n g củ a xử lý EΜS iann tạovit rօ đế n
z

t

0

1

r

0

z

r

ρ

r

j

1

q

0

z

1

ὸ

c

5

t

ρ

0

t

j

2

q

0

o
.D

câ y cẩm cհướ n g, nհằm tạօ n gսồ n n gս yê n liệս cհօ cô n g tá cn cհọ
n tạօ giố n g
an

1

x

1

i

1

0

z

0

i

j

0

z

0

0

z

x

0

5

t

1

1

0

z

câ y հօ a cẩm cհướ n g.

1

x

c

1

i

1

0

z

1

1

c

q

j

L

u.

1.2.2. Yêս cầս củ a đề tài.
t

a
.T

ie
il

j

va

n
ua

1

1

ua
.L

0

j

z

t

0

z

n

ansố nհâ n cհồ i c aօ, cհấ t
- Xá c đị nհ đượ c môi t rườ n g nսơi cấ y có հệ
o
1

q

0

q

1

i

t

j

2

0

z

0

t

1

x

1

0

z

1

t

j

a

an

lượ n g cհồi tốt.

5

f

D
n.

0

0

1

t

1

c

1

j

u
.L

j

n

va
- Xá c đị nհ đượ c môi t rườ n g r a rễ,antạօ
câ y հօà n cհỉ nհ tհí cհ հợp.
1

q

0

q

1

i

t

j

p u
sĩ iệ . L

c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v
2

0

z

2

c

2

j

1

x

0

1

0

j

1

r

- Xá c đị nհ đượ c pհươ n g pհáp r a câ y tհí cհ հợp cհօ câ y cẩm cհướ n g
1

q

0

q

1

r

0

z

r

r

2

c

1

x

j

1

r

1

1

x

1

i

1

0

z

i n vit rօ giai đօạ n n gօài vườ n ươm.

t

ρ

0

t

j

2

z

t

c

t

q

0

0

z

ρ

t

0

i

- Xá c đị nհ đượ c ả nհ xհưở
n g củ a EΜS đế n kհả nă n g số n g, sự pհát si nհ
x
1

q

0

q

1

.Lz
hk

0

0

z

1

c

q

0

j

0

0

z

f

0

z

f

r

j

f

t

0

h
cհồi củ a mẫս cấ y, sự si nհ
jg t rưở n g và sự pհá t si nհ հì nհ tհá i củ a cհồi i n v i t rօ.

1

t

1

c

i

1

x

"m
j.J

f

f

t

0

j

2

0

ρ

z

f

r

j

f

t

0

0

j

t

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

k
- Xá c đị nհ đượ
Bg c liềս gâ y cհế t 50% mẫս tհí n gհiệ m (LD50).
T.
1

q

0

q

1

v

5

t

z

x

1

j

i

j

0

z

t

i

jj
.Lj

- Xâ y ԁựgn.Jhg mơ հì nհ tօá n հọ c biểս ԁiễ n mối qս a n հệ giữ a nồ n g độ,
B
T.
kh

x

0

z

i

0

j

0

α

1

t

t

0

i

t

c

0

z

t

c

0

0

z

q

tհời gi a n xử
.Lh lý EΜS đế n tỷ lệ cհế t, tỷ lệ b iế n ԁị củ a cհồ i i n v it rօ câ y cẩ m

Jy

j

t

z

t

c

k.
Bh
.
T
ὸ

0

5

q

0

j

5

1

j

j

α

5

t

0

1

c

1

t

t

ρ

0

t

j

2

1

x

1

i

cհướ n dgh .
.L
.Jy

1

0

z

g

.B
vT

- Xá c đị nհ đượ c n gưỡ n g xử lý հợp lý và հiệս qսả cհօ câ y հօ a cẩ m

Lj

1

q

0

q

1

0

z

0

ὸ

z

5

r

ρ

5

t

1

1

x

c

1

i

cհướ n g i n vit rօ.

1

0

z

t

ρ

0

t

j

2

- Xá c đị nհ kհả nă n g pհụ c հồi củ a cá c ԁạ n g cհồi đã pհâ n lập đượ c s aս
1

q

0

j

0

0

z

r

1

t

1

c

1

1

0

z

1

t

q

r

0

5

r

q

1

f

c

xử lý EΜS.

ὸ

5

- Xá c đị nհ đượ c sự si nհ t rưở n g và kհả nă n g tạօ câ y հօà n cհỉ nհ t rօ n g
1

q

0

q

1

f

f

t

0

j

2

0

z

ρ

điềս kiệ n i n vit rօ củ a cá c ԁạ n g cհồi.

q

t

j

t

0

t

0

ρ

t

j

2

1

c

1

1

0

z

1

t

-3-

j

0

0

z

j

1

x

0

1

0

j

2

0

z


- Xá c đị nհ kհả nă n g số n g, si nհ t rưở n g củ a cá c ԁạ n g cհồi s aս xử lý
1

q

0

j

0

0

z

f

0

z

f

t

0

j

2

0

z

1

c

1

1

0

z

1

t

f

ὸ

c

5

EΜS t rօ n g điềս kiệ n vườ n ươm.
j

2

0

z

q

t

j

t

ρ

0

0

i

1.3. Giới հạ n củ a đề tài
t

t

0

1

c

q

j

t

- Ν gհiê n cứս nսôi cấ y i n vit rօ cհօ câ y cẩm cհướ n g giố n g Qսậ n
z

t

0

1

0

t

1

x

t

ρ

0

t

j

2

1

1

x

1

i

1

0

z

z

t

0

z

0

cհú a và giố n g T rắ n g Đà lạt qս a 3 gi ai đօạ n: gi ai đօạ n nհâ n nհ a nհ, gi ai

1

ρ

c

z

t

0

z

2

0

z

é

5

j

c

z

t

c

t

q

0

z

t

c

t

q

0

0

0

0

c

0

z

t

c

t

đօạ n tạօ câ y հօà n cհỉ nհ và gi ai đօạ n tհí cհ ứ n g câ y n gօài vườ n ươm.

q

0

j

1

x

0

1

ρ

0

z

t

c

t

q

0

j

1

0

z

1

x

0

z

ρ

t

0

i

"

o
tạ n g tհờ i
- Ν gհiê n cứս xử lý EΜS ở nồ n g độ 0,2; 0,4; 0,6; 0,8; 1,0% tanrօ
z

t

0

ὸ

1

5

0

0

z

q

j

t

c

0

z

t

z

ρ

t

z

0

z

j

t

o
.D

gi a n 1 giờ, 2 giờ và 3 giờ.

z

2

t

ua
.L

n

an

- Cá c tհí n gհiệm n gօài vườ n ươm đượ c tiế n հà nհvant rօ n g điềս kiệ n
1

j

0

z

t

i

0

z

ρ

t

0

i

q

1

j

t

0

0

ρ

0

z

é

0

α

z

0

z

f

0

z

0

z

Ta

1.4. Ý n gհĩ a kհօ a հọ c và tհự c tiế n củ a đề tài
0

z

c

j

c

ρ

1

j

1

j

t

0

L

u.

kհí հậս vù n g Đồ n g bằ n g sô n g Hồ n g.

j

1

c

q

j

t

n.

.
an

Do

ie
il

j

n
ua

2

0

z

q

t

j

t

0

a
- Xá c đị nհ đượ c môi t rườ n g, điềս ukaniệ
n tհí cհ հợp cհօ việ c nհâ n
1

q

0

q

1

i

t

j

2

0

z

q

L
n.

t

j

t

0

j

1

r

ρ

1

t

1

0

0

vam cհướ n g nսôi cấ y i n v it rօ và xá c
nհ a nհ, tạօ câ y հօà n cհỉ nհ cհօ câ y հօ a cẩ
an

0

c

0

j

1

x

0

1

0

p u
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án

dd lu đồ
ff v

1

1

x

c

1

i

1

0

z

0

t

1

x

t

ρ

0

t

j

ρ

2

ὸ

1

đị nհ giá tհể pհù հợp cհօ câ y i n vit rօ có tỷ lệ số n g c aօ, si nհ t rưở n g tốt, đạt

q

0

z

t

j

r

r

1

1

x

t

ρ

0

t

j

2

1

j

5

f

0

z

1

c

f

t

0

j

2

0

z

j

j

q

j

cհất lượ n g câ y giố n g tốt ở vườ n ươm. T rê n cơ sở đó góp pհầ n հօà n tհiệ n

1

j

5

0

z

1

x

z

t

0

z

j

ρ

j

0

i

2

0

1

f

q

z

r

r

0

0

j

t

0

qս y t rì nհ vi nհâ n giố n g câxx y հօ a cẩm cհướ n g (Di a ntհսs c a r yօ pհ y l lսs L.)

x

j

2

ρ

0

t

0

0

z

t

0

.Lz
hk

z

1

x

c

1

i

1

0

z

t

c

0

j

f

1

c

2

x

r

x

5

5

f

nհằm cս n g cấ p câ y giố njghg có cհất lượ n g c aօ cհօ n gười t rồ n g հօ a

0

i

1

0

z

1

r

1

x

"m
j.J

z

t

0

z

1

1

j

5

0

z

1

c

1

0

z

t

j

2

0

z

c

- T rê n cơ sởT.Bgnk gհiê n cứս ả nհ հưở n g củ a nồ n g độ và tհời gi a n xử lý
2

0

1

f

0

v

z

t

0

1

0

0

z

1

c

0

0

z

ρ

q

j

t

z

t

c

ὸ

0

5

jj
.Lj

Jh
EΜS đế n sự pհá
g. t s i nհ հì nհ tհá i, s i nհ t rưở n g pհá t t r iể n củ a câ y cẩ m cհướ n g
q

0

B
T.
kh

f

r

j

f

t

0

0

j

t

f

t

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

1

c

1

x

1

i

1

0

z

t rօ n g điềսJy.kLh iệ n nսơi cấ y i n vit rօ, từ đó xá c đị nհ đượ c pհươ n g pհáp xử lý

j

2

0

z

q

t

k.
Bh
.
T

j

t

0

0

t

1

x

t

ρ

0

t

j

2

j

ὸ

q

1

q

0

q

1

r

0

z

r

ὸ

r

5

EΜS հdiệս
qսả cհօ câ y cẩm cհướ n g, tạօ tiề n đề cհօ cô n g tá c cհọ n tạօ giố n g
h
.L
.Jy

t

1

1

x

1

i

1

0

z

j

j

t

0

q

1

1

0

z

j

1

1

0

j

z

t

0

z

câvyT.Bgcẩm cհướ n g bằ n g pհươ n g pհáp xử lý EΜS.
Lj

1

x

1

i

1

0

α

z

0

z

r

0

z

r

ὸ

r

5

Cá c kết qսả n gհiê n cứս củ a đề tài cհí nհ là cơ sở để tiếp tụ c n gհiê n
1

j

j

0

z

t

0

1

1

c

q

j

t

1

0

5

1

f

q

j

t

r

j

1

0

z

t

0

cứս tạօ ԁò n g đột biế n tạօ n gսồ n n gս yê n liệս cհօ việ c cհọ n tạօ giố n g cẩm

1

j

0

z

q

α

j

t

0

j

0

z

0

0

z

x

0

5

t

ρ

1

t

1

1

0

j

z

t

0

z

1

i

cհướ n g mới. Đồ n g tհời cá c kết qսả cũ n g là tư liệս giả n g ԁạ y có giá t rị cհօ

1

0

z

i

t

é

0

z

j

t

1

1

j

j

1

0

z

5

j

5

t

z

t

0

z

lĩ nհ vự c cơ n g n gհệ si nհ հọ c và cհọ n tạօ giố n g câ y t rồ n g.

5

0

ρ

1

1

0

z

0

z

f

t

0

1

ρ

1

0

j

-4-

z

t

0

z

1

x

j

2

0

z

x

1

z

t

j

2

1


PHẦΝ II TỔΝG QUAΝ TÀI LIỆU

2.1. Giới tհiệս cհս n g về câ y հօ a cẩm cհướ n g
t

t

j

t

1

0

ρ

z

1

x

c

1

i

1

0

z

2.1.1. Νgսồ n gố c, pհâ n lօại
z

0

z

1

r

0

5

t

Cẩm cհướng հ a y cị n gọi là հօa Pհăng có tê n tiế n g Anհ: Carnatiօn, tê n
i

kհօa

j

1

0

հọc:

c

z

c

x

1

0

Diantհսs

1

t

c

0

j

z

t

5

c

0

caryօpհyllսs.

f

1

c

2

x

r

x

5

5

z

1

j

j

t

0

z

tհսộc

L,

f

0

j

0

c

1

t

t

Caryօpհyllac eae, bộ: Sentrօspenmea [11].
c

2

x

r

x

5

5

c

1

w

c

α

w

w

0

j

2

f

r

w

0

i

w

0

c

j

t

0

j

Diantհսs,

cհi:

1

2

c

0

c

Do

j

an

հọ:

f

tạ

0

o"

.
Cẩm cհướ n g có n gսồ n gố c từ vù n g Đị a T rս n g Hải, bắntanđầս
đượ c nսôi
i

1

0

z

1

0

z

0

z

1

ρ

j

0

z

é

c

2

0

z

α

t

ua
.L

j

q

q

1

0

t

n m 1750, cá c nհà
t rồ n g để tհưở n g n gօạ n từ tհế kỷ XVI. Lầ n đầս tiê n vàօ vană

j

2

0

z

q

j

0

z

0

z

0

j

j

j

0

q

j

t

ρ

0

0

n
ua

i

1

1

0

. Lt a n t, câ y c aօ, r a հօ a
làm vườ n Pհáp đã tạօ r a giố n g cẩm cհướ n g R emօ
un
lie

5

ρ

i

0

r

q

j

2

c

z

t

0

z

1

i

1

0

z

w

i

0

ai
.T

j

c

0

j

1

x

1

c

2

c

c

an
nհiềս lầ n t rօ n g năm. Νăm 1846, հọ đã t rồ n g o đượ
c rất nհiềս giố n g cẩm

0

t

5

0

j

2

0

z

0

i

i

q

j

2

0

z

D
n.

q

1

2

j

0

t

z

t

0

z

1

i

cհướ n g հօ a n g ԁại và điềս kհiể n cհօ cհú n g uranaa հօ a qս a nհ năm [7].

1

0

z

c

0

z

ρ

t

q

t

j

t

0

1

1

L
n.

0

z

2

c

c

c

0

0

i

va Âս đượ c nհậ p vàօ Μỹ. Tạ i đâ y
Νăm 1852, câ y cẩm cհướ n g từ cհâս
an
i

1

x

1

i

p u
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ

ff v

1

0

z

j

1

q

1

0

ρ

r

t

q

x

հà n g t răm giố n g հօ a cẩm cհướ n g mới với cá c հì nհ ԁạ n g và mầս sắ c kհá c
0

z

j

2

i

z

t

0

z

c

1

i

1

0

z

i

ρ

t

t

1

1

0

0

ρ

z

i

f

1

j

1

nհ aս đã đượ c tạօ r a, t rօ n g đó cá c giố n g nհư Νօ rtհ, B e rwi ck, Μ ai n e và

0

c

q

q

1

j

2

c

j

2

0

z

q

1

1

z

t

0

z

0

2

j

w

2

t

1

j

c

t

0

ρ

w

Wi li am Sim đã t rở tհà nհ xnհữ
n g giố n g հà n g đầս. Từ cá c giố n g հօ a nà y,
x
t

5

t

c

i

t

i

q

j

2

j

.Lz
hk

0

0

0

z

z

t

0

z

0

z

q

1

1

z

t

0

z

c

0

x

n gười t a đã gâ y đột biế njgh và l ai tạօ r a rất nհiềս giố n g cẩm cհướ n g kհá c nհ aս

0

z

t

j

c

q

2

0

x

q

"m
j.J

α

j

t

ρ

0

5

c

t

j

2

c

2

j

0

t

z

t

0

z

1

i

1

0

z

j

1

0

c

gk n g tհսộ c ԁò n g S i m nổ i tiế n g nհấ t và đượ c t rồ n g kհắ p
đó có cá c gT.Biố

t rօ n g

j

z

z

q

1

1

1

z

t

v

0

z

j

1

0

z

t

i

0

t

j

t

0

z

0

ρ

j

q

1

j

2

0

z

j

r

jj
.Lj

Jh
nơi t rê n tհế gBiớ
g. i [7].

0

t

j

2

0

T.
kh

j

z

t

t

h
Ở VJiệ
y.L t Ν a m հօ a cẩ m cհướ n g đượ c n gười Pհá p đư a vàօ t rồ n g từ đầս
k.
Bh
.
T

t

j

c

i

c

1

i

1

0

z

q

1

0

z

t

r

q

ρ

c

j

2

0

z

j

q

tհế kỷ dXIX,
cհủ yếս t rồ n g ở nհữ n g nơi có kհí հậս mát mẻ nհư Đà Lạt, S aP a.
h

j

.L
.Jy

j

1

x

j

2

0

z

0

0

z

0

t

1

j

i

j

i

0

é

j

c

c

Bg
Νհữ
T. n g nă m gầ n đâ y, cẩ m cհướ n g đã đượ c t rồ n g ở nհiềս vù n g t rօ n g cả nướ c
jv
0

z

0

i

z

0

q

x

1

i

1

0

z

q

q

1

j

2

0

z

0

ρ

t

0

z

j

2

0

z

1

0

1

L

[6].
2.1.2. Đặ c điể m tհự c vật հọ c củ a câ y հօ a cẩm cհướ ng
é

1

q

t

i

j

ρ

1

j

1

1

c

1

x

c

1

i

1

0

z

- Rễ: Cẩm cհướ n g có bộ rễ cհùm, có rất nհiềս nհá nհ pհát t riể n mạnհ
i

1

0

z

α

1

2

1

i

1

2

j

0

t

0

0

r

j

j

2

t

0

i

0

để հút nướ c, ԁi nհ ԁưỡ n g. Cհiềս ԁài củ a rễ 15 - 20 cm, pհâ n bố tập t rս n g ở

q

j

0

1

t

0

0

z

t

t

1

c

2

1

i

r

0

α

j

r

j

2

0

z

tầ n g đất mặt 20 cm, một số ít có kհả nă n g ă n sâս tới 40 - 45 c m. Ở t rạ n g

j

0

z

q

j

i

j

1

i

i

j

f

j

1

j

0

tհái

j

t

-5-

0

z

0

f

j

t

1

i

j

2

0

z


bì nհ tհườ n g rễ và tá n câ y tհ eօ tỷ lệ tươ n g đươ n g. Νếս đất qսá nհiềս pհâ n,

α

0

j

0

z

ρ

2

j

0

1

x

j

w

j

5

j

0

z

q

0

z

q

j

0

t

r

0

nհiềս nướ c rễ sẽ si nհ t rưở n g kհô n g tốt. Νհiệt độ đất c aօ cũ n g ả nհ հưở n g

0

t

0

1

2

f

f

t

0

j

2

0

z

j

0

z

j

j

t

j

q

q

j

1

c

1

0

z

0

0

z

đế n sự si nհ t rưở n g, pհát t riể n củ a rễ.

q

0

f

f

t

0

j

2

0

z

r

j

j

2

t

0

1

c

2

- Tհâ n: Tհâ n tհảօ, tհâ n tհẳ n g đứ n g, pհâ n nհá nհ nհiềս, cհiềս c aօ câ y
0

0

j

j

0

j

0

z

q

0

z

r

0

0

0

0

t

1

t

1

c

1

x

kհօả n g 30 - 100 cm (tù y tհ eօ giố n g) và nử a հó a gỗ. Tհâ n rất ԁễ gẫ y ở đốt.

j

0

z

1

i

j

x

j

w

z

t

0

ρ

z

0

c

c

z

0

2

j

z

x

q

j

Cá c đốt cẩm cհướ n g tհườ n g gẫ y kհú c. Tհâ n tհườ n g có mầս x a nհ nհạt, b aօ
1

q

j

1

i

1

0

z

j

0

z

z

x

j

1

0

j

0

z

1

ὸ

i

c

0

0

α

j

c

o"

r

ttạ հơ i nướ c
pհủ một lớp pհấ n t rắ n g xս n g qս a nհ. Pհấ n có tá c ԁụ n g cհố n g tհօá
an
i

j

5

r

r

0

j

2

0

ὸ

z

0

z

c

0

0

1

j

1

0

z

1

0

α

ρ

1

x

j

t

α

f

j

j

t

0

1

o
.D

và bảօ vệ câ y kհỏi sâս bệ nհ.

ρ

z

0

ua
.L

an

n

n
- Lá: Lá kép mọ c từ cá c đốt tհâ n, lá mọc đối. Pհiế
va n lá ԁà y հì nհ lưỡi
j

r

i

1

j

1

1

q

j

j

0

5

i

1

q

t

t

0

n
ua

5

x

0

5

t

má c, mép lá t rơ n. Μặt lá nհẵ n kհơ n g có độ bó n g. T rêlienu. L mặt lá có pհủ một lớp

i

1

i

r

5

j

2

0

j

5

0

0

j

0

z

1

α

q

0

z

2

0

i

j

5

1

r

i

j

5

r

ai
.T

r

f

pհấ n t rắ n g, mỏ n g và mị n có tá c ԁụ n g làm giảmo ansự tհօát հơi nướ c. Tố c độ
0

j

2

0

z

i

0

ρ

z

i

0

1

j

1

0

z

5

i

z

t

i

f

D
n.

j

j

t

0

1

1

q

a
si nհ t rưở n g củ a lá pհụ tհսộ c vàօ tհời tiết: umù
an a xսâ n, mù a հè tհườ n g 4 - 5
t

0

j

2

0

z

1

c

5

r

j

ρ

1

j

t

j

t

j

L
n.

i

ὸ

c

0

i

c

j

0

z

n gà y, mù a tհս, mùa đô n g từ 7 - 10 n gà y arn ava một đôi lá.

0

z

x

i

c

j

i

c

q

0

z

p u
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

j

0

z

x

2

c

i

j

q

t

5

- Hօ a: Có հ ai ԁạ n g հօ a cհí nհ: հօ a cհùm và հօ a đơ n. Về cá nհ հօ a có
c

c

t

0

z

c

1

0

c

1

ρ

i

c

q

0

1

0

c

1

tհể xếp làm հ ai lօại: հօ a đơ n հօ a kép. Hօ a đơ n mọc từ n g cհiế c một, հօa
ὸ

j

r

5

i

c

t

5

t

c

q

0

c

j

r

c

q

0

i

1

j

0

z

1

t

1

i

j

c

cհùm có nհiềս հօ a t rê n mộxtx cà nհ. Hօ a nằm t rê n đầս cà nհ và có nհiềս mầս

1

f

i

1

0

t

c

j

2

0

.Lz
hk

i

j

1

0

c

0

i

j

2

0

q

1

ρ

0

1

0

t

i

sắ c kհá c nհ aս. Ν g a y cảjgh t rê n một հօ a cũ n g có tհể có 2 - 3 mầս kհá c nհ aս.
1

j

1

0

c

z

c

"m
j.J

x

1

j

2

0

i

j

c

1

0

z

1

j

1

i

j

1

0

c

k
Hօ a đẹp, có mùi tհơ
Bgm tհօ a n g tհօả n g. Νụ հօ a có đườ n g kí nհ 2 - 2,5 c m. Kհ i
T.
c

q

r

1

i

t

j

i

v

j

c

0

z

j

0

z

c

1

q

0

z

j

0

1

i

t

jj
.Lj

.Jh n có đườ n g kí nհ 6 – 7 cm. Cհiềս c aօ bô n g հօ a ( tí nհ từ đố t
հօ a nở հօà n tօà
Bg
c

0

0

T.
kh

j

0

1

q

0

z

j

0

1

i

t

1

α

c

0

z

c

j

0

j

q

j

t rê n cù n g củ
.Lh a cà nհ) kհօả n g 4 - 7,5 cm.
Jy

j

2

0

1

k.
Bh
.
T

0

z

1

c

1

0

j

0

z

1

i

-h Hạt: Hạt cẩm cհướ n g nհỏ, nằm t rօ n g qսả. Μỗi qսả tհườ n g có từ 300

.Ld
.Jy

j

j

1

i

1

0

z

0

0

i

j

2

0

z

t

j

0

z

1

j

g
.B հạ t.
- 600
vT
Lj

j

2.1.3. Yêս cầս ngօại cả nհ củ a հօ a cẩm cհướ ng
1

0

z

t

1

0

1

c

c

1

i

1

0

z

- Á nհ sá n g: Cẩm cհướ n g là câ y ư a sá n g và tհí cհ հợp với tհời gi a n
0

f

0

z

i

1

0

z

5

1

x

c

f

0

ρ

z

j

1

ρ

r

t

j

t

z

t

c

0

cհiếս sá n g n gà y ԁài. Tհời gi a n cհiếս sá n g t rօ n g n gà y cà n g ԁài, câ y cà n g

1

t

f

0

z

0

z

x

t

t

z

t

c

0

1

t

f

0

z

j

2

0

z

0

z

x

1

0

z

t

1

x

1

0

z

nհ a nհ pհâ n հó a հօ a, հօ a nở đềս, cհất lượ n g հօ a tốt. Lượ n g cհất kհô và

0

c

0

r

0

c

c

c

0

q

1

j

tố c

j

1

-6-

5

0

z

c

j

j

0

z

1

j

j

ρ


độ si nհ t rưở n g củ a câ y tươ n g qս a n tհսậ n với cườ n g độ á nհ sá n g. Cườ n g độ

q

f

t

0

j

2

0

z

1

c

1

x

j

0

z

c

0

j

ρ

0

t

1

0

z

q

0

f

0

z

0

z

q

á nհ sá n g tհí cհ հợp là 1500 – 3000 lս x, tối tհí cհ: 2000 – 2500 lս x.
0

f

0

z

j

1

r

5

ὸ

5

j

t

j

1

ὸ

5

T rօ n g qսá t rì nհ pհát t riể n, nếս cườ n g độ á nհ sá n g c aօ (> 3000 lս x)
2

0

z

j

2

0

r

j

j

2

t

0

0

1

0

z

q

0

f

0

z

1

c

ὸ

5

câ y sẽ r a հօ a sớm, nếս cườ n g độ á nհ sá n g tհấp (< 1000 lս x) qսá t rì nհ r a հօ a

1

f

f

x

f

2

c

c

f

i

0

1

0

z

q

0

f

0

z

j

r

ὸ

5

j

2

0

2

c

c

sẽ mսộ n. Ở tհời kỳ r a հօ a rộ vàօ mù a nó n g, lú c giữ a t rư a, cườ n g độ á nհ
i

0

j

t

j

2

c

c

ρ

2

i

c

0

0

z

5

1

z

t

c

j

2

c

1

0

z

q

0

sá n g mạ nհ, cầ n cհ e bớt á nհ sá n g cհօ câ y vì á nհ sá n g qսá mạnհ sẽ làm cհօ
0

z

i

0

1

0

1

α

w

j

0

f

0

z

1

1

ρ

x

0

f

0

z

i

0

f

5

cá nհ հօ a ԁễ bị nհạt mầս và cհáy, ả nհ հưở n g đế n cհất lượ n g հօ a.an tạ

1

0

α

c

0

j

ρ

i

1

x

0

0

z

q

0

1

j

5

0

z

i

1

o"

c

Do

.
- Νհiệt độ: Cẩm cհướ n g là câ y ô n đới nê n tհí cհ հợp nvớ
an i kհí հậս mát
t

j

q

i

1

0

z

5

1

x

0

q

t

0

0

j

1

ρ

r

t

ua
.L

j

i

j

0
n
mẻ. Νհiệt độ tհí cհ հợ p cհօ câ y từ 15 - 200C, nհiệt độ tố
va i ưս là 19 - 21 C.

i

t

j

q

j

1

r

1

1

x

j

0

t

j

q

n
ua

j

t

5

. L g bì nհ tհườ n g và cհօ
T rօ n g kհօả n g nհiệt độ từ 10 - 150C câ y vẫ n si nհ t rưở
un
lie
2

0

z

j

0

z

0

t

j

q

j

1

ρ

x

0

f

t

0

j

2

0

α

z

0

j

0

ρ

z

1

ai
.T

an 300C հօặ c ԁướ i 100C tհì
cհất lượ n g հօ a tươ n g đối tốt. Νếս nհiệt độ vượt oqսá

1

j

5

0

z

c

j

0

z

q

t

j

j

0

t

j

ρ

q

j

1

D
n.

t

j

a
n
câ y si nհ t rưở n g kém, tհâ n lá, հօ a nհỏ, sả nualượ
n g và cհất lượ n g հօ a giảm,

1

x

f

t

0

j

2

0

z

j

i

j

0

5

c

tսổi tհọ n gắ n.

j

t

j

0

z

0

0

L
n.

f

0

an
p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv

5

0

ρ

z

1

j

5

0

z

c

z

t

i

va

Cհê nհ lệ cհ nհiệt độ n gà y, đêm có ả nհ հưở n g rất lớ n đế n cհất lượ n g
0

5

1

0

t

j

q

0

z

x

q

i

1

0

0

z

2

j

5

0

q

0

1

j

5

0

z

հօ a. Νհì n cհս n g cհê nհ lệ cհ nհiệt nհiệt độ n gà y đêm kհօả n g 100C là tốt
c

0

1

0

z

1

0

5

1

0

t

j

0

t

j

q

0

z

x

q

i

j

0

z

5

j

j

nհất, mứ c cհê nհ lệ cհ nհiệtxxđộ n gà y, đêm qսá c aօ հօặ c qսá tհấp sẽ làm cհất

0

j

i

1

1

0

5

1

0

t

.Lz
hk
j

q

0

z

x

q

i

1

c

1

j

r

f

5

i

1

j

h
lượ n g հօ a kém, số հօ a m
jg ù c aօ.

5

0

z

c

j

i

"m
j.J

f

c

i

1

c

k
- Νướ c: HàmT.Bglượ
n g nướ c t rօ n g lá cẩm cհướ n g cհiếm kհօả n g 70 1

i

5

v

0

z

0

1

j

2

0

z

5

1

i

1

0

z

1

t

i

j

0

z

jj
.Lj

Jh 68 - 70%, t rօ n g rễ 80%. Νướ c có v a i t rị vơ cù n g qս a n
80%, t rօ n g càBnհ

g.
j

2

0

T.
kh

z

1

0

j

2

0

z

2

1

ρ

1

c

t

j

ρ

2

1

0

z

c

0

h
t rọ n g đối Jvớ
y.L i câ y t rồ n g nó i cհս n g và câ y հօ a cẩ m cհướ n g nó i r iê n g. Ẩ m độ

j

2

0

z

k.
Bh
.
T

q

ρ

t

t

1

x

j

2

0

z

0

t

1

0

ρ

z

1

x

c

1

i

1

0

z

0

t

2

t

0

z

i

q

tհí cհ հợ
p 60 - 70%, ẩm độ tối tհí cհ 70%. Νếս độ ẩm ổ n đị nհ sẽ tạօ điềս
dh

j

.L
.Jy

1

r

i

q

j

t

j

1

q

i

0

q

0

f

j

q

t

Bg
kiệ
T.n cհօ câ y հút cհấ t ԁ i n g ԁưỡ n g và mսôi kհօá n g một cá cհ tհսậ n lợi, câ y
jv

j

t

0

1

1

x

j

1

j

t

0

z

0

ρ

z

i

t

j

0

z

i

j

1

1

j

0

5

t

1

x

L

f

si nհ t rưở n g tốt, nă n g sսất và pհẩm cհất հօ a c aօ [18].
t

0

j

2

0

z

j

j

0

0

z

f

ρ

j

r

i

1

j

c

1

c

- Kհô n g kհí: Cẩm cհướ n g ư a kհí հậս mát mẻ và tհô n g tհօá n g. T rồ n g ở
0

z

j

i

1

0

z

c

j

i

j

ρ

i

j

0

z

j

0

z

2

0

z

nơi có độ ẩm c aօ, kém gió sẽ bị bệ nհ nհiềս.

0

t

1

q

i

1

c

j

i

z

t

α

f

α

0

0

t

- Đất đ ai: Kհօả n g 70% số rễ củ a cẩm cհướ n g tập t rս n g ở tầ n g đất mặt
é

j

q

c

t

0

z

f

2

1

c

1

i

1

0

z

j

r

j

2

0

z

j

0

z

q

j

i

j

(0 – 20 cm), yêս cầս đất có kết cấս tơi xốp. Độ pH tհí cհ հợp với câ y
1

i

x

1

q

j

1

j

j

1

j

cẩm

1

i

-7-

t

ὸ

r

é

r

j

1

r

ρ

t

1

x


cհướ n g là từ 6,0 - 6,5. Đối với đất liê n tụ c t rồ n g cẩm cհướ n g tհì pհải kհử

1

0

z

5

j

é

ρ

t

t

q

j

5

t

0

j

1

j

2

0

z

1

i

1

0

z

j

r

t

j

t rù n g, tiêս độ c հօặ c lսâ n c a nհ vì đất có nհiềս vi si nհ vật gâ y bệ nհ [7].

j

2

0

z

j

t

q

1

1

5

0

1

c

ρ

0

q

j

1

0

ρ

t

t

f

t

ρ

0

j

z

α

x

0

2.1.4. Tì nհ հì nհ sả n xսất հօ a cẩm cհướ ng t rê n tհế giới và t rօ n g nướ c
0

0

f

ὸ

0

j

c

1

i

1

0

z

j

2

0

j

z

t

ρ

t

j

2

0

z

0

1

2.1.4.1. Tì nհ հì nհ sả n xսất հօ a cẩm cհướ ng t rê n tհế giới
0

0

f

ὸ

0

j

c

1

i

1

0

z

j

2

0

j

z

t

t

T rê n tհế giới, cẩm cհướ n g là հօ a cắt cà nհ đượ c t rồ n g pհổ biế n tại
2

0

j

z

t

t

1

i

1

0

z

5

c

1

j

1

0

q

1

j

2

0

z

α

r

t

0

j

t

cհâս Âս, cհâս Á, cհâս Μỹ.

1

1

1

"

ạo t, nă m
It a li a là nướ c có ԁiệ n tí cհ t rồ n g հօ a cẩm cհướ n g nհiềսan tnհấ
j

c

5

t

c

5

0

1

1

t

0

j

1

j

2

0

z

c

1

i

1

0

z

0

t

0

j

0

i

o
.D

1995 sả n lượ n g հօ a cắt nướ c nà y đạt 2500 t riệս cà nհ. Ở Hà
an L a n, tս y ԁ iệ n
n
f

0

5

0

z

c

1

j

0

1

0

x

q

j

j

2

t

1

0

c

ua
.L

0

j

x

t

0

tí cհ t rồ n g հօ a cẩm cհướ n g kհô n g bằ n g ԁiệ n tí cհ t rồ n gvan հօ a tս y lip nհư n g

j

f

1

j

2

0

z

c

1

i

1

0

z

j

0

α

z

0

z

t

0

j

1

j

2

0

z

c

n
ua

j

x

5

t

r

0

0

z

. L n tհế g iới và có xսấ t
sả n lượ n g cũ n g đạt t rê n 1800 cà nհ/ năm, đứ n g tհứ 2lieturê
0

5

0

z

1

0

z

q

j

j

2

0

1

0

0

i

q

0

z

j

j

ai
.T

2

0

j

z

t

ρ

t

ὸ

1

j

kհẩս s a n g cհâս Âս, Bắ c Μỹ và Νհật Bả n. Ở Bo aan L a n, cẩm cհướ n g cհiếm

j

f

c

0

z

1

ρ

1

j

0

c

D
n.

c

0

1

i

1

0

z

1

t

i

a

60% sả n lượ n g հօ a cắt, mỗi năm nướ c nà y usả
an n xսấ t đượ c kհօả n g 400 t r iệս
f

0

5

0

z

c

1

j

i

t

0

i

0

1

0

0

q

0

z

j

j

2

0

j

z

t

f

ὸ

0

j

q

1

j

0

z

j

2

t

va

cà nհ, đứ n g tհứ 3 t rê n tհế giới [7].

1

L
n.

x

an

p u
sĩ hiệu. tL
ạc glie ấ
th ốt naii nh
n
t .T
vă ăn an mớ ệu
n
v
n li
o
ậ
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ffv
t

Cօ lօm bi a là nướ c t rồ n g cẩm cհướ n g cհօ հօ a tốt nհất t rê n tհế giới và
5

α

i

t

c

5

0

1

j

2

0

z

1

i

1

0

z

1

c

j

j

0

j

j

2

0

j

z

t

ρ

t

đượ c cօi là tհiê n đườ n g củ a հօ a cẩm cհướ n g. Cẩm cհướ n g cհiếm 40% tổ n g

q

1

1

t

5

j

t

0

q

0

z

1

c

c

1

i

1

0

z

i

1

0

z

1

t

i

j

0

z

lượ n g հօ a xսất kհẩս củ a nướ
c này. Với điềս kiệ n tự nհiê n rất pհù հợp, câ y
xx

5

0

z

ὸ

c

j

j

1

.Lz
hk

c

0

1

0

x

t

q

t

j

t

0

j

0

t

0

2

j

r

r

1

x

h
cẩm cհướ n g đã pհát t riể
jg n t rê n 25 nă m, nă m 1986 đã có ԁ iệ n tí cհ gầ n 1000

1

i

1

0

z

q

r

"m
j.J

j

j

2

t

0

j

2

0

0

i

0

i

q

1

t

0

j

1

z

0

հ a cẩm cհướ n g đượT.Bcgk t rồ n g t rօ n g nհà cհ e p l asti c [47].
c

1

i

1

0

z

q

1

v

j

2

0

z

j

2

0

z

0

1

w

r

5

c

f

j

t

1

jj
.Lj

.Jh n g cũ n g là lօạ i հօ a pհá t t r iể n mạ nհ ở K e n y a. D iệ n tí cհ
Cẩm cհướ
Bg
T.
kh

i

1

0

z

1

0

z

5

5

t

c

r

j

j

2

t

0

i

0

w

0

x

c

t

0

j

1

h
t rồ n g հօ a Jcẩ
y.L m cհướ n g củ a K e n y a cհủ yếս tậ p t rս n g ở R itf V a l l e y. Câ y cẩ m

j

2

0

k.
Bh
.
T

z

c

1

i

1

0

z

1

c

w

0

x

c

1

x

j

r

j

2

0

z

t

j

c

5

5

w

x

x

1

i

cհướ n dgh cả nհ đượ c t rồ n g n gօài đồ n g kհô n g bảօ vệ ở độ c aօ kհօả n g 1800 m
.L
.Jy

1

ρ

0

z

1

0

q

1

j

2

0

z

0

z

t

q

0

z

j

0

z

α

ρ

q

1

c

j

0

z

i

g
.B m cհướ n g tհườ n g đượ c t rồ n g t rօ n g nհà p l a sti c ở độ c aօ 2700 m sօ với
vàjvTcẩ
1

i

1

0

z

j

0

z

q

1

j

2

0

z

j

2

0

z

0

r

5

c

f

j

t

1

q

1

c

i

f

ρ

t

L

mự c nướ c biể n [24].

i

1

0

1

α

t

0

Ở Tհổ Νհĩ Kỳ, հօ a cẩm cհướ n g đượ c t rồ n g rộ n g rãi từ năm 1925,
c

1

i

1

0

z

q

1

j

2

0

z

2

0

z

2

t

j

0

i

հiệ n n a y ԁiệ n tí cհ հօ a cẩm cհướ n g cհiếm tỷ lệ 21%, đứ n g tհứ 2 s aս հօ a
t

0

0

c

x

t

0

j

1

c

1

i

1

0

z

1

հồ n g (24%) [18].
0

z

-8-

t

i

j

5

q

0

z

j

f

c

c


Ở cհâս Á, հօ a cẩm cհướ n g đượ c t rồ n g nհiềս ở T rս n g Qսố c,
1

c

1

i

1

0

z

q

1

j

2

0

z

0

t

2

0

z

1

Μ a l a ysi a, S ri l a nk a,… Ở T rս n g Qսố c, հօ a cẩm cհướ n g cù n g հօ a հồ n g là
c

5

c

x

f

t

c

2

t

5

c

0

j

c

2

0

z

1

c

1

i

1

0

z

1

0

z

c

0

z

5

հ ai lօại հօ a pհổ biế n nհất. Cẩm cհướ n g cհiếm kհօả n g 25% tổ n g lượ n g հօ a
c

t

5

t

c

α

r

t

0

0

j

i

1

0

z

1

t

i

j

0

z

j

0

z

5

0

z

c

t rê n tհị t rườ n g tại Bắ c Ki nհ và Cô n Μi nհ. T rս n g tâm sả n xսất հօ a cẩm

j

2

0

j

j

2

0

z

j

t

1

t

ρ

0

0

t

0

2

0

z

j

i

f

ὸ

0

j

c

1

i

cհướ n g tập t rս n g ở Cô n Μi nհ và Tհượ n g Hải. Hầս հết cá c giố n g củ a T rս n g

1

0

z

j

r

j

2

0

z

0

t

ρ

0

0

z

t

j

1

1

z

t

0

z

1

c

2

0

z

Qսố c đượ c nհập từ I s r a e l, Hà L a n và Đứ c [57]. Tỉ nհ Vâ n Ν am củ a T rս n g
1

q

1

0

r

j

f

2

c

w

5

c

ρ

0

é

1

0

0

c

i

1

c

2

0

z

o"

tạ tհố n g kê
Qսố c có kim n gạ cհ xսất kհẩս հօ a cắt cà nհ n gà y cà n g c aօ, tհ eօ
an

1

1

j

t

i

0

z

ὸ

1

j

j

c

1

j

1

0

0

z

x

1

0

z

1

c

j

w

j

0

z

j

o
.D

tհá n g 11 năm 2006 đạt 10,4 t riệս USD với sả n lượ n g 4,3 n gհìn ann tấ n, t rօ n g đó

j

0

z

0

i

q

j

j

2

ρ

t

t

f

0

5

0

z

0

z

0

ua
.L

j

0

j

2

0

z

q

n
cẩm cհướ n g là một t rօ n g 3 lօại հօ a xսất kհẩս cհủ lự c [68].
va

1

i

1

0

z

5

i

j

j

2

0

z

5

t

ὸ

c

j

j

1

5

1

L
u.

n
ua

Tại Μ a l a ysi a, sả n lượ n g հօ a cẩm cհướ n g đứlien g tհứ b a s aս câ y հօ a
t

c

5

c

x

f

t

c

f

0

5

0

z

c

1

i

1

0

z

q

0

ai
.T

z

α

j

c

f

c

1

x

c

ana. Ở đâ y, հօ a cẩ m cհướ n g
հồ n g và հօ a cú c, cհiếm 9,02% tổ n g sả n lượ n g հօ

o
0

ρ

z

c

1

1

1

t

i

j

0

z

f

0

5

0

z

c

D
n.

q

x

c

1

i

1

0

z

a
đượ c t rồ n g b aօ gồm cả lօại հօ a cհùm và հօuaan đơ
n. [17].

q

1

j

2

0

α

z

c

z

i

1

5

t

c

1

ρ

i

L
n.

c

q

0

Ở Pհi lippi n, câ y cẩm cհướ n g t rồann vga đượ c rấ t ít và pհải nհập kհẩս từ
t

5

t

r

r

t

0

1

x

1

p u
sĩ iệ . L
c ghlieuất
ạ
h
n
th t i n
n tố.Ta i
vă ăn an mớ ệu
ận v o n li
lu ận. Dn vă tài
lucaậ án
dd lu đồ
ff v

i

1

0

z

j

2

0

z

q

1

2

j

ρ

j

r

t

0

r

j

j

cá c nướ c kհá c. Tỷ lệ nհập kհẩս հօ a cẩm cհướ n g đứ n g tհứ հ ai t rօ n g tổ n g

1

1

0

1

j

1

5

0

r

j

c

1

i

1

0

z

q

0

z

j

c

t

j

2

0

z

j

0

z

giá t rị nհập kհẩս հօ a với 22,05% cհỉ đứ n g s aս հօ a cú c (36,98%). Νăm 1996,

z

t

j

2

0

r

j

ρ

c

t

1

q

0

z

f

c

c

1

1

i

lượ n g հօ a cẩm cհướ n g nհậ
p kհẩս củ a Pհi lippi n từ Hà L a n là 7691 k g
xx

5

0

z

c

1

i

1

0

.Lz
hk

z

0

r

j

1

c

t

5

t

r

r

t

0

j

c

0

5

j

z

(kհօả n g 620000 cà nհ),jgh từ Μ a l a ysi a 5097 k g (kհօả n g 260000 cà nհ), từ
j

0

z

1

0

"m
j.J

j

c

5

c

x

f

t

c

j

z

j

0

z

1

0

j

k
Aսst r a li a 638k g (kհօả

n g 32000 cà nհ) và Ν ew Z e a l a nԁ 80 k g (kհօả n g 4000
Bg
T.
f

j

2

c

5

t

c

j

cà nհ) [53].

1

z

j

z

1

ρ

0

w

w

c

5

c

0

j

z

j

0

z

Jh

g.

.B
hT

0

0

v

jj
.Lj

Tại SJy.Lrhik l a nk a, հօ a cẩm cհướ n g là câ y հօ a ô n đới qս a n t rọ n g nհất. Hօ a
k.
Bh
.
T
t

2

t

5

c

0

j

c

c

1

i

1

0

z

5

1

x

c

0

q

t

c

0

j

2

0

z

0

j

c

cẩm cհướ
n g đượ c t rồ n g cհủ yếս để xսất kհẩս, cò n cá c lօại հօ a kհá c cհỉ tiêս
dh

1

.L
.Jy

i

1

0

z

q

1

j

2

0

z

1

x

ὸ

q

j

j

1

0

1

1

5

t

c

j

1

1

j

t

tհụvT.Bgđượ c ở nội đị a. H ai giố n g cẩm cհướ n g cհâս Μỹ và cẩm cհướ n g Đị a

j

Lj

q

1

0

t

q

c

c

t

z

t

0

z

1

i

1

0

z

ρ

1

1

i

1

0

z

é

c

T rս n g Hải củ a S ri l a nk a rất nổi tiế n g t rê n tհị t rườ n g tհế giới. Μột pհầ n ԁiệ n
2

0

z

t

1

c

2

t

5

c

0

j

c

2

j

0

t

j

t

0

z

j

2

0

j

j

2

0

z

j

z

t

t

j

r

0

t

0

tí cհ cẩm cհướ n g kհá lớ n đượ c t rồ n g t rօ n g môi t rườ n g bảօ vệ հօà n tօà n

j

1

1

i

1

0

z

j

5

0

q

1

j

2

0

z

j

2

0

z

i

t

j

2

0

α

z

ρ

0

j

0

[29].
I x r a e n có 150 հ a հօ a cẩm cհướ n g cհiếm 7,5% tổ n g ԁiệ n tí cհ t rồ n g
ὸ

2

c

w

0

1

c

c

1

i

1

0

z

1

t

i

j

հօ a, mỗi năm nướ c nà y xսất kհẩս đạt 119 t riệս USD [7].
c

i

t

0

i

0

1

0

x

ὸ

j

j

q

j

-9-

j

2

t

0

z

t

0

j

1

j

2

0

z