(Luận án) PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG DẠY HỌC TOÁN CHO SINH VIÊN NGÀNH GIÁO DỤC TIỂU HỌC Ở TRƢỜNG ĐẠI HỌC THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC

BỘGIÁODỤCVÀĐÀOTẠO
TRƢỜNGĐẠIHỌCSƢPHẠMHÀNỘI2

NGUYỄNVĂNĐỆ

PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG DẠY HỌC TOÁN CHO SINH
VIÊNNGÀNHGIÁODỤCTIỂUHỌCỞTRƢỜNGĐẠI
HỌCTHEOTIẾPCẬNNĂNG LỰC

CHUYÊN NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC (Tiểu
học)MÃSỐ:9140101

LUẬNÁNTIẾNSĨGIÁODỤCHỌC
Ngƣờihƣớngdẫnkhoahọc
1) PGS.TSVũ Quốc Chung
2) PGS.TSNguyễnNăng Tâm

HÀNỘI – 2021



1

LỜI CAMĐOAN
Tôix i n c a m đ o a n đ â y l à c ô n g t r ì n h n g h i ê n c ứ u c ủ a r i ê n g t ơ i v ớ i s
ự hƣớngdẫncủaPGS.TSVũQuốcChungvàPGS.TSNguyễnNăngTâm.
Cácsốliệuvàkếtquảnghiêncứutrongluậnánchƣatừngđƣợcaicơngbốtrongbất
kìcơngtrìnhkhoahọcnàokhác.

Tácgiảluậnán

NguyễnVănĐệ


MỤCLỤC
LỜICAMĐOAN.................................................................................................i
MỤCLỤC..........................................................................................................ii
DANHMỤCVIẾTTẮT.....................................................................................vi
DANHMỤCCÁCBẢNG.................................................................................vii
DANHMỤCCÁC HÌNH..................................................................................ix
MỞĐẦU............................................................................................................1
1. Lído chọn đềtài...........................................................................................1
2. Mụcđíchnghiên cứu....................................................................................3
3. Kháchthể,đốitƣợngvàphạmvinghiêncứu.....................................................3
4. Giảthuyết khoahọc......................................................................................3
5. Nhiệmvụ nghiên cứu...................................................................................4
6. Phƣơngphápnghiêncứu...............................................................................4
7. Nhữngluậnđiểmcầnbảovệ...........................................................................5
8. Nhữngđónggóp củaluậnán..........................................................................5
9. Cấutrúc luậnán............................................................................................6
Chƣơng1 .C Ơ S Ở L Ý L U Ậ N C Ủ A V I Ệ C P H Á T T R I Ể N K Ĩ N Ă N G DẠ
YHỌCTỐNCHOSINHVIÊNNGÀNHGIÁODỤCTIỂUHỌC
ỞTRƢỜNGĐẠIHỌCTHEOTIẾPCẬNNĂNGLỰC..........................................7
1.1. Tổngquannghiên cứuvấn đề.....................................................................7
1.1.1. Những nghiêncứuvềkĩnăngdạyhọc tốn............................................7
1.1.2. NhữngnghiêncứuvềpháttriểnKNDHtốnc h o S V n g à n h GDTHt
heo tiếp cậnnănglực...................................................................................10
1.1.3. Nhận xét..........................................................................................12
1.2. Kĩnăngdạyhọctoántiểu họctheotiếpcậnnăng lực....................................13
1.2.1. Mộtsốkháiniệm...............................................................................13

1.2.2. Bản chất của KNDHtoántiểuhọctheotiếp cận nănglực...................16
1.2.3. Đặc điểmKNDHtoántiểuhọc theotiếpcậnnănglực...........................17
1.2.4. Hệthốngkĩnăngdạyhọc tốn tiểuhọc theotiếpcậnnăng lực................18
1.2.5. BiểuhiệnvàcácmứcđộpháttriểnKNDHtốntheotiếpcậnnănglự
ccủaSVngànhGDTHởtrƣờngđạihọc..........................................................20
1.3. LíluậnvềpháttriểnKNDHtốnchoSVngànhGDTHtheotiếp
cậnnănglực...................................................................................................43
1.3.1. Bảnc h ấ t c ủ a p h á t t r i ể n K N D H t o á n c h o S V n g à n h G D T H
theotiếp cận năng lực.................................................................................43
1.3.2. ĐặcđiểmhọctậpcủaSVngànhGDTHởtrƣờngđạihọc.........................44
1.3.3. Nguyêntắc phát triểnKNDH toánc h o S V
n g à n h G D T H ở trƣờngđạihọctheotiếpcậnnănglực.............................45
1.3.4. Mộts ố m ô h ì n h v à P P D H h i ệ n đ ạ i t r o n g p h á t t r i ể n K N D H
toán cho SVngành GDTHtheotiếp cận nănglực........................................47
1.3.5. Mộtsốđiềukiệnđểphátt r i ể n K N D H t o á n c h o S V
n g à n h GDTHtheo tiếp cậnnănglực........................................................57
Kếtluậnchƣơng1...........................................................................................59
Chƣơng 2.THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG DẠY HỌC
TOÁNCHOSINHVIÊNNGÀNHGIÁODỤCTIỂUHỌCỞTRƢỜNGĐẠI
HỌCTHEOTIẾPCẬNNĂNGLỰC..................................................................60
2.1. Kinhnghiệm quốctế vềphátt r i ể n K N D H t o á n c h o S V
n g à n h GDTH............................................................................................60
2.2. Chƣơngtrình đào tạoKNDHtốnchoSVngànhGDTHởtrƣờng
đạihọc...........................................................................................................61
2.3. KhảosátthựctrạngpháttriểnKNDHtốnchoSVngànhGDTH
theotiếp cậnnăng lực.....................................................................................63
2.3.1. Mụcđíchkhảosát..............................................................................63

2.3.2. Đốitƣợngvàđịabànkhảosát...............................................................63
2.3.3. Nộidungkhảosát..............................................................................64
2.3.4. Phƣơngphápvàcơngcụkhảosát.........................................................64
2.3.5. Phântích kếtquảkhảo sát..................................................................65
2.4. Đánhgiáchungvềthựctrạng.....................................................................86
2.4.1. Nhữngthànhtựu...............................................................................87
2.4.2. Những hạn chếvàtháchthức............................................................88
Kếtluậnchƣơng2...........................................................................................89
Chƣơng3.BIỆNPHÁPPHÁTTRIỂNK Ĩ N Ă N G D Ạ Y H Ọ C T O Á N CH
OSINHVIÊNNGÀNHGIÁODỤCTIỂUHỌCỞTRƢỜNGĐẠIHỌCTHE
OTIẾPCẬNNĂNGLỰC..................................................................................90
3.1. Địnhhƣớngxâydựngcácbiệnpháp............................................................90
3.1.1. Địnhhƣớng1:ĐảmbảomụctiêuđàotạoGVtiểuhọcởcáctrƣờngđạ
ihọc 90
3.1.2. Địnhhƣớng2:ĐảmbảonhữngnguyêntắcthenchốtcủaDH
theotiếp cận năng lực.................................................................................90
3.1.3. Địnhhƣớng3:Đảm
bảophùhợpv ớ i t í n h đ ặ c t h ù c ủ a m ơ n Tốnởtiểuhọc....................91
3.1.4. Địnhhƣớng4:Đảmbảophùh ợ p v ớ i t h ự c t i ễ n r è n l u y ệ n K
NDHchoSVởcáctrƣờngđạihọchiệnnay......................................................91
3.2. BiệnpháppháttriểnKNDHtoánchoSVngànhGDTHởtrƣờng
đạihọc theo tiếpcận nănglực.........................................................................91
3.2.1. Biệnpháp1:XâydựngquytrìnhpháttriểnKNDHtốncho
SVngành GDTHtheo tiếpcậnnănglực........................................................91
3.2.2. Biệnpháp2:ThiếtkếchƣơngtrìnhđàotạopháttriểnKNDH
tốn cho SVngành GDTHtheotiếp cận nănglực........................................96


3.2.3. Biệnpháp 3 : Hƣ ớngdẫn S V họctập l í luận về KNDH t oá n
tiểuhọctheotiếpcận năng lực...................................................................100

3.2.4. Biệnpháp4: TổchứcrènluyệnKNDHt o á n c h o S V
n g à n h GDTHtheo tiếp cậnnănglực......................................................105
Kếtluậnchƣơng3.........................................................................................131
Chƣơng4.THỰCNGHIỆMSƢPHẠM.............................................................132
4.1. Kháiqtqtrìnhthựcnghiệm..............................................................132
4.1.1. Mụcđíchthựcnghiệm.....................................................................132
4.1.2. Đốitƣợngthựcnghiệm.....................................................................132
4.1.3. Nộidungthựcnghiệm.....................................................................132
4.1.4. Tiếntrìnhthựcnghiệm.....................................................................134
4.1.5. Tiêuchuẩn vàthangđothựcnghiệm..................................................136
4.2. Kếtquảthựcnghiệm..............................................................................141
4.2.1. KếtquảđánhgiáKNDHtốn củaSV................................................141
4.2.2. Kếtquảtựđánh giáKNDHtốn củaSV............................................148
4.2.3. KếtquảđánhgiáK N D H t o á n c ủ a S V q u a n g h i ê n c ứ u
t r ƣ ờ n g hợp.........................................................................................155
Kếtluậnchƣơng4.........................................................................................162
KẾTLUẬNVÀKIẾNNGHỊ...........................................................................163
DANHMỤCCÁC CƠNGTRÌNH NGHIÊNCỨUĐÃCƠNGBỐ...................166
TÀILIỆUTHAMKHẢO................................................................................167
PHỤLỤC............................................................................................................


DANHMỤCVIẾTTẮT
Viết tắt

Viếtđầyđủ

CNTT

Côngnghệthôngtin

DH

Dạyhọc

ĐC

Đốichứng

GV

Giáoviên

GVTH

Giáoviêntiểuhọc

GDTH

Giáodục tiểuhọc

HS

Họcsinh

HSTH

Họcsinh tiểu học

KN

Kĩ năng

KNDH

Kĩnăngdạyhọc

NVSP

Nghiệpvụsƣphạm

PPDH

Phƣơngphápdạyhọc

PL

Phụlục

SV

Sinhviên

SGK

Sáchgiáokhoa

SGV

Sáchgiáoviên

TTSP

Thựctậpsƣphạm

TN

Thực

XT

nghiệmXemth
êm


DANHMỤCCÁCBẢNG
Bảng1.1.Đánhgiámứcđộthuần thụcKNDHcủaSVn g à n h
G D T H ở trƣờngđạihọc.................................................................21
Bảng1.2.Kếhoạchhọctậpphần dạyhọc nộidungcácyếutốhìnhhọcở
tiểuhọc.............................................................................................53
Bảng2.1.Nhậnđịnhc ủ a g i ả n g v i ê n v ề
c á c p h ƣ ơ n g t h ứ c r è n l u y ệ n KNDHtoáncho SV..............68
Bảng2.2.SV
đánhgiáv ề c á c p h ƣ ơ n g t h ứ c r è n l u y ệ n K N D H t o á n c
h o SV..............................................................................................68
Bảng2.3.Mứcđộthƣờngxuyêncủagiảngviênsửdụngcácchiếnlƣợc
dạyhọchiệnđạitrongđào tạo GVTH.................................................71
Bảng2.4.Sốliệu điềut r a G V , S V h i ể u đ ú n g v ề d ạ y h ọ c
t h e o t i ế p c ậ n nănglực...............................................................72
Bảng2.5.NgunnhâncủaviệcchƣatiếnhànhdạyhọcmơnTốntheo

tiếp cận năng lực củaGV.................................................................73
Bảng2.6.Ngunnhâncủaviệcchƣatiếnhànhhọctậpmơntốntheo
tiếp cậnnăng lực củaSV...................................................................74
Bảng2 . 7 . N h ữ n g k h ó k h ă n k h i d ạ y h ọ c m ô n T o á n t h e o t i ế p
c ậ n n ă n g lực...............................................................................76
Bảng2.8.NhậnthứccủaG V v ề c á c n h ó m K N D H t o á n t h e o t i ế p c ậ
n nănglực.........................................................................................78
Bảng2 . 9 .
Nhậnt h ứ c c ủ a S V v ề c á c n h ó m
K N D H t o á n t h e o t i ế p c ậ n nănglực....................................80
Bảng2.10.MứcđộđạtđƣợccủaGVvềnhữngtiêuchítrongcácnhómKNDHcầ
n pháttriểntheotiếp cận nănglực.......................................................83


Bảng2.11.MứcđộđạtđƣợccủaSVvềnhữngtiêuchítrongcácnhómKNDHc
ần pháttriểntheotiếp cận nănglực.....................................................85
Bảng3.1.Đánh giámứcđộthuầnthụcKNDHcủaSVngành GDTH....................110
Bảng 3.2.Đ á n h g i á m ứ c đ ộ t h u ầ n t h ụ c
K N t h i ế t k ế h ệ t h ố n g c â u h ỏ i trongdạyhọcmơn Tốnởtiểu
họccủaSVngành GDTH.................................................................118
Bảng3.3.ĐánhgiámứcđộthuầnthụcKNsửdụngvàkhaithácCNTTtrongdạy
họcmơn Tốnởtiểu họccủaSVngành GDTH..................................122
Bảng 4.1.Phânphốitần suấtđiểmđánhgiáKNDHtốncủaSVK40.....................141
Bảng4.2.Kết quảxếp loại tổng hợpđánhgiáKNDHcủaSVK40........................142
Bảng4 . 3 . T h am sốt h ố n g k ê kếtquả t hự c n g h i ệ m dạyhọcP P D H t oán
cho SVK40....................................................................................144
Bảng 4.4.Phânphốitầnsuất điểmđánhgiáKNDHtoánchoSVK39....................145
Bảng4.5.Tổnghợpđánh giáKNDHtoán củaSVK39........................................146
Bảng4.6. Tham sốthốngk ê k ế t q u ả t h ự c n g h i ệ m d ạ y
h ọ c r è n l u y ệ n NVSPthƣờngxuyên(nộidungPPDHtoán)choSVK3

9.....................................................................................................147
Bảng4.7.TựđánhgiáKNDHtoán củaSVK40 GDTH.......................................148
Bảng4.8.TựđánhgiáKNDHtoán củaSVK39 GDTH.......................................151
Bảng4.9.KếtquảđánhgiáKNDHtốncủaSVNguyễnThịHồiThu–
K39DGDTH..................................................................................156
Bảng4.10.Kếtquả
đánhgiáKNDHt o á n c ủ a S V N g u y ễ n T h ị H u y ề n Trang–
K39DGDTH..................................................................................158
Bảng4.11.KếtquảđánhgiáKNDHtoáncủaSVNguyễnThuTrang–
K39DGDTH..................................................................................160


DANHMỤCCÁCHÌNH

Hình2.1.ĐánhgiácủagiảngviênvềnộidungchƣơngtrìnhrènluyệnKND
Htốncho SV...................................................................................66
Hình 2.2. So sánh nhận xét của giảng viên và SV về các phƣơng thức
rènluyệnKNDHtốn.........................................................................69
Hì nh 3.1.Quitrìnhchungphát triểnKNDH tốnchoSVở tr ƣờng đại
họctheotiếp cậnnăng lực..................................................................95
Hình4.1.ĐƣờngbiểudiễnkếtquảđánhgiáKNDHtốncủaSVK40......................143
Hình4.2.ĐƣờngbiểudiễnkếtquảđánhgiáKNDHtốncủaSVK39......................146


1

MỞĐẦU
1. Lído chọnđềtài
PháttriểnKNDHkhơngphảilàvấnđềmới,thậmchíkhunglíthuyếtv
ềKNDHvàvấnđềđàotạo,bồidƣỡngKNDHngàynayđãđƣợclàmsángtỏtrênnhiềuphƣơng

diệncảvềquanniệmlẫnphânloại,hệthốnghóaKNDH;phƣơng pháp và chiến lƣợc để đào tạo
KNDH cho SV sƣ phạm. Mặc dù vậy,khibànvềKNDHvànhữngvấnđềliênquantớiDHcácmôn
họccụthểcũngchƣabaogiờlàcũvàluônthuhútđƣợcsựquantâmcủagiớichuyênmôn,đặc biệt trong những
giai đoạn bƣớc ngoặt; giai đoạn có sự chuyển giao giữacác quan điểm giáo
dục

hay

sự

xuất

hiện

của

một

mơ

hình

giáo

dục

mới:

Đàotạotheohƣớngpháttriển nănglựcngƣờihọc.
Theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11 năm 2013 của

Banchấp hành Trung ƣơng Đảng về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và
đàotạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp hố hiện đại hố trong điều kiện kinh tế
thịtrƣờng định hƣớng xã hội chủ nghĩa, hội nhập quốc tế và Đề án đổi mới
giáodục phổ thơng thì tồn bộ hệ thống giáo dục nói chung và GDTH nói
riêng
sẽcómộtchândung,diệnmạomớikhácnhiềusovớitrƣớcđây,từmụctiêu,nộidung,
phƣơngphápgiáodụcđếncơchế,chínhsách,điềukiệnbảođảmthựchiện q trình giáo dục. Trong số
những

vấn

đề

định

hƣớng

đổi

mới

của

nềngiáodục,thìđổimớivềcáchtiếpcậnhayquanđiểmgiáodụcđƣợcxemlà
cốtlõi,cótầmảnhhƣởnglớnlaonhấttớisựthayđổicủanềngiáodụcvàquyđịnhmọisựđịnhhƣớngđổimớikhác.Hƣớng
tiếpcậntruyềnthốngcủachúng ta là coi trọng nội dung, coi trọng tri thức cần truyền
thụ

tới

ngƣời

học.Cịnxuthếđổimớigiáodụcngàynaytiếpcậntheoquanđiểmhiệnđạihƣớngvàoviệc
pháttriểnnănglựcchongƣờihọc,nộidungchỉđƣợcxemlàcơngcụđểngƣờihọcpháttri
ểnnănglựccánhântrongqtrìnhhọctập.Mọiphƣơngphápvà
KNDHmàGVsửdụngđểtổchứcvà triểnkhaiq trìnhhọc tậpcủa


ngƣời học phải hƣớng vào việc phát triển toàn diện cả phẩm chất và năng
lựcchohọ.
Nhƣ vậy, hệ thống KNDH theo tiếp cận năng lực đáp ứng đổi
mớichƣơng trình GDTH hiện nay chắc chắn có nhiều thay đổi. Sự thay đổi
ấy chủyếulàsựdịchchuyểngiữaloạiKNtruyềnthụtrithứcsangloạiKNtổchứchoạt động học tập cho
ngƣời

học,

tăng

cƣờng

bổ

sung

thêm

các

KNDH

mangtínhđị nh hƣ ớ nghọc tậpc h o H S , đánhgi á k ế t quả họctập c ủ a H S . Và đ
ặ c biệt, trong mỗi KNDH môn học cũng sẽ đƣợc cấu trúc lại cho phù hợp
vớiđịnhhƣớngpháttriểnnănglựcchongƣờihọc.
Vấnđềconngƣờisẽlnlàkhâuthenchốt,làyếutốquyếtđịnhnhấttớithành cơng cho
mọi

sự

thay

đổi,

trong

đó

có

đổi

mới

giáo

dục.

Đổi

mới

giáodụcnóichungvàđổimớigiáodụcphổthơngnóiriêngcóđƣợcthựchiệntriệtđể,hiệuquả
haykhơngchínhlàphụthuộcvàođộingũGV.Điềunàycũngcónghĩa: cơng tác đào tạo GV ở các
trƣờng sƣ phạm, mà nhất là các trƣờng ĐạihọcSƣphạmsẽgópphầntolớnvàocơngcuộcđổi
mới

giáo

dục

phổ

thơngtronggiaiđoạnhiệnnay.ChứcnăngmớicủangƣờiGVtrongxãhộihiệnđạilàdạy cho HS
cách

học,

cách

tự

học.

Những

phƣơng

pháp

mà

đặc

biệt

là

KNDHhọđƣợcđàotạoởtrƣờngĐạihọcSƣphạmchínhlàchìakhóa,làphƣơngtiệnthiếtyếuvà
hữchnhấtđểhọgópphầnvàosựnghiệpchungcủatồnĐảng,tồndânvềđổimớigiáodục.
Để góp phần nghiên cứu về vấn đề phát triển KNDH cho SV
ngànhGDTH ở trƣờng đại học đáp ứng u cầu chƣơng trình giáo dục phổ
thơngmới có nhiều thay đổi đƣợc xem là một trong số những giải pháp quan
trọnggóp phần đổi mới cơng tác đào tạo ở trƣờng Đại học Sƣ phạm cho thích
ứngvới sự thay đổi của hiện thực giáo dục. Đây cũng đƣợc xem là khâu then
chốtnhấtchochiếnlƣợcđổimớigiáodụcphổthôngởnƣớctagiaiđoạnhiệnnay.


Xuất phát từ những lí do trên, chúng tơi lựa chọn đề tài:“Phát triển
kĩnăng dạy học toán cho sinh viên ngành Giáo dục Tiểu học ở trường đại
họctheotiếpcận nănglực”.
2. Mụcđíchnghiêncứu
Đề xuất các biện pháp phát triển KNDH toán cho SV ngành GDTH
ởtrƣờng đại học theo tiếp cận năng lực góp phần phát triển năng lực
nghềnghiệpcho SVvànâng cao chất lƣợngđộingũGVtiểu học.
3. Kháchthể,đốitƣợngvàphạmvinghiêncứu
3.1. Kháchthểnghiêncứu
Hoạt động rèn luyện NVSP (nội dung PPDH toán ở tiểu học) cho
SVngành GDTHở trƣờng đại học.
3.2. Đốitƣợngnghiêncứu
Mối quan hệ giữa các hoạt động và quá trình để phát triển KNDH

toánchoSVngành GDTHởtrƣờngđạihọctheo tiếpcậnnănglực.
3.3. Phạmvinghiêncứu
- Tiến hành khảo sát GVTH (đƣợc chọn lựa tại các tỉnh thành: Hà
Nội,VĩnhPhúc,HƣngYên,HảiDƣơng,LàoCai,HàGiang,SơnLa).
- Tiến hành khảo sát giảng viên và SV tại 07 trƣờng đào tạo
GVTHtrình độ đại học: ĐHSP Hà Nội 2, ĐHSP Hà Nội, Đại học Thái
Nguyên, ĐạihọcHảiPhòng,ĐạihọcTâyBắc,ĐạihọcHùngVƣơng,ĐạihọcVinh.
- Tổ chức thực nghiệm sƣ phạm tại khoa GDTH, trƣờng Đại học
SƣphạmHà Nội2.
4. Giảthuyếtkhoa học
Nếu đề xuất và vận dụng những biện pháp sƣ phạm phát triển
đƣợcKNDH tốn dựa trên tiêu chí đánh giá các mức độ phát triển năng lực
dạy họctốncủaSVthìsẽgópphần nângcaochấtlƣợngđàotạoGVTH.


5. Nhiệmvụ nghiêncứu
5.1. NghiêncứucơsởlíluậnvềKNDHcủaSVngànhGDTHtheotiếpcậnnăng
lực.
5.2. Xâyd ự n g c á c K N D H t o á n c h o S V n g à n h G D T H t h e o t i ế p
c ậ n nănglực vàxácđịnhnhữngbiểuhiệnnăng lực dạyhọctoáncủaSVtiểuhọc.
5.3. Đề xuất một số tiêu chí đánh giá KNDH tốn của SV ngành
GDTHtheotiếpcậnnănglực.
5.4. Nghiênc ứ u t h ự c t i ễ n v i ệ c đ á n h g i á K N D H t o á n c ủ a S V n g
à n h GDTHtheotiếpcậnnănglực.
5.5. ĐềxuấtmộtsốbiệnphápđểpháttriểnKNDHtốnchoSVngànhGDTH
theotiếpcậnnănglực.
5.6. Tiếnhànhthựcnghiệmđểki ểm chứngtínhkhảthi, hiệuquảcác
biệnphápđã đềxuấtvà giảthuyếtkhoahọc.
6. Phƣơngphápnghiêncứu
6.1. Phƣơngphápnghiêncứulýluận

- Phân tích tƣ liệu lí luận trong và ngồi nƣớc để tìm hiểu tình
hìnhnghiên cứu những cơng trình có liên quan về phát triển KNDH tốn theo
tiếpcậnnănglực,đólànhững căncứlíluậnquan trọngcủađề tài nghiêncứu;
- Phân tích và tổng hợp một số quan điểm về KNDH toán, nghiên
cứucác biện pháp rèn luyện những KNDH toán cho SV. Trên cơ sở đó, xây
dựngbộ tiêu chí và cơng cụ đánh giá mức độ phát triển KNDH tốn cho SV
ngànhGDTHởtrƣờngđạihọctheotiêp cận năng lực.
6.2. Phƣơngphápkhảosát-điềutra
- Thu thập và phân tích các dữ liệu thơng qua khảo sát, điều tra
thựctrạng phát triển KNDH toán cho SV ngành GDTH ở trƣờng đại học,
thựctrạngsửdụngchiếnlƣợcDHtheotiếpcậnnănglựccủangƣờihọc.
- Xây dựng các phiếu điều tra để lấy ý kiến phản hồi từ: các giảng
viênDHhọcphầnPPDHtoánởtiểuhọcvàcácSVngànhGDTHởmộtsốtrƣờng


đại học; các GV ở một số trƣờng tiểu học về việc thực hiện những hoạt
độngDH toán; về mức độ cần thiết của những tiêu chí trong năng lực DH
tốn theotiếp cận năng lực; về sự cần thiết phải phát triển KNDH toán cho SV
ngànhGDTHởtrƣờngđạihọctheotiếpcậnnănglựctronggiaiđoạnhiệnnay.
6.3. Phƣơngpháptổngkếtkinhnghiệmvàthựcnghiệmsƣphạm
- Kinh nghiệm giảng dạy bộ mơn PPDH tốn ở tiểu học của các
giảngviên ở một số trƣờng đại học; Kinh nghiệm lựa chọn và vận dụng các
PPDHcủacác GVởtrƣờngtiểuhọc.
- Thực nghiệm sƣ phạm để đo lƣờng KNDH toán của SV
ngànhGDTH ở trƣờng đại học theo tiếp cận năng lực nhằm kiểm tra tính khả
thi vàhiệuquảcủa các biệnphápđềxuất trongluậnán.
- Thực nghiệm đối chứng, nghiên cứu trƣờng hợp để có kết quả
địnhtínhvàđịnh lƣợng.
7. Những luận điểmcần bảovệ
7.1. KNDH toán ở tiểu học theo tiếp cận năng lực là KNDH đƣợc

ápdụng trong mơn Tốn tiểu học, nó tập trung chủ yếu vào việc phát triển
nănglựctoánhọcchoHStiểuhọc.
7.2. Dạy học theo tiếp cận năng lực là một trong những chiến lƣợc
dạyhọc thuận lợi để phát triển KNDH toán cho SV ngành GDTHở
t r ƣ ờ n g đ ạ i học vì nó ln coi trọng các hoạt động trải nghiệm, thực
hành gắn vớithựctiễn củangƣời họcđểhìnhthành KNcho họ.
7.3. Tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp phát triển KNDH
toáncho SVngànhGDTHtheotiếp cậnnănglực.
8. Những đónggópcủaluậnán
8.1. Xây dựng khung lí thuyết cho việc phát triển KNDH toán cho
SVngành GDTHtheotiếpcậnnănglực.
8.2. Xây dựng hệ thống KNDH toán cho SV ngành GDTH ở trƣờng
đạihọctheotiếpcậnnănglực.


8.3. XâydựngbộtiêuchíđánhgiámứcđộpháttriểnKNDHtốncủaSV
ngành GDTHởtrƣờngđại họctheo tiếpcận năng lực.
8.4. Thiếtk ế đ ƣ ợ c m ộ t s ố b i ệ n p h á p p h á t t r i ể n K N D H t o á n c h o S
V ngànhGDTHởtrƣờng đại họctheotiếp cận nănglực.
9. Cấutrúcluậnán
Ngồiphầnmởđầu, kếtluận,tàiliệu thamkhảovàphụlụcnộidungluận
ángồmbốn chƣơngsau:
Chƣơng1:Cơsởlíluậncủaviệcpháttriểnkĩnăngdạyhọctốnchosinhviê
nngànhGiáodụcTiểuhọcởtrƣờngđạihọctheotiếpcậnnănglực.
Chƣơng2: T h ự c t r ạ n g ph át t r i ể n k ĩ n ă n g d ạ y học t o á n c h o si nh v i ê n ng
ànhGiáodụcTiểuhọcởtrƣờngđạihọctheotiếp cậnnănglực.
Chƣơng3 : B i ệ n p h á p p h á t t r i ể n k ĩ n ă n g d ạ y h ọ c t o á n c h o s i n h v i ê n
ngànhGiáodụcTiểuhọcởtrƣờngđạihọctheotiếp cậnnănglực.
Chƣơng4:Thựcnghiệmsƣphạm.

Chƣơng1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN KĨ NĂNG DẠY
HỌCTỐNCHOSINHVIÊNNGÀNHGIÁODỤCTIỂUHỌCỞTRƢỜNGĐ
ẠIHỌCTHEO TIẾPCẬNNĂNG LỰC
1.1. Tổngquannghiêncứuvấnđề
1.1.1. Nhữngnghiêncứuvềkĩnăng dạyhọctốn
Trong lịch sử nghiên cứu giáo dục, đã có khá nhiều nghiên cứu
vềKNDH. Trong đó, đáng kể nhất là những nghiên cứu của Edward
ConradWragg [92], Chris Kyriacou [86], James M. Cooper [102], Nguyễn Bá
Minh[35], Phạm Minh Hùng [21], Đặng Thành Hƣng [22], v.v… Những
nghiêncứu của các tác giả đã bàn luận khá sâu về lí luận KNDH. Bao gồm:
kháiniệm, bản chất KNDH, cách phân loại và hệ thống hóa KNDH hiện đại.
Dƣớiđâylàmộtsố phântíchcụ thể:
Edward Conrad Wragg trong tác phẩm“Classroom Teaching
Skills”[91], đã đƣa ra quan niệm về các KN quản lí lớp học khi GV dạy học,
KN lầnchạmchánđầutiêncủaGVvớilớphọccủahọ,KNđánhgiáHScủangƣờidạy, KN đặt câu hỏi;
giải thích và lời giải thích; tổ chức lớp học và học tập.Đặc biệt, Edward
Conrad Wragg đã có nhiều cơng trình nghiên cứu về KNDHcủa GVTH, trong
cuốn“Primary Teaching Skills”[ 9 2 ] ,

tác

giả

đã

đƣa

r a nhận

định“Giáo viên tiểu học luôn luôn được yêu cầu để làm chủ một
vốnkiếnthứcvàkĩnăngchunnghiệp”.Trongtácphẩmcủamìnhtácgiảđãđƣara

các

KNcầnthiết,đặctrƣngchoGVbậctiểuhọcnhƣKN:nghiêncứuhệthống để quản lí lớp học; quản lí
cách cƣ xử và cơng việc của trẻ; quản lí cáchnhìnnhậncủaHS.Tuynhiêntrongtácphẩmnàytác
giảkhơngđềcậptớicácKN: Đánhgiákếtquảhọc tậpcủaHS;tổchức lớphọc vàhọctập.


Chris Kyriacou trong tác phẩm“Essential Teaching Skills”[86], đãtrình
bày về các KN: lập kế hoạch bài học và chuẩn bị bài học; giới thiệu
bàihọc;quảnlílớp học;đánhgiásựtiếnbộcủangƣời học.
James M. Cooper trong tác phẩm“Classroom Teaching Skills”[102],đã
đƣa ra các vấn đề liên quan đến các KNDH nhƣ KN: xác định mục tiêu;lập
kế hoạch; tổ chức các hoạt động học tập cho ngƣời học; đặt câu hỏi;
quảnlílớphọc;tổ chứchọctậphợptác;đánhgiá họctậpcủa HS.
Các nhà giáo dục hiện đại ở Anh đã xây dựng chƣơng trình, kế
hoạchđánhgiávàpháttriểnKNDHchoGVthơngquaviệcthựchiệndựán“Bristish
CouncilTeachingSkills–InspiringTeachingExcellence”[101],giúp ngƣời học khơng chỉ hiểu rõ
hệ thống các KNDH mà còn đánh giá đƣợccácmứcđộKNDHcủaGV,nhữngKNđƣợcđánh
giábaogồm:quảnlílớphọc; kế hoạch khóa học và bài học; tìm hiểu ngƣời học; kiến
thức môn học;côngnghệhọc tập.
Đặng Thành Hƣng [24], đã căn cứ vào những nhiệm vụ dạy học
thiếtyếu của GV trong hoạt động nghề nghiệp để phân chia KNDH thành
bốnnhóm cơ bản: KN nghiên cứu ngƣời học và việc học; KN lãnh đạo và
quản língƣời học, việc học; KN thiết kế dạy học và hoạt động giáo dục; KN
dạy họctrựctiếp(tác nghiệp).
Phạm Minh Hùng [21], Nguyễn Bá Minh [35] trong các cơng

trìnhnghiên cứu của mình đã đƣa ra các quan niệm về KNDH ở tiểu học và
cụ thểhơn là các KN để dạy học mơn Tốn nhƣ KN thiết kế bài học toán; KN
đánhgiákếtquảhọctậptoánchoHS;KNsửdụng các PPDHtoán;…
Một số nghiên cứu tập trung vào thực trạng rèn luyện nghiệp vụ của
cáctrƣờngsƣphạm,từđóđãđềxuấtgiảiphápnhằmnângcaochấtlƣợngrènluyện NVSP; đề xuất các
biện pháp hình thành và phát triển các KNDH củaGV, các biện pháp vận
dụng

các

KNDH

này

vào

thực

tiễn

dạy

học

ở

nhàtrƣờngphổthơng,gópphầnnângcaochấtlƣợngđàotạo,thúcđẩyđổim
ới

giáo dục đã đƣợc trình bày trong các cơng trình của Phan Quốc Lâm
[32],NguyễnQuangUẩn[72],NguyễnHữuDũng[13],TrịnhThịQuý[49],NguyễnNh
ƣAn[1],TrầnAnhTuấn[68],PhanThanhLong[34].
Những nghiên cứu cụ thể về KNDH toán cho SV ngành GDTH đã
làmrõ bản chất, cấu trúc, các tiêu chí nhận diện và đánh giá KNDH, xây dựng
quitrình rèn luyện KNDH, đề xuất các biện pháp để hình thành và phát
triểnKNDH trong quá trình đào tạo ở trƣờng đại học đã đƣợc trình bày trong
cáccơng trình của Phạm Văn Cƣờng [11], Nguyễn Dƣơng Hoàng [19],
NguyễnAnh Tuấn[64].
Qua nghiên cứu các cơng trình về KNDH nói trên, chúng tơi khái
qtmộtsốthànhtựunổibậtmàcácnhàkhoahọcđãđạtđƣợcnhƣsau:
Thứ nhất, trong hầu hết các cơng trình nghiên cứu của các tác giả
đãtƣơngđốithốngnhấtđƣợcquanniệmluậnvềKNDH.
Thứ hai, có nhiều quan điểm khác nhau khi phân loại, hệ thống
hóaKNDH. Có tác giả dựa vào nhiệm vụ của ngƣời GV để phân loại KNDH,
cótác giả lấy tiến trình tổ chức dạy học để phân loại KNDH, một số tác giả
phânloạiKNDHtheo tiếp cậndựavàongƣời học.
Thứ ba, vấn đề nhận diện và đánh giá KNDH đã đƣợc đề cập tới
kháđầyđủvàsâusắc.ĐiểnhìnhlàcácphântíchcủaChrisKyriacoutrong“Essential
Teaching

Skills”[86],

James

M.

Cooper

trong“ClassroomTeaching

Skills”[102], Đặng Thành Hƣng trong “Nhận diện và đánh giá kĩnăng
dạyhọc” [22].
Có thể nói, các cơng trình nghiên cứu của các tác giả cơ bản đã
xâydựng đƣợc khung lí thuyết tƣơng đối đầy đủ về KNDH, đây là những
tiền
đềhếtsứcquantrọngđểchúngtơixâydựngkhunglíthuyết(cơsởlíluận)chođề
tàinghiêncứucủamình.