Người đại diện và người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đương sự trong vụ án hành chính

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH
KHOA LUẬT HÀNH CHÍNH – NHÀ NƢỚC
-----***------

LÊ QUỐC VIỆT
MSSV: 1055040328

NGƢỜI ĐẠI DIỆN VÀ NGƢỜI BẢO VỆ QUYỀN,
LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA ĐƢƠNG SỰ
TRONG VỤ ÁN HÀNH CHÍNH

LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN LUẬT
NIÊN KHĨA: 2010 – 2014

GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN: THS. DƢƠNG HỐN

TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2014


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

Luật TTHC:
P

QĐ

TT Q V

:

Luật tố tụng hành chính

:

P

ủ ụ
1996
2006)

Q

HVHC:
QĐKLBTV:

Q

ậ

VAHC:

Vụ

TAND:

Tịa án nhân dân

UBND:

Ủy ban nhân dân

ụ

1998


MỤ
L

Ụ

M Đ U

HƢƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGƢỜI ĐẠI DIỆN VÀ
NGƢỜI BẢO VỆ QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA ĐƢƠNG SỰ
TRONG VỤ ÁN HÀNH CHÍNH
1.1
Khái niệm và đặc điểm về ngƣời đại diện của đƣơng sự và ngƣời
bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đƣơng sự trong VAHC .................................... 1
1.1.1
Khái ni
ặ iểm củ ươ
ự trong VAHC ........................................ 1
1.1.1.1
Khái ni
ặ ểm củ
ười khởi ki n trong VAHC.............................. 3
1.1.1.2
Khái ni
ặ ểm củ
ười b ki n trong VAHC .................................. 7
1.1.1.3
Khái ni

ặ ể
ười có quyền lợ
ĩ ụ liên quan ................... 10
1.1.2
Khái ni
ặ ểm củ
ườ ại di n củ ươ
ự trong VAHC ....... 13
1.1.2.1

Khái ni m về

ườ

ạ

n củ

ươ

ự trong VAHC........................... 13

1.1.2.2

Đặ

ườ

ại di n củ

ươ

ự trong VAHC .......................... 16

ểm củ

1.1.3
Khái ni
ặ
ểm củ
ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp của
ươ
ự trong VAHC ................................................................................................. 19
1.1.3.1 Khái ni m về ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ ươ
ự ............ 19
1.1.3.2 Đặ ểm củ
ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ ươ
ự ........... 23
1.2
Một số quy định pháp luật về ngƣời đại diện và ngƣời bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của đƣơng sự trong VAHC .............................................. 26
1.2.1
Q
nh của pháp luật về ườ ại di n củ ươ
ự trong VAHC ...... 26
1.2.1.1 Q
nh của pháp luật về ườ ại di n theo pháp luật củ ươ
ự
trong VAHC ................................................................................................................. 26
1.2.1.2 Q

nh của pháp luật về ườ ại di n theo ủy quyền củ ươ
ự
trong VAHC ................................................................................................................. 30
1.2.2
Q
nh của pháp luật về ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp của
ươ
ự trong VAHC ................................................................................................. 33
1.3
Phân biệt ngƣời đại điện của đƣơng sự với ngƣời bảo vệ quyền, lợi
ích hợp pháp của đƣơng sự ....................................................................................... 37
HƢƠNG 2: MỘT SỐ BẤT CẬP VỀ NGƢỜI ĐẠI DIỆN, NGƢỜI BẢO
VỆ QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA ĐƢƠNG SỰ TRONG VỤ ÁN


HÀNH H NH VÀ PHƢƠNG HƢỚNG HOÀN THIỆN QUY ĐỊNH PHÁP
LUẬT
2.1
Một số bất cập pháp luật về ngƣời đại diện, ngƣời bảo vệ quyền,
lợi ích hợp pháp của đƣơng sự trong VAHC ........................................................... 43
2.1.1
M t số bất cập pháp luậ
ướng mắc khi áp dụng pháp luật về
ườ ại di n củ ươ
ự trong VAHC .................................................................. 43
2.1.2
M t số bất cập của pháp luậ
ướng mắc khi áp dụng pháp luật về
ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ ươ
ự trong VAHC ............................. 55

2.2
Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về ngƣời đại điện và
ngƣời bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đƣơng sự trong VAHC ....................... 61
2.2.1
Ki n ngh hoàn thi
nh pháp luật về ườ ại di n củ ươ
sự trong VAHC ............................................................................................................ 62
2.2.2
Ki n ngh hoàn thi
nh pháp luật về ườ
ười b o v
quyền, lợi ích hợp pháp củ ươ
ự trong VAHC ................................................... 66
K T LU N
N M
T L UT MK O


LỜI MỞ ĐẦU
Tính cấp thiết của đề tài

1.

ướ

Pháp luật tố tụng hành chính củ
ư ố ụ

ngành luật về tố tụ
thứ

ị

ươ

ối mới so với các

ự ố ụ

ược tầm quan trọng của tố tụ

ự. T

N

ướ

ận

ã

ừng

ặc bi t ngày 24/11/2010 Luật TTHC

hoàn thi n pháp luật tố tụ
ã ược Quốc h i ban hành. Luậ TT

r

ờ

cập của Pháp l nh TTGQCVAHC góp phầ

ã hắc phục những hạn ch , bất
ơ

m b o tố

ền, lợi ích hợp

pháp của các chủ thể khi tham gia vào quan h pháp luật tố tụng hành chính.
Trong quá trình áp dụng Luật TTHC, xuất phát từ nhiều nguyên nhân chủ
ũ

ư

ền, lợi ích hợp pháp của cá

ơ
xâm phạ .
ũ

ó

ố ượ

chức thu

ều chỉnh của Luật TTHC vẫn còn b

nh của Luậ TT

ữ

ể

ư

o

ướng dẫn thi hành

ể b o v tố

ươ

sự trong VAHC, khi có x y ra tranh chấ
V

ó

ều ki n tham gia tố tụng hoặc kh

liên quan cịn hạn ch
nhiề

ó

ro

Nhằm tạo ơ

ơ

ại di

ườ

.

ãx

ựng ch

ươ

ườ

ú

o ươ

ại di n

ươ

ự trong

ự trong VAHC thực hi n tốt

ụ của mình, thơng qua q trình nghiên cứu hồ ơ ụ án

ại di n và b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ

chứng cứ, trình bày các lý lẽ tạ

ị

ươ

ự có thể cung cấp

ể quyền và lợi ích củ

m b o; ồng thời sự tham gia của các chủ thể

ro

ươ

V

ũ

giúp cho TAND trong quá trình xét x sẽ ó ược những chứng cứ
vụ án từ ó ư r

ự

ự. Có thể thấy sự tham gia

ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ
ĩ

ươ

m b o quyền và lợi ích hợp pháp củ

VAHC là h t sức cần thi t nhằ
các quyề

ểu bi t pháp luật có

c b o v quyền và lợi ích hợp pháp củ

ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ
ườ

ự trong

n hành tố tụng, các chủ thể có liên quan gặp

trong VAHC, pháp luật tố tụ

củ

ươ

a quyền lợi củ

t hợp tình, hợp lý thể hi

ú

ự ược
ó

ần
n

ắn, khách


ú

quan, và gi i quy t vụ

nhằ

ư

nói riêng và hoạ

ó

m b o cho hoạ

ược thông suốt.

Tuy nhiên, Luậ TT
ư

ướng dẫn thi hành vẫn có m t số

ù ợp và trên thực t thi hành Luậ TT

ểm bất cập, hạn ch về ch
ươ

hợp pháp củ

ng của Tòa án

ườ

ại di

ã

c l m t số

ười b o v quyền, lợi ích

ự. Để nghiên cứu về nhữ

ể

ư

ù ợp của quy

nh pháp luật tố tụng hành chính và những hạn ch , bất cập trong thực tiễn, tác
gi chọ

ề tài “Người đại diện và người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của

đương sự trong vụ án hành chính” ể từ ó ề xuất nhữ
ơ

nh này hồn thi

ướng xây dựng ch

m b o tính cơng bằng, dân chủ ối với tất c các chủ

thể tham gia quan h pháp luật tố tụng hành chính và nhằ

m b o tính hợp

Hi n, hợp pháp và tính thống nhất của Luật TTHC trong h thống pháp luật; b o
m tính kh thi của Luật TTHC.
2.

Tình hình nghiên cứu đề tài
Các vấ

ề

lợi ích hợp pháp củ

ý

ườ

ươ

ại di

ự trong VAHC thực sự

ười b o v quyền,
ư

ó

ều cơng trình
ề

nghiên cứu trực ti p. Qua tìm hiểu, hi n nay có m t số bài vi t bàn về vấ
ư

này. Tuy nhiên, các bài vi
ó ư r

i pháp hồn thi

b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ

luậ o

-

ại di

Ch

eo

TS. N
Bàn về

o

ứu tồn di

ể từ

ại di

ười

ự trong VAHC. Có thể kể

n m t số

nh pháp luật về
ươ

ườ

:

cơng trình nghiên cứ
-

ực sự

nh của pháp luật Vi t Nam – Nhìn từ ó

ươ

Tạ

N

ước và pháp luật số 04/2009;

“Không được làm người đại diện” tại kho

của Luật TTHC, Nguyễ

Đạt – TAND tỉnh Bà R a – Vũ

TAND kỳ I tháng 02/2012 (số 3);

7 Đ ều 54
T

Tạp chí

-

M t số vấ

ề về sự tham gia của luậ ư ro

ĩ

ực khi u nại, khi u

ki n hành chính ở ước ta hi n nay, Ths. Nguyễn Thắng Lợi – Phó chánh thanh
tra B Tư

.
r

Có thể thấy những bài vi
ườ

ại di n của pháp luật Vi
ước ta, các bài vi

pháp luậ
rường hợ

ượ

ĩ

ững nghiên cứu, phân tích về ch

N

r

ể từ ó x

di n của các quốc gia trên th giớ

ro

ã ó

ũ

ơ ở so sánh với ch
ựng kinh nghi

ỉ ra những bất cậ

ườ

ươ

ự

ụ củ

ườ

ư

ại di

r

hợp pháp củ
ư r

ữ

ươ

ườ

ự vào thực tiễ

hi n nay vẫ
thật sự ầ

ư

nh pháp luật, những

ại di

ười b o v quyền, lợi ích

ủ các vấ

ra ki n ngh

ươ

ướng hồn thi

ũ

ự;

ư

ó

ườ

.

o ó

o
ại di

ười b o v

t cơng trình, bài vi
ườ

ại di

ươ

o ư
ười

ự. Trong khi v trí, vai trị củ

ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ

ại

ự m t cách toàn di n

nh pháp luật về
ươ

ư
ườ

nh trong các ch

ề lý luận và thực tiễn về

b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ
ại di

ươ

t cơng trình nghiên cứu, bài vi

quyền, lợi ích hợp pháp củ

r

nh của pháp luật về ch

n ngh m
ó

ược

ồng thời những bài vi

ề xuất, ki n ngh

nhất mà chỉ ư r

ướng hoàn thi n

ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp của

ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ

di

nh các

ư

ứu sâu những bất cập củ

ướng mắc khi áp dụng ch

ro

ư r

những bất cập trên. Tuy nhiên, những nghiên cứ
ĩ

ể hoàn thi n

ại di n, bất cập về sự tham gia của luậ ư

ực khi u nại, khi u ki

quyề

ại

ười

ự trong vụ án hành

chính là h t sức quan trọng, h t sức cần thi t trong vi c b o v quyền lợi chính
ủ

ơ

ầ

chức. Vi c nghiên cứu m

ủ, tồn di n

nh của pháp luật hi n hành, những bất cập của pháp luật, nhữ
mắc trong áp dụng pháp luật là h t sức cấ
ngh

ư r

ướng hoàn thi

b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ

ể từ ó ó

nh của pháp luật về
ươ

ườ

ữ
ại di

ướng

ề xuất, ki n
ười

ự nhằm giúp cho pháp luật tố tụng

hành chính nói riêng, h thống pháp luật Vi t Nam nói chung ngày càng chặt chẽ


ơ

o

do tác gi chọ

ơ .Đ

m tính cơng bằng trong xã h

ũ

ý

ề tài “Người đại diện và người bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp

của đương sự trong vụ án hành chính” ể làm khóa luận tốt nghi p c nhân
luật của mình.
Mục đích nghiên cứu

3.

Thơng qua vi c nghiên cứ

ề tài, tác gi góp phầ

ú

o

ề v trí, vai trị củ

ườ

ại di

ơ

cái nhìn khách quan, t

ươ

b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ
ểm, chỉ ra nhữ
ũ

ư ro
ồng thờ

ư r

ó ro

ã ặp ph i nhữ

ướng hoàn thi n

ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ

di

ọc có
ười

ự trong VAHC. Từ ó

ểm còn hạn ch , thi
ực tiễn áp dụ

ườ

ặc

nh của pháp luật
ướng mắc về các chủ thể
ườ

nh của pháp luật về
ươ

ại

ự

Đối tƣợng nghiên cứu

4.

Đề tài tập trung nghiên cứu nhữ
ườ

ại di

nh của pháp luật hi n hành về

ười b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ
ro

tụng hành chính và vi c áp dụ

ươ

ự trong tố

ực tiễn.

Phƣơng pháp nghiên cứu

5.

Trong quá trình nghiên cứu tác gi
ĩ M

chứng, duy vật l ch s của chủ

ư

ểm củ Đ

xã h i chủ
ư:
ươ

ươ

N

ĩ . Đồng thời tác gi
ố

ươ

ã
–L

ươ

dụ

ật bi n

Tư ưởng Hồ

M

ũ

ước ta về xây dự

ước pháp quyền

ã

ươ

t hợp s dụ
ng hợ

… ể ti p cận và làm sáng tỏ các vấ

ươ

o

ề cần nghiên cứu.


6.

Bố cục của khóa luận
Ngồi phần mở ầu, k t luận, danh mục tài li u tham kh o

ề tài gồm 02

ươ :

hƣơng 1: Những vấ
quyền, lợi ích hợp pháp củ

ề chung về

ươ

ươ

ự ro

ại di

ười b o v

ự trong VAHC.

hƣơng 2: M t số bất cập về
ích hợp pháp củ

ườ

ườ

V

ại di
ươ

ười b o v quyền, lợi

ướ

o

nh

pháp luật
Trong quá trình thực hi

ề tài này do khn kh của Khóa luận và

nh về r

nghiên cứu lẫn kinh nghi m thực tiễn nên

những hạn ch nhấ

ề tài không tránh khỏi những thi u sót. Tác gi rất mong nhậ
chân thành của quý thầy, cơ và các bạn.

ược sự góp ý


1

HƢƠNG 1
NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NGƢỜI ĐẠI DIỆN VÀ NGƢỜI BẢO VỆ
QUYỀN, LỢI ÍCH HỢP PHÁP CỦA ĐƢƠNG SỰ
TRONG VỤ ÁN HÀNH CHÍNH
Khái niệm và đặc điểm về ngƣời đại diện của đƣơng sự và ngƣời bảo

1.2

vệ quyền, lợi ích hợp pháp của đƣơng sự trong VAHC
1.2.1

ặ

Khái ni

ểm củ

ươ

ước là hoạ

ng mang tính quyền lực nhà

ng chấp hành –

ều hành của các chủ thể trong

Hoạ
ước nó thể hi n qua hoạ

ự trong VAHC

quan h pháp luật hành chính. Hoạ

ượ

pháp m nh l nh phục tùng, thể hi n sự bấ

ẳng của các bên khi tham gia

quan h . T eo ó
QĐ

nhữ

ều chỉnh bằ

ươ
ư r

t bên trong quan h pháp luật hành chính có quyề

V

ằ

ều chỉnh các quan h xã h i thu c thẩm quyền

ối với m t bên chủ thể còn lại và bên chủ thể còn lại này bu c ph i

củ

tn thủ nhữ

QĐ

q trình qu

ý

V

ó
ướ

ó

ước, các cán b có thẩm quyề

rường hợ

QĐ

n quyền, lợi ích hợp pháp của cá

chức.
ơ

Nhằm b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ
b , công chức thu
ườ

ự

ờ P

TT Q V

t chứ

ơ
ủ

ước và cán
ướ

oạ

ồng thờ

ý

r

ờ

ược quyền khởi ki

ũ

ý

L ật TTHC thay th P
ật tố tụ

ối vớ QĐ

ã
V

b o v quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi cho rằ
n quyền, lợi ích hợp pháp củ

o
ướ . Đ

TT Q V
.V

chức và

ơ

hạn ch những thi u sót, vi phạm từ

or

ơ

ười có thẩm quyền thực

hi n các HVHC trái với pháp luật xâm phạ
ơ

ưỡng ch . Tuy nhiên, trong

u khơng sẽ b

o

ơ

r rướ Tị
QĐ

ược pháp luật b o v

ể yêu cầu
V

x
.

ại


2

Trong quan h pháp luật tố tụng hành chính, có hai nhóm chủ thể mang
ĩ

quyền và

ụ

ó

ười ti n hành tố tụ

ười tham gia tố

tụng. Tham gia vào quan h pháp luật tố tụng hành chính họ có các quyền và
ĩ

ụ khác nhau, chính vì vậy v trí tố tụng của họ ũ

ười tham gia tố tụng hành chính là nhữ

. T eo ó

ười có quyề

ĩ

ụ nhất

nh, thực hi n các hành vi tố tụng trong quá trình xem xét, gi i quy t VAHC
eo

của TAND

ười khởi ki

ười b ki

ười có quyền lợ

ười tham gia tố tụ

nhữ

ươ

nh của pháp luật. Nhóm chủ thể này bao gồ
ườ
ươ

quyền và lợi ích hợp pháp củ

ĩ

ại di n củ

ự

ươ

ười làm chứ

ự

ụ liên quan) và
ự

ười b o v

ườ

nh,

ười phiên d ch).
P

TT Q V

ươ

ni

rướ

L ậ TT

ự trong VAHC mà chỉ ư r

ư r
ều luật mang

t kho n trong m

tính chất li t kê các chủ thể là thành phần tham gia tố tụng hành chính củ
sự trong VAHC, cụ thể tại kho

4Đề 4P

ươ

TT Q V

nh

“Đương sự là cá nhân, cơ quan, tổ chức bao gồm người khởi kiện, người bị kiện
hoặc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan”, Luậ TT
Đề 3

ư

: “Đương sự bao gồm người khởi kiện, người bị kiện, người có

quyền lợi, nghĩa vụ liên quan” có thể thấy Luậ TT
thẩm quyền tham gia tố tụng củ
chứ )
củ

nh tại kho n 5

o ó

ươ

ự

ươ

ự ro

V

liên quan) và vi

ơ

ều kho n quy các thành phần

nh trực ti p tạ

ười khởi ki

ã ỏ phần chủ thể có

ười b ki

ười có quyền lợ

i này khơng làm mấ

n chất củ

ươ

ĩ

ụ

ự trong

VAHC.
ứ vào mụ
ư

hai loạ

ố tụ

ươ

ự có thể ược chia làm

:

-

N ườ

ể b o v quyền, lợi ích hợp pháp của mình.

-

N ườ

ể b o v quyền, lợi ích hợp pháp củ

ước, tập thể

hoặc những chủ thể khác1.
Vũ T

tr.4.
1

ò

2007) “Về vấ

ềx

ư

ươ

ự ro

V

” Tạp chí TAND, (số 9),


3

ươ

ự

ố tụng củ

ươ

Với vi c phân chia thành phầ
ược mụ
ĩ

quyề

ụ của chủ thể ó

ó

ể ướ

ự ể từ ó ó

ầu xác

ểx

nh

gi i quy t VAHC, giúp cho vi c

ược k p thời, nhanh chóng, chính xác.

gi i quy t vụ

ươ

Về thành phần củ
khác so với Luậ ố ụ

ười khởi ki
ươ

ư r

ự trong VAHC thì Luậ TT
ự. T eo ó

ười b ki

ươ

ó

ọi

ự trong VAHC bao gồm:

ười có quyề

ự trong vụ án dân sự bao gồ

ũ

ĩ

ơ

ụ liên quan; cịn

ơ

ười có quyền lợi,

ụ liên quan2. Vi c khác nhau về tên gọi của các chủ thể này xuất phát từ

ĩ
ặ

ểm của các chủ thể là thành phần củ

ơ

ề các chủ thể
ặ

khái ni

ươ

ươ

sự ro

V

ự trong VAHC chúng ta cầ

. Để hiểu rõ
o

ứu

ểm của các chủ thể này, cụ thể:
ặ

1.2.1.1 Khái ni

ểm củ

ười khởi ki n trong VAHC

Khái niệm người khởi kiện trong VAHC:
T eo

nh tại kho

5Đề 4P

TT Q V

“Người

khởi kiện là cá nhân, cơ quan, tổ chức cho rằng quyền, lợi ích hợp pháp của
mình bị xâm phạm bởi QĐHC, HVHC hoặc cán bộ, công chức cho rằng quyền,
lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm bởi QĐKLBTV, nên đã khởi kiện VAHC
tại Toà án có thẩm quyền”
Theo khái ni

r

ười khởi ki n trong VAHC chia làm 02 nhóm

chủ thể:
-

ơ

Nhóm 01: gồ

chức khởi ki

ối vớ QĐ

HVHC;
-

Đố

ượng khởi ki n VAHC của các chủ thể

QĐKLBTV. T
bao hàm h
TAND

Kho

QĐ

V

ới khái ni m trên thì Pháp l nh TTGQCV

ư

ố ượng khởi ki n VAHC thu c thẩm quyền gi i quy t của
nh tạ Đ ều 11 của Pháp l nh này, cụ thể Pháp l

ố ượng khởi ki n VAHC là danh sách c
2

QĐKLBTV.

Nhóm 02: gồm cán b , công chức khởi ki

1 Đ ều 56 B luật tố tụng dân sự

2005

ượ

r

ư
ại biểu h

i, b

2011).

ề cập
ồng


4

nhân dân, quy

nh gi i quy t khi u nại về quy

nh x lý vụ vi c cạnh tranh

thì chủ thể nào có thể khởi ki n ra TAND yêu cầu b o v quyền và lợi ích hợp
. Đồng thờ
cơng chứ

chức, cán b ,

nh mang tính li t kê, bởi vì cán b , cơng chứ
ư r

Luậ TT
củ P

ơ

nh chủ thể khởi ki
ư

ượ

theo Luậ TT

ợp lý.
ã

TT Q V

ũ

ắc phụ

ề khái ni

ược những thi u sót, hạn ch

ười khởi ki n trong VAHC, cụ thể

“Người khởi kiện là cá nhân, cơ quan, tổ chức khởi kiện

VAHC đối với QĐHC, HVHC, QĐKLBTV, quyết định giải quyết khiếu nại về
quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, việc lập danh sách cử tri”3. Vớ
trên Luậ TT
ki

ã ư r

V

ơ

QĐKLBTV

ầ

mm

nh

ủ về chủ thể có quyền khởi

chức b xâm phạm bở QĐ

nh gi i quy t khi u nại về quy

V

nh x lý vụ vi c cạnh

tranh, vi c lập danh sách c tri – ố ượng khởi ki n trong VAHC.
Đặc điểm người khởi kiện VAHC:
Thứ nhất, người khởi kiện trong VAHC có thể là cá nhân, cơ quan, tổ
chức.
Luậ TT

nh chủ thể khởi ki n trong VAHC khá r ng. Cụ thể ối

với cá nhân (bao gồm cơng dân Vi

N

ườ

ướ

o

t ch) thì khơng chỉ cơng dân Vi t Nam mới có quyền khởi ki
ướ

o

xâm phạ

ười khơng quốc t ch vẫn có quyền này n u b
; ối vớ

n quyền, lợi ích hợ
ướ

ơ

ướ

ơ

ười khơng quốc
V

ười

QĐ

o ồ

V
ơ

; ối với t chức (bao gồm t

chức chính tr , t chức chính tr - xã h i, t chức chính tr xã h i - nghề nghi p,
t chức xã h i, t chức xã h i - nghề nghi p, t chức kinh t ) thì ngoài t chức
ược thành lập theo pháp luật Vi t Nam thì t chứ
khởi ki n VAHC. Có thể thấ

nh trên của Luật TTHC là hồn tồn hợp lý
ro

vì hi n nay các quố

nhau về các mặt kinh t , chính tr
nhân, t chứ
3

Kho

ước ngồi hoạ

6 Đ ều 3 Luậ TT

ước ngồi vẫn có quyền

2010.

x

ướng tồn cầ
ó

xã

ó

… ro

ng qua lại lẫn
ó ó

c các cá

ng, kinh doanh trong lãnh th Vi t Nam là


5

ý

khơng thể tránh khỏi. Vì vậy, trong q trình qu
ước không chỉ qu n lý các hoạ
N

quốc t ch Vi

.

ơ

ơ

ng củ

t ch Vi t Nam mà còn qu n lý hoạ

ề

chức mang quốc

ng của các cá nhân, t chức không mang

o ó

chức khơng mang quốc t ch Vi t

Nam b

ng bởi m t quy

vớ QĐ

V

ối

nh, hành chính thì vẫn có quyền khởi ki

ó.

Thứ hai, người khởi kiện trong VAHC phải là cá nhân, cơ quan, tổ chức
bị tác động bởi QĐHC, HVHC, QĐKLBTV, quyết định giải quyết khiếu nại về
quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, việc lập danh sách cử tri.
ơ

chức chỉ có thể khi u ki n ra Tịa án khi cho rằng
QĐ

quyền và lợi ích hợp pháp của họ b xâm phạm bở
QĐKLBTV

nh gi i quy t khi u nại về quy
ầ

tranh, vi c lập danh sách c tri.
ng bở QĐ

V

chủ thể nào b

ề

nh x lý vụ vi c cạnh

ư ý

i mọi chủ thể b

ược quyền khởi ki n VAHC mà chỉ có những
QĐ

ng trực ti p bở

gi i quy t khi u nại về quy

V

V

QĐKLBTV

nh

nh x lý vụ vi c cạnh tranh, vi c lập danh sách

c tri thì mới có quyền khởi ki n VAHC ra Tòa án, Luậ TT
6 Đ ều 3 về vấ

trực ti p tại kho
trực ti p bở QĐ
ụ

V

ể

ườ

HVHC4. T eo

ề

.T
ở

P

ười b

khởi ki n VAHC,
ở

.B

ười b

TT Q V

V

ườ

ng

rướ

xâm hại bở QĐ

ng trực ti p bở QĐ

V

ng bở QĐ

V

ạ

ó

nh này

ườ ó

ẩ

ã
nh

vì không ph i tất c các chủ thể b
ư

ười khởi ki n ph

L ậ TT

ười khởi ki

ũ

nh

ề

ro

ấ

ề

t hạn ch
ều có quyền

o
ụ ý ơ

ủ
ở

ể ó
ủ

ườ

ó “thực tiễn áp dụng pháp luật và thực tiễn giải quyết

VAHC cho thấy chỉ có những cá nhân, cơ quan, tổ chức bị tác động trực tiếp bởi
QĐHC, HVHC mới có quyền khởi kiện vụ VAHC”5.

Kho 5 Đ ều 4 Pháp l nh TTGQCVAHC.
Lê Vi Sơ 2013) “B
ề ười khởi ki
pháp lý ố 04) r. 29.
4
5

ười b ki

ro

V

” Tạp chí Khoa học


6

Do ó, thi
ro

V

ĩ Luật TTHC cầ

ười b

ề

nh cụ thể vấ

ng trực ti p bở QĐ

V

ười khởi ki n
o

ều luật

cụ thể ể tránh sự tùy ti n trong áp dụng pháp luật củ

ơ

ó

thẩm quyền.
Thứ ba, người khởi kiện trong vụ VAHC án hành chính là người có năng
lực chủ thể theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính.
N

ực chủ thể của

ười khởi ki

ược ghi nhận khi h

ực pháp luật tố tụ

tố

ủ c hai y u

ực hành vi tố tụng hành

chính.
N

ực pháp luật tố tụng hành chính của cá nhân có từ khi sinh ra và
ườ

mấ

ó

. Đối vớ ơ

ược phát sinh từ thờ
ó

ấm dứt hoạ

ực pháp luật tố tụng

chứ

ểm thành lập và mấ

ơ

chức

1 Đ ều 48 Luật TTHC thì “năng lực pháp

ng. Theo kho

luật tố tụng hành chính là khả năng có các quyền, nghĩa vụ trong tố tụng hành
chính do pháp luật quy định. Mọi cá nhân, cơ quan, tổ chức có năng lực pháp
luật tố tụng hành chính như nhau trong việc yêu cầu Toà án bảo vệ quyền và lợi
ích hợp pháp của mình”. N ư ậy, Luậ TT
ơ

tụng hành chính củ
hay b ướ

oạt bởi m

ực pháp luật tố

chức là ngang nhau, không ai b hạn ch
ơ

chứ

o. Đ

ểm khác so

ực hành vi tố tụng hành chính.

vớ
N

ực HVHC là “khả năng tự mình thực hiện quyền, nghĩa vụ tố tụng

hành chính hoặc ủy quyền cho người đại diện tham gia tố tụng hành chính”6. Có
ó

thể thấ
tụ

ư

ực pháp luật thì có quyề

ỉ có thể tự mình thực hi n các quyề

ĩ
ĩ

lực hành vi tố tụng hành chính. Luậ TT
hành chính của cá nhân chỉ xuất hi
ười mấ

ụ tham gia tố

ụ ó

ó

ực hành vi tố tụng
ủ 18 tu . Đối vớ

ườ

ư

ực hành vi dân sự thì họ sẽ thực hi n quyền khởi ki n của
ườ

ại di n theo pháp luật của họ. Có thể thấy pháp luật tố
ều này nhằm b o v quyền lợi ích hợp pháp của các

tụ

chủ thể này khi họ khơng thể tự mình thực hi n quyền khởi ki n VAHC do họ
6

Kho

2 Đ ều 48 Luậ TT

2010.

7

ư

ầ

ủ nhận thức, hiểu bi t hoặc họ không thể nhận thức, kiể
ữ

hành vi củ

ố ượng cầ
ườ

Luậ TT
ườ

. N ườ

ứ

ại di n theo pháp luật củ

ư

ườ
ốc n

Chủ t ch H

ro

ơ

chức thì thực hi n

ại di n theo pháp luật theo kho

ầu (thủ rưở ) ơ

ược

ược pháp luật quan tâm khi quyền

và lợi ích hợp pháp của họ b xâm phạ . Đối vớ
quyền khởi ki

o

ơ

ường là

chứ

ó. R

chứ

5 Đ ều 48

ối với doanh nghi p có

ại di n theo pháp luật là T

ốc hoặc

ều l của doanh nghi p

ườ

ại di n là

ồng qu n tr 7.
ặ

1.2.1.2 Khái ni

ểm củ

ười b ki n trong VAHC

Khái niệm người bị kiện trong VAHC:
ó

Trong VAHC m t chủ thể không thể thi
TT Q V

eo P

“Người bị kiện là cá nhân, cơ quan, tổ chức có QĐHC,

HVHC, QĐKLBTV bị khiếu kiện”8. T
ười b ki

trong VAHC, khái ni
TT Q V

ười b ki

ũ

các chủ thể ra các quy

ư

ũ
ro

ầ
nh về quy

V

ố
eo

ư

ười khởi ki n

nh củ P

ủ ố ượng khởi ki n củ V

ó

nh gi i quy t khi u nại về quy

nh x

lý vụ vi c cạnh tranh, hoặc chủ thể có thẩm quyền lập danh sách c tri bầu c
biểu Quốc h i, danh sách c tri bầu c

ại biểu H

ki n và tham gia VAHC vớ ư
ư

ồng nhân dân có thể b khởi

ười b ki n. Nhằm khắc phục những

ó L ậ TT

hạn ch

ại

ã

nh về

ười b ki n trong VAHC

:
“Người bị kiện là cá nhân, cơ quan, tổ chức có QĐHC, HVHC,

QĐKLBTV, quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh
tranh, lập danh sách cử tri bị khởi kiện”9.
Theo khái niệm trên thì người bị kiện có những đặc điểm sau:
Thứ nhất, người bị kiện trong VAHC có phạm vi chủ thể rộng, bao gồm
cá nhân, cơ quan, tổ chức đã có QĐHC, HVHC, QĐKLBTV, quyết định giải
Đ ề 46 Đ ề 67 Đ ề 95 L ậ o
Kho 6 Đ ề 4 P
TT Q V
9
Kho 7 Đ ều 3 Luậ TT
2010.

2005.

7
8

.


8

quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh, lập danh sách cử tri bị
ứ vào khái ni

khởi kiện.

r

ười b ki n bao gồm:
ro

Cá nhân: là cán b , cơng chứ
ầ

ơ

ướ

ườ

ước có nhi m vụ quyền hạn nhấ
ý

thực hi n qu
ươ

ở ro
ò

ứng

nh trong vi c

ước.

Cơ quan: gồ
V

ơ

ơ
o

Q ốc h

ước từ r
ướ ;

V

o r

ị

ị

ủT

ó

ơ

ươ

a

ướ

ư:

ước, TAND, Vi n kiểm sát nhân

…
Tổ chức: có thể là t chức chính tr , t chức chính tr - xã h i, t chức xã
h i, t chức xã h i nghề nghi p, t chức kinh t …10.
N ư ậ
ướ

eo

nh trên thì trong VAHC khơng chỉ ó ơ

ười có thẩm quyền tro

V

ị

ó

ướ

ơ

ơ

ước mớ

ười b ki n trong
ơ

chức khơng ph

ười có thẩm quyề

ro

chức này11. Q

ơ

nh

trên của Luật TTHC là hợp lý vì trong các loại khi u ki n thu c thẩm quyền gi i
ượ

quy t của TAND theo thủ tục tố tụ

QĐ

TTHC thì chủ thể thực hi n hoặ

ơ

ướ

nh tạ Đ ều 28 Luật
V

ười có thẩm quyề

ro

ỉ riêng
ơ

ước mà cịn có các chủ thể khác có thể thực hi n hoặ

QĐ

HVHC.
Thứ hai, người bị kiện trong VAHC là cá nhân, cơ quan tổ chức đã thực
hiện hoặc ban hành QĐHC, HVHC và bị khởi kiện ra TAND.
Xuất phát từ ặ

ểm của VAHC là ph i có hành vi khởi ki n củ

ng trực ti p bở QĐ

b
ó QĐ
V

V

ười b ki

khởi ki n ra Tịa án về

ro

V

ười

ú

ắn củ QĐ

ó.
T eo ó

ườ

ro

ơ

thẩm quyề

Kho 9 Đ ều 3 Luậ TT
Lê Vi Sơ 2013) “B

pháp lý, (số 04), tr. 34.

QĐ
ước hoặ

10
11

V

ười

ề

2010.
ười khởi ki

ực hi
ườ
ười b ki

V
ượ
ro

ườ
o
V

ự

ười có
ụ

” Tạp chí Khoa học


9

ụ.

o ó

ù rực ti p hay gián ti p thì các chủ thể
QĐ

quyền lự

V

ều nhân danh

ắt bu c các chủ thể b

ủa các cá

ph i phục tùng. Chính vì vậy, nhằm b o v quyền lợi c
ơ

ng trực ti p bở QĐ

chức b
QĐ

V

ơ

o ó

ã

V

.

QĐ
ù

QĐ

ủ

ó

nh của Luậ TT

ươ

ười b ki n vẫ “

ư

ấ

ề

ó

n

ơ
ười b ki n trong

ự

xuất phát từ tính quyền lực công khi thực hi n hoạ
của họ ũ

V

oặc thực hi n HVHC trở

eo

quyền lự

L ật TTHC quy
n m t cá

ọ có quyền khởi ki

TAND ể b o v quyền lợ
chứ

V

ủa các chủ thể có thẩm quyề

chứ

ng

ẳ

ư

ng b ki n, xuất phát từ

eo”

ố tụng, v th

ư ủy quyề

ại di … ều có nhữ

ặc thù.
Thứ ba, việc xác định người bị kiện trong VAHC phải căn cứ vào quy
định của pháp luật về thẩm quyền giải quyết vụ việc đó12.
Đ ều 2 Ngh quy t 02/2011/NQ- ĐTP ề ướng dẫn thi hành m t số quy

ồng thẩm phán TAND tố

nh của Luật TTHC của H
ro

V

ượ x

Để x

-

ú
ứ

chức thì ph
vi

ư

ười b ki

o

o

ơ

nh của pháp luật về thẩm quyền gi i quy t vụ

ó. Trường hợp có nhiều luậ
ĩ

thực hi n HVHC về m

ười b ki n

:

ười b ki
o

o

ù

nh thẩm quyề r QĐ

ực qu n lý thì vi

o

o

x

ơ

oặc

nh thẩm quyền của
ứ vào luật

chức ph

chuyên ngành.
-

Về
eo ó

x

ười ch u trách nhi

u quy

chức danh cụ thể, thì trách nhi

Lê Vi Sơ 2013) “B
pháp lý, (số 04), tr. 34.
12

ề

V

ó ược pháp luậ

o ơ

ối với quy

ng hoặc khơng

ó

ng thực hi

ối vớ QĐ

ười khởi ki

ơ

ười b ki

hay

ức danh cụ thể ã

ro

V

” Tạp chí Khoa học


10

ược pháp luậ

ơ

nh, mà không phục thu c vi
ã ủy quyề

pháp luật trao quyề

rường hợp không ph

VAHC trong nhiề

V

thực t vi c thực hi
ước trao quyề

02

ười b ki n trong

ười thực hi n HVHC, bởi vì trên

ường thực hi n bởi các cơng chứ
ười có thẩm quyề

ro

ó

ượ

ơ

QĐ

quyền thực hi n, chẳng hạ
ướ … K

ược

ười cụ thể khác thực hi n13.

o ơ

eo ướng dẫn của Ngh quy

Có thể thấ

ườ

ủ thể này thực hi

ơ

ước ủy
p nhận hồ ơ ạ

ơ

V

ơ

ước nên khi khởi ki n VAHC thì theo Luật TTHC chủ thể b
V

ó

ướ

ó ù

bở

eo

Ví dụ: T eo
s dụ

ơ

i khởi ki

ể

ườ

ứ

ầ

nh tạ Đ ều 126 của Luậ
i quyền s dụ

ất

ồ ơ

ể

i quyền

ường, th trấn. Ông Nguyễ V
ất tại UBND xã X

ã

và không nêu lý do của vi c tr lại hồ ơ ó. Tro
o

p hồ

eo ú

ư

bà Trần Th C là cán b nhận hồ ơ ủa UBND xã X ã r lại hồ ơ

hồ ơ

ơ

nh của pháp luật về thẩm quyền của các chủ thể này.

ất n p tại UBND xã

ơx

ước hoặ

ng

o

A

rường hợp này, vi c tr lại

HVHC của UBND xã X mà không ph i là HVHC của bà

Trần Th C14.
1.1.1.3 Khái ni

ặ

ể

ười có quyền lợ

ĩ

ụ liên quan

Khái niệm người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan:
Theo kho

7Đề 4P

TT Q V

“Người có quyền lợi,

nghĩa vụ liên quan là cá nhân, cơ quan, tổ chức, do có việc khởi kiện VAHC
chính của người khởi kiện đối với người bị kiện mà việc giải quyết VAHC đó có
liên quan đến quyền lợi hoặc nghĩa vụ của họ”, có thể thấy Pháp l nh
TTGQCVAHC ã

ười có quyền lợ

nh cụ thể các chủ thể

liên quan trong VAHC gồ

ơ

tham gia tố tụng là có vi c khởi ki n VAHC của

chứ

ều ki

ười khởi ki

ĩ

ụ

ể họ có thể
ồng thời vi c

Nguyễn C u Vi 2013) “P ạm vi các loại khi u ki n hành chính thu c thẩm quyền gi i quy t
củ Tị
” Tạp chí Nghiên cứu lập pháp ố 2+3), tr. 93-102.
13

Đ ểm a kho 2 Đ ều 2 Ngh quy t 02/2011/NQ- ĐTP
thẩm phán TAND tối cao về ướng dẫn thi hành m t số
14

29
7
2011 ủa H
ồng
nh của Luật tố tụng hành chính.


11

V

gi i quy

ó

gia gi i quy t VAHC vớ ư
P
quyền lợ

ĩ

ĩ

ỉ mớ

tự ề ngh

ụ

ụ liên quan là vi c gi i quy V

ụ của họ

liên quan, cụ thể ó

ĩ

.T

ều ki n cầ

ư

ều ki

ể họ có thể tham gia tố tụng vớ ư

thủ tụ

ụ của họ cho nên họ tham

ười có quyền lợ

TT Q V

ười có quyền lợ

ĩ

n quyền lợ

ể trở thành

ó
ủ

n

ều ki n về mặt

ười có quyền lợ

ĩ

ụ

c tham gia gi i quy t VAHC của chủ thể này là do họ

ươ

ự

chấp nhận hoặ Tị

ro
ư

V

ề ngh

o

ề ngh

ó ược Tịa án

ố tụng n u trong quá trình gi i quy t

vụ án Tòa án xét thấy cần thi t. Luật TT

ã

ắc phục những hạn ch

ó ủa

Pháp l nh TTGQCVAHC với khái ni m:
“Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là cá nhân, cơ quan, tổ chức tuy
không khởi kiện, không bị kiện, nhưng việc giải quyết VAHC có liên quan đến
quyền lợi, nghĩa vụ của họ nên họ tự mình hoặc đương sự khác đề nghị và được
Toà án chấp nhận hoặc được Toà án đưa vào tham gia tố tụng với tư cách là
người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan”15.
Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có các đặc điểm sau:
ơ

Thứ nhất, họ
ĩ

n quyền lợ

chức mà vi c gi i quy t VAHC liên

ụ của họ mặc dù họ không khởi ki n, không b ki n.
ười có quyền lợ

Vi c tham gia tố tụng hành chính củ
ề ngh , theo yêu cầu củ

họ tự

ươ

ĩ

ụ liên quan do

ự khác hoặc theo yêu cầu của

TAND.
Thứ hai,
VAHC giố

ười có quyền lợ
ười khởi ki

ĩ

ư

r

ụ liên quan có thể có quyền khởi ki n
ực t có thể vì m

ý o

khơng khởi ki n. Cho nên trong VAHC chủ thể này không có quyề rú
ki n mà chỉ có quyề

họ

ơ

ởi

i, b sung hoặc rút yêu cầu của họ (n u yêu cầu của

c lập với yêu cầu củ

ươ

ự).

Thứ ba, vi c tham gia tố tụng trong VAHC của họ ph
nhận của Tòa án n u họ tự

ề ngh hoặ

Ngoài ra, họ ũ

V

tham gia tố tụ

o ó ọ

ó

ể

ể gi i quy t VAHC.

o ươ

ược sự chấp

ự khác có u cầu.

ược Tịa án quy

ư

o


12

N ười có quyền lợ
ĩ

ĩ

ụ liên quan có u cầ

khơng có yêu cầ

ki .

ười có quyền lợ

c lậ

ư ý ro

ười có quyền lợ

bi

ĩ

x

ư

ĩ

ươ

ụ liên quan có yêu cầ

ười b ki n và yêu cầu củ

c lập bao giờ ũ

ồng khởi
ối vớ QĐ

u ki

ồng khởi ki n không loại trừ nhau.

ười có quyền lợ

Cịn u cầu khởi ki n củ

ới u cầu củ

ĩ

ụ liên quan có yêu cầu

ồng khởi ki n.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập
oV

ù

ười khởi ki

hợp pháp củ

ười b ki

c lập với quyền, lợi ích củ

ười khởi ki

ười b

ki n . Họ có thể tham gia tố tụng trong VAHC do tự mình yêu cầ
ươ

ự

ười tham

ể b o v quyền và lợi ích

15

củ

ụ liên quan
ự là cần phân

c lập vớ

ồng khởi ki n trong VAHC bao giờ ũ

HVHC của

ười có quyền lợi,

c lập.
ề cầ

M t vấ

ụ liên quan bao gồ

eo ề ngh

ược Tịa án chấp nhận hoặc họ có thể ượ To

ư

vào tham gia tố tụng.
ười có quyền lợ

Vi
oV

ã

ĩ

ữ

ụ liên quan có yêu cầ

ươ

c lập tham gia

ự khác không làm c n trở họ ược tự

mình khởi ki n m t VAHC khác. Tuy nhiên, vi c họ tham gia vào m t vụ
phát sinh giữ

ươ

ự khác là thuận lợi cho vi c b o v quyền, lợi ích của
ược Tịa án, các

họ. Vì n u họ khơng tự mình u cầu tham gia tố tụ
ươ

ự

QĐ

ề ngh thì sau khi Tịa
V

ền lợ

ó

ức tạ

ơ

ã ó

ĩ

t về tính hợp pháp của

ụ củ
ĩ

khởi ki n thì vi c b o v quyền lợ
án sẽ

ã

ã ượ x

ụ của họ ũ

ư

nh họ mới
c gi i quy t vụ

ều.

Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan khơng có yêu cầu độc lập là những
ười tham gia tố tụ
ư r

Vũ T
tr.10.
15

ị

V

ầ

2007) “Về vấ

ã

n thân họ khơng thể tự

c lập mà gắn liền, phụ thu c vào m

ềx

ư

ươ

ự ro

V

ười khởi

” Tạp chí TAND, (số 9),


13

ười b ki n. Tuy vậy, khi tham gia tố tụng họ vẫn có quyền quy t

ki n hoặ

nh trong phạm vi quyền lợi của họ16.
1.2.2

ặ

Khái ni

1.2.2.1 Khái ni m về

ểm củ

ườ

ườ

n củ

ạ

ại di n củ
ươ
ro

Trong quá trình tham gia tố tụ

ươ

ự trong VAHC

ự trong VAHC
V

ươ

ự có thể tự mình

b o v quyền, lợi ích hợp pháp của mình hoặc có thể nhờ luậ ư rợ giúp viên
ủ

pháp lý hoặ

ều ki

eo

nh của pháp luật b o v quyền,

lợi ích hợp pháp của mình. Tuy nhiên, khơng ph i mọ rường hợ
có thể tham gia tố tụng trong V
ươ
.Đ

củ

ự ều

ược mà trong m t số rường hợp vì lý do

ự ph i thực hi n quyền củ

ũ

ươ
ườ

eo

t trong các chủ thể tham gia tố tụ

ại di n
nh của

pháp luật tố tụng hành chính.
P
ni m về

TT Q V
ườ

ại di n củ

rước
ươ

L ậ TT

ư r

ự trong VAHC. Tuy nhiên, trong quá trình áp
ã ư r

dụng, gi i quy t các VAHC và qua quá trình nghiên cứu các học gi
ư

khái ni

:

“Người đại diện của đương sự là người thay mặt đương sự để thực hiện
quyền, nghĩa vụ tố tụng của đương sự trong q trình giải quyết VAHC. Người
đại diện có quyền tham gia ở bất kỳ giai đoạn nào, nhưng chỉ được thực hiện
quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính của đương sự trong phạm vi được ủy
quyền”17.
ểm của tác gi thì khái ni

Theo
ĩ

ụ củ
ườ

ườ

ườ

ại di n. Bở

ại di n củ

ươ

eo
ự bao gồ

ại di n theo ủy quyền. Cụ thể theo kho

r

ư

o

t quyền và

nh của pháp luật tố tụng hành
ườ

ại di n theo pháp luật và

5 Đ ều 54 Luật TTHC thì:

“Người đại diện theo pháp luật trong tố tụng hành chính thực hiện các
quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính của đương sự mà mình là đại diện.

Vũ T
ị 2007) “Về vấ ề x
ư
ươ
ự ro V
” Tạp chí TAND, (số 9),

tr.10.
17
Đạ ọ L ật Hà N i (2001), Giáo trình Luật tố tụng hành chính, NXB Cơng an nhân dân, tr 75.
16


14

Người đại diện theo ủy quyền trong tố tụng hành chính thực hiện tồn bộ
các quyền, nghĩa vụ tố tụng hành chính của người ủy quyền”.
Có thể thấ
ĩ

ràng giữa quyề
ươ

củ

ươ

ươ

ự có sự phân hóa rõ

ườ

ại di n theo pháp luật

ĩ

ụ tố tụng hành chính củ

ự. Đ ều này hồn tồn hợp lý bở

ươ

luật củ

ại di n củ

ụ tố tụng hành chính củ

ự với quyề

quyền củ

ườ

nh về

ự

ười mấ

ườ

ườ
ườ

ại di n cho các chủ thể

ực hành vi dân sự

ại di n củ

ại di n theo ủy
ại di n theo pháp

ườ

ơ

ư
chức, h g

xã …

hợ

Đối vớ

ườ

ư

ười mấ

là chủ thể ặc bi t, bở
ườ

dân sự

ư

ườ
rể

ư
ầ

ười mấ

ó

o

ượ

ư

ĩ

ật tố tụ

ó
ủa mình. Do

ườ

ực hành vi dân sự khơng thể tham gia tố tụ

mấ

ực hành vi

ủ về thể chất, tinh thầ

ận thức, kiể

hoặc mất kh

ực hành vi dân sự

ư

ười

ư

ủ thể khác bởi

những sự hiểu bi t còn hạn ch , trong quá trình tham gia tố tụng sẽ
ể

b o quyền, lợi ích hợp pháp của chủ thể này. Chính vì vậ
ượ

lợi ích hợp pháp của chủ thể
ại di n củ

ươ

sự là cha, mẹ

ự

ườ

ầ

ủ Luậ TT

ư

m b o quyền,

ã

nh về

ười mấ

ười giám h và họ sẽ ó ầ

ủ quyề

m
ười

ực hành vi dân

ĩ

ụ củ

ươ

ự

khi tham gia tố tụng hành chính.
Đối vớ
hoạ

ơ

ợ

chức, h

xã

ó

ủ thể

ng theo tập thể nên khi tham gia pháp luật tố tụng hành chính cần có

ườ

ại di n, thay mặ

o ơ

ợp tác xã b o v

chức, h

ười

quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Pháp luật tố tụ
ại di n theo pháp luật của các chủ thể
+ Đối với cơ
ầ

ơ

chứ

chứ

ườ

rưởng t hợ

ối với h

:

ại di n theo pháp luậ

o ược b nhi m hoặc bầ

+ Chủ h
+T

ư

;

ối với t hợp tác.

eo

ườ

ứng

nh của pháp luật;


15

N ườ

ại di n theo ủy quyền củ

ươ

ự “là người từ đủ 18 tuổi trở

lên, không bị mất năng lực hành vi dân sự, được đương sự hoặc người đại diện

theo pháp luật của đương sự ủy quyền bằng văn bản”18. Qua khái ni m trên ta có
ự

thể thấ
ườ

hoặ
ó ầ

ủ

ấ

ườ

ại di n theo ủy quyề

ại di n theo pháp luật củ

ươ

ườ

ó o

o
ườ

ng tố tụ

ề

ĩ

ụ ủ

ươ

o ươ

ự

ự. Mà các chủ thể ủy quyền này

ực hành vi tố tụ

ủy quyền tham gia hoạ

ại di

ược các chủ thể này

ại di n theo ủy quyền củ
ự ượ ủ

ề . Đồ

ươ
ờ

ự
ể quá

trình gi i quy t VAHC ược minh bạch, khách quan thì pháp luật tố tụng hành
ũ

nh m t số ố ượ

ươ

ự

ược ủy quyề

ư:

b , cơng chức trong các ngành Tồ án, Kiểm sát, Thanh tra, Thi hành án, công
ĩ

chứ

ạ ĩ

vớ ư

ro

ườ

trừ rường hợp họ tham gia tố tụng

ại di

o ơ

ủa họ hoặc vớ ư

ườ

ại

di n theo pháp luật19.
Từ những phân tích ở trên, theo tác gi thì khái ni
ươ

ự trong VAHC củ

rườ

Đ

ườ

ại di n của

L ật TP. Hồ Chí Minh là hợ

ý ơ

,

cụ thể:
“Người đại diện của đương sự là người tham gia tố tụng trong VAHC thay
mặt đương sự thực hiện các quyền và nghĩa vụ tố tụng để bảo vệ quyền và lợi ích
của đương sự trong q trình giải quyết VAHC”20. Khái ni m này giúp cho
ườ
hiể

ọc có cái nhìn t ng quan nhất về
ươ

N ườ

ươ

ự

ồng thời

ại di n củ

ại di n củ

ươ

ại

ươ

ự trong VAHC ược chia làm hai loạ :

ườ
ự ũ

ại di n theo ủy quyền. Quyề
ó ự khác nhau khi chủ thể

ĩ

ười
ụ của

ườ

ại

ại di n theo ủy quyền. So với Luật TTHC thì B luậ ố

di n theo pháp luậ
ự

ườ

ự trong VAHC.

ại di n theo pháp luậ

ụ

ại di n củ

ược b n chất của chủ thể này khi tham gia tố tụng vớ ư

di n củ

ườ

ườ

nh về

ườ

ại di n củ

ươ

ự ũ

ó ự khác bi t, theo

Kho 3 Đ ều 54 Luậ TT
2010.
Kho 7 Đ ều 54 Luậ TT
2010.
20
Đạ ọ L ật TP. Hồ Chí Minh (2012), iáo trình Luật tố tụng hành chính, NXB Hồ
H i Luật gia Vi t Nam, tr.152.
18
19

Đức –


16

ó

ườ

ại di n củ
ườ

pháp luậ
ươ

luật củ

ự ro

ố ụ

ự ồ :

ại di n theo ủy quyề

ự

ươ

ươ

ườ

ược chia làm hai loạ
ườ

ó :

ươ

thay mình tham gia tố tụng22

ự

ều này xuất phát từ ặ

ự không thể ủy quyề
ươ

ự

ại di n theo pháp

ại di n theo pháp luật
ự ũ

ược ủy quyề
ĩ

gia phiên tòa xét x ly hôn gắn liền với quyề
ươ

ườ

ại di n theo

nh21 và Luậ ố ụ

ại di n do Tòa án chỉ

ối với trường hợ

ườ

ểm vi

ười khác

ươ

ự tham

ụ của các bên ly hôn nên

ười khác thay mình tham gia tố tụ

ể có thể thực hi n tốt các quyề

ĩ

ược mà

ụ của mình tại

phiên tòa.
1.2.2.2 Đặ

ểm củ

ườ

ại di n củ

ươ

ự trong VAHC

Thứ nhất, người đại diện của đương sự trong VAHC là người được
đương sự ủy quyền hoặc theo quy định của pháp luật thay mặt đương sự thực
hiện các quyền và nghĩa vụ tố tụng của đương sự.
Pháp luật tố tụng hành chính cho phép m t cá nhân có thể thay mặ
ĩ

sự thực hi n các quyề
trong VAHC. Vi c thay mặ
di n theo pháp luật củ
m t số chủ thể
ơ

ư

chức, h

ườ

ụ của mình trong quá trình tham gia tố tụng

ươ

ươ

ươ

ự tham gia VAHC vớ ư
ự nhằ

ườ

ại

m b o quyền, lợi ích hợp pháp của

ư

ười mấ

ực hành vi dân sự,

h, hợp tác xã, cụ thể là:

“Người đại diện theo pháp luật trong tố tụng hành chính có thể là một
trong những người sau đây, trừ trường hợp người đó bị hạn chế quyền đại diện
theo quy định của pháp luật:
a) Cha, mẹ đối với con chưa thành niên;
b) Người giám hộ đối với người được giám hộ;
c) Người đứng đầu cơ quan, tổ chức do được bổ nhiệm hoặc bầu theo quy
định của pháp luật;
d) Chủ hộ gia đình đối với hộ gia đình;
21
22

Đ ều 76 B Luật tố tụng dân sự
2005
Kho 3 Đ ều 73 B Luật tố tụng dân sự

ược s
2005

i, b
ược s

2011).
i, b

2011).