KẾ HOẠCH BÀI DẠY BÀI 17 SINH HỌC 10

TÊN BÀI DẠY: THỰC HÀNH – MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU VI SINH VẬT
I. MỤC TIÊU
PHẨM
CHẤT, NĂNG
LỰC
1. Về năng lực

MÃ
HOÁ

MỤC TIÊU

a. Năng lực sinh học
Thu thập dữ liệu từ các nguồn tài liệu liên quan
đến phương pháp nghiên cứu vi sinh vật.
Tìm hiểu thế
Sử dụng được ngơn ngữ, hình vẽ để biểu đạt kết
giới sống
quả thực hành tìm hiểu về một số phương pháp
nghiên cứu vi sinh vật.
b. Năng lực chung
Tự chủ và tự
học

Giải quyết vấn
đề và sáng tạo

Tự nhận ra và điều chỉnh được những sai sót và
hạn chế của bản thân trong quá trình thực hành.

SH 2.4
SH 2.5

TCTH
6.3

Biết thu thập và làm rõ các thơng tin có liên quan
đến các phương pháp nghiên cứu vi sinh vật, lựa
chọn được phương pháp phù hợp để nghiên cứu vi
sinh vật.

VĐST
3

2. Về phẩm chất
Trung thực
Chăm chỉ

Tiến hành cấy giống vi sinh vật đúng quy trình, báo
TT 1
cáo đúng kết quả đã nghiên cứu được.
Đánh giá được điểm mạnh, điểm yếu của bản thân,
CC 1.1
thuận lợi và khó khăn khi học bài thực hành.

II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
Hoạt động

Giáo viên

Hoạt động 1: Kĩ thuật cấy - Que cấy vòng

Học sinh
Sổ ghi chép


ria trên đĩa petri

- Dịch mẫu

Điện thoại chụp
ảnh

- Đĩa petri
- Đèn cồn
Hoạt động 2: Cấy giống - Que cấy vòng
từ môi trường lỏng sang - Dịch mẫu
ống nghiệm chứa môi - Ống nghiệm
trường lỏng.
- Đèn cồn

Sổ ghi chép

Hoạt động 3: Cấy giống - Que cấy vịng
từ mơi trường lỏng sang - Dịch mẫu
ống thạch nghiêng
- Ống nghiệm

Sổ ghi chép

Điện thoại chụp
ảnh

Điện thoại chụp
ảnh

- Đèn cồn
Hoạt động 4: Kĩ thuật cấy - Que cấy trang
trang
- Dịch mẫu

Sổ ghi chép
Điện thoại chụp
ảnh

- Micropipette
- Đĩa petri
- Đèn cồn
Hoạt động 5: Cấy giống - Micropipette đầu rời
từ môi trường lỏng bằng - Dịch mẫu
micropipette đầu rời
- Đèn cồn

Sổ ghi chép
Điện thoại chụp
ảnh

- ống nghiệm
Hoạt động 6: Báo cáo kết
quả thực hành

Bài báo cáo kết
quả thực hành
(mẫu có trong
SGK)

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
A. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động
học
(thời gian)

Mục tiêu

Nội dung dạy học

PP/KTDH

(Mã hoá)

trọng tâm

chủ đạo

Phương án
đánh giá


Hoạt động 1:
Kĩ thuật cấy

ria trên đĩa
petri

SH 2.4, Kĩ thuật cấy ria trên Dạy
học Rubrics đánh
TCTH
đĩa petri
thực hành
giá sản phẩm
6.3,
thực hành
VĐST 4,
TT 1, CC
1.1

Hoạt động 2:
Cấy giống từ
môi trường
lỏng sang ống
nghiệm chứa
môi trường
lỏng.

SH 2.4,
TCTH
6.3,
VĐST 4,
TT 1, CC
1.1

Hoạt động 3:
Cấy giống từ
môi trường
lỏng sang ống
thạch nghiêng

Cấy giống từ môi Dạy
học Rubrics đánh
trường lỏng sang ống thực hành
giá sản phẩm
nghiệm chứa môi
thực hành
trường lỏng.

SH 2.4, Cấy giống từ môi Dạy
học Rubrics đánh
TCTH
trường lỏng sang ống thực hành
giá sản phẩm
6.3,
thạch nghiêng
thực hành
VĐST 4,
TT1, CC
1.1

Hoạt động 4: SH 2.4; Kĩ thuật cấy trang
Kĩ thuật cấy TCTH
trang
6.3,

VĐST 4,
TT 1, CC
1.1

Hoạt động 5:
Cấy giống từ
môi trường
lỏng
bằng
micropipette

Dạy
học Rubrics đánh
thực hành
giá sản phẩm
thực hành

SH 2.4; Cấy giống từ môi Dạy
học Rubrics đánh
TCTH
trường lỏng bằng thực hành
giá sản phẩm
6.3,
micropipette đầu rời
thực hành
VĐST 4,
TT 1, CC


đầu rời

1.1

SH 2.5; Báo cáo kết quả thực Dạy
học Rubrics đánh
Hoạt động 6: TT 1
hành
thực hành
giá sản phẩm
Báo cáo kết
thực hành
quả thực hành
B. CÁC HOẠT ĐỘNG HỌC
Khởi động
GV có thể đặt vấn đề: Người ta có thể dùng những phương pháp nào để phân lập và
ni cấy VSV?
Hình thành kiến thức mới
Hoạt động 1: Kĩ thuật cấy ria trên đĩa petri
a. Mục tiêu
SH 2.4, TCTH 6.3, VĐST 4, TT 1, CC 1.1
b. Tổ chức thực hiện
- Chuẩn bị: GV chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ, mẫu vật và hóa chất theo yêu cầu
SGK
- Tiến hành thí nghiệm: GV hướng dẫn cho HS tiến hành thí nghiệm theo từng
bước. Ở mỗi bước, GV giải thích cho HS tại sao chúng ta phải làm những bước đó
thơng qua câu hỏi:
+ Việc thao tác vơ trùng và làm nguội que cấy có ý nghĩa gì?
Quan sát kết quả: GV hướng dẫn HS quan sát và mô tả mẫu VSV đã cấy được,
chụp hình mẫu đã cấy.
Hoạt động 2: Cấy giống từ mơi trường lỏng sang ống nghiệm chứa môi trường

lỏng.
a. Mục tiêu
SH 2.4, TCTH 6.3, VĐST 4, TT 1, CC 1.1
b. Tổ chức thực hiện
- Chuẩn bị: GV chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ, mẫu vật và hóa chất theo yêu cầu
SGK
- Tiến hành thí nghiệm: GV hướng dẫn cho HS tiến hành thí nghiệm theo từng
bước. Ở mỗi bước, GV có thể đặt một số câu hỏi để HS hiểu rõ quy trình đang làm:
+ Mơi trường lỏng là gì? Gồm có những thành phần nào?
+ Bước lấy sinh khối ra khỏi ống dịch mẫu có vai trị gì?


+ Tại sao phải khuấy nhẹ nhàng que cấy trong dịch môi trường? Nếu thao tác
khuấy mạnh sẽ ảnh hưởng như thế nào đến kết quả thí nghiệm?
- Quan sát kết quả: GV hướng dẫn HS quan sát và mô tả mẫu VSV đã cấy được,
chụp hình mẫu đã cấy.
Hoạt động 3: Cấy giống từ môi trường lỏng sang ống thạch nghiêng
a. Mục tiêu
SH 2.4, TCTH 6.3, VĐST 4, TT1, CC 1.1
b. Tổ chức thực hiện
- Chuẩn bị: GV chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ, mẫu vật và hóa chất theo yêu cầu
SGK
- Tiến hành thí nghiệm: GV hướng dẫn cho HS tiến hành thí nghiệm theo từng
bước. Ở mỗi bước, GV có thể đặt một số câu hỏi để HS hiểu rõ quy trình đang làm:
+ Mơi trường thạch nghiêng là gì? Gồm có những thành phần nào?
+ Khi thao tác cấy giống trên môi trường thạch nghiêng cần lưu ý điều gì?
- Quan sát kết quả: GV hướng dẫn HS quan sát và mô tả mẫu VSV đã cấy được,
chụp hình mẫu đã cấy.
Hoạt động 4: Kĩ thuật cấy trang
a. Mục tiêu

SH 2.4; TCTH 6.3, VĐST 4, TT 1, CC 1.1
b. Tổ chức thực hiện
- Chuẩn bị: GV chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ, mẫu vật và hóa chất theo u cầu
SGK
- Tiến hành thí nghiệm: GV hướng dẫn cho HS tiến hành thí nghiệm theo từng
bước. Ở mỗi bước, GV có thể đặt một số câu hỏi để HS hiểu rõ quy trình đang làm:
+ Kĩ thuật cấy trang là gì?
+ Que cấy trang có vai trị gì trong kĩ thuật này?
+ Trong q trình thực hiện kĩ thuật cấy trang, chúng ta cần lưu ý điều gì? Tại
sao?
- Quan sát kết quả: GV hướng dẫn HS quan sát và mô tả mẫu VSV đã cấy được,
chụp hình mẫu đã cấy.
Hoạt động 5: Cấy giống từ môi trường lỏng bằng micropipette đầu rời
a. Mục tiêu
SH 2.4; TCTH 6.3, VĐST 4, TT 1, CC 1.1
b. Tổ chức thực hiện


- Chuẩn bị: GV chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ, mẫu vật và hóa chất theo yêu cầu
SGK
- Tiến hành thí nghiệm: GV hướng dẫn cho HS tiến hành thí nghiệm theo từng
bước. Ở mỗi bước, GV có thể đặt một số câu hỏi để HS hiểu rõ quy trình đang làm:
+ Việc cấy giống bằng micropipette có gì khác so với dùng que cấy thông
thường?
+ Để đảm bảo kết quả tối ưu cho nuôi cấy vi sinh vật, ta cần tuân thủ những
nguyên tắc gì?
- Quan sát kết quả: GV hướng dẫn HS quan sát và mô tả mẫu VSV đã cấy được,
chụp hình mẫu đã cấy.
Hoạt động 6: Báo cáo kết quả thực hành
a. Mục tiêu

SH 2.5; TT 1
b. Tổ chức thực hiện
GV hướng dẫn HS báo cáo theo mẫu:
BÁO CÁO: KẾT QUẢ THỰC HÀNH
MỘT SỐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VI SINH VẬT
Thứ … ngày … tháng … năm …
Nhóm: … Lớp: …
Họ tên các thành viên trong nhóm
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
Các phương pháp phân lập, ni cấy vi khuẩn
1. Tiến trình thực hiện:
– Dụng cụ:
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
– Mẫu vật:
....................................................................................................................................................


....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
2. Kết quả thu được:
Môi trường nuôi cấy

Kĩ

thuật

nuôi

phân lập vi khuẩn

cấy, Quan sát kết quả (Hình dạng,
màu sắc khuẩn lạc,...)

C. HỒ SƠ ĐÁNH GIÁ:
RUBRIC ĐÁNH GIÁ THỰC HÀNH
3đ
2đ
1đ
Tiến hành thí - Sử
dụng - Sử
dụng - Sử dụng
nghiệm
đầy đủ và
đầy đủ các
đẩy đủ các
chính xác
dụng cụ,
dụng cụ,
các
dụng
thiết bị TN
thiết bị thí
cụ, thiết bị - Tiến hành

nghiệm
TN
đầy đủ các - Tiến hành
- Tiến hành
bước theo
thí nghiệm
đầy đủ và
quy trình
theo quy
chính xác
trình
các
bước
theo
quy
trình
Báo cáo
Sản phẩm/ kết Sản phẩm/ kết Sản
phẩm/

0đ
- Chưa sử
dụng đúng
dụng
cụ
thiết bị thí
nghiệm
- Tiến hành
thí nghiệm
sai

quy
trình

Sản

phẩm/


quả thí nghiệm
đầy đủ, chính
xác
Nội dung bảng
thu hoạch đầy
đủ và chính
xác

quả
thí
nghiệm thiếu
1 sản phẩm
Nội
dung
bảng
thu
hoạch
cịn
thiếu hoặc sai
1–2ý

Hợp tác của 80 – 100% các

thành
viên thành
viên
trong nhóm
trong
nhóm
tham gia hoạt
động

60 – dưới
80%
các
thành
viên
trong nhóm
tham gia hoạt
động

Tổng điểm

kết quả thí
nghiệm thiếu
2 - 3 sản
phẩm
Nội
dung
bảng
thu
hoạch
cịn

thiếu hoặc sai
3- 5 ý
30 – dưới
60%
các
thành
viên
trong nhóm
tham gia hoạt
động

kết quả thí
nghiệm thiếu
từ 4 sản phẩm
trở lên
Nội
dung
bảng
thu
hoạch thiếu
hoặc sai trên
5ý
Dưới
30%
các
thành
viên
trong
nhóm tham
gia hoạt động