Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ thông tỉnh đăk nông
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.24 MB, 137 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
VŨ ĐỨC NGHĨA
MỘT SỐ GIẢI PHÁP
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
TỈNH ĐĂK NÔNG
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
NGHỆ AN - 2017
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC VINH
VŨ ĐỨC NGHĨA
MỘT SỐ GIẢI PHÁP
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THƠNG
TỈNH ĐĂK NƠNG
Chun ngành: Quản lí giáo dục
Mã số: 60. 14. 01. 14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học:
PGS. TS PHẠM MINH HÙNG
NGHỆ AN - 2017
i
LỜI CẢM ƠN
Luận văn này là kết quả của quá trình học tập tại Trường Đại học Vinh và
quá trình cơng tác của bản thân trong những năm qua.
Với tình cảm chân thành, tôi xin trân trọng cảm ơn Ban Giám hiệu, Khoa
Giáo dục, Phòng Đào tạo Sau đại học; quý thầy giáo, cô giáo trường Đại học Vinh
đã tận tình giảng dạy, hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho tơi trong suốt q trình
học tập và nghiên cứu.
Đặc biệt, tơi xin bày tỏ lịng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS. TS Phạm
Minh Hùng - người Thầy, người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn và giúp đỡ
tơi trong q trình nghiên cứu, hồn thành luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình, đầy trách nhiệm của
các đồng chí Lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Đăk Nơng; Lãnh đạo Phịng
Giáo dục và Đào tạo các huyện, thị xã; Cục Thống kê tỉnh Đăk Nông; Ban Giám
hiệu các Trường trung học phổ thông, phổ thông Dân tộc nội trú đã giúp đỡ tơi
trong q trình nghiên cứu luận văn.
Xin cảm ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã khích lệ, cổ vũ, động viên,
chia sẻ với tôi trong suốt thời gian qua.
Với những kiến thức học hỏi được từ quý thầy, cô đã giảng dạy, vốn kinh
nghiệm của bản thân trong q trình cơng tác, mặc dù bản thân đã rất nỗ lực cố
gắng, song do năng lực nghiên cứu và thời gian có hạn nên những thiếu sót trong
luận văn là điều khó tránh khỏi, kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của q thầy
giáo, cô giáo, bạn bè và đồng nghiệp./.
Nghệ An, tháng 6 năm 2017
Tác giả
Vũ Đức Nghĩa
ii
MỤC LỤC
Trang
LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................. i
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT.................................................................................... v
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ ............................................................. vi
MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1
2. Mục đích nghiên cứu ...........................................................................................3
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu.....................................................................3
4. Giả thuyết khoa học .............................................................................................3
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu........................................................................3
6. Phương pháp nghiên cứu .....................................................................................4
7. Đóng góp mới của đề tài......................................................................................4
8. Cấu trúc luận văn .................................................................................................5
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG ............................ 6
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ................................................................................6
1.1.1. Trên thế giới ...............................................................................................6
1.1.2. Ở Việt Nam ................................................................................................8
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................10
1.2.1. Cán bộ và cán bộ quản lý trường THPT ..................................................10
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ CBQL trường THPT ................................................11
1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ CBQL trường THPT .............................12
1.2.4. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT .............15
1.3. Cán bộ quản lý trường trung học phổ thông trong bối cảnh đổi mới căn
bản, tồn diện giáo dục phổ thơng .........................................................................16
1.3.1. Vai trò, nhiệm vụ của người CBQL trường THPT ..................................16
1.3.2. Năng lực và phẩm chất của người CBQL trường THPT .........................19
1.3.3. Những thách thức đối với người CBQL trường THPT trước bối cảnh
đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông ......................................23
1.4. Một số vấn đề về phát triển đội ngũ CBQL trường THPT .............................25
1.4.1. Sự cần thiết phải phát triển đội ngũ CBQL trường THPT ......................25
1.4.2. Nội dung phát triển đội ngũ CBQL trường THPT ..................................32
1.4.3. Phương pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT ............................36
iii
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
trung học phổ thông ...............................................................................................38
1.5.1. Các yếu tố khách quan .............................................................................38
1.5.2. Các yếu tố chủ quan .................................................................................41
Kết luận chương 1 .................................................................................................43
Chương 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH ĐĂK NÔNG............................ 45
2.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, tình hình kinh tế - xã hội và giáo dục
của tỉnh Đăk Nông .................................................................................................45
2.1.1. Điều kiện tự nhiên....................................................................................45
2.1.2. Tình hình kinh tế - xã hội ......................................................................456
2.1.3. Tình hình giáo dục ...................................................................................51
2.2. Thực trạng đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông ..............................60
2.2.1. Số lượng và cơ cấu...................................................................................60
2.2.2. Chất lượng ...............................................................................................61
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phổ
thông tỉnh Đăk Nông .............................................................................................71
2.3.1. Thực trạng xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL trường THPT ......71
2.3.2. Thực trạng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL trường THPT .................72
2.3.3. Thực trạng sử dụng đội ngũ CBQL trường THPT ..................................74
2.3.4. Thực trạng đánh giá chất lượng đội ngũ CBQL trường THPT ...............76
2.3.5. Thực trạng đảm bảo các điều kiện để phát triển hiệu quả đội ngũ
CBQL trường THPT ...............................................................................77
2.4. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường trung học phổ thông tỉnh Đăk Nông ..........................................................79
2.4.1. Nhóm các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ..............................................79
2.4.2. Nhóm các yếu tố thuộc về đối tượng quản lý ..........................................81
2.4.3. Nhóm các yếu tố thuộc về điều kiện, môi trường quản lý .......................82
2.5. Đánh giá thực trạng phát triển đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông ........83
2.5.1. Những mặt mạnh .....................................................................................83
2.5.2. Những mặt hạn chế ..................................................................................84
2.5.3. Nguyên nhân của thực trạng ....................................................................84
Kết luận chương 2 .................................................................................................85
iv
Chương 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG TỈNH ĐĂK NÔNG ........ 86
3.1. Nguyên tắc đề xuất giải pháp .........................................................................86
3.1.1. Đảm bảo tính mục tiêu .............................................................................86
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn.............................................................................86
3.1.3. Đảm bảo tính hiệu quả .............................................................................86
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi................................................................................86
3.2. Một số giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông .............86
3.2.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, chính quyền đối với cơng tác
phát triển đội ngũ CBQL các trường THPT ............................................86
3.2.2. Xây dựng và thực hiện tốt công tác quy hoạch phát triển CBQL các
trường THPT ...........................................................................................90
3.2.3. Triển khai quy trình chuẩn hóa CBQL các trường THPT trong bổ
nhiệm, đánh giá và đào tạo, bồi dưỡng ...................................................92
3.2.4. Hồn thiện chế độ chính sách đối với CBQL trường THPT ...................98
3.2.5. Đảm bảo các điều kiện để phát triển hiệu quả đội ngũ CBQL
trường THPT .........................................................................................101
3.3. Mối quan hệ giữa các giải pháp ....................................................................106
3.4. Khảo sát sự cần thiết và tính khả thi của các giải pháp được đề xuất ..........107
3.4.1. Khảo sát sự cần thiết ..........................................................................10808
3.4.2. Khảo sát tính khả thi ..............................................................................109
Kết luận chương 3 .......................................................................................................... 111
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................................. 112
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................. 116
PHỤ LỤC
v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Chữ viết đầy đủ
Cán bộ quản lý
Chữ viết tắt
:
Cán bộ quản lý giáo dục
CBQL
CBQLGD
Cơ sở vật chất
:
CSVC
Cơng nghệ thơng tin
:
CNTT
Cơng nghiệp hố
:
CNH
Giáo dục
GD
Giáo dục thường xun
:
GDTX
Giáo dục và Đào tạo
:
GDĐT
Giáo viên
:
GV
Hiện đại hóa
:
HĐH
Học sinh
:
HS
Khoa học - Cơng ngh
:
KH-CN
Kinh tế - Xã hội
:
KT-XH
Lý luận chính trị
:
LLCT
Quản lý
:
QL
Quản lý giáo dục
:
QLGD
Sách giáo khoa
:
SGK
Tổng sản phẩm quốc nội
:
GDP
Trung học cơ sở
:
THCS
Trung học phổ thơng
:
THPT
Xã hội chủ nghĩa
:
XHCN
Xã hội hóa giáo dục
:
XHHGD
vi
DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU, SƠ ĐỒ
Bảng:
Bảng 2.1:
Số lượng trường, lớp, học sinh, giáo viên năm học 2016-2017 ............ 52
Bảng 2.2:
Thống kê cơ sở vật chất các trường trong năm học 2016-2017 ............ 53
Bảng 2.3:
Quy mô phát triển trường THPT ........................................................... 57
Bảng 2.4:
Kết quả xếp loại hạnh kiểm học sinh sau 5 năm ................................... 58
Bảng 2.5:
Kết quả xếp loại học lực học sinh sau 5 năm ........................................ 58
Bảng 2.6:
Thống kê CSVC và trang thiết bị dạy học năm học 2016-2017 ........... 59
Bảng 2.7:
Số lượng và cơ cấu đội ngũ CBQL ở các trường THPT ....................... 60
Bảng 2.8:
Thực trạng về độ tuổi CBQL ở các trường THPT ................................ 61
Bảng 2.9:
Thực trạng về thâm niên QL của đội ngũ CBQL ở các trường THPT ......... 61
Bảng 2.10: Thực trạng trình độ của CBQL ở các trường THPT ............................. 61
Bảng 2.11: Đánh giá phẩm chất và năng lực của đội ngũ CBQL ở các trường THPT ..... 62
Bảng 2.12: Đánh giá phẩm chất chính trị, đạo đức của đội ngũ CBQL ở các
trường THPT ......................................................................................... 63
Bảng 2.13: Đánh giá về năng lực chuyên môn của đội ngũ CBQL ở các
trường THPT ......................................................................................... 65
Bảng 2.14: Đánh giá về năng lực quản lý của đội ngũ CBQL ở các trường THPT ....... 667
Bảng 2.15: Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả xây dựng quy
hoạch phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THPT ............................ 71
Bảng 2.16: Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của giải pháp
đẩy mạnh đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBQL ở các trường THPT ....... 73
Bảng 2.17: Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của giải pháp
tuyển chọn, sử dụng hợp lý năng lực sở trường đội ngũ CBQL ở các
trường THPT .......................................................................................... 75
Bảng 2.18: Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của giải pháp
khảo sát, đánh giá chất lượng đội ngũ CBQL ở các trường THPT....... 76
Bảng 2.19: Đánh giá về mức độ sử dụng và mức độ hiệu quả của giải pháp
đảm bảo các điều kiện để phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THPT....... 77
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
vii
Bảng 2.20: Mức độ ảnh hưởng của nhóm các yếu tố thuộc về chủ thể quản lý ...... 79
Bảng 2.21: Mức độ ảnh hưởng của nhóm các yếu tố thuộc về đối tượng QL......... 81
Bảng 2.22: Mức độ ảnh hưởng của nhóm các yếu tố thuộc về điều kiện,
mơi trường QL ...................................................................................... 82
Bảng 3.1:
Kết quả khảo sát tính cần thiết của một số giải pháp phát triển đội ngũ
CBQL trường THPT tỉnh Đắk Nông .................................................. 108
Bảng 3.2:
Kết quả khảo sát tính khả thi của một số giải pháp phát triển đội ngũ
CBQL trường THPT tỉnh Đắk Nông .................................................. 109
Biểu, sơ đồ:
Biểu đồ 2.1: Mức độ phẩm chất và năng lực của đội ngũ CBQL ở các trường THPT ..... 63
Sơ đồ 3.1: Mối quan hệ giữa các giải pháp phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
THPT tỉnh Đắk Nông .......................................................................... 107
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
1
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Để nâng cao chất lượng và hiệu quả giáo dục và đào tạo, đổi mới công tác
quản lý là khâu đột phá, có tính then chốt và quyết định. Nâng cao chất lượng đội
ngũ CBQL đặt ra như một yêu cầu cấp bách hàng đầu của việc tiếp tục đẩy mạnh
đổi mới giáo dục và đào tạo hiện nay. Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI
cũng đã khẳng định: “Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo
hướng chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hố và hội nhập quốc tế, trong
đó, đổi mới cơ chế quản lí giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lí là
khâu then chốt” [11].
CBQL trường học là người có trách nhiệm và thẩm quyền về mặt hành chính
và chun mơn, đại diện cho Nhà nước về mặt pháp lý, chịu trách nhiệm trước các
cơ quan quản lý cấp trên để cụ thể hố các chủ trương, chính sách, Chỉ thị, Nghị
quyết trên bằng các Quyết định quản lý, tác động điều khiển các thành tố trong hệ
thống nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ giáo dục được quy định bằng
luật pháp hoặc bằng các văn bản do các cấp có thẩm quyền ban hành. Để đáp ứng
được vị trí, vai trò và thực hiện tốt nhiệm vụ, đội ngũ CBQL ở các trường trung học
phổ thơng phải có đủ những phẩm chất, năng lực cần thiết theo tiêu chuẩn về chất
lượng cán bộ quản lý trường THPT, chấp nhận sự thay đổi và mạnh dạn đổi mới
theo điều kiện thực tiễn của từng địa phương.
Yêu cầu về phát triển để nâng cao chất lượng đội ngũ CBQL đã, đang trở
thành vấn đề trọng tâm của cả ngành GDĐT hiện nay. Ban Bí thư Trung ương Đảng
đã ban hành Chỉ thị số 40-CT/TW, ngày 16/6/2004 về việc xây dựng, nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD; Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết
định số 732/QĐ-TTg, ngày 29/4/2016 về việc phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng
nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục phổ thông giai đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025”, với
mục tiêu chung là: “Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý cơ sở
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
2
giáo dục bảo đảm chuẩn hóa về chuyên môn, nghiệp vụ nhằm đáp ứng yêu cầu đổi
mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thơng; góp phần thực hiện đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” [33].
Tại kỳ họp thứ 10, HĐND tỉnh Đăk Nơng khóa II đã thơng qua Nghị quyết số
35/2014/NQ-HĐND về phê duyệt “Đề án quy hoạch mạng lưới trường, lớp các
ngành, bậc học trong hệ thống giáo dục và đào tạo tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2015 2020 và định hướng đến năm 2030”. Mục tiêu chung phát triển sự nghiệp giáo dục và
đào tạo tỉnh Đắk Nông từ nay đến năm 2020 và định hướng đến 2030 là: “Phát triển
toàn diện giáo dục và đào tạo theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hố, xã
hội hố và hội nhập quốc tế. Xây dựng đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý, viên chức
đủ số lượng, cơ cấu, đạt chuẩn về trình độ, năng lực, phẩm chất, đạo đức; hoàn thiện
cơ sở vật chất, trang thiết bị đảm bảo tốt các điều kiện dạy và học. Chất lượng giáo
dục được nâng cao một cách tồn diện, trong đó chú trọng nâng cao chất lượng giáo
dục đạo đức, kỹ năng sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại
ngữ và tin học; đẩy mạnh giáo dục mũi nhọn, coi trọng giáo dục truyền thống, ý thức
chấp hành pháp luật; đáp ứng nhu cầu nhân lực phục vụ sự nghiệp cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa của tỉnh và cả nước; đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và cơ hội
học tập suốt đời cho mỗi người dân” [17].
Sau ngày thành lập (01/01/2004), sự nghiệp giáo dục của tỉnh Đăk Nông bắt
đầu khởi điểm mới, với mn vàn khó khăn, thử thách. Trong những năm qua, dưới
sự lãnh đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền, sự chung tay chăm sóc của nhân dân,
phát huy tinh thần đoàn kết, nỗ lực sáng tạo vươn lên của đội ngũ nhà giáo, cán bộ
quản lý giáo dục và đông đảo các thế hệ học sinh, sự nghiệp giáo dục Đăk Nông đã
đạt được những thành tựu quan trọng, trong đó có phần đóng góp lớn của hệ thống
các trường THPT. Với vị trí, vai trị, chức năng, nhiệm vụ được quy định, đội ngũ
CBQL ở các trường THPT tỉnh Đăk Nơng đã có những nỗ lực góp phần tạo ra chất
lượng giáo dục THPT ở địa phương: Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, tạo cơ hội
học tập suốt đời cho nhân dân góp phần cùng cả tỉnh hoàn thành mục tiêu phổ cập
giáo dục THCS vào tháng 12 năm 2009.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
3
Tuy nhiên, chất lượng giáo dục của một số trường THPT ở tỉnh Đăk Nơng
cịn thấp, chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi chưa đạt yêu cầu, chất lượng giáo
dục vùng khó khăn cịn hạn chế,... Một trong những nguyên nhân của thực trạng
này là một bộ phận không nhỏ đội ngũ CBQL ở các trường THPT trên địa bàn tỉnh
chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới công tác quản lý giáo dục trong giai đoạn hiện
nay. Vì vậy, việc nghiên cứu để đề xuất các giải pháp phát triển đội ngũ CBQL ở
các trường THPT trên địa bàn tỉnh Đăk Nông là rất cần thiết. Nghiên cứu thành
cơng sẽ góp phần nâng cao chất lượng của các trường THPT của tỉnh hiện nay.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “Một số giải
pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường trung học phở thơng tỉnh Đăk
Nơng” nhằm góp một phần vào việc thực hiện thành công chiến lược phát triển giáo
dục và đào tạo của tỉnh nhà.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, đề xuất một số giải pháp phát triển
đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và phù
hợp với thực tiễn của một tỉnh miền núi cịn nhiều khó khăn về kinh tế - xã hội.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Vấn đề phát triển đội ngũ CBQL trường THPT trong giai đoạn hiện nay.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông.
4. Giả thuyết khoa học
Nếu đề xuất và thực hiện được các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính khả
thi thì có thể phát triển đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông đủ về số lượng,
đồng bộ về cơ cấu và chuẩn hóa về chất lượng, góp phần nâng cao chất lượng giáo
dục phổ thông của địa phương.
5. Nhiệm vụ và phạm vi nghiên cứu
5.1. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ CBQL trường THPT.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
4
5.1.2. Khảo sát thực trạng đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông.
5.1.3. Đề xuất một số giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh
Đăk Nông trong giai đoạn hiện nay.
5.2. Phạm vi nghiên cứu
Khảo sát thực trạng phát triển đội ngũ CBQL, sự cần thiết và tính khả thi của
các giải pháp phát triển đội ngũ CBQL ở một số trường THPT của tỉnh Đăk Nông.
6. Phương pháp nghiên cứu
Để thực hiện việc nghiên cứu đề tài này, chúng tôi sử dụng và phối hợp các
phương pháp nghiên cứu sau đây:
6.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin lý luận để xây dựng cơ
sở lý luận của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận, có các phương
pháp nghiên cứu cụ thể sau đây:
+ Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu.
+ Phương pháp khái quát hóa các nhận định độc lập.
6.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Nhóm phương pháp này nhằm thu thập các thông tin thực tiễn để xây dựng
cơ sở thực tiễn của đề tài. Thuộc nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn có các
phương pháp nghiên cứu cụ thể sau đây.
+ Phương pháp điều tra.
+ Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục.
+ Phương pháp nghiên cứu các sản phẩm hoạt động.
+ Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia.
6.3. Phương pháp thống kê tốn học
Sử dụng các cơng thức thống kê và các phần mềm để xử lý số liệu thu được.
7. Đóng góp mới của đề tài
7.1. Về mặt lý luận
Hệ thống hóa các vấn đề lý luận về phát triển dội ngũ CBQL giáo dục nói
chung, đội ngũ CBQL trường THPT nói riêng.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
5
7.1. Về mặt thực tiễn
Làm rõ thực trạng đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nơng; từ đó đề
xuất được các giải pháp có cơ sở khoa học, có tính khả thi để nâng cao hiệu quả
phát triển đội ngũ CBQL trường THPT tỉnh Đăk Nông, đáp ứng với yêu cầu phát
triển GDĐT trong giai đoạn hiện nay.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận và kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và
phụ lục nghiên cứu, luận văn có 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận của vấn đề phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
trường THPT.
Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường THPT tỉnh
Đăk Nông.
Chương 3: Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý trường
THPT tỉnh Đăk Nông.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
CÁN BỘ QUẢN LÝ TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Có nhiều cơng trình nghiên cứu về vấn đề này. Trước tiên là học thuyết “Đức
trị” của Khổng Tử (551-479 TCN) với mục đích đào tạo ra lớp người cai trị xã hội,
tư tưởng đó được xây dựng trên cốt lõi triết lý của đạo nhân với các yếu tố: nhân, lễ,
nghĩa, trí, tín, dũng. Thực chất của đức trị là địi hỏi người trị dân phải có đức, quản
lý xã hội bằng đạo đức, phải nêu gương đạo đức để làm cho dân yên tâm mà theo lễ.
Từ khi Chủ nghĩa Mác - Lênin xuất hiện, các nghiên cứu về quy luật phát triển xã
hội như quy luật hình thành cá nhân con người, quy luật phát triển nhân cách đã
khẳng định vai trò của xã hội đối với phát triển giáo dục và tác dụng của giáo dục
với xã hội mà đặc biệt là đội ngũ nhân lực giáo dục. Trong Bộ Tư bản, Các Mác đã
coi vai trò của nhà quản lý giống như vai trò của nhạc trưởng trong dàn nhạc với
nhận định “... Một người độc tấu vĩ cầm tự mình điều khiển lấy mình, cịn một dàn
nhạc thì cần phải có nhạc trưởng".
Frederick Winslow Taylor (1856-1915), cha đẻ của thuyết quản lý khoa học,
năm 1911 xuất bản cuốn “Những nguyên tắc quản lý khoa học” (The Principles of
Scientific Management) đã đưa ra bốn nguyên tắc QL khoa học: nghiên cứu một
cách khoa học mỗi yếu tố của một công việc, xác định phương pháp tốt nhất; tuyển
chọn, huấn luyện công nhân; hợp tác cần thiết của người QL với người bị QL; phân
chia công việc và trách nhiệm để hồn thành tốt cơng việc. Trào lưu quản lý hành
chính xuất phát từ tựa đề cuốn “Tổng quát về quản lý - hay Thuyết quản trị”
(Adiministration Industriell et Generale) của Henri Faylor (1841-1925), một kỹ
nghệ gia người Pháp; cống hiến lớn nhất của Henri Faylor xuất phát từ các loại hình
“hoạt động quản lý”, ơng là người đầu tiên đã phân biệt chúng thành năm chức năng
cơ bản: kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ huy, phối hợp và kiểm tra mà sau này chúng
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
7
được kết hợp thành 4 chức năng: kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm tra. Cũng như
các nhà quản lý cổ điển khác, Henri Faylor nhấn mạnh đến ý nghĩa của cấu trúc bộ
máy tổ chức. Ông khẳng định rằng khi con người lao động hiệp tác thì điều tối quan
trọng là họ cần phải xác định rõ cơng việc mà họ phải hồn thành và rằng những
nhiệm vụ của mỗi cá nhân phải là mắt lưới dệt nên mục tiêu của tổ chức.
Tác giả Savin N.V, trong tập 2 cuốn “Giáo dục học” của Ông do Nhà xuất
bản (NXB) Giáo dục Hà Nội dịch và xuất bản bằng tiếng Việt đã tập trung làm làm
rõ Những vấn đề cơ bản của quản lý nhà trường [27]. Tác giả Jean Valérien, trong
tác phẩm “Quản lý hành chính và sư phạm trong các nhà trường tiểu học” (La
Gestion administrative et Pédgogique des écoles) [18], đã phân tích về vai trò, chức
năng và nhiệm vụ của người Hiệu trưởng trường tiểu học; qua đó tác giả đã có
những gợi ý các yêu cầu về phẩm chất và năng lực của người Hiệu trưởng tiểu học
và phương thức phát triển đội ngũ đó.
Tại Singapore, SEM (School Excellence Model) - với Mơ hình quản lý trường
học ưu việt [29], đề cập đến lãnh đạo nhà trường tài năng với các tiêu chí: “Người
lãnh đạo phải nêu gương sáng, có khả năng lãnh đạo, hiểu rõ mục đích, tơn trọng,
khuyến khích nhân viên. Một người lãnh đạo lĩnh hội được sứ mệnh của trường học
với các mục tiêu cụ thể, năng lực lãnh đạo tốt, và sự thông cảm cũng như tôn trọng
đồng nghiệp sẽ là động lực cho những người khác noi theo. Với vai trị của mình,
Hiệu trưởng phải vạch ra một tầm nhìn đối với những thành tích, kết quả dự định đạt
được và tạo ra một môi trường học tập lý tưởng cho học sinh và cả giáo viên. Hiệu
trưởng cần duy trì liên tục mục đích tăng cường năng lực cho giáo viên để đối mặt
với thử thách hiện tại và tương lai và ln phấn đấu vì sự phát triển để hướng tới nền
giáo dục toàn diện cho học sinh và giáo viên”. Trong mơ hình này, lãnh đạo nhà
trường được xếp vào tiêu chí số một.
Trong các điều kiện cơ bản để phát triển giáo dục (Mơi trường kinh tế giáo
dục; chính sách và cơng cụ thể chế hóa giáo dục; cơ sở vật chất kỹ thuật và tài
chính giáo dục; đội ngũ CBQL), thì các nghiên cứu của nhiều nước trên thế giới đều
khẳng định CBQL là điều kiện cơ bản, quyết định sự phát triển của giáo dục. Thực
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
8
tế nhiều nước đi vào cải cách giáo dục, phát triển giáo dục thường bắt đầu bằng phát
triển đội ngũ CBQL.
1.1.2. Ở Việt Nam
Trước hết phải nói đến tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh - nhà chính trị lỗi
lạc, lãnh tụ vĩ đại của cách mạng Việt Nam, người anh hùng giải phóng dân tộc, nhà
giáo, nhà văn hoá kiệt xuất của nhân loại - về huấn luyện cán bộ. Bằng sự vận dụng
sáng tạo Chủ nghĩa Mác - Lênin và kế thừa những các tư tưởng tinh hoa của nhân
loại, cùng với kinh nghiệm thực tiễn của mình trong suốt cuộc đời đấu tranh cho sự
nghiệp giải phóng dân tộc, dân chủ của nhân dân Việt Nam và cho sự tiến bộ của
nhân loại; Người đã để lại những tư tưởng có giá trị để vận dụng vào quản lý phát
triển đội ngũ CBQL giáo dục. Theo Người, phẩm chất và năng lực của cán bộ được
hình thành trên cơ sở mối quan hệ biện chứng của các thành tố mục đích, chương
trình và nội dung, phương pháp và hình thức, phương tiện và điều kiện, lực lượng
huấn luyện. Người đã chỉ giáo, khi huấn luyện, phải xác định đúng và phối hợp tốt
các yếu tố: “huấn luyện nhằm đạt được những gì” (mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng);
“huấn luyện gì” (nội dung và chương trình đào tạo, bồi dưỡng); “ai huấn luyện” (lực
lượng người dạy); “huấn luyện ai” (người học); “huấn luyện như thế nào” (phương
pháp và hình thức đào tạo, bồi dưỡng); “huấn luyện với và trong điều kiện nào”
(phương tiện và điều kiện đào tạo, bồi dưỡng), kiểm tra và đánh giá kết quả huấn
luyện thông qua đánh giá người học [20].
Trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, Đảng và Nhà nước ta luôn
quan tâm đến sự nghiệp GD; trong đó nhấn mạnh tầm quan trọng về vấn đề phát
triển đội ngũ CBQL. Các chủ trương, đường lối, chính sách, hệ thống các văn bản
quy phạm pháp luật của Đảng và Nhà nước ln thể hiện điều đó, như: Chỉ thị số
40-CT/TW, ngày 16/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc xây dựng,
nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục [1]; Quyết định số
09/2005/QĐ-TTg, ngày 11/01/2005 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Đề
án “Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
giai đoạn 2005-2010” [5]; Nghị quyết Hội nghị lần thứ ba Ban Chấp hành Trung
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
9
ương Đảng khoá VIII về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước [9]; Quyết định số 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng
Chính phủ về Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011-2020 [32], Nghị quyết
số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Hội nghị Ban chấp hành Trung ương VIII khóa
XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng u cầu cơng nghiệp
hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và
hội nhập quốc tế [2]; Quyết định số 732/QĐ-TTg, ngày 29/4/2016 của Thủ tướng
Chính phủ về việc phê duyệt Đề án “Đào tạo, bồi dưỡng nhà giáo và cán bộ quản lý
cơ sở giáo dục đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục phổ thông giai
đoạn 2016 - 2020, định hướng đến năm 2025” [33].
Các nhà khoa học như: Đặng Quốc Bảo, Phạm Minh Hạc, Thái Duy Tuyên,
Nguyễn Gia Quý, Trần Kiểm,… đã kế thừa, chắt lọc những vấn đề tinh túy nhất của
các tác phẩm QL của nước ngoài để thể hiện trong các cơng trình nghiên cứu của
mình về sự phát triển của công tác QL: “Phương pháp luận khoa học giáo dục”
(Phạm Minh Hạc) [14]; “Khoa học quản lý giáo dục - Một số vấn đề lý luận và thực
tiễn” (Trần Kiểm) [19]. Một số tác phẩm: “Cơ sở khoa học quản lý” (Nguyễn Quốc
Chí - Nguyễn Thị Mỹ Lộc) [5]; “Những luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ CNH-HĐH đất nước” (Nguyễn Phú Trọng Trần Xuân Sầm) [30]; “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về lãnh đạo và quản lý
giáo dục trong thời kỳ đổi mới” (Nhà xuất bản Văn hóa - Thơng tin) [23]; “Những
vấn đề cơ bản giáo dục học hiện đại” (Thái Duy Tuyên) [31].
Một số luận văn Thạc sỹ đề cập đến loại hình trường THPT, đó là “Các biện
pháp xây dựng và phát triển đội ngũ giáo viên của Hiệu trưởng trường THPT bán
cơng trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Vũ Thị Thu Huyền [16],
“Biện pháp xây dựng cán bộ quản lý các trường THPT tỉnh Đồng Nai” của tác giả
Nguyễn Thị Kim Ngân [21], “Một số biện pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý trường THPT tỉnh Bình Dương” của tác giả Nguyễn Hồng Sáng [26], “Mục
tiêu và giải pháp phát triển giáo dục THPT tỉnh Cà Mau từ nay đến năm 2010” của
tác giả Nguyễn Thiện Nghĩa [22], “Một số giải pháp phát triển đội ngũ cán bộ quản lý
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
10
trường THPT tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2010-2015” của tác giả Đỗ Văn Hùng [13]
đã nêu lên những ưu, nhược điểm và các giải pháp trong công tác xây dựng và phát
triển đội ngũ giáo viên và CBQL.
Ngoài ra, cịn có nhiều cơng trình, bài viết nghiên cứu được công báo trên các
tập san chuyên ngành như Nghiên cứu giáo dục, phát triển giáo dục,...
Như vậy, vấn đề phát triển đội ngũ CBQL trường THPT từ lâu đã được các
nhà nghiên cứu trong và ngoài nước quan tâm. Qua các cơng trình nghiên cứu của
họ cho thấy vai trò quan trọng của các giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trong việc
nâng cao chất lượng quản lý, chất lượng dạy học ở các cấp học, bậc học. Đây cũng
là một trong những tư tưởng lớn về phát triển giáo dục của Đảng ta. Tuy nhiên, vấn
đề phát triển đội ngũ CBQL ở các trường THPT tỉnh Đăk Nông chưa có tác giả nào
đề cập, nghiên cứu. Vì thế, việc nghiên cứu phát triển đội ngũ CBQL ở các trường
THPT tỉnh Đăk Nông là cần thiết.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Cán bộ và cán bộ quản lý trường THPT
1.2.1.1. Cán bộ
Từ điển Tiếng Việt định nghĩa: “Cán bộ là người phụ trách một công tác của
chính quyền hay của một đồn thể, phân biệt với dân thường” [34].
Theo Luật cán bộ, công chức năm 2008 của Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội
Chủ nghĩa Việt Nam: “Cán bộ là công dân Việt Nam được bầu cử, phê chuẩn, bổ
nhiệm giữ chức vụ, chức danh theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng cộng sản Việt
Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương, ở tỉnh, thành phố trực
thuộc Trung ương, ở huyện, quận, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh trong biên chế
và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”.
1.2.1.2. Cán bộ quản lý trường THPT
Cán bộ quản lý là khái niệm dùng để chỉ những người mà hoạt động nghề
nghiệp của họ hoàn toàn hay chủ yếu gắn với việc thực hiện chức năng quản lý
trong một tổ chức; nhằm điều hành, hướng dẫn và tổ chức thực hiện những quyết
định của cán bộ lãnh đạo tổ chức đó. Người đứng đầu, phụ trách một tổ chức, đơn
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
11
vị, phong trào nào đó thì đương nhiên là cán bộ lãnh đạo của tổ chức, đơn vị đó;
nhưng xét trong hệ thống lớn hơn (chứa đựng các tổ chức, đơn vị đang xem xét) thì
họ chỉ là người quản lý.
Trong thực tiễn một số người đứng đầu một tổ chức vừa đóng vai trị là cán
bộ lãnh đạo của tổ chức và vừa đóng vai trị là cán bộ quản lý của tổ chức đó.
Như vậy, cán bộ quản lý là những người đứng đầu hay là cán bộ của một cơ
quan, tổ chức, đơn vị được giao chức trách quản lý, tổ chức điều hành hoạt động
của cơ quan, tổ chức, đơn vị.
Từ khái niệm CBQL, có thể hiểu cán bộ quản lý giáo dục là cán bộ quản lý
làm việc trong một cơ quan quản lý giáo dục hoặc trong một cơ sở giáo dục, nhằm
điều hành, hướng dẫn và tổ chức thực hiện những quyết định của cán bộ lãnh đạo
giáo dục của cơ quan hoặc cơ sở đó.
Theo Điều 54 Luật Giáo dục Việt Nam 2005, sửa đổi và bổ sung năm 2009:
“Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do cơ
quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công nhận” [25].
Theo quy định của Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thơng
và trường phổ thơng có nhiều cấp học ban hành kèm theo Thông tư số 12/2011/TTBGDĐT ngày 28/3 /2011 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (sau đây gọi tắt là
Điều lệ Trường Trung học): CBQL trường THPT là Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng. Đó
là các giáo viên đạt tiêu chuẩn và điều kiện theo quy định, được cấp có thẩm quyền bổ
nhiệm theo nhiệm kỳ.
Kết hợp khái niệm cán bộ quản lý với khái niệm Hiệu trưởng và quy định về
Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng của Điều lệ Trường Trung học, có thể hiểu: CBQL
trường THPT là cán bộ quản lý giáo dục, chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động
của một nhà trường trung học phổ thơng, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ
nhiệm, công nhận.
1.2.2. Đội ngũ và đội ngũ CBQL trường THPT
1.2.2.1. Đội ngũ
Theo từ điển Tiếng Việt (NXB Văn hoá - Thơng tin, 1999) thì “đội ngũ”
được giải nghĩa theo hai ý: “Khối đông người được tập hợp và được tổ chức thành
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
12
một lực lượng” và “Tập hợp số đông người cùng chức năng hoặc nghề nghiệp
thành một lực lượng”. Như vậy, “đội ngũ” có hai cách hiểu là: việc sắp xếp có hàng
ngũ của một số đơng người thể hiện tính tổ chức, kỷ luật, có cùng mục tiêu và trở
thành một lực lượng có sức mạnh và tập trung và sắp xếp những người có cùng
chức năng, cùng nghề nghiệp và cũng trở thành một tổ chức có sức mạnh.
Như vậy, đội ngũ là tập hợp sắp xếp một số người lại (có thể có cùng chí
hướng, cùng chức năng hay cùng nghề nghiệp) thành một tổ chức có kỷ cương, kỷ
luật, có mục tiêu nhằm phát huy sức mạnh của tổ chức đó để hồn thành tốt nhất
mục tiêu đã đề ra.
Trong lĩnh vực giáo dục, thuật ngữ đội ngũ được sử dụng để chỉ những tập
hợp người được phân biệt với nhau về chức năng trong hệ thống giáo dục. Ví dụ:
đội ngũ giáo viên, đội ngũ giảng viên, đội ngũ CBQL trường học,...
1.2.2.2. Đội ngũ CBQL trường THPT
Đội ngũ CBQL trường THPT là lực lượng tập hợp những người có vai trị
quan trọng trong việc tổ chức, quản lý, điều hành các hoạt động giáo dục ở các
trường THPT nhằm giúp cho hoạt động giáo dục diễn ra đúng pháp luật, có tổ chức,
bảo đảm chất lượng giáo dục và đạt được những mục tiêu giáo dục.
Đội ngũ CBQL trường THPT bao gồm: Hiệu trưởng và phó hiệu trưởng.
Theo quy định tại Điều 54, Luật Giáo dục: Hiệu trưởng là người chịu trách
nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường do Giám đốc Sở Giáo dục và Đào
tạo bổ nhiệm, công nhận. Hiệu trưởng các trường thuộc hệ thống giáo dục quốc
dân phải được đào tạo bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý trường học.
Theo Điều lệ Trường Trung học: Trường trung học có 01 hiệu trưởng và từ 0l
đến 03 phó hiệu trưởng theo nhiệm kỳ 5 năm. Thời gian đảm nhiệm những chức vụ
này là không quá 2 nhiệm kỳ ở một trường trung học.
1.2.3. Phát triển và phát triển đội ngũ CBQL trường THPT
1.2.3.1. Phát triển
Có nhiều cách hiểu về phát triển tuỳ theo việc xem xét vấn đề từ những cấp
độ khác nhau:
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
13
- Theo Triết học Mác - Lênin, phát triển là phạm trù triết học khái quát quá
trình vận động tiến lên của sự vật, hiện tượng nào đó để có sự biến đổi từ ít đến
nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hoàn
thiện đến hoàn thiện hơn; trong đó thể hiện sự vận động của sự vật, hiện tượng theo
hướng thay đổi về lượng để hoàn thiện hơn về chất. Như vậy, phát triển đã bao hàm
sự vận động đi lên của sự vật, hiện tượng mà sự vận động đó do tự thân hoặc do tác
động bên ngoài (các yếu tố từ ngoại cảnh) để tạo ra sự phát triển; đồng thời thể hiện
sự chứa đựng trong đó mục tiêu của sự phát triển.
- Theo tác giả Phạm Minh Hạc “Phát triển được hiểu là sự thay đổi hay biến
đổi tiến bộ, là một phương thức của vận động, hay là q trình diễn ra có ngun
nhân, dưới những hình thức khác nhau như tăng trưởng, tiến hóa, chuyển đổi, mở
rộng, cuối cùng tạo ra biến đổi về chất" [15]. Q trình diễn ra có ngun nhân
trong khái niệm này được hiểu vừa là các nguyên nhân nội tại (đối tượng tự vận
động để phát triển cho thích ứng với ngoại cảnh mà tồn tại), vừa là nguyên nhân từ
bên ngoài (các tác động từ ngoại cảnh, trong đó có các tác động của con người).
Hiểu theo nghĩa chung nhất, phát triển là biến đổi hoặc là hoạt động làm cho
biến đổi một sự vật, hiện tượng nào đó từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến
cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ kém hồn thiện đến hồn thiện hơn; trong đó thể
hiện sự vận động của sự vật, hiện tượng theo hướng thay đổi về lượng để hoàn thiện
hơn về chất.
1.2.3.2. Phát triển đội ngũ CBQL trường THPT
Phát triển đội ngũ CBQL là quá trình biến đổi làm cho số lượng, cơ cấu và
chất lượng đội ngũ CBQL luôn vận động đi lên trong mối quan hệ hỗ trợ bổ sung
lẫn nhau tạo nên thế cân bằng, bền vững.
Phát triển đội ngũ làm cho đội ngũ trưởng thành đáp ứng đòi hỏi yêu cầu của
sự nghiệp GDĐT nói chung, từng nhà trường nói riêng.
Phát triển đội ngũ CBQL cũng phải thực hiện các nội dung như: Kế hoạch
hóa đội ngũ CBQL, tuyển dụng, định hướng, bồi dưỡng, bố trí sử dụng, đề bạt, luân
chuyển,… Tuy nhiên, phát triển đội ngũ CBQL là phát triển tập thể những con
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
14
người nhưng là tập thể những con người có học vấn, có nhân cách phát triển ở trình
độ cao. Vì thế trong phát triển đội ngũ CBQL chúng ta cần chú ý một số yêu cầu
chính sau:
- Phát triển đội ngũ CBQL trường THPT là làm cho đội ngũ đó được biến đổi
theo chiều hướng đi lên, xây dựng đội ngũ đủ về số lượng, từng bước nâng cao chất
lượng, đồng bộ về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu đặt ra của địa phương.
- Phát triển đội ngũ CBQL trường THPT phải mang tính chiến lược về đào
tạo, bồi dưỡng, sử dụng (bố trí, điều động, đề bạt, nghỉ chế độ, miễn nhiệm…)
nguồn cán bộ, trong đó mục tiêu, kế hoạch, dự kiến các điều kiện về nguồn lực
(nhân lực, vật lực, tài lực), thời gian thực hiện và đề ra các phương án, biện pháp
thực hiện quy hoạch phát triển đội ngũ CBQL trường THPT của tỉnh Đăk Nông.
- Phát triển đội ngũ CBQL trường THPT là quá trình làm cho đội ngũ CBQL
trường THPT nâng cao trình độ chun mơn, trình độ chính trị, năng lực quản lý, có
phẩm chất tốt, có trí tuệ và tay nghề thành thạo, nhằm giúp họ hồn thành tốt vai
trị, nhiệm vụ của người QL, để họ có thể cống hiến được nhiều nhất cho việc thực
hiện mục tiêu giáo dục đề ra.
- Phát triển đội ngũ CBQL trường THPT phải hướng vào phục vụ lợi ích của
tổ chức, cộng đồng và xã hội, đồng thời phải đảm bảm thỏa đáng lợi ích vật chất và
tinh thần cho họ.
- Phát triển đội ngũ CBQL trường THPT cần phải chú trọng tăng cường vai
trò lãnh đạo của Ðảng, sự quản lý của Nhà nước, chính quyền địa phương đối với
cơng tác phát triển đội ngũ CBQL trường THPT. Làm cho các cấp uỷ Ðảng, chính
quyền từ tỉnh đến cơ sở có nhận thức đúng đắn về ý nghĩa, vai trò lãnh đạo quy
hoạch, xây dựng và phát triển đội ngũ CBQL trường THPT; từ đó, tập trung chỉ đạo
làm tốt cơng tác quy hoạch và phát triển đội ngũ CBQL trường THPT.
Như vậy, phát triển đội ngũ CBQL là phát triển đảm bảo số lượng (đảm bảo
định mức lao động), nâng cao chất lượng đội ngũ nhằm giúp họ hoàn thành tốt vai
trò, nhiệm vụ của người QL. Một đội ngũ được đánh giá là có chất lượng khi đội
ngũ đó đủ về số lượng, đảm bảo về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
15
Hội nghị Ban Chấp hành TW lần thứ 6 khoá IX kết luận: Tiếp tục xác định
"Đổi mới mạnh mẽ quản lý nhà nước về giáo dục - đào tạo", "Xây dựng và triển
khai chương trình xây dựng đội ngũ nhà giáo và cán bộ QLGD một cách toàn diện"
là hai trong những việc chủ yếu cần tập trung lãnh đạo của Đảng.
1.2.4. Giải pháp và giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT
1.2.4.1. Giải pháp
Giải pháp là có nghĩa là chỉ, vạch ra con đường để đi tới được cái "đích"
mình cần đến hay mục tiêu mong đợi, giải pháp tốt thì đến đích nhanh an tồn giải
pháp khơng phù hợp có thể khơng đến được đích mà ta mong muốn. Theo Từ điển
Tiếng Việt phổ thông của Viện ngôn ngữ học: “Giải pháp là cách làm, cách giải
quyết một vấn đề nào đó” [34]. Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài ta có thể hiểu:
Để đạt được mục đích hoặc cho ra một kết quả nào đó phải có một hệ thống các
cách thức tiến hành cụ thể trong hoạt động thực tiễn hay nói cách khác là phải có
các giải pháp.
1.2.4.2. Giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT
Giải pháp phát triển đội ngũ CBQL là cách thức tổ chức thực hiện, chỉ đạo, điều
hành, quản lý của chủ thể QL đối với đội ngũ CBQL nhằm làm cho đội ngũ ngày càng
vững mạnh, hồn thành tốt vai trị, chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ CBQL.
Giải pháp phát triển đội ngũ CBQL trường THPT là nhằm phát triển đội ngũ
CBQL trường THPT đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đạt chuẩn và trên
chuẩn, chất lượng đáp ứng nhu cầu vừa tăng quy mô, vừa nâng cao chất lượng và
hiệu quả giáo dục, đáp ứng yêu cầu đặt ra của địa phương.
Nâng cao nhận thức cho các cấp quản lý về việc phát triển đội ngũ CBQL.
Nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ CBQL trường THPT.
Nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống cho đội ngũ CBQL trường THPT.
Thường xuyên bồi dưỡng đội ngũ CBQL trường THPT nhằm không ngừng nâng
cao kiến thức và kỹ năng sư phạm, kỹ năng quản lý cho đội ngũ CBQL trường THPT.
Đảm bảo thực hiện chế độ chính sách về quyền lao động và quyền lợi hợp
pháp và chính đáng của đội ngũ CBQL trường THPT.
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
C.33.44.55.54.78.65.5.43.22.2.4..22.Tai lieu. Luan 66.55.77.99. van. Luan an.77.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.37.99.44.45.67.22.55.77.C.33.44.55.54.78.655.43.22.2.4.55.22. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an.Tai lieu. Luan van. Luan an. Do an
16
Thực hiện tốt việc kiểm tra giám sát và thanh tra đánh giá, xếp loại đội ngũ
CBQL trường THPT theo chuẩn mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã đề ra.
Đổi mới cơng tác tuyển dụng, bố trí, sử dụng và luân chuyển đội ngũ CBQL
trường THPT trong địa bàn tỉnh Đăk Nông.
Tăng cường trang bị CSVC, thiết bị dạy học cho các trường học.
Đẩy mạnh công tác thi đua, khen thưởng, nhân các gương CBQL các trường
THPT tiên tiến điển hình.
1.3. Cán bợ quản lý trường trung học phở thơng trong bối cảnh đởi mới
căn bản, tồn diện giáo dục phở thơng
1.3.1. Vai trị, nhiệm vụ của người CBQL trường THPT
1.3.1.1. Vai trò của người CBQL trường THPT
Theo Điều 54 Luật Giáo dục Việt Nam 2005, sửa đổi và bổ sung năm 2009:
“Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt động của nhà trường, do
cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, cơng nhận” [25]. Với tư cách pháp
nhân đó, họ có các vai trị chủ yếu là:
- Đại diện cho chính quyền về mặt thực thi luật pháp, chính sách giáo dục nói
chung, các quy chế giáo dục và điều lệ trường THPT nói riêng trong trường THPT.
Để đảm đương vai trị này, đội ngũ CBQL trường THPT cần có phẩm chất và năng
lực về pháp luật (hiểu biết và vận dụng đúng đắn luật pháp, chính sách, quy chế
giáo dục và điều lệ trường học vào quản lý các mặt hoạt động của trường THPT).
- Hạt nhân tạo động lực cho bộ máy tổ chức và đội ngũ nhân lực trường
THPT thực hiện các hoạt động giáo dục có hiệu quả hơn. Để đảm đương được vai
trò này CBQL trường THPT cần có phẩm chất và năng lực về tổ chức và điều hành
đội ngũ CBQL cấp dưới, giáo viên, nhân viên và học sinh, năng lực chuyên môn,
am hiểu và vận dụng thành thạo các tri thức về tổ chức nhân sự, giáo dục học, tâm
lý học, xã hội học, kinh tế học...
- Chủ trì huy động và quản lý tài chính, cơ sở vật chất và thiết bị trường học.
Để đảm đương được vai trò này CBQL trường THPT cần có phẩm chất và năng lực
về quản lý kinh tế và năng lực kỹ thuật, hiểu biết về quản lý tài chính và quản lý cơ
sở vật chất, kỹ thuật, công nghệ,...
@edu.gmail.com.vn.bkc19134.hmu.edu.vn
