Những bài thực hành hoạt động trị liệu dành cho bé

Tien si Heather Ajzenman
Chuyen gia ho~t d(>ng tr! li~u,
Chuyen gia tr! li~u ngl,(a

100 tro choi va
bai t~p vui nh{>n
d~ xay dt)'ng
cac ky nang



hfrng bai th-1.rc hanh
ho~t dQng trt .eu
danh cho tre



ioo tro chai va bai tijp vui nh{>n
d€ xay dl)'ng cac ky nang

Tien si Heather Ajzenman
Chuyen gia

ho~t

d()ng tr!

li~u,

chuyen gia tr!

li~u

Minh h'?a b6'i Siiri Vaisanen

®

THEG101

NRA XUAT BAN THE GIOI

ROCKRIDGE
PRESS

ngl!a


Occupational Therapy Activities for Kids
100 Fun Games and Exercises to Build Skills
Copyright© 2020 by Rockridge Press, Emeryville, California
Illustration© 2019 by Siiri Vaisanene
First Published in English by Rockridge, an imprint of Callisto Media, Inc.

Nhii'ng bai tlnfc him Ii lio~t d(lng tr!
1oo tro d1e1i va bai t~p vui nllC?n

li~u d~mli

clio tre

de xay dl,ing cac ky nimg

Ban quyen Tieng ViÂt âCong tyTNHH Hqp tac & Phat trien Tu¢ An, 2021.
Khong phan nao trong xuat ban pham nay auqc sao chep hay phat trien duoi bat ky hlnh th Lie ho~c
phuong ti¢n nao ma khong c6 stJ cho phep truoc bang van ban cua Cong tyTNHH Hqp tac & Phat
trien Tu¢ An.

G6p yve sach va hqp tac phan ph6i sach, vui long lien h¢:
Email:

E>i¢n thogi: 0915026090


Danh ti;'.i.ng con gai Sophiya Lily, co gai be nh6
da om toi nhLJ mot di/a tre so sinh khien t6i phai
danh may bang m(>t tay, Va danh ti;'.J.ng Chong toi
Andrei, anh da ho tr9 toi het suc nhi~H tlnh trong
su6t qua trlnh viet cu6n sach nay.



Lill gi6i thieu
Cach thuc SU d1,mg cu6n sach
T:lt ca v~ ho<;it d:¢mg trt lieu danh cho tre

Ky nang XU ly cam giac
Mac kt?t trong bun 22

H9p ngam va 6ng am thanh 39

Xac d!nh am thanh! 23

Nui bong bong 40

3... 2.. .1. .. Bay! 24

Mui gl v$y? 4i

Goc an toan cam giac/
Nai tru an 25

Tv che t00 tro Ninja ngoai trai 42

Nhai va thu gian 26

8oan hlnh 45

Tv lam n$m nhay kh6ng auang may 27

Bat bong tu the may bay 46

Che OQ an kieng cam giac 28

No bong ngo! 47

ThUng lam d!u cam giac 30

Bay len m$t trang 48

Chieu bong chef cai 31

Thung xuc giac 44

6 to cac tong xu6ng doc

50

Bay gio do gi$t 32

G$p bt,mg tren bong 5i

Hay bien toi thanh banh sandwich 33

The Chien llfQ'C cam giac 52

Truqt kem C<;lO rau 34

Cau ca tren bong 54

Oua bong tho 35

L$p ban do cam xuc 56

Bu6c chan x6p bong 36

Thong ai$p nhu cau ca the 58

Hay lam dau bep! 38

uii

Chuang Ba:

Ky rnlng vi;tn d<)ng

Liem moi 62

Cu<)c dua tiep SLrC m$c quan ao 77

Cu<)c dua 6 to tai 63

Giay trU'qt bang ara giay 78

Hai sao 64

N$n chO' cai 79

R6t nLI'6c 66

Ngh$ thu$t dat n$n 80

Que v$ sinh 6ng va h<;it porn-porn 67

Gan duoi cho tho 82

Ho<;it d<)ng am nh<;ic 68

8i nhU' d<)ng v$t 84

Cu<)c dua 6ng hut 69

Ve day hay kia 86

6ng hut va bong tuyet 70

Bong chuyen bong bay 88

Cho rong an 71

Viet bang CQ nU'6C 89

Quai v$t an dong XU 72

Bong da giay 90

GiO' nguyen tU' the! 74
Tl! che t<;io van thang bang 75

Me cung vien bi lam
tli 6ng cac tong 92

Phaido 76

Thu thach tr<;ii huan luy$n 94

Ky nang cam xuc - xa h<)i
M$t CU'Oi 98

Minh hQa cam xuc 106

Cuva 6m 99

Ve theo nh6m 107

Hoa cung tre 100

Thap Eiffel bang coc nhlJa 108

VU'qt qua cam xuc m<;inh 102

Troi c6 luc nang, luc may 110

Cha/M~ kh6ng the v6i dU'qc!

uiii

i 03

Rao chan! 112

Lang nghe hai tho va nhip tim 104

Banh xe doi ph6 114

M$t trong gU'ang 105

ThLI' gian toan than 116

Ml,IC 11,IC

TV tCu¢c phieu luu thCmg cac tong ·113

G9i lai canh tu9ng
voi cac giac quan i26

Ti$c tra 119

Coe tran/Nao qua tai 128

Re duang nao?

120

Con cam thay the nao ve aieu 06? I 30

Mua roi 122

Van de Ion hay van de nh6 132

Sieu nhan 124

Tu duy linh ho0t 134

Ky rn1ng XU ly hlnh anh va nh:;tn thuc
Lam guong 138

Me cung mc:i.ng nh$n 155

Tro chuy$n duoi nuoc 140
Am thanh gl v$y? 141

Li$u toa thap c6 the cao
chCrng nao? 156

Nay, day va dam 142

Toi muon gQi m6n xang uych I 57

Xay toa thap 144

Chiec vong di d¢ng 158

Xay dvng l!ch sinh hoc;=it 146

Tham am nh0c 160

nm do choi 148

San sang, chai, ....dung
ho$c tiep? 162

Dien t$p tinh than i49
Anh sang, may quay, va dien 163

Tv t(;3.o tro choi
vuQ't chu6ng ngc:i.i v$t 150

Toi c6 y tu6ng khac! 164

Bi tlm kho bau 152

Tv lam oat n$n 166

VuQ't chu6ng ngai vat
v6i chi dan bang lai I 54

Dieu gi tiep theo?
Cac ngu6n tham khao

Tai W;m tham khao

Ml)C il)c

ix



Chao mCmg bq.n den voi cuon NhOng bai thµc hanh hoc;i.t d¢ng trj li?u danh
cho tre. Toi rat vinh hq.nh dU'Q'C chia se nhO'ng hoqt d(mg thu vi de giup tre
CUa bqn CO nhQng giay phut VUi Ve,
d6 xay dL,mg da dqng ky nang CO ket
noi chi;it che v6'i cac djch vv ho0t a(mg tr! li$u trv6'c d6, hi$n tla trong tvang lai.

tu

tu

Toi quan tam toi ho0t dc)ng tr! li$u
nh6. ME? toi la mc)t nha giao dvc
s6'm danh cho tre c6 nhu cau di;ic bi$t, va ong toi la mc)t trong nhO'ng
chuyen gia ho0t dc)ng tr! li$u dau tien c6 bang cap 6 Hoa Ky vao dau nhCmg
nam 1930. Toi tot nghi$p tien sT chuyen nganh ho0t dc)ng trj li$u cua 8q.i
hQC Washington 6 Saint Louis vao nam 2012, va hi$n toi la chuyen gia hoqt
dc)ng tr! li$u dv9c chCmg nh$n b6i Hc)i dong Quoc gia (NBCOT). Cong vi$c
cua toi sau khi tot nghi$p t$p trung vao tlm hieu cac phvang phap can thi$p
danh cho tre sa sinh, tre nh6, ngvoi trv6ng thanh, bao gom ca cac each
tiep c$n ve XU ly cam giac, cac Chien IU'Q'C ve cam xuc - xa hc)i, cac each tiep
c$n dl!a tren chai dua, cac phvang phap tang cvong nh$n thl'.rc va cai thi$n
SL! t$p trung, va phvang phap trj li$u dl!a vao ngl/a. Toi c6 hai bang cap di;ic
bi$t khong the thieu doi v6i cong vi$c ho0t dc)ng trj li$u. Thu nhat, toi la mc)t
chuyen gia c6 chl'.rng nhdong lien nganh ve Phat trien va H9c t$p (ICDL) cap. DIR Floortime la mc)t
phvang phap tiep c$n dl!a tren moi quan h$, can Clr vao qua trlnh danh gia
va hieu ro nhO'ng khac bi$t duy nhat cua tung tre va gia dlnh tre. Phvang
phap hv6ng t6i cac ky nang chai, tvang tac xa hQi va ky nang sinh ho0t
hang ngay thong qua diem mqnh va moi quan tam cua tre.
Thu hai, toi c6 bang chl'.rng nh$n tot nghi$p kh6a chuyen gia tr! li$u ngl!a
(HPCS). 8ay la mc)t phvang phap SU dvng chuyen dc)ng cua ngl!a (vang,
ngl!a!) va moi trvong tl! nhien xung quanh de dap Crng nhu cau ve v$n
dc)ng, XU ly cam giac, cam xuc - xa hc)i, XU ly hlnh anh va nh$n thl'.rc. Toi da
danh nhO'ng nam hQC tien sT CUa mlnh de nghien ClrU Ve Vi$c ket hQ'p giQa trj
li$U ngl!a Va hoqt dc)ng trj li$U cho nhieu tre Va da xuat ban mc)t nghien ClrU
ve phvang phap tiep c$n nay danh cho tre c6 hc)i chl'.rng roi loqn tl! ky.

1

a

Tc;:ti phong kham tv cua toi mien bac New England, toi da ket h9p cac
each tiep c$n nay cOng nhv nhieu phvang phap can thi$p khac cho cac
doi tv9ng
tre sa sinh den thanh thieu nien de giup h9 ngay cang dc)c 1$p.
Toi hi$n dang lam vi$c v6i hang Cht,JC tre va gia dlnh tre, dU'Q'C Chung kien
nhieu tre dc;:tt mt,JC tieu qua thoi gian. Toi lam vi$c v6i da dc;:tng khach hang,
bao gom tre c6 hc)i chCrng tl! ky, kh6 khan ve XU ly cam giac, tang dc)ng
giam chU y va nhCrng roi loc;:tn chuc nang dieu hanh khac, bc;:ti nao v8./ho$.c
cac dc;:tng chan thvang nao, va cac b$nh ve than kinh v8./ho$.c do di truyen,
cOng nhv tre b! bc;:to hanh ho$.c b6 rai va tre trai qua cac van de sue kh6e
tam than nhv roi loc;:tn lo lang.

tu

a

Toi quan sat tre nhieu moi trvong khac nhau, bao gom gia dlnh, nha
tre, trvong mam non, phong kham ngoc;:ti tru, cOng nhv cac nai cong cc)ng
nhv tren trang trc;:ti, khu vui chai ho$.c th$m chf la cua hang tc;:tp h6a. Cac
phien tr! li$U CUa toi t$p trung VaO vi$C giup gia dinh xay dL,mg moi quan h$
v6i tre thong qua cung tham gia, tc;:to ket noi, tc;:to niem tin de phat trien cam
xuc va trf tu$ cho tre.
Cuon sach nay toi viet chu yeu cho cha mf? va ngvoi cham soc tre nham
Cung Cap nhieu hoc;:tt dc)ng Va kY thu$t bo tr9 de ket hQ'p V6i d!ch Vl,J hoc;:tt
dc)ng tr! li$u ma tre dang nh$n dv9c. Cuon sach nay cOng c6 the hCru fch
cho cac chuyen vien hoc;:tt dc)ng tr! li$u, chuyen vien v$t ly tr! li$u, chuyen
vien am ngCr tr! li$u, giao vien, chuyen vien cham soc sue kh6e tam than,
chuyen Vien tham van h9C dvong de ho tr9 them Cho sinh Vien ho$.c b$nh

nhan nhCrng moi trvong khac nhau.

a

tu

Cuon sach nay toi viet d$.c bi$t danh cho tre
1 t6i 6 tuoi, nham cung
cap cac nen tang phat trien ban dau cho tre. Tuy nhien, nhieu hoc;:tt dc)ng
trong CUOn sach nay CO the danh Cho tre 16n tuoi hon, phu thUQC vao nhu
cau va mL1c de) phat trien cua tre. Mt,JC tieu cua toi la cung cap cac chien
IU'Q'C lay tre lam trung tam t$p trung vao nhCrng yeu to quan tr9ng tac dc)ng
t6i qua trlnh thvc hi$n cac sinh hoc;:tt hang ngay cua tre.
Toi muon giup tre cua bc;:tn thanh cong va tham gia vao cac bai thvc
hanh mc)t each c6 y nghTa trong khi xay dvng cac ky nang - va tat nhien tre
can cam thay vui nhc)n khi dU'Q'C hoc;:tt dc)ng!

2

Lai gi6'i thi¢u


Cuon sach nay gom i 00 bai thlJC hanh hoq.t d¢ng tr! li$u day hCru lch.
Cac bai th!Jc hanh dU'Q'C chia lam bon chU'ang, can
vao cac nh6m ky
nang Cl} the:

cu

Ky nang XU ly cam giac

Ky nang v$n d¢ng
Ky nang cam xuc - xa h¢i
Ky nang XU ly hlnh anh va nh$n thLi'c

ter

Moi chU'ang bao gom ter 20 toi 30 hoq.t d¢ng, bat dau
hoq.t d¢ng
danh cho tre nh6 t6i cac hoq.t d¢ng doi hoi ky nang phLi'c tq.p han d!Ja
trend¢ tuoi va mLi'c d¢ phat trien. Ngay tren dau trang cua moi hoq.t
d¢ng deu li$t ke cac ky nang ma hoq.t d¢ng hU'6ng t6i. Ben trai trang
sach, bq.n se nhln thay danh sach cac v$t li$u can chuan b!, cOng nhU'
cac ghi chu ve khoang thb'i gian chuan bi va khoang thb'i gian dien ra
hoq.t d¢ng. OT nhien sau d6 la n<)i dung hU'6ng dan ve each thLi'c to chLi'c
hoq.t d<)ng, va trong hau het cac hrn;1t d<)ng, bq.n se thay hU'6ng dan
nham lam dan gian h6a hay phLi'c tq.p h6a hoq.t d<)ng de phu h9p v6i nhu
cau duy nhat cua tCrng tre.
Tuy nhien, day chi la cac hU'6ng dan, con bq.n can d!Ja vao nhu cau
cua tre de bien tau cac hoq.t d<)ng ho<;lc hoan toan b6 qua n¢i dung cua
hoq.t d¢ng d6.

3


Du6i day la rn('>t vai thu~t ngfr chinh xu&t hi~n trong su6t cu6n sach:
Nhfrng tre d~ roi vao tdnh tr~ng qua tai hay thuO'ng
xuyen bung n6, va kh6 khan trong vi~c ki~rn soat cam xuc r&t c§.n tha
long co th~ v6i cac ho~t d('>ng tac d('>ng len h~ cam nh~n ban th~ nhu ep,
nhay tren d~rn, vac d6 n~ng hay t~p yoga.
Lien quan t6i tu duy, tuang tuqng va cac ho~t d('>ng tri 6c.

La rn9t ky thu~t earn giac giup co th~ thu gian va di~u hoa
earn giac b&ng each cung dp cac thong tin d§.u vao cho h~ xuc giac va
h~ earn nh~n ban th~ nhu ep, 6rn ch~t, qu&n chan ch~t ho~c d&p chan
n~ng, m~c d6 ch~t.
Chi tinh tr~ng h~ th6ng earn giac ho~c earn xuc cua tre bt rn&t
can b&ng.
La b&t ky ho~t d('>ng ep ho~c keo gian cac kh6'p - m('>t
ky thu~t earn giac khac nh&m giup tre tinh tao ho~c binh tinh d~ d~t
tr~ng thai tham gia t6t nh~t.
La earn giac cua con nguO'i v~ cac b('> ph~n ben trong co th~
va carnxuc.
Giup co th~ dtu l~i ho~c tinh tao hon khi dn do r6i lo~n
earn giac gay ra.
Ho~t d9ng n&rn gifr d6 v~t str d1,mg ng6n tay cai va

ng6n tay tr6, vi dl;l nh~t d6 v~t nh6.
La cam giac cua con nguO'i v~ vt tri va chuy~n d('>ng
cua co th~.
La earn giac lien quan t6i ti~p xuc.
Chi vi tri d~t ng6n tay dung khi su dvng keo, v6i
ng6n cai d~t vao 16 nh6 hon cua cai keo.
(dlfa vao

CO'

La cam giac cua con nguO'i v~ thang b&ng va chuy~n d('>ng
quan tai trong).

Tre tr6ng c6 ve bu6n ngu hay u~ oai c6 th~ cd(mg tang cuO'ng d~ giup co th~ tinh tao hon. Nhung ho~t d9ng thang

b&ng nhu quay, dung dua va nhay c6 th~ giup co th~ tinh tao.

4

each thuc sir di,mg cu6n sach


I

Chu

y

H$ noi cam

Nhln

Giao tiep

Trinh&

Ngl'.ri

E>ieu tiet cam xuc

Ky nang vc;tn dong mi$ng

Quan h$ xa hoi

Ky nang vc;tn dong tinh

Lc;tp ke ho~ch va giai quyet van de

Vigiac

Ky nang vc;tn dong tho

Pha.t trien chai dua

Tiep xuc

Phoi hqp tay - mat

H$ cam nhc;tn ban the

H$ tien dlnh

Nghe

Nhc;tn biet ban than

Ky nang kh6ng gian thi giac

Cung tham gia

Cach thlrC Slr d1,mg cufin sach

5

vui nh<)n nham ho tr9 va tang cvang cac ky nang cho tre, chung ta
hay tlm hieu gia tr! cua hoc6 nhu cau d$c bi$t. Chuong nay bao gom quy trlnh ho0t d<)ng tr!
li$U, CaC bU'OC thiet 1$p d!ch Vt),

y tvong Ve do Choi Va V$t li$U can

chuan b!, dong thai giai thfch ky hon ve chan doan va l9i fch khac
bi$t do ho0t d<)ng tr! li$u mang l
7


naola

d()ng trj

Ho~.t d<)ng tr! li$u la vi$c su dt,mg nhOng hoc;i.t d<)ng c6

Ii~u?

y nghTa nham giup

da cac Ca nhan

hQC hoi, ph\]C hoi Va phat trien nhCrng ky nang de tham
gia cac sinh hoc;i.t hang ngay. NhCrng loc;ti hoc;i.t d<)ng trong sinh hoc;i.t hang
ngay dU'Q'C hieu la "cong vi$c" - cht1 khong phai la hoc;i.t d<)ng nham giup
ca nhan tht,,rc hi$n m<)t nghe hay m<)t cong vi$c dem lc;ti thu nh$p nao d6.

NhCrng hoc;i.t d<)ng sinh hoc;i.t hang ngay bao g6m ngu, choi, thU' gian va tt,,r
ph\]C V\j (nhU' tam, thay d6, an uong). Cac chuyen vien hoc;i.t d<)ng tr! li$u
dieu tr! cho b$nh nhan m9i ICra tu6i, tu tre em tai ngU'oi trU'6ng thanh b!
khuyet Wt phat trien, ngU'Oi b! chan thU'ong co the, ngU'Oi b! than kinh va
ngU'Oi c6 van de ve SLrC kh6e tam than.
NhCrng nghe nay luon la nghe thiet yeu doi vc'Yi Sl,! phat trien cua con
ngU'Oi, nhU'ng ITnh Vl,!C hoc;i.t d<)ng tr! li$u da khong dU'Q'C cong nh$n cho
den dau nhCrng nam 1900, khi to cht1c hi$n dU'Q'C g9i la Hi$p h<)i Hoc;i.t
d<)ng Tr! li$u Hoa Ky (AOTA) dU'Q'C thanh 1$p. Tr9ng tam ban dau cua hi$p
h<)i la y te, nhU'ng sau d6 da
r<)ng doi tU'Q'ng dieu tr! cho nhieu b$nh
nhan can Clr vao nhu cau cua xa h<)i.

ma

Cong vi$c quan tr9ng cua tre la choi, vi the cac chuyen vien hoc;i.t
d<)ng tr! li$u giup tre va gia dlnh tre cung nhau tham gia nhCrng hoc;i.t d<)ng
choi dua, phu hQ'p vc'Yi nhu cau cua tung tre, th6i quen sinh hoc;i.t cua tung
gia dlnh va nhCrng yeu to tac d<)ng rieng khac nham dc;i.t dU'Q'C m\]C tieu
phat trien cua tung tre.

8

Nhfrng bai thvc hanh ho:;i.t d(mg trt lieu danh cho tre


La hoc;i.t dQng chlnh trong su6t quang thai tha au, vui chai khong chl la
niem VUi Va tro ChO'i, ma con la nen tang Cho SL! phat trien toan di$n, SlrC
kh6e va hc;i.nh phuc! Chai phat trien tCr luc tre m6i OLXQ'C sinh ra, khi Ian
dau tre tham gia vao cac tro chai v$.n dQng cam giac t6i luc tre biet kham

pha moi truang va tuang tac v6i v$.t va m9i nguai xung quanh. Chai tac
OQng t6i phat trien v$.n OQng tinh, v$.n dQng tho va XU ly cam giac, vi khi
chai tre hQC each SU dt,mg cac CO' 16n de tang cuang SlrC khoe, nh$.n
biet CO' the va xay dl!ng ky nang ph6i h9p; tre SU dt,mg tay de thao tac va
tiep xuc v6i cac chat li$u; va tre SU dt,mg cac giac quan de kham pha the
gi6i xung quanh. Chai dong vai tro 16n trong phat trien cam xuc - xa hQi,
cung cap CO' hQi de tre dieu tiet va bQC IQ nhLi'ng cam xuc phCrc tc;i.p, tham
gia va hoa cung nguai khac, va hQC hoi giao tiep mQt each hi$u qua. Chai
cOng giup tre phat trien cac ky nang cao han nhu tu duy trlnh tL! 16 gic va
tu duy trCru tu9ng, san sang tiep thu cai m6i, va tang cuang chCrc nang
dieu hanh CUa nao bQ, giup thiet 1$.p giai OO<;J.n san sang hQC t$.p Sau nay.
Tre em v6i nhu cau di:J.c bi$t thuang kh6 khan trong hoc;i.t dQng chai
dua vi nhLi'ng khac bi$t ve mi:J.t sinh ly hQC, cam XUC - Xa hQi, cam giac,
va/hoi:J.c nh$.n thCrc. NhLi'ng kh6 khan nay tac dQng t6i each thCrc tre dua
ra cac y tu6ng chai dua, truyen dc;i.t suy nghT va bQc IQ cam xuc. Chuyen
vien hoc;i.t dQng trj li$u se quan sat va phan tlch hoc;i.t dQng chai cua tre de
danh giac mCrc dQ chai, sau d6 se lam vi$c v6i tre va gia dlnh tre de xay
dl!ng cac ky nang va thuc day kha nang tham gia cua tre.

TM ca v~ ho9t dqng trj Ii¢u danh cho tre

9


Tre cua b0n c6 kh6 khan trong vi$c mi:J.c quan ao, xuc an, viet but chi,
nem va bat bong, giCr blnh tTnh khi thay doi th6i quen, phan Cmg v6i am
thanh 10 hay chat li$u 10, chai v6i b0n, giCr thang bang tren mi:J.t dat, thay
doi khong gian, hoi:J.c t$p trung trong lop h9c? Ho0t d<)ng tr! li$u c6 the
giup tre phat trien tat ca cac ky nang tren va nhieu hon nCra, vi the tre c6
the d<)c 1$p va thanh c6ng trong chai dua, giao tiep xa h<)i, h9c t$p va

cac ho0t d<)ng sinh ho0t hang ngay.
M<)t bac sy hoi:J.c giao vien c6 the de xuat d!ch VL,J ho0t d<)ng tr! li$u
cho tre cua b?n dl!a tren vi$c danh gia cac kh6 khan cua tre. Bat ke ly
do vl sao tre du9c sLi' dL,Jng d!ch VL,J, thl ho0t d<)ng tr! li$u mang den ca
h<)i Ion cho tre va gia dlnh b0n trong vi$c phat trien ky nang m6i va tang
cuang kha nang tham gia vao cac ho0t d<)ng vui nh<)n, c6 y nghTa va cac
cong vi$c sinh ho0t hang ngay thiet yeu.

10

Nhung bai tbvc hanh ho9t dong tr! li~u danh cho tre


Tat ca tre em deu c6 the hLr6ng l9i tCr cac ky thu$.t hQC hoi de thl}C hi$n
cac sinh hoc;i.t hang ngay. 8ieu d6 c6 nghTa rang, chung ta hay xem xet
cac roi loc;m thuong gf,lp cung v6i kh6 khan do roi loc;m gay ra, va nhCrng
sinh hoc;i.t hang ngay ma tre CO the thl}C hi$n va hoan thanh nho hoc;i.t
d¢ng tr! li$u. Ben cc;i.nh nhCrng nhu cau rieng bi$t thl nhieu roi loc;i.n phat
trien gay ra cung kh6 khan chung, chang hc;i.n tre b! roi loc;i.n XU ly cam
giac va tre b! tl} ky thuong c6 nhCrng kh6 khan ve roi loc;i.n cam giac giong
nhau, nhung ben cc;i.nh d6 chung con c6 nhCrng nhu cau rieng khac.
Cha m$ va nguoi cham s6c tre can can nhac nhCrng gl ap dt,mg cho tre
cua mlnh.

Xl'.r ly cam giac la qua trlnh ca the tiep nh$.n, dien giai va phan Crng v6i cac
thong tin cam giac. Con nguoi c6 tam giac quan rieng bi$t. Bc;i.n c6 the da
dU'Q'C nghe VS nam giac quan dau tien: thj giac (nhln), thfnh giac (nghe),
xuc giac (tiep xuc), khCru giac (ngl'.ri), va v! giac (nem). Ngoai ra, con nguoi
con c6 them ba giac quan n(Ja: h$ cam nh$.n ban the (cam nh$.n cua ca
the ve v! trf va chuyen d¢ng so v6i moi truong), h$ tien dlnh (cam nh$.n

cua ca the ve thang bang va chuyen d¢ng so v6i phan dau), va h$ n¢i
cam (cam nh$.n ve cac bQ ph$.n ben trong ca the va cam xuc, nhLr cam
giac khac bi$t giua d6i, dau, hay bon chon trong bt,mg).
Tre b! roi loc;i.n cam giac c6 kh6 khan ve m¢t hay nhieu giac quan. Tre
c6 the de b! qua tai, hof,lc ngu9c lc;i.i lien tl)c tlm kiem cac kfch thfch dau
vao. Tre c6 the can nhieu thoi gian han de phan Crng v6i nhCrng thong tin
dau vao cam giac nhat d!nh, hof,lc th$.m chf khong the nh$.n biet thong tin
dau vao cam giac nao d6. Tre dung il}C qua mc;i.nh hof,lc qua yeu khi Slr

TAt ca v~ ho9t ctqng tr! li¢u danh cho tre

11


d1.,mg do v$.t, hieu sai cac tfn hi$u xa h()i, kh6 dieu tiet cam xuc, hoiflc doi
miflt v6i nhieu van de trong an uong hay cac sinh ho0t ca nhan khac.
Chuyen vien ho0t d()ng tr! liE;lu c6 the giup tre cai thi$n van de XU ly
cam giac thong qua hOC?-t d(}ng VUi Chai giup tre tang CL.fang kham pha giac
quan, aiflc bi$t trong cac ho0t a()ng sinh ho0t hang ngay. Cac tr! li$u vien
cOng c6 the giup gia dlnh dieu chinh va thl,fC hi$n cac ho0t d()ng tr! li$u tnha cho phu h9p v6i nhu cau cam giac cua tCrng tre.

w

Roi 100n pho
ky (ASD) la m()t khuyet t$.t phat trien gay can tra cho cac
ca nhan nh$.n biet the gi6i xung quanh va tLrang tac v6i ngLroi khac. Nhvng
can tr6 06 bao gom kh6 khan ve giao tiep bang loi va bang
chi, kh6
khan ve tlfang tac xa h()i, cuon hut v6i nhvng moi b$.n tam rieng m()t each

diflc bi$t, thfch nhvng th6i quen OlfQ'C cau true san, va c6 kh6 khan ve XU ly
cam giac. ASD la m()t pho r()ng va moi ca nhan tL,f ky la duy nhat.

cu

Chuyen vien ho0t a()ng tr! li$u c6 the danh gia cac kY nang can thiet
cho SL,f phat trien. HQ c6 the SU dl,mg phl.fang phap tiep c$.n ve cam giac,
dieu chinh cac ho0t d()ng qua tai, al.fa ra cac hothong qua chai aua, tnhau va SU dl,mg hlnh anh de ho tr9 tre hQC va hieu cac l!ch trlnh tiep theo.

Roi lo0n tang a()ng giam chu y (ADHD) la roi lo0n gay ra tlnh tr0ng giam
chu y, hieu d()ng qua mCrc, boc dong, va hap tap. Tre nh6 b! ADHD
thlfong kh6 khan Ve ch(rc nang dieu hanh, bao gom cac nhi$m Vl,J nhl.f
1$.p ke ho0ch cong viE;lc, sap xep y tl.fang, giai quyet van de va dieu chinh
cam xuc.
Cac bai 1$.p ho0t a()ng tr! li$u cho tre ADHD c6 the bao gom thiet ke
Va hoan thanh cac tro chai nhieu bl.f6C de Cai thi$n SL,f ChU y va ky nang
giai quyet van de, thiet 1$.p cac thoi gian bieu de hoan thanh cac cong

12

Nhfulg bai thvc hanh ho:;i.t d:(lng tri

Mu danh cho tre


vi$c buoi sang, ho$c tham gia cac hoqt d()ng the chat trn6c khi chuyen
sang CaC nhi$m VL,J ngoi ban de Cai thi$n SL! Chu y.

NH
Bqi nao la m¢t dqng r6i lo0n v$.n d()ng do ton thuong nao tru6c ho$c
ngay sau khi sinh. Tri$u chl'.rng bao gom ca cl'.rng ho$c mem, kh6ng tl!
chu v$.n d¢ng, tu the ca the khac thuong, suy giam kha nang ph6i h9p
va kh6 khan trong di lqi. Suy giam v$.n d()ng kh6ng chi anh hu6ng t6i d6i
chan, ma con anh hu6ng t6i toan than, canh tay, ban tay, dau, gi9ng n6i,
th! giac va kha nang nh$.n thl'.rc. Cac hQi chl'.rng than kinh khac c6 cung
tri$U chl'.rng bao gom chan thLJong SQ nao, nhiem virus anh hLJ6ng len nao
Va CQt song, Va cac hQi chl'.rng CO gi$.t.

w

Cac chuyen vien ho0t d()ng tr! li$u c6 the giup tre
dieu chinh cac tu
the de chu d()ng tham gia cac ho0t d()ng vui choi hay tl! pht,Jc VL,J, dqy tre
sv dL,Jng xe Ian de di chuyen xung quanh, va tang CLJOng cai thi$n cac ky
nang sv dL,Jng d6i ban tay cua tre.

H()i chl'.rng Down la m¢t trong nhCrng r6i lo0n di truyen pho bien nhat gay
nen tlnh trc,rng ch$m phat trien a tre. Nguyen nhan la do du thCra m(lt
phan ho$c toan bQ nhiem sac the 21, dan t6i kh6 khan ve phat trien the
chat va h9c t$p, nhu truong Ive ca yeu, kh6 khan giao tiep, trf nh6 ngan
hqn va dai hqn kem. NhCrng van de SlrC kh6e lien quan c6 the bao gom
CaC b$nh Ve tim mqch, tieu h6a kem, roi loqn mien d!ch, mat vCrng CQt
song, va kh6 ngu.
Ben c0nh nhCrng li$u phap khac, ho0t d()ng tr! li$u c6 the giup tre bi
h()i chl'.rng Down phat trien v$n d¢ng tinh, v$n d()ng tho va v$.n d(lng co
mi$ng, vi v$y tre c6 the lam nhCrng hoqt d(lng nhLJ cai kh6a ao, cat keo
ho$c nhai nhuyen tht.'.rc an.

181 ca v~ hogt di)ng tri li~u danh cho tre

13