0481 quản lý hoạt động dạy học môn ngữ văn ở các trường trung học cơ sở trên địa bàn thành phố gia nghĩa tỉnh đăk nông luận văn tốt nghiệp

BỘ GIÁODỤCVÀĐÀOTẠO
TRƢỜNGĐẠIHỌCQUYNHƠN

NGUYỄNXUÂN T RƢ NG

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌCMÔN NGỮ
VĂNỞC Á C TRƢỜNGTRUNGH Ọ C C Ơ S Ở T R Ê N Đ Ị A B
ÀN
THÀNHPHỐGIANGHĨA,TỈNHĐẮKNÔNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo
dụcMãsố:8140114

Ngƣờihƣớngdẫn:PGS.TS.LêQuangSơn.


LỜICAMĐOAN
Tơixinđoanđâylàcơngtrìnhnghiêncứucủariêngtơi,cáckếtquảnghiêncứulàtrung
thựcvàchƣađƣợccơngbốtrongbấtcứcơngtrìnhnàokhác.
Tácgiảluậnvăn

NguyễnXnTrƣng


LỜICẢM ƠN
Bằng tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lịng biết ơn và sự kính trọngtới
khoa Sau đại học, trƣờng Đại học Quy Nhơn, quý thầy cô giáo đã tham
giagiảngdạyvàcungcấpkiếnthứccơbản,sâusâusắc,tạođiềukiệngiúpđỡtácgiảtr
ongquátrìnhhọctập,nghiêncứurènluyệntạitrƣờngĐạihọcQuyNhơn.
Tác giả xin gửi lời cảm ơn chân thành tớil ã n h đ ạ o P h ò n g G i á o
d ụ c v à Đào tạo thành phố Gia Nghĩa, cán bộ quản lí các trƣờng THCS thành

phố GiaNghĩa đã tạo điều kiện về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác giả trong
q

trìnhhồn thành khóa luận. Cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp, học sinh các trƣờng

THCSđãtận t ìn h giúpđ ỡ , động vi ên, hỗ t r ợ đểt ácgi ảhoàn t h àn hk hó a họcvà luậ
n văn.
Đặc biệt với tấm lịng thành kính, tác giả xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn
sâusắcnhấttới PG S . TSLêQuang Sơ nđãtrựcti ếp hƣớng dẫn khoahọcvàtận
tìnhgiúpđỡ,độngviêntácgiảtrongsuốtqtrìnhnghiêncứuvàhồnthànhluậnvăn.
Do điều kiện về thời gian, năng lực của bản thân còn nhiều hạn chế nênluận
văn này còn có nhiều sai sót, chƣa chỉnh chu, rất kính mong đƣợc sự góp ýchân
tìnhcủaqthầycơ.
Xintrântrọngcảmơn!
BìnhĐịnh,ngàytháng8năm2022
Tácgiả luậnvăn

NguyễnXnTrƣng


MỤCLỤC
Trang

LỜI CAM
ĐOANLỜICẢM
ƠN
DANH MỤC CHỮ VIẾT
TẮTDANHMỤCCÁC BẢNG
MỞĐẦU............................................................................................................1
1. LÝDOCHỌNĐỀ TÀI................................................................................1

2. MỤCĐÍCHNGHIÊNCỨU........................................................................2
3. KHÁCHTHỂVÀĐỐITƢỢNGNGHIÊNCỨU...........................................2
4. GIẢTHUYẾTKHOAHỌC........................................................................2
5. PHẠMVINGHIÊNCỨU...........................................................................3
6. NHIỆMVỤNGHIÊNCỨU........................................................................3
7. PHƢƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU.................................................................3
8. CẤUTRÚCLUẬNVĂN............................................................................4
Chƣơng1:CƠSỞLÝLUẬNVỀQUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYHỌCMƠNNGỮ
VĂNỞTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞ...................................................................5
1.1. TỔNGQUANCÁCNGHIÊNCỨUVẤNĐỀ................................................5
1.1.1. Ởnƣớcngồi..........................................................................................5
1.1.2. ỞViệtNam............................................................................................6
1.2. CÁCKHÁINIỆMCHÍNHCỦAĐỀTÀI.......................................................8
1.2.1.Khái niệmvềquản lý..............................................................................8
1.2.2.Hoạtđộngdạyhọc...................................................................................9
1.2.3.Hoạtđộngdạyhọcmơ Ngữvăn................................................................9
1.2.4. Quảnlý hoạt độngdạyhọc...................................................................11
1.2.5. Quảnlý hoạt độngdạyhọcmơnNgữvăn...............................................12
1.3.HOẠTĐỘNGDẠYHỌCMƠNNGỮVĂNỞTRƢỜNGTHCS....................12


MỤCLỤC
1.3.1. Hoạtđộng dạymônNgữvăn.................................................................12

1.3.2.Hoạtđộnghọctập mônNgữvăncủahọcsinh THCS................................19
1.3.3. MôitrƣờngdạyhọcmônNgữvăn...........................................................24
1.4. QUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYH Ọ C M Ô N N G Ữ V Ă N Ở TRƢỜN
GTRUNGHỌCCƠSỞ......................................................................................26
1.4.1. QuảnlýhoạtđộngdạymônNgữvănởtrƣờngTHCS.................................26
1.4.2. QuảnlýhoạtđộnghọcmônNgữvănc ủ a h ọ c s i n h ở t r ƣ ờ n g THC

S.

33

1.4.3.QuảnlýmôitrƣờngdạyhọcmônNgữvănởtrƣờngTHCS..........................36
1.5. CÁCYẾUTỐẢNHHƢỞNGĐẾNQ U Ả N L Ý D Ạ Y H Ọ C M Ô N N
GỮVĂNỞTRƢỜNGTHCS.............................................................................38
1.5.1. Cácyếu tốkhách quan.........................................................................38
1.5.2.Cácyếu tố chủquan..............................................................................40
Tiểukếtchƣơng1...............................................................................................41
Chƣơng2:THỰCTRẠNGQUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYHỌCM Ô N NGỮVĂN
ỞCÁCTRƢỜNG TRUNGHỌCCƠ SỞ TRÊNĐỊA
BÀNTHÀNHPHỐGIANGHĨA,TỈNHĐẮKNÔNG.............................................42
2.1. TỔCHỨCNGHIÊNCỨUTHỰCTRẠNG..................................................42
2.1.1. Mụcđíchkhảosát..................................................................................42
2.1.2. Nộidung khảosát.................................................................................42
2.1.3. Cáchthứckhảosát.................................................................................42
2.1.4. Đốitƣợngkhảosát.................................................................................43
2.1.5. Thờigiankhảosát................................................................................43
2.1.6. Xửlý kếtquảquảkhảo sát.....................................................................44
2.2. KHÁIQTVỀĐỊALÍ,KINHTẾ,XÃHỘI,GIÁODỤCTHÀNHPHỐGI

ANGHĨA, TỈNHĐĂKNƠNG..........................................................................45
2.2.1. Đặcđiểmđịa lí,kinh tế,xã hội của thànhphố GiaNghĩa,tỉnh ĐăkNông

45


MỤCLỤC
2.2.2. Đặcđiểmvănhố,giáodụccủathànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐăkNơng

45
2.2.3. ThựctrạngvềđộingũcánbộquảnlývàgiáoviênởcáctrƣờngTHCStrê

nđịabànthành phốGiaNghĩa,tỉnh ĐắkNơng..................................................46
2.3. THỰCTRẠNGHOẠTĐỘNGDẠYHỌCMƠNNGỮVĂNỞCÁCTRƢ

ỜNGTHCSTRÊNĐỊABÀNTHÀNHPHỐGIAN G H Ĩ A , T Ỉ N H ĐẮKNƠN
G 50
2.3.1. Thựctrạng vềhoạtđộng dạymơn Ngữvăn............................................50
2.3.2. ThựctrạnghoạtđộnghọcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS.............................58
2.3.3. Thựctrạngm ơi trƣờngdạyhọcmơnNgữvăntổchứcởtrƣờngTH

CS
61
2.4. THỰCTRẠNGQUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYHỌCMƠNN G Ữ VĂNỞC

ÁCTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞT R Ê N Đ Ị A B À N THÀNHPHỐ
GIA NGHĨA,TỈNHĐẮKNÔNG......................................................................62
2.4.1. ThựctrạngquảnlýhoạtđộngdạymônNgữvănởtrƣờngTHCS..................62
2.4.2. ThựctrạngquảnlýhoạtđộnghọcmônNgữvăncủahọcsinhởtrƣờng

THCS 69
2.4.3. ThựctrạngquảnlýmôitrƣờngdạyhọcmônNgữvănởtrƣờngTHC

S

...........................................................................................................72

2.5. THỰCTRẠNGCÁCY Ế U T Ố Ả N H H Ƣ Ở N G Đ Ế N Q U Ả N L Ý

DẠY HỌC MÔN NGỮ VĂN Ở CÁC TRƢỜNG THCS TRÊN ĐỊA
BÀNTHÀNHPHỐGIANGHĨA,TỈNHĐĂKNÔNG........................................74
2.5.1. Cácyếu tốkhách quan..........................................................................74
2.5.2. Cácyếutốchủquan...............................................................................75
2.6. ĐÁNHGIÁCHUNGVỀTHỰCTRẠNGQUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYH

ỌCMÔNNGỮVĂNỞCÁCTRƢỜNGTRUNGTHCSTRÊNĐỊABÀNTH
ÀNH PHỐGIANGHĨA, TỈNHĐẮK NÔNG...................................................76


MỤCLỤC
2.6.1. Nhữngmặt mạnh................................................................................76
2.6.2. Nhữngtồn tại,hạn chế.........................................................................77
2.6.3. Nguyênnhân củanhữnghạnchế,yếukém.............................................77

Tiểukếtchƣơng2...............................................................................................78
Chƣơng3 :
BIỆNPHÁPQUẢNLÝHOẠTĐỘNGD Ạ Y H Ọ C M Ô N NGỮVĂN
ỞCÁCTRƢỜNG TRUNGHỌCCƠ SỞ TRÊNĐỊA
BÀNTHÀNHPHỐGIANGHĨA,TỈNHĐĂKNƠNG.............................................79
3.1. NGUNTẮCXÁCLẬPBIỆNPHÁP......................................................79
3.1.1. Nguntắcđảmbảo tính kếthừa...........................................................79
3.1.2. Nguntắcđảmbảotínhthựctiễn..........................................................79
3.1.3. Nguntắcđảmbảo tính khoahọcvàtínhpháplý...................................80
3.1.4. Nguntắcđảmbảotính hệthống.........................................................80
3.1.5. Nguyêntắcđảmbảotính hiệu quả.........................................................80
3.2. CÁCBIỆNPHÁPQ U Ả N L Ý H O Ạ T Đ Ộ N G D Ạ Y H Ọ C M Ô N
NGỮVĂNCỦAHIỆUTRƢỞNGỞCÁCTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞTR
ÊNĐỊABÀN THÀNHPHỐGIANGHĨA, TỈNHĐẮKNÔNG..........................80

3.2.1. Biệnpháp1:Nângcaonhânthứcchocánbộgiáoviên,họcsinh
vềyêu cầuđổimới dạyhọc mônNgữvănhiệnnay............................................80
3.2.2. Biệnpháp2:Tăngcƣờngchỉđạothựchiệnđổimớiphƣơngphápdạy học
môn Ngữ văn đối với giáo viên và phƣơng pháp học tập của họcsinh......85
3.2.3.Biệnpháp3: Đổimới côngquảnlýsửdụngCSVC,PTDH........................88
3.2.4. Biệnpháp4:Đổi m ới q u ả n l ý hoạt đ ộ n g ki ểm tra,đánhgi á kếtquả
DHcủaGVvàkết quảhọctậpcủahọcsinh........................................................91
3.2.5.Biệnpháp5:Xâydựngmơitrƣờngdạyhọctíchcực,giáodụclốisốnglành
mạnhcóảnhhƣởngtíchcựcđếnhoạtđơngdạyvàhoạtđơnghọctậpmơnNgữvăn
củahọcsinh....................................................................................................95


MỤCLỤC
3.3. MỐIQUANHỆGIỮACÁCBIỆNPHÁP..................................................100

3.4. KHẢONGHIỆMNHẬNTHỨCVỀTÍNHCẤPTHIẾTVÀT Í N H KHẢTHI
CỦACÁCBIỆNPHÁP...................................................................................101
3.4.1. Khảo nghiệmtính cấpthiết,tính khảthi cácbiệnpháp..........................101
3.4.2. Đánhgi ám ứ c đ ộ t ƣ ơ ng quan gi ữa tínhcấ pt hi ết v à khảt hi c úa các
biện pháp đềxuất........................................................................................104
3.4.3. Khảonghiệmtính cấp thiết,tính khảthi cácbiệnpháp..........................104
Tiểukếtchƣơng3.............................................................................................106
KẾTLUẬNVÀKHUYẾNNGHỊ....................................................................107
1. KẾTLUẬN.................................................................................................107
1.1. Vềlý luận.............................................................................................107
1.2. Vềthựctiễn...........................................................................................107
2. KHUYẾNNGHỊ........................................................................................108
2.1. ĐốivớiPhịngGiáodụcvàĐàotạothànhphố GiaNghĩa............................108
2.2. ĐốivớiHiệutrƣởngcácTHCStrênđịabànthànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắ

kNông........................................................................................................108
2.3. ĐốivớicácgiáoviênNgữvăncáctrƣờngTHCStrênđịabànthànhphốGiaN

ghĩa,tỉnhĐắk Nông.....................................................................................109
DANHMỤCTÀILIỆUTHAMKHẢO............................................................110
PHỤLỤC
QUYẾTĐỊNHGIAOĐỀTÀILUẬNVĂNTHẠCSĨ(bản sao)


DANHMỤCCHỮVIẾTTẮT
CBQL

Cán bộquản lí

CNTT

Cơngnghệthơngtin

CSVC

Cơ sởvậtchất

DH

Dạyhọc

GV

Giáoviên

GD&ĐT

GiáodụcvàĐàotạo

HĐ

Hoạtđộng

HĐDH

Hoạtđộngdạyhọc

HS

Họcsinh

HT

Hiệutrƣởng

NVSP

Nghiệpvụsƣphạm

KHGDBM

Kếhoạchgiáodụcbộmơn

PP

Phƣơngpháp

PPDH

Phƣơngphápdạyhọc

PTDH

Phƣơngtiệndạyhọc

TCM

Tổchunmơn

THCS

Trunghọccơsở

TTCM

Tổtrƣởngchunmơn

QL

Quản lí

QLHĐDH

Quảnlíhoạtđộngdạyhọc

QLGD

Quảnlígiáodục

UBND

Uỷbannhândân


DANHMỤCCÁCBẢNG
Bảng2.1.Tổnghợp đốitƣợngkhảosát....................................................................43
Bảng 2.2.Thangđánhgiávàquy ƣớcmứcđộđánhgiá...............................................43
Bảng2.3:Tổnghợp mạng lƣớitrƣờng,lớp.............................................................46
Bảng 2.4:Tổnghợpđộingũcánbộquảnlý................................................................47
Bảng 2.5:Tổng hợpđộingũ giáo viên,thâmniêncôngtácchủ nhiệmlớp...................47
Bảng 2.6: Tổng hợp ý kiến đánh giá của CBQL, GV, HS nhận thức về
tầmquantrọngcủaviệctổchứcDHmônNgữvănởcáctrƣờngTHCS
trênđịabànthànhphốGiaNghĩa.............................................................48
Bảng 2.7: Tổng hợp ý kiến đánh giá của CBQL, GV, HS nhận thức về
tầmquantrọngcủaquảnlýHĐDHmônNgữvănởcáctrƣờngTHCS
trênđịabànthànhphốGiaNghĩa.............................................................49
Bảng2.8:ĐánhgiácủađộingũCBQL,GVvàHS vềbản chấtdạyhọcmôn
Ngữvăn ở trƣờngTHCS......................................................................49
Bảng2.9:Đ á n h giácủađộingũCBQL,GVvà HS xácđịnhmụctiêudạy
họctrongtừngbàihọccủamônhọc..........................................................50
Bảng2.10:Đ á n h giácủađộingũCBQL,GVvàHSvềthựctrạngthựchiện
nộidung,chƣơngtrìnhdạyhọcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS......................52
Bảng 2.11:Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV và HS về thực trạng sử
dụngcácphƣơngpháp,hìnhthứctổchứcdạyhọcmơnNgữvănở
trƣờng THCS......................................................................................53

Bảng2.12:ĐánhgiácủađộingũCBQL,GVvà HSvềthựctrạng cácđiều
kiện,phƣơngtiệntổchứcdạyhọcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS...................55
Bảng 2.13:Đánhgiácủađộingũ CBQL,GVvềthựctrạngcông táckiểm
tra,đánhgiákếtquảhọctập mônNgữvăn ởtrƣờngTHCS..........................56
Bảng 2.14:Đánhgiácủađộingũ CBQL,GVvềthựctrạngcôngđộng cơ,
tháiđộhọctậpmônNgữvăncủahọcsinh..................................................58
Bảng 2.15:Đánhgiácủađộingũ CBQL,GVvềthựctrạngkỹnănghọctập
củahọcsinhtheoyêucầudạyhọcmônNgữvănởtrƣờngTHCS...................59
Bảng2.16:ĐánhgiácủađộingũCBQL,GVvềthựctrạngkỹmôitrƣờng


dạyhọcmơnNgữvăntổchứcởtrƣờngTHCS............................................61
Bảng 2.17:ĐánhgiácủađộingũCBQL,GVvề thựcquản lý việcxácđịnh
mụctiêudạyhọcởtrƣờngTHCS..............................................................62
Bảng 2.18:Đánhgiácủađộingũ CBQL,GVvềthựctrạngquản lýthựchiện
nộidung,chƣơngtrìnhdạyhọcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS.......................64
Bảng 2.19: Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV thực trạng quản lý đổi
mớiphƣơngpháp,hìnhthứctổchứcdạyhọcmơnNgữvănởtrƣờng
THCS..................................................................................................65
Bảng 2.20:ĐánhgiácủađộingũCBQL,GVthựctrạngquản lý cácđiều
kiện,phƣơngtiệntổchứcdạyhọcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS...................67
Bảng 2.21: Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV thực trạng quản lý công
táckiểmtra,đánhgiákếtquảhọctậpmônNgữvăncủahọcsinh ở
trƣờngTHCS........................................................................................68
Bảng2.22:Đánh giácủađộingũCBQL,GVthựctrạng quảnlýquảnlý việchình
thànhđộngcơ,tháiđộhọctậpcủahọcsinh.................................................70
Bảng 2.23: Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV thực trạng quản lý hình
thànhvàpháttriển cáckỹnănghọctậpcủahọcsinhđápứng u cầu
dạyhọcPTPC-NLngƣờihọc...................................................................71
Bảng2.24:ĐánhgiácủađộingũCBQL,GVthựctrạngquảnlýmơitrƣờng

dạyhọcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS.......................................................72
Bảng 2.25: Đánh giá của đội ngũ CBQL, GV thực trạng các yếu tố
kháchquanảnhhƣởngđếnquảnlýdạyhọcmônNgữvănởtrƣờng
THCS..................................................................................................74
Bảng 2.26:Đánhgiácủađộingũ CBQL,GVthựctrạng cácyếu tốchủquan
ảnhhƣởngđếnquảnlýdạyhọcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS.......................75
Bảng 3.1.Tổnghợp ýkiếnđánhgiávềtính cấpthiếtcủacácbiện pháp......................102
Bảng 3.2.Tổnghợpýkiếnđánhgiávềtínhkhảthicủacácbiện pháp...........................103
Bảng3.3. Đánhgiámức độtƣơngquangiữatínhcấpthiếtvàkhả thi cúa
cácbiệnphápđềxuất............................................................................105


1

MỞĐẦU
1. LÝDOCHỌNĐỀTÀI
Đảng và Nhà nƣớc ta luôn xem“Giáo dục là quốc sách hàng đầu”. Đầu
tƣphátt r i ể n c h o g i á o d u c l à y ê u c ầ u t h e n c h ố t . N g h ị Q u y ế t s ố 2 9 - N Q / T W ,
H ộ i nghịlầnthứtámBanchấphànhtrungƣơngĐảngkhóaXInêurõ:“Đổimớicơbản, tồn diện nền giáo dục
theo hƣớng chuấn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa; đổimới chƣơng trình, phƣơng
pháp dạy và học; đổi mới cơ chế quản lý giáo dục,phát triển đội ngủ giáo viên và
cán bộ quản lý giáo dục, đào tạo. Tập trung nângcao chất lƣợng giáo dục, đào tạo
coi trọng giáo dục đạo đức, lối sống, năng lựcsáng tạo, kỹ năng thực hành” và đề ra
“Chiến lƣợc phát triển giáo dục của đấtnƣớc” trong đó, đặc biệt nhấn mạnh đến
việc nâng cao chất lƣợng giáo dục vàphát triển các trƣờng trong hệ thống giáo dục
quốc dân và các trƣờng của các cơquannhànƣớc,tổ chứcchínhtrị -xãhội.
Chƣơng trình giáo dục phổ thơng mới 2018 đƣợc Bộ giáo dục và đào
tạocông bố ngày 26/12/2018 đã đánh dấu bƣớc đột phá đổ mới nền giáo dục
nặngtruyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát triển tồn diện về phẩm chất,
nănglực, trí, thể, mĩ. Mục tiêu giáo dục năng lực cốt lõi là giúp học sinh có tự chủ,

tựhọc, giao tiếp và hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề và sáng tạo, năng lực
ngônngữ,t í n h t o á n , t ì m h i ể u t ự n h i ê n v à x ã h ộ , c ô n g n g h ệ t h ô n g t i n , t h ẩ m m ĩ ,
t h ể chất.Cùngvớitƣduykhoahọc,nănglựcthẩmmĩlàđiềukiệnconngƣờinhậnthức, lĩnh hội... Từ nhân cách,
đời sống tâm hồn phong phú, giáo có lý tƣởng,đạo đức,lốisốngchânchính,lành
mạnh.
DạyvàhọcmơnNgữvănnóichungvàtheođịnhhƣớngpháttriểnnănglựckếtquảđemlạihìn
hthanhnhâncáchconngƣời,hồnthiệnconngƣời.Nhậnthứcvaitrịquantrọngvănhóaxãhộicủagi
áodụcýthức,hìnhthànhnhâncáchcủađốivớisựpháttriểnhồnthiệncủahọcsinh,đặc
biệttâmlýlứa tuổihọcsinhTHCS.Bởi lẽ giáo dục ý thức và hình thành nhân cách giúp học sinh hình thành năng
tƣduyvànhậnthứcđúngđắnvềcáiđúng,cáiđẹptrongtựnhiên,đờisốngxãhộigópphầntạonênmộtth
ếhệngƣờilaođộngtrithức,cóđạođức,cóbảnlĩnhtrungthực,cótƣduyđổimớisángtạo,unƣớ
cvàhếtlịngphụcvụnhândân.


Giáo dục và đào tạo thành phố Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nơng cịn non trẻ
vớimạng lƣới có 05 trƣờng THCS, 03 trƣơng TH&THCS, quy mô CSVC, lớp
họccơ bản đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân. Điều kiện cơ sở vật chất đƣợc
chútrọngđầutƣtheohƣớngchuẩnhóa,hiệnđạihóa,chấtlƣợnggiáodụcngàycàngđƣợc nâng cao.
ViệcdạyhọcmơnNgữvănởcáctrƣờngTHCStrênđịabànGiaNghĩalnđƣợcquantâm,tuynhiênviệcdạyhọcvẫncịnnặngtruyền
thụkiếnthức việc phát triển phẩm chất, năng lực choHS ít đƣợc chú trọng và quan
tâm.Bởivìmơn Ngữvănlàmơnhọc t ác độngnhiềuđếnđời sốngvănhóa xãhội,
ứng xử trong giao tiếp cho HS, đặc biệt là tình cảm, ý thức để rèn luyện hìnhthành phẩm chất, nhân cách con
ngƣời. Dạy học mơn Ngữ văn bắt nguồn từ hìnhtƣợngnghệthuậttrongvănhọc,từngơnngữnghệthuật
trongtácphẩmvănhọcmà chủ yếu truyền thụ kiến thức thì mục tiêu phát triển năng lực,
phẩm
chấtkhơngđạtkhiếnchoHSthiếusángtạo,thiếuđịnhhƣớngtƣơnglai,khơngkhẳngđịnhđƣợc
bản thân.
Xuất phát từ những lý do trên, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý
hoạtđộng dạy học môn Ngữ Văn ở các trường trung học cơ sở thành phố
GiaNghĩa,tỉnhĐắkNơng”

2. MỤCĐÍCHNGHIÊNCỨU
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và khảo sát, đánh giá thực trạngq u ả n
l ý hoạt động dạy học môn Ngữ văn ở các trƣờng THCS trên địa bàn thành phố
GiaNghĩa, tỉnh Đắk Nông, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động dạy học của
hiệutrƣởngnhằmnângcaochấtlƣợngdạyhọcởcáctrƣờngTHCS.
3. KHÁCHTHỂVÀĐỐITƢỢNGNGHIÊNCỨU
3.1. Kháchthểnghiêncứu:HoạtđộngdạyhọcmônNgữvănởtrƣờngTHCS.
3.2. Đốitƣợngnghiêncứu:QuảnlýhoạtđộngdạyhọcmônNgữvănởtrƣờngTHCSt
hànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNông.
4. GIẢTHUYẾTKHOAHỌC
QL HĐDH môn Ngữ văn tại các trƣờng trên địa bàn thành phố Gia
Nghĩatheo định hƣớng phát triển năng lực choHS trong những năm gần đây cịn
gặpnhiều khó khăn, bất cập.Nguyên nhân là do lãnh đạo các trƣờng THCS chỉ
đạotriểnkhaicácvănbảnchỉđạovềcơngtácquảnlíđổimớiDHmơnNgữvănvà


thực hiện đổi mớikết quả còn chậm. Qua nghiên cứu lý luận và thực tiễnQLHĐDH
môn Ngữ văn tại các trƣờng THCS chúng tôi nhận thấy, nếu đánh giáđúng thực
trạng và đề ra thực hiện các biện pháp QLDH đồng bộ, khoa học gópphần nâng cao
chất

lƣợng

DHmơn

Ngữ

văn

ở

các

trƣờng

THCS

trên

địa

bànthànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNơng trongthờigian tới.
5. PHẠMVINGHIÊNCỨU
Đề tài tập trung nghiênthực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Ngữ vănở
cáctrƣờngTHCStrênđịabànthànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNônggiaiđoạn2019- 2021 và đề xuất các biện
phápquản lý của Hiệu trƣởngcác trƣờng THCStrênđịabàn
thànhphốGiaNghĩagiaiđoạn2022-2025.
6. NHIỆMVỤNGHIÊNCỨU
6.1. Nghiênc ứ u c ơ s ở l ý l u ậ n v ề q u ả n l ý h o ạ t đ ộ n g d ạ y h ọ c m ô n N g ữ
vănởcáctrƣờngTHCS.
6.2. Khảo sát, điều tra, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học
mônNgữvănởcáctrƣờngTHCStrênđịabànthànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNông.
6.3. ĐềxuấtcácbiệnphápquảnlýhoạtđộngdạyhọcmônNgữvănởcáctrƣờngTH
CStrên địabànthànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNông.
7. PHƢƠNGP H Á P N G H I Ê N C Ứ U
7.1. Nhómphƣơngphápnghiêncứulýluận
Sử dụng phƣơng pháp phân tích, tổng hợp tài liệu; phân loại tài liệu
đểnghiên cứu các tài liệu, văn bản chỉ đạo của Đảng, Nhà nƣớc....Tìm hiểu
vànghiên cứu một số tài liệu, tác phẩm, cơng trình nghiên cứu của một số tác giả
vàquảnlýhoạtđộngdạyhọcmơnNgữvănvàdạyhọctheođịnhhƣớngpháttriểnnăng lực học sinh nhằm xây

dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy họcmơnNgữvănởtrƣờngTHCS.
7.2. Nhómcácphƣơngphápnghiêncứuthựctiễn
Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi:Chúng tơi tiến hành xây dựng hệthống
câu hỏi để tìm hiểu thực tế QLHĐDH môn Ngữ văn nhƣ Quản lý hoạtđộng dạy
(Mục tiêu dạyhọc môn Ngữ Văn, điều kiện và phƣơng tiện dạy họcmôn Ngữ văn,
Đổi mới PP giảng dạym ô n N g ữ v ă n ) v à Q L h o ạ t đ ộ n g h ọ c
t ậ p củahọcsinh,QLmôitrƣờngDH…


Phươngpháptổngkếtkinh nghiệmthực tiễn:Tham khảocác bảnk ế hoạch
năm

học,

báo

cáotổngkết

năm

họccủacáctrƣờngtrênđ ị a

bàn

G i a Nghĩa,báocáocủangànhvàmộtsốbáocáohộithảovềcơngtácchunmơ
nkếthợp
Phươngphápquansát:Chúngtơisửdụngphƣơngphápnàyvớimụcđíchquansátcáchthức
QL,

cách

thức

thực

hiện

HĐDH

mơn

Ngữ

văn

ở

các

trƣờngTHCStrên phạmvinghiêncứucủađềtàiđểthuthậptài liệubổsungchokết
quảđiềutra.
7.3. Phƣơngphápthốngkêtốnhọc
Sử dụng phƣơng pháp thống kê: sử lý số liệu điều tra, tính trị số trung bình,độ
lệchchuẩn…từđólàmcơsởđƣaranhữngnhậnđịnhkháchquanvềthựctrang tổ chức dạy học mơn ngữ văn
và cơng tác quản lý học hộng dạy học mơnNgữvăn ởcáctrƣờng THCStrênđịabàn
thànhphốGiaNghĩa.
8. CẤUTRÚCLUẬNVĂN
• Phần thứnhất:Mởđầu
• Phầnthứhainộidungnghiêncứugồm3chƣơng
Chƣơng1:Cơlýluậnvềquảnlýhoạtđộngdạyhọcmơn NgữvănởcáctrƣờngTHCS.

Chƣơng2 : T h ự c t r ạ n g q u ả n l ý h o ạ t đ ộ n g d ạ y h ọ c m ô n N g ữ v ă n ở c á c trƣờ
ngTHCStrên địabànthànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNơng.
Chƣơng3:CácbiệnphápquảnlýhoạtđộngdạyhọcởcáctrƣờngTHCStrênđịabànt
hànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNơng.
• Phầnkếtluậnvàkhuyến nghị
• Danh mụcvàtàiliệu thamkhảo
• Phụlục


Chƣơng1:CƠSỞLÝLUẬNVỀQUẢNLÝHOẠTĐỘNGDẠYHỌCM
ÔNNGỮVĂNỞCÁCTRƢỜNGTRUNGHỌCCƠSỞ
1.1. TỔNG QUANCÁCNGHIÊNCỨUVẤNĐỀ
1.1.1. Ởn ư ớc n g o à i
ThựctiễnvàlýluậnvềDHvàQLDHđƣợchìnhthànhvàpháttriểnxãhộilồi ngƣời. Dạy học
làhoạtđộngxãhộixuấthiệntừnhững kinh nghiệmlúc conngƣời có nhu cầu truyền lại cho thế
hệ

sau

những

kinh

nghiệm

của

thế

hệ

trƣớcvàquảnlýrađờitựsựphâncơngxãhội.QLDHlàmộtqtrình củaxãđặcthù.
TƣtƣởngDHvàQLHĐDHngaytừthờicổđạiđãđƣợcthểhiệntrongcácquan niệm của các
nhà

triết

học,

nhà

giáo

dục

học

phƣơng

Tây

và

phƣơng

Đơngdànhsựquantâm,nghiêncứu,cóthểkểđếnnhƣ:NhàtriếthọcSakrates(469399TCN),Platon(429-347TCN),A.Popơp–Con-da-cơp(429-347TCN);Khổng
Tử(551-479TCN),MạnhTử(372-289 TCN),...
Ở phƣơng Tây, quan niệm rằng giáo dục con ngƣời tìm thấy và khẳngđịnh
chính bản thân mình(Sakrates,469-399TCN),xác định chân lí trong quanniệm giáo
dục của ơng là có có PPDHhiệu quả giúp thế hệ tự tin, tự khẳng

địnhmình;vaitrịcủagiáodụctrongsựhìnhthànhvàpháttriểnconngƣời.J.A.Konmenxki
(1592-1670) đã phân tích các hiện tƣợng trong tự nhiên và hiệnthực để đƣa ra các
biện

pháp

dạy

học

buộc

phải

tìm

tịi

suy

nghĩ

để

nắm

đƣợcbảnchấtcủasựviệchiệntƣợng.J.J.(1717-1778)chủtrƣơnggiáodụctrẻemmộtcách tự
nhiênvàngƣờihọcsẽtựkhámphátíchlũykiếnthứcthơngquacáchoạtđộngcủachínhmình.
Ở phƣơng Đơng, coi trọng suy nghĩ tích cực của ngƣời học (Khổng Tử,551479 TCN), đã giúp học trò phát triển bằng cách khuyến khích sở trƣờng,
địihỏingƣờihọcphảihìnhthànhnềnếp,thóiquentronghọctậptứclàDHphảicóPPdùngcáchgợi

mở,PPphảiđitừgầnđếnxa,từcụthểđếnphứctạp.
ĐầuthếkỷXXnhiềunhàgiáodụctiêubiểunhƣJohnDewey(1859),A.Macarenco (18881938)

có

quan

điểm

hƣớng

đến

sự

tích

cực

hóa

hoạt

độngnhậnt h ứ c củ a ngƣời h ọ c . T h e o T . M ak i g u ch i ( Nh ật B ả n ) đãn êu qu á t rì n
hphát


triển của giáo dục tƣơng ứng với nó là sự thay đổi vai trị của ngƣời thầy
trongqtrìnhgiáodục,dạyhọc.
Các nhà nghiên cứu giáo dục Xơ Viết trong những cơng trình nghiên cứucủa

mình đã cho rằng: "Kết quả toàn bộ hoạt động của nhà trƣờng phụ thuộc rấtnhiều
vào việc tổ chức đúng đắn và hợp lý công tác hoạt động của đội ngũ giáoviên" [28,
tr.37]. V.A Xukhomlinxki và Xvecxlerơ còn nhấn mạnh đến biện phápdựgiờvàphântích
bàigiảng.Xvecxlerơchorằngviệcdựgiờvàphântíchbàigiảng là địn bẩy quan trọng nhất trong cơng tác
QL q trình giảng dạy của GV.Việc phân tích bài giảng mục đích là phân tích cho
GV

thấy

và

khắc

phục

cácthiếusót,đồngthờipháthuymặtmạnhnhằmnângcaochấtlƣợngbàigiảng.
Thời đại ngày nay, trong cơng cuộc xu thế tồn cầu hóa cùng với sự pháttriển
mạnh mẽ của cuộc cách mạng khoa học công nghệ 4.0, sự bùng nổ về thơngtinkhoa
học,nhữngtƣtƣởngtrênvẫncịnngungiátrịđƣợckếthừavàpháttriển hơnnữa.
1.1.2. ỞViệtNam
BằngviệcvậndụngsángtạoTriếthọcMácLêninvàkếthừatinhhoacủacáctƣtƣởnggiáodụctiêntiếnphảinóiđếntƣtƣởngcủaChủtịchHồChí
MinhđãđểlạichonềngiáodụccáchmạngViệtNamnhữngtƣtƣởngcógiátrịcaotrongqtrìnhphát
triểnlýluậngiáodụcvàdạyhọc.TrongthƣgửichoHSnhânngàykhaitrƣờng,Báctừngviếtcácemtừ
giờtrởđibắtđầunhậnmộtnềngiáodụchồntồnViệtNam,mộtnềngiáodụclàmcácempháttriển
hồntồnnănglựcsẵncó.
ĐứngtrƣớcnhiệmvụđổimớiGD&ĐTnóichungvàđổimớinộidung,PPDHnóiriêng,tr
ongnhữngnăm19951996,nhiềunhànghiêncứu,trongđócónhữngnhàgiáodụchọc,tâmlíhọcđãđisâunghiêncứuvấ
nđềvềđổimớinộidungDHtheohƣớnghiệnđạivàgắnkhoahọcvớithựctiễnsảnxuất,đặtHSvàot
rungtâmHĐDHtrongngànhGiáodụcđãxuấthiệnmệnhđề“PPgiáodụclấyngƣờihọclàmtrun
gtâm”vàđãcónhiềucơngtrìnhnghiêncứuvềPPDHtíchcựcnàynhƣcáctácphẩm:“PPgiáodụctíc

hcựclấyngƣờihọclàmtrungtâm”,“Bảnchấtcủaviệcdạyhọclấyhọcsinhlàmtrungtâm”củat
ácgiảTrầnBáHồnh.“Biếnqtrìnhdạyhọcthànhqtrìnhtựhọc”củatácgiảNguyễnKỳ;“Học
vàdạycáchhọc”củacáctácgiảNguyễnCảnhTồn(chủbiên), NguyễnKỳ,LêKhánh
Bằng, VũVănTảo;


“NhữngvấnđềcơbảnGiáodụchọchiệnđại”củatácgiảTháiDuyTun;CáctácgiảNguyễnNgọc
Quang,HàSĩHồ,NguyễnVănLê,HồngTâmSơn,đisâuvàonhữngbìnhdiệnkhácnhaucủa
HĐDHđếnviệcgiảiquyếtmốiquanhệgiữaGVvànhàQL,nhữngnộidungQLHĐDHcủangƣờihiệutrƣởng
tấtcảmặttronghoạtđộngQLGD.
Nhóm tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc (chủ biên), Đặng Quốc Bảo,
NguyễnTrọngQuốcChí,NguyễnSĩThu(2015)QLlàmộtđộngtừchứkhơngphảilàmộtdanhtừ
,quảnlýlàkháiniệmcótínhtìnhhuốngcụthể,QLlàqtrìnhđịihỏisựchấpnhận,tíchhợpvàđồ
nghóa,quảnlýđƣợcthểhiệntronghànhvicủangƣờiQLgiáodụcvớicáclĩnhvựckhácđƣợcc
áctácgiảnêucụthể:Mụctiêugiáodụcphẩmchất,nănglực;đánhgiánhâncách;sảnphẩmlàconn
gƣời.[25]
TrongmơnNgữvănvớinhữngnămgânđây,vớichủchƣơngđổimớicănbảnvàtồnd
iệngiáodụccóđổimớichƣơngtrìnhsáchgiáokhoa,đổimớiđánhgiánănglựccủahọcsinh,k
ếtquảhọctậpcủahọcsinhcónhiềucơngtrìnhnghiêncứu,cụthểnhƣPGS.TSĐỗNgọcThốn
g(ngunP h ó VụtrƣởngVụgiáodụctrunghọc,BộGD&ĐT)đãđƣaraquanniệmkhoahọcN
ănglựcvàđánhgiánănglực,kháiqthainhómnănglựccơbảncủamơnNgữvăn,đólàN ă n g l
ựctiếpnhậnvànănglựctạolậpvănbản.T u y nhiên,theochƣơngtrìnhtổngthể2018đốivớimơn
Ngữvănchialàmhainănglực:nănglựcđặcthùvàđánhgiánănglựcchunbiệt.
Từ những cơng trình nghiên cứu trên, ta rút một điểm chung, đó là:
Khẳngđịnhvaitrịquantrọngcủađổimớihoạtđộnggiáodục,đổimớitrongcơngtácQL nhằm phát huy năng lực
của ngƣời học. Những quan điểm đó phù hợp vớichiến lƣợc về phát triển giáo dục
của

Đảng

ta:"Đổi

mới

mạnh

mẽ

nội

dung,

PPgiáodụcvàquảnlýGiáodụcvàĐàotạo"làđịnhhƣớngpháttriểnbềnvữngcủagiáodụcởViệt
Nam.
GầnđâycáccơngtrìnhnghiêncứuđisâuvàoQLHĐDHmộtbộmơncụthểvềQLDHmơnNg
ữvănởcáctrƣờngTHCSnhƣmộtsốluậnvăn:
- TácgiảPhanThịBíchHuệ(2015),QLHĐDHmơnNgữvănởcáctrƣờngTHCSthành
phốngBí,QuảngNinh.TácgiảPhanThịBíchHuệchorằngQLDHmơnNgữvăntậptrun
gvàocáchoạtđộng...Nhƣtăngcƣờngquảnlýviệcthựchiệnnộidungchƣơngtrìnhđápứngmụ
ctiêumơn họcvànhiệmvụtừngnămhọc,thƣờng


xunchỉđạoviệcthựchiệnđổimớiPPDHđốivớigiáoviên,phƣơngpháphọctậpcủahọcsinh,
QLPTDHvàtăngcƣờngứngdụngPTDHhiệnđạivàodạyhọcNgữvăn,[19]...
- TácgiảĐàmThịThuHà(2000),QLHĐDHmơnNgữvăntạicáctrƣờngTHCShuy
ệnThủyNgun,thànhphốHảiPhịngtheohƣớngpháttriểnnănglựcthẩmmĩchohọcsinh.Theotác
giảĐàmThịThuHàđƣarabiệnphápQLHĐDHmơn Ngữ văn phát triển năng lực thẩm mĩ cho
học

sinh

gồm

QLhoạt

độngdạyvàQLhoạtđộnghọctậpcủaHSpháthuynănglựcthẩmmĩ.[15]
Tómlại,cácluậnvănđãđềxuấtquanđiểmbiệnphápquảnlýkhátồndiện,phongphú,
phùhợpvớiđặcđiểmtừngđịaphƣơng,từngcơsởgiáodục.TuynhiênđốivớicáctrƣờngTHCStrên
địabànThànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐắkNơng,đếnthờiđiểmhiệntại,chƣacócơngtrìnhkhoahọch
ayđềtàinàođềcậpđếncơngtácQLHĐDHmơnNgữVănởcáctrƣờngTHCS.Vìvậy,thamkh
ảocácđềtàicủacáctácgiảnhƣtrêngópphầnchoviệcnghiêncứuđềtàinàyvừacóýnghĩalýluận,
vừacóýnghĩa

thực

tiễn,

góp

phần

vào

việc

nâng

cao

hiệu

quả

HĐDH

ở

các

trƣờngTHCSthànhphốGiaNghĩa,tỉnhĐăkNơng.
1.2. CÁCKHÁINIỆMCHÍNHCỦAĐỀTÀI
1.2.1. Kháiniệmv ề quảnlý
QL là một hiện tƣợng xã hội, một phạm trù khách quan. Đã có rất
nhiềunhànghiêncứuđƣarakháiniệmvềQLdƣớinhiềugốcđộkhácnhau.
Theo C. Mác:“QL xã hội là sự tác động có ý thức của chủ thể QL đối
vớinhững hệ thống khác nhau của hệ thống xã hội trên cơ sở nhận thức và vận
dựngđúng đắn những quy luật khách quan vốn có của nó nhằm đảm bảo hoạt động
vàpháttriển tốiƣu theomụcđíchđặtra”[26].
Tác giả Trần kiểm khẳng định:“QL là những tác động của chủ thể quản lýtrong
việchuyđộng,kếthợp,sửdụngđiềuchỉnh,điềuphốicácnguồnlực(nhânlực, vật lực) trong và ngoài tổ chức
một cách tối ƣu nhằm đạt mục đích của tổchứcvớihiệuquảcaonhất”.[20]
Tác giả Nguyễn Quốc Chí và Nguyễn Thị Mỹ Lộc nêu rõ “QL là sự
tácđộngcóđịnhhƣớng,cóchủđíchcủachủthểQLđếnkháchthểQLtrongmộttổ


chứcnhằmlàmchotổchứcvậnhànhvàđạtđƣợcmụctiêucủatổchức”.[9]
Từ những khái niệm trên ta có thể hiểu: QL là những tác động có ý thức (có
mụcđích, có định hƣớng) của chủ thể đến khách thể QL. QL có tác dụng định
hƣớngsựpháttriểncủatổchứctrêncơsởxácđịnhmụctiêuvànổlựccủacánhân,tổchức vào mục tiêu chung. Tạo
ra đông lực cho hoạt động bằng sự kích thích,đánh giá, khen thƣởng, kỉ luật tích

cực, tạo ra mơi trƣờng và điều kiện cho đảmbảo sựpháttriểncảucánhân,tổ
chứcmộtcáchbềnvững.
Từ việc phân tích các khái niệm nhƣ trên, ta có thể nhận thấy có nhiều cách
tiếp cận về QL, song các định nghĩa đều đề cập tới bản chất chung của cáchoạt
động quản lý. QL bao giờ cũng là một sự tác động có định hƣớng, có mụctiêu và
sự tác động tƣơng hỗ, biện chứng lẫn nhau giữa chủ thể và đối tƣợngquản lý.
QL là một khoa học, nghệ thuật vừa tác động mang tính chủ quan, vừamang
tính khách quan vì các hoạt động quản ln là một hoạt động có tổ chức,định
hƣớng trên những quy luật, những nguyên tắc và PP hoạt động cụ thể, cácđặc
trƣngtâm lýkhác nhau tác động quản lýmới hiệu quả đồngthời quảnl ý hoạt động
thực hành trong thực tiễn vô cùng phong phú và đầy biến động, khơngcómộtnguntắc
nàochotìnhhuống.NhàQLphảicónghệthuậtứngxử,giaotiếp, khả năng thuyết phục, cảm hóa để làm
sao

khi

xử

lý

phải

sáng

tạo,

linhloạt,thànhcơngmọitìnhhuốngnhằmthựchiệncóhiệuquảmụctiêu đềra.
Vì vậy, QL là một nghệ thuật khơng chỉ dựa vào ngun tắc các quy
địnhmàcịnvậndụngsựlinhhoạt,mềmdẻotùyvàohồn cảnh,tìnhhuống...
1.2.2. Hoạtđộ ng d ạ y h ọ c

Theo tác giả Phạm Minh Hạc cho rằng: “DH là một chức năng xã
hội,nhằm truyền đạt và lĩnh hội kiến thức, kinh nghiệm xã hội tích lũy được,
nhằmbiến kiến thức,kinhnghiệmthành phẩm chấtvànănglựccánhân”[15]
Tác giả Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt trong cuốn “Giáo dục học-tập 1”, dạyhọc
đƣợcđịnhnghĩanhƣsau:DHđƣợchiểulàmộttrongcácbộphậncủaqtrình tổng thể giáo dục nhân cách
tồn vẹn, là quá trình tác động qua lại giữa GVvàHSnhằmtruyềnt h ụ v à l ĩ n h h ộ i
tri

thức

khoa

học,

những

kỹ

năng,

x ả o , hoạtđộngnhậnthứcvàthựctiễn,đểtrêncơsởđóhìnhthànhthế giớiquan,phát

kỹ