Quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hoá của công ty cổ phần dược trung ương mediplantex

Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

MỤC LỤC

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG, HÌNH
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT 4
PHẦN MỞ ĐẦU 1
CHƯƠNG 1 4
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG NHẬP KHẨU 4
1.1. Một số vấn đề chung về nhập khẩu 4
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của nhập khẩu với nền kinh tế 4
1.1.1.1.Khái niệm nhập khẩu 4
1.1.1.2. Đặc điểm và vai trò của nhập khẩu với nền kinh tế 4
1.1.2. Các hình thức nhập khẩu 7
1.1.2.1. Nhập khẩu trực tiếp 7
1.1.2.2. Nhập khẩu uỷ thác 8
1.2. Rủi ro trong hoạt động nhập khẩu 9
1.2.1. Khái niệm rủi ro 9
1.2.2. Phân loại rủi ro 11
1.2.2.1. Phân loại rủi ro nói chung 11
Theo tính chất của rủi ro 11
Theo nguyên nhân của rủi ro 11
Theo phạm vi ảnh hưởng của rủi ro 11
Theo tác động của môi trường vĩ mô 12
Ngoài các cách phân loại rủi ro nói chung như trên, rủi ro trong nhập khẩu còn
có một số cách phân loại theo các tiêu chí sau: 12
Theo quá trình nhập khẩu 12
1.3. Quản trị rủi ro trong nhập khẩu 13
1.3.1. Khái niệm quản trị rủi ro trong nhập khẩu 13
1.3.2. Nội dung quản trị rủi ro trong nhập khẩu 15

Sơ đồ 1.1: Nội dung quản trị rủi ro trong hoạt động nhập khẩu 15
1.3.2.1. Nhận biết các rủi ro có thể xảy ra trong nhập khẩu 16
1.3.2.2. Đo lường rủi ro xảy ra trong nhập khẩu 17
1.3.2.3. Giám sát rủi ro trong nhập khẩu 19
1.3.2.4. Kiểm soát rủi ro trong nhập khẩu 19
1.3.2.5. Báo cáo và đánh giá về quản trị rủi ro trong nhập khẩu 20
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản trị rủi ro trong nhập khẩu 20
1.3.3.1. Các nhân tố chủ quan ảnh hưởng tới quản trị rủi ro trong hoạt động nhập
khẩu 20
1.3.3.2. Các nhân tố khách quan ảnh hưởng tới quản trị rủi ro trong nhập khẩu. 22
1.4. Sự cần thiết tăng cường quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa tại công ty cổ
phần dược TW Mediplantex 25
1.4.1. Xuất phát từ vai trò của quản trị rủi ro trong nhập khẩu 25
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

1.4.2. Nhập khẩu chứa đựng nhiều rủi ro 27
1.4.3. Tổn thất từ các rủi ro xảy ra trong nhập khẩu thường lớn 27
1.4.4. Năng lực quản trị rủi ro tốt là điều kiện quan trọng để nâng cao chất lượng và
hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp 28
1.4.5. Xu thế hội nhập quốc tế và toàn cầu hóa đòi hỏi phải nâng cao năng lực quản
trị rủi ro 29
CHƯƠNG 2 30
THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG NHẬP KHẨU HÀNG HOÁ CỦA
CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC TW MEDIPLANTEX GIAI ĐOẠN 2006 - 2009 30
2.1. Giới thiệu về công ty cổ phần dược TW Mediplantex 30
2.1.1. Lịch sử ra đời 30
2.1.2. Cơ cấu tổ chức và chức năng hoạt động 31
2.1.2.1. Cơ cấu tổ chức 31
2.1.2.2. Chức năng hoạt động 33
2.1.3. Các nhân tố tác động đến quản trị rủi ro trong hoạt động nhập khẩu hàng hoá

của công ty cổ phẩn dược TW Mediplantex giai đoạn 2006 - 2009 35
2.1.3.1. Nhân tố con người 35
2.1.3.2. Điều kiện cơ sở vật chất, công nghệ thông tin của công ty 36
2.2. Thực trạng quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty cổ phần dược
TW Mediplantex 37
2.2.1. Sơ lược về nhập khẩu hàng hoá của công ty cổ phần dược TW Mediplantex
trong những năm gần đây (2006 – 2009) 37
2.2.2. Thực trạng quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hoá của công ty cổ phần
dược TW Mediplantex 40
2.2.2.1. Nhận biết rủi ro có thể xảy ra trong nhập khẩu hàng hoá 40
2.2.2.2. Đo lường rủi ro trong nhập khẩu 49
2.2.2.3. Giám sát rủi ro trong nhập khẩu 52
2.2.2.4. Kiểm soát rủi ro trong nhập khẩu 53
2.2.2.5. Báo cáo và đánh giá về quản trị rủi ro trong hoạt động nhập khẩu 55
2.3. Đánh giá thực trạng quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty cổ phần
dược TW Mediplantex 56
2.3.1. Những ưu điểm trong quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty
cổ phần dược TW Mediplantex 56
2.3.1.1. Công ty đã nhận biết được tầm quan trọng của quản trị rủi ro trong nhập
khẩu hàng hóa 57
2.3.1.2. Quan tâm và chú trọng để hoàn thiện quy trình quản trị rủi ro trong hoạt
động nhập khẩu 57
2.3.2. Những tồn tại trong quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty cổ
phần dược TW mediplantex 58
2.3.2.1. Quy trình quản trị rủi ro không có tính hệ thống, không phù hợp với
chiến lược tổng thể của công ty 58
2.3.2.2. Quy trình quản trị rủi ro chưa được thực hiện tốt và nghiêm ngặt 59
2.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại trong quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng
hóa của công ty cổ phần dược TW Mediplantex 60
2.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan 60

2.3.3.2. Nguyên nhân khách quan 62
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

CHƯƠNG 3 65
CÁC GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG NHẬP KHẨU
HÀNG HOÁ CHO CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC TW MEDIPLANTEX 65
3.1. Căn cứ để đưa ra các giải pháp quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa 65
3.1.1. Định hướng phát triển chung của công ty cổ phần dược TW Mediplantex
trong những năm tới 65
3.1.2. Định hướng phát triển nhập khẩu hàng hoá của công ty cổ phần dược TW
Mdiplantex 66
3.1.2.1. Định hướng phát triển nhập khẩu hàng hoá của công ty cổ phần dược
TW Mdiplantex 66
3.1.2.2. Mục tiêu quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hoá của công ty cổ phần
dược TW Mediplantex 67
3.1.3. Căn cứ vào các tồn tại quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty
cổ phần dược TW Mediplantex 67
3.2. Các giải pháp tăng cường quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa cho công ty cổ
phần dược TW Mediplantex 68
3.2.1. Thành lập bộ phận chuyên về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh
thương mại 68
3.2.2. Bồi dưỡng nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn và nâng cao tinh thần
trách nhiệm cho đội ngũ cán bộ nhân viên 69
3.2.3. Lựa chọn thị trường và nhà xuất khẩu đủ tin cậy 70
3.2.4. Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro phù hợp với đặc điểm, qui mô, năng lực
quản trị kinh doanh của công ty 72
3.2.5. Tăng cường hơn nữa việc giám sát thực hiện các hợp đồng kinh doanh nhập
khẩu 73
3.2.6. Đầu tư các trang thiết bị hiện đại để bảo đảm việc thu thập thông tin đầy đủ,
cập nhật và chính xác phục vụ quản trị rủi ro 73

3.2.7. Tạo lập mối quan hệ với ngân hàng tốt hơn nữa nhằm nâng cao năng lực tài
chính 74
3.3. Một số kiến nghị với các Bộ ngành liên quan 74
3.3.1. Đầu tư xây dựng hệ thống kho bãi, bến cảng cho các đơn vị hỗ trợ hoạt động
kinh doanh thương mại quốc tế 75
3.3.2. Tập trung đầu tư phát triển ngành công nghiệp hoá dược 75
3.3.3. Hoàn thiện chính sách quản lý ngành tạo môi trường cạnh tranh lành mạnh
cho thị trường thuốc nhập khẩu 75
KẾT LUẬN 77
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 78
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
CP Cổ phần
EUR Đơn vị tiền châu Âu
GDP Tổng sản phẩm quốc nội
HĐ Hợp đồng
HSC Công ty cổ phần chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh
LNTT Lợi nhuận trước thuế
RR Rủi ro
TW Trung ương
USD Đơn vị tiền đô la Mỹ
VND Đơn vị tiền Việt Nam
WTO Tổ chức thương mại thế giới
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

DANH MỤC CÁC HÌNH, BẢNG
Hình 2.1: Sơ đồ tổ chức công ty cổ phần dược TW Mediplantex 32
Bảng 2.1: Hoạt động nhập khẩu của Mediplantex giai đoạn 2006 - 2009 37
Bảng 2.2: Hoạt động nhập khẩu từ các nước của Mediplantex 39

giai đoạn 2006 - 2009 39
Bảng 2.3: Hoạt động nhập khẩu theo nhóm hàng của Medciplantex 39
giai đoạn 2006 - 2009 39
Bảng 2.4: Hoạt động nhập khẩu theo hình thức nhập khẩu của Mediplantex
40
giai đoạn 2006 - 2009 40
Bảng 2.5: Bảng tổng kết số hợp đồng rủi ro của Mediplantex giai đoạn 2006
– 2009 47
ĐVT: Hợp đồng 47
Bảng 2.6: Cơ cấu rủi ro giữa các loại rủi ro trong nhập khẩu của
Mediplantex giai đoạn 2006 - 2009 50
Bảng 2.7: Khả năng đo lường của các loại rủi ro trong hoạt động nhập khẩu
của Mediplantex giai đoạn 2006 – 2009 52
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với xu thế mở cửa và hội nhập với nền kinh tế thế giới, hoạt động
kinh tế nói chung, hoạt động kinh tế đối ngoại nói riêng ngày càng mở rộng. Sự
giao lưu buôn bán giữa các quốc gia khác nhau với khối lượng ngày càng lớn đòi
hỏi quá trình thị trường hàng hóa xuất nhập khẩu phải đảm bảo nhanh chóng,
thuận tiện cho các bên. Để đảm bảo các điều kiện đó, các doanh nghiệp kinh
doanh xuất nhập khẩu đã phải có những biện pháp, chiến lược nhằm kiểm soát,
hạn chế các loại rủi ro xảy ra.
Trên thế giới, các doanh nghiệp đã xây dựng các biện pháp đó thành chiến
lược có tính hệ thống, gọi là quản trị rủi ro từ những năm 80 và coi quản trị rủi ro
như một chức năng trong quản trị kinh doanh của doanh nghiệp. Còn ở Việt Nam,
khái niệm và việc vận dụng quản trị rủi ro chủ yếu mới chỉ dừng lại ở việc xử lý
những rủi ro đã xảy ra, còn việc nghiên cứu lý luận và đưa ra các giải pháp mang
tính nguyên tắc thì chưa được quan tâm nghiên cứu có tính hệ thống.

Công ty cổ phần dược TW Mediplantex đã cổ phần hoá được 6 năm nhưng
vẫn chưa thực sự chú trọng đến chức năng quản trị rủi ro trong hoạt động xuất nhập
khẩu của mình. Do đó, công ty đã thường gặp phải các rủi ro trong thanh toán quốc
tế, rủi ro trong quá trình chuyên chở hàng hóa, rủi ro vì giá cả hàng hóa tăng… Điều
đó đã làm thiệt hại về kinh tế rất nhiều cho công ty, nghiêm trọng hơn là ảnh hưởng
trực tiếp đến uy tín của công ty. Trong điều kiện khủng hoảng kinh tế như hiện nay,
nếu tình trạng này còn kéo dài thì công ty sẽ phải đối mặt với rất nhiều rủi ro và có
xu hướng ngày càng gia tăng. Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm quản trị rủi ro
trong hoạt động nhập khẩu tại công ty cổ phần dược trung ương Mediplantex tốt
hơn để nâng cao hiệu quả kinh doanh và tạo lập môi trường kinh doanh an toàn hơn
là vấn đề cần thiết. Vì vậy, tác giả chọn đề tài “Quản trị rủi ro trong nhập khẩu
1
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

hàng hoá của công ty cổ phần dược trung ương Mediplantex” để nghiên cứu cho
luận văn thạc sỹ của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích nghiên cứu
Thực trạng quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty cổ phần
dược trung ương Mediplantex trong giai đoạn 2006 – 2009, qua đó đề xuất một số
giải pháp nhằm tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động nhập khẩu hàng hóa của
công ty cổ phần dược TW Mediplantex trong những năm sau.
- Nhiệm vụ nghiên cứu
+ Hệ thống hoá những vấn đề cơ bản về rủi ro và quản trị rủi ro trong
nhập khẩu.
+ Phân tích thực trạng quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của
công ty cổ phần dược TW Mediplantex và đưa ra những đánh giá về quản trị
rủi ro của công ty.
+ Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro của công ty cổ phần
dược TW Mediplantex trong nhập khẩu hàng hóa.

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Nội dung quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty cổ phần dược
TW Mediplantex.
- Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu nội dung quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa
của công ty cổ phần dược TW Mediplantex trong giai đoạn từ năm 2006 đến
hết năm 2009.
4. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử để phân
tích và đề xuất các biện pháp quản trị rủi ro trong nhập khẩu. Đề tài chú trọng sử
2
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

dụng các công cụ: thống kê, so sánh, phân tích và tổng hợp, suy luận logic…nhằm
tăng thêm cơ sở của vấn đề và giải quyết chúng có hệ thống.
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn bao gồm 3 chương:
Chương 1: Lý luận cơ bản về quản trị rủi ro trong nhập khẩu và sự cần thiết tăng
cường quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa.
Chương 2: Thực trạng quản trị rủi ro trong nhập khẩu hàng hóa của công ty cổ
phần dược TW Mediplantex giai đoạn 2006 – 2010.
Chương 3: Định hướng và các giải pháp tăng cường quản trị rủi ro trong nhập
khẩu hàng hoá của công ty cổ phần dược TW Mediplantex đến năm 2020.
3
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TRONG
NHẬP KHẨU

1.1. Một số vấn đề chung về nhập khẩu
1.1.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của nhập khẩu với nền kinh tế
1.1.1.1.Khái niệm nhập khẩu
Nhập khẩu là việc mua hàng hoá và dịch vụ của nước ngoài, nhập khẩu để bổ
sung hàng hoá mà trong nước không sản xuất được, hoặc sản xuất không đáp ứng
được nhu cầu. Nhập khẩu còn để thoả mãn mục đích kiếm lời, nghĩa là nhập khẩu
những hàng hoá mà sản xuất trong nước không có lợi bằng nhập khẩu.
Vậy thực chất kinh doanh nhập khẩu ở đây là nhập khẩu từ các tổ chức kinh
tế, các công ty nước ngoài, tiến hành tiêu thụ hàng hoá, vật tư ở thị trường nội địa
hoặc tái xuất với mục tiêu lợi nhuận và nối liền sản xuất giữa các quốc gia với nhau.
Mục tiêu hoạt động kinh doanh nhập khẩu là sử dụng có hiệu quả nguồn
ngoại tệ để nhập khẩu vật tư, thiết bị kỹ thuật và dịch vụ phục vụ cho quá trình tái
sản xuất mở rộng, nâng cao năng suất lao động, tăng giá trị ngày công, và giải quyết
sự khan hiếm hàng hoá, vật tư trên thị trường nội địa.
Mặt khác, kinh doanh nhập khẩu đảm bảo sự phát triển ổn định của các
ngành kinh tế mũi nhọn của mỗi nước mà khả năng sản xuất trong nước chưa đảm
bảo vật tư, thiết bị kỹ thuật đáp ứng nhu cầu phát triển, khai thác triệt để lợi thế so
sánh của quốc gia, góp phần thực hiện chuyên môn hoá trong phân công lao động
quốc tế, kết hợp hài hoà và có hiệu quả giữa nhập khẩu và cải thiện cán cân thanh
toán.
1.1.1.2. Đặc điểm và vai trò của nhập khẩu với nền kinh tế
 Đặc điểm của nhập khẩu
Những đặc điểm của nhập khẩu được xem xét dưới góc độ quản trị rủi ro, do
vậy chỉ những đặc điểm nào ảnh hưởng tới tình hình rủi ro của doanh nghiệp mới
được đề cập.
4
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

Mọi doanh nghiệp hoạt động đều hướng tới mục tiêu tạo ra lợi thế cạnh tranh
và đem lại giá trị tăng thêm cho những đối tác bên trong và bên ngoài của doanh

nghiệp gắn kết chặt chẽ với hoạt động của mình. Để có thể đạt được mục tiêu đó,
doanh nghiệp thường xây dựng cho mình chiến lược hoạt động cùng hàng loạt
những chương trình, kế hoạch để thực thi những chiến lược đã được đề ra. Trong
quá trình thực thi chiến lược sẽ thường có nhiều rủi ro xảy ra làm ảnh hưởng đến
quá trình tiến tới mục tiêu của doanh nghiệp. Và quản trị rủi ro doanh nghiệp được
thiết lập nhằm san lấp những khiếm khuyết này.
Quản trị rủi ro là một quy trình được thiết lập bởi hội đồng quản trị, ban quản
lý và các cán bộ có liên quan khác áp dụng trong quá trình xây dựng chiến lược
doanh nghiệp thực hiện xác định những sự vụ có khả năng xảy ra gây ảnh hưởng
đến doanh nghiệp đồng thời quản trị rủi ro trong phạm vi cho phép nhằm đưa ra
mức độ đảm bảo trong việc đạt được mục tiêu của doanh nghiệp.
Quản trị rủi ro doanh nghiệp ngày nay được coi như là một bộ phận không
thể tách rời với chiến lược doanh nghiệp. Điều đó có nghĩa là chiến lược của doanh
nghiệp sẽ được xem là không đầy đủ nếu thiếu vắng sự gắn kết với quản trị rủi ro.
Rủi ro và tính không ổn định luôn tồn tại mọi nơi trong cuộc sống của con
người và trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Nếu môi trường kinh doanh quá
nhiều bất định mà không có biện pháp quản trị rủi ro tốt thì những nhà đầu tư sẽ
chuyển sang đầu tư cho các doanh nghiệp khác có khả năng quản trị rủi ro tốt hơn.
Hơn nữa, quản trị rủi ro không tốt sẽ làm tăng nguy cơ thất bại trong hoạt động sản
xuất kinh doanh, dẫn đến kinh doanh không những không phát triển mà còn có nguy
cơ đứng trước sự sụp đổ. Vậy, để quản trị rủi ro được tốt, các nhà quản trị cần thực
hiện một số công việc cụ thể như:
- Dự kiến trước với chi phí nhỏ nhất các nguồn lực tài chính cần thiết trong trường
hợp có rủi ro xảy ra.
- Kiểm soát các rủi ro bằng cách loại bỏ, giảm nguy cơ hoặc di chuyển một cách
hợp lý rủi ro cho các đối tác kinh tế.
14
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

- Đo lường những hậu quả của rủi ro gây ra và dự kiến các biện pháp tổ chức nhằm

giảm thiểu thiệt hại về người và của đối với công ty.
Như vây, quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro trong nhập khẩu thực
chất là những biện pháp mang tính chủ động nhằm phát hiện, phòng ngừa, loại bớt
rủi ro để giảm nhẹ tổn thất trên cơ sở tính toán và so sánh với chi phí quản trị rủi ro.
1.3.2. Nội dung quản trị rủi ro trong nhập khẩu
Quản trị rủi ro được tổ chức ở các mức độ khác nhau, tuỳ thuộc vào tiềm lực
tài chính của doanh nghiệp cũng như việc phân bổ nguồn lực của doanh nghiệp cho
công tác quản trị rủi ro, tuỳ theo môi trường hoạt động của doanh nghiệp phức tạp
hay đơn giản cũng như mức độ coi trọng quản trị rủi ro của ban lãnh đạo doanh
nghiệp đó… Tuy nhiên, dù mô hình tổ chức quản trị rủi ro tại mỗi doanh nghiệp có
thể khác nhau, quản trị rủi ro vẫn đảm bảo bao gồm các nội dung cơ bản sau:
Sơ đồ 1.1: Nội dung quản trị rủi ro trong hoạt động nhập khẩu
1. Nhận biết các rủi ro
2. Đo lường nguy cơ xảy ra rủi ro
3. Giám sát các rủi ro
4. Kiểm soát các rủi ro
5. Báo cáo và đánh giá
15
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

1.3.2.1. Nhận biết các rủi ro có thể xảy ra trong nhập khẩu
Nhận biết rủi ro là công việc đầu tiên để thực hiện hoạt động quản trị rủi ro.
Nhận biết rủi ro là việc xác định một danh sách các rủi ro có thể gặp phải khi
tiến hành hoạt động nhập khẩu của doanh nghiệp xuất phát từ nguyên nhân khách
quan cũng như các nguyên nhân chủ quan. Lập danh sách các rủi ro có thể gặp phải
càng chi tiết và đầy đủ thì càng tốt cho hoạt động kinh doanh nhập khẩu của doanh
nghiệp.
Nhận biết rủi ro đòi hỏi nhà quản trị phải có trình độ chuyên môn, tinh thần
trách nhiệm, kinh nghiệm và sự thận trọng để tập hợp được tất cả các loại rủi ro có
thể xảy ra và phân biệt chúng theo các tiêu thức khác nhau

Để nhận biết rủi ro trong hoạt động nhập khẩu, các nhà quản trị cần phải:
- Nghiên cứu nguồn rủi ro
Hoạt động kinh doanh nhập khẩu liên quan đến việc mua bán giữa các tổ
chức hay cá nhân của nước này với nước khác. Do đó, các doanh nghiệp thường
phải đối mặt với các nguồn rủi ro sau:
• Rủi ro từ môi trường kinh doanh (môi trường tự nhiên, kinh tế,
chính trị, luật pháp, văn hoá).
• Rủi ro mang tính ngành nghề (rủi ro do tranh chấp, rủi ro do kiện
tụng, rủi ro do chuyên chở, thanh toán…).
• Rủi ro từ nội bộ doanh nghiệp (rủi ro do thiếu thông tin, rủi ro do
năng lực canh tranh…)
- Nghiên cứu đối tượng gặp rủi ro
Đối tượng gặp rủi ro ở đây có thể là tài sản, tiền bạc, con người, hay thậm
chí là cơ hội tham gia kinh doanh nhập khẩu của doanh nghiệp.
- Lập bảng danh mục rủi ro
Lập bảng danh mục rủi ro nhằm liệt kê các rủi ro có thể gặp phải một cách có
hệ thống và khoa học. Trên cơ sở những thống kê đó sẽ tiến hành phân tích các rủi
ro nhằm xác định nguyên nhân gây ra các rủi ro cũng như các nhân tố làm gia tăng
16
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

khả năng xảy ra rủi ro cho doanh nghiệp. Và từ đó có kế hoạch theo dõi giám sát và
có biện pháp phòng ngừa cũng như hạn chế rủi ro.
1.3.2.2. Đo lường rủi ro xảy ra trong nhập khẩu
Đo lường rủi ro là việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của rủi ro mà doanh
nghiệp phải đối mặt và mức độ thiệt hại nếu rủi ro đó xảy ra. Đo lường rủi ro giúp
các nhà quản trị quyết định doanh nghiệp có thể tự mình gánh chịu rủi ro hay phải
chuyển giao bớt rủi ro, và nếu phải chuyển giao rủi ro thì cách nào là thích hợp để
vừa tiết kiệm được chi phí vừa đảm bảo an toàn cho doanh nghiệp.
Có hai phương pháp đo lường rủi ro:

- Phương pháp đo lường định lượng
Có thể sử dụng các phương pháp đo lường định lượng sau:
• Phương pháp thống kê kinh nghiệm: Là phương pháp dựa vào những
số liệu thống kê về sự cố đã xảy ra trong một khoảng thời gian quan sát hoặc dựa
vào số lần các sự kiện xảy ra.
• Phương pháp xác suất thống kê: Là phương pháp ước lượng xác suất
rủi ro dựa trên cơ sở các định nghĩa, định lý và thuật toán của xác suất cổ điển.
• Phương pháp áp dụng các quy luật phân phối xác suất: Trong
thực tế, có thể áp dụng các một số quy luật phân phối xác suất thông dụng như
quy luật phân phối chuẩn, quy luật phân phối nhị thức để nghiên cứu và xác
định tần số rủi ro.
- Phương pháp đo lượng định tính
Có thể sử dụng phương pháp đo lường định tính sau:
• Phương pháp phân tích, cảm quan: Là phương pháp dự đoán rủi ro
dựa trên cơ sở tổng hợp một loạt cái ngẫu nhiên từ đó suy ra cái tất nhiên, từ một
loạt vấn đề về hình thức từ đó suy ra nội dung cũng như bản chất. Có thể phân tích
các điều kiện môi trường, nhân tố ảnh hưởng… để dự đoán, dự báo về những rủi ro
có thể gặp phải.
17
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

• Phương pháp chuyên gia: Là phương pháp dựa trên nghiên cứu của
chuyên gia trong các lĩnh vực bảo hiểm, quản trị rủi ro, quản trị kinh doanh… đánh
giá nguy cơ rủi ro bằng cách cho điểm.
• Phương pháp xếp hạng mức độ ảnh hưởng tới rủi ro: Là phương pháp
kết hợp so sánh liên hoàn giữa các nhân tố tác động tới rủi ro trong kinh doanh.
18
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

1.3.2.3. Giám sát rủi ro trong nhập khẩu

Giám sát rủi ro trong nhập khẩu là việc giám sát rủi ro sao cho tổn thất xảy ra
nằm trong khả năng có thể chấp nhận được để đảm bảo rằng việc thực hiện các hoạt
động kinh doanh nhập khẩu của doanh nghiệp sẽ vẫn mang lại hiệu quả.
Để giám sát rủi ro, cần thực hiện các công việc như:
- Giám sát các hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng ngày để kiểm tra tính
tuân thủ theo nguyên tắc đề ra.
- Trao đổi thông tin giữa các bộ phận quản lý rủi ro và ban lãnh đạo để thu
thập ý kiến phản hồi về các chiến lược quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh
nhập khẩu.
1.3.2.4. Kiểm soát rủi ro trong nhập khẩu
Kiểm soát rủi ro là việc sử dụng các chiến lược, các chương trình hành động,
các công cụ, kỹ thuật… nhằm ngăn ngừa, né tránh hay giảm thiểu những tổn thất,
những ảnh hưởng không mong đợi của rủi ro đối với doanh nghiệp.
Trong quá trình quản trị rủi ro, việc sử dụng biện pháp kiểm soát rủi ro nào
phải căn cứ vào những đánh giá về khả năng xảy ra rủi ro, mức độ thiệt hại mà rủi
ro có thể gây ra, cũng như những nguồn lực tài chính mà doanh nghiệp sẵn có để
khắc phục những thiệt hại đó. Lợi ích và chi phí của từng biện pháp sẽ phải được
cân nhắc kỹ. Các biện pháp kiểm soát rủi ro có thể áp dụng:
- Né tránh rủi ro: Là việc chủ động né tránh trước những rủi ro có thể xảy ra.
Né tránh rủi ro có thể giúp cho doanh nghiệp không phải chịu bất kỳ hậu quả xấu
nào mà rủi ro được phát hiện có thể gây ra nhưng có thể khiến cho doanh nghiệp đó
bị bỏ lỡ các cơ hội kiếm lợi nhuận cao. Doanh nghiệp có hoạt động kinh doanh xuất
nhập khẩu thì khó có thể tránh khỏi rủi ro xảy ra.
- Giảm thiểu rủi ro: Khi rủi ro xảy ra thì các nhà quản trị sẽ phải tìm cách để
giảm thiểu số lần xảy ra rủi ro nhằm kiểm soát, giảm thiểu thiệt hại.
- Chấp nhận rủi ro: Chấp nhận rủi ro là việc sẵn sàng đương đầu khi rủi ro,
tổn thất xảy ra. Chấp nhận rủi ro là biện pháp không tránh khỏi để không bỏ lỡ
những cơ hội kinh doanh mang lại lợi nhuận cao.
19
Hạ Thị Thu Hải Khoa Thương mại & Kinh tế quốc tế

- Chuyển giao hoặc chia sẻ rủi ro: Chuyển giao hoặc chia sẻ rủi ro có thể
thực hiện bằng cách mua bảo hiểm hay áp dụng các điều khoản chia sẻ rủi ro.
1.3.2.5. Báo cáo và đánh giá về quản trị rủi ro trong nhập khẩu
Đây là bước cuối cùng của quá trình quản trị rủi ro trong hoạt động nhập
khẩu, là bước mang tính chất tổng kết để rút ra các bài học kinh nghiệm cho doanh
nghiệp. Qua mỗi giai đoạn của quá trình quản trị rủi ro trong nhập khẩu, doanh
nghiệp phải đưa ra các nhận xét và kết luận về quá trình quản trị rủi ro đó. Nhận xét
và kết luận đó phải chính xác để góp phần hoàn thiện hay điều chỉnh cho phù hợp ở
các giai đoạn tiếp theo.
1.3.3. Các nhân tố ảnh hưởng tới quản trị rủi ro trong nhập khẩu
1.3.3.1. Các nhân tố chủ quan ảnh hưởng tới quản trị rủi ro trong hoạt động
nhập khẩu
 Sự yếu kém về năng lực quản trị và trình độ chuyên môn của các nhà quản
trị trong hoạt động nhập khẩu
Năng lực của các nhà quản trị được coi là nhân tố quan trọng nhất quyết định
đến năng lực quản trị rủi ro của các doanh nghiệp nhập khẩu. Năng lực của nhà
quản trị bao gồm từ nhận thức và quan điểm cho đến khả năng chuyên môn của ban
lãnh đạo, của đội ngũ cán bộ quản trị rủi ro.
Sự yếu kém về trình độ của các nhà quản trị doanh nghiệp thể hiện ở sự thiếu
kiến thức trong kinh doanh, trình độ, năng lực chưa đáp ứng được yêu cầu của
nhiệm vụ được giao; sự phối hợp về công việc giữa các bộ phận trong doanh nghiệp
không được liên kết chặt chẽ; các chính sách về tuyển dụng, khen thưởng, đãi ngộ,
sa thải đối với người lao động không phù hợp… Sự yếu kém này sẽ gây ra những
rủi ro, tổn thất lớn cho doanh nghiệp như: chất lượng sản phẩm không đạt tiêu
chuẩn, hàng hoá bị trả lại, chi phí đào tạo cao…
Việc đề ra một chiến lược kinh doanh không phù hợp với điều kiện của
doanh nghiệp hay một chiến lược kinh doanh không hoàn chỉnh sẽ gây ra những
hậu quả nghiêm trọng. Doanh nghiệp sẽ bị thiệt hại, thua lỗ lớn, có thể dẫn đến phá
sản. Vì vậy, ban lãnh đạo doanh nghiệp khi xây dựng chiến lược kinh doanh cần

20